ZAKONO POTVRĐIVANJU KONZULARNE KONVENCIJE IZMEĐU SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE I REPUBLIKE MAKEDONIJE("Sl. list SRJ - Međunarodni ugovori", br. 1/98) |
ČLAN 1
Potvrđuje se Konzularna konvencija između Savezne Republike Jugoslavije i Republike Makedonije, potpisana 3. jula 1997. godine u Beogradu, u originalu na srpskom i makedonskom jeziku.
ČLAN 2
Tekst Konvencije u originalu na srpskom jeziku glasi:
KONZULARNA KONVENCIJA
IZMEĐU SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE I REPUBLIKE MAKEDONIJE
Savezna Republika Jugoslavija i Republika Makedonija (u daljem tekstu: strane ugovornice), u želji da dalje jačaju i razvijaju prijateljske odnose i saradnju između dve države i da regulišu i unaprede konzularne odnose u cilju zaštite prava i interesa svojih državljana, sporazumele su se o sledećem:
Glava I
Definicije
U smislu ove konvencije dole navedeni izrazi imaju sledeće značenje:
(1) "država imenovanja" označava stranu ugovornicu koja imenuje konzularnog funkcionera;
(2) "država prijema" označava stranu ugovornicu na čijoj teritoriji konzularni funkcioner obavlja svoje funkcije;
(3) "konzulat" označava svaki generalni konzulat, konzulat, vicekonzulat ili konzularnu agenciju;
(4) "konzularno područje" označava teritoriju određenu konzulatu za obavljanje konzularnih funkcija;
(5) "šef konzulata" označava lice koje je ovlašćeno da radi u tom svojstvu;
(6) "konzularni funkcioner" označava svako lice, uključujući i šefa konzulata koje je u tom svojstvu ovlašćeno da obavlja konzularne funkcije;
(7) "konzularni službenik" označava svako lice koje obavlja administrativne ili tehničke poslove konzulata;
(8) "član poslužnog osoblja" označava svako lice koje obavlja poslužne poslove u konzulatu;
(9) "član konzulata" označava konzularne funkcionere, konzularne službenike i članove poslužnog osoblja;
(10) "članovi konzularnog osoblja" označava konzularne funkcionere osim šefa konzulata, konzularne službenike i članove poslužnog osoblja;
(11) "član privatne posluge" označava lice koje je zaposleno isključivo u privatnoj službi člana konzulata;
(12) "član porodice" označava bračnog druga, decu i roditelje člana konzulata, pod uslovom da ova lica s njim žive u zajedničkom domaćinstvu;
(13) "konzularne prostorije" označava zgrade ili delove zgrada sa zemljištem koje im pripada, bez obzira na to čije su vlasništvo, koje se koriste isključivo za potrebe konzulata;
(14) "konzularna arhiva" označava sve isprave, dokumente, prepisku, knjige, filmove, audio i video trake, diskete, fotografije, tehnička sredstva, registre, kartoteke, materijal za šifrovanje, sredstva za rad, kao i opremu i nameštaj koji su namenjeni njihovoj zaštiti i čuvanju;
(15) "brod" označava svaki plovni objekat države imenovanja koji plovi pod njenom zastavom, osim vojnog broda;
(16) "vazduhoplov" označava svaku letilicu države imenovanja koja je registrovana u toj državi, osim vojnog vazduhoplova.
Glava II
KONZULARNI ODNOSI
Otvaranje konzulata
1. Konzulat se može otvoriti na teritoriji druge strane ugovornice samo uz njenu saglasnost.
2. Sedište konzulata, njegov rang i njegovo konzularno područje određuje država imenovanja, što podleže odobrenju države prijema.
3. Država imenovanja može naknadno da promeni sedište konzulata, njegov rang ili njegovo konzularno područje, samo uz saglasnost države prijema.
4. Izričita saglasnost države prijema je potrebna i za otvaranje kancelarije kao dela postojećeg konzulata van njegovog sedišta.
