I OSNOVNE ODREDBE

1. Ovom odlukom uređuje se način utvrđivanja (popisom i procenom) ratne štete prouzrokovane agresijom snaga NATO na Saveznu Republiku Jugoslaviju (u daljem tekstu: ratna šteta).

2. Ratna šteta utvrđuje se u naturalnim i vrednosnim pokazateljima, po teritorijama (za opštine, gradove, republike članice i Saveznu Republiku Jugoslaviju), po sredstvima i dobrima, za fizička i pravna lica.

3. Ratna materijalna (imovinska) šteta utvrđuje se kao: direktna (neposredna) ratna šteta, indirektna (posredna) šteta i šteta zbog gubitka života, povrede telesnog integriteta i zdravlja ljudi. Sastavni deo ratne štete su i rashodi, odnosno troškovi prouzrokovani ratnim dejstvima (ratni rashodi).

Direktna ratna šteta je šteta koja je neposredno nanesena sredstvu ili dobru i izražava se u novčanom iznosu potrebnom za njegovo dovođenje u prvobitno stanje.

Direktna ratna šteta na sredstvima i dobrima utvrđuje se na: a) osnovnim sredstvima (zemljište, objekti, oprema, dugogodišnji zasadi, stočni fond, šume, divljač i dr.); b) na obrtnim sredstvima (sirovine, reprodukcioni materijal, poluproizvodi i nedovršeni proizvodi, tekuća poljoprivredna proizvodnja, gotovi proizvodi, trgovačka roba i dr.); v) na nepokretnim kulturnim dobrima; g) na pokretnim kulturnim dobrima; d) na životnoj sredini; đ) na zaštićenim prirodnim dobrima i biodiverzitetu; e) na dobrima u domaćinstvu (putnička prevozna sredstva, nameštaj i dr.).

Indirektna ratna šteta utvrđuje se za izgubljeni dohodak zbog smanjenog obima obavljanja delatnosti u zemlji i inostranstvu izazvanog ratnim dejstvima (usled fizičkog gubitka kapaciteta, umanjenja prometa, nepokrivenog dela fiksnih troškova i dr.), kao i zbog izgubljenog prirasta pojedinog privrednog dobra u određenom periodu. Indirektna (posredna) ratna šteta utvrđuje se i za neostvareni dohodak za period nakon prestanka ratnog stanja i to najduže pet godina od dana prestanka ratnog stanja. Indirektna ratna šteta na kulturnim i prirodnim dobrima utvrđuje se ako se njihovim korišćenjem ostvaruje dobit.

Materijalna ratna šteta zbog gubitka života, povrede telesnog integriteta i oštećenja zdravlja izražava se u sumi novca koju bi to lice privredilo, u troškovima lečenja i sahrane, novčanoj renti za izgubljeno izdržavanje lica koje bi poginuli građanin izdržavao, iznosu zarade izgubljene zbog nesposobnosti za rad za vreme lečenja i drugim troškovima.

Ratna šteta zbog gubitka života, povrede telesnog integriteta i zdravlja ljudi utvrđuje se za građane Savezne Republike Jugoslavije, kao i strane građane sa prebivalištem, odnosno boravištem u Saveznoj Republici Jugoslaviji. Ta šteta se utvrđuje i za lica koja su umrla od rane, povrede ili bolesti prouzrokovane ratnim dejstvima, u roku od godinu dana od dana prestanka ratnog stanja, kao i za lica koja su umrla ili obolela od posledica zagađivanja životne sredine opasnim, štetnim i radioaktivnim materijama, dok traju posledice zagađivanja životne sredine.

4. Nematerijalna (neimovinska) ratna šteta zbog gubitka života bliskog lica, povrede telesnog integriteta i zdravlja ljudi, slobode i časti, izražava se u pravičnoj novčanoj naknadi za pretrpljeni fizički bol, strah, kao i duševni bol zbog smrti bliskog lica, umanjenja životne aktivnosti i povrede slobode i časti.

