ZAKONO ZAKLJUČIVANJU I IZVRŠAVANJU MEĐUNARODNIH UGOVORA("Sl. list SFRJ", br. 55/78 i 47/89 - odluka USJ) |
Međunarodne ugovore zaključuju nadležni organi federacije.
Međunarodnim ugovorom smatra se ugovor koji Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija zaključi u pismenom obliku sa jednom ili više država ili sa jednom ili više međunarodnih organizacija, koji je regulisan međunarodnim pravom.
Protokoli, zapisnici i drugi pisani akti koje, radi izvršavanja međunarodnih ugovora, zaključuju organi ovlašćeni tim ugovorima, a kojima se ne preuzimaju nove obaveze (administrativni ugovori), ne smatraju se, u smislu ovog zakona, međunarodnim ugovorima.
O vođenju pregovora i zaključivanju međunarodnih ugovora odlučuje Savezno izvršno veće, u skladu sa spoljnom politikom koju je utvrdila Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
U izvršavanju poslova iz stava 1. ovog člana, Savezno izvršno veće sarađuje sa nadležnim organima u republikama, odnosno autonomnim pokrajinama i drugim zainteresovanim organima i organizacijama.
Savezno izvršno veće pokreće postupak za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora po sopstvenoj inicijativi ili na predlog saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija o pitanjima iz njihovog delokruga.
Savezno izvršno veće dužno je da pokrene postupak za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora, u skladu sa utvrđenom spoljnom politikom Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije:
1) po zaključku Skupštine Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
2) na zahtev Predsednika Republike, odnosno Predsedništva SFRJ;
3) na zahtev nadležnog organa republike, odnosno autonomne pokrajine;
4) na predlog Saveza komunista Jugoslavije, Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije, Saveza sindikata Jugoslavije, kao i na predlog Ustavnog suda Jugoslavije, Saveznog suda i Privredne komore Jugoslavije.
Savezni organi uprave i savezne organizacije predložiće Saveznom izvršnom veću da pokrene postupak za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora, kad u vršenju poslova iz svog delokruga utvrde da sa drugim državama ili međunarodnim organizacijama treba urediti određena pitanja.
Inicijativu za pokretanje postupka za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog ugovora mogu dati organizacije udruženog rada, samoupravne interesne zajednice i druge samoupravne organizacije i zajednice, društveno-političke i druge društvene organizacije i udruženja građana.
Inicijativa se podnosi Saveznom izvršnom veću preko saveznog organa uprave u čiji delokrug spadaju pitanja koja se uređuju međunarodnim ugovorom.
Kad nadležni savezni organ upravo oceni da je inicijativa iz člana 6. ovog zakona opravdana, podnosi Saveznom izvršnom veću predlog za pokretanje postupka za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog ugovora.
Ako organ iz stava 1. ovog člana smatra da ne treba prihvatiti inicijativu iz člana 6. ovog zakona, obavestiće o tome Savezno izvršno veće i podnosioca inicijative.
U postupku ocenjivanja inicijative iz člana 6. ovog zakona nadležni savezni organ uprave dužan je da pribavi mišljenje saveznog organa uprave nadležnog za inostrane poslove.
Predlog za pokretanje postupka za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog ugovora iz čl. 5. i 7. ovog zakona treba da sadrži naročito: ustavni osnov, ocenu stanja odnosa sa odnosnom stranom državom ili međunarodnom organizacijom; razloge zbog kojih se predlaže zaključivanje ugovora; osnovna pitanja o kojima će se voditi pregovori, odnosno bitne elemente koje ugovor treba da sadrži i predlog stavova delegacije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u vezi sa tim pitanjima; ocenu potrebe finansijskih sredstava za izvršenje ugovora i način njihovog obezbeđivanja; stavove i mišljenja zainteresovanih organa o opravdanosti zaključivanja ugovora; nacrt ugovora i druge materijale koji se odnose na pregovore; predlog sastava delegacije i predračun troškova za rad delegacije.
Ako bi zaključenjem međunarodnog ugovora nastala obaveza za organizaciju udruženog rada i drugu samoupravnu organizaciju ili zajednicu, uz predlog osnove prilaže se odluka organa upravljanja tom organizacijom, odnosno zajednicom o prihvatanju obaveze.
Predlogu iz stava 1. ovog člana prilaže se i mišljenje saveznog organa uprave nadležnog za inostrane poslove o spoljnopolitičkoj oceni razloga za zaključivanje ugovora i mišljenje saveznog organa uprave nadležnog za poslove zakonodavstva da li su predloženi stavovi u skladu sa Ustavom SFRJ i pravnim sistemom Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Predlog osnove za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora u okviru mešovitih komiteta, odbora, komisija i drugih tela obrazovanih na osnovu međunarodnih ugovora podnosi Saveznom izvršnom veću predsednik jugoslovenskog dela odnosnog tela, u saradnji sa saveznim organom uprave u čiji delokrug spadaju pitanja koja se razmatraju.
Predlog iz stava 1. ovog člana sadrži naročito: ocenu stanja odnosa sa odnosnom stranom državom ili međunarodnom organizacijom; osnovna pitanja o kojima će se voditi pregovori, sa predlozima stavova; predlog sastava delegacije i predračun troškova za rad delegacije.
Postupak utvrđivanja predloga iz stava 1. ovog člana, podnošenje izveštaja o vođenim pregovorima i odobravanje tih izveštaja propisuje Savezno izvršno veće.
Ako je u pitanju vođenje pregovora i zaključenje međunarodnog ugovora koji ratifikuje Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, Savezno izvršno veće će, pre utvrđivanja predloga osnove za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog ugovora, zatražiti mišljenje nadležnog tela Skupštine Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u vezi sa pitanjima koja se uređuju međunarodnim ugovorom.
Kad Savezno izvršno veće utvrdi osnovu za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora (u daljem tekstu: osnova) odrediće delegaciju za vođenje pregovora i odlučiće o troškovima za rad delegacije.
Savezno izvršno veće može prilikom utvrđivanja osnove ovlastiti šefa delegacije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije da potpiše međunarodni ugovor koji je sačinjen u skladu sa osnovom.
Punomoćje za vođenje pregovora i potpisivanje međunarodnog ugovora izdaje starešina saveznih organa uprave nadležnog za inostrane poslove.
Prilikom zaključivanja međunarodnih ugovora čiji se tekst utvrđuje na jezicima država ugovornica, ravnopravno se upotrebljavaju jezici naroda Jugoslavije.
Savezno izvršno veće donosi bliže propise o načinu upotrebe jezika u postupku zaključivanja međunarodnih ugovora.
(Prestao da važi odlukom USJ)
Delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, određena za vođenje pregovora, ne može u toku pregovora odstupati od načelnih stavova utvrđenih u osnovi.
Ako u toku pregovora druga strana ne prihvati načelne stavove utvrđene u osnovi ili predloži da se razmatraju pitanja o kojima nisu zauzeti stavovi u osnovi, delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije će zatražiti nove stavove, a, po potrebi, i odložiti pregovore.
Savezno izvršno veće utvrdiće po hitnom postupku stavove koje u toku pregovora zatraži delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Po završenim pregovorima delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije podnosi Saveznom izvršnom veću izveštaj i, ako međunarodni ugovor nije potpisan, usaglašen (parafiran) tekst tog ugovora.
Ako Savezno izvršno veće oceni da je usaglašeni tekst međunarodnog ugovora u skladu sa utvrđenom osnovom, odrediće lice koje će ga potpisati.
Ako u toku pregovora tekst međunarodnog ugovora ne bude usaglašen zbog toga što nisu prihvaćeni stavovi delegacije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, delegacija će u izveštaju iz stava 1. ovog člana navesti razloge zbog kojih taj ugovor nije usaglašen i dati mišljenje i predloge za dalje vođenje pregovora.
Delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, odnosno lice određeno za potpisivanje međunarodnog ugovora, u roku od 30 dana od dana kad su pregovori završeni, dostavlja tekst potpisanog međunarodnog ugovora sa svom dokumentacijom saveznom organu uprave nadležnom za inostrane poslove.
Uz tekst međunarodnog ugovora delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, u saradnji sa nadležnim saveznim organom, podnosi saveznom organu uprave nadležnom za inostrane poslove nacrt akta o ratifikaciji, sa obrazloženjem.
Postupak za ratifikaciju međunarodnog ugovora pokreće savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove.
O razmeni ratifikacionih instrumenata, deponovanju instrumenata o ratifikaciji višestranog međunarodnog ugovora, o izvršenju drugih međunarodnim ugovorom određenih radnji, predviđenih za obaveštavanje, druge države ugovornice, odnosno o stupanju ugovora na snagu, stara se savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove.
