PRAVILNIK

O NAČINU DAVANJA INFORMACIJA I POTVRDA O BONITETU ČLANOVA KOMORE

("Sl. glasnik RS", br. 54/2002)

Opšte odredbe

Član 1

Ovim pravilnikom se uređuje vrsta informacija i potvrda o bonitetu, njihov sadržaj, izvor podataka, način izdavanja i organizacija posla.

Privredna komora Srbije (u daljem tekstu: Komora) daje informacije o bonitetu (IB) i potvrde o bonitetu (PB), članova Komore - pravnih lica.

Privredna komora Srbije može ovlastiti Privrednu komoru Vojvodine, Privrednu komoru Kosova i Metohije, regionalne privredne komore i Privrednu komoru Beograda za izdavanje informacija i potvrda iz stava 2 ovog člana.

Pravnim licima u smislu stava 2 ovog člana smatraju se preduzeća i organizacije za osiguranje.

Vrsta potvrda i informacija

Član 2

Komora daje četiri vrste informacija i četiri vrste potvrda o bonitetu:

1) Informacije i potvrde o bonitetu na bazi računovodstvenih podataka (IB-1; PB-1),

2) Informacije i potvrde o poslovno-tehničkoj osposobljenosti pravnog lica (IB-2; PB-2),

3) Referentne liste (IB-3; PB-3),

4) Zbirne podatke o bonitetu sadržane u informacijama, odnosno potvrdama pod 1), 2) i 3) (IB-4; PB-4).

Član 3

Potvrde o bonitetu se daju na zahtev korisnika za potrebe učešća na javnim tenderima u skladu sa odredbama Zakona o javnim nabavkama.

Za sve ostale slučajeve daju se informacije o bonitetu.

Vrsta i izvor podataka

Član 4

Opšti podaci o pravnom licu su statusni podaci za identifikaciju pravnog lica.

Podaci iz stava 1 ovog člana su izvorni, i obavezni su deo svih informacija i potvrda o bonitetu.

Izvor podataka iz stava 1 ovog člana su Registar članova Komore, registri trgovinskih sudova, registar Republičkog zavoda za statistiku, evidencija organizacija za osiguranje Saveznog ministarstva za finansije.

Član 5

Računovodstveni podaci o pravnom licu su izvorni i izvedeni:

1. Izvorni podaci su odabrani podaci iz bilansa uspeha, bilansa stanja, Aneksa I, izveštaja o tokovima gotovine, izveštaja o raspodeli rezultata i pokrića gubitka za preduzeća i organizacije za osiguranje, kao i agregirani podaci na nivou grane ili oblasti privrede, preuzeti od NBJ-ZOP.

2. Izvedeni podaci za preduzeća su odabrani pokazatelji uspešnosti, statističke likvidnosti, pokazatelji strukture kapitala, finansijske strukture, koeficijent obrta, zaduženost preduzeća i sl.

3. Izvedeni pokazatelji za organizacije za osiguranje su, pored pokazatelja iz tačke 2 ovog člana i stepen pokrivenosti likvidiranih i rezervisanih šteta tehničkom premijom, premija osiguranja po radniku, stepen tehničke sigurnosti, stepen sigurnosti osiguravajućeg pokrića, struktura premije, ažurnost likvidacije šteta.

Član 6

Računovodstveni podaci i pokazatelji o bonitetu pravnog lica daju se u vremenskoj seriji od tri godine, koje prethode godini u kojoj se daje informacija ili potvrda o bonitetu.

Podaci iz stava 1 ovog člana daju se i za privrednu oblast i granu delatnosti kojoj pravno lice pripada.

Član 7

Izvor podataka člana 5 ovog pravilnika su podaci iz godišnjih i polugodišnjih obračuna preduzeća i organizacija za osiguranje u evidenciji NBJ - ZOP, kao i obračuni i izveštaji dobijeni neposredno od članova Komore.

Član 8

Mišljenja revizora nisu obavezni deo informacija i potvrda o bonitetu. Ukoliko su raspoloživa, daju se kao prilog, fotokopirana ili skenirana, za velika i srednja preduzeća, za koje je revizija obavezna po Zakonu o reviziji računovodstvenih izveštaja.

