ZAKONO STATISTIČKIM ISTRAŽIVANJIMA("Sl. glasnik RS", br. 83/92, 53/93, 67/93 i 48/94) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim zakonom uređuje se prikupljanje statističkih podataka od opšteg interesa i njihovo objavljivanje, korišćenje i zaštita (u daljem tekstu: statistička istraživanja).
Statističkim istraživanjima prikupljaju se statistički podaci i informacije o stanju u pojedinim oblastima društvenog života, stanju i kretanju stanovništva, ekonomskim, socijalnim i drugim pojavama neophodnim za praćenje i usmeravanje privrednog, naučnog, tehnološkog, demografskog, regionalnog, ekološkog, kulturnog, prosvetnog i socijalnog razvoja, razvoja poljoprivrede i sela, korišćenje prostora, obaveštavanje javnosti, razmenu informacija i međunarodna poređenja o takvim pojavama i kretanjima.
Statistička istraživanja organizuje i vrši Republički zavod za statistiku (u daljem tekstu: Zavod).
Određena statistička istraživanja u okviru poslova iz svog delokruga organizuju i vrše i: Ministarstvo odbrane, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo pravde, Republički zavod za tržište rada, Republička uprava javnih prihoda, Republički hidrometeorološki zavod, Republički geodetski zavod, Narodna banka Srbije, Služba za platni promet i finansijski nadzor, Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje, Republički zavod za zdravstveno osiguranje i Zavod za zaštitu zdravlja Srbije (u daljem tekstu: ovlašćeni republički organi i organizacije).
Statistička istraživanja utvrđuju se petogodišnjim programom koji donosi Narodna skupština Republike Srbije, na način određen ovim zakonom.
Statistički podaci dobijeni statističkim istraživanjima jesu javni i svakom dostupni, osim podataka koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu.
Prikupljanje, obrada i korišćenje statističkih podataka o ličnosti štiti se na način utvrđen ovim zakonom.
Preduzeće, ustanova, državni i drugi organ ili drugo pravno lice (u daljem tekstu: izveštajna jedinica) i fizičko lice dužno je da Zavodu i licu koje je on ovlastio, u određenom roku i bez naknade, da potpune i tačne podatke o pojavama koje su na osnovu ovog zakona utvrđene kao predmet statističkih istraživanja i da im omogući poveravanje datih podataka.
II ORGANIZACIJA I VRŠENJE STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA
Statistička istraživanja obuhvataju: utvrđivanje metodoloških i organizacionih osnova istraživanja, evidentiranje, prikupljanje, kontrolu, obradu i objavljivanje statističkih podataka i statističku analizu.
U statističkim istraživanjima primenjuju se jedinstvena metodologija i jedinstveni statistički standardi (termini, definicije, šifre, nomenklature i klasifikacije) utvrđeni propisima i međunarodnim ugovorima.
Državni organi i ovlašćeni republički organi i organizacije u pripremi propisa i akata kojima se na osnovu ovlašćenja iz zakona propisuje uvođenje i vođenje evidencija i registara koji mogu da služe kao izvor podataka za statistička istraživanja pribavljaju od Zavoda mišljenje o metodološkim osnovama tih evidencija i registara.
Zavod je dužan da u roku od 30 dana od dana prijema zahteva iz stava 2 ovog člana da svoje mišljenje.
Jedinstvenu metodologiju statističkih istraživanja utvrđuje Zavod.
Metodologiju pojedinih statističkih istraživanja, organi i organizacije koje statistička istraživanja organizuju i vrše, utvrđuju u skladu sa odredbama ovog zakona, po prethodno pribavljenom mišljenju Zavoda.
Jedinstvene statističke standarde utvrđuje Zavod.
Akt kojim je utvrđen statistički standard iz stava 3 ovog člana objavljuje se u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Poslove iz člana 3 Zavod vrši u sedištu i područnim organizacionim jedinicama.
Pojedine poslove na prikupljanju ili proveravanju prikupljenih podataka u okviru statističkih istraživanja Zavod obavlja i preko određenih lica izvan Zavoda kojima, radi obavljanja tih poslova, izdaje pismeno ovlašćenje.
Pre izdavanja ovlašćenja iz stava 2 ovog člana određeno lice potpisuje izjavu da će kao službenu tajnu čuvati podatke do kojih dođe u obavljanju utvrđenih poslova.
Zavod vodi evidenciju o licima iz stava 2 ovog člana.
Zavod obučava lica iz člana 10 stav 2 ovog zakona i izdaje im metodološka i druga uputstva za obavljanje predviđenih poslova.
Na obrascima za prikupljanje podataka u statističkim istraživanjima obavezno se naznačuje naziv i šifra tog istraživanja i propis na osnovu koga se ono vrši.
Na obrascima kojima se prikupljaju statistički podaci u okviru statističkog istraživanja koje nije utvrđeno na način određen ovim zakonom mora biti vidno označeno da je davanje tih podataka dobrovoljno.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije samostalni su u vršenju statističkih istraživanja.
Prihodi koje svojom delatnošću i vršenjem usluga uz naknadu ostvari Zavod pripadaju budžetu Republike Srbije, a mogu se koristiti za unapređenje statističkih istraživanja i modernizaciju rada Zavoda.
III PROGRAM STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA
Statistička istraživanja utvrđuju se petogodišnjim programom statističkih istraživanja koji na predlog Vlade (dalje: Vlada), donosi Narodna skupština.
Nacrt programa iz stava 1 ovog člana priprema Zavod u saradnji sa ovlašćenim republičkim organima i organizacijama, uzimajući u obzir društvene potrebe i mogućnosti vršenja statističkih istraživanja.
Radi hitnih potreba praćenja stanja i kretanja pojedinih društveno-ekonomskih pojava i tokova, Vlada može na predlog Zavoda utvrditi statistička istraživanja manja po obimu i broju učesnika ako pripreme i izvršenje tih istraživanja ne traju duže od tri meseca.
Popisi stanovništva, poljoprivrednih gazdinstava i druga statistička istraživanja velikog obima uređuju se posebnim zakonom.
Petogodišnji program statističkih istraživanja sadrži: naziv, šifru, kratak opis sadržine istraživanja, vreme sprovođenja, odredbe o tome ko je dužan da daje tražene podatke i u kojim rokovima, obaveze Zavoda i ovlašćenih republičkih organa i organizacija u vršenju tog istraživanja, naznaku o tome za koje se nivoe društvene organizacije podaci utvrđuju (opštine, okruge, gradove, autonomne pokrajine, Republiku) i rok do koga treba saopštiti prve rezultate obrade tih podataka.
Zahteve za izmene i dopune programa statističkih istraživanja zainteresovane izveštajne jedinice i korisnici statističkih podataka dostavljaju nadležnim ovlašćenim republičkim organima i organizacijama i Zavodu, najkasnije do 31. marta, tekuće godine.
Zavod u saradnji sa ovlašćenim republičkim organima i organizacijama razmatra primljene zahteve i podnosi Vladi predlog za izmene i dopune petogodišnjeg programa statističkih istraživanja.
Uz predlog iz stava 2 ovog člana Zavod prilaže i pregled neusvojenih zahteva za izmenu i dopunu programa, sa obrazloženjem.
Za svako statističko istraživanje koje je programom iz člana 15 ili odlukom iz člana 16 ovog zakona predviđeno kao novo statističko istraživanje donosi se posebno rešenje kojim se bliže utvrđuju elementi tog istraživanja.
Rešenje iz stava 1 ovog člana donosi Zavod, odnosno ovlašćeni republički organ ili organizacija.
Rešenje iz stava 2 ovog člana se objavljuje u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Zavod, u saradnji sa ovlašćenim republičkim organima i organizacijama, podnosi do 31. marta svake godine Narodnoj skupštini i Vladi izveštaj o izvršenju programa statističkih istraživanja u prethodnoj godini.
IV OBJAVLJIVANJE REZULTATA STATISTIČKIH ISTRAŽIVANJA I KORIŠĆENJE PODATAKA
Rezultate statističkih istraživanja objavljuju Zavod, odnosno ovlašćeni republički organi i organizacije iz člana 3 stav 2 ovog zakona.
Organi i organizacije iz stava 1 ovog člana odgovorni su za tačnost utvrđenih rezultata statističkih istraživanja iz svog delokruga, njihovo blagovremeno objavljivanje i dostupnost korisnicima, kao i za preduzimanje odgovarajućih mera zaštite tih podataka.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije dužni su da međusobno sarađuju i razmenjuju raspoložive podatke i informacije radi formiranja, razvijanja i održavanja višenamenskih baza podataka, registara, banke agregiranih statističkih podataka i drugih zajedničkih sadržaja kojima se upotpunjuje jedinstvo statističkog sistema i obezbeđuju podaci za korisnike u Republici, razmenu informacija i međunarodna poređenja.
Obaveze pojedinih nosilaca zadataka iz stava 1 ovog člana, prema potrebi, bliže se definišu programom statističkih istraživanja iz člana 15 ovog zakona.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije dužni su da vode evidencije i kataloge o podacima i informacijama koje evidentiraju, prikupljaju, obrađuju i iskazuju.
Ovlašćeni republički organi i organizacije dužni su da Zavodu dostavljaju sporazumno utvrđene podatke i informacije iz svojih kataloga radi vođenja kataloga podataka i informacija statističkog informacionog sistema Republike.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije dužni su da planove i način objavljivanja statističkih podataka i informacija iz svog delokruga međusobno usklađuju primenjujući standarde za objavljivanje podataka i informacija.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije mogu korisnicima davati na korišćenje i neobjavljene podatke dobijene vršenjem statističkih istraživanja, ako ti podaci ne predstavljaju tajnu u smislu člana 5 ovog zakona. Način davanja tih podataka utvrđuje se opštim aktom Zavoda, odnosno ovlašćenog republičkog organa ili organizacije.
Ako korisnik zatraži da mu se rezultati statističkih istraživanja iz člana 25 ovog zakona pripreme na način koji odstupa od utvrđenog programa obrade i objavljivanja, Zavod, odnosno ovlašćeni republički organ ili organizacija, ima pravo na naknadu troškova nastalih vršenjem takve usluge.
V TAJNOST I ZAŠTITA ODREĐENIH STATISTIČKIH PODATAKA
Službenom tajnom u smislu ovog zakona smatraju se podaci iz statističkih istraživanja prikupljeni od pojedinaca koji se odnose na njihove lične, porodične i imovinske prilike.
Zavod, odnosno ovlašćeni republički organ ili organizacija obezbeđuju zaštitu podataka iz stava 1 ovog člana.
Ukoliko su izveštajne jedinice iz člana 6 ovog zakona utvrdile da podatak koji je predmet statističkog istraživanja predstavlja tajnu, dužne su da na to neposredno upozore lice ovlašćeno za prikupljanje podataka ili da to učine pismenim putem prilikom dostavljanja statističkog izveštaja s tim podacima.
Zavod, odnosno ovlašćeni republički organ ili organizacija, može odrediti da se, pored podataka iz člana 5 ovog zakona, kao službena tajna smatraju i drugi statistički podaci koji se odnose na pojedina preduzeća i druga pravna lica čije bi objavljivanje moglo prouzrokovati štetne posledice za te organizacije.
Statistički podaci iz st. 1, 3 i 4 ovog člana koji su proglašeni za tajnu ne mogu se kao pojedinačni objavljivati niti kome saopštavati.
Zavod i ovlašćeni republički organi i organizacije svojim aktom utvrđuju mere i postupke za obezbeđivanje i zaštitu statističkog informacionog sistema i informacionih sistema ovlašćenih republičkih organa i organizacija, a naročito mere i postupke koji se odnose na: faze razvoja (projektovanje, uvođenje, operativni rad), faze i proces funkcionisanja (evidentiranje, prikupljanje, kontrolu, pripremu, obradu, čuvanje, iskazivanje i prenos podataka), elemente sistema (računarska oprema, nosioci podataka, programsku podršku, mrežu komunikacionog povezivanja, učesnike u radu) i radne uslove (prostorije i dr.).
Aktom Vlade bliže se uređuju pojedina pitanja iz stava 1 ovog člana.
VI KAZNENE ODREDBE
Novčanom kaznom do 10.000 dinara kazniće se za prekršaj:
1) preduzeće, ustanova, zadruga i oblici njihovog udruživanja ili drugo pravno lice ako za potrebe statističkih istraživanja ne dostavi nadležnom statističkom i ovlašćenom republičkom organu tražene podatke u propisanom roku, ili dostaviti nepotpune odnosno netačne podatke ili onemogući proveravanje dostavljenih podataka (član 6);
2) preduzeće, ustanova, politička stranka, društvo, udruženje ili drugo pravno lice ako na obrascima kojima prikuplja statističke podatke u okviru statističkog istraživanja koje nije utvrđeno programom statističkih istraživanja (član 15) vidno ne označi da je davanje tih podataka dobrovoljno (član 12).
Za radnju iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u izveštajnoj jedinici, odnosno preduzeću, ustanovi, organizaciji ili drugom pravnom licu novčanom kaznom do 1.000 dinara.
Novčanom kaznom iz stava 2 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u državnom i drugom organu ako odgovarajućim aktom ne uredi mere i postupke za obezbeđivanje i zaštitu informacionog sistema (član 28).
Novčanom kaznom do 1.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako za potrebe statističkih istraživanja ne da nadležnom statističkom organu tražene podatke u propisanom roku, ili dostavi netačne odnosno nepotpune podatke, ili onemogući proveravanje dostavljenih podataka (član 6).
VII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Za statistička istraživanja koja se vrše do stupanja na snagu ovog zakona neće se donositi posebna rešenja iz člana 19 ovog zakona.
Predmete, arhivu, opremu, zgrade, sredstva za rad i druga sredstva pokrajinskih zavoda za statistiku i Gradskog zavoda za statistiku i informatiku Beograd - deo za statistiku preuzima Zavod.
Zavod preuzima potreban broj zaposlenih iz pokrajinskih zavoda za statistiku i Gradskog zavoda za statistiku i informatiku Beograd - deo za statistiku.
Zaposleni u pokrajinskim zavodima za statistiku i Gradskom zavodu za statistiku i informatiku Beograd - deo za informatiku koji ne bude preuzet ostvaruju prava radnika za čijim je radom prestala potreba u organu koji odredi nadležni pokrajinski organ, odnosno nadležni organ grada Beograda.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe Zakon o statističkim istraživanjima ("Službeni glasnik SRS", br. 41/75, 14/86 i 44/89), Zakon o društvenom sistemu informisanja ("Službeni glasnik SRS", broj 49/89), Zakon o statističkim istraživanjima ("Službeni list SAPV", broj 18/76) i Zakon o statističkim istraživanjima ("Službeni list SAPK", broj 14/87).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".