POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR ZA UNIVERZITETSKO OBRAZOVANJE ("Sl. glasnik RS", br. 19/2000)

I OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Posebnim kolektivnim ugovorom (u daljem tekstu: Ugovor) bliže se uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih na univerzitetima i fakultetima, čiji je osnivač Vlada Republike Srbije (u daljem tekstu: poslodavac), iz oblasti rada i radnih odnosa, kao i međusobni odnosi učesnika Ugovora.

Na pitanja i odnose koji nisu uređeni ovim ugovorom primenjivaće se odredbe Zakona o radnim odnosima (u daljem tekstu: Zakon) i Opšteg kolektivnog ugovora.

Član 2

Ugovor se primenjuje neposredno na svim univerzitetima i fakultetima u Republici Srbiji.

Pojedinačnim kolektivnim ugovorom mogu se utvrditi veća prava od prava utvrđenih Ugovorom.

II RADNI ODNOSI

1. Zasnivanje radnog odnosa

Član 3

Postupak i način zasnivanja radnog odnosa vrši se u skladu sa zakonom.

Radni odnos zasniva se ugovorom o radu.

2. Raspoređivanje zaposlenih

Član 4

Zaposleni može privremeno ili trajno da bude raspoređen na rad iz jednog mesta u drugo uz njegov pristanak.

Zaposleni može da se rasporedi na rad kod istog poslodavca iz jednog u drugo mesto bez njegovog pristanka:

1) ako je delatnost poslodavca takve prirode da se rad obavlja u mestima van sedišta poslodavca, odnosno njegovog organizacionog dela, u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom;

2) ako je udaljenost od mesta u kome zaposleni radi do mesta u koje se raspoređuje na rad manje od 50 kilometara u jednom pravcu ili su mesto rada i mesto u koje se zaposleni raspoređuje na teritoriji iste opštine, odnosno grada a organizovan je redovan prevoz koji omogućava blagovremeni dolazak na rad i povratak sa rada i obezbeđena je naknada prevoza u visini cene prevoza u javnom saobraćaju.

Zaposlena - žena za vreme trudnoće i sa detetom predškolskog uzrasta i majka deteta zaostalog u razvoju ili sa teškim urođenim ili stečenim oboljenjima i stanjima, zaposleni kod koga je utvrđena invalidnost II kategorije i invalidi sa preostalom, odnosno smanjenom radnom sposobnošću ne mogu da budu raspoređeni u smislu stava 2 ovog člana.

3. Prestanak potreba za radom zaposlenih

Član 5

Poslodavac je dužan da, u skladu sa programom uvođenja tehnoloških, ekonomskih ili organizacionih promena ustanove i programom ostvarivanja prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, obezbedi jedno od prava koja su utvrđena Zakonom.

Član 6

Pri određivanju zaposlenih za čijim je radom prestala potreba primenjuju se kriterijumi utvrđeni zakonom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom, po redosledu utvrđenim Opštim kolektivnim ugovorom.

Član 7

Pojedinačnim kolektivnim ugovorom preciziraju se i definišu kriterijumi za određivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba u smislu člana 6 Ugovora.

4. Stručno osposobljavanje i usavršavanje zaposlenih

Član 8

Pravo i obaveza je zaposlenog da se stručno osposobljava i usavršava u toku trajanja radnog odnosa.

Poslodavac može da obezbedi zaposlenom stručno osposobljavanje i usavršavanje u skladu sa planom i programom.

5. Odmori i odsustva

Član 9

Nastavnici i saradnici koriste godišnji odmor po pravilu za vreme letnjeg školskog raspusta.

Član 10

Dužina godišnjeg odmora utvrđuje se tako što se zakonski minimum od 18 radnih dana uvećava:

1) po osnovu doprinosa u radu, odnosno složenosti poslova radnog mesta:

- od I do II grupe poslova - jedan radni dan,

- od III do IV grupe poslova - dva radna dana,

- od V do VI grupe poslova - četiri radna dana,

- od VII do VIII grupe poslova - pet radnih dana;

2) po osnovu uslova rada:

- od I do II grupe poslova - četiri radna dana,

- od III do IV grupe poslova - tri radna dana,

- od V do VI grupe poslova - dva radna dana,

- od VII do VIII grupe poslova - jedan radni dan;

3) po osnovu radnog iskustva:

- do 10 godina - jedan radni dan,

- do 20 godina - dva radna dana,

- preko 20 godina - tri radna dana;

4) invalidu rada i vojnom invalidu - tri radna dana;

5) samohranom roditelju sa detetom do 14 godina života - dva radna dana;

6) roditelju koji ima više od troje dece do 14 godina života - dva radna dana.

Godišnji odmor utvrđen u stavu 1 ovog člana ne može biti duži od Zakonom utvrđenog maksimuma.

