ZAKONO VRŠENJU UNUTRAŠNJIH POSLOVA IZ NADLEŽNOSTI SAVEZNIH ORGANA UPRAVE("Sl. list SFRJ", br. 7/85, 24/86 i 44/90 - dr. zakon) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim zakonom uređuju se: unutrašnji poslovi koje vrše savezni organi uprave; odnosi u vršenju unutrašnjih poslova iz nadležnosti saveznih organa uprave; ovlašćenja radnika u Saveznom sekretarijatu za unutrašnje poslove; određena pitanja radnih odnosa radnika u Saveznom sekretarijatu za unutrašnje poslove; sredstva za rad Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove i poslovi, zadaci i organizacija Instituta bezbednosti.
Savezni organi uprave u oblasti unutrašnjih poslova vrše:
1) poslove državne bezbednosti neophodne za ostvarivanje Ustavom SFRJ utvrđene odgovornosti saveznih organa, preduzimaju radnje kojima se obezbeđuje sprovođenje smernica Skupštine SFRJ, Predsedništva SFRJ i Saveznog izvršnog veća za zaštitu Ustavom SFRJ utvrđenog poretka (državna bezbednost) i, na tim osnovama, usklađuju rad organa uprave u republikama i autonomnim pokrajinama koji vrše poslove državne bezbednosti;
2) poslove koji se odnose na kretanje i boravak stranaca i režim prelaska preko državne granice, određene saveznim zakonom;
3) poslove koji se odnose na kontrolu putničkog saobraćaja preko državne granice, određene saveznim zakonom;
4) poslove obezbeđenja saveznih organa i organizacija, određenih ličnosti i stranih diplomatskih i konzularnih predstavništava;
5) poslove koji se odnose na unošenje, rasturanje i širenje strane štampe i drugih sredstava javnog informisanja i komuniciranja, određene saveznim zakonom;
6) naučnoistraživačke poslove neophodne za obezbeđivanje delatnosti službe državne bezbednosti, određene saveznim zakonom;
7) poslove koji se odnose na promet i prevoz eksploziva, radioaktivnih i drugih opasnih materija i na prevoz zapaljivih tečnosti i gasova, određene saveznim zakonom;
8) poslove državljanstva Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, određene saveznim zakonom;
9) poslove koji se odnose na prikupljanje, evidentiranje i obradu podataka i izveštavanje o pojavama u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju i na usklađivanje razvoja, međusobno povezivanje i funkcionisanje jedinstvenog informacionog sistema organa unutrašnjih poslova;
10) poslove koji se odnose na praćenje opšteg stanja i predlaganje osnovnih rešenja u oblasti matičnih knjiga, ličnih karata i bezbednosti saobraćaja na javnim putevima;
11) obezbeđivanje izvršenja međunarodnih ugovora i međunarodnih obaveza u oblasti unutrašnjih poslova i poslova međunarodne pomoći i drugih oblika međunarodne saradnje u oblasti unutrašnjih poslova;
12) upravne, stručne i druge poslove neophodne za izvršavanje saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora iz oblasti unutrašnjih poslova i druge stručne poslove iz te oblasti za potrebe Skupštine SFRJ i Saveznog izvršnog veća.
Savezni organi uprave vrše i druge unutrašnje poslove utvrđene saveznim zakonom.
Savezni organi uprave koji vrše unutrašnje poslove odgovorni su za izvršavanje saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora u oblastima navedenim u stavu 1 tač. 1, 2, 4, 5 i 11 ovog člana, a u tim oblastima i neposredno vrše poslove kad je to utvrđeno saveznim zakonom.
Unutrašnje poslove iz nadležnosti saveznih organa uprave vrši Savezni sekretarijat za unutrašnje poslove (u daljem tekstu: Savezni sekretarijat), osim poslova koji su saveznim zakonom stavljeni u nadležnost drugih saveznih organa uprave.
Savezni sekretarijat vrši poslove iz svog delokruga samostalno, na osnovu i u okviru Ustava SFRJ, saveznog zakona i propisa donesenih na osnovu saveznog zakona.
Savezni sekretarijat, u okviru prava i dužnosti utvrđenih saveznim zakonom, sprovodi utvrđenu politiku u oblasti unutrašnjih poslova i stara se o izvršavanju saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora za čije je izvršenje odgovoran; prati stanje u oblasti unutrašnjih poslova i odgovoran je za stanje u toj oblasti u okviru prava i dužnosti federacije; izveštava Skupštinu SFRJ i Savezno izvršno veće o svom radu i o stanju u oblasti unutrašnjih poslova; rešava u upravnim stvarima i vrši upravni nadzor nad sprovođenjem saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora kad je za to ovlašćen saveznim zakonom.
Savezni sekretarijat sarađuje sa saveznim organima uprave i saveznim organizacijama u organizovanju i preduzimanju mera društvene samozaštite.
Savezni sekretarijat, u okviru svog delokruga, pruža stručnu pomoć saveznim organima i organizacijama u ostvarivanju društvene samozaštite.
