ZAKONO VOJNOM TUŽIOCU("Sl. list SRJ", br. 11/95 i 1/96 - Odluka SUS i 3/2002) |
I OSNOVNE ODREDBE
Vojni tužilac je samostalni državni organ koji goni učinioce krivičnih dela koja su u nadležnosti vojnih sudova i podnosi redovna i vanredna pravna sredstva kad je to propisano ovim ili drugim saveznim zakonom.
Funkciju vojnog tužioca vrše vojni tužioci prvog stepena i Vrhovni vojni tužilac.
Vojni tužioci prvog stepena su vojni tužilac u Beogradu, vojni tužilac u Nišu i vojni tužilac u Podgorici.
Po odluci Vrhovnog vojnog tužioca, u sedištima pojedinih vojnih komandi može se formirati odeljenje teritorijalno nadležnog vojnog tužioca prvog stepena iz stava 2 ovog člana.
Sedište Vrhovnog vojnog tužioca je u Beogradu.
Vojni tužilac prvog stepena obaveštava Vrhovnog vojnog tužioca o svom radu.
Vrhovni vojni tužilac, na zahtev ili po sopstvenoj inicijativi, obaveštava predsednika Republike o svom radu i radu vojnih tužilaca prvog stepena.
Vrhovni vojni tužilac obaveštava javnost o stanju kriminaliteta i o pojedinim slučajevima po kojima postupaju vojni tužioci.
Vojni tužilac, odnosno zamenik vojnog tužioca ne može obavljati drugu javnu funkciju niti profesionalnu delatnost.
II NADLEŽNOSTI I OVLAŠĆENJA
Pravo i dužnost vojnog tužioca je da goni učinioce krivičnih dela iz nadležnosti vojnih sudova za koja se goni po službenoj dužnosti i da u vezi s tim:
1) preduzima mere u vezi s otkrivanjem krivičnih dela i pronalaženjem njihovih učinilaca;
2) zahteva sprovođenje istrage;
3) podiže i zastupa optužnicu, odnosno optužni predlog pred nadležnim vojnim sudom;
4) podnosi redovna i vanredna pravna sredstva protiv odluka vojnih sudova.
Vojni tužilac vrši i druga prava i dužnosti utvrđene saveznim zakonom.
U vršenju funkcije krivičnog gonjenja, vojni tužilac sarađuje s organima koji su po zakonu dužni da otkrivaju i prijavljuju krivična dela iz nadležnosti vojnih sudova za koja se goni po službenoj dužnosti.
Vojni tužilac je dužan da prima krivične prijave i druge podneske i izjave u stvarima iz svoje nadležnosti radi preduzimanja radnji za koje je ovlašćen.
Vojni tužilac može pozvati podnosioca krivične prijave i od njega tražiti potrebne podatke.
Vojni tužilac postupa u granicama svoje stvarne i mesne nadležnosti.
Pred Vrhovnim vojnim sudom i Saveznim sudom nadležan je da postupa Vrhovni vojni tužilac.
U parničnom postupku, u upravnom postupku i upravnom sporu koji se vode pred vojnim sudom, odnosno vojnim organom, i u disciplinskom postupku, kao i u prekršajnom postupku vojni tužilac preduzima radnje koje po zakonu vrši državni, odnosno javni tužilac u okviru svoje nadležnosti.
Protiv upravnih akata vojnih organa, kad je to saveznim zakonom predviđeno i protiv upravnih akata saveznih organa i saveznih organizacija, kojima je povređen zakon u korist pojedinca ili pravnog lica, upravni spor pred Vrhovnim vojnim sudom pokreće Vrhovni vojni tužilac.
Ako vojni tužilac prvog stepena smatra da zakon ili drugi propis ili opšti akt nije u saglasnosti s Ustavom Savezne Republike Jugoslavije ili saveznim zakonom, obavestiće o tome Vrhovnog vojnog tužioca.
Ako Vrhovni vojni tužilac smatra da zbog povrede zakona ili međunarodnog ugovora ima osnova da upotrebi pravno sredstvo protiv izvršne odluke vojnog suda ili izvršne odluke vojnog organa donesene u disciplinskom, upravnom ili drugom postupku, može zahtevati da se odloži, odnosno prekine izvršenje takve odluke.
Zahtev za odlaganje, odnosno prekidanje izvršenja odluke Vrhovni vojni tužilac podnosi vojnom sudu, odnosno vojnom organu nadležnom za dozvolu izvršenja.