Nematerijalna ratna šteta koju su pretrpeli građani utvrđuje se u slučaju:

a) pogibije ili nestanka ili teškog invaliditeta bračnog druga, deteta ili roditelja;

b) kad su licu nanesene teške telesne povrede, koje za posledicu imaju trajnu ili privremenu nemogućnost korišćenja ili ograničenu mogućnost korišćenja nekog telesnog organa, ekstremiteta ili funkcije ili trajnu ili privremenu naruženosti;

v) kad su licu oduzeta, oštećena ili uništena ekonomska dobra čime je znatno ugrožena egzistencija tog lica i njegovog bračnog druga, dece ili roditelja u slučajevima kad mu nije bila dostupna pomoć nadležnih institucija;

g) u drugim slučajevima povrede prava ličnosti izazvanim ratnim dejstvima u kojima bi naknada nematerijalne štete bila opravdana.

5. Ratni rashodi prouzrokovani ratnim dejstvima odnose se na: troškove odbrane, troškove zbrinjavanja stanovništva i izbeglica, na dugove i finansijske obaveze u vezi sa ratnim stanjem, troškove utvrđivanja ratne štete, kao i druge specifične troškove.

II NAČIN UTVRĐIVANJA RATNE ŠTETE

6. Ratna šteta se utvrđuje na osnovu prijave oštećenog (državni organ, organ lokalne samouprave, pravno ili fizičko lice) nadležnoj komisiji.

U slučaju odsutnosti ili smrti oštećenog prijavu može podneti svako lice koje ima saznanja o šteti.

Nadležna komisija može utvrđivati ratnu štetu i po službenoj dužnosti.

7. Prijava ratne štete za oštećena ili uništena sredstva i dobra podnosi se nadležnoj komisiji u teritorijalnim jedinicama u kojima se ta sredstva i dobra nalaze, nezavisno od sedišta, prebivališta ili boravišta vlasnika imovine.

8. Prijava ratne štete zbog gubitka života i povrede telesnog integriteta i zdravlja ljudi podnosi se nadležnoj komisiji u opštini u kojoj je lice koje je izgubilo život, odnosno povređeno lice imalo, odnosno ima prebivalište nezavisno od toga gde je nastupila smrt lica, odnosno povreda telesnog integriteta i zdravlja.

Prijavu ratne štete zbog gubitka života i povrede telesnog integriteta i zdravlja pripadnika Vojske Jugoslavije podnosi nadležni organ Vojske Jugoslavije.

Prijavu ratne štete zbog gubitka života i povrede telesnog integriteta i zdravlja pripadnika ministarstva unutrašnjih poslova podnosi nadležni organ tog ministarstva.

9. Prijava ratne štete podnosi se na obrascima P-01 i P-02 koji su odštampani u prilogu 1 ove odluke i čine njen sastavni deo.

10. Prijava za utvrđivanje ratne štete podnosi se najkasnije u roku od četiri meseca od dana prestanka ratnog stanja, izuzev za ratnu štetu učinjenu životnoj sredini, kada se prijava podnosi u roku od četiri meseca od dana saznanja za posledice zagađivanja životne sredine.

Ako oštećeni zbog vršenja vojne dužnosti ili dužnosti od značaja za odbranu i bezbednost zemlje, bolesti ili drugog opravdanog razloga nije bio u mogućnosti da podnese prijavu za utvrđivanje ratne štete u roku iz stava 1 ove tačke, prijavu može podneti najkasnije do utvrđivanja zbirnog izveštaja o ratnoj šteti u republici članici.

11. Ratna šteta utvrđuje se komisijski, neposrednim pregledom ili uvidom, kao i na osnovu podataka i dokumentacije datih od strane podnosioca prijave, odnosno oštećenog i druge raspoložive dokumentacije.

Za oštećena ili uništena sredstva i dobra, treba, po mogućnosti, kao dokaze pribaviti foto dokumentaciju sa karakterističnim fotografijama ratnih razaranja i datumom snimka i drugo.

12. Ratna šteta utvrđuje se na obrascima za popis i procenu ratne štete koji su odštampani u prilogu 1 ove odluke i čine njen sastavni deo.

