ZAKONO FINANSIRANJU NAUČNOTEHNOLOŠKOG RAZVOJA SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE("Sl. list SRJ", br. 31/93) |
I OPŠTE ODREDBE
Ovim zakonom se uređuju obezbeđenje i namena sredstava za naučnotehnološki razvoj Savezne Republike Jugoslavije, uslovi i način njihovog korišćenja, praćenje realizacije naučnoistraživačkih aktivnosti, ocenjivanje uspešnosti i korišćenje ostvarenih rezultata.
Sredstvima obezbeđenim po ovom zakonu finansiraju se aktivnosti naučnotehnološkog razvoja:
1) koje doprinose naučnom, tehnološkom, ekonomskom i socijalnom razvoju Savezne Republike Jugoslavije;
2) koje su komplementarne drugim istraživanjima, a zajedničkim izvođenjem stvara se dodatna zadovoljavajuća vrednost za učesnike;
3) čije izvođenje stvara rezultate za uspešnu komercijalizaciju i zadovoljavajuću finansijsku korist učesnicima;
4) koje doprinose stvaranju jedinstvenog jugoslovenskog tržišta i integraciji jugoslovenskog naučnog i tehnološkog sistema;
5) koje su usmerene na izgradnju i jačanje naučnotehnološke infrastrukture i kadrovske baze Savezne Republike Jugoslavije i povezivanje naučnoistraživačke infrastrukture sa odgovarajućim institucijama u inostranstvu;
6) koje doprinose promeni privredne i društvene strukture i jačanju međunarodne konkurentnosti roba i usluga, povećanje učešća znanja, nauke i savremene tehnologije.
II OBEZBEĐIVANJE SREDSTAVA
Sredstva za naučnotehnološki razvoj Savezne Republike Jugoslavije obezbeđuju se svake godine u saveznom budžetu u visini od najmanje 0,30% od procenjenog društvenog proizvoda ukupne privrede Savezne Republike Jugoslavije za godinu za koju se sredstva obezbeđuju.
Sredstva saveznog budžeta koriste se za potpuno ili delimično finansiranje programa utvrđenih članom 5 ovog zakona, u skladu sa godišnjim planom realizacije politike naučnotehnološkog razvoja.
Plan iz člana 3 stav 2 ovog zakona koji sadrži raspored sredstava po pojedinim programima iz člana 5 ovog zakona donosi Savezna vlada, istovremeno sa utvrđivanjem predloga saveznog budžeta.
Sredstva saveznog budžeta obezbeđena u skladu sa članom 3 stav 1 ovog zakona koriste se za finansiranje:
1) programa naučnih i tehnoloških istraživanja:
a) program osnovnih strateških istraživanja;
b) program tehnoloških strateških istraživanja;
v) program humanističkih istraživanja;
g) program regionalnih inovacionih istraživanja;
d) programi za potrebe Savezne skupštine i Savezne vlade;
2) programa izgradnje javne istraživačke infrastrukture;
3) programa razvoja kadrova i organizacione infrastrukture:
a) program za usavršavanje ljudskih resursa;
b) program angažovanja naših naučnika u inostranstvu i povratka u Saveznu Republiku Jugoslaviju;
v) program za stvaranje inovacione klime u društvu;
4) programa međunarodne naučne i tehnološke saradnje.
Programima iz člana 5 ovog zakona utvrđuju se, naročito:
1) naučni, tehnološki i razvojni ciljevi;
2) predmet istraživanja, odnosno aktivnosti kojima se istraživanja realizuju;
3) rezultati koji će se, visokim stepenom izvesnosti, postići realizacijom programa;
4) dužina trajanja programa i rokovi za realizaciju pojedinih aktivnosti.
Programe iz člana 5 ovog zakona donosi savezno ministarstvo nadležno za poslove nauke, tehnologije i razvoja (u daljem tekstu: Ministarstvo), po prethodno pribavljenom mišljenju Srpske akademije nauka i umetnosti i Crnogorske akademije nauka i umetnosti.