Državljanstvo člana konzulata
1. Konzularni funkcioner može biti samo državljanin države imenovanja, koji nije stalno nastanjen u državi prijema.
2. Službenik konzulata ili član poslužnog osoblja može biti državljanin države imenovanja ili države prijema.
Imenovanje i prihvatanje šefa konzulata
1. Šefa konzulata imenuje država imenovanja, a obavljanje funkcije odobrava mu država prijema.
2. Šef konzulata dobija od države imenovanja dokument u obliku patentnog pisma ili sličnog akta koji se izdaje za svako imenovanje, u kome se potvrđuje njegovo svojstvo i navodi, po pravilu, ime i prezime konzula, njegova kategorija i konzularni rang, konzularno područje i sedište konzulata.
3. Država imenovanja dostaviće, diplomatskim ili drugim pogodnim putem, patentno pismo ili sličan akt organu nadležnom za inostrane poslove države prijema.
4. Ukoliko država prijema to prihvati, država imenovanja može umesto patentnog pisma ili sličnog akta državi prijema da uputi notifikaciju, koja sadrži sve podatke predviđene u stavu 2 ovog člana.
5. Šefu konzulata se odobrava obavljanje njegove funkcije kada dobije od države prijema ovlašćenje, odnosno egzekvaturu, bez obzira kakva je forma tog ovlašćenja.
6. Država koja odbija da izda egzekvaturu nije dužna da za to saopšti svoje razloge državi imenovanja.
7. Pod rezervom odredaba st. 8 i 9 ovog člana, šef konzulata ne može da otpočne sa obavljanjem funkcije pre nego što dobije egzekvaturu.
8. Dok čeka na izdavanje egzekvature, šefu konzulata se može privremeno dozvoliti da obavlja svoje funkcije. U tom slučaju primenjuju se odredbe ove konvencije.
9. Od momenta kada šefu konzulata dozvoli, makar i privremeno, da obavlja svoje funkcije, država prijema treba da o tome odmah obavesti nadležne organe konzularnog područja. Ona je, isto tako, dužna da obezbedi preduzimanje svih potrebnih mera kako bi šef konzulata mogao da obavlja sve svoje službene dužnosti i da uživa olakšice, privilegije i imunitete prema odredbama ove konvencije.
Privremeno obavljanje funkcije šefa konzulata
1. Ako šef konzulata nije u mogućnosti da obavlja svoje funkcije ili je njegovo mesto upražnjeno, njegove funkcije može privremeno da obavlja vršilac dužnosti šefa konzulata.
2. Ime i prezime vršioca dužnosti šefa konzulata notificiraće unapred organu nadležnom za inostrane poslove države prijema diplomatska misija države imenovanja, ili, ako u državi prijema nema diplomatske misije države imenovanja, šef konzulata, ili, u slučaju da je on sprečen da to učini, organ nadležan za inostrane poslove države imenovanja.
3. Nadležni organi države prijema pružiće pomoć i zaštitu vršiocu dužnosti šefa konzulata. Dok to lice obavlja dužnost šefa konzulata, na njega će se u potpunosti primenjivati odredbe ove konvencije, kao i na šefa konzulata umesto koga obavlja funkcije. Međutim, država prijema nije dužna da vršiocu dužnosti šefa konzulata prizna olakšice, privilegije i imunitete za koje šef konzulata, da bi ih uživao, mora da ispunjava uslove koje vršilac dužnosti šefa konzulata ne ispunjava.
4. U slučaju kada država imenovanja odredi člana diplomatskog osoblja u državi prijema za vršioca dužnosti šefa konzulata, pod uslovima predviđenim u stavu 1. ovog člana, on i dalje uživa diplomatske olakšice, privilegije i imunitete ako se tome ne protivi država prijema.