Obrasci iz stava 1 ove tačke popunjavaju se u tri primerka, od kojih se jedan predaje podnosiocu prijave, odnosno oštećenom, jedan ostaje nadležnoj komisiji, a jedan služi za utvrđivanje zbirnog izveštaja o ratnoj šteti.

Za popunu obrazaca iz stava 1 ove tačke, koriste se standardi koji su odštampani u prilozima od 2 do 6 ove odluke i čine njen sastavni deo.

13. Na popis ratne štete nadležne komisije podnosilac prijave, odnosno oštećeni ima pravo prigovora toj komisiji samo u slučaju ako je komisija propustila da popiše neku od šteta koja bitno utiče na konačni rezultat procene.

Prigovor iz stava 1 ove tačke podnosi se najkasnije u roku od osam dana od dana prijema primerka obrasca o utvrđenoj ratnoj šteti.

O prigovoru odlučuje komisija koja je utvrdila ratnu štetu.

14. Savezna ministarstva, drugi savezni organi i savezne organizacije obezbeđuju podatke, utvrđuju i iskazuju rashode nastale zbog ratnih dejstava i vrše druge poslove iz svog delokruga od značaja za utvrđivanje ratne štete.

Savezni zavod za statistiku obrađuje podatke o popisu i proceni ratnih šteta za potrebe Savezne komisije za utvrđivanje ratne štete.

15. Sredstvo ili dobro za koje se utvrdi da se ne može popravkom dovesti u prvobitno stanje, ili su troškovi popravke toliko visoki da se ona ne isplati, smatra se uništenim.

16. Prilikom utvrđivanja direktne ratne štete za uništeno sredstvo ili dobro polazi se od nove nabavne vrednosti uništenog sredstva ili dobra umanjene za amortizaciju (osim za sredstva koja se saglasno zakonu izuzimaju od obaveze obračuna amortizacije) i za vrednost preostalog upotrebljivog materijala i opreme.

Radi utvrđivanja direktne ratne štete za svako oštećeno sredstvo i dobro izrađuje se predračun troškova po pozicijama, odnosno po vrstama radova koje treba izvesti na oštećenom objektu, opremi, drugom sredstvu ili dobru radi njihovog dovođenja u prvobitno stanje.

Direktna ratna šteta obuhvata i troškove hitnih intervencija, raščišćavanja ruševina i dr.

Ako stepen oštećenja objekta to zahteva, za potrebe utvrđivanja visine štete izrađuje se i tehnička dokumentacija na nivou idejnog projekta u skladu sa propisima o građenju.

Odredba stava 2 ove tačke odnosi se i na oštećenja ili uništenja komponenata životne sredine, a posebno zaštićenih prirodnih dobara i biodiverziteta.

17. Za uništena nepokretna i pokretna kulturna dobra ratna šteta se utvrđuje u visini troškova izgradnje identičnog nepokretnog kulturnog dobra, odnosno u visini tržišne cene pokretnog kulturnog dobra.

18. Ratna štata učinjena životnoj sredini utvrđuje se za sve komponente životne sredine dok traju svi oblici i posledice zagađivanja prouzrokovani ratnim dejstvima, kao i mera i aktivnosti dovođenja životne sredine u provobitno stanje.

19. Visina nematerijale ratne štete zbog gubitka života bliskog lica, povrede telesnog integriteta i zdravlja ljudi, slobode i časti procenjuje se imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja, a naročito jačinu fizičkog i duševnog bola i straha i njihovo trajanje, kao i značaj povređenog dobra, polazeći od prakse sudova SR Jugoslavije u dosuđivanju naknade za ovu štetu.

20. Ako nadležna komisija nađe da je to potrebno, umesto procena na svakom sredstvu ili dobru pojedinačno može se izvršiti globalna procena ratne štete.

Globalna procena ratne štete vrši se, po pravilu, samo za sredstva i dobra fizičkih lica, i to za: stambene i druge vrste zgrada, dugogodišnje zasade, šume, tekuću poljoprivrednu proizvodnju, kao i za dobra u domaćinstvima (nameštaj, aparati, poljoprivredne mašine i drugi predmeti).