Godišnji plan realizacije politike naučnotehnološkog razvoja objavljuje se u "Službenom listu SRJ".
III KORIŠĆENJE SREDSTAVA
1. Uslovi za korišćenje sredstava
Sredstva za finansiranje naučnotehnološkog razvoja mogu koristiti fizička i pravna lica koja ispunjavaju uslove utvrđene ovim zakonom i drugim propisima i koja zaključe ugovor sa Ministarstvom (u daljem tekstu: korisnici).
Sredstva iz stava 1 ovog člana ne mogu koristiti strana fizička i pravna lica, niti domaća pravna lica u čijem osnivačkom kapitalu strana fizička i pravna lica imaju učešće iznad 49%.
2. Postupak za odobravanje sredstava
a) Javni poziv
Sredstva za finansiranje programa iz člana 5 ovog zakona odobravaju se na osnovu sprovedenog postupka po javnom pozivu.
Javni poziv objavljuje Ministarstvo najmanje jednom godišnje.
Prvi javni poziv u toku godine objavljuje se najdocnije u roku od 30 dana od dana donošenja saveznog budžeta.
Za realizaciju programa utvrđenih odredbom iz člana 5 tačka 1) odredbe pod g) i d), tač. 2) i 3) odredbe pod b) i v) i tačka 4) ovog zakona sredstva se mogu odobriti bez javnog poziva.
Odluku o finansiranju programa iz stava 1 ovog člana donosi Ministarstvo.
Sredstva za realizaciju višegodišnjih projekata, čije je finansiranje započeto na osnovu ugovora zaključenog u skladu sa članom 16 stav 1 ovog zakona, odobravaju se u narednim godinama bez ponovnog sprovođenja postupka po javnom pozivu.
Prijava na javni poziv sadrži, naročito:
1) opšte i naučnostručne podatke o podnosiocu prijave;
2) detaljan opis aktivnosti koje će se realizovati i rezultata za koje se očekuje da budu postignuti;
3) opis načina korišćenja dobijenih rezultata;
4) strukturu troškova i ukupan iznos potrebnih sredstava.
b) Ocenjivanje prijava za finansiranje naučnih istraživanja, odnosno aktivnosti
Po isteku roka za podnošenje prijava na javni poziv, Ministarstvo:
1) utvrđuje kompletnost i blagovremenost prijava u odnosu na zahteve iz javnog poziva;
2) utvrđuje podobnost podnosilaca prijava;
3) utvrđuje usklađenost predloga za finansiranje, sa zahtevima iz člana 6 ovog zakona;
4) donosi odluke o pojedinim prijavama;
5) zaključuje ugovore sa korisnicima.
Podobnost podnosilaca prijava i ispunjenost uslova iz člana 14 tač. 2 i 3 ovog zakona Ministarstvo utvrđuje na osnovu ocena eksperata i sopstvenog uvida, vodeći računa o ravnomernom regionalnom razvoju Savezne Republike Jugoslavije.
Protiv odluke donesene po prijavi na javni poziv ne može se voditi upravni spor.
v) Ugovaranje
Ugovor o finansiranju programa zaključuje savezni ministar za nauku, tehnologiju i razvoj (u daljem tekstu: ministar).
Prenošenje prava i obaveza po osnovu ugovora o korišćenju sredstava saveznog budžeta iz stava 1 ovog člana na drugo pravno lice, moguće je samo uz saglasnost ministra.
Ugovor o finansiranju iz člana 16 stav 1 ovog zakona sadrži, naročito, sledeće elemente:
1) predmet ugovaranja;
2) rokove za izvršenje ugovorenih zadataka po fazama i rok završetka posla;
3) način praćenja i kontrole realizacije ugovorenih obaveza;
4) plaćanje i uslove plaćanja;
5) vlasništvo i uslove korišćenja postignutih rezultata;
6) uslove i rokove za izmenu ugovorenih obaveza, u slučaju da u saveznom budžetu ne budu obezbeđena sredstva za nastavak višegodišnjih programa.
