PRAVILNIKO OSNOVI ZA BONITIRANJE I MERILIMA ZA RASPOREĐIVANJE ZEMLJIŠTA U BONITETNE KLASE I PODKLASE("Sl. glasnik SRS", br. 37/81) |
Osnovu za bonitiranje čine ugledna zemljišta na teritoriji Republike za svaku bonitetnu klasu, odnosno podklasu.
Na osnovu utvrđene osnove za bonitiranje, sva zemljišta podobna za poljoprivrednu i šumsku proizvodnju prema plodnosti raspoređuju se u bonitetne klase i podklase.
Teritorijalna jedinica za bonitiranje zemljišta je teritorija Republike.
Utvrđivanje boniteta i raspoređivanje zemljišta u bonitetne klase i podklase vrši se na osnovu sledećih kriterijuma: dubine soluma, teksture, propustljivosti, dreniranosti, vodnih osobina, reakcije, zaslanjenosti, dužine padine, odlikama mikroreljefa, eroziji, srednjoj godišnjoj i srednjoj mesečnoj temperaturi vazduha, prosečnoj temperaturi za vegetacioni period, početku trajanja i završetku vegetacionog perioda, srednjoj godišnjoj - mesečnoj količini padavina, srednjoj količini padavina za vegetacioni period, potencijalu evarotranspiracije i pojave poznih prolećnih i ranih jesenjih mrazeva.
Na osnovu kriterijuma iz člana 3 ovog pravilnika, zemljišta se prema plodnosti raspoređuju u bonitetne klase i to:
- prva bonitetna klasa,
- druga bonitetna klasa,
- treća bonitetna klasa,
- četvrta bonitetna klasa,
- peta bonitetna klasa,
- šesta bonitetna klasa,
- sedma bonitetna klasa,
- osma bonitetna klasa.
Za drugu, treću, četvrtu, petu i šestu bonitetnu klasu utvrđuju se bonitetne podklase i to:
- za drugu bonitetnu klasu 2 (dve) podklase,
- za treću bonitetnu klasu 2 (dve) podklase,
- za četvrtu bonitetnu klasu 2 (dve) podklase,
- za petu bonitetnu klasu 2 (dve) podklase,
- za šestu bonitetnu klasu 2 (dve) podklase.
U okviru klasa iz stava 1 ovog člana, prema stepenu plodnosti, zemljište se raspoređuje u jednu od dve bonitetne podklase.
Za prvu, sedmu i osmu bonitetnu klasu ne utvrđuju se bonitetne podklase.
Raspoređivanje zemljišta u bonitetne klase i podklase vrši se na osnovu sledećih merila:
1) zemljišta duboka i vrlo duboka, ilovastog sastava, propusna, dobro drenirana, neutralne reakcije, sa podzemnom vodom ispod 120 cm, na ravnom reljefu sa nagibom do 3%, zaštićena od poplava, laka za obradu i pogodna za mehanizovanu obradu i navodnjavanje, raspoređuju se u prvu bonitetnu klasu;
2) zemljišta srednje duboka i duboka, po sastavu ilovače i glinuše, propusna do teže propusna, dobro i umereno dobro drenirana, neutralne i slabo kisele reakcije, sa podzemnom vodom ispod 100 cm, na ravnom i nagnutom reljefu sa nagibom do 8%, izložena površinskoj vrlo slaboj eroziji, kao i povremenim i kratkotrajnim poplavama, laka i srednje teška za obradu, pogodna za mehanizovanu obradu i navodnjavanje, za pojedina zemljišta potrebne su mere zaštite od poplava, raspoređuju se u jednu od podklasa druge bonitetne klase, s tim što se:
- zemljišta po teksturi ilovače, propusna, dobro drenirana, na ravnom i nagnutom reljefu sa nagibom do 3%, koja su izložena vrlo slaboj površinskoj eroziji, raspoređuju u prvu podklasu,
- zemljšta po teksturi glinuše, teže propusna, umereno dobro drenirana, na ravnom ili nagnutom reljefu sa nagibom do 8%, izložena slaboj površinskoj eroziji, raspoređuju u drugu podklasu;
3) zemljišta srednje duboka i duboka, po teksturi ilovače i glinuše, propustljiva do teže propustljiva, dobro do nepotpuno drenirana, od slabo alkalne do srednje kisele reakcije, sa podzemnom vodom ispod 80 cm, duboko zaslanjena, u ravnici i nagibu do 16% na nagibu - izložena svim stepenima površinske erozije, izložena povremenim i kratkotrajnim poplavama, za obradu laka do teška uz izvesna ograničenja u pogledu primene mehanizacije, kao i za koja su potrebne mere zaštite od erozije, odnosno poplava, raspoređuju se u jednu od podklasa treće bonitetne klase, s tim što se:
- zemljišta po teksturi ilovače, dobro propustljiva, izložena srednje površinskoj eroziji, raspoređuju u prvu podklasu.
