UPUTSTVOZA SPROVOĐENJE ODLUKE O NAČINU PRINUDNE NAPLATE S RAČUNA KLIJENTA("Sl. list SRJ", br. 67/2002 i 7/2003) |
1. Narodna banka Jugoslavije vodi evidenciju o redosledu naplate osnova za prinudnu naplatu iz člana 47 stav 1 Zakona o platnom prometu ("Službeni list SRJ", br. 3/2002) (u daljem tekstu: Zakon), prema prioritetu, danu i času prijema.
Evidencija iz stava 1 ove tačke vodi se po dužnicima i sadrži sledeće podatke:
1) naziv dužnika,
2) matični broj dužnika,
3) poreski broj dužnika,
4) brojeve računa dužnika,
5) vreme prijema osnova za prinudnu naplatu, naloga za uplatu javnih prihoda, odnosno naloga poverilaca (datum, čas i minut),
6) naziv izdavaoca, naziv i broj osnova za naplatu,
7) naziv i broj računa primaoca sredstava,
8) iznos na koji glasi osnov za naplatu, odnosno nalog poverioca,
9) datum i iznos delimičnog izvršenja,
10) datum i iznos konačnog izvršenja.
Narodna banka Jugoslavije može u evidenciji iz stava 1 ove tačke za svoje potrebe, obezbediti i druge podatke.
Osnovi za prinudnu naplatu
2. Za prinudnu naplatu javnih prihoda, nadležni državni organ donosi rešenje o prinudnoj naplati ili zaključak o dozvoli izvršenja.
Narodna banka Jugoslavije proverava da li rešenje o prinudnoj naplati, odnosno zaključak o dozvoli izvršenja sadrže sledeće elemente:
1) broj i datum rešenja o utvrđivanju obaveza;
2) naziv (firmu), adresu (sedište ili prebivalište), matični i poreski broj obveznika;
3) naziv i broj računa na koji se sredstva prenose;
4) iznos obaveze, kamatu, kamatne stope i period za koji se obračunava;
5) nalog da ona sprovede postupak prinudne naplate;
6) oznaku da prigovor, odnosno žalba ne zadržava izvršenje tog rešenja, odnosno zaključka;
7) potpis i pečat organa koji je doneo to rešenje, odnosno taj zaključak.
Narodna banka Jugoslavije proverava da li rešenje o zabrani raspolaganja sredstvima sa računa, koje je doneo organ iz stava 1 ove tačke, sadrži:
1) naziv, adresu, matični i poreski broj obveznika kome se određuje zabrana raspolaganja sredstvima na računima;
2) nalog da ona sprovede zabranu raspolaganja sredstvima;
3) period za koji se vrši zabrana raspolaganja sredstvima.
3. U postupku prinudne naplate u carinskom postupku, izvršni naslovi mogu biti:
- izvršno rešenje carinarnice;
- deklaracija po kojoj je izvršeno carinjenje s napomenom carinskog organa da prigovor nije podnet u propisanom roku;
- obračun carinskih i drugih uvoznih dažbina u putničkom prometu snabdeven klauzulom izvršnosti.
Carinski organ, na osnovu izvršnih naslova iz stava 1 ove tačke, donosi nalog, rešenje ili zaključak, kojima se Narodnoj banci Jugoslavije nalaže da sprovede postupak izvršenja prinudne naplate.
Narodna banka Jugoslavije proverava da li nalog, rešenje, odnosno zaključak iz stava 2 ove tačke sadrži:
1) broj i datum rešenja carinskog organa ili broj i datum carinske deklaracije po kojoj je izvršeno carinjenje, odnosno broj i datum obračuna carinskih i drugih uvoznih dažbina u putničkom prometu;
2) naziv (firmu), adresu, matični i poreski broj obveznika;
3) naziv i broj računa na koji se sredstva prenose;
4) iznos obaveze koja se prenosi sa računa obveznika, sa kamatom i periodom za koji se ona obračunava;
5) nalog da ona sprovede postupak prenosa sredstava;
6) oznaku da žalba ne odlaže prinudnu naplatu;
7) potpis i pečat carinskog organa.
