Član 1

Građevinsko zemljište jeste zemljište na kome su izgrađeni objekti i zemljište koje služi redovnom korišćenju tih objekata, kao i zemljište koje je, u skladu sa zakonom, namenjeno za izgradnju i korišćenje objekata.

Član 2

Građevinsko zemljište koristi se prema njegovoj nameni i na način kojim se obezbeđuje njegovo racionalno korišćenje, u skladu sa zakonom.

Član 3

Građevinsko zemljište može biti:

1) gradsko građevinsko zemljište;

2) građevinsko zemljište u građevinskom području;

3) građevinsko zemljište izvan građevinskog područja.

Član 4

Gradsko građevinsko zemljište može se odrediti u gradovima i drugim naseljenim mestima za koja se, prema zakonu kojim se uređuje planiranje prostora, donosi generalni plan.

Gradsko građevinsko zemljište opštim aktom određuje opština, odnosno grad Beograd, odnosno grad (u daljem tekstu: opština), kao funkcionalnu i urbanističku celinu, u skladu sa zakonom i prostornim, odnosno urbanističkim planom koji sadrži detaljnu razradu.

Aktom o određivanju gradskog građevinskog zemljišta ne menja se oblik svojine na zemljištu koje se određuje za gradsko građevinsko zemljište.

Akt o određivanju gradskog građevinskog zemljišta naročito sadrži opis granica zemljišta koje se određuje za gradsko građevinsko zemljište, naziv katastarske opštine i spisak brojeva katastarskih parcela.

Član 5

Građevinsko zemljište u građevinskom području određuje se prostornim, odnosno urbanističkim planom ili drugim opštim aktom opštine.

Plan, odnosno akt iz stava 1 ovog člana sadrži naziv katastarske opštine i opis granica zemljišta koje se određuje za građevinsko zemljište u građevinskom području.

Član 6

Građevinsko zemljište izvan građevinskog područja je izgrađeno zemljište, kao i zemljište namenjeno za izgradnju objekata u skladu sa propisima o planiranju i uređenju prostora i izgradnji objekata, a nije određeno za gradsko građevinsko zemljište, odnosno građevinsko zemljište u građevinskom području.

Član 7

Građevinsko zemljište je u prometu, ako zakonom nije drukčije određeno.

Gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini ne može se otuđiti iz državne svojine.

Ne može se vršiti promet neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta u području obuhvaćenom odlukom o pripremanju prostornog, odnosno urbanističkog plana sa planom parcelacije, dok se taj plan ne donese, a najduže za dve godine od dana stupanja na snagu te odluke.

Član 8

Za uređivanje građevinskog zemljišta plaća se naknada, u skladu sa zakonom.

Za korišćenje građevinskog zemljišta plaća se naknada, u skladu sa zakonom.

Sredstva od naknada za uređivanje i korišćenje građevinskog zemljišta koriste se za uređivanje građevinskog zemljišta i za izgradnju i održavanje objekata komunalne infrastrukture.

Član 9

Građevinsko zemljište privodi se nameni izgradnjom objekata, odnosno izvođenjem drugih radova, u skladu sa propisima o planiranju i uređenju prostora.

Pre privođenja nameni građevinskog zemljišta obrazuju se građevinske parcele na osnovu plana parcelacije, odnosno drugog akta, u skladu sa propisima o planiranju i uređenju prostora.

Član 10

Opština uređuje i obezbeđuje korišćenje građevinskog zemljišta i stara se o njegovom uređivanju, u skladu sa zakonom.

Član 11

Radi obezbeđenja uslova za uređivanje, korišćenje, unapređivanje i zaštitu građevinskog zemljišta, opština može da osnuje preduzeće, odnosno drugu organizaciju ili da vršenje ovih poslova obezbedi na drugi način, u skladu sa statutom opštine.

Obezbeđenje uslova, u smislu stava 1 ovog člana, obuhvata naročito:

1) pripremu srednjoročnih i godišnjih programa uređivanja građevinskog zemljišta;

2) uređivanje građevinskog zemljišta;

3) staranje o zaštiti i racionalnom korišćenju građevinskog zemljišta;

4) obavljanje drugih poslova, u skladu sa propisom opštine.

Član 12

Uređivanje građevinskog zemljišta obuhvata:

1) pripremanje zemljišta za izgradnju;

2) komunalno opremanje zemljišta.

Član 13

Uređivanje građevinskog zemljišta vrši se prema srednjoročnim i godišnjim programima uređivanja koje donosi opština.

