ODLUKA O USLOVIMA I NAČINU RADA DEVIZNOG TRŽIŠTA ("Sl. list SRJ", br. 25/2002 i 56/2002)

I OSNOVNE ODREDBE

1. Ovom odlukom propisuju se uslovi i način rada deviznog tržišta, odnosno poslovi kupovine i prodaje deviza i efektivnog stranog novca između učesnika na deviznom tržištu, u skladu sa Zakonom o deviznom poslovanju.

2. Na deviznom tržištu kupuju se i prodaju devize i efektivni strani novac, i to:

- devize na sastanku međubankarskog deviznog tržišta - promptno,

- devize neposredno - promptno i na termin,

- efektivni strani novac - neposredno i promptno.

3. Promptna kupovina i prodaja deviza i efektivnog stranog novca, u smislu ove odluke, jeste kupovina i prodaja za dinare čiji rok izvršenja ne može biti duži od dva radna dana od dana zaključenja kupoprodajnog ugovora.

Kupovina i prodaja deviza na termin, u smislu ove odluke, jesu kupovina i prodaja za dinare čiji je rok izvršenja duži od dva radna dana, ali ne duži od jedne godine od dana zaključenja kupoprodajnog ugovora.

4. Kupovina i prodaja deviza na termin vrše se po kursevima koje dogovore ugovorne strane, s tim što ti kursevi mogu odstupati od kurseva po kojima se vrši promptna kupovina i prodaja deviza za iznos razlike između kamatnih stopa na dinare i kamatnih stopa na valute koje su predmet kupovine, odnosno prodaje na termin.

5. Ovlašćene banke, odnosno banke mogu u svoje ime i za svoj račun na deviznom tržištu kupovati i prodavati devize i efektivni strani novac za potrebe svog poslovanja, u skladu s pokazateljem deviznog rizika koji na kraju svakog radnog dana ne može biti veći od 30%.

Pokazatelj deviznog rizika iz stava 1 ove tačke, ovlašćene banke, odnosno banke iskazuju u Dnevnom izveštaju o pokazatelju deviznog rizika ovlašćene banke, odnosno banke - na   Obrascu 1, koji je odštampan uz ovu odluku i njen je sastavni deo.

Ako ovlašćene banke, odnosno banke imaju pokazatelj deviznog rizika veći od 30% a iskazuju otvorenu dugu deviznu poziciju u određenoj stranoj valuti, ne mogu kupovati devize i efektivni strani novac u toj valuti, a ako iskazuju otvorenu kratku deviznu poziciju u određenoj stranoj valuti - ne mogu prodavati devize i efektivni strani novac u toj valuti.

6. Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da Narodnoj banci Jugoslavije dostavljaju sledeće podatke:

- deviznu poziciju (Obrazac 2),

- izveštaj o ukupnoj kupoprodaji deviza i efektivnog stranog novca od rezidenata i nerezidenata (Obrazac 4),

- izveštaj o realizovanoj neposrednoj prodaji deviza i efektivnog stranog novca drugoj ovlašćenoj banci, odnosno banci (Obrazac 5).

Obrasci iz stava 1 ove tačke štampani su uz ovu odluku i njen su sastavni deo.

7. Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da Narodnoj banci Jugoslavije podatke iz tačke 5 stav 2 i tačke 6 stav 1 ove odluke dostavljaju do 10 časova svakog radnog dana za prethodni radni dan.

Podatke iz stava 1 ove tačke ovlašćene banke, odnosno banke dostavljaju Narodnoj banci Jugoslavije elektronski, u skladu sa uputstvom Narodne banke Jugoslavije kojim su uređeni izrada i elektronsko dostavljanje podataka Narodnoj banci Jugoslavije.

II KUPOVINA I PRODAJA DEVIZA NA SASTANKU MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA

8. Ovlašćene banke i Narodna banka Jugoslavije organizuju sastanak međubankarskog deviznog tržišta.

Način rada i tok održavanja sastanka međubankarskog deviznog tržišta uređuje se poslovnikom o radu tog tržišta.

Sastanak međubankarskog deviznog tržišta održava se svakog radnog dana u 11.30 časova.

Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta učestvuje i Narodna banka Jugoslavije.

Sastankom međubankarskog deviznog tržišta rukovodi lice koje odredi guverner Narodne banke Jugoslavije.

9. Ovlašćene banke ne mogu učestvovati na sastanku međubankarskog deviznog tržišta ako su nelikvidne u smislu Zakona o bankama i drugim finansijskim organizacijama ("Službeni list SRJ", br. 32/93, 61/95, 44/99 i 36/2000), ili ako ne postupaju u skladu sa tačkom 5, odnosno 6, odnosno 7 ove odluke ili ako Narodnoj banci Jugoslavije ne dostavljaju svoje kursne liste za devize i efektivni strani novac iz tačke 18 stav 3 i tačke 19 stav 3 te odluke.

10. Sastanak međubankarskog deviznog tržišta organizuje se u obliku fiksing sastanka.

Fiksing sastanak iz stava 1 ove tačke održava se u elektronskoj formi.

Ovlašćene banke prijavljuju licu iz tačke 8 stav 5 ove odluke nameru da kupe ili prodaju devize, uz specifikaciju iznosa i kursa, u elektronskoj formi - na obrascima 6 i 7 koji su odštampani uz ovu odluku i njen su sastavni deo.

Ovlašćene banke mogu, umesto određivanja kursa, naznačiti da nameravaju da kupe ili prodaju devize po najpovoljnijem kursu koji se postigne na sastanku međubankarskog deviznog tržišta.

Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta može se kupovati i prodavati samo evro.

11. Na sastanku međubankarskog deviznog tržišta se ukrštanjem ponuđenih kupovnih i prodajnih kurseva formira fiksing kurs dinara prema evru - na nivou na kome je moguće obaviti najviše prijavljenih kupovina i prodaja.

Kurs dinara prema evru iz stava 1 ove tačke formiran na sastanku međubankarskog deviznog tržišta primenjuje se na sve kupovine i prodaje evra zaključene na tom sastanku.

12. Ugovori o kupovini i prodaji evra na sastanku međubankarskog tržišta u elektronskoj formi smatraju se zaključenim u trenutku formiranja fiksing kursa i potvrđuju se međusobnom razmenom SWIFT poruka MT 299 između kupca i prodavca, i između kupca i prodavca i lica koje rukovodi sastankom međubankarskog deviznog tržišta.

SWIFT poruke MT 299 sadrže elemente zaključnice propisane na Obrascu 8.

13. Kurs dinara prema evru iz tačke 11 stav 1 ove odluke istovremeno je zvanični srednji kurs dinara prema evru.

Na osnovu kursa iz stava 1 ove tačke, formiraju se, primenom principa pravilno ukrštenih kurseva - zvanični srednji kursevi dinara prema drugim valutama utvrđeni propisom Narodne banke Jugoslavije.

Listu zvaničnih srednjih kurseva dinara za valute iz st. 1 i 2 ove tačke utvrđuje i overava lice iz tačke 8 stav 5 ove odluke.

Lista zvaničnih srednjih kurseva dinara iz stava 3 ove tačke objavljuje se jedan čas posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta i dostavlja ovlašćenim bankama.

14. Zvanični srednji kursevi dinara utvrđeni na način iz tačke 13 ove odluke se za potrebe statistike i knjigovodstva primenjuju narednog dana od dana održavanja sastanka međubankarskog deviznog tržišta.

Zvanični srednji kursevi dinara utvrđeni poslednjeg radnog dana u nedelji koja prethodi nedelji u kojoj se utvrđuje iznos carine i drugih uvoznih dažbina, primenjuju se na obračun carine i drugih uvoznih dažbina u skladu sa zakonom kojim se uređuju carine.

III FORMIRANJE, OBJAVLJIVANJE I PRIMENA KURSEVA NARODNE BANKE JUGOSLAVIJE

15. Zvanični srednji kursevi dinara iz tačke 13 ove odluke istovremeno su srednji kursevi dinara za devize Narodne banke Jugoslavije.

Kupovni i prodajni kursevi Narodne banke Jugoslavije za devize i kupovni i prodajni kursevi Narodne banke Jugoslavije za efektivni strani novac formiraju se oduzimanjem, odnosno dodavanjem marži za devize i efektivni strani novac, pri čemu visinu marži utvrđuje guverner Narodne banke Jugoslavije.

16. Narodna banka Jugoslavije svakog radnog dana formira svoje kursne liste za devize i za efektivni strani novac, posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta.

Formiranu kursnu listu za devize Narodna banka Jugoslavije objavljuje i dostavlja ovlašćenim bankama jedan sat posle zaključenja sastanka međubankarskog deviznog tržišta i primenjuje je do objavljivanja naredne kursne liste za devize.

Formiranu kursnu listu za efektivni strani novac Narodna banka Jugoslavije objavljuje i dostavlja rezidentima koji imaju ovlašćenje Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova najkasnije do 19 časova istog dana.

Kursna lista iz stava 3 ove tačke važi narednog dana od dana objavljivanja.

Narodna banka Jugoslavije neposredno kupuje i prodaje devize i efektivni strani novac ovlašćenim bankama, odnosno bankama, rezidentima koji imaju ovlašćenje za obavljanje menjačkih poslova i rezidentima - državnim organima i organizacijama, po kursevima iz kursnih listi iz ove tačke.

17. Narodna banka Jugoslavije i rezidenti koji imaju ovlašćenje Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova i koji te poslove obavljaju u svoje ime a za račun Narodne banke Jugoslavije, pri obavljanju menjačkih poslova utvrđuju kupovni i prodajni kurs za efektivni strani novac i za čekove - u rasponu između kupovnog i prodajnog kursa za efektivni strani novac Narodne banke Jugoslavije iz kursne liste iz tačke 16 stav 3 ove odluke, pri čemu kupovni kurs za čekove ne može biti manji od kupovnog kursa za efektivni strani novac.

IV NEPOSREDNA KUPOVINA I PRODAJA DEVIZA I EFEKTIVNOG STRANOG NOVCA

18. Ovlašćene banke, odnosno banke neposredno kupuju i prodaju devize - po kupovnim i prodajnim kursevima za devize koje slobodno formiraju.

Kupovni i prodajni kurseve iz stava 1 ove tačke formiraju se na osnovu ponude i tražnje deviza na deviznom tržištu, s tim što su ovlašćene banke, odnosno banke dužne da pri formiranju tih kurseva održavaju međuvalutne odnose utvrđene na inostranim tržištima koji važe na dan formiranja tih kurseva.

Ovlašćene banke, odnosno banke dužne su da svakog radnog dana formiraju svoju kursnu listu za devize i da je Narodnoj banci Jugoslavije dostavljaju najkasnije do 10 časova istog dana.

19. Ovlašćene banke, odnosno banke neposredno kupuju i prodaju efektivni strani novac po kupovnim i prodajnim kursevima za efektivni strani novac koje slobodno formiraju - oduzimanjem, odnosno dodavanjem marže u odnosu na kupovne i prodajne kurseve za devize iz kursne liste iz tačke 18 ove odluke.

Ovlašćene banke, odnosno banke maržu iz stava 1 ove tačke utvrđuju u skladu sa svojom poslovnom politikom.

Ovlašćene banke, odnosno banke svakog radnog dana formiraju i objavljuju svoju kursnu listu za efektivni strani novac i Narodnoj banci Jugoslavije je dostavljaju najkasnije do 10 časova istog dana.

Kursna lista iz stava 3 ove tačke važi do objavljivanja sledeće kursne liste za efektivni strani novac.

Ovlašćene banke, odnosno banke, kao i rezidenti koji imaju dozvolu Narodne banke Jugoslavije za obavljanje menjačkih poslova i rade u svoje ime a za račun ovlašćene banke, odnosno banke s kojom zaključe ugovor, pri obavljanju tih poslova utvrđuju kupovne i prodajne kurseve za efektivni strani novac i za čekove - u rasponu između kupovnog i prodajnog kursa za efektivni strani novac ovlašćene banke, odnosno banke s kojom su zaključili ugovor, pri čemu kupovni kurs za čekove ne može biti manji od kupovnog kursa za efektivni strani novac.

V KAZNENE ODREDBE

Prekršaji

20. Novčanom kaznom od 4.200 do 630.000 dinara kazniće se za prekršaj ovlašćena banka, odnosno banka:

1) ako kupovinu i prodaju deviza na termin vrši po kursevima koji od kurseva po kojima se vrši promptna kupovina i prodaja deviza odstupaju više ili manje od iznosa razlike između kamatnih stopa na dinare i kamatnih stopa na valute koje su predmet kupovine, odnosno prodaje na termin (tačka 4);

2) ako pri formiranju kurseva za devize ne održava međuvalutne odnose utvrđene na inostranim tržištima koji važe na dan formiranja tih kurseva (tačka 18 stav 2);

3) ako svakog radnog dana ne formiraju svoju kursnu listu za devize i ne dostavljaju je Narodnoj banci Jugoslavije do 10 časova istog dana (tačka 18 stav 3);

4) ako svakog radnog dana ne formiraju i ne objavljuju svoju kursnu listu za efektivni strani novac i Narodnoj banci Jugoslavije ne dostavljaju je najkasnije do 10 časova istog dana (tačka 19 stav 3).

Za radnje iz stava 1 ovog člana kazniće se za prekršaj i odgovorno lice u ovlašćenoj banci, odnosno banci - novčanom kaznom od 200 do 21.000 dinara.

VI PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA

21. (Brisana)

22. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".

 

_________________________		Obrazac 1
(naziv i sedište banke)

 

DNEVNI IZVEŠTAJ O POKAZATELJU DEVIZNOG RIZIKA OVLAŠĆENE BANKE, ODNOSNO BANKE
SA STANJEM NA DAN __________

(u hiljadama dinara)

Redni broj	Opis	Ukupno	Evro (EUR)		SAD dolar (USD)		Ostale valute		Zlato i ostali plemeniti metali
			Ukupno	Od toga u dinarima indeksirano deviznom klauzulom	Ukupno	Od toga u dinarima indeksirano deviznom klauzulom	Ukupno	Od toga u dinarima indeksirano deviznom klauzulom
1	2	3	4	4a	5	5a	6	6a	7
	AKTIVA
1.1.	Gotovina, gotovinski ekvivalenti, zlato i ostali plemeniti metali
1.2.	Potraživanja po kreditima
1.3.	Potraživanja po hartijama od vrednosti
1.4.	Potraživanja po sporazumima o rekupovini
1.5.	Ostala devizna aktiva
1.6.	Ispravka vrednosti
I.	UKUPNA AKTIVA:
	PASIVA
2.1.	Obaveze po depozitima
2.2.	Obaveze po kreditima
2.3.	Obaveze po hartijama od vrednosti
2.4.	Obaveze po sporazumima u rekupovini
2.5.	Obaveze po osnovu finansijskih derivata
2.6.	Ostala devizna pasiva
II.	UKUPNA PASIVA:
3.	Otvorena duga devizna pozicija (I-II, ako je I > II)
4.	Otvorena kratka devizna pozicija (II-I, ako je II > I)
5.	Ukupna otvorena devizna pozicija (3+4)
6.	Kapital banke
7.	Pokazatelj deviznog rizika (5/6) x 100

U ________,_______200___. godine	Generalni direktor
	_________________________

 

Obrazac 2

DEVIZNA POZICIJA OVLAŠĆENE BANKE, ODNOSNO BANKE _____________________
SA STANJEM NA DAN __________

(u hiljadama USD po tekućem kursu)

DEVIZNA SREDSTVA

DEVIZNE OBAVEZE

Ukupna devizna sredstva

Ukupna disponibilna sredstva

Efektiva

Čekovi

Devize na računu (uključiti i oročenja do 7 dana)

Oročena devizna sredstva u inostranstvu (>7 dana)

Devizna sredstva kod NBJ

Devizna sredstva kod drugih banaka u zemlji (neto)

Inostrane kratkoročne hartije od vrednosti

Blokirana sredstva u inostranstvu

Ukupne obaveze

Devizna sredstva domaćih pravnih lica

Devizna sredstva stranih pravnih lica

Devizna sredstva fizičkih lica (osim nove devizne štednje)

Nova devizna štednja

do 30. juna 2001.

od 01. jula 2001.

Ukupno

1= (2+7+8+10)

2= (3+4+5+6+9)

3

4

5

6

7

8

9

10

11= (12+13+14+17)

12

13

14

15

16

17= (15+16)

	Generalni direktor
	_________________________

 

Obrazac 3

ODLIV DEVIZA ZA PLAĆANJE PREMA INOSTRANSTVU I ISPLATE FIZIČKIM LICIMA
sa stanjem na dan _________

u hiljadama USD po tekućim kursevima

Ukupno	Obaveze po kreditima	Tekuća plaćanja u inostranstvu	Isplata fizičkim licima radi plaćanja u inostranstvu
1=(2+3+4)	2	3	4

	Generalni direktor
	_________________________

 

Obrazac 4

IZVEŠTAJ O UKUPNOJ KUPOPRODAJI DEVIZA I EFEKTIVNOG STRANOG NOVCA OD
REZIDENATA I NEREZIDENATA
na dan ____________

(u USD po tekućem kursu)

Kupoprodaja deviza između ovlašćene banke, odnosno banke i rezidenta/nerezidenta		Kupoprodaja efektivnog stranog novca između ovlašćene banke, odnosno banke i rezidenta/nerezidenta		Kupoprodaja efektivnog stranog novca po menjačkim poslovima				Neto kupoprodaja
Kupljeno	Prodato	Kupljeno	Prodato	Kupljeno		Prodato
				banka	ovl. menjači	banka	ovl. menjači

	Generalni direktor
	_________________________

 

Obrazac 5

IZVEŠTAJ O REALIZOVANOJ NEPOSREDNOJ PRODAJI DEVIZA I EFEKTIVNOG STRANOG NOVCA DRUGOJ
OVLAŠĆENOJ BANCI, ODNOSNO BANCI
na dan ____________

Redni broj	Ovlašćena banka, odnosno banka - kupac	Oznaka valute	Devize/efektiva	Iznos	Kurs	Iznos u USD
1
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
7
8
UKUPNO:

	Ovlašćena banka, odnosno banka poslodavac
	_________________________
	Generalni direktor
	_________________________

 

Obrazac 6

SASTANAK
MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA

DATUM:
VREME:

PRIJAVA za KUPOVINU

			za svoj račun, u skladu s članom 26 stav 2 Zakona o deviznom poslovanju				za račun rezidenta ili nerezidenta
IZNOS U EVRIMA:			___________________________________					__________________________
KURS:			___________________________________					__________________________
OVLAŠĆENA BANKA:								Šifra:
								OVLAŠĆENI DISPONENT:

Prijem prijave potvrđuje rukovodilac
sastanka međubankarskog deviznog tržišta:

 

Obrazac 7

SASTANAK
MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA

DATUM:
VREME:

PRIJAVA za PRODAJU

			za svoj račun, u skladu s članom 26 stav 2 Zakona o deviznom poslovanju				za račun rezidenta ili nerezidenta
IZNOS U EVRIMA:			___________________________________					__________________________
KURS:			___________________________________					__________________________
OVLAŠĆENA BANKA:								Šifra:
								OVLAŠĆENI DISPONENT:

Prijem prijave potvrđuje rukovodilac
sastanka međubankarskog deviznog tržišta:

 

Obrazac 8

SASTANAK MEĐUBANKARSKOG DEVIZNOG TRŽIŠTA

ZAKLJUČNICA br.

Redni broj	OPIS PODACI
1	Kupac:	Šifra:
2	Prodavac:	Šifra:
3	Oznaka valute:	Šifra:
4	Iznos u stranoj valuti;
5	Kurs:
6	Dinarska protivvrednost;
7	Prodavac je obavezan da u propisanom roku dostavi naznačeni iznos kod INOSTRANE BANKE;
8	Kupac je obavezan da u propisanom roku dostavi dinarsku protivvrednost na ŽIRO-RAČUN PRODAVCA (registrovan na tržištu) br.
9	Datum dostavljanja iznosa u stranoj valuti;
10	Datum dostavljanja dinarske protivvrednosti;
11	Obaveze iz ove zaključnice proizlaze iz Odluke o uslovima i načinu rada deviznog tržišta ("Službeni list SRJ", br. 25/2002 i 56/2002) i Poslovnika o radu međubankarskog deviznog tržišta, kao i iz ugovora kojim je organizovan sastanak međubankarskog deviznog tržišta i reuglisani međusobni odnosi u vezi s tim sastankom
12	Ova zaključnica je punovažna uz SWIFT poruke MT 299 kojima ugovorne strane potvrđuju elemente iz zaključnice
13	Za rešavanje sporova nadležan je Trgovinski sud u Beogradu

		Za sastanak međubankarskog deviznog tržišta
		_________________________
		(pečat, potpis)