Član 9

Podaci o poslovno-tehničkoj osposobljenosti pravnog lica - su bliži podaci o delatnosti, kadrovima, raspoloživim građevinskim i tehničko-tehnološkim kapacitetima, sertifikatima, ulaganjima u razvoj i drugi specifični podaci o poslovnoj sposobnosti pravnog lica.

U ovu grupu se svrstavaju i podaci i informacije sa finansijskog tržišta, i toku privatizacije.

Podaci iz stava 1 ovog člana su ažurni i ne mogu biti stariji od godinu dana.

Izvor podataka iz st. 1 i 2 ovog člana je Registar članova Komore, evidencija Savezne komisije za hartije od vrednosti i evidencija Beogradske berze.

Član 10

Podaci koji se daju za referentne liste su podaci o realizovanim značajnim poslovima i uspesima na tržištu, poslovi dobijeni na domaćim i međunarodnim javnim tenderima, liste značajnih domaćih i stranih partnera, izgrađeni i projektovani objekti i sl.

Referentne liste sadrže podatke za poslednje tri godine, a izuzetno za određene delatnosti mogu se dati reference i za prethodnih pet godina.

Izvor podataka iz stava 1 ovog člana su referentne liste pravnih lica potpisane i overene od ovlašćenih lica.

Reference - potvrde se obavezno proveravaju.

Izdavanje informacija i potvrda

Član 11

Informacije i potvrde se izdaju na pismeni zahtev korisnika, koji se opredeljuje za određenu vrstu.

Korisnik može tražiti IB-1 (PB-1), IB-2 (PB-2), IB-3 (PB-3), IB-4 (PB-4).

Korisnik u smislu stava 1 ovog člana je domaće i strano pravno i fizičko lice, državni organi i institucije, banke, osiguravajuće organizacije, agencije i drugi zainteresovani korisnici.

Zahtev iz stava 1 ovog člana podnosi se na obrascu koji je standardizovan i sastavni je deo ovog pravilnika.

Član 12

Informacija i potvrda o bonitetu se daje u pisanoj formi, na srpskom jeziku, a za strane korisnike na engleskom ili nemačkom jeziku.

Član 13

Informacija i potvrda o bonitetu sadrži standardizovane podatke utvrđene metodologijom koja je sastavni deo ovog pravilnika.

Informacija o bonitetu sadrži samo standardizovane podatke.

Potvrda o bonitetu, pored podataka iz stava 1 ovog člana sadrži i kratak opis-ocenu o uočenim promenama na osnovu sagledavanja vremenskih serija i odnosa prema grani.

Potvrda o bonitetu može da sadrži i napomene iz izveštaja Komisije za hartije od vrednosti, kao i Suda časti PKS.

Na zahtev korisnika mogu se o pravnom licu dati i drugi podaci, ukoliko nisu poslovna tajna, a zahtevaju dodatna istraživanja.

Ako je izvor podatka intervju, to mora biti istaknuto u informaciji i potvrdi o bonitetu.

Član 14

Komora je odgovorna za istovetnost podataka sa izvornim podacima i za pravilno korišćenje podataka po utvrđenoj metodologiji.

Komora ne odgovara za štetu koja može da nastane za korisnika, zbog mišljenja koje formira na osnovu dobijenih podataka.

Potvrda o bonitetu sadrži jasnu naznaku za koji period se daju podaci, kako bi se ukazalo na moguće promene.

Potvrda PB-1 sadrži napomenu da su pokazatelji likvidnosti statički, jer se daju kao presek stanja po godišnjim i/ili polugodišnjim izveštajima.

Član 15

Za preduzeće u stečaju ili likvidaciji, ne daje se informacija, odnosno potvrda o bonitetu, već samo opšti podaci za identifikaciju, sa napomenom da je za pravno lice pokrenut stečaj ili likvidacija.

Član 16

Rokovi za izdavanje informacija i potvrda o bonitetu su:

- redovna procedura	12 dana
- ubrzana procedura	6 dana
- hitno	2 dana.

Član 17

Korisnik podatke iz informacija i potvrda o bonitetu može koristiti samo za potrebe navedene u zahtevu, i u izvornom obliku ih ne može objavljivati ni davati drugim licima.

Član 18

Komora vodi evidenciju izdatih informacija i potvrda o bonitetu.