Ministar za urbanizam donosi bliže propise o sadržini programa uređivanja građevinskog zemljišta.

Član 14

Uređivanje građevinskog zemljišta obezbeđuje se uređivanjem javnih površina, raščišćavanjem i sanacijom terena, izgradnjom komunalnih objekata i instalacija do priključka građevinske parcele na te instalacije.

Sanacija terena u okviru građevinske parcele i izgradnja komunalnih objekata i instalacija do priključka na instalacije izgrađene u okviru uređivanja građevinskog zemljišta, obaveza je investitora izgradnje objekta.

Član 15

Naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta plaća investitor izgradnje objekta.

Visina naknade za uređivanje građevinskog zemljišta utvrđuje se u zavisnosti od stepena uređenosti zemljišta i programa uređivanja građevinskog zemljišta.

Na osnovu kriterijuma iz stava 2 ovog člana, opština uređuje merila za ugovaranje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta.

Član 16

Opština, odnosno preduzeće ili druga organizacija iz člana 11 stav 1 ovog zakona i investitor izgradnje objekta ugovorom uređuju međusobne odnose u pogledu uređivanja građevinskog zemljišta i plaćanja naknade za uređivanje građevinskog zemljišta.

Ugovorom iz stava 1 ovog člana utvrđuje se naročito: iznos naknade za uređivanje građevinskog zemljišta i dinamika plaćanja; obim, struktura i rokovi izvođenja radova na uređivanju do mesta priključenja građevinske parcele na komunalne objekte; postupak i uslovi izmene ugovora (u slučaju promene namene i kapaciteta objekata i dr).

Član 17

Gradsko građevinsko zemljište jeste zemljište koje je do dana stupanja na snagu ovog zakona određeno kao gradsko građevinsko zemljište:

1) zakonom;

2) na osnovu akta nadležnog organa donetog na osnovu zakona, a koje je privedeno nameni saglasno odredbama ovog zakona.

Gradsko građevinsko zemljište je i zemljište koje se, u skladu sa ovim zakonom, odredi kao gradsko građevinsko zemljište.

Član 18

Gradsko građevinsko zemljište koristi se po osnovu svojine na tom zemljištu, svojine na objektu, odnosno korišćenja objekta izgrađenog na tom zemljištu, ili na osnovu akta o davanju na korišćenje gradskog građevinskog zemljišta.

Gradsko građevinsko zemljište koristi se kao izgrađeno ili kao neizgrađeno građevinsko zemljište.

Izgrađenim gradskim građevinskim zemljištem smatraju se građevinske parcele, odnosno kompleksi zemljišta na kojima su izgrađeni objekti namenjeni za trajnu upotrebu.

Neizgrađenim gradskim građevinskim zemljištem smatraju se građevinske parcele, odnosno kompleksi zemljišta na kojima nisu izgrađeni objekti ili su podignuti samo privremeni, odnosno pomoćni objekti.

Opština, u skladu sa odredbama st. 3 i 4 ovog člana, utvrđuje koje se zemljište smatra izgrađenim, odnosno neizgrađenim gradskim građevinskim zemljištem.

Član 19

Prenosom prava na objektu na izgrađenom gradskom građevinskom zemljištu prenose se i prava na zemljištu pod objektom i zemljištu koje služi za redovnu upotrebu objekta.

Član 20

Korisnik gradskog građevinskog zemljišta u državnoj svojini dužan je da trpi promene granica građevinske parcele, prema planu parcelacije, odnosno drugom aktu iz člana 9 stav 2 ovog zakona.

Član 21

Gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini daje na korišćenje opština.

Gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini daje se na korišćenje kao neizgrađeno i uređeno, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Uređeno gradsko građevinsko zemljište, u smislu ovog zakona, jeste zemljište koje je komunalno opremljeno, zemljište čije je uređivanje predviđeno godišnjim programom uređivanja građevinskog zemljišta, kao i neizgrađeno gradsko građevinsko zemljište na kome je izvršena parcelacija, izgrađen pristupni put, elektro-mreža i rešeno snabdevanje vodom prema mesnim prilikama.

Može se dati na korišćenje i gradsko građevinsko zemljište koje nije uređeno, pod uslovom da lice kome se to zemljište daje na korišćenje ugovorom preuzme obavezu da o svom trošku izvrši određene radove na uređivanju građevinskog zemljišta.