Savezni sekretarijat ostvaruje saradnju sa odgovarajućim stranim organima i organizacijama u poslovima koji proističu iz članstva u Međunarodnoj organizaciji kriminalističke policije i iz drugih međunarodnih obaveza Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u vezi sa sprečavanjem i otkrivanjem krivičnih dela i njihovih učinilaca; vodi kriminalističke evidencije o slučajevima sa elementom inostranosti; raspisuje međunarodne i objavljuje centralne potrage i izdaje odgovarajuća glasila i registre o potragama; usklađuje postupanje organa uprave u republikama i autonomnim pokrajinama nadležnih za unutrašnje poslove, kad ti organi neposredno izvršavaju međunarodne ugovore ili kad neposredno vrše određene poslove koji proističu iz međunarodne saradnje u oblasti unutrašnjih poslova, kao i postupanje tih organa u vezi sa sprečavanjem i otkrivanjem krivičnih dela sa elementom inostranosti i njihovih učinilaca i obezbeđuje izvršenje ekstradicije.
Savezni sekretarijat neposredno vrši poslove obezbeđenja saveznih organa i organizacija i stranih diplomatskih i konzularnih predstavništava i određene poslove u vezi sa obezbeđenjem određenih ličnosti.
Za vršenje poslova iz stava 1 ovog člana u Saveznom sekretarijatu postoji jedinica milicije.
Savezno izvršno veće utvrđuje koje objekte i ličnosti obezbeđuje jedinica milicije u Saveznom sekretarijatu.
Savezni sekretarijat vrši stručno-analitičke i stručno-tehničke poslove kojima se obezbeđuje uspešnije i efikasnije izvršavanje zadataka organa unutrašnjih poslova, na osnovu dogovora Saveznog sekretarijata i republičkih i pokrajinskih organa uprave nadležnih za unutrašnje poslove.
Savezni sekretar za unutrašnje poslove (u daljem tekstu: savezni sekretar) odgovoran je Skupštini SFRJ i Saveznom izvršnom veću za svoj rad i za rad Saveznog sekretarijata, kao i za stanje u oblasti unutrašnjih poslova, u okviru svojih prava i dužnosti utvrđenih saveznim zakonom.
Savezni sekretar dužan je da Skupštini SFRJ i Saveznom izvršnom veću podnosi izveštaj o radu Saveznog sekretarijata i o stanju u oblasti unutrašnjih poslova.
Savezni sekretar može na sednicama organa iz stava 2 ovog člana zahtevati da se podnošenje izveštaja o pojedinim pitanjima odloži na određeno vreme ili da se izveštaj o pojedinim pitanjima podnese bez prisustva javnosti. O razlozima za odlaganje podnošenja izveštaja i isključenja javnosti savezni sekretar je dužan da upozna predsednika odgovarajućeg tela Skupštine SFRJ, odnosno Saveznog izvršnog veća.
U poslovima koje Savezni sekretarijat neposredno vrši kad je to neophodno iz razloga bezbednosti zemlje, savezni sekretar može svojim rešenjem odrediti da se prema pojedinim licima, organizacijama ili zajednicama preduzmu određene mere kojima se odstupa od načela nepovredivosti tajne pisama i drugih sredstava opštenja.
Poslove zaštite Ustavom SFRJ utvrđenog poretka (državna bezbednost) iz delokruga Saveznog sekretarijata vrši Služba državne bezbednosti u Saveznom sekretarijatu.
Služba državne bezbednosti u Saveznom sekretarijatu prikuplja podatke i obaveštenja radi otkrivanja i sprečavanja delatnosti usmerenih na podrivanje ili rušenje Ustavom SFRJ utvrđenog poretka i ugrožavanje bezbednosti zemlje i, u vezi s tim, preduzima druge potrebne mere i radnje na osnovu saveznog zakona i propisa donesenih u skladu sa saveznim zakonom.
Savezno izvršno veće može odrediti da Savezni sekretarijat i neposredno vrši određene poslove i konkretne zadatke iz oblasti državne bezbednosti za koje je neposredno odgovoran.
U Saveznom sekretarijatu mogu se postaviti dva podsekretara, i to:
1) podsekretar za poslove koji se odnose na unutrašnje funkcionisanje organizacionih jedinica Saveznog sekretarijata i usklađivanje njihovog rada, osim organizacionih jedinica Službe državne bezbednosti, organizovanje i ostvarivanje saradnje sa drugim saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, republičkim i pokrajinskim organima uprave i sa odgovarajućim samoupravnim organizacijama i zajednicama, kao i na druge zadatke i poslove utvrđene opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova;
2) podsekretar za poslove koji se odnose na usklađivanje i objedinjavanje rada organizacionih jedinica Službe državne bezbednosti u Saveznom sekretarijatu i usklađivanje rada službi državne bezbednosti u republičkim i pokrajinskim organima uprave nadležnim za unutrašnje poslove i ostvarivanje saradnje sa drugim saveznim organima uprave u oblasti državne bezbednosti, kao i na druge zadatke i poslove utvrđene opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
II ODNOSI U VRŠENJU UNUTRAŠNJIH POSLOVA
Savezni sekretarijat, u poslovima od zajedničkog interesa, organizuje saradnju sa republičkim i pokrajinskim organima uprave nadležnim za unutrašnje poslove, radi razmatranja i usaglašavanja stavova i radi usklađivanja planova i mera bezbednosti.