3. Praćenje realizacije ugovorenih obaveza
Po završetku ugovorenog zadatka korisnik je dužan da Ministarstvu dostavi izveštaj koji sadrži, naročito:
1) pregled realizacije naučnog istraživanja, odnosno aktivnosti;
2) pregled materijalnih vrednosti koje su rezultat rada (patenti, tehnička i tehnološka dokumentacija, industrijski uzorci ili modeli, prototipovi, eksperimentalna postrojenja, genotipovi i dr.);
3) zahtev korisnika u pogledu vrste, stepena i vremena trajanja tajnosti dobijenih rezultata;
4) rezime najbitnijih rezultata;
5) podatke o daljem korišćenju dobijenih rezultata.
4. Ocenjivanje uspešnosti dobijenih rezultata
Po završetku svakog ugovorenog zadatka analiziraju se i vrednuju postignuti rezultati, na osnovu mišljenja najmanje dva eksperta, poređenjem postavljenih ciljeva i ostvarenih rezultata, a po potrebi i neposrednim uvidom u postignute rezultate.
Ako istraživanje ne uspe, korisnik je dužan da vrati dobijena sredstva u celini, revalorizovana i uvećana za ugovorenu kamatu, prema članu 22 stav 4 ovog zakona, u roku od 90 dana od dana dostavljanja odluke o vraćanju primljenih sredstava.
Neuspelim se smatra istraživanje:
1) čiji su rezultat nepovoljno ocenila najmanje dva eksperta;
2) čije je izvođenje prekinuto zbog raskida ugovora iz člana 16 stav 1 ovog zakona;
3) koje učesnici napuste protivno zaključenom ugovoru;
4) čije se izvođenje prekine na osnovu nalaza eksperata, ako je predviđeno fazno ocenjivanje.
Neuspelim se ne smatra istraživanje u kome su, zbog visokog stepena neizvesnosti istraživanja, izostali predviđeni rezultati a preduzete su sve mere predviđene ugovorom iz člana 16 stav 1 ovog zakona.
IV KORIŠĆENJE REZULTATA
Rezultate istraživanja po programima iz člana 5 tačka 1) odredbe pod a), b), v) i g) i tačka 2) ovog zakona, koji su u celini finansirani sredstvima iz saveznog budžeta, mogu koristiti pravna i fizička lica pod istim uslovima bez naknade, izuzev plaćanja neposrednih materijalnih troškova za pribavljanje ostvarenih rezultata.
Ako je korisnik u realizaciju istraživanja uložio sopstvena sredstva, ima isključivo pravo korišćenja dobijenih rezultata.
Ako korisnik u roku od tri godine od dana završetka istraživanja nije započeo korišćenje rezultata istraživanja, dužan je da te rezultate stavi na raspolaganje zainteresovanim licima.
U slučaju iz stava 2 ovog člana, korisnik ima pravo na naknadu uloženih sredstava od zainteresovanih lica u visini revalorizovane vrednosti uvećane za ugovorenu kamatu.
Obračun revalorizovane vrednosti i pripadajuće kamate u slučaju utvrđenom odredbom iz stava 3 ovog člana teče od dana ulaganja sopstvenih sredstava u istraživanje do dana stavljanja dobijenih rezultata istraživanja na raspolaganje. Danom stavljanja dobijenih rezultata istraživanja na raspolaganje smatra se dan zaključenja ugovora iz člana 24 stav 2 ovog zakona.
Korisnik koji ne omogućava korišćenje dobijenih rezultata u smislu odredbe člana 24 stav 1 ovog zakona, dužan je da u celini vrati korišćena sredstva revalorizovana i uvećana za iznos kamate u smislu odredbe člana 22 stav 4 ovog zakona.
U slučaju iz stava 1 ovog člana, korisnik gubi pravo na korišćenje sredstava po bilo kom osnovu iz ovog zakona, u trajanju od pet godina.
Korisnici koji su ostvarili naučni, tehnološki ili razvojni doprinos dužni su da dobijene rezultate stave na raspolaganje zainteresovanim licima.
Dobijeni rezultati stavljaju se na raspolaganje ugovorom, koji zaključuju korisnici sa zainteresovanim licima i kojima se uređuju naročito:
1) način i rokovi stavljanja dobijenih rezultata na raspolaganje i naknada neposrednih materijalnih troškova;
2) način, visina i rokovi za isplatu naknade sredstava uloženih u realizaciju istraživanja;
3) režim tajnosti rezultata istraživanja.
Korisnik koji sa zainteresovanim licem zaključi ugovor iz stava 2 ovog člana dužan je da o tome obavesti Ministarstvo i da uz obaveštenje dostavi kopiju ugovora u roku od 15 dana od dana zaključenja ugovora.
Ako rezultati istraživanja podležu posebnom režimu zbog tajnosti, može ih javno koristiti, pod istim uslovima, bilo koje pravno i fizičko lice.
U slučaju iz stava 1 ovog člana, pre početka javnog korišćenja rezultata istraživanja mora se obezbediti dozvola Ministarstva.
V PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
U roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona ministar će doneti podzakonske akte kojima će urediti sledeća pitanja:
1) uslove u pogledu tehničke i kadrovske opremljenosti i druge uslove koji moraju biti ispunjeni da bi zainteresovana pravna, odnosno fizička lica mogla da koriste sredstva za namene utvrđene ovim zakonom;
2) slučajeve, uslove i postupak za odobravanje sredstava saveznog budžeta za namene utvrđene ovim zakonom, bez javnog poziva;
3) sadržaj i način objavljivanja javnog poziva, rok za podnošenje, detaljan sadržaj i izgled prijava, spisak priloga koji se podnose uz prijave, kao i druga pitanja u vezi sa javnim pozivom i podnošenjem prijava;
4) način iskazivanja troškova istraživanja, odnosno aktivnosti;
5) način i uslove isplate sredstava i način kontrole troškova;
6) uslove za izbor, način izbora i rada eksperata, sadržaj i izgled njihovih izveštaja;
7) kriterijume za ocenu predloga za finansiranje istraživanja, odnosno drugih aktivnosti i postupak za odobravanje sredstava za finansiranje;
8) sadržinu i rokove dostavljanja izveštaja o realizaciji istraživanja, odnosno drugih aktivnosti;
9) pitanja u vezi sa vrednovanjem postignutih rezultata, njihovim evidentiranjem, objavljivanjem i korišćenjem.
Obaveze Ministarstva koje su postojale na osnovu zaključenih ugovora, u skladu sa odredbama Zakona o obezbeđivanju i korišćenju sredstava za podsticanje tehnološkog razvoja Jugoslavije ("Službeni list SFRJ", br. 84/87, 16/89 i 41/89) na dan stupanja na snagu ovog zakona biće preispitane sa stanovišta politike naučnotehnološkog razvoja Savezne Republike Jugoslavije i odredbi ovog zakona, najkasnije do 30. septembra 1993. godine, a zavisno od utvrđene ocene nastaviće se ili obustaviti njihovo dalje finansiranje.
Izuzetno od odredbe člana 3 ovog zakona, sredstva za naučnotehnološki razvoj Savezne Republike Jugoslavije za 1993. godinu obezbeđuju se u visini od 0,215% od procenjenog društvenog proizvoda ukupne privrede Savezne Republike Jugoslavije u 1993. godini.
Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o obezbeđivanju i korišćenju sredstava za podsticanje tehnološkog razvoja Jugoslavije ("Službeni list SFRJ", br. 84/87, 16/89 i 41/89).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".