Član 22

Gradsko građevinsko zemljište, u državnoj svojini daje se na korišćenje na osnovu javnog nadmetanja ili prikupljanja ponuda javnim oglasom, na način i po postupku koji propiše opština, osim u slučaju:

1) davanja zemljišta radi izgradnje objekata za potrebe državnih organa i organizacija, organa i organizacija jedinica teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i organizacija koje obavljaju javnu službu koje posluju sredstvima u državnoj svojini, kao i drugih objekata u državnoj svojini;

2) sporazumnog davanja zemljišta ranijem sopstveniku po propisima o eksproprijaciji;

3) izgradnje objekata u cilju bržeg povratka iseljenih lica, sprečavanja iseljavanja i dolaska drugih lica koja žele da žive i rade na teritoriji AP Kosova i Metohije.

U slučaju iz stava 1 tač. 1 do 3 ovog člana zemljište se daje na korišćenje uz prethodnu saglasnost Vlade Republike Srbije. Zahtev za davanje saglasnosti podnosi se preko Republičke direkcije za imovinu Republike Srbije (u daljem tekstu: Direkcija).

Ako se Vlada ne izjasni po zahtevu iz stava 2 ovog člana u roku od 30 dana od dana prijema zahteva kod Direkcije, smatraće se da je saglasnost data.

Protiv akta Vlade donetog po zahtevu iz stava 2 ovog člana ne može se voditi upravni spor.

U slučaju iz stava 1 tač. 1 i 3 ovog člana, zemljište se daje na korišćenje na zahtev investitora izgradnje objekta.

Aktom opštine iz stava 1 ovog člana uređuje se naročito: način i postupak sprovođenja javnog nadmetanja, odnosno prikupljanja ponuda; rok podnošenja prijava na oglas; najniži iznos naknade za zemljište; rok za plaćanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta; organ koji sprovodi postupak davanja zemljišta na korišćenje; način i rokovi obaveštavanja učesnika o rezultatima postupka; rok za podnošenje prigovora, nadležnost za odlučivanje po prigovoru i pravno dejstvo akta donetog po prigovoru.

Član 23

Kad se gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini daje na korišćenje putem javnog nadmetanja, odnosno prikupljanja ponuda, zemljište se daje na korišćenje licu koje ponudi da plati najveći iznos za to zemljište.

Član 24

O davanju na korišćenje gradskog građevinskog zemljišta u državnoj svojini zaključuje se ugovor između opštine, odnosno preduzeća ili druge organizacije iz člana 11 stav 1 ovog zakona i lica kome se zemljište daje na korišćenje, u roku od 30 dana od donošenja odluke o dodeli zemljišta.

Ugovor iz stava 1 ovog člana sadrži naročito podatke o građevinskoj parceli, o nameni i veličini objekta, visinu naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, rok i način plaćanja te naknade.

Ugovorom iz stava 1 ovog člana uvrđuje se i rok u kome lice kome se zemljište daje na korišćenje treba da privede zemljište nameni, kao i prava i obaveze ugovornih strana u slučaju neizvršenja ove obaveze.

Ako se zemljište da na korišćenje suprotno odredbama ovog zakona, učesnik javnog nadmetanja, odnosno prikupljanja ponuda, koji smatra da mu je time povređeno pravo, može da podnese tužbu za poništaj ugovora nadležnom sudu u roku od osam dana od dana saznanja za zaključenje ugovora, a najdocnije u roku od 60 dana od dana zaključenja ugovora.

Ugovor o davanju na korišćenje gradskog građevinskog zemljišta u državnoj svojini nadležni organ opštinske uprave, odnosno preduzeće ili druga organizacija iz člana 11 stav 1 ovog zakona dostavlja Direkciji u roku od pet dana od dana zaključenja ugovora.

Član 24a

Ugovor o davanju na korišćenje gradskog građevinskog zemljišta u državnoj svojini na osnovu javnog nadmetanja ili prikupljanja ponuda javnim oglasom poništiće se po tužbi republičkog javnog pravobranioca, ako je zemljište dato na korišćenje suprotno odredbama ovog zkaona.

Tužba iz stava 1 ovog člana može se podneti nadležnom sudu u roku od 15 dana od dana saznanja za zaključenje ugovora a najdocnije u roku od 90 dana od dana zaključenja ugovora.

Tužbu iz stava 1 ovog člana republički javni pravobranilac podnosi na inicijativu Direkcije ili po spostvenoj inicijativi.