U postupku pripremanja propisa za izvršavanje saveznih zakona savezni sekretar pribavlja mišljenje funkcionera koji rukovode republičkim, odnosno pokrajinskim organima uprave nadležnim za unutrašnje poslove.
U poslovima državne bezbednosti Savezni sekretarijat i republički i pokrajinski organi uprave nadležni za unutrašnje poslove dužni su da međusobno sarađuju i pružaju pomoć u izvršavanju zadataka, sporazumno organizuju vršenje određenih poslova i uzajamno se obaveštavaju o pitanjima od značaja za bezbednost cele zemlje.
U poslovima u kojima je Savezni sekretarijat neposredno odgovoran za izvršavanje saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora, savezni sekretar može organima uprave u republici, odnosno autonomnoj pokrajini - nadležnim za unutrašnje poslove da izdaje uputstva za rad.
Savezni sekretarijat vrši inspekciju nad sprovođenjem saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora kad te zakone, druge propise i opšte akte i međunarodne ugovore neposredno izvršavaju organi uprave u republikama i autonomnim pokrajinama nadležni za unutrašnje poslove i kad je Savezni sekretarijat odgovoran za njihovo izvršavanje.
Organ u kome se vrši inspekcija dužan je da omogući uvid u sve predmete koji se odnose na sporovođenje saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora i da pruži potrebne podatke i obaveštenja.
Ako radnik koji vrši inspekciju utvrdi da organ u kome se vrši inspekcija ne izvršava savezne zakone i druge savezne propise i opšte akte i međunarodne ugovore ili u izvršavanju tih propisa utvrdi druge nepravilnosti, upoznaće o tome funkcionera koji rukovodi tim organom i saveznog sekretara i predložiće mere koje treba preduzeti.
Republički i pokrajinski organi uprave nadležni za unutrašnje poslove dužni su da izveštavaju Savezni sekretarijat o izvršavanju saveznih zakona, drugih saveznih propisa i opštih akata i međunarodnih ugovora za čije je izvršavanje odgovoran Savezni sekretarijat i da mu, u vezi s tim, dostavljaju potrebne podatke i obaveštenja o pojavama i događajima u oblasti unutrašnjih poslova.
Podaci i obaveštenja o pojavama i događajima u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju prikupljaju se, evidentiraju i obrađuju na jedinstven način i u okviru jedinstvenog informacionog sistema organa unutrašnjih poslova u skladu sa saveznim zakonom.
Koji su podaci i obaveštenja o pojavama i događajima u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju određuje savezni sekretar u skladu sa saveznim zakonom.
Prikupljanje, evidentiranje i obrada podataka o pojavama i događajima u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju vrše se prema metodologiji koju propisuje savezni sekretar.
III OVLAŠĆENJA RADNIKA U SAVEZNOM SEKRETARIJATU
Određeni radnici u Saveznom sekretarijatu, u vršenju zadataka i poslova iz nadležnosti Saveznog sekretarijata, imaju posebna prava i dužnosti određene ovim zakonom (u daljem tekstu: ovlašćena službena lica).
Ovlašćenim službenim licima smatraju se radnici u Saveznom sekretarijatu koji rade na operativnim zadacima i poslovima državne i javne bezbednosti i drugi radnici čija je delatnost i odgovornost u neposrednoj vezi sa vršenjem ovih poslova.
U skladu sa propisima o vršenju službe savezni sekretar određuje koji su radnici iz stava 2 ovog člana ovlašćena službena lica.
Ovlašćenim službenim licima izdaje se posebna legitimacija. Obrazac legitimacije propisuje savezni sekretar.
Vojni obveznici koji se, u skladu sa saveznim zakonom kojim se uređuje vojna obaveza, nalaze na vojnoj vežbi u Saveznom sekretarijatu i kojima je povereno vršenje određenih poslova iz nadležnosti Saveznog sekretarijata smatraju se, dok vrše te poslove, ovlašćenim službenim licima u smislu člana 18 ovog zakona.
Ovlašćena službena lica dužna su da službene zadatke i poslove iz nadležnosti Saveznog sekretarijata vrše i kad je izvršavanje tih zadataka i poslova skopčano sa opasnošću po njihov život.
Kad ovlašćena službena lica vrše zadatke i poslove iz nadležnosti Saveznog sekretarijata, građani i lica koja vrše poslove u organizacijama udruženog rada i drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama, društvenim organizacijama i udruženjima građana, organima društveno-političkih zajednica i drugim državnim organima dužni su da se pridržavaju naređenja koja ovlašćeno službeno lice izdaje u skladu sa zakonom.
Radi hvatanja izvršioca krivičnog dela koga neposredno goni, kao i radi prevoženja do najbliže zdravstvene organizacije udruženog rada žrtve krivičnog dela, elementarne nepogode ili nesrećnog slučaja, ovlašćeno službeno lice ima pravo da se posluži tuđim saobraćajnim sredstvom ili sredstvom veze ako to ne može da uradi na drugi način. O upotrebi saobraćajnog sredstva ili sredstva veze izdaje se potvrda držaocu tog sredstva.
Kad ovlašćena službena lica vrše zadatke i poslove iz nadležnosti Saveznog sekretarijata, imaju pravo da legitimišu građane.