Informacija i potvrda o bonitetu data korisniku čuva se pet godina.

Organizacija posla

Član 19

Informaciju i potvrdu o bonitetu izdaje Biro za bonitet Komore.

Biro za bonitet u cilju kvalitetnog izvršavanja poverenih zadataka, formiranja, čuvanja i razvoja odgovarajućih baza podataka, neposredno sarađuje sa Centrom za informatiku, granskim odborima, Sudom časti Komore, regionalnim privrednim komorama i PK Beograda, kao i svim institucijama i ustanovama od kojih Komora preuzima odgovarajuće podatke o pravnim licima.

Naknada

Član 20

Izdavanje informacija i potvrda o bonitetu se naplaćuje prema cenovniku.

Cenovnik donosi Finansijska komisija Komore, na predlog generalnog sekretara Komore.

Prelazne i završne odredbe

Član 21

Informacije i potvrde o bonitetu izdavaće se počev od 2003. godine.

Do početka primene ovog pravilnika informacije i potvrde o bonitetu izdavaće se na osnovu Uputstva predsednika Privredne komore Srbije.

Komora će radi obezbeđenja podataka i formiranja odgovarajućih baza podataka potpisati sporazume i ugovore sa NBJ - ZOP, Republičkim zavodom za statistiku, Višim trgovačkim sudom, Saveznom komisijom za hartije od vrednosti, Beogradskom berzom, Republičkom agencijom za privatizaciju, Udruženjem osiguravajućih organizacija Jugoslavije i drugim institucijama i organizacijama.

Član 22

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom glasniku RS, a primenjuje se od 1. januara 2003. godine.

METODOLOGIJA
ZA UTVRĐIVANJE PODATAKA O BONITETU ČLANOVA KOMORE

1. Ovom metodologijom se bliže uređuje vrsta podatka i pokazatelja o bonitetu, sadržaj informacija i potvrda o bonitetu pravnih lica, članova komore i način izdavanja.

Metodologijom se utvrđuju opšti podaci, računovodstveni podaci i pokazatelji, podaci o poslovno-tehničkoj osposobljenosti i o poslovnom bonitetu pravnih lica.

Opšti podaci

2. Opšti podaci u smislu Metodologije su identifikacioni, podaci o delatnosti, kapitalu, poslovnoj banci. To su:

2.1. Identifikacioni podaci:

- naziv pravnog lica (pun i skraćen naziv iz registra),

- sedište i adresa,

- matični broj,

- oblik organizovanja,

- datum registracije i kratka istorija,

- direktor,

- telefon,

- telefaks,

- E-mail adresa,

- Web adresa.

2.2. Podaci o delatnosti:

- delatnost iz registracije,

- pretežna delatnost.

2.3. Podaci o kapitalu:

- oblik svojine (struktura),

- poreklo kapitala,

- za akcionarsko društvo: upisani i uplaćen kapital.

2.4. Poslovna banka:

- Naziv,

- Sedište i adresa,

- Telefon.

3. U opšte podatke se svrstavaju i podaci o stečaju i likvidaciji.

4. Opšti podaci su obavezan deo svih informacija i potvrda o bonitetu.

Računovodstveni podaci i pokazatelji

5. Računovodstveni izvorni podaci za preduzeća su bilansne pozicije, i daju se kao:

5.1. Sažeti bilans uspeha: ukupan prihod i njegova osnovna struktura, ukupni rashodi i njihova struktura, bruto rezultat, porezi i doprinosi iz dobiti, neto rezultat.

5.2. Sažeti bilans stanja: aktiva - imobilizacije, dugoročni plasmani; obrtna sredstva i njihova struktura, aktivna vremenska razgraničenja, gubitak (tekući i iz prethodnih godina), vanposlovna aktiva;

Pasiva - sopstveni kapital, dugoročna rezervisanja, dugoročne obaveze, kratkoročne obaveze sa strukturom, pasivna vremenska razgraničenja, vanposlovna pasiva.