Akt o ratifikaciji međunarodnog ugovora sa tekstom tog ugovora i prilozima koji čine sastavni deo ugovora, objavljuju se u "Službenom listu SFRJ" najkasnije u roku od 30 dana.
Ratifikovani međunarodni ugovori se evidentiraju i čuvaju u saveznom organu uprave nadležnom za inostrane poslove.
Izuzetno, ratifikovani međunarodni ugovori kojima se uređuje vojno-ekonomska i vojno-tehnička saradnja evidentiraju se i čuvaju u saveznom organu uprave nadležnom za narodnu odbranu.
Odredbe ovog zakona shodno se primenjuju na postupak zaključivanja međunarodnih ugovora na diplomatskim konferencijama, mešovitim međuvladinim telima, kao i na pristupanje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije zaključenim višestranim međunarodnim ugovorima.
Protokoli, zapisnici i drugi pismeni akti iz člana 2. stav 2. ovog zakona dostavljaju se Saveznom izvršnom veću radi upoznavanja i evidentiraju se kod saveznog organa uprave nadležnog za inostrane poslove.
II ZAKLJUČIVANJE MEĐUNARODNIH UGOVORA UZ SAGLASNOST NADLEŽNIH REPUBLIČKIH, ODNOSNO POKRAJINSKIH ORGANA
Međunarodni ugovori koji zahtevaju donošenje novih ili izmenu važećih republičkih, odnosno pokrajinskih zakona ili iz kojih proističu posebne obaveze za jedan ili više republika ili autonomnih pokrajina zaključuju se uz saglasnost sa nadležnim republičkim, odnosno pokrajinskim organima.
Međunarodni ugovori kojima federacija preuzima kreditne ili druge obaveze van ukupnih rashoda predviđenih u budžetu federacije, ili na osnovu kojih je utvrđen udeo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u međunarodnim fondovima ili drugim kreditnim ustanovama, zaključuju se na osnovu saveznog zakona usvojenog za svaki kredit posebno, kojim se uređuju namene, sredstva i način otplaćivanja kredita, odnosno izmirenja usvojene obaveze.
Osnovu za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih ugovora iz čl. 23. i 24. ovog zakona Savezno izvršno veće utvrđuje u saglasnosti sa nadležnim republičkim i pokrajinskim organima.
Predlog osnove za zaključivanje međunarodnih ugovora kojima federacija preuzima kreditne ili druge obaveze van ukupnih rashoda predviđenih u budžetu federacije i van posebnih ovlašćenja predviđenih u Ustavu SFRJ ili na osnovu kojih se utvrđuje učešće Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u međunarodnim fondovima ili drugim kreditnim ustanovama (kao garant, zajmodavac, dužnik ili jemac), pored podataka iz člana 8. ovog zakona, treba da sadrži: visinu obaveze koju federacija preuzima; uslove i način davanja, odnosno otplaćivanje kredita; sredstva iz kojih će se davati, odnosno otplaćivati krediti i druge obaveze republika i autonomnih pokrajina koje za njih proizlaze iz međunarodnih ugovora, kao i dokaz da je izvršenje tih obaveza obezbeđeno.
Ako nadležni republički ili pokrajinski organ ne da saglasnost ili stavi primedbe na osnovu, Savezno izvršno veće nastavlja postupak usaglašavanja.
Ako se saglasnost o osnovi ne postigne, Savezno izvršno veće obavestiće nadležni organ republike, odnosno autonomne pokrajine da saglasnost nije postignuta i da se stoga dalji postupak o utvrđivanju osnove obustavlja.
Ako se saglasnost o osnovi ne postigne a Savezno izvršno veće oceni da bi radi ostvarivanja utvrđene spoljne politike Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije trebalo pokrenuti postupak za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog ugovora, obavestiće o tome Skupštinu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Ovlašćenje za potpisivanje međunarodnog ugovora o garanciji Savezno izvršno veće može dati samo na osnovu dokumentacije koja, pored parafiranog teksta međunarodnog ugovora, sadrži i potpisan ugovor o zajmu, zaključen između zainteresovane organizacije udruženog rada, odnosno druge samoupravne organizacije ili zajednice i inostranog lica, odluku organa upravljanja tom organizacijom udruženog rada, odnosno drugom samoupravnom organizacijom ili zajednicom, garanciju poslovne banke, garanciju, odnosno kontragaranciju republike ili autonomne pokrajine na čijoj je teritoriji sedište organizacije udruženog rada, odnosno druge samoupravne organizacije ili zajednice, koja je zaključila ugovor o zajmu.