Kad ovlašćena službena lica vrše službene zadatke i poslove u građanskom odelu dužna su da se prethodno legitimišu.
Ovlašćena službena lica, u izvršavanju zadataka i poslova iz nadležnosti Saveznog sekretarijata, pored dužnosti i ovlašćenja koji su predviđeni saveznim zakonom kojim se uređuje krivični postupak i drugim propisima, imaju pravo da privedu lice koje remeti ili ugrožava javni red i mir ako se uspostavljanje javnog reda i mira ili otklanjanje ugrožavanja javnog reda i mira ne može postići na drugi način ili ako je to neophodno iz razloga bezbednosti. Zadržavanje privedenog lica može trajati najduže 24 časa. Ako zadržavanje traje duže od šest časova, Savezni sekretarijat je dužan da o tome obavesti porodicu privedenog lica, osim ako se on tome protivi, odnosno da obavesti drugo lice koje odredi privedeno lice.
Ovlašćena službena lica dužna su da koriste ovlašćenje iz stava 1 ovog člana i kad nisu na redovnoj dužnosti radi pružanja pomoći u izvršavanju zadataka i poslova iz nadležnosti drugih organa unutrašnjih poslova.
Rešenje o zadržavanju privedenog lica iz stava 1 ovog člana donosi savezni sekretar ili rukovodeći radnik koga on ovlasti.
Protiv rešenja iz stava 3 ovog člana privedeno lice može izjaviti žalbu Saveznom izvršnom veću.
Žalba ne odlaže izvršenje rešenja.
Lice koje je bez osnova zadržano ima pravo na naknadu štete.
Naknada štete iz stava 1 ovog člana pada na teret Saveznog sekretarijata.
Radi savlađivanja otpora lica koje remeti javni red i mir, ili koje treba privesti, zadržati ili lišiti slobode, kao i radi odbijanja napada od sebe ili drugog lica, ili ličnosti, odnosno objekta koji obezbeđuje, ovlašćeno službeno lice ima pravo da upotrebi fizičku snagu, gumenu palicu i druga sredstva prinude.
Ovlašćena službena lica imaju pravo i dužnost da, u skladu sa propisima o vršenju službe, drže i nose oružje.
Pri vršenju službenih zadataka i poslova ovlašćeno službeno lice sme da upotrebi vatreno oružje samo ako drukčije ne može:
1) da zaštiti život ljudi;
2) da spreči bekstvo lica zatečenog u vršenju krivičnog dela protiv osnova socijalističkog samoupravnog društvenog uređenja i bezbednosti SFRJ, ubistva, otmice ili ugrožavanja bezbednosti leta vazduhoplova, teške krađe, razbojničke krađe, razbojništva i silovanja, kao i za ostala krivična dela koja se gone po službenoj dužnosti ako postoje osnovi sumnje da će upotrebiti vatreno oružje, i da spreči bekstvo lica lišenog slobode zbog izvršenja tih krivičnih dela i lica za koje je izdat nalog za lišenje slobode zbog izvršenja tih krivičnih dela;
3) da od sebe odbije neposredan napad kojim se ugrožava njegov život;
4) da odbije napad na objekt ili ličnost koju obezbeđuje.
U slučajevima iz stava 2 ovog člana ovlašćeno službeno lice će upotrebiti vatreno oružje samo ako upotrebom fizičke snage, gumene palice ili drugih sredstava prinude ne može obezbediti izvršenje službenog posla.
Ovlašćena službena lica koja vrše službene zadatke i poslove pod rukovodstvom odgovornog radnika smeju upotrebiti vatreno oružje samo po njegovom naređenju. Naređenje za upotrebu oružja odgovorni radnik može izdati samo u slučajevima i pod uslovima koji su predviđeni u st. 2 i 3 ovog člana.
Ako su vatreno oružje, gumena palica i druga sredstva prinude upotrebljena u granicama ovlašćenja, isključena je odgovornost ovlašćenog službenog lica koje ih je upotrebilo i odgovornog radnika koji je naredio upotrebu vatrenog oružja, gumene palice ili drugih sredstava prinude.
Ako se protiv ovlašćenog službenog lica pokrene i vodi krivični, prekršajni ili parnični postupak zbog upotrebe vatrenog oružja, gumene palice i drugih sredstava prinude ili drugih intervencija u vršenju službenih zadataka i poslova, kao i zbog učešća u saobraćajnoj nezgodi sa službenim motornim vozilom pri vršenju službenih zadataka i poslova, Savezni sekretarijat dužan je da mu obezbedi pravnu pomoć u vezi sa vođenjem tog postupka.
Odredba stava 1 ovog člana primeniće se i kad se protiv ovlašćenog službenog lica postupak pokrene i vodi i posle prestanka njegovog radnog odnosa u Saveznom sekretarijatu.
Savezni sekretarijat neće obezbediti pravnu pomoć iz stava 1 ovog člana ovlašćenom službenom licu protiv koga je podnesen predlog za pokretanje postupka za utvrđivanje odgovornosti zbog teže povrede radne dužnosti usled prekoračenja ovlašćenja, odnosno zloupotrebe u vršenju službenih zadataka i poslova.