U slučajevima globalne procene ratna šteta se mora popisati u naturalnom obliku za svako oštećeno i uništeno sredstvo, odnosno dobro.

21. Vrednost ratne štete utvrđuje se po cenama na dan procene ratne štete i izražava u novim dinarima. Utvrđena vrednost ratne štete preračunava se po srednjem kursu SAD dolara na dan procene.

22. Za utvrđivanje ratne štete koriste se cene koje prati statistika, cene koje koriste organizacije za osiguranje, cene odgovarajućih preduzeća i ustanova, odnosno tržišne cene.

23. Izveštaj o utvrđenoj ratnoj šteti sastoji se iz analitičkog i dokumentacionog dela.

U analitičkom delu izveštaja daju se osnovne karakteristike i svodni prikaz ratnih šteta, gubici života i zdravlja ljudi, gubici infrastrukturnih kapaciteta, gubici kulturnih dobara, štete nanesene životnoj sredini i prirodnim dobrima i dr.

Dokumentacioni deo izveštaja sadrži detaljne podatke - dokumentaciju o svim štetama (obrasce, pomoćne obrasce, proračune, dodatnu dokumentaciju i zbirne tabele o štetama).

Podaci iz stava 3 ove tačke dostavljaju se i na magnetnim medijima.

III PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

24. Komisije republika članica dužne su da dostave Saveznoj komisiji za utvrđivanje ratne štete zbirni izveštaj o utvrđivanju ratne štete, u roku od godinu dana od dana prestanka ratnog stanja.

Izveštaj iz stava 1 ove tačke za ratnu štetu učinjenu životnoj sredini dostavlja se i svakih godinu dana dok traju posledice zagađivanja životne sredine.

Savezna komisija za utvrđivanje ratne štete može i pre isteka roka iz stava 1 ove tačke zatražiti dostavljanje izveštaja o učinjenoj ratnoj šteti za određeni vremenski period.

25. Popis i procena ratne štete koja je utvrđena do dana stupanja na snagu ove odluke utvrdiće se u skladu sa ovom odlukom.

26. Odredbe ove odluke o načinu utvrđivanja ratne štete shodno se primenjuju i u postupku utvrđivanja ratne štete koja je pričinjena Vojsci Jugoslavije.

26a. Delokrug, organizaciju i način rada komisija za utvrđivanje ratne štete i stručnih grupa, obrazovanih u republikama članicama i jedinicama lokalne samouprave, bliže uređuje komisija za utvrđivanje ratne štete republike članice.

27. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".

Prilog 1

OBRASCI ZA PRIJAVU RATNE ŠTETE
Šifra obrasca	Naziv obrasca
Obrazac P-01	Prijava ratne štete za fizičko lice
Obrazac P-02	Prijava ratne štete za pravno lice
OBRASCI ZA POPIS I PROCENU RATNE ŠTETE
Šifra obrasca	Naziv obrasca
Obrazac G-01	Gubitak života
Obrazac G-02	Povreda telesnog integriteta i zdravlja
Obrazac Š-01	Štete na građevinskom objektu
Tabela Š-01/1	Globalna procena šteta na zgradama fizičkih lica
Obrazac Š-02	Štete na opremi pravnih lica
Obrazac Š-03	Štete na ostalim sredstvima i dobrima
Tabela Š-03/1	Globalna procena šteta na nameštaju i drugim predmetima u domaćinstvu
Obrazac Š-04	Štete na nepokretnim kulturnim dobrima (objekti)
Obrazac Š-05	Štete na pokretnim kulturnim dobrima (predmeti)
Obrazac Š-06	Štete na ostalim sredstvima, troškovi i indirektne štete pravnih lica
Obrazac Š-07	Zbirni pregled procenjenih šteta pravnih lica
Obrazac Š-08	Prosečne cene za procenu šteta
Obrazac Š-POM	Obračun troškova za opravku oštećenog sredstva i utvrđivanje vrednosti spasenog materijala
Obrazac Š-ŽS-1	Štete učinjene životnoj sredini
Obrazac Š-ŽS-2	Štete na zaštićenim prirodnim dobrima i biodiverzitetu