4. Izvršenje na novčanim sredstvima po sudskim rešenjima o dozvoli izvršenja, Narodna banka Jugoslavije sprovodi pre pravnosnažnosti rešenja o izvršenju.
U slučaju da je sudsko rešenje o izvršenju doneto na osnovu verodostojne isprave - fakture (uključujući i obračun kamate), javne isprave, izvoda iz overenih poslovnih knjiga, privatne isprave overene u skladu sa zakonom i isprave koja ima značaj javne isprave prema posebnim propisima - Narodna banka Jugoslavije izvršenje sprovodi posle prijema pravnosnažnog rešenja o izvršenju, osim ako je rešenje doneto na osnovu menice i čeka s protestom i povratnim računom (kad je to potrebno za zasnivanje potraživanja), u kom se slučaju izvršava pre pravnosnažnosti.
Narodna banka Jugoslavije proverava da li sudsko rešenje o dozvoli izvršenja sadrži:
1) naziv suda koji je doneo rešenje;
2) nalog da Narodna banka Jugoslavije prenese sredstva s računa dužnika u korist poverioca;
3) naziv (firmu) i adresu poverioca, broj njegovog računa u čiju će se korist preneti sredstva, kao i naziv banke kod koje se taj račun vodi, odnosno nalog da se isplata poveriocu izvrši u gotovom;
4) naziv (firmu), adresu, matični i poreski broj dužnika;
5) iznos obaveze (glavni dug, kamata, troškovi);
6) iznos na koji se obračunava kamata, period za koji se obračunava (od kog datuma teče rok za obračun kamate i do kada), po kojoj kamatnoj stopi i kojom metodom se vrši obračun kamate, odnosno na osnovu kog propisa se određuje kamatna stopa;
7) potpis i pečat suda.
Sud može doneti rešenje o određivanju privremene, odnosno prethodne mere kojim se Narodnoj banci Jugoslavije nalaže da sprovede postupak zabrane raspolaganja sredstvima na računima klijenta kod banke.
Narodna banka Jugoslavije proverava da li rešenje iz stava 4 ove tačke sadrži:
1) naziv, adresu, matični i poreski broj obveznika kome se određuje zabrana raspolaganja sredstvima na računima;
2) nalog da ona sprovede postupak zabrane raspolaganja sredstvima;
3) period za koji se vrši zabrana raspolaganja sredstvima.
5. Prinudnu naplatu naloga iz člana 47 stav 1 tačka 2 (što se tiče naplate usluga platnog prometa) i tačka 3 Zakona, Narodna banka Jugoslavije sprovodi na osnovu elektronskog naloga banke dužnika - poruke SMT 710.
Izvršenje prinudne naplate
a) Prijem osnova za prinudnu naplatu
6. Osnove za prinudnu naplatu iz tač. 2, 3 i 4 ovog uputstva, podnosilac dostavlja Narodnoj banci Jugoslavije - Odseku za prinudnu naplatu.
Banka izdavalac naloga iz tačke 5 ovog uputstva, taj nalog elektronski dostavlja Narodnoj banci Jugoslavije.
7. Narodna banka Jugoslavije vodi posebnu evidenciju o redosledu prijema osnova iz člana 47 stav 1 Zakona po kojima se sprovodi prinudna naplata, prema danu i času prijema.
Na osnov za prinudnu naplatu iz člana 47 stav 1 tač. 1 i 2 Zakona ovlašćeni radnik stavlja datum, čas i minut prijema. Ovi se osnovi unose u evidenciju iz stava 1 ove tačke prema redosledu po kome su primljeni.
Ako je poštom istovremeno primljeno više osnova za prinudnu naplatu koji se odnose na istog dužnika, na njima se označava isto vreme prijema, a evidentiraju se prema rednom broju poštanske pošiljke, odnosno rednom broju iz dostavne evidencije. Ako tog broja nema ili se ne može utvrditi - evidentiraju se prema datumu donošenja osnova za naplatu koji je na njima naznačen, počev od ranijeg datuma; ako je datum isti - evidentiraju se prema rednom broju pod kojim su evidentirani kod podnosioca, počev od manjeg broja (ako je reč o istom podnosiocu).
Ako se redosled prijema osnova za prinudnu naplatu ne može odrediti ni na jedan od načina navedenih u stavu 3 ove tačke, takva rešenja unose se u evidenciju prema azbučnom redu naziva poverioca.
Osnovi za prinudnu naplatu primljeni preko dostavne knjige podnosioca unose se u evidenciju onim redom kojim su bili uneti u toj dostavnoj knjizi.
Evidencija iz stava 5 ove tačke sadrži sledeće podatke:
1) redni broj;
2) vreme prijema osnova za prinudnu naplatu (datum, čas i minut);
3) naziv, matični i poreski broj dužnika;
4) naziv izdavaoca, naziv i broj osnova za naplatu;
5) naziv primaoca sredstava i broj njegovog računa;
6) iznos na koji glasi osnov za naplatu;
7) potpis ovlašćenog radnika kome je predat osnov za naplatu.
Posle unošenja osnova iz člana 47 stav 1 tač. 1 i 2 Zakona u evidenciju iz ove tačke i provere njihove ispravnosti, ti se osnovi odmah elektronski unose u evidenciju o redosledu naplate prioriteta.
8. Ako osnovi za prinudnu naplatu nisu iz člana 47 stav 1 Zakona ili ne sadrže sve podatke potrebne za pravilno izvršenje, takvi osnovi se istoga dana vraćaju izdavaocu, uz propratno pismo u kome se navode razlozi vraćanja.
Narodna banka Jugoslavije vodi evidenciju o vraćenim osnovima za prinudnu naplatu, koja sadrži podatke iz tačke 6 ovog uputstva i napomenu o kom je nedostatku reč.
Kada banka elektronsku poruku SMT 710 pošalje zbog toga što na računima dužnika koji se vode kod te banke nema sredstava za izvršenje naloga izdatog po osnovu naplate usluga platnog prometa i po osnovu iz člana 47 stav 1 tačka 2 (što se tiče naplate usluga platnog prometa) i tačka 3 Zakona - Narodna banka Jugoslavije proverava da li elektronski nalog banke izdat po tim osnovima sadrži sve podatke neophodne za postupanje po tom nalogu, uključujući i podatke koji se odnose na delimičnu isplatu, kao i oznaku vremena izdavanja naloga.
Prinudna naplata vrši se prema redosledu kojim su osnovi za naplatu elektronski uneti u evidenciju o redosledu naplate prioriteta.
b) Sprovođenje prinudne naplate
9. Narodna banka Jugoslavije, radi sprovođenja prinudne naplate, elektronskom porukom SMT 711, koja sadrži matični i poreski broj vlasnika, bankama kod kojih dužnik ima otvorene račune nalaže da blokiraju te račune dužnika. Istovremeno, Narodna banka Jugoslavije obaveštava i druge banke da tom dužniku ne mogu otvarati nove račune dok traje blokada.
Nakon blokiranja računa dužnika banke su obavezne da elektronskom porukom SMT 718 dostave informaciju o stanju tih računa, kao i o ukupnom iznosu dinarske protivvrednosti sredstava na deviznim računima dužnika kod tih banaka, ako ih taj dužnik ima.
Posle prijema informacije o stanju sredstava na računima dužnika kod banaka, kao i o vremenu (datum i čas) kada je to stanje utvrđeno - Narodna banka Jugoslavije, elektronskom porukom SMT 719, banci koja je prva označena u osnovu za naplatu nalaže da sredstva sa računa dužnika prenese na račun naveden u tom osnovu, kao i da sredstva koja se odnose na troškove sprovođenja prinudnog izvršenja sa računa dužnika prenese na račun Narodna banke Jugoslavije. Ako na računima dužnika kod te banke nema dovoljno sredstava, Narodna banka Jugoslavije naložiće da se sredstva sa računa dužnika kod ostalih banaka koji su navedeni u osnovu za naplatu prenesu na ovaj račun, a prema redosledu navedenom u tom osnovu.
Ako na računima dužnika kod banaka navedenim u osnovu za prinudnu naplatu nema sredstava ili u tom osnovu nisu navedeni računi dužnika - Narodna banka Jugoslavije zahtev za prenos sredstava upućuje drugim bankama u kojima dužnik ima sredstva na računima, i to proporcionalno, prema stanju sredstava na tim računima.
Ako na dinarskim računima dužnika kod banaka nema dovoljno sredstava za izvršenje osnova za prinudnu naplatu, Narodna banka Jugoslavije će elektronskom porukom SMT 719 naložiti banci kod koje se vode devizni računi dužnika da sredstva sa tih računa bez odlaganja prenese u korist dinarskog računa navedenog u osnovu za prinudnu naplatu, po kupovnom kursu na dan prenosa.
10. Izuzetno od tačke 9 ovog uputstva, prinudna naplata ne vrši se na sredstvima sa računa klijenta čije je izvršenje izuzeto zakonom, sudskom odlukom ili odlukom drugog nadležnog organa, kao ni iz oročenih sredstava, pokrivenih akreditiva ni kolaterala.
11. Kada je po osnovu za naplatu, pored glavnog duga, određeno i plaćanje kamate i troškova za naplatu, a za naplatu celokupnog iznosa nema dovoljno sredstava - najpre se plaćaju troškovi, pa kamata, pa glavni dug, u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima. Ako je osnovom za naplatu naloženo i plaćanje novčane kazne - redosled naplate je sledeći: troškovi, novčana kazna, kamata, glavni dug.
Kamata se obračunava i naplaćuje na način određen u osnovu za naplatu, u skladu sa zakonom. Izvršna odluka kojom se nalaže plaćanje kamate podobna je za izvršenje i kada je, umesto kamatne stope izražene u brojčanom iznosu, naveden propis na osnovu koga je kamata dosuđena. Ako se kamata plaća za određeni period, i obračunava se za taj period, a ako je naloženo da se plaća do dana isplate glavnog duga - obračunava se od dana dospelosti određenog u osnovu za naplatu do dana konačne isplate glavnog duga. Danom konačne isplate glavnog duga smatra se dan kada je zadužen račun dužnika. Ako je isplata tog duga, zbog nedostatka sredstava, vršena u više delova - kamata se obračunava do poslednjeg dana isplate poslednjeg dela glavnog duga.
12. Kada prenese sredstva po osnovu za prinudnu naplatu - banka, bez odlaganja, elektronskom porukom SMT 720 obaveštava o tome Narodnu banku Jugoslavije.
Danom konačne isplate celokupnog duga smatra se dan kad je sa računa dužnika isplaćen celokupan iznos po osnovu za prinudnu naplatu.
Do konačne isplate celokupnog duga banke su dužne da Narodnu banku Jugoslavije obaveštavaju o stanju blokiranih računa dužnika po svakom prilivu sredstava i iznosu sredstava posle isteka ugovora o oročavanju dinarskih i deviznih sredstava, uz naznaku vremena (datum i čas) kada je to stanje utvrđeno.
Posle konačnog izvršenja naloga za prinudnu naplatu, bankama se šalje elektronska poruka SMT 712 za deblokiranje svih računa dužnika, koja istovremeno znači da se klijentu koji je bio blokiran mogu otvarati novi računi.
U slučaju izvršenja naloga iz člana 47 stav 1 tačka 2 (što se tiče naplate usluga platnog prometa) i tačka 3 Zakona, u elektronskoj poruci SMT 712 daju se podaci o iznosu preostalog duga, o broju računa sa koga je isplata izvršena i o datumu isplate.
Posle izvršene naplate celokupnog iznosa iz osnova za prinudnu naplatu, na osnovu za naplatu koji je u materijalnom obliku ovlašćeni radnik Narodne banke Jugoslavije stavlja datum izvršenja, kao i iznos plaćenih troškova, kamate i glavnog duga, i odlaže ga u arhivu, a osnov za naplatu u elektronskom obliku odlaže u elektronsku arhivu.
13. Ako se prinudna naplata sprovodi na teret žiro-računa SR Jugoslavije i republika članica i drugih računa na kojima se vode sredstva javnih prihoda - Narodna banka Jugoslavije prinudnu naplatu sprovodi u skladu sa ovim uputstvom, slanjem elektronskih poruka organu kod koga se vode ti računi.
Prinudna naplata sa konsolidovanog računa trezora vrši se samo do visine sredstava na podračunu korisnika budžetskih sredstava (dužnika).
v) Naplata u obrocima
14. Rešenje o izvršenju kojim se dužniku nalaže plaćanje povremenih davanja (novčana renta na ime izdržavanja i sl.) koja dospevaju periodično (mesečno, godišnje i sl.) izvršava se na način i u vreme određeno u samom rešenju.
Sva buduća davanja naplaćuju se po istom rešenju sve do roka, odnosno vremena određenog u tom rešenju.
Buduća povremena davanja naplaćuju se na dan određen u rešenju o izvršenju, a ako se naplata ima izvršiti u određenom roku - naplaćuju se najkasnije poslednjeg dana tog roka.
Ako je isplata obroka određena mesečno, a Narodna banka Jugoslavije dobije rešenje posle isteka tog meseca (ili posle više meseci), sve zaostale rate isplaćuju se odjednom, a buduće rate se isplaćuju na način predviđen rešenjem.
U slučaju da se budući obroci ne mogu isplatiti zbog promene adrese poverioca ili iz drugih razloga - o tome se obaveštava sud i dalja isplata odlaže do dostavljanja tačne adrese ili drugih podataka, a sprovođenje izvršenja nastavlja, s tim što se iznos svih dotle dospelih obroka isplaćuje odjednom; ako za njihovu isplatu nema dovoljno sredstava, isplata se vrši iz prvog priliva sredstava, i to pre drugih obaveza.
Redosled naplate svih budućih broka određuje se prema vremenu prijema rešenja o izvršenju.
Rešenja o budućim povremenim davanjima unose se u evidenciju o rešenjima za naplatu budućih povremenih davanja.
g) Naplata od solidarnih dužnika
15. Ako su u rešenju o izvršenju, odnosno u drugom osnovu za prinudnu naplatu navedena dva ili više dužnika koji solidarno odgovaraju (svako od njih odgovara za obavezu, a kada jedan plati, ostali se oslobađaju obaveze), naplata će se izvršiti u celini - prema redosledu dužnika određenom u rešenju o izvršenju; ako taj redosled nije određen, naplata se vrši po redosledu po kome su dužnici navedeni u rešenju o izvršenju.
Ako na računu dužnika koji je prvi određen, odnosno naveden u osnovu za naplatu nema sredstava za naplatu, ili ih nema dovoljno - naplata se vrši od prvog sledećeg dužnika određenog, odnosno navedenog u rešenju - sve dok se ne iskoriste sva raspoloživa sredstva na računima svih solidarnih dužnika.
d) Odlaganje izvršenja
16. Ako posle prijema rešenja o izvršenju, a pre izvršenog prenosa sredstava, Narodna banka Jugoslavije primi od suda rešenje o odlaganju tog izvršenja, na predlog poverioca - Narodna banka Jugoslavije zastaće sa naplatom po tom rešenju, do isteka roka naznačenog u samom rešenju.
Ako primi od poverioca pismeno obaveštenje da je pred sudom izjavio da je odustao od daljeg izvršenja i ako poverilac dostavi dokaz da je dao takvu izjavu - Narodna banka Jugoslavije zastaće sa naplatom po tom rešenju. Narodna banka Jugoslavije nastaviće naplatu po ovom rešenju samo ako od suda dobije odluku (rešenje, zaključak) da nastavi sprovođenje izvršenja.
Narodna banka Jugoslavije zastaće i sa izvršenjem osnova za prinudnu naplatu drugih organa (poreskih, carinskih i dr.) ako od njih primi verodostojan dokument iz koga se nesumnjivo može utvrditi da poverilac, odnosno organ traži zastajanje sa naplatom.
O zaustavljanju postupka prinudne naplate, Narodna banka Jugoslavije će odmah obavestiti banke - elektronskom porukom SMT 712, radi deblokade klijenta.
đ) Protivizvršenje
17. Protivizvršenje sud dostavlja Narodnoj banci Jugoslavije. Sa rešenjem o protivizvršenju postupa se na način koji je propisan za postupanje sa rešenjem o izvršenju.
e) Zabrana raspolaganja sredstvima
18. Ako je odlukom nadležnog organa (suda, Republičke uprave javnih prihoda, finansijske policije) naložena zabrana raspolaganja sredstvima, Narodna banka Jugoslavije će elektronskom porukom SMT 711 obavestiti banke kod kojih klijent ima otvorene računa da blokiraju sredstva sa tih računa. Narodna banka Jugoslavije će istom porukom obavestiti i druge banke da dužniku ne mogu otvoriti nove račune dok traje zabrana raspolaganja.
Posle dobijanja odluke nadležnog organa o obustavi zabrane raspolaganja, odnosno posle isteka roka ako je on izričito naveden, Narodna banka Jugoslavije elektronskom porukom SMT 712 obaveštava banke da deblokiraju račune, odnosno da mogu otvoriti nove račune.
Ako je banci dostavljena sudska odluka ili odluka drugog nadležnog organa kojom je naložena zabrana raspolaganja sredstvima, ta banka će o tome elektronskom porukom SMT 710 obavestiti Narodnu banku Jugoslavije. Narodna banka Jugoslavije u tom slučaju neće vršiti prinudnu naplatu sa računa koji su predmet zabrane raspolaganja.
Postupanje kod statusnih promena
19. U slučaju da je pravno lice koje ima evidentirane neizvršene naloge za prinudnu naplatu prestalo da postoji zbog statusne promene (spajanje, pripajanje, podela ili drugi način predviđen zakonom) - ti se nalozi izvršavaju solidarno sa računa pravnih subjekata nastalih statusnom promenom, na način određen u tački 15 ovog uputstva.
Dokazom o izvršenoj statusnoj promeni iz stava 1 ove tačke smatraće se rešenje suda ili drugog nadležnog organa kod koga je registrovana ta promena.
Ako Narodna banka Jugoslavije iz raspoložive dokumentacije ne može da utvrdi ko je pravni sledbenik dužnika kod koga je došlo do statusne promene iz stava 1 ove tačke, neizvršene naloge za naplatu vratiće podnosiocima, a banke kod kojih se nalaze nalozi iz člana 47 stav 1 tačka 3 Zakona - pismeno će obavestiti da vrate te naloge.
Prelazne i završne odredbe
20. Evidencije o neizvršenim osnovima za prinudnu naplatu, i to sa svih računa dužnika, i o nalozima poverilaca koje je Narodna banka Jugoslavije vodila do datuma primene ovog uputstva - Narodna banka Jugoslavije nastaviće da vodi i posle tog datuma, na način i po postupku predviđenim ovim uputstvom.
21. U slučaju da poverilac koji je na redu za naplatu nije otvorio račun kod banke - Narodna banka Jugoslavije će ga odmah obavestiti o obavezi otvaranja računa, radi sprovođenja izvršenja.
22. Akceptni nalozi, barirani čekovi i menice izdati do 31. decembra 2002. godine, a koji dospevaju do 30. juna 2003. godine - izvršiće se na način i po postupku koji su propisani uputstvom kojim je uređeno sprovođenje tačke 13 st. 2 i 3 Odluke o obliku, sadržini i načinu korišćenja jedinstvenih instrumenata platnog prometa i ovim uputstvom.
23. Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ", a primenjivaće se od 1. januara 2003. godine.
Samostalna odredba Uputstva o izmeni
Uputstva za sprovođenje Odluke o načinu prinudne naplate s računa klijenta
("Sl. list SRJ", br. 7/2003)
2. Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ", a primenjivaće se od 7. februara 2003. godine.