Na zahtev Vrhovnog vojnog tužioca, vojni sud, odnosno nadležni vojni organ odložiće, odnosno prekinuće izvršenje odluke.
Odloženo, odnosno prekinuto izvršenje odluke nastaviće se ako Vrhovni vojni tužilac, u roku od 15 dana od dana prijema rešenja o odlaganju, odnosno prekidu izvršenja, ne upotrebi pravno sredstvo.
Zahtev za zaštitu zakonitosti protiv pravnosnažnih odluka vojnih sudova i pravnosnažnih odluka drugih organa Vojske Jugoslavije podnosi Vrhovni vojni tužilac.
Kad Savezni sud odlučuje o vanrednom pravnom leku protiv presude Vrhovnog vojnog suda ili o sukobu nadležnosti između vojnih sudova i drugih redovnih sudova, Vrhovni vojni tužilac pred Saveznim sudom preduzima sve radnje za čije je vršenje zakonom ovlašćen Savezni državni tužilac.
Vojni tužilac je ovlašćen da od državnih organa i pravnih lica zahteva da mu dostave spise i obaveštenja koji su mu potrebni za preduzimanje radnji iz njegove nadležnosti.
Vojni tužilac može od nadležnog suda ili drugog državnog organa da traži i drugu pravnu pomoć koja mu je potrebna za vršenje njegovih funkcija.
III ORGANIZACIJA I RAD
Vojni tužilac ima zamenike, čiji se broj utvrđuje opštim aktom o organizaciji.
Kad je vojni tužilac odsutan ili sprečen da vrši svoju dužnost, zastupa ga zamenik koga on odredi.
Zamenik vojnog tužioca može da vrši svaku radnju u postupku pred sudom ili drugim državnim organom za koju je po zakonu ovlašćen vojni tužilac, osim radnji čije vršenje prema ovom zakonu ili drugom saveznom zakonu spada u isključivu nadležnost vojnog tužioca.
Vojni tužilac prvog stepena odgovoran je za svoj rad Vrhovnom vojnom tužiocu.
Vrhovni vojni tužilac odgovoran je za svoj rad i rad vojnih tužilaca prvog stepena predsedniku Republike.
Zamenici vojnih tužilaca odgovorni su za svoj rad vojnom tužiocu.
Vrhovni vojni tužilac vrši nadzor nad radom vojnih tužilaca prvog stepena.
Vrhovni vojni tužilac usmerava rad vojnih tužilaca prvog stepena i u vezi s tim može da im daje obavezna uputstva za vršenje dužnosti.
Uputstvo Vrhovnog vojnog tužioca može se odnositi i na postupanje u pojedinom predmetu i obavezno je za vojnog tužioca prvog stepena.
Vrhovni vojni tužilac može neposredno da vrši sva prava i dužnosti koja po zakonu pripadaju vojnom tužiocu prvog stepena.
Vrhovni vojni tužilac može da preuzme vršenje pojedinih poslova za koje je nadležan vojni tužilac prvog stepena, odnosno da poveri vojnom tužiocu prvog stepena da postupa u pojedinom predmetu ili da vrši određene radnje iz nadležnosti drugog vojnog tužioca prvog stepena.
Zamenik vojnog tužioca prvog stepena može biti privremeno određen za zamenika drugog vojnog tužioca prvog stepena i upućen na rad u njegovo sedište, ali najduže do šest meseci u toku jedne godine.
Rešenje o privremenom upućivanju na rad donosi Vrhovni vojni tužilac.
Odredbe zakona i drugih propisa kojima su uređeni odnosi u službi, prava, dužnosti i odgovornost vojnih lica važe za vojne tužioce i njihove zamenike.
Vojni tužilac i njegovi zamenici odgovaraju po propisima o disciplinskoj odgovornosti vojnih lica za povrede vojne discipline učinjene van vršenja svoje dužnosti.
Svaki vojni tužilac ima pečat koji sadrži naziv i sedište vojnog tužioca i grb Savezne Republike Jugoslavije.
Naziv i sedište vojnog tužioca ispisani su na srpskom jeziku ćiriličnim pismom.
Na zgradi u kojoj se nalazi vojni tužilac mora biti istaknut natpis koji sadrži naziv vojnog tužioca.
Pravila o unutrašnjoj organizaciji i radu vojnih tužilaca donosi Vrhovni vojni tužilac.
Savezno ministarstvo za odbranu vrši poslove uprave, koji se odnose na rešavanje organizacijskih, kadrovskih, materijalnih i finansijskih pitanja od kojih zavisi rad vojnih tužilaca, na unapređivanje njihovog rada i poslovanja, na statistiku, kao i na druge poslove kojima se obezbeđuju uslovi za rad vojnih tužilaca.