Ako se protiv građanina koji je Saveznom sekretarijatu ili ovlašćenom službenom licu pružio pomoć u vršenju službenih zadataka i poslova pokrene i vodi krivični, prekršajni ili parnični postupak, Savezni sekretarijat dužan je da mu obezbedi pravnu pomoć u vezi sa vođenjem tog postupka.
Troškovi obezbeđenja pravne pomoći iz st. 1, 2 i 4 ovog člana padaju na teret Saveznog sekretarijata.
IV RADNI ODNOSI RADNIKA U SAVEZNOM SEKRETARIJATU
Radni odnos u Saveznom sekretarijatu može zasnovati lice koje, pored ispunjavanja opštih uslova za zasnivanje radnog odnosa, nije osuđivano za krivično delo protiv osnova socijalističkog samoupravnog društvenog uređenja i bezbednosti SFRJ, protiv čovečnosti i međunarodnog prava, protiv oružanih snaga SFRJ ili protiv službene dužnosti, protiv privrede, protiv sloboda i prava čoveka i građanina, protiv samoupravljanja i društvene svojine ili za drugo krivično delo učinjeno iz koristoljublja i drugih nečasnih pobuda.
Ako to interes službe zahteva, radnik u Saveznom sekretarijatu dužan je da službene zadatke i poslove vrši duže od punog radnog vremena.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice Saveznog sekretarijata utvrđuju se merila za određivanje naknade za rad duži od punog radnog vremena.
Ako radnik u Saveznom sekretarijatu zbog izvršavanja službenih zadataka i poslova ne može da koristi odmor za vreme državnog praznika, obezbediće mu se odgovarajući odmor posle izvršenog zadatka, odnosno posla.
Savezni sekretar može radniku prekinuti, odnosno odložiti korišćenje godišnjeg odmora kad to zahteva potreba za izvršenjem neodložnih i važnih službenih zadataka i poslova.
Ako prekid, odnosno odlaganje korišćenja godišnjeg odmora nastane iz razloga navedenih u stavu 2 ovog člana, radnik ima pravo na naknadu troškova prouzrokovanih odlaganjem, odnosno prekidom korišćenja godišnjeg odmora.
Radnik u Saveznom sekretarijatu ne može se baviti poslovima koji su nespojivi sa njegovim službenim dužnostima.
Koji su poslovi nespojivi sa službenim dužnostima radnika u Saveznom sekretarijatu propisuje savezni sekretar u skladu sa saveznim zakonom.
Ako se u postupku za utvrđivanje odgovornosti radnika u Saveznom sekretarijatu zbog teže povrede radne dužnosti na pretresu pred disciplinskom komisijom iznesu podaci koji predstavljaju službenu tajnu, disciplinska komisija može isključiti javnost sa celog ili sa jednog dela pretresa.
U slučaju isključenja javnosti sa pretresa iz stava 1 ovog člana, radnika može braniti samo drugi radnik u Saveznom sekretarijatu ili radnik u drugom organu unutrašnjih poslova.
Radnik u Saveznom sekretarijatu može biti privremeno udaljen sa zadataka i poslova koje vrši i raspoređen na druge zadatke i poslove ili privremeno udaljen iz Saveznog sekretarijata ako bude zatečen u vršenju teže povrede radne dužnosti, ako je protiv njega pokrenut postupak za utvrđivanje odgovornosti zbog teže povrede radne dužnosti, ako je protiv njega pokrenut krivični postupak - a bilo bi štetno po interes službe da radnik i dalje ostane u Saveznom sekretarijatu, odnosno da vrši određene zadatke i poslove.
Privremeno udaljenje sa zadataka i poslova i raspoređivanje na druge zadatke i poslove ili privremeno udaljenje iz Saveznog sekretarijata može trajati najduže do odluke o utvrđivanju odgovornosti zbog povrede radne dužnosti ili do odluke suda o krivičnoj odgovornosti.
Rešenje o raspoređivanju na druge zadatke i poslove i o privremenom udaljenju iz Saveznog sekretarijata donosi savezni sekretar.
Ovlašćenom službenom licu koje je privremeno udaljeno iz Saveznog sekretarijata oduzima se službena legitimacija i oružje i za to vreme ne sme nositi uniformu.
Radniku u Saveznom sekretarijatu koji je osuđen za krivično delo iz člana 30 ovog zakona prestaje radni odnos danom uručenja pravnosnažne presude.
Rešenje o prestanku radnog odnosa donosi savezni sekretar.
(Prestao da važi)
Radniku u Saveznom sekretarijatu koji ima više od 30 godina penzijskog staža (muškarac), odnosno 25 godina penzijskog staža (žena), od čega najmanje 20 godina (muškarac), odnosno 15 godina (žena) efektivnog rada na zadacima i poslovima na kojima se staž osiguranja računa u uvećanom trajanju, ne može bez njegovog pristanka prestati rad u Saveznom sekretarijatu zbog ukidanja zadataka i poslova, trajnijeg smanjenja obima rada ili ako se utvrdi da radnikova sposobnost ne zadovoljava zahteve u pogledu zadataka i poslova na kojima radi.
Radniku iz stava 1 ovog člana koji ostane neraspoređen pripada naknada ličnog dohotka koji bi ostvario da je radio na zadacima i poslovima na koje je bio raspoređen, uključujući i naknadna povećanja ličnog dohotka koja se Saveznom sekretarijatu obezbeđuju za ostale radnike.
Naknada ličnog dohotka neraspoređenom radniku pripada sve dok ne bude raspoređen na nove zadatke i poslove koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi ili dok ne zasnuje radni odnos kod drugog organa ili organizacije, odnosno dok ne stekne uslove za starosnu penziju ili mu prestane rad po nekom drugom osnovu.
Vreme koje je radnik proveo kao neraspoređen računa se kao vreme u radnom odnosu.
Ovlašćenom službenom licu, u slučaju privremene nesposobnosti za rad, određuje se naknada ličnog dohotka u visini prosečnog iznosa ličnog dohotka ostvarenog u poslednja tri meseca pre dana nastupanja te nesposobnosti.
Razlika između visine naknade za vreme privremene nesposobnosti za rad preko 30 dana koja se obezbeđuje po propisima o zdravstvenom osiguranju i zdravstvenoj zaštiti i iznosa naknade iz stava 1 ovog člana obezbeđuje se u budžetu federacije.
Zbog posebnih uslova rada i prirode vršenja zadataka i poslova, radniku na posebnim dužnostima u Saveznom sekretarijatu može izuzetno prestati radni odnos sa pravom na penziju i pre ispunjenja opštih uslova za sticanje penzije ako ima najmanje 20 godina penzijskog staža, od čega najmanje deset godina efektivno provedenih na zadacima i poslovima na kojima se staž osiguranja računa u uvećanom trajanju.
Rešenje o prestanku rada radnika u smislu stava 1 ovog člana donosi savezni sekretar, po pribavljenom mišljenju radne zajednice.
Protiv rešenja iz stava 2 ovog člana radnik ima pravo žalbe Saveznom izvršnom veću, u roku od 15 dana od dana prijema rešenja.
(Prestali da važe)
Radniku kome prestane rad u Saveznom sekretarijatu, a koji ostvari pravo na ličnu ili invalidsku penziju po odredbama ovog zakona i radnicima na posebnim dužnostima pripada otpremnina u visini ličnog dohotka ostvarenog za poslednjih pet meseci.
Radniku u Saveznom sekretarijatu koji ostvari pravo na penziju pripada naknada troškova za selidbu do mesta u kome želi da živi ako je na rad u Savezni sekretarijat na osnovu ranijih propisa bio premešten ili preuzet, odnosno primljen na rad po posebnim propisima radi obezbeđenja republičke i pokrajinske zastupljenosti.
Pravo na naknadu troškova iz stava 1 ovog člana može se ostvariti u roku od dve godine od dana prestanka radnog odnosa.
Radnik u Saveznom sekretarijatu koji u vršenju ili povodom vršenja službenih zadataka i poslova izgubi život, sahraniće se na teret sredstava Saveznog sekretarijata u mestu koje odredi njegova porodica.
U slučaju iz stava 1 ovog člana porodici koju je izdržavao poginuli radnik pripada jednokratna novčana pomoć. Ona ne može biti manja od ličnog dohotka koji je radnik ostvario za poslednjih šest meseci. Novčana pomoć isplaćuje se iz sredstava Saveznog sekretarijata, a njen iznos određuje savezni sekretar.
Građanin koji Saveznom sekretarijatu ili ovlašćenom službenom licu Saveznog sekretarijata u ostvarivanju društvene samozaštite, pruži pomoć u vršenju službenih zadataka i poslova i pri tom bude povređen ili se razboli, odnosno nastane gubitak ili smanjenje radne sposobnosti zbog pružanja pomoći, ima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja kao radnik u udruženom radu koji je pretrpeo nesreću na radu ili u vezi sa radom.
Ako u pružanju pomoći iz stava 1 ovog člana građanin izgubi život, njegova porodica ima prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja kao i porodica radnika u Saveznom sekretarijatu koji je izgubio život u vršenju ili povodom vršenja službenih zadataka i poslova.
Sredstva za ostvarivanje prava iz st. 1 i 2 ovog člana obezbeđuju se u budžetu federacije.
Funkcioneri i rukovodeći radnici u Saveznom sekretarijatu imaju prava iz čl. 18, 37, 42, 44, 45, 46 i 50 ovog zakona.
V SREDSTVA ZA RAD SAVEZNOG SEKRETARIJATA
Sredstva za rad Saveznog sekretarijata čine: sredstva iz kojih radnici radne zajednice stiču dohodak radne zajednice, sredstva za materijalne troškove, sredstva za posebne namene i sredstva opreme.
Sredstva opreme Saveznog sekretarijata dele se na stvari opreme za opšte namene i stvari opreme za posebne namene.
Koje se stvari opreme u Saveznom sekretarijatu smatraju stvarima opreme za posebne namene odlučuje savezni sekretar.
O korišćenju i raspolaganju stvarima opreme za posebne namene odlučuje savezni sekretar.
