ZAKONO SISTEMU STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA("Sl. list SRJ", br. 80/94 i 28/96) |
1. OSNOVNE ODREDBE
Ovim zakonom uređuje se sistem statističkih istraživanja koji čine jedinstvene metodologije, jedinstveni statistički standardi u prikupljanju, obradi i objavljivanju podataka statističkih istraživanja i jedinstveni programi statističkih istraživanja.
Statističkim istraživanjima obezbeđuju se podaci i informacije iz oblasti utvrđenih ovim zakonom o stanju u pojedinim oblastima društvenog života, stanju i kretanju stanovništva i ekonomskim, socijalnim i drugim pojavama.
Podaci i informacije iz stava 1 ovog člana služe za potrebe privrede, istraživačkih organizacija i državnih organa, za obaveštavanje javnosti i za izvršavanje međunarodnih obaveza u oblasti statistike.
Statistička istraživanja vrše se na osnovu petogodišnjeg programa statističkih istraživanja (u daljem tekstu: program statističkih istraživanja), koji utvrđuje Savezna skupština.
Statistička istraživanja zasnivaju se na načelima objektivnosti, racionalnosti, stručne nezavisnosti i političke neutralnosti.
Statistička istraživanja vrše se u skladu sa međunarodno utvrđenim načelima, metodima i postupcima za prikupljanje, obradu, čuvanje, zaštitu i objavljivanje statističkih podataka.
Jedinstvene metodologije statističkih istraživanja utvrđuje savezna organizacija nadležna za poslove statistike.
Jedinstvene metodologije statističkih istraživanja koje iz svog delokruga vrše Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije utvrđuju ti organi i organizacije.
Akt o utvrđivanju jedinstvene metodologije statističkog istraživanja, koji sadrži kratak opis cilja i sadržaja istraživanja, objavljuje se u "Službenom listu SRJ".
Organi i organizacije iz st. 1 i 2 ovog člana objavljuju metodologije statističkih istraživanja u svojim posebnim izdanjima.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, odnosno Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet, savezni organi i organizacije utvrđuju statističke standarde obavezne za statistička istraživanja.
Standardi iz stava 1 ovog člana, po pravilu, usklađuju se sa međunarodnim statističkim standardima i preporukama.
Evidencije koje utvrđuju državni organi, a mogu poslužiti kao izvor statističkih podataka, moraju biti usaglašene sa statističkim standardima.
Preduzeća i druga pravna lica, državni organi i organizacije i fizička lica, kao izveštajne jedinice, dužni su da organima i organizacijama iz člana 5 ovog zakona, u roku utvrđenom programom statističkih istraživanja i bez naknade, daju potpune i tačne podatke o pojavama koje su predmet istraživanja i da im omoguće njihovo proveravanje, odnosno kontrolu.
Podaci dobijeni statističkim istraživanjima su javni i pod jednakim uslovima svakom dostupni, osim podataka koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu.
2. PROGRAM STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA
Programom statističkih istraživanja utvrđuju se statistička istraživanja u skladu sa potrebama utvrđenim ovim zakonom i međunarodnim obavezama.
U pripremi predloga programa statističkih istraživanja savezna organizacija nadležna za poslove statistike pribavlja mišljenje organa u republikama članicama nadležnim za poslove statistike, preduzeća i drugih pravnih lica, naučnoistraživačkih organizacija i drugih zainteresovanih subjekata.
Statistička istraživanja obuhvataju, naročito, pojave iz oblasti: stanovništva; rada, zdravstva i socijalne zaštite; zdravstvenog osiguranja i penzijskog i invalidskog osiguranja; prosvete, nauke i kulture; pravosuđa i rada državnih organa; meteorologije, hidrologije i zaštite životne sredine; poljoprivrede i šumarstva; rudarstva; energetike i industrije; građevinarstva; saobraćaja; trgovine; ugostiteljstva i turizma; ekonomskih odnosa s inostranstvom; komunalnih delatnosti; cena; stvaranja, raspodele i upotrebe društvenog proizvoda; monetarnih tokova.
Program statističkih istraživanja sadrži: naziv, šifru, kratak opis sadržine istraživanja, vreme sprovođenja istraživanja, obaveze savezne organizacije nadležne za poslove statistike i organa u republikama članicama nadležnih za poslove statistike i ovlašćenih saveznih organa i organizacija, odredbe o tome ko je davalac podataka i u kojim rokovima treba da budu dati, kao i rokove objavljivanja prvih rezultata istraživanja.
Zahtevi za izmenu i dopunu programa statističkih istraživanja dostavljaju se saveznoj organizaciji nadležnoj za poslove statistike najkasnije do 31. marta tekuće godine.
Za svako novo statističko istraživanje predviđeno programom statističkih istraživanja, savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije bliže utvrđuju elemente tog istraživanja.
Akt iz stava 1 ovog člana objavljuje se u "Službenom listu SRJ".