Član 25

Opština može dati na privremeno korišćenje neizgrađeno gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini i izgrađeno gradsko građevinsko zemljište u državnoj svojini koje je u opštoj upotrebi.

Ostali korisnici neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta u državnoj svojini mogu to zemljište davati na privremeno korišćenje drugim licima u slučajevima utvrđenim aktom opštine.

Izgrađeno gradsko građevinsko zemljište može se dati na privremeno korišćenje u smislu stava 1 ovog člana pod uslovom da je to predviđeno programom privremenog korišćenja gradskog građevinskog zemljišta koji donosi opština.

Postupak, uslove i način davanja na privremeno korišćenje gradskog građevinskog zemljišta uređuje opština.

Član 26*

Za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta plaća se naknada.

Naknadu za korišćenje neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta plaća korisnik zemljišta.

Naknadu za korišćenje izgrađenog gradskog građevinskog zemljišta plaća vlasnik objekta, odnosno nosilac prava raspolaganja na objektu.

Izuzetno od stava 2 ovog člana, naknadu za korišćenje izgrađenog gradskog građevinskog zemljišta plaća nosilac prava korišćenja na objektu, odnosno posebnom delu objekta, a kad je objekat, odnosno poseban deo objekta, dat u zakup na neodređeno vreme - zakupac objekta, odnosno dela objekta. Kod stanova na kojima postoji stanarsko pravo naknadu plaća nosilac stanarskog prava.

Član 27

Visina naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta utvrđuje se u zavisnosti od obima i stepena uređenosti zemljišta, njegovog položaja u naselju, opremljenosti zemljišta objektima društvenog standarda, saobraćajne povezanosti zemljišta sa lokalnim, odnosno gradskim centrom, radnim zonama i drugim sadržajima u naselju i drugih pogodnosti koje zemljište ima za korisnike.

Merila, visinu, način i rokove plaćanja naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta utvrđuje opština.

Aktom iz stava 2 ovog člana može se to zemljište različito kategorisati, prema pogodnostima koje ono pruža, s obzirom na položaj u naseljenom mestu i nameni korišćenja (za stanovanje, za proizvodnu ili drugu delatnost).

Prinudna naplata naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta vrši se po propisima o naplati poreza na dohodak građana.

Član 28

Naknada za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta plaća se po kvadratnom metru građevinske parcele ili po kvadratnom metru izgrađenog prostora, odnosno po drugoj mernoj jedinici, za sve vreme korišćenja tog zemljišta.

Naknada za korišćenje izgrađenog gradskog građevinskog zemljišta plaća se u većim iznosima od iznosa naknade za korišćenje neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta.

Za neizgrađene parcele gradskog građevinskog zemljišta plaća se naknada kao za izgrađeno zemljište koje je privedeno planiranoj nameni, ako je proteklo najmanje pet godina od dana kada je to zemljište dato na korišćenje radi izgradnje.

Član 29

Za korišćenje građevinskog zemljišta u građevinskom području plaća se naknada, ako je to zemljište sredstvima opštine, odnosno drugim sredstvima u državnoj svojini, opremljeno osnovnim objektima komunalne infrastrukture (električna mreža, vodovod, pristupni put).

U pogledu uvrđivanja merila, visine, načina i rokova plaćanja i prinudne naplate naknade iz stava 1 ovog člana shodno se primenjuju odredbe čl. 26, 27 i 28 ovog zakona.

Član 30

Opština će urediti i obezbediti korišćenje građevinskog zemljišta u skladu sa ovim zakonom u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Do donošenja propisa, odnosno opštih akata iz stava 1 ovog člana, uređivanje i korišćenje građevinskog zemljišta obavljaće se po propisima i opštim aktima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 31

Deo zemljišta koje je kao gradsko građevinsko zemljište određeno odlukom skupštine opštine, odnosno grada Beograda, odnosno grada, koje do dana stupanja na snagu ovog zakona nije privedeno nameni u celini ili većim delom, a ne čini urbanističku i funkcionalnu celinu sa gradskim građevinskim zemljištem, ako je od dana njegovog određivanja kao gradskog građevinskog zemljišta do dana stupanja na snagu ovog zakona proteklo više od pet godina, ne smatra se gradskim građevinskim zemljištem.

Skupština opštine, u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, doneće opšti akt o utvrđivanju granica zemljišta koje se ne smatra gradskim građevinskim zemljištem, u smislu stava 1 ovog člana.