Zbog posebnih uslova rada i prirode vršenja zadataka i poslova (posebne dužnosti), a naročito zbog dužnosti radnika da službene zadatke i poslove vrše i kad je njihovo vršenje opasno po život, zbog posebnih prava i dužnosti koje imaju u vršenju službenih zadataka i poslova, obaveze da zadatke i poslove vrše i kad nisu na dužnosti i duže od punog radnog vremena, kao i zbog drugih posebnih uslova pod kojima vrše zadatke i poslove, Saveznom sekretarijatu obezbeđuju se za te zadatke i poslove sredstva za lične dohotke uvećana za 20% u odnosu na sredstva koja se, u skladu sa osnovama i merilima, obezbeđuju za druge savezne organe i organizacije i ta sredstva ulaze u sredstva za rad Saveznog sekretarijata.
Savezno izvršno veće utvrđuje zadatke i poslove za koje se vrši uvećanje sredstava po osnovu stava 1 ovog člana, na predlog saveznog sekretara.
Sredstva za posebne namene koriste se za podmirivanje određenih potreba ili izvršavanje zadataka i poslova koji spadaju u redovnu delatnost Saveznog sekretarijata, kao što su: nabavka odeće, obuće i opreme uniformisanih radnika; nabavka oružja, municije i materijala za održavanje oružja; nabavka posebne operativne tehnike; posebni izdaci; finansiranje posebnih veza sa republičkim i pokrajinskim organima unutrašnjih poslova; osiguranje ovlašćenih službenih lica od posledica nesrećnog slučaja na poslu; otpremnina; troškovi sahrane i novčana pomoć porodici poginulog radnika; troškovi sprovođenja i zadržavanja lica; naknada štete neopravdano zadržanom licu i štete prouzrokovane upotrebom tuđeg saobraćajnog sredstva ili sredstva veze i troškovi pružanja pravne pomoći.
Ako se sredstva iz stava 1 ovog člana ne utroše u godini za koju su obezbeđena, prenose se u narednu godinu za istu namenu.
Pored sredstava iz člana 49 ovog zakona, u budžetu federacije obezbeđuju se sredstva za izvršavanje zadataka i poslova iz nadležnosti Saveznog sekretarijata u čijem izvršenju, na njegov zahtev, učestvuju i organi unutrašnjih poslova u republikama i autonomnim pokrajinama.
VI INSTITUT BEZBEDNOSTI
Naučnoistraživačke poslove neophodne za obezbeđivanje delatnosti službe državne bezbednosti vrši Institut bezbednosti (u daljem tekstu: Institut), kao savezna organizacija u sastavu Saveznog sekretarijata.
Institut, u okviru svog delokruga, vrši:
1) naučnoistraživačke i razvojne poslove i proizvodni rad od značaja za opremanje organa i službi bezbednosti tehničkom opremom i za njihovo stručno osposobljavanje, a radi obezbeđenja izvršavanja delatnosti tih organa;
2) naučnoistraživačke poslove koji se odnose na razvoj i međusobno povezivanje sistema veza, kriptozaštite, protivelektronske zaštite, informacionog sistema i drugih tehničkih sistema organa i službi bezbednosti;
3) naučnoistraživačke poslove koji se odnose na razvoj metoda i sredstava za zaštitu od eksplozivnih, zapaljivih, radioaktivnih, toksičnih i drugih opasnih materija;
4) poslove razvoja, projektovanja i nadzora realizacije sistema preventivnotehničke zaštite objekata organa i službi bezbednosti za posebne namene;
5) prikupljanje, sređivanje, proučavanje i klasifikovanje podataka o tehničkim sredstvima i opremi od interesa za organe i službe bezbednosti radi njihovog razvoja i usavršavanja;
6) atestiranje, servisiranje i promet specifičnih sredstava koja se koriste u radu organa i službi bezbednosti;
7) patentiranje poverljivih pronalazaka od interesa za bezbednost zemlje;
8) školovanje i stručno usavršavanje lica za potrebe bezbednosti;
9) prikupljanje, sređivanje i klasifikovanje dokumentacije koja se odnosi na istorijski razvoj organa i službi bezbednosti, kao i organizovanje i naučno istraživanje tog razvoja;
10) organizovanje savetovanja, seminara i drugih pogodnih oblika saradnje radi proučavanja problema iz okvira svog delokruga;
11) druge naučnoistraživačke poslove neophodne za obezbeđivanje delatnosti Službe državne bezbednosti.
Zadatke iz stava 1 ovog člana Institut ostvaruje u saradnji sa tehničkim sektorima organa i službi bezbednosti, kao i sa naučnoistraživačkim i proizvodnim organizacijama u zemlji i inostranstvu.
Radom Instituta rukovodi direktor koga postavlja Savezno izvršno veće, na predlog saveznog sekretara.
Direktor Instituta imenuje se na četiri godine i na istu funkciju može biti imenovan najviše dva puta uzastopno.
Zadatke i poslove iz svog delokruga, Institut vrši u skladu sa svojim programom rada.
Program rada iz stava 1 ovog člana donosi direktor Instituta, uz saglasnost saveznog sekretara, a po prethodno pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovode drugim saveznim organima uprave koji vrše poslove državne bezbednosti.
U Institutu se osniva Savet Instituta (u daljem tekstu: Savet) kao savetodavno telo, radi razmatranja pitanja koja se odnose na: naučnoistraživački, razvojni i proizvodni rad od značaja za opremanje organa i službi bezbednosti, utvrđivanje i ostvarivanje programa rada Instituta, utvrđivanje načela kadrovske politike Instituta; ustupanje specifičnih sredstava koja se koriste u radu organa i službi bezbednosti; školovanje i stručno usavršavanje lica za potrebe bezbednosti koja se vrši u Institutu kao i na druga pitanja od značaja za rad Instituta.