Član 11

Zaposleni sa navršenih 30 godina penzijskog staža ili navršenih 55 godina života i zaposlena - žena sa navršenih 25 godina penzijskog staža ili sa navršenih 50 godina života, kao i zaposleni mlađi od 18 godina života, ima pravo na godišnji odmor u trajanju od 30 radnih dana.

Član 12

Pored slučajeva utvrđenih Zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvo do 7 radnih dana u kalendarskoj godini u sledećim slučajevima:

- stupanje u brak - 5 radnih dana,

- stupanje u brak člana uže porodice - 2 radna dana,

- rođenje deteta - 5 radnih dana,

- smrt roditelja, usvojioca, brata ili sestre zaposlenog, kao i smrt lica koje živi u zajedničkom porodičnom domaćinstvu zaposlenog - 5 radnih dana,

- zaštita i otklanjanje štetnih posledica u domaćinstvu prouzrokovanih elementarnim nepogodama - 3 radna dana,

- selidba sopstvenog domaćinstva - 3 radna dana,

- polaganje stručnog ili drugog ispita - 1 radni dan, a najviše 6 radnih dana u toku kalendarske godine,

- učestvovanje na radnim takmičenjima koja se organizuju od strane sindikata - najmanje po jedan radni dan, u zavisnosti od udaljenosti mesta održavanja takmičenja,

- korišćenje organizovanog rekreativnog odmora u cilju prevencije radne invalidnosti - 7 radnih dana.

Odsustvo u slučajevima iz stava 1 alineje 3 i 4 ovog člana ne uračunava se u maksimalan broj radnih dana plaćenog odsustva u toku jedne kalendarske godine.

Članom uže porodice u smislu Ugovora smatra se bračni i vanbračni drug, dete rođeno u braku ili van braka, pastorak, usvojenik i drugo lice prema kome zaposleni ima zakonsku obavezu izdržavanja.

Član 13

Zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvo za obavljanje stručno-naučnog rada i usavršavanje zaposlenih u sledećim slučajevima:

- izrada specijalističkog rada zaposlenog za koji univerzitetska ustanova ima interes - do tri meseca,

- izrada magistarskog rada zaposlenog za koji univerzitetska ustanova ima interes - do šest meseci,

- izrada doktorske disertacije zaposlenog za koji univerzitetska ustanova ima interes - do jedne godine,

- za učešće u studijskim ili ekspertskim grupama od interesa za univerzitetsku ustanovu - do tri meseca.

Ukoliko zaposleni u roku od dve godine ne odbrani magistarski odnosno specijalistički rad ili u roku od tri godine ne odbrani doktorsku disertaciju, dužan je da nadoknadi univerzitetskoj ustanovi sredstva primljena na ime naknade zarade za vreme trajanja odsustva na način i u roku koji odredi poslovodni organ.

Član 14

Pored slučajeva utvrđenih Opštim kolektivnim ugovorom zaposleni ima pravo na neplaćeno odsustvo u kalendarskoj godini u sledećim slučajevima:

- učestvovanje zaposlenog u okviru međunarodne tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje u inostranstvu - do 30 dana,

- u slučaju smrti srodnika koji nisu navedeni u članu 9 ovog ugovora - 2 radna dana.

6. Zaštita zaposlenih na radu

Član 15

Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi sve potrebne uslove za zaštitu na radu u skladu sa zakonom, drugim propisima kojima se uređuje zaštita na radu i kolektivnim ugovorom.

III CENA RADA, ZARADA I OSTALA LIČNA PRIMANJA

1. Cena rada za najjednostavniji rad

Član 16

Učesnici Ugovora saglasni su da pri utvrđivanju cene rada i zarada za zaposlene polaze od:

- egzistencijalnih potreba zaposlenih i njihovih porodica,

- ostvarenog i projektovanog učešća sredstava za univerzitetsko obrazovanje u društvenom proizvodu,

- ostvarenog, procenjenog i projektovanog učešća neto zarada u društvenom proizvodu Republike,

- visine prosečnih zarada u Republici,

- visine potrošačke korpe za četvoročlanu porodicu,

- rasta troškova života,

- kvalifikacione strukture zaposlenih.

Član 17

Učesnici Ugovora u postupku pregovaranja formiraju predlog o visini cene rada za najjednostavniji rad.

Formirani predlog učesnici podnose Vladi Republike Srbije na razmatranje.

Vlada Republike Srbije donosi konačnu odluku o visini cene rada za najjednostavniji rad.

2. Cena rada za tipična radna mesta

Član 18

Cena rada za tipična radna mesta utvrđuje se tako što se cena rada za najjednostavniji rad utvrđena u Ugovoru pomnoži sa koeficijentima tipičnih radnih mesta po grupama poslova, i to:

Grupa poslova	Zahtev stručnosti - poslovi	Koeficijenti
1	2	3
I	(Ne zahteva se stručnost)
	- fizički radnik	2,1
II	(Stručna osposobljenost u trajanju od šest meseci - I stepen)
	- spremačica	2,4
III	(Stručna osposobljenost u trajanju od šest meseci - II stepen)
	- manipulativni radnik	2,5
	- vrtlar, štalar i čuvar eksperimentalnih životinja	2,7
	- portir, čuvar, kurir, domar, telefonista magacioner	2,8
IV	(Kvalifikovani radnik - III stepen)
	- ložač, poslovi KV radnika, unošenje podataka na računaru i održavanje instalacija, vozač, pomoćnik obducenta i domar, ekonom nabavljač	3,7
V	(Srednja stručna sprema - IV stepen)
	- vozač putničkog vozila, finanasijsko-računovodstveni poslovi, kontista, bilansista, administrativno-tehnički sekretar, laborant, tehničar, tehnički saradnik, daktilograf, knjižničar, unošenje podataka na računaru, arhivski pomoćnik i knjigovezac	4,2
	- samostalni knjižničar	4,4
VI	(Visoko kvalifikovani radnik - V stepen)
	- VKV majstor, radnik na održavanju opreme, instalacija, uređaja i voznog parka, domar	4,5
VII	(Viša školska sprema - VI stepen)
	- kontista, bilansista, finansijski poslovi, adminsistrativno-tehnički poslovi, programer, referent za opšte poslove i statističar	4,6
	- viši tehnički saradnik, viši stručni saradnik i samostalni viši knjižničar	5,1
	- šef računovodstva (sa više od 10 godina radnog iskustva)	5,5
VIII	(Visoka školska sprema - VII stepen)
	- stručni saradnik, pravnik, ekonomista, bibliotekar, istraživač, lektor i prevodilac sekretar fakulteta, šef kabineta rektora	6,5
	- generalni sekretar univerziteta	6,6
	- asistent-pripravnik, viši bibliotekar	6,8
	- predavač, bibliotekar savetnik, šef službe	7,1
IX	(Magistar nauka)
	- asistent - magistar, istraživač - saradnik, asistent - umetnički saradnik, predavač, saradnik i viši bibliotekar - magistar, sistem - analitičar	7,2
	- stručni saradnik na akademiji ili fakultetu umetnosti	7,3
	- viši predavač i viši lektor	7,4
X	(Doktor nauka)
	- asistent - dr	7,8
	- viši stručni saradnik na akademiji ili fakultetu umetnosti	8,1
	- docent, naučni saradnik, umetnički saradnik, bibliotekar savetnik, generalni sekretar univerziteta	8,5
	- samostalni stručni saradnik na akademiji ili fakultetu umetnosti	9,2
	- vanredni profesor, viši naučni saradnik, viši umetnički saradnik	9,3
	- redovni profesor, samostalni umetnički saradnik i naučni savetnik	10,1
Koeficijenti zaposlenih koji vrše odgovarajuće funkcije uvećavaju se, i to:
- šef odseka, grupe ili službe		5%
- šef katedre, predsednik veća katedre, sekretar ustanove, šef računovodstva, šef studija, šef kabineta rektora		10%
- prodekan fakulteta		15%
- generalni sekretar univerziteta		20%
- direktor, rukovodilac instituta		25%
- prorektor, dekan fakulteta		30%
- rektor univerziteta		35%

Koeficijenti za utvrđivanje cene rada sadrže elemente složenosti, odgovornosti i uslova rada radnih mesta.

Član 19

Cena rada pripravnika ne može biti niža od 80% cene rada radnog mesta za koje se pripravnik osposobljava.

3. Zarade

Član 20

Zarade zaposlenog utvrđuju se na osnovu cene rada radnog mesta predviđene Ugovorom, odnosno pojedinačnim kolektivnim ugovorom, radnog učinka, vremena provedenog na radu i ostvarenih rezultata rada.

Član 21

Zarade se mogu isplatiti u dva dela, i to:

- prvi deo u prvoj polovini tekućeg meseca za prethodni mesec,

- drugi deo do kraja tekućeg meseca za prethodni mesec.

4. Uvećanje zarada

Član 22

Zarada zaposlenog uvećava se pod uslovima propisanim Zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.

5. Naknade zarada i ostala lična primanja

Član 23

Zaposleni ima pravo na naknadu zarade po osnovu odsustvovanja sa rada u slučajevima i visini utvrđenim Opštim kolektivnim ugovorom.

Član 24

Poslodavac može da isplati zaposlenom jubilarnu nagradu za godine rada provedene u ustanovi.

Jubilarnom godinom rada smatra se svaka navršena 10, 20. i 30. godina rada u ustanovi.

Jubilarna nagrada iznosi 50% prosečne neto zarade koja se isplaćuje u ustanovi u mesecu koji prethodi mesecu u kome se nagrada isplaćuje.

Član 25

Poslodavac može zaposlenom isplatiti solidarnu pomoć u sledećim slučajevima:

1. duže ili teže bolesti zaposlenog ili člana njegove uže porodice;

2. nabavke ortopedskih pomagala i aparata za rehabilitaciju zaposlenog ili člana njegove uže porodice;

3. zdravstvene rehabilitacije zaposlenog;

4. nastanka teže invalidnosti zaposlenog;

5. ublažavanja posledica elementarnih nepogoda na neosiguranom stambenom objektu zaposlenog;

6. nabavke lekova za zaposlenog ili člana uže porodice;

7. pomoć porodici za slučaj smrti zaposlenog ili člana uže porodice u visini troškova pogrebnih usluga.

Visina pomoći u toku godine u slučajevima utvrđenim u stavu 1 tač. 1 do 6 ovog člana priznaje se na osnovu uredne dokumentacije do visine tri prosečne neto zarade u privredi Republike Srbije prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike.

Član 26

Poslodavac može, uz isplatu mesečne zarade zaposlenima, da obezbedi sredstva za prevenciju radne invalidnosti i rekreativni odmor u iznosu od najmanje 0,2% na masu sredstava isplaćenih na ime zarada zaposlenih.

Uslove i kriterijume za korišćenje ovih sredstava utvrđuju poslodavac i sindikalna organizacija u pojedinačnom kolektivnom ugovoru.

IV DISCIPLINSKA I MATERIJALNA ODGOVORNOST

Član 27

Na disciplinsku i materijalnu odgovornost zaposlenih primenjuju se odredbe zakona i pojedinačnog kolektivnog ugovora.

Član 28

Težina štetne posledice za koju se izriče mera prestanka radnog odnosa utvrđuje se pojedinačnim kolektivnim ugovorom.

Član 29

Poslodavac može, po zahtevu zaposlenog, da umanji visinu naknade štete najviše do jedne polovine štete, ako bi naplata štete u punom iznosu dovela do ugroženosti podmirivanja osnovnih potreba zaposlenog i njegove porodice, u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom.

Član 30

Zaposleni se može privremeno udaljiti sa radnog mesta ili iz ustanove u slučajevima utvrđenim zakonom i samo u okolnostima utvrđenim pojedinačnim kolektivnim ugovorom.

V USLOVI ZA RAD SINDIKATA

Član 31

Poslodavac je dužan da sindikatu omogući uslove za rad u skladu sa Zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.

VI NAČIN REŠAVANJA KOLEKTIVNIH RADNIH SPOROVA

Član 32

Sporovi koji nastanu pri zaključivanju, izmenama i dopunama Ugovora, kao i pri njegovoj primeni, rešavaju se pred arbitražom.

Član 33

Arbitraža iz člana 32 Ugovora sastoji se od tri člana od kojih po jednog biraju učesnici Ugovora, a trećeg člana sporazumno određuju iz reda priznatih stručnjaka koji je istovremeno i predsednik arbitraže.

Član 34

Arbitraža svoje odluke donosi većinom glasova pošto sasluša stranke u sporu i izvrši uvid u potrebnu dokumentaciju.

Arbitraža se obrazuje za vreme od dve godine.

Član 35

Odluku o spornom pitanju arbitraža donosi u roku od 15 dana od kada je pokrenut spor.

Arbitrima se može odrediti naknada za rad.

Član 36

Arbitraža svoju odluku saopštava usmeno strankama u sporu, a pismenu odluku dostavlja u roku od tri dana od dana usmenog saopštenja.

VII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 37

Ugovor se zaključuje na neodređeno vreme, a može prestati da važi na osnovu sporazuma učesnika ili otkazom.

U slučaju otkaza Ugovor se primenjuje najduže šest meseci od dana podnošenja otkaza, kada Ugovor prestaje da važi.

Predlog za izmenu i dopunu Ugovora može da podnese svaki potpisnik u pismenom obliku.

Potpisnici Ugovora dužni su da se u roku od 15 dana od dana prijema predloga za izmenu i dopunu Ugovora izjasne o predlogu.

Član 38

Pojedinačni kolektivni ugovori usaglasiće se sa ovim ugovorom, odnosno zaključiće se u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog ugovora.

Član 39

Danom stupanja na snagu Ugovora prestaje da važi Poseban kolektivni ugovor za univerzitetsko obrazovanje ("Službeni glasnik RS", br. 43/94, 27/95, 9/96 i 17/97).

Član 40

Ovaj ugovor stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjivaće se počev od isplate zarada za mesec januar 2000. godine.