ZAKONO ELEKTROENERGETSKOJ I GRAĐEVINSKOJ INSPEKCIJI I INSPEKCIJI PARNIH KOTLOVA("Sl. glasnik SRS", br. 5/83, 15/83 - ispr., 24/85, 45/85, 6/89, 59/89 - dr. zakon i "Sl. glasnik RS", br. 53/93, 67/93, 48/94 i 44/95 - dr. zakon) |
Nadzor nad pridržavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta u oblasti elektroenergetike, građevinarstva i parnih kotlova vrše organi uprave nadležni za poslove elektroenergetske i građevinske inspekcije i inspekcije parnih kotlova, ako pojedini poslovi tog nadzora zakonom nisu stavljeni u nadležnost drugog inspekcijskog organa.
Inspekcijski nadzor u oblasti elektroenergetike obuhvata nadzor nad pridržavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta koji se odnose na projektovanje, građenje, odnosno rekonstrukciju, održavanje i korišćenje elektroenergetskih objekata, instalacija, uređaja, postrojenja i opreme u tim objektima, izuzev na izvođenje građevinskih radova, na izvođenje radova na ugrađivanju i montaži elektroenergetskih instalacija, uređaja, postrojenja i oprema u drugim objektima, na kvalitet proizvodnje i isporuke električne energije, racionalno korišćenje energetskih goriva i sirovina u procesu proizvodnje i ekonomičnost njihovog izbora, optimalnu iskorišćenost kapaciteta za proizvodnju električne energije, kao i nadzor nad pridržavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata kojima su utvrđeni uslovi i način obezbeđenja nesmetanog funkcionisanja elektroenergetskog sistema.
Inspekcijski nadzor u oblasti građevinarstva obuhvata nadzor nad pridržavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta koji se odnose na projektovanje, građenje i rekonstrukciju investicionih objekata (visokogradnje, niskogradnje, vodoprivrednih objekata i dr.), na izvođenje pojedinih građevinskih radova na tim objektima, na građenje objekata građana i građanskih pravnih lica, na proizvodnju građevinskih materijala, kao i na tehnička svojstva i kvalitet prefabrikovanih elemenata i gotovih konstrukcija.
Inspekcijski nadzor obuhvata i nadzor nad održavanjem i korišćenjem građevinskih objekata kad je to određeno zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice.
Inspekcijski nadzor u oblasti parnih kotlova obuhvata nadzor nad pridržavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta koji se odnose na izradu, rekonstrukciju, održavanje i korišćenje parnih i vrelovodnih kotlova, pregrejača pare, zagrejača vode, zatvorenih sudova za komprimovane, tečne i pod pritiskom rastvorene gasove i drugih sudova pod pritiskom (u daljem tekstu: parni kotlovi) na projektovanje, građenje, rekonstrukciju i održavanje postrojenja gasovoda i naftovoda, izuzev na izvođenje građevinskih radova, spoljni i unutrašnji razvod u toplanama, magistralnim i sekundarnim toplovodima i grejnim postrojenjima u objektu, kao i nadzor nad racionalnim korišćenjem energetskih goriva i sirovina pri eksploataciji parnog kotla i ekonomičnost njihovog izbora.
Inspekcijski nadzor vrše republički, gradski i opštinski organi uprave nadležni za poslove elektroenergetske i građevinske inspekcije i inspekcije parnih kotlova (u daljem tekstu: organi tehničke inspekcije).
Organi tehničke inspekcije vrše neposredan nadzor preko elektroenergetskog i građevinskog inspektora i inspektora parnih kotlova.
Inspektori su samostalni u svom radu u granicama ovlašćenja utvrđenih zakonom i drugim propisima i za svoj rad su lično odgovorni.
Društveno-političke zajednice su dužne da obezbede vršenje inspekcijskog nadzora nad objektima i radovima utvrđenih ovim zakonom u pogledu primene zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta koji se odnose na projektovanje, građenje i korišćenje tih objekata.
Vršenje inspekcijskog nadzora u oblasti iz čl. 2, 3. i 4. ovog zakona ili u pojedinim od tih oblasti, mogu dve ili više opština ili sve opštine sa područja međuopštinske regionalne zajednice ili sa područja različitih međuopštinskih regionalnih zajednica organizovati preko zajedničkog inspekcijskog organa.
Organi tehničke inspekcije, u okviru svoje nadležnosti utvrđene zakonom, odlukom skupštine društveno-političke zajednice ili drugim propisima vrše neposredan uvid u postupanje i poslovanje organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica (u daljem tekstu: organizacije) koje vrše poslove u oblasti proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije, projektovanja i građenja objekata, proizvodnje građevinskih materijala, proizvodnje, montaže i održavanja parnih kotlova, kao i organizacija koje vrše eksploataciju ili upravljaju tim objektima, radi provere da li se te organizacije pridržavaju zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta i da u cilju njihovog zakonitog poslovanja izriču upravne mere i preduzimaju druge radnje na koje su ovlašćeni.
U vršenju inspekcijskog nadzora nad izgradnjom objekata građana i građanskih pravnih lica, organi tehničke inspekcije u okviru svojih prava i dužnosti utvrđenih zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice, vrše neposredan uvid u postupanje građana i građanskih pravnih lica kad grade objekte ili izvode druge građevinske radove i izriču upravne mere i preduzimaju druge radnje na koje su ovlašćeni radi obezbeđenja pridržavanja zakona i drugih propisa, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta kojima se utvrđuju uslovi i način građenja, odnosno izvođenja radova na tim objektima.
Organi tehničke inspekcije iste društveno-političke zajednice su dužni da u vršenju inspekcijskog nadzora međusobno sarađuju, da ostvaruju saradnju sa drugim organima inspekcija iste društveno-političke zajednice i drugih društveno-političkih zajednica koje vrše nadzor nad primenom zakona, drugih propisa i opštih akata, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta kojima su utvrđeni sanitarni, protivpožarni, vodoprivredni, urbanistički i drugi propisani uslovi za projektovanje, građenje i korišćenje objekata i da preduzimanjem zajedničkih akcija i preventivnih mera sprečavaju povrede zakona, drugih propisa i opštih akata u oblasti u kojima vrše inspekcijski nadzor i obezbede usklađenost tih akcija u cilju blagovremenog preduzimanja mera na koje su ovlašćeni.
Organi tehničke inspekcije vrše inspekcijski nadzor po službenoj dužnosti, na način i po postupku utvrđenim ovim zakonom.
Organi tehničke inspekcije su dužni da izvrše inspekcijski nadzor nad objektima i radovima koji su u njihovoj nadležnosti i na zahtev organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i društveno-političkih organizacija i da nalažu preduzimanje mera na koje su ovlašćeni.
Organi tehničke inspekcije su dužni da u vezi sa poslovima iz svog delokruga uzmu u postupak prijave građana, radnih ljudi i organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i društveno-političkih organizacija i o rezultatima postupka da obaveste podnosioca prijave.
Republički organi tehničke inspekcije u pogledu nadzora nad izvršavanjem saveznih i republičkih zakona i drugih propisa i opštih akata iz oblasti elektroenergetike, građevinarstva i parnih kotlova imaju prava i dužnosti da opštinskim i gradskim organima tehničke inspekcije izdaju obavezne instrukcije za izvršenje poslova iz okvira svoje nadležnosti i za primenjivanje zakona, drugih propisa i opštih akata, da traže izveštaje, podatke i obaveštenja o izvršenim inspekcijskim pregledima i stanju u oblasti inspekcijskog nadzora za koji su ovlašćeni i da neposredno ostvaruju uvid u njihov rad, kao i druga ovlašćenja propisana zakonom i odlukom skupštine društveno-političke zajednice.
Republički organi tehničke inspekcije su dužni da opštinskim i gradskim organima tehničke inspekcije pružaju stručnu pomoć u vršenju njihovih poslova i da u tom cilju daju stručna objašnjenja i mišljenja, organizuju stručne konsultacije, neposredno učestvuju u vršenju nadzora kad je to neophodno i preduzimaju druge mere kojima se obezbeđuje jedinstveno postupanje tih organa u postupku vršenja inspekcijskog nadzora.
Prava i dužnosti republičkih organa tehničke inspekcije iz st. 1. i 2. ovog člana, prema opštinskim organima tehničke inspekcije na teritoriji grada Beograda vrše gradski organi tehničke inspekcije.
II ORGANIZOVANJE I USLOVI ZA VRŠENJE INSPEKCIJSKOG NADZORA
Poslove inspekcijskog nadzora u oblasti elektroenergetike, građevinarstva i parnih kotlova vrše opštinski organi tehničke inspekcije izuzev poslova koji su zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice stavljeni u nadležnost republičkim, odnosno gradskim organima tehničke inspekcije.
Republički organi tehničke inspekcije mogu neposredno da vrše inspekcijski nadzor u svim poslovima i sa svim ovlašćenjima koja su zakonom utvrđena za opštinske, odnosno gradske organe tehničke inspekcije, ako ih ti organi i pored upozorenja ne vrše i ako bi neizvršavanje tog nadzora moglo izazvati teže štetne posledice.
Ovlašćenje iz stava 2. ovog člana prema opštinskim organima tehničke inspekcije na teritoriji grada Beograda imaju gradski organi tehničke inspekcije.
Inspektora opštinskog i gradskog organa tehničke inspekcije postavlja i razrešava funkcioner koji rukovodi organom u čijem su delokrugu poslovi inspekcijskog nadzora iz čl. 2, 3. i 4. ovog zakona u saglasnosti izvršnog saveta skupštine opštine, odnosno Grada, ako odlukom skupštine opštine, odnosno Grada nije određen drugačiji način postavljanja i razrešavanja inspektora tehničkih inspekcija.
Inspektora republičkog organa tehničke inspekcije postavlja i razrešava funkcioner koji rukovodi republičkim organom uprave u čiji delokrug spadaju poslovi inspekcijskog nadzora iz čl. 2, 3. i 4. ovog zakona, odnosno u čijem sastavu se nalazi inspekcijski organ, u saglasnosti sa Izvršnim većem Skupštine SR Srbije.
Inspektori se postavljaju na poslove inspekcijskog nadzora na vreme od 4 godine u skladu sa uslovima propisanim ovim zakonom i opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova organa. Ovi radnici mogu pod istim uslovima biti ponovno postavljeni.
Za vršenje poslova inspekcijskog nadzora može da se postavi radnik koji ima najmanje visoku ili višu školsku spremu odgovarajuće struke, odnosno smera i položen stručni ispit.
Za vršenje poslova inspekcijskog nadzora iz čl. 31, 32. i 33. ovog zakona može da se postavi radnik koji ima najmanje visoku školsku spremu odgovarajuće struke, odnosno smera, tri godine radnog iskustva u struci i položen stručni ispit.
Za vršenje poslova inspekcijskog nadzora nad izgradnjom manje složenih objekata može da se postavi i radnik sa srednjom školskom spremom odgovarajuće struke, odnosno smera i položenim stručnim ispitom, ako su ti poslovi aktom o sistematizaciji poslova i zadataka organa uprave određeni kao manje složeni inspekcijski poslovi i ako radnici koji ih vrše nemaju ovlašćenje za donošenje rešenja u upravnom postupku.
III PRAVA I DUŽNOSTI INSPEKTORA
Inspektor je dužan da pre početka vršenja inspekcijskog nadzora obavesti odgovorno lice u organizaciji, odnosno investitora ili rukovodioca gradnje kad se inspekcijski nadzor vrši nad građenjem objekata, odnosno izvođenjem drugih radova.
Pri vršenju inspekcijskog nadzora, inspektor mora imati legitimaciju kojom se utvrđuje svojstvo inspektora.
Legitimaciju inspektoru izdaje funkcioner organa uprave nadležnog za poslove odgovarajuće inspekcije.
Republički organ uprave nadležan za poslove elektroenergetske i građevinske inspekcije i inspekcije parnih kotlova, propisaće obrazac legitimacije inspektora.
Organizacije, građani i građanska pravna lica su dužni da inspektoru omoguće nesmetano vršenje poslova iz okvira njegovih prava i dužnosti i da mu stave na uvid tehničku i drugu dokumentaciju, podatke o toku i načinu građenja, odnosno izvođenja radova, ateste i druge dokaze o kvalitetu materijala i opreme, kao i da mu pruže drugu potrebnu pomoć u vršenju inspekcijskog nadzora.
Pri vršenju inspekcijskog nadzora inspektor ima pravo da uzima uzorke u prisustvu ovlašćenih lica i da obezbeđuje druge dokaze (saslušanje svedoka, veštačenje i dr.), kojima se utvrđuje da li se organizacija, građansko pravno lice i građanin pridržava zakona i drugih propisa, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta.
Elektroenergetski inspektor ima pravo i dužnost da proverava:
1. da li se tehnička dokumentacija za građenje elektroenergetskih objekata, ugradnju odnosno montažu instalacija, uređaja, postrojenja i opreme izrađuje, odnosno vrši u skladu sa zakonom i drugim propisima;
2. da li je za građenje, odnosno izvođenje radova na ugrađivanju, odnosno montaži instalacija, uređaja, postrojenja i opreme pribavljeno odobrenje nadležnog organa;
3. da li je organizacija koja projektuje ili gradi elektroenergetski objekat ili koja vrši ugrađivanje, odnosno montažu električnih instalacija, uređaja, postrojenja i opreme upisana u sudski registar za vršenje tih poslova, kao i da li radnici koji rade na tim poslovima ispunjavaju propisane uslove;
4. da li se proizvodnja, prenos, distribucija i potrošnja električne energije vrši u skladu sa zakonom kojim je regulisana oblast elektroprivrede, drugim propisima i opštim aktima koji utvrđuju uslove i način proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije kao i kvalitet proizvodnje i isporuke te energije;
4a. da li elektroprivredna organizacija preduzima mere za racionalno i ekonomično korišćenje energetskih goriva i sirovina i da li se pri njihovom izboru i korišćenju pridržava propisanih uslova i normativa u pogledu kvaliteta, stepena kaloričnosti i drugih energetskih svojstava i uslova za njihovo ekonomično korišćenje u odnosu na tehnologiju proizvodnje, na tehnička svojstva instalacija, uređaja i postrojenja i karakteristike proizvodnog procesa;
4b. da li se elektroprivredna delatnost obavlja u skladu sa zakonom, drugim propisima i opštim aktima kojima su utvrđeni uslovi i način obezbeđenja nesmetanog funkcionisanja elektroenergetskog sistema;
5. da li se elektroenergetska, distributivna, prenosna, transformatorska i razvodna postrojenja, uređaji i elektroenergetske instalacije održavaju u ispravnom stanju u stepenu kojim se obezbeđuje racionalna i ekonomična potrošnja električne energije i njihova bezbednost;
6. da li lica koja rukuju elektroenergetskim objektom i postrojenjima i koja ih održavaju ispunjavaju propisane uslove za vršenje tih poslova;
7. da li se električne instalacije, uređaji, postrojenja i oprema u objektima iz člana 32. al. 4, 5. i 6. ovog zakona ugrađuju, odnosno vrši njihova montaža u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
8. i druge poslove utvrđene zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice.
Ako elektroenergetski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da se gradnja elektroenergetskog objekta, ugrađivanje, odnosno montaža instalacija, uređaja, postrojenja i opreme ne vrši prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdato odobrenje za gradnju, odnosno ako utvrdi nepravilnosti u toj dokumentaciji ili da se gradnja elektroenergetskog objekta, ugrađivanje, odnosno montaža instalacija, uređaja, postrojenja i opreme ne vrši u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta dužan je da rešenjem naloži investitoru ili organizaciji koja gradi objekat, odnosno izvodi radove da uočene nepravilnosti i nedostatke otkloni u roku koji mu odredi.
Ako investitor, odnosno organizacija koja gradi objekat, odnosno izvodi radove ne postupi po nalogu elektroenergetskog inspektora u ostavljenom roku ili ako su nepravilnosti i nedostaci takve prirode da dovode u pitanje bezbednost objekta, susednih objekata, saobraćaja i okoline ili u opasnost živote i zdravlje ljudi ili ako preduzimanje mera iz drugih razloga ne trpi odlaganje, inspektor je dužan da rešenjem naloži obustavu radova dok se utvrđene nepravilnosti i nedostaci ne otklone.
Investitor, odnosno organizacija koja gradi objekat, odnosno izvodi radove su dužni da u slučaju iz stava 2. ovog člana, obustave dalju gradnju objekta, odnosno izvođenje radova, a po otklanjanju nedostataka konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja radova na građenju objekta, ugrađivanju, odnosno montaži instalacija, uređaja, postrojenja i opreme, izveste elektroenergetskog inspektora.
Elektroenergetski inspektor je ovlašćen, kad u vršenju inspekcijskog nadzora nad eksploatacijom elektroenergetskog objekta, instalacija, uređaja, postrojenja i opreme utvrdi da objekat, odnosno instalacije, uređaji, postrojenja i oprema ne ispunjavaju propisane uslove i da mogu da dovedu u pitanje bezbednost objekta, susednih objekata, saobraćaja i okoline ili u opasnost živote i zdravlje ljudi ili kad utvrdi njihovu neispravnost, a ta neispravnost utiče na neracionalnu i neekonomičnu potrošnju električne energije da rešenjem naloži organizaciji koja koristi ili održava te objekte preduzimanje potrebnih mera u roku koji on odredi.
Ako organizacija iz stava 1. ovog člana ne postupi po nalogu inspektora u ostavljenom roku, inspektor je ovlašćen da donese rešenje o zabrani korišćenja objekta, odnosno instalacija, uređaja, postrojenja i opreme dok se utvrđeni nedostaci i nepravilnosti ne otklone.
Organizacija je dužna da u slučaju iz stava 2. ovog člana, prestane sa korišćenjem objekta, odnosno instalacija, uređaja, postrojenja i opreme, a po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja korišćenja objekta, uređaja, postrojenja i opreme, izvesti elektroenergetskog inspektora.
Kad elektroenergetski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da se elektroprivredna organizacija ne pridržava zakona, drugih propisa i opštih akata kojima su utvrđene mere za racionalno i ekonomično korišćenje energetskih goriva i sirovina ili da se pri njihovom izboru i korišćenju ne pridržava uslova i normativa u pogledu kvaliteta, stepena kaloričnosti i drugih energetskih svojstava i uslova za njihovo ekonomično korišćenje u procesu proizvodnje, dužan je da, bez odlaganja, naloži preduzimanje propisanih mera.
Kad u vršenju inspekcijskog nadzora elektroenergetski inspektor utvrdi da se elektroprivredna organizacija ne pridržava propisanih uslova i mera za proizvodnju i isporuku električne energije i na taj način dovodi u pitanje nesmetano funkcionisanje eletroenergetskog sistema dužan je da rešenjem, bez odlaganja, naloži da se proizvodnja i isporuka električne energije usklade sa propisanim uslovima i da preduzme druge mere na koje je zakonom ovlašćen.
Građevinski inspektor ima pravo i dužnost da proverava:
1. da li se tehnička dokumentacija izrađuje u skladu sa zakonom i drugim propisima i da li je izrađuje organizacija koja je upisana u sudski registar za izradu te dokumentacije, odnosno da li dokumentaciju izrađuju radnici koji ispunjavaju zakonom propisane uslove;
2. da li je za gradnju objekta, odnosno izvođenje radova izdato odobrenje za gradnju;
3. da li se objekat gradi, odnosno radovi izvode prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdato odobrenje za gradnju, kao i ispravnost te dokumentacije;
3a. da li se ustupanje izrade tehničke dokumentacije i gradnje objekta, odnosno izvođenje radova vrši u skladu sa zakonom i drugim propisima;
4. da li se građenje objekta, odnosno izvođenje radova vrši u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
5. da li je organizacija koja gradi objekat, odnosno izvodi radove preduzela mere za bezbednost objekta, susednih objekata, saobraćaja i okoline;
6. da li materijal koji se ugrađuje i izvršeni radovi odgovaraju standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
7. da li organizacija koja gradi objekat, odnosno izvodi radove pravilno vodi građevinski dnevnik;
8. da li su vršena ispitivanja građevinskog materijala, konstrukcija i građevinskih instalacija u pogledu kvaliteta, tehničke ispravnosti, nosivosti i bezbednosti;
9. da li radnici koji rukovode gradnjom, odnosno izvođenjem radova i radnici koji vrše stručni nadzor nad građenjem ispunjavaju propisane uslove;
10. i druge poslove utvrđene zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice.
Ako građevinski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi, da se tehnička dokumentacija za gradnju objekta ne izrađuje u skladu sa zakonom i drugim propisima ili da tu dokumentaciju izrađuje organizacija koja nije upisana u sudski registar za izradu te dokumentacije ili da dokumentaciju izrađuju radnici koji ne ispunjavaju uslove propisane zakonom, dužan je da rešenjem naloži da se utvrđene nepravilnosti otklone u roku koji on odredi, odnosno da zabrani dalju izradu tehničke dokumentacije dok organizacija ne ispuni uslove za njenu izradu.
Ako građevinski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi nepravilnosti ili nedostatke u tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je odobrena gradnja objekata, odnosno izvođenje radova ili da se objekat ne gradi, odnosno radovi ne izvode u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta ili uslovima koji važe za određenu lokaciju ili ako se ne primenjuju mere zaštite objekta, susednih objekata, saobraćaja, ljudi i okoline dužan je da rešenjem naloži investitoru ili organizaciji koja gradi objekat, odnosno izvodi radove preduzimanje mera u cilju otklanjanja utvrđenih nedostataka i nepravilnosti u roku koji on odredi.
Ako investitor ili organizacija koja gradi objekat, odnosno izvodi radove ne otklone nedostatke i nepravilnosti u određenom roku ili ako bi dalje građenje objekta, odnosno izvođenje pojedinih radova moglo dovesti u pitanje stabilnost objekta, bezbednost objekta od požara i bezbednost susednih objekata, saobraćaja i okoline ili u opasnost živote i zdravlje ljudi, inspektor je dužan da rešenjem naloži obustavu daljeg građenja objekta, odnosno izvođenja pojedinih radova, dok se utvrđene nepravilnosti i nedostaci ne otklone.
Investitor, odnosno organizacija koja gradi objekte, odnosno izvodi radove, su dužni da u slučaju iz stava 3. ovog člana, obustave dalje građenje objekta, odnosno izvođenje pojedinih radova, a po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja gradnje objekta, odnosno izvođenje pojedinih radova na objektu izveste građevinskog inspektora.
Kad građevinski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da se objekat ne gradi, odnosno radovi ne izvode prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je odobrena gradnja objekta, odnosno izvođenje radova ili da je odstupljeno od izdatih urbanističko-tehničkih ili drugih uslova gradnje dužan je da rešenjem naloži obustavu radova i odredi rok u kome je investitor dužan da pribavi odobrenje za gradnju po izmenjenoj tehničkoj dokumentaciji ili da naloži otklanjanje drugih nepravilnosti radi usklađivanja gradnje objekta, odnosno izvođenje radova sa odobrenom tehničkom dokumentacijom i uslovima gradnje.
U slučaju iz stava 1. ovog člana, investitor, odnosno izvođač radova su dužni da obustave dalje građenje objekta, odnosno izvođenje radova, a po pribavljenom odobrenju za gradnju po izmenjenoj tehničkoj dokumentaciji ili otklanjanju utvrđenih nepravilnosti, da izveste građevinskog inspektora.
Ako investitor ne postupi po nalogu građevinskog inspektora u ostavljenom roku ili ako nadležni organ donese rešenje o odbijanju zahteva za izdavanje odobrenja za gradnju, odnosno izvođenje radova po izmenjenoj tehničkoj dokumentaciji koje je konačno u upravnom postupku, inspektor je dužan da rešenjem naloži rušenje dela objekta čija se gradnja ne može uskladiti sa tehničkom dokumentacijom i uslovima gradnje, odnosno da naloži preduzimanje drugih mera radi otklanjanja utvrđenih nepravilnosti.
Ako u vršenju inspekcijskog nadzora građevinski inspektor utvrdi ili na drugi način sazna da se ustupanje izrade tehničke dokumentacije ili gradnje objekta, odnosno izvođenje radova ne vrši u skladu sa zakonom i drugim propisima dužan je da na te nepravilnosti pismeno upozori organizaciju koja vrši ustupanje i da preduzme druge mere na koje je ovlašćen.
Ako građevinski inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora nad građenjem objekta, odnosno izvođenjem radova utvrdi da se nepravilnosti ili nedostaci na objektu ne mogu otkloniti, a da predstavljaju opasnost po stabilnost objekta, bezbednost objekta od požara, bezbednost susednih objekata, saobraćaja i okoline, odnosno opasnost po život i zdravlje ljudi dužan je da, bez odlaganja, nezavisno od toga da li se objekat gradi, odnosno radovi izvode sa ili bez odobrenja, rešenjem naloži da se objekat ili njegov deo poruši.
Na način iz stava 1. ovog člana postupiće i građevinski inspektor u slučaju kad utvrdi da se objekat gradi, odnosno radovi izvode bez odobrenja na području koje urbanističkim, odnosno prostornim planom nije predviđeno za izgradnju objekata te vrste i namene.
Inspektor parnih kotlova ima pravo i dužnost da proverava:
1. da li se proizvodnja parnog kotla vrši prema tehničkoj dokumentaciji za izradu parnog kotla i u skladu sa standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
2. da li parni kotao koji se ugrađuje ima atest od strane ovlašćene organizacije udruženog rada;
3. da li organizacija koja koristi parni kotao preduzima mere za racionalno i ekonomično korišćenje energetskih goriva i sirovina i da li se pri njihovom izboru i korišćenju pridržava propisanih uslova i normativa u pogledu kvaliteta, stepena kaloričnosti i drugih energetskih svojstava i uslova za njihovo ekonomično korišćenje u odnosu na tehničke i druge karakteristike parnog kotla;
4. da li organizacija koja koristi parni kotao pravilno održava i vrši redovnu kontrolu i ispitivanje parnog kotla saglasno posebnim propisima i da li parni kotao koji je u upotrebi ispunjava sve tehničke uslove kojima se obezbeđuju zaštita ljudi i imovine i ekonomičnost korišćenja energetskih goriva i sirovina,
5. da li se instalacije toplovoda i drugih cevovoda pod pritiskom grade, odnosno postavljaju i koriste u skladu sa zakonom i drugim propisima;
6. da li je za ugrađivanje parnog kotla, odnosno izvođenje drugih radova izdato odobrenje nadležnog organa;
7. da li se gradnja postrojenja gasovoda i naftovoda vrši prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdato odobrenje za gradnju i u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
8. i druge poslove utvrđene zakonom ili odlukom skupštine društveno-političke zajednice.
Inspektor parnih kotlova je dužan, kad u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi, da se izrada parnog kotla ne vrši u skladu sa tehničkom dokumentacijom za njegovu izradu ili da ta dokumentacija nije urađena u skladu sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta, da rešenjem naloži da se otklone utvrđene nepravilnosti u roku koji on odredi.
Proizvođač parnog kotla je dužan da po otklanjanju nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom izvesti inspektora parnih kotlova.
Ako inspektor parnih kotlova u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da se radovi na ugrađivanju i montaži parnog kotla, odnosno izvođenje drugih radova ne vrši prema tehničkoj dokumentaciji za izvođenje tih radova ili da se organizacija koja vrši ugrađivanje i montažu ne pridržava zakona i drugih propisa, standarda, tehničkih normativa i normi kvaliteta dužan je da rešenjem naloži investitoru ili organizaciji koja vrši ugrađivanje opreme da se utvrđene nepravilnosti i nedostaci otklone u roku koji on odredi.
Ako inspektor parnih kotlova u vršenju inspekcijskog nadzora nad korišćenjem parnog kotla utvrdi da parni kotao ne ispunjava propisane tehničke uslove ili da se korisnik parnog kotla ne pridržava propisa za njegovo održavanje i mera za racionalnu i ekonomičnu potrošnju energetskih goriva i sirovina dužan je da rešenjem naloži da se utvrđene nepravilnosti i nedostaci otklone u roku koji on odredi.
Ako inspektor parnih kotlova u vršenju inspekcijskog nadzora nad korišćenjem parnog kotla utvrdi da parni kotao ne ispunjava tehničke i druge uslove kojima se obezbeđuje zaštita ljudi i imovine ili da se korisnik parnog kotla ne pridržava propisa za njegovo održavanje ili da ne vrši njegovu kontrolu i ispitivanje u propisanim rokovima dužan je da rešenjem naloži da se utvrđene nepravilnosti i nedostaci otklone u roku koji odredi.
Korisnik parnog kotla je dužan da u slučaju iz stava 3. ovog člana, prestane sa korišćenjem parnog kotla, a po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre početka korišćenja parnog kotla, izvesti inspektora parnih kotlova.
Kad inspektor parnih kotlova utvrdi da se organizacija koja koristi parni kotao ne pridržava zakona, drugih propisa i opštih akata kojima su utvrđene mere za racionalno i ekonomično korišćenje energetskih goriva i sirovina ili da se pri njihovom izboru i korišćenju ne pridržava propisanih uslova dužan je da postupi u smislu člana 18a stav 1. ovog zakona.
Kad elektroenergetski ili građevinski inspektor ili inspektor parnih kotlova, u vršenju inspekcijskog nadzora, utvrdi da se objekat gradi, odnosno radovi izvode bez odobrenja nadležnog organa ili da se vrši ugrađivanje, odnosno montaža instalacija, uređaja, postrojenja i opreme ili ugrađivanje, odnosno montaža parnog kotla bez odobrenja, kad je pribavljanje odobrenja za izvođenje tih radova zakonom propisano, dužan je, bez odlaganja, da rešenjem naloži obustavu radova i istim rešenjem odredi rok u kome je investitor dužan da podnese dokaz da je pribavio odobrenje za gradnju, odnosno izvođenje radova.
Ako investitor u ostavljenom roku ne postupi po nalogu inspektora ili ako nadležni organ donese rešenje o odbijanju zahteva za izdavanje odobrenja za gradnju, odnosno izvođenje drugih radova koje je konačno u upravnom postupku, inspektor je dužan da, bez odlaganja, donese rešenje o rušenju objekta ili njegovog dela, odnosno o vraćanju objekta u prvobitno stanje.
Rok iz stava 1. ovog člana ne može biti kraći od 30 dana ni duži od 90 dana.
Investitor ne može da nastavi građenje objekta, odnosno izvođenje drugih radova, pre no što pribavi odobrenje za gradnju, odnosno izvođenje radova.
Ako elektroenergetski ili građevinski inspektor ili inspektor parnih kotlova u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da je završena gradnja objekta, odnosno ugrađivanje ili montaža instalacija, uređaja, postrojenja, opreme ili parnog kotla bez odobrenja, dužan je da, bez odlaganja, pokrene postupak kod nadležnog organa za rušenje takvog objekta, odnosno za preduzimanje drugih mera.
Na način iz stava 1. ovog člana postupiće inspektor i u slučaju kad utvrdi da se nedostaci na završenom objektu, odnosno instalacijama, uređajima, postrojenju, opremi ili parnom kotlu, nezavisno od toga da li je objekat izgrađen, odnosno da li su radovi izvedeni sa ili bez odobrenja, ne mogu otkloniti a predstavljaju opasnost po stabilnost objekta, opasnost za život i zdravlje ljudi ili utiču na bezbednost objekta od požara, bezbednost saobraćaja ili susednih objekata.
Kad inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da se bez odobrenja za upotrebu koristi objekat, instalacije, uređaji, postrojenja, oprema ili parni kotao izgrađeni na osnovu odobrenja za gradnju, odnosno za izvođenje radova, dužan je da o tome, bez odlaganja, obavesti nadležni organ uprave radi preduzimanja zakonom propisanih mera.
Protiv rešenja opštinskog inspekcijskog organa, može se izjaviti žalba odgovarajućem republičkom inspekcijskom organu u roku od 15 dana od dana prijema rešenja.
Ako je rešenje u prvom stepenu doneo organ tehničke inspekcije opštine sa teritorije grada Beograda žalba se izjavljuje odgovarajućem gradskom organu tehničke inspekcije.
Protiv prvostepenog rešenja gradskog organa tehničke inspekcije žalba se izjavljuje odgovarajućem republičkom organu, odnosno organu u sastavu, ako poslove tehničke inspekcije vrši organ u sastavu.
Protiv prvostepenog rešenja republičkog organa tehničke inspekcije žalba se izjavljuje Izvršnom veću Skupštine SR Srbije.
Žalba izjavljena na rešenje inspektora ne zadržava izvršenje rešenja.
O izvršenom inspekcijskom nadzoru inspektor je dužan da sačini zapisnik u kome konstatuje nad kojim objektima i radovima je nadzor izvršen, nedostatke i nepravilnosti koje su utvrđene inspekcijskim nadzorom, mere koje se moraju preduzeti u cilju otklanjanja utvrđenih nepravilnosti i nedostataka, rokovi za njihovo preduzimanje, kao i drugi podaci o predmetu i načinu vršenja inspekcijskog nadzora.
Zapisnik o izvršenom inspekcijskom nadzoru potpisuje inspektor i odgovorno lice u organizaciji koja je investitor ili koja izvodi radove, odnosno organizaciji koja koristi objekat nad kojim je izvršen inspekcijski nadzor.
Zapisnik o izvršenom inspekcijskom nadzoru inspektor dostavlja organu samoupravljanja organizacije u kojoj je vršen inspekcijski nadzor i poslovodnom organu.
Organ samoupravljanja je dužan da razmotri stanje utvrđeno inspekcijskim nadzorom, preduzme odgovarajuće mere i da o tome obavesti odgovarajući organ tehničke inspekcije najkasnije osam dana po isteku roka određenog za preduzimanje naloženih mera.
Ako pri vršenju inspekcijskog nadzora inspektor osnovano posumnja u tehničku ispravnost elektroenergetskog objekta, instalacija, uređaja, postrojenja i opreme ili u kvalitet građevinskog materijala i elemenata koji se ugrađuju ili tehničku ispravnost parnog kotla, može da izda nalog investitoru, izvođaču radova ili proizvođaču da izvrši njihovo ispitivanje preko organizacije koja je upisana u sudski registar za vršenje odgovarajuće delatnosti.
Za preduzimanje radnje iz stava 1. ovog člana inspektor je dužan da odredi primeran rok.
Organizacija kojoj je naloženo da izvrši ispitivanje objekta, instalacija, uređaja, postrojenja, i opreme, odnosno kvaliteta građevinskog materijala ili elemenata ili tehničku ispravnost parnog kotla dužna je da postupi po nalogu inspektora i o rezultatima ispitivanja da ga izvesti.
Organizacija udruženog rada koja vrši ispitivanje kvaliteta i drugih svojstava građevinskog materijala, konstrukcija i ostalih elemenata koji se ugrađuju u objekat, kao i proizvođač kad vrši ta ispitivanja, dužni su da ateste, deklaracije i drugu dokumentaciju kojom se utvrđuju odstupanja tih proizvoda od propisanih tehničkih normativa, normi kvaliteta i drugih uslova za proizvodnju, dostave nadležnoj republičkoj inspekciji u roku od deset dana od dana njihovog izdavanja.
Ako inspektor pri vršenju inspekcijskog nadzora nađe da je povredom propisa učinjen prekršaj, privredni prestup ili krivično delo dužan je, bez odlaganja, da podnese zahtev za pokretanje prekršajnog postupka, odnosno prijavu javnom tužilaštvu za pokretanje postupka zbog privrednog prestupa, odnosno krivičnog dela.
Organ kome je podnet zahtev za pokretanje prekršajnog postupka, odnosno organ kome je podneta prijava za pokretanje postupka zbog privrednog prestupa ili krivičnog dela, dužan je o ishodu postupka da obavesti organ uprave nadležan za poslove odgovarajuće inspekcije čiji je inspektor podneo zahtev, odnosno prijavu.
Protiv rešenja o prekršaju donetog po zahtevu inspektora za pokretanje prekršajnog postupka, žalbu može izjaviti i organ uprave nadležan za poslove odgovarajuće inspekcije čiji je inspektor podneo zahtev za pokretanje prekršajnog postupka.
Ako inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora utvrdi da su povređeni propisi i mere nad čijim izvršenjem vrši nadzor drugi organ dužan je da, bez odlaganja, obavesti taj organ.
IV NADLEŽNOST REPUBLIČKOG INSPEKCIJSKOG ORGANA
Republički organ uprave nadležan za poslove elektroenergetske inspekcije vrši inspekcijski nadzor nad sledećim objektima i radovima:
- elektroenergetskim postrojenjima i uređajima napona 110 i više kilovolti;
- nuklearnim elektranama;
- elektranama od 50 i više megavoltampera;
- električnim uređajima i postrojenjima u objektima iz člana 32. al. 4, 5. i 6. ovog zakona;
- drugim objektima određenim zakonom.
Inspekcijski nadzor nad objektima iz stava 1. alineje 1. i 2 ovog člana vrši republički elektroenergetski inspektor u toku projektovanja, građenja i eksploatacije tih objekata, a nad objektima iz stava 1. alineja 3. ovog člana u toku gradnje, odnosno ugrađivanja i montaže uređaja i postrojenja.
Republički organ uprave nadležan za poslove građevinske inspekcije vrši inspekcijski nadzor nad građenjem objekata i izvođenjem drugih građevinskih radova na objektima :
- visokim branama za koje je propisano tehničko osmatranje;
- hidroelektranama snage 50 i više megavoltampera;
- termoelektranama snage 50 i više megavoltampera;
- za proizvodnju i upotrebu nuklearne energije;
- za proizvodnju i preradu nafte i gasa;
- bazne hemijske industrije, crne i obojene metalurgije;
- za proizvodnju celuloze i papira;
- regionalnih i međuregionalnih objekata vodosnabdevanja;
- stadiona i silosa;
- mostovima raspona 30 i više metara, koji nisu objekti javnih puteva;
- građevinskim radovima kod gradnje naftovoda i gasovoda;
- objektima raspona 30 i više metara, konstrukcije sistema ljuska, prednapregnutih i spregnutih konstrukcija i kupola;
- drugim objektima određenim zakonom.
Republički organ uprave nadležan za poslove inspekcije parnih kotlova vrši nadzor nad:
- izradom i održavanjem parnih kotlova i zatvorenih sudova za komprimovane tečne i pod pritiskom rastvorene gasove klase I i II (JUS, M.E.2.151);
- izradom, rekonstrukcijom, održavanjem i upotrebom parnih kotlova i sudova pod pritiskom u termoelektranama;
- upotrebom parnih kotlova u kotlovskim postrojenjima čiji je ukupni kapacitet preko 50 tona časa pare;
- gradnjom, rekonstrukcijom i održavanjem postrojenja magistralnih gasovoda i naftovoda;
- drugim objektima određenim zakonom.
Radom republičke inspekcije rukovodi glavni inspektor.
Novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 novih dinara kazniće se za privredni prestup:
1. investitor ako nastavi gradnju objekta, odnosno izvođenje drugih radova po donošenju rešenja o obustavi radova ili pre otklanjanja svih nepravilnosti i nedostataka zbog kojih je gradnja, odnosno izvođenje radova obustavljeno (član 17. stav 3, član 20. stav 4. i član 20a stav 2) ili ako nastavi gradnju objekta, odnosno izvođenje radova pre nego što pribavi odobrenje za gradnju (član 25. stav 4),
2. organizacija koja koristi ili održava elektroenergetski objekat, instalacije, uređaje, postrojenja i opremu ako nastavi da ih koristi po donošenju rešenja o zabrani njihovog korišćenja ili pre otklanjanja svih nepravilnosti i nedostataka konstatovanih inspekcijskim pregledom (član 18. stav 3);
3. korisnik parnog kotla ako nastavi sa njegovim korišćenjem po donošenju rešenja o zabrani korišćenja ili pre otklanjanja nepravilnosti i nedostataka konstatovanih inspekcijskim pregledom (član 24. stav 4).
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u organizaciji novčanom kaznom od 1.000 do 10.000 novih dinara.
Novčanom kaznom od 15.000 do 150.000 novih dinara kazniće se za privredni prestup elektroprivredna organizacija i organizacija koja je korisnik parnog kotla ako ne preduzme propisane mere za racionalno i ekonomično korišćenje energetskih goriva i sirovina koje naredi inspektor u smislu člana 18a stav 1. i člana 24a ovog zakona.
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u elektroprivrednoj organizaciji, odnosno u organizaciji koja je korisnik parnog kotla novčanom kaznom od 1.000 do 10.000 novih dinara.
Novčanom kaznom od 1.000 do 10.000 novih dinara kazniće se za prekršaj:
1. investitor, odnosno izvođač radova i proizvođač ako ne izvrši ispitivanje objekta, uređaja, postrojenja i opreme, odnosno kvalitet građevinskog materijala i elemenata ili tehničku ispravnost parnog kotla (član 28. stav 3);
2. organizacija koja vrši ispitivanje kvaliteta i drugih svojstava građevinskog materijala, konstrukcija i drugih elemenata, odnosno proizvođač tih proizvoda koji vrši ta ispitivanja, ako ne dostavi nadležnoj inspekciji atest, deklaraciju ili drugu dokumentaciju kojom se utvrđuju odstupanja tih proizvoda od propisanih normativa i normi kvaliteta (član 28. stav 4).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u organizaciji novčanom kaznom od 100 do 1.000 novih dinara.
Novčanom kaznom od 1.000 novih dinara do 10.000 novih dinara kazniće se za prekršaj organizacija:
1. ako po otklanjanju nedostataka konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja radova na građenju objekta, ugrađivanju, odnosno montaži instalacija, uređaja, postrojenja i opreme ne izvesti elektroenergetskog inspektora (član 17. stav 3);
2. ako po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja korišćenja objekta, uređaja, postrojenja i opreme ne izvesti elektroenergetskog inspektora (član 18. stav 3);
3. ako po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre nastavljanja gradnje objekta, odnosno izvođenja pojedinih radova na objektu, ne izvesti građevinskog inspektora (član 20. stav 4);
4. ako po otklanjanju nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom ne izvesti inspektora parnih kotlova (član 23. stav 2);
5. ako po otklanjanju nedostataka i nepravilnosti konstatovanih inspekcijskim pregledom, a pre korišćenja parnog kotla ne izvesti inspektora parnih kotlova (član 24. stav 4);
6. ako o izvršenim ispitivanjima ne izvesti inspektora (član 28. stav 3).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u organizaciji novčanom kaznom od 100 do 1.000 novih dinara.
Novčanom kaznom od 100 novih dinara do 1.000 novih dinara kazniće se građanin, odnosno građansko pravno lice za prekršaj ako nastavi građenje objekta, odnosno izvođenje drugih radova pre pribavljenog odobrenja za gradnju, odnosno izvođenje radova (član 25. stav 4).
Novčanom kaznom od 100 do 1.000 novih dinara kazniće se za prekršaj inspektor:
1. ako ne naloži otklanjanje nepravilnosti ili nedostataka iz razloga navedenih u članu 17. stav 1, članu 18. stav 1, članu 20. stav 2, članu 23. i članu 24. st. 1. i 2 ovog zakona;
2. ako ne naloži obustavu radova, odnosno zabranu korišćenja objekata, instalacija, uređaja, postrojenja, opreme ili korišćenja parnog kotla iz razloga navedenih u članu 17. stav 2, članu 18. stav 2 i članu 20a stav 1. ovog zakona;
3. ako ne naloži rušenje objekta iz razloga navedenih u članu 21. ovog zakona;
4. ako ne postupi na način propisan članom 20b ovog zakona.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o elektroenergetskoj i građevinskoj inspekciji i inspekciji parnih kotlova ("Sl. glasnik SRS", broj 1/71).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Odredbe Zakona o elektroenergetskoj i građevinskoj inspekciji
i inspekciji parnih kotlova ("Službeni glasnik SRS", br. 5/83 i 45/85),
koje se odnose na elektroenergetsku inspekciju prestale su da važe danom stupanja
na snagu Zakona o elektroprivredi ("Službeni glasnik SRS", br. 59/89).
Odredbe Zakona o elektroenergetskoj i građevinskoj inspekciji i inspekciji parnih
kotlova ("Službeni glasnik SRS", br. 5/83, 24/85 i 45/85) koje se
odnose na građevinsku inspekciju prestale su da važe danom stupanja na snagu
Zakona o izgradnji objekata ("Sl. glasnik RS", br. 44/95).
* Novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje određene ovim zakonom izmenjene
su Zakonom o izmenama i dopunama zakona kojima su određene novčane kazne za
prekršaje ("Sl. glasnik SRS", br. 24/85), Zakonom o izmenama zakona
kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe ("Sl. glasnik SRS",
br. 6/89), Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za prekršaje
("Sl. glasnik SRS", 6/89), Zakonom o valorizovanju novčanih kazni
za prekršaje iz republičkih zakona ("Sl. glasnik RS", br. 53/93 i
67/93) i Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne
prestupe i prekršaje ("Sl. glasnik RS", br. 48/94).