Savet čine po jedan predstavnik svakog saveznog, republičkog, odnosno pokrajinskog organa uprave koji vrše poslove državne bezbednosti.
Predsednika i članove Saveta imenuje Savezno izvršno veće na period od četiri godine.
Ako direktor Instituta ne prihvati mišljenje Saveta po pitanjima iz stava 1 ovog člana, dužan je da o tome obavesti Savezno izvršno veće, koje donosi konačnu odluku.
Savet donosi poslovnik o svom radu.
Stručne i administrativno-tehničke poslove za potrebe Saveta vrši Institut.
Institut ima pravilnik, koji donosi direktor Instituta.
Pravilnikom se propisuju uslovi razvoja i proizvodnje tehničkih sredstava i opreme za potrebe organa i službi bezbednosti, druga pitanja od značaja za naučnoistraživački, razvojni i proizvodni rad koji se vrši u Institutu i za druge oblasti rada Instituta, kao i način ostvarivanja prava, obaveza i odgovornosti radnika u Institutu, u skladu sa delokrugom Instituta.
Pravilnik iz stava 1 ovog člana potvrđuje Savezno izvršno veće.
Sa rezultatima naučnih istraživanja u radu Instituta upoznaje se javnost, ako to nije u suprotnosti sa interesima bezbednosti i odbrane zemlje i drugim interesima utvrđenim zakonom.
Odobrenje za upoznavanje javnosti sa rezultatima naučnih istraživanja daje direktor Instituta, uz saglasnost saveznog sekretara.
Institut je dužan da upozna savezne, republičke i pokrajinske organe uprave koji vrše poslove državne bezbednosti sa rezultatima svih naučnih istraživanja koja se vrše u Institutu.
Savezni sekretar može, po pribavljenom mišljenju direktora Instituta, angažovati pojedine radnike u Institutu za vršenje određenih poslova državne bezbednosti iz nadležnosti Saveznog sekretarijata.
Savezni sekretar može, na zahtev funkcionera koji rukovodi drugim saveznim organom uprave koji vrši poslove državne bezbednosti, a po pribavljenom mišljenju direktora Instituta, odrediti da pojedini radnici u Institutu vrše određene poslove državne bezbednosti iz nadležnosti tog organa.
Poslove iz stava 1 ovog člana na kojima se mogu angažovati pojedini radnici u Institutu, kao i način tog angažovanja, propisuje savezni sekretar.
Radnici u Institutu koji su na način iz st. 1 i 2 ovog člana angažovani za vršenje određenih poslova državne bezbednosti smatraju se ovlašćenim službenim licima - dok te poslove vrše.
Na radnike u Institutu primenjuju se odredbe ovog zakona o radnim odnosima radnika u Saveznom sekretarijatu, kao i odredbe člana 50 ovog zakona.
Zadatke i poslove radnika iz stava 1 ovog člana utvrđuje Savezno izvršno veće na predlog direktora Instituta, a po pribavljenom mišljenju saveznog sekretara.
Ukupna sredstva za rad Instituta obezbeđuju se u budžetu federacije.
VII OVLAŠĆENJA ZA DONOŠENJE PROPISA
Ovlašćuje se Savezno izvršno veće da donese propise o naoružanju, uniformi, zvanjima i uslovima za sticanje zvanja i o posebnim oznakama zvanja radnika milicije u Saveznom sekretarijatu.
Ovlašćuje se savezni sekretar da donese propise o:
1) vršenju službe i međusobnim odnosima i ponašanju ovlašćenih službenih lica;
2) evidenciji i načinu izveštavanja o pojavama u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju;
3) određivanju podataka i obaveštenja u oblasti unutrašnjih poslova od interesa za celu zemlju i metodologije prikupljanja, evidentiranja i obrade tih podataka i obaveštenja;
4) utvrđivanje zadataka i poslova na kojima rade ovlašćena službena lica;
5) načinu i uslovima upotrebe vatrenog oružja, gumene palice i drugih sredstava prinude;
6) načinu korišćenja i raspolaganja stvarima opreme za posebne namene i sredstvima posebne namene za posebne izdatke;
7) roku trajanja uniforme i dopunskih delova uniforme radnika milicije u Saveznom sekretarijatu.
VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Propise za čije je donošenje ovlašćen, po odredbama ovog zakona, savezni sekretar će doneti u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Propisi doneseni na osnovu ovlašćenja iz Zakona o vršenju unutrašnjih poslova iz nadležnosti saveznih organa uprave ("Službeni list SFRJ", br. 60/71, 32/75 i 25/81), uskladiće se sa odredbama ovog zakona u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o vršenju unutrašnjih poslova iz nadležnosti saveznih organa uprave ("Službeni list SFRJ", br. 60/71, 32/75 i 25/81).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Odredbe čl. 37, 41, 42 i 43 ovog zakona prestale su da važe danom stupanja na snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o osnovnim pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja ("Sl. list SFRJ", br. 44/90).