ODLUKAO USLOVIMA I NAČINU RADA DEVIZNOG TRŽIŠTA("Sl. list SRJ", br. 25/2002) |
I OSNOVNE ODREDBE
1. Ovom odlukom propisuju se uslovi i način rada deviznog tržišta, odnosno poslovi kupovine i prodaje deviza i efektivnog stranog novca između učesnika na deviznom tržištu, u skladu sa Zakonom o deviznom poslovanju.
2. Na deviznom tržištu kupuju se i prodaju devize i efektivni strani novac, i to:
- devize na sastanku međubankarskog deviznog tržišta - promptno,
- devize neposredno - promptno i na termin,
- efektivni strani novac - neposredno i promptno.
3. Promptna kupovina i prodaja deviza i efektivnog stranog novca, u smislu ove odluke, jeste kupovina i prodaja za dinare čiji rok izvršenja ne može biti duži od dva radna dana od dana zaključenja kupoprodajnog ugovora.
Kupovina i prodaja deviza na termin, u smislu ove odluke, jesu kupovina i prodaja za dinare čiji je rok izvršenja duži od dva radna dana, ali ne duži od jedne godine od dana zaključenja kupoprodajnog ugovora.
4. Kupovina i prodaja deviza na termin vrše se po kursevima koje dogovore ugovorne strane, s tim što ti kursevi mogu odstupati od kurseva po kojima se vrši promptna kupovina i prodaja deviza za iznos razlike između kamatnih stopa na dinare i kamatnih stopa na valute koje su predmet kupovine, odnosno prodaje na termin.
5. Ovlašćene banke, odnosno banke mogu u svoje ime i za svoj račun na deviznom tržištu kupovati i prodavati devize i efektivni strani novac za potrebe svog poslovanja, u skladu s pokazateljem deviznog rizika koji na kraju svakog radnog dana ne može biti veći od 30%.
Pokazatelj deviznog rizika iz stava 1 ove tačke, ovlašćene banke, odnosno banke iskazuju u Dnevnom izveštaju o pokazatelju deviznog rizika ovlašćene banke, odnosno banke - na Obrascu 1, koji je odštampan uz ovu odluku i njen je sastavni deo.
Ako ovlašćene banke, odnosno banke imaju pokazatelj deviznog rizika veći od 30% a iskazuju otvorenu dugu deviznu poziciju u određenoj stranoj valuti, ne mogu kupovati devize i efektivni strani novac u toj valuti, a ako iskazuju otvorenu kratku deviznu poziciju u određenoj stranoj valuti - ne mogu prodavati devize i efektivni strani novac u toj valuti.
6. Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da Narodnoj banci Jugoslavije dostavljaju sledeće podatke:
- deviznu poziciju (Obrazac 2),
- odliv deviza za plaćanje prema inostranstvu i isplate fizičkim licima (Obrazac 3),
- izveštaj o ukupnoj kupoprodaji deviza i efektivnog stranog novca od rezidenata i nerezidenata (Obrazac 4),
- izveštaj o realizovanoj neposrednoj prodaji deviza i efektivnog stranog novca drugoj ovlašćenoj banci, odnosno banci (Obrazac 5).
Obrasci iz stava 1 ove tačke štampani su uz ovu odluku i njen su sastavni deo.
7. Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da Narodnoj banci Jugoslavije podatke iz tačke 5 stav 2 i tačke 6 stav 1 ove odluke dostavljaju do 10 časova svakog radnog dana za prethodni radni dan.
Verodostojnost podataka iz stava 1 ove tačke pečatom i svojim potpisom overava generalni direktor ovlašćene banke, odnosno banke ili lice koje on ovlasti.
II KUPOVINA I PRODAJA DEVIZA NA SASTANKU MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA
8. Ovlašćene banke i Narodna banka Jugoslavije organizuju sastanak međubankarskog deviznog tržišta.
Način rada i tok održavanja sastanka međubankarskog deviznog tržišta uređuje se poslovnikom o radu tog tržišta.
Sastanak međubankarskog deviznog tržišta održava se svakog radnog dana u 11.30 časova.
Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta učestvuje i Narodna banka Jugoslavije.
Sastankom međubankarskog deviznog tržišta rukovodi lice ovlašćeno poslovnikom o radu tog tržišta.
9. Ovlašćene banke ne mogu učestvovati na sastanku međubankarskog deviznog tržišta ako su nelikvidne u smislu Zakona o bankama i drugim finansijskim organizacijama ("Službeni list SRJ", br. 32/93, 61/95 i 44/99), ako ne postupaju u skladu sa tač. 5 i 6 ove odluke i ako Narodnoj banci Jugoslavije ne dostavljaju svoje kursne liste za devize i efektivni strani novac iz tačke 18 stav 3 i tačke 19 stav 3 te odluke.
10. Sastanak međubankarskog deviznog tržišta organizuje se u obliku fiksing sastanka.
Ovlašćene banke prijavljuju licu iz tačke 8 stav 5 ove odluke nameru da kupe ili prodaju devize, uz specifikaciju iznosa i kursa, u pismenoj ili elektronskoj formi - na obrascima 6 i 7 koji su odštampani uz ovu odluku i njen su sastavni deo.
Ovlašćene banke mogu, umesto određivanja kursa, naznačiti da nameravaju da kupe ili prodaju devize po najpovoljnijem kursu koji se postigne na sastanku međubankarskog deviznog tržišta.
Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta može se kupovati i prodavati samo evro.
11. Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta se ukrštanjem ponuđenih kupovnih i prodajnih kurseva formira fiksing kurs dinara prema evru - na nivou na kome je moguće obaviti najviše prijavljenih kupovina i prodaja.
Kurs dinara prema evru iz stava 1 ove tačke formiran na sastanku međubankarskog deviznog tržišta primenjuje se na sve kupovine i prodaje evra zaključene na tom sastanku.
12. Kupovina i prodaja evra na sastanku međubankarskog deviznog tržišta potvrđuje se zaključnicom - na Obrascu 8, koji je odštampan uz ovu odluku i njen je sastavni deo. Tu zaključnicu potpisuju ovlašćeni predstavnici kupca i prodavca, pri čemu jedna kopija zaključnice ostaje u arhivi sastanka međubankarskog deviznog tržišta.
13. Kurs dinara prema evru iz tačke 11 stav 1 ove odluke istovremeno je zvanični srednji kurs dinara prema evru.
Na osnovu kursa iz stava 1 ove tačke, formiraju se, primenom principa pravilno ukrštenih kurseva - zvanični srednji kursevi dinara prema drugim valutama utvrđeni propisom Narodne banke Jugoslavije.
Listu zvaničnih srednjih kurseva dinara za valute iz st. 1 i 2 ove tačke utvrđuje i overava lice iz tačke 8 stav 5 ove odluke.
Lista zvaničnih srednjih kurseva dinara iz stava 3 ove tačke objavljuje se jedan čas posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta i dostavlja ovlašćenim bankama.
14. Zvanični srednji kursevi dinara utvrđeni na način iz tačke 13 ove odluke se za potrebe statistike i knjigovodstva primenjuju narednog dana od dana održavanja sastanka međubankarskog deviznog tržišta.
Zvanični srednji kursevi dinara utvrđeni poslednjeg radnog dana u nedelji koja prethodi nedelji u kojoj se utvrđuje iznos carine i drugih uvoznih dažbina, primenjuju se na obračun carine i drugih uvoznih dažbina u skladu sa zakonom kojim se uređuju carine.
III FORMIRANJE, OBJAVLJIVANJE I PRIMENA KURSEVA NARODNE BANKE JUGOSLAVIJE
15. Zvanični srednji kursevi dinara iz tačke 13 ove odluke istovremeno su srednji kursevi dinara za devize Narodne banke Jugoslavije.
Kupovni i prodajni kursevi Narodne banke Jugoslavije za devize i kupovni i prodajni kursevi Narodne banke Jugoslavije za efektivni strani novac formiraju se oduzimanjem, odnosno dodavanjem marži za devize i efektivni strani novac, pri čemu visinu marži utvrđuje guverner Narodne banke Jugoslavije.
16. Narodna banka Jugoslavije svakog radnog dana formira svoje kursne liste za devize i za efektivni strani novac, posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta.
Formiranu kursnu listu za devize Narodna banka Jugoslavije objavljuje i dostavlja ovlašćenim bankama jedan sat posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta i primenjuje je do objavljivanja naredne kursne liste za devize.
Formiranu kursnu listu za efektivni strani novac Narodna banka Jugoslavije objavljuje i dostavlja rezidentima koji imaju ovlašćenje Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova najkasnije do 19 časova istog dana.
Kursna lista iz stava 3 ove tačke važi narednog dana od dana objavljivanja.
Narodna banka Jugoslavije neposredno kupuje i prodaje devize i efektivni strani novac ovlašćenim bankama, odnosno bankama, rezidentima koji imaju ovlašćenje za obavljanje menjačkih poslova i rezidentima - državnim organima i organizacijama, po kursevima iz kursnih listi iz ove tačke.
17. Narodna banka Jugoslavije i rezidenti koji imaju ovlašćenje Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova i koji te poslove obavljaju u svoje ime a za račun Narodne banke Jugoslavije, pri obavljanju menjačkih poslova utvrđuju kupovni i prodajni kurs za efektivni strani novac i za čekove - u rasponu između kupovnog i prodajnog kursa za efektivni strani novac Narodne banke Jugoslavije iz kursne liste iz tačke 16 stav 3 ove odluke, pri čemu kupovni kurs za čekove ne može biti manji od kupovnog kursa za efektivni strani novac.
IV NEPOSREDNA KUPOVINA I PRODAJA DEVIZA I EFEKTIVNOG STRANOG NOVCA
18. Ovlašćene banke, odnosno banke neposredno kupuju i prodaju devize - po kupovnim i prodajnim kursevima za devize koje slobodno formiraju.
Kupovni i prodajni kurseve iz stava 1 ove tačke formiraju se na osnovu ponude i tražnje deviza na deviznom tržištu, s tim što su ovlašćene banke, odnosno banke dužne da pri formiranju tih kurseva održavaju međuvalutne odnose utvrđene na inostranim tržištima koji važe na dan formiranja tih kurseva.
Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da svakog radnog dana formiraju svoju kursnu listu za devize i da je Narodnoj banci Jugoslavije dostavljaju najkasnije do 10 časova istog dana.
19. Ovlašćene banke, odnosno banke neposredno kupuju i prodaju efektivni strani novac po kupovnim i prodajnim kursevima za efektivni strani novac koje slobodno formiraju - oduzimanjem, odnosno dodavanjem marže u odnosu na kupovne i prodajne kurseve za devize iz kursne liste iz tačke 18 ove odluke.
Ovlašćene banke, odnosno banke maržu iz stava 1 ove tačke utvrđuju u skladu sa svojom poslovnom politikom.
Ovlašćene banke, odnosno banke svakog radnog dana formiraju i objavljuju svoju kursnu listu za efektivni strani novac i Narodnoj banci Jugoslavije je dostavljaju najkasnije do 10 časova istog dana.
Kursna lista iz stava 3 ove tačke važi do objavljivanja sledeće kursne liste za efektivni strani novac.
Ovlašćene banke, odnosno banke, kao i rezidenti koji imaju dozvolu Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova i rade u svoje ime a za račun ovlašćene banke, odnosno banke s kojom zaključe ugovor, pri obavljanju tih poslova utvrđuju kupovne i prodajne kurseve za efektivni strani novac i za čekove - u rasponu između kupovnog i prodajnog kursa za efektivni strani novac ovlašćene banke, odnosno banke s kojom su zaključili ugovor, pri čemu kupovni kurs za čekove ne može biti manji od kupovnog kursa za efektivni strani novac.
V KAZNENE ODREDBE
Prekršaji
20. Novčanom kaznom od 4.200 do 630.000 dinara kazniće se za prekršaj ovlašćena banka, odnosno banka:
1) ako kupovinu i prodaju deviza na termin vrši po kursevima koji od kurseva po kojima se vrši promptna kupovina i prodaja deviza odstupaju više ili manje od iznosa razlike između kamatnih stopa na dinare i kamatnih stopa na valute koje su predmet kupovine, odnosno prodaje na termin (tačka 4);
2) ako pri formiranju kurseva za devize ne održava međuvalutne odnose utvrđene na inostranim tržištima koji važe na dan formiranja tih kurseva (tačka 18 stav 2);
3) ako svakog radnog dana ne formiraju svoju kursnu listu za devize i ne dostavljaju je Narodnoj banci Jugoslavije do 10 časova istog dana (tačka 18 stav 3);
4) ako svakog radnog dana ne formiraju i ne objavljuju svoju kursnu listu za efektivni strani novac i Narodnoj banci Jugoslavije ne dostavljaju je najkasnije do 10 časova istog dana (tačka 19 stav 3).