Saopštenje o imenovanju, dolasku i odlasku
Država imenovanja obavestiće blagovremeno i unapred, diplomatskim putem, državu prijema o sledećem:
(1) dolasku i konačnom odlasku člana konzulata, ili prestanku njegove funkcije, kao i o bilo kakvoj promeni njegovog statusa za vreme službovanja u konzulatu;
(2) dolasku i konačnom odlasku članova porodice člana konzulata i, u zavisnosti od slučaja, ako neko lice postane ili prestane da bude član porodice;
(3) dolasku i konačnom odlasku člana privatne posluge i o prestanku njegove službe;
(4) zapošljavanju ili otpuštanju lica kao člana konzulata ili privatne posluge koje ima stalno nastanjenje u državi prijema.
Izdavanje isprava o identitetu
1. Nadležni organi države prijema izdaće, besplatno, konzularnom funkcioneru ispravu kojom se potvrđuju njegov identitet i funkcija.
2. Odredba stava 1 ovog člana primenjuje se i na konzularne službenike i članove poslužnog osoblja, pod uslovom da ta lica nisu državljani države prijema ili su državljani države imenovanja stalno nastanjeni u državi prijema.
3. Odredbe st. 1 i 2 ovog člana primenjuju se i na članove porodica članova konzulata.
Zabrana obavljanja određenih delatnosti
Član konzulata ne može obavljati u državi prijema privrednu ili drugu profesionalnu delatnost za svoju ličnu korist.
Lice oglašeno kao persona non grata
1. Država prijema može, u svakom momentu, da obavesti državu imenovanja da je konzularni funkcioner persona non grata ili da bilo koji drugi član konzularnog osoblja nije prihvatljiv. U tom slučaju, država imenovanja će tada, u zavisnosti od slučaja, opozvati to lice ili će okončati njegove funkcije u konzulatu.
2. Ako država imenovanja odbije da izvrši ili, u razumnom roku, ne izvrši obaveze prema stavu 1 ovog člana, država prijema može, u zavisnosti od slučaja, da povuče egzekvaturu ili da lice na kog se to odnosi prestane da smatra članom konzularnog osoblja.
3. Lice imenovano za člana konzulata može biti proglašeno nepoželjnim pre nego što stigne na teritoriju države prijema, ili, ako se ono tu već nalazi, pre preuzimanja dužnosti u konzulatu. U tom slučaju, država imenovanja treba da opozove imenovanje.
4. U slučajevima iz st. 1 i 3 ovog člana, država prijema nije dužna da saopšti razloge za svoju odluku državi imenovanja.
Vršenje konzularnih funkcija u trećoj državi
Država imenovanja može ovlastiti svoj konzulat u državi prijema da obavlja konzularne funkcije i u trećoj državi, o čemu će unapred obavestiti državu prijema.
Obavljanje konzularnih funkcija za račun treće države i predstavljanje u međunarodnim organizacijama
1. Konzulat države imenovanja može obavljati konzularne funkcije u državi prijema za račun neke treće države, pošto o tome obavesti državu prijema i ako se ova tome ne protivi.
2. Pod istim uslovima iz stava 1 ovog člana, konzularni funkcioner može da predstavlja državu imenovanja u međunarodnim organizacijama sa sedištem u državi prijema.
Obavljanje konzularnih funkcija od strane diplomatske misije
1. Odredbe ove konvencije primenjuju se i na obavljanje konzularnih funkcija od strane diplomatske misije.
2. Država imenovanja saopštava diplomatskim putem državi prijema imena članova diplomatske misije kojima je povereno obavljanje konzularnih funkcija.
3. U obavljanju konzularnih funkcija diplomatska misija može se neposredno obraćati lokalnim organima konzularnog područja i centralnim organima države prijema.
4. Članovi diplomatske misije, kojima je povereno obavljanje konzularnih funkcija i dalje uživaju olakšice, privilegije i imunitete članova diplomatske misije.