Opšti akt o vršenju poslova iz stava 1 ovog člana donosi savezni ministar za odbranu, po pribavljenom mišljenju Vrhovnog vojnog tužioca.
IV POSTAVLJANJE I RAZREŠENJE VOJNOG TUŽIOCA I ZAMENIKA VOJNOG TUŽIOCA
Vojnog tužioca i njegove zamenike postavlja i razrešava predsednik Republike.
Broj zamenika vojnog tužioca određuje savezni ministar za odbranu, po pribavljenom mišljenju Vrhovnog vojnog tužioca.
Funkcija vojnog tužioca i njegovih zamenika je stalna.
Vojnom tužiocu, odnosno njegovom zameniku prestaje funkcija kad to sam zatraži ili kad ispuni uslove za starosnu penziju ili ako bude razrešen dužnosti zbog nekog od razloga iz člana 33 tač. 4 do 9 ovog zakona.
Za Vrhovnog vojnog tužioca može biti postavljen oficir pravne službe - diplomirani pravnik koji je položio pravosudni ispit i koji je najmanje pet godina proveo na dužnostima u pravosudnim organima, odnosno najmanje deset godina na drugim pravnim poslovima.
Za vojnog tužioca ili zamenika vojnog tužioca može biti postavljen oficir pravne službe - diplomirani pravnik koji je položio pravosudni ispit.
Pre stupanja na dužnost, vojni tužioci i zamenici vojnog tužioca polažu zakletvu, koja glasi:
"Zaklinjem se da ću se u svom radu pridržavati Ustava Savezne Republike Jugoslavije i zakona i da ću svoju dužnost vršiti savesno i nepristrasno."
Vojni tužioci i njihovi zamenici polažu zakletvu pred predsednikom Republike ili licem koje on odredi.
Vojni tužilac, odnosno zamenik vojnog tužioca ne može bez odobrenja predsednika Republike biti stavljen u pritvor, niti se protiv njega može pokrenuti krivični postupak zbog krivičnog dela učinjenog u vršenju funkcije vojnog tužioca.
Vojni tužilac i njegov zamenik udaljavaju se od dužnosti za vreme dok se nalaze u pritvoru ili na izdržavanju kazne zatvora zbog učinjenog krivičnog dela.
Lice iz stava 1 ovog člana može biti udaljeno od dužnosti ako je protiv njega pokrenut krivični postupak ili postupak za njegovo razrešenje od dužnosti zbog razloga iz člana 33 tač. 4 do 9 ovog zakona, za vreme dok taj postupak traje.
Vojni tužilac, odnosno zamenik vojnog tužioca ne može vršiti dužnost dok protiv njega traje krivični postupak zbog krivičnog dela za koje se goni po službenoj dužnosti ili postupak za njegovo razrešenje.
Akt o udaljenju od dužnosti za vojnog tužioca prvog stepena, njegovog zamenika i zamenika Vrhovnog vojnog tužioca donosi Vrhovni vojni tužilac, a za Vrhovnog vojnog tužioca - predsednik Republike.
Vojni tužilac, odnosno zamenik vojnog tužioca razrešava se dužnosti pre isteka vremena za koje je postavljen:
1) ako mu prestane profesionalna vojna služba;
2) ako sam zatraži da bude razrešen;
3) ako po svom pristanku bude postavljen na drugu dužnost;
4) ako bude osuđen na bezuslovnu kaznu zatvora;
5) ako mu bude izrečena blaža kazna od kazne iz tačke 4 ovog stava ili uslovna osuda za krivično delo koje ga čini nedostojnim za vršenje dužnosti tužioca;
6) ako se na osnovu mišljenja vojnolekarske komisije utvrdi da je trajno izgubio zdravstvenu sposobnost za vršenje dužnosti tužioca;
7) ako se utvrdi da je izvršio težu povredu dužnosti, odnosno ugleda funkcije koju vrši;
8) ako se utvrdi da nije stručno sposoban za vršenje dužnosti tužioca ili je neuredno vrši;
9) ako se utvrdi da nije ispunjavao zakonom propisane uslove da bude postavljen za vojnog tužioca, odnosno njegovog zamenika.
Zamenik vojnog tužioca može biti razrešen dužnosti ako je aktom nadležnog organa smanjen broj zamenika vojnog tužioca.
Vojni tužilac, odnosno zamenik vojnog tužioca smatra se razrešenim dužnosti ako bude ukinut vojni tužilac prvog stepena iz člana 2 ovog zakona.
Akt o razrešenju od dužnosti vojnih tužilaca i njihovih zamenika zbog razloga iz člana 33 tač. 5, 7, 8 i 9 ovog zakona može se doneti samo ako je prethodno sproveden postupak u kome je utvrđeno da postoje razlozi za razrešenje i ako je u tom postupku licu koje se razrešava omogućeno da se izjasni o razlozima za njegovo razrešenje.
Postupak za utvrđivanje razloga iz stava 1 ovog člana sprovodi komisija od tri člana, sastavljena od vojnih tužilaca i zamenika vojnih tužilaca, koju obrazuje predsednik Republike.
V ORGANIZACIJA I RAD VOJNOG TUŽIOCA ZA VREME RATNOG STANJA, NEPOSREDNE RATNE OPASNOSTI ILI VANREDNOG STANJA
U slučaju ratnog stanja, neposredne ratne opasnosti ili vanrednog stanja vojni tužioci prvog stepena iz člana 2 ovog zakona nastavljaju sa radom pri komandama armija, a Vrhovni vojni tužilac nastavlja sa radom u sedištu Štaba Vrhovne komande.
Za vreme ratnog stanja, neposredne ratne opasnosit ili vanrednog stanja formiraju se i vojni tužioci prvog stepena pri komandama vojnih okruga, divizija, korpusa, Komandi ratnog vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane i Komandi ratne mornarice.
Za vreme ratnog stanja postavljenje, udaljenje od dužnosti i razrešenje vojnih tužilaca i njihovih zamenika vrši predsednik Republike.
Organizaciju i rad vojnog tužioca za vreme ratnog stanja, neposredne ratne opasnosti ili vanrednog stanja propisuje Savezna vlada.
VI PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Lica koja se na dan stupanja na snagu ovog zakona zateknu na dužnosti vojnih tužilaca, odnosno njihovih zamenika ostaju na tim dužnostima najduže tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Postavljenja vojnih tužilaca, odnosno njihovih zamenika po odredbama ovog zakona izvršiće se najdocnije u roku od tri meseca od dana njegovog stupanja na snagu.
Lica koja se na dan stupanja na snagu ovog zakona zateknu na dužnosti vojnih tužilaca, odnosno njihovih zamenika ostaju na tim dužnostima najduže tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Postavljenje vojnih tužilaca, odnosno njihovih zamenika po odredbama ovog zakona izvršiće se najdocnije u roku od tri meseca od dana njegovog stupanja na snagu.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju sa radom Vojno tužilaštvo pri Saveznom sekretarijatu za narodnu odbranu i Vojno tužilaštvo pri Ratnom vazduhoplovstvu i protivvazdušnoj odbrani.
Nezavršene predmete i arhivu Vojnog tužilaštva pri Saveznom sekretarijatu za narodnu odbranu preuzeće vojni tužilac u Beogradu.
Nezavršene predmete i arhivu Vojnog tužilaštva pri Ratnom vazduhoplovstvu i protivvazdušnoj odbrani preuzeće vojni tužilac prvog stepena nadležan za teritoriju na kojoj se nalazi vojna jedinica ili vojna ustanova kojoj pripada okrivljeni ili prijavljeni koji je vojno lice ili civilno lice u Vojsci Jugoslavije, odnosno koji je nadležan za teritoriju na kojoj je učinjeno krivično delo, ako je prijavljeni ili okrivljeni civilno lice.
Sa položenim pravosudnim ispitom izjednačuje se ispit koji su oficiri pravne službe i vojni službenici Jugoslovenske narodne armije, kao diplomirani pravnici, položili za čin majora, odnosno vojnog službenika III klase pravne službe, a koji je po Osnovnom zakonu o pravosudnom ispitu ("Službeni list SFRJ", br. 15/67) izjednačen s pravosudnim ispitom.
Propisi za izvršavanje ovog zakona doneće se u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o vojnom tužilaštvu ("Službeni list SFRJ", br. 4/77).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
* Odlukom SUS IU broj 46/95 ("Sl. list SRJ", br. 1/96) utvrđeno je da odredba član 27 stav 1 i član 37 u delu koji glasi: "na predlog saveznog ministra za odbranu" odnosno "na predlog načelnika štaba Vrhovne komande", nisu saglasne sa Ustavom SRJ.
** Rokovi iz člana 39a računaju se od dana stupanja na snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o vojnom tužiocu ("Sl. list SRJ", br. 3/2002), odnosno od 26. januara 2002. godine.