Za radnje iz stava 1 ovog člana kazniće se za prekršaj i odgovorno lice u ovlašćenoj banci, odnosno banci - novčanom kaznom od 200 do 21.000 dinara.
VI PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA
21. Za elektronsko dostavljanje izveštaja iz ove odluke, Narodna banka Jugoslavije doneće uputstvo.
22. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
|
_________________________ |
Obrazac 1 |
|
(naziv i sedište banke) |
DNEVNI IZVEŠTAJ O POKAZATELJU DEVIZNOG RIZIKA OVLAŠĆENE
BANKE, ODNOSNO BANKE
sa stanjem na dan __________
|
(u hiljadama dinara) |
|||||||||
|
Redni broj |
Opis |
Ukupno |
EUR |
USD |
Ostale valute |
Zlato i ostali |
|||
|
Ukupno |
Od toga indeksirano |
Ukupno |
Od toga indeksirano |
Ukupno |
Od toga indeksirano |
||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
4a |
5 |
5a |
6 |
6a |
7 |
|
|
AKTIVA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.1. |
Gotovina, gotovinski ekvivalenti, zlato i ostali plemeniti metali |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.2. |
Potraživanja po kreditima |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.3. |
Potraživanja po hartijama od vrednosti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.4. |
Potraživanja po ugovorima o rekupovini |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.5. |
Ostala devizna aktiva |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.6. |
Ispravka vrednosti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I. |
UKUPNA AKTIVA: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
PASIVA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.1. |
Obaveze po depozitima |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2. |
Obaveze po kreditima |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3. |
Obaveze po hartijama od vrednosti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.4. |
Obaveze po ugovorima u rekupovini |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.5. |
Obaveze po osnovu finansijskih derivata |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.6. |
Ostala devizna pasiva |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
II. |
UKUPNA PASIVA: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. |
Otvorena duga devizna pozicija (I-II) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. |
Otvorena kratka devizna pozicija (II-I) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. |
Ukupna otvorena devizna pozicija (3+4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. |
Kapital banke |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. |
Pokazatelj deviznog rizika |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
U ________,_______200___. godine |
Generalni direktor |
|
|
_________________________ |
Obrazac 2
DEVIZNA POZICIJA OVLAŠĆENE BANKE, ODNOSNO BANKE _____________________
sa stanjem na dan __________
(u hiljadama USD po tekućim kursevima)
|
DEVIZNA SREDSTVA |
DEVIZNE OBAVEZE |
||||||||||||||
|
Ukupna devizna sredstva |
Ukupna disponibilna sredstva |
Efektiva |
Čekovi |
Devize na računu (uključiti i oročenja do 7 dana) |
Oročena devizna sredstva u inostranstvu (7 dana) |
Devizna sredstva kod NBJ |
Devizna sredstva kod drugih banaka u zemlji (neto) |
Blokirana sredstva u inostranstvu |
Ukupne obaveze |
Devizna sredstva domaćih pravnih lica |
Devizna sredstva stranih pravnih lica |
Devizna sredstva fizičkih lica (osim nove devizne štednje) |
Nova devizna štednja |
||
|
do 30. juna 2001. |
od 01. jula 2001. |
Ukupno |
|||||||||||||
|
1=(2+7+8+9) |
2=(3+4+5+6) |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10=(11+12+13+16) |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16=(14+15) |
Generalni direktor
_______________________
Obrazac 3
ODLIV DEVIZA ZA PLAĆANJE PREMA INOSTRANSTVU I ISPLATE