Lica određena za izvršavanje poslova statističkih istraživanja obavezna su da, prilikom obavljanja tih poslova, davaocu podataka pokažu pismeno ovlašćenje.
Izveštaj o izvršenju programa statističkih istraživanja za prethodnu godinu Savezna vlada podnosi Saveznoj skupštini najdocnije do 31. marta tekuće godine.
3. FINANSIRANJE STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA
Sredstva za izvršavanje poslova savezne organizacije nadležne za poslove statistike i saveznih organa i organizacija u sprovođenju programa statističkih istraživanja obezbeđuju se u saveznom budžetu.
Ako korisnik statističkih podataka zatraži od savezne organizacije nadležne za poslove statistike statističke podatke koji se ne dobijaju programom obrade i programom objavljivanja podataka utvrđenih programom statističkih istraživanja, odnosno koji zahtevaju posebnu obradu, ti organi i organizacije imaju pravo na naknadu troškova nastalih davanjem tih podataka.
4. OBJAVLJIVANJE STATISTIČKIH PODATAKA
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije objavljuju rezultate statističkih istraživanja i odgovorni su za tačnost tih podataka i njihovo objavljivanje, prema rokovima utvrđenim programom statističkih istraživanja.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije dužni su da u poslovima u vezi sa objavljivanjem statističkih podataka, razvijanjem baza podataka, registara i drugih sadržaja i razmenjuju raspoložive podatke.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije mogu korisnicima statističkih podataka davati i neobjavljene statističke podatke ako ti podaci ne predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu.
Način davanja podataka iz stava 1 ovog člana utvrđuje savezna organizacija nadležna za poslove statistike, odnosno Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organ ili organizacija.
Ako u objavljenim statističkim podacima dobijenim statističkim istraživanjima, postoje razlike, u službene svrhe koriste se statistički podaci koje objavi savezna organizacija nadležna za poslove statistike, odnosno Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike i Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije daju statističke podatke stranim državama i međunarodnim organizacijama, u skladu s međunarodnim ugovorima.
5. ZAŠTITA PODATAKA
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije dužni su da obezbede zaštitu podataka iz člana 9 ovog zakona.
Službenom tajnom, u smislu ovog zakona, smatraju se individualni podaci koji se odnose na fizička i pravna lica.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije mogu proglasiti tajnim i rezultate obrade statističkih istraživanja ako bi njihovo objavljivanje moglo prouzrokovati štetne posledice za organe i organizacije na koje se odnose.
Individualni podaci o ličnim, porodičnim, zdravstvenim i imovinskim prilikama fizičkih lica mogu se koristiti isključivo u statističke svrhe i ne mogu se objavljivati niti saopštavati.
Svako ima pravo da bude upoznat sa prikupljenim podacima koji se odnose na njega.
Pojedinačni podaci o pravnim licima mogu se objavljivati ili saopštavati ako je pravno lice dalo saglasnost na njihovo objavljivanje ili saopštavanje.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije utvrđuju mere i postupke za zaštitu prikupljenih individualnih podataka o fizičkim i pravnim licima.
Savezna organizacija nadležna za poslove statistike, Narodna banka Jugoslavije, savezna organizacija nadležna za platni promet i savezni organi i organizacije utvrđuju mere i postupke za obezbeđivanje i zaštitu svojih informacionih sistema, a naročito mere i postupke za obezbeđenje i zaštitu: faza razvoja (projektovanje, uvođenje, operativni rad), faza i procesa funkcionisanja (evidentiranje, prikupljanje, kontrola, priprema, obrada, čuvanje, zaštita, iskazivanje i prenos podataka), elemenata sistema (računarska oprema, nosioci podataka, programska podrška, mreža komunikacionog povezivanja, učesnici u radu) i radnih uslova (prostorije i dr.).
Spoljni saradnici pre dobijanja ovlašćenja za neposredno izvršavanje statističkih istraživanja potpisuju izjavu o obavezi čuvanja službene tajne.
6. KAZNENE ODREDBE
Novčanom kaznom od 1.500 do 150.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzeće ili drugo pravno lice ako za potrebe statističkih istraživanja ne da organima i organizacijama iz člana 5 ovog zakona podatke u određenom roku ili da nepotpune ili netačne podatke ili onemogući proveravanje datih podataka (član 8).
Za radnju iz stava 1 ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 900 do 9.000 dinara i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu.
Za radnju iz stava 1 ovog člana kazniće se novčanom kaznom za prekršaj od 900 do 9.000 dinara i odgovorno lice u državnom organu i organu lokalne samouprave u republici članici.
Novčanom kaznom od 300 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako za potrebe statističkih istraživanja ne da organima i organizacijama iz člana 5 ovog zakona podatke u određenom roku ili da netačne ili nepotpune podatke ili onemogući proveravanje datih podataka (član 8).
7. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o statističkim istraživanjima od interesa za celu zemlju ("Službeni list SFRJ", br. 13/73, 9/76, 63/86, 44/89 i 72/90).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".