Uz predlog akta za ratifikaciju međunarodnog ugovora iz čl. 23. i 24. ovog zakona, Savezno izvršno veće dostavlja obaveštenje o postignutoj saglasnosti s nadležnim organima u republikama i autonomnim pokrajinama u postupku utvrđivanja osnove.
Odredbe čl. 23. i 24. ovog zakona smatraju se usvojenim kad ih usvoji Savezno veće Skupštine SFRJ i skupštine republika i skupštine autonomnih pokrajina.
Odredbe članova navedenih u stavu 1. ovog člana ne mogu se menjati bez saglasnosti skupština republika i skupština autonomnih pokrajina.
III IZVRŠAVANJE MEĐUNARODNOG UGOVORA
O izvršavanju međunarodnih ugovora stara se Savezno izvršno veće preko saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
Savezni organi uprave i savezne organizacije, u okviru svog delokruga, prate izvršavanje međunarodnih ugovora.
O izvršavanju međunarodnih ugovora savezni organi uprave i savezne organizacije obaveštavaju Savezno izvršno veće.
Savezno izvršno veće obaveštava Skupštinu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije o izvršavanju međunarodnih ugovora koje je ratifikovala Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Međunarodne ugovore kojima se stvaraju neposredne obaveze za federaciju izvršavaju savezni organi uprave i savezne organizacije u čiji delokrug spadaju pitanja koja se uređuju tim ugovorom.
Međunarodne ugovore kojima se stvaraju obaveze za republike, odnosno autonomne pokrajine, izvršavaju nadležni organi republika, odnosno autonomnih pokrajina na koje se te obaveze odnose.
Međunarodne ugovore kojima se stvaraju obaveze za organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije ili zajednice neposredno izvršavaju te organizacije, odnosno zajednice.
Ako republike, odnosno autonomne pokrajine blagovremeno ne izvrše svoje materijalne obaveze po međunarodnom ugovoru, te obaveze će izvršiti federacija na teret sredstava republike, odnosno autonomne pokrajine koja je takvu obavezu preuzela.
U slučaju iz stava 1. ovog člana, Služba društvenog knjigovodstva će, po nalogu saveznog organa uprave nadležnog za poslove finansija, preneti u korist federacije odgovarajući iznos sredstava iz prihoda republike, odnosno autonomne pokrajine.
Ako organizacija udruženog rada ili druga samoupravna organizacija ili zajednica ne izvrši svoje obaveze koje proističu iz međunarodnog ugovora koji je zaključila federacija, te obaveze će izvršiti federacija.
Ako je federacija, saglasno članu 28. ovog zakona, dobila garanciju, odnosno kontragaranciju republike, odnosno autonomne pokrajine, ima pravo da se po izvršenoj obavezi prema stranom partneru naplati od garanta, odnosno kontragaranta, na način propisan u članu 34. ovog zakona.
Ako međunarodnim ugovorom federacija zaključi dugoročni kredit koji će koristiti i otplaćivati organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije ili zajednice, saveznim zakonom ili aktom o ratifikaciji uređuje se način otplaćivanja takvog kredita.
Savezno izvršno veće može propisati način izvršavanja međunarodnih ugovora koje ono ratifikuje.
Aktom o ratifikaciji međunarodnog ugovora koji ratifikuje Skupština Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije može se ovlastiti Savezno izvršno veće, odnosno savezni organ da donese bliže propise o izvršavanju tog ugovora.
Aktom o ratifikaciji međunarodnog ugovora može se odrediti organ koji će se starati o izvršavanju tog ugovora.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Odlukom Ustavnog suda Jugoslavije, U br. 13/85 ("Sl. list SFRJ", br. 47/89) utvrđeno je da je 10. jula 1989. godine prestala da važi odredba člana 13 Zakona o zaključivanju i izvršavanju međunarodnih ugovora ("Sl. list SFRJ", br. 55/78) kojom je bilo propisano da: "Delegacija Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije može prihvatiti klauzulu u međunarodnom ugovoru da će se taj ugovor privremeno primenjivati pre njegovog stupanja na snagu, samo po posebnom odobrenju Saveznog izvršnog veća".