6. Računovodstveni izvorni podaci za organizacije za osiguranje su pozicije iz bilansa stanja i bilansa uspeha date u sažetom obliku:

6.1. Bilans uspeha: ukupni prihod, funkcionalni prihodi sa strukturom (prihodi od premije osiguranja, saosiguranje i reosiguranje, prihodi od učešća u naknadi šteta iz saosiguranja i reosiguranja, prihodi od ukidanja i smanjenja rezervisanja i ostali); ukupni rashodi, funkcionalni rashodi (naknade šteta po vrstama, rezervisanje za štete, za preventivu, za matematičku rezervu, doprinos garantnom fondu i ostalo), bruto rezultat, porezi i doprinosi iz dobiti, neto rezultat.

6.2. Bilans stanja: aktiva - imobilizacije, obrtna sredstva sa osnovnom strukturom, aktivna vremenska razgraničenja, gubitak tekući i preneti, vanposlovna aktiva. Pasiva - kapital (osnovni kapital, emisiona premija, rezerve sigurnosti iz dobiti, fond preventive, neraspoređena dobit i revalorizacione rezerve), dugoročno rezervisanje (matematička rezerva osiguranja života, rezerve sigurnosti na teret rashoda, rezervisanja za masovne i katastrofalne štete i ostalo), obaveze i u okviru njih posebno obaveze za štete i premija (obaveze za štete i udele u zemlji i u inostranstvu, obaveze za premiju saosiguranja i reosiguranja u zemlji i inostranstvu), pasivna vremenska razgraničenja (prenosna premija, rezervisane štete) vanposlovna pasiva.

7. Računovodstveni izvedeni pokazatelji su pokazatelji koji se izračunavaju korišćenjem određenih bilansnih pozicija. Pokazatelji za ocenu boniteta preduzeća su:

7.1. Pokazatelji finansijske strukture ili stepeni pokrića

- pokrivenost imobilizacija (stalna sredstva) sopstvenim kapitalom,

- pokrivenost imobilizacija (stalna sredstva) dugoročnim kapitalom,

- pokrivenost imobilizacija i zaliha, dugoročnim kapitalom.

7.2. Pokazatelji strukture kapitala

- kvota sopstvenog kapitala, kao učešće sopstvenog kapitala u ukupnom kapitalu (pasivi),

- stepen zaduženosti, kao odnos pozajmljenog i sopstvenog kapitala,

- učešće kratkoročnih obaveza u ukupnim obavezama,

- kreditno naprezanje, kao pokrivenost obaveza prema dobavljačima potraživanjima od kupaca.

7.3. Pokazatelji likvidnosti

- likvidnost prvog stepena, data kao odnos gotovine i kratkoročnih obaveza,

- likvidnost drugog stepena, izražava odnos obrtnih sredstava umanjenih za zalihe i kratkoročnih obaveza,

- likvidnost trećeg stepena, odnosno racio opšte likvidnosti, izražava se kao odnos obrtnih sredstava i kratkoročnih obaveza.

7.4. Pokazatelji uspešnosti i poslovne aktivnosti

- rentabilnost sopstvenog kapitala, izražena kao odnos bruto dobiti i sopstvenog kapitala,

- rentabilnost ukupnog kapitala, izražena kroz odnos bruto dobiti i ukupnog kapitala (pasive),

- ekonomičnost izražena odnosom poslovnih prihoda i poslovnih rashoda,

- stopa dobiti, daje se kao odnos bruto dobiti i poslovnog prihoda,

- koeficijent obrta zaliha izražava se kao količnik ukupnog prihoda (prihoda od prodaje) i prosečnih zaliha,

- prosečno vreme plaćanja dobavljačima.

8. Računovodstveni pokazatelji za ocenu boniteta osiguravajućih organizacija su sledeći:

8.1. Pokazatelji likvidnosti: pokazatelji opšte likvidnosti ili likvidnost trećeg stepena i pokazatelj likvidnosti prvog stepena ili rigorozni racio likvidnosti;

8.2. Pokazatelji strukture kapitala i stepeni pokrića: kvota sopstvenog kapitala, stepen zaduženosti, učešće obrtnih sredstava u poslovnoj aktivi, pokrivenost imobilizacija sopstvenim kapitalom, pokrivenost imobilizacija dugoročnim kapitalom.