Ako skupština opštine ne donese opšti akt u roku iz stava 2 ovog člana, opšti akt o određivanju granica zemljišta koje se ne smatra gradskim građevinskim zemljištem doneće Vlada Republike Srbije.

Član 32

Na zemljištu obuhvaćenom opštim aktom iz člana 31 st. 2 i 3 ovog zakona, na zahtev ranijeg sopstvenika, odnosno njegovog pravnog sledbenika (u daljem tekstu: raniji sopstvenik), uspostavlja se režim svojine koji je bio pre stupanja na snagu odluke o određivanju tog zemljišta kao gradskog građevinskog, pod uslovima i po postupku utvrđenim ovim zakonom.

Uspostavljanje režima svojine u smislu stava 1 ovog člana izvršiće se u slučaju ako do dana stupanja na snagu ovog zakona nije zaključen sporazum, odnosno doneta pravosnažna odluka o naknadi za zemljište.

Zahtev za donošenje rešenja o uspostavljanju režima svojine u smislu st. 1 i 2 ovog člana raniji sopstvenik podnosi nadležnom opštinskom organu, najdocnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu opšteg akta iz člana 31 st. 2 i 3 ovog zakona.

Pravosnažno rešenje iz stava 3 ovog člana kojim je usvojen zahtev ranijeg sopstvenika predstavlja izvršni naslov za upis odgovarajuće promene u javnim knjigama o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima.

Član 33

Zemljište koje je do dana stupanja na snagu ovog zakona određeno kao gradsko građevinsko zemljište u državnoj je svojini, osim zemljišta na kome se, u smislu člana 32 ovog zakona, uspostavi raniji režim svojine.

Zemljištem iz člana 31 stav 1 ovog zakona na kome se, u smislu čl. 32 ovog zakona, ne uspostavi raniji režim svojine, upravlja i raspolaže opština.

Otuđenje zemljišta iz stava 2 ovog člana vrši se uz saglasnost Vlade Republike Srbije.

Član 34

Raniji sopstvenik neizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta koje je u državnoj svojini u smislu člana 33 stav 1 ovog zakona, ima pravo da koristi to zemljište do privođenja nameni, u skladu sa Zakonom o građevinskom zemljištu ("Službeni glasnik SRS", broj 23/90 i "Službeni glasnik RS", br. 3/90, 53/93, 67/93 i 48/94).

U slučaju privođenja planiranoj nameni gradskog građevinskog zemljišta iz stava 1 ovog člana, oduzimanje zemljišta sprovešće se po odredbama Zakona o građevinskom zemljištu ("Službeni glasnik SRS", broj 23/90 i "Službeni glasnik RS", br. 3/90, 53/93, 67/93 i 48/94), a naknada za oduzeto zemljište utvrđuje se i plaća po zakonu kojim se uređuje ekspropr ijacija.

Preče pravo gradnje na gradskom građevinskom zemljištu u državnoj svojini iz člana 33 stav 1 ovog zakona, ostvaruje se u skladu sa Zakonom o građevinskom zemljištu ("Službeni glasnik SRS", broj 23/90 i "Službeni glasnik RS", br. 3/90, 53/93, 67/93 i 48/94).

Prava iz st. 1 i 3 ovog člana mogu se prenositi u skladu sa Zakonom o građevinskom zemljištu ("Službeni glasnik SRS", broj 23/90 i "Službeni glasnik RS", br. 3/90, 53/93, 67/93 i 48/94).

Lice koje, u smislu st. 3 i 4 ovog člana, ostvari preče pravo gradnje, zaključuje ugovor o korišćenju zemljišta, u skladu sa ovim zakonom.

Član 35

Korisnici gradskog građevinskog zemljišta koje je u smislu člana 33 stav 1 ovog zakona u državnoj svojini, nastaviće sa korišćenjem tog zemljišta, u skladu sa ovim zakonom.

Korisnikom gradskog građevinskog zemljišta, u smislu stava 1 ovog člana, ne smatra se raniji sopstvenik iz člana 34 stav 1 ovog zakona.

Član 36

Do donošenja podzakonskih akata na osnovu ovog zakona primenjivaće se podzakonski akti koji su bili na snazi do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 37

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o građevinskom zemljištu ("Službeni glasnik SRS", broj 23/90 i "Službeni glasnik RS", br. 3/90, 53/93, 67/93 i 48/94), osim odredaba kojima je uređeno ostvarivanje prava iz člana 34 ovog zakona.

Član 38

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".