Imenovanje počasnog konzularnog funkcionera
1. Svaka strana ugovornica može imenovati počasnog konzularnog funkcionera uz saglasnost druge strane ugovornice.
2. Na počasnog konzularnog funkcionera i konzulat kojim on rukovodi primenjivaće se odgovarajuće odredbe Bečke konvencije o konzularnim odnosima od 24. aprila 1963. godine.
3. Sedište konzulata kojim rukovodi počasni konzularni funkcioner, njegov rang i njegovo konzularno područje određuje država imenovanja, uz saglasnost države prijema.
Glava III
KONZULARNE FUNKCIJE
Opšte konzularne funkcije
Opšte konzularne funkcije se sastoje u:
(1) zaštiti prava i interesa države imenovanja i njenih državljana u skladu sa odredbama ove konvencije i u okvirima međunarodnog prava;
(2) pomaganju razvoja trgovinskih, ekonomskih, prosvetnih, kulturnih, umetničkih, naučnih, turističkih, sportskih i drugih odnosa između strana ugovornica, kao i unapređenju međusobnih prijateljskih odnosa i saradnje;
(3) obaveštavanju države imenovanja, svim dopuštenim sredstvima, o uslovima i razvoju države prijema u oblastima pod tačkom (2) ovog člana i davanju obaveštenja zainteresovanim licima;
(4) pružanju pomoći državljanima države imenovanja, kao i izbeglicama koje imaju regulisan boravak u državi imenovanja.
Evidencija državljana
Konzularni funkcioner ima pravo da vodi evidenciju državljana države imenovanja koji imaju prebivalište ili borave na konzularnom području.
Građansko stanje
Konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) vodi matične knjige, odnosno evidenciju rođenih i umrlih za državljane države imenovanja i da izdaje izvode iz tih knjiga, odnosno evidencija;
(2) sklapa brak između državljana države imenovanja i da o tome izdaje izvode;
(3) obavlja poslove usvojenja u slučaju da su usvojenik i usvojilac državljani države imenovanja koji se nalaze na teritoriji države prijema;
(4) sačinjava izjave o priznavanju očinstva za decu državljane države imenovanja, i to bez obzira gde se dete nalazi.
Putne isprave i vize
Konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) izdaje, zamenjuje, produžava i poništava važenje pasoša ili druge putne isprave državljanima države imenovanja u skladu sa zakonima i propisima države imenovanja;
(2) izdaje i produžava vize i druge odgovarajuće isprave licima koja putuju u državu imenovanja u skladu sa zakonima i propisima države imenovanja.
Javnobeležničke funkcije
1. Konzularni funkcioner je ovlašćen da obavlja javnobeležničke funkcije isključivo za državljane države imenovanja, saglasno zakonima i propisima države prijema.
2. Prima na privremeno čuvanje imovinu, novčana sredstva i dokumente koji pripadaju državljanima države imenovanja, ako to nije u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema.
3. Prima predmete koje su izgubili državljani države imenovanja u toku njihovog boravka u državi prijema.
4. Dokumenti koje je sastavio, overio ili preveo konzularni funkcioner u obavljanju javnobeležničkih funkcija imaće u državi prijema istu važnost i dokaznu snagu kao da su ih sastavili, overili ili preveli nadležni organi države prijema.
Lišenje slobode i posete
1. Nadležni organ države prijema dužan je da:
(1) obavesti konzularnog funkcionera države imenovanja, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri dana, o lišenju slobode državljanina države imenovanja;
(2) bez odlaganja prenese svako saopštenje koje konzulatu uputi državljanin države imenovanja koji je uhapšen, zadržan ili izdržava kaznu zatvora na osnovu pravosnažne sudske odluke ili odluke nekog drugog nadležnog organa;
(3) omogući konzularnom funkcioneru, bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri dana, da poseti državljanina države imenovanja koji je na bilo koji način lišen slobode ili su protiv njega preduzete druge mere ograničenja slobode;
(4) obavesti državljanina države imenovanja o njegovim pravima i mogućnostima opštenja sa konzularnim funkcionerom.
2. Prava iz stava 