FIZIČKIM LICIMA
sa stanjem na dan _________
u hiljadama USD po tekućim kursevima
|
Ukupno |
Obaveze po kreditima |
Tekuća plaćanja u inostranstvu |
Isplata fizičkim licima radi plaćanja u inostranstvu |
|
1=(2+3+4) |
2 |
3 |
4 |
Generalni direktor
_______________________
Obrazac 4
IZVEŠTAJ O UKUPNOJ KUPOPRODAJI DEVIZA I EFEKTIVNOG STRANOG
NOVCA OD REZIDENATA I NEREZIDENATA
na dan ____________
(u USD po tekućem kursu)
|
Kupoprodaja deviza između ovlašćene banke, odnosno banke i rezidenta/nerezidenta |
Kupoprodaja efektivnog stranog novca između ovlašćene banke, odnosno banke i rezidenta/nerezidenta |
Kupoprodaja efektivnog stranog novca po menjačkim poslovima |
Neto kupoprodaja |
|||||
|
Kupljeno |
Prodato |
Kupljeno |
Prodato |
Kupljeno |
Prodato |
|||
|
banka |
ovl. menjači |
banka |
ovl. menjači |
|||||
Generalni direktor
_______________________
Obrazac 5
IZVEŠTAJ O REALIZOVANOJ NEPOSREDNOJ PRODAJI DEVIZA I
EFEKTIVNOG STRANOG NOVCA DRUGOJ OVLAŠĆENOJ BANCI, ODNOSNO BANCI
na dan ____________
|
Redni broj |
Ovlašćena banka, odnosno banka - kupac |
Oznaka valute |
Devize/efektiva |
Iznos |
Kurs |
Iznos u USD |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
UKUPNO: |
|
|
|
|
|
Ovlašćena
banka,
odnosno
banka - prodavac
_____________________________
Generalni direktor
________________________
Obrazac 6
SASTANAK
MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA
DATUM:
VREME:
PRIJAVA
za KUPOVINU
|
|
|
|
za svoj račun, u skladu s članom 26 stav 2 Zakona o deviznom poslovanju |
|
za račun rezidenta ili nerezidenta |
|||||
|
|
||||||||||
|
IZNOS U EVRIMA: |
|
|
___________________________________ |
|
|
|
|
__________________________ |
||
|
KURS: |
|
|
___________________________________ |
|
|
|
|
__________________________ |
||
|
OVLAŠĆENA BANKA: |
|
|
|
|
|
|
|
Šifra: |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OVLAŠĆENI DISPONENT: |
||
Prijem prijave potvrđuje rukovodilac sastanka međubankarskog deviznog tržišta:
Obrazac 7
SASTANAK
MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA
DATUM:
VREME:
PRIJAVA
za PRODAJU
|
|
|
|
za svoj račun, u skladu s članom 26 stav 2 Zakona o deviznom poslovanju |
|
za račun rezidenta ili nerezidenta |
|||||
|
|
||||||||||
|
IZNOS U EVRIMA: |
|
|
___________________________________ |
|
|
|
|
__________________________ |
||
|
KURS: |
|
|
___________________________________ |
|
|
|
|
__________________________ |
||
|
OVLAŠĆENA BANKA: |
|
|
|
|
|
|
|
Šifra: |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
OVLAŠĆENI DISPONENT: |
||
Prijem prijave potvrđuje rukovodilac sastanka međubankarskog deviznog tržišta:
Obrazac 8
SASTANAK MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA
ZAKLJUČNICA Br.
|
Redni broj |
OPIS PODACI |
|
|
1 |
Kupac: |
Šifra: |
|
2 |
Prodavac: |
Šifra: |
|
3 |
Oznaka valute: |
Šifra: |
|
4 |
Iznos u stranoj valuti; |
|
|
5 |
Kurs: |
|
|
6 |
Dinarska protivvrednost; |
|
|
7 |
Prodavac je obavezan da u propisanom roku dostavi naznačeni iznos kod INOSTRANE BANKE; |
|
|
8 |
Kupac je obavezan da u propisanom roku dostavi dinarsku protivvrednost na ŽIRO-RAČUN PRODAVCA (registrovan na tržištu) br. |
|
|
9 |
Datum dostavljanja iznosa u stranoj valuti; |
|
|
10 |
Datum dostavljanja dinarske protivvrednosti; |
|
|
11 |
Obaveze iz ove zaključnice proizlaze iz Odluke o uslovima i načinu rada deviznog tržišta ("Službeni list SRJ", br. 25/2002) i Poslovnika o radu sastanka međubankarskog deviznog tržišta |
|
|
12 |
Za rešavanje sporova nadležan je Trgovinski sud u Beogradu |
|
|
KUPAC |
|
Za sastanak međubankarskog deviznog tržišta |
|
PRODAVAC |
|
|
_____________ |
|
____________________________ |
|
_____________ |
|
|
(štambilj, potpis) |
|
(pečat, potpis) |
|
(štambilj, potpis) |
|