- zemljišta po teksturi glinuše ili ilovače koje sadrže do 10% skeletoidnih čestica, teže propustljiva, nepotpuno drenirana, duboko zaslanjena, na ravnom ili nagnutom reljefu sa nagibom do 16% na nagibu - izložena srednje jakoj površinskoj eroziji, raspoređuju u drugu podklasu;
4) zemljišta duboka, srednje duboka i plitka, po teksturi ilovače i glinuše koja mogu da imaju do 30% skeleta - a kod peskuše do 10% gline, alkalne do vrlo jake kisele reakcije, slabo drenirana do slabije ekscesivno drenirana, propustljiva do teže propustljiva, sa podzemnom vodom srednje dubokom, kratkotrajno prevlažna, u ravnici i na nagibu do 30% na nagibu - izložena svim stepenima površinske erozije, u ravnici su srednje duboko zaslanjena i redovno kratkotrajno poplavna, potrebne su mere zaštite od erozije i poplava i melioracione mere, raspoređuju se u jednu od podklasa četvrte bonitetne klase, s tim što se:
- zemljišta dobro i umereno dobro drenirana, slabo skeletoidna do 10%, na ravnom reljefu i nagibu do 16%, na nagibu - izložena svim stepenima površinske erozije, duboko zaslanjena, raspoređuju u prvu podklasu,
- zemljišta kratkotrajno prevlažna, srednje skeletoidna do 30% skeletoidnih čestica, slabo do slabije ekscesivno drenirana, na ravnom ili nagnutom reljefu sa nagibom do 30%, na nagibu - izložena svim stepenima površinske erozije, srednje duboko zaslanjena, raspoređuju u drugu podklasu;
5) zemljišta srednje duboka i plitka, koja sadrže do 50% skeletoidnih čestica do ekstremno kisele reakcije, srednje dugo prevlažna, redovno i dugotrajno poplavna, u ravnici i na nagibu do 45%, na nagibu - izložena svim stepenima površinske i slabe jaružne erozije, površinski zaslanjena, neophodne su mere zaštite od erozije i izvođenje meliorativnih mera, raspoređuju se u jednu od podklasa pete bonitetne klase, s tim što se:
- zemljišta do 30% skeletoidnih čestica, na ravnom ili nagnutom reljefu sa nagibom do 30%, na nagibu - izložena svim stepenima površinske erozije, do srednje duboko zaslanjena, srednje dugotrajno prevlažna, raspoređuju u prvu podklasu,
- zemljišta do 50% skeletoidnih čestica, na ravnom ili nagnutom reljefu do 45%, na nagibu - izložena svim stepenima površinske i slabe jaružne erozije, površinski zaslanjena, srednje dugotrajno prevlažna, raspoređuju u drugu podklasu;
6) zemljišta uglavnom plitka, koja sadrže i do 70% skeleta, dugotrajno vodoležna oglejena do površine, redovno i dugotrajno plavljena, u ravnici i na nagibu do 45%, na nagibu - ugrožena svim stepenima površinske i srednje jaružne erozije, zaslanjena na površini i alkalizovana, srednje oštećena otpadnim vodama i gasovima, dugotrajno prevlažena sa visokim nivoom podzemnih voda, neophodne su mere zaštite od erozije i poplava, raspoređuju se u jednu od podklasa šeste bonitetne klase, s tim što se:
- zemljišta do 50% skeleta, na ravnom ili nagnutom reljefu do 45%, na nagibu - ugrožena svim stepenima površinske i slabo jakoj jaružnoj eroziji, dugotrajno prevlažna, raspoređuju u prvu podklasu,
- zemljišta koja imaju skeleta i do 70%, na ravnom ili nagnutom reljefu sa nagibom iznad 45%, na nagibu ugrožena svim stepenima površinske i srednje jake jaružne erozije, dugotrajno prevlažna sa visokim nivoom podzemnih voda, raspoređuju u drugu podklasu;
7) zemljišta pretežno vrlo plitka, koja sadrže više od 70% skeleta, na nagibu od 60% na nagibu - ugrožena jakoj jaružnoj eroziji, jako oštećena otpadnim vodama i gasovima, zaslanjena na površini i jako alkalizovana, neophodne su mere zaštite od erozije, koja se isključivo mogu koristiti kao livade, pašnjaci i šume, raspoređuju u sedmu bonitetnu klasu;
8) zemljišta vrlo plitka, koja sadrže i do 90% skeleta, na nagibu i više od 65%, na nagibu - ugrožena jakoj jaružnoj eroziji, za koja su neophodne mere zaštite od erozije, koja se isključivo mogu koristiti kao pašnjaci i šume, raspoređuju u osmu bonitetnu klasu.
Bonitetne klase i podklase zemljišta označavaju se i upisuju u odgovarajućoj dokumentaciji o bonitiranju zemljišta sledećim oznakama:
- prva bonitetna klasa sa: "1"
- druga bonitetna klasa - prva podklasa sa: "21"
- druga bonitetna klasa - druga podklasa: "22"
- treća bonitetna klasa - druga podklasa sa: "31"
- treća bonitetna klasa - prva podklasa sa: "32"
- četvrta bonitetna klasa - prva podklasa sa: "41"
- četvrta bonitetna klasa - druga podklasa sa: "42"
- peta bonitetna klasa - prva podklasa sa: "51"
- peta bonitetna klasa - druga podklasa sa: "52"
- šesta bonitetna klasa - prva podklasa sa: "61"
- šesta bonitetna klasa - druga podklasa sa: "62"
- sedma bonitetna klasa sa: "7"
- osma bonitetna klasa sa: "8"
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".