8.3. Pokazatelji uspešnosti: rentabilnost sopstvenog i rentabilnost ukupnog kapitala

8.4. Posebni pokazatelji za organizacije za osiguranje:

- premija osiguranja po zaposlenom,

- pokrivenost likvidiranih i rezervisanih šteta tehničkom premijom,

- stepen tehničke sigurnosti,

- stepen gotovinskog pokrića obaveza za štete i udele u štetama,

- stepen sigurnosti osiguravajućeg pokrića

9. Svi računovodstveni podaci i pokazatelji daju se za period od tri godine, koje prethode godini u kojoj se daju. Ukoliko su raspoloživi podaci iz godišnjih obračuna za dve godine, daju se i podaci iz polugodišnjeg obračuna za godinu za koju nisu poznati podaci po završnom računu.

Podaci i pokazatelji se daju kao individualni, za pravno lice i kao prosečni za granu delatnosti u koju se pravno lice svrstava.

Podaci o poslovno-tehničkoj osposobljenosti

10. Radi sagledavanja poslovno-tehničke osposobljenosti pravnog lica da obavlja delatnost za koju je registrovano utvrđuju se sledeći podaci:

10.1. Bliži podaci o delatnosti:

- proizvodni program (osnovni proizvodi, usluge),

- registracija za spoljnotrgovinsko poslovanje,

- vrednost izvoza i uvoza za period od tri godine i poslednji raspoloživ podatak za tekuću godinu. U turizmu se daje podatak o inostranom turističkom prometu (broj noćenja),

- izvozna tržišta.

10.2. Kapaciteti:

- građevinsko i/ili poljoprivredno zemljište,

- važni objekti (naziv, površina, način gradnje),

- najvažnija oprema - proizvodne linije,

- stepen zastarelosti opreme,

- proizvodne mogućnosti,

- poslovna mreža, filijale, predstavništva u zemlji i inostranstvu.

Za preduzeća iz oblasti saobraćaja, zbog specifičnosti daju se sledeći podaci o kapacitetima:

- broj vozila (tipizacija i unifikacija),

- tehničko tehnološke karakteristike vozila,

- broj linija u drumskom, železničkom i vazdušnom saobraćaju (u unutrašnjem i međunarodnom prevozu putnika),

- pretovarni kapaciteti (pretovarne mogućnosti u toku jednog sata i dana),

- uža specijalnost u prevozu, tj. specijalizacija za prevoz određene vrste robe (komadna, lako kvarljiva, tečna, nafta i derivativ, opasna roba i dr.).

Za hotele se daje informacija o kategorizaciji.

Za preduzeća iz oblasti trgovine daju se sledeći podaci o kapacitetima:

Za objekte:

- broj maloprodajnih objekata (u vlasništvu, mesta),

- površina maloprodajnih objekata (u vlasništvu, mesta),

- veleprodajni prostor,

- skladišni prostor,

- ostalo.

Za opremu preduzeća u velikoprodajnim objektima:

- transportna sredstva,

- rashladne vitrine,

- viljuškari,

- kamioni,

- ostalo.

10.3. Podaci o kadrovima:

- broj zaposlenih,

- struktura: radnici, administracija, menadžeri,

- zaposleni sa posebnim kvalifikacijama (ovlašćeni projektanti i inženjeri, licencirani turistički vodiči i sl.).

10.4. Specifični podaci:

- sertifikati,

- nagrade, priznanja i diplome,

- upisane hipoteke,

- licence.

10.5. Podaci o kapitalu i sa finansijskog tržišta:

- za akcionarska društva: vrednost akcija na tržištu, zarada po akciji, bilansna vrednost akcija,

- za preduzeća sa društvenim kapitalom: stanje i tok privatizacije.

10.6. Pokazatelji razvoja:

- troškovi istraživanja i razvoja, koji se daju za period od tri godine koje prethode godini u kojoj se daju,

- investicije u toku, planirane investicije,

- novi proizvodi u poslednje tri godine.

Podaci u referentnim listama

11. Podaci o poslovnom bonitetu, odnosno reference pravnog lica su:

- najznačajniji domaći i strani partneri (kupci),

- izgrađeni građevinski objekti,

- projektovani građevinski objekti,

- poslovi dobijeni na javnim tenderima.

U oblasti turizma to su još:

- reference u organizovanju sajmova,

- reference u kongresnom turizmu.

Informacije i potvrde o bonitetu

12. IB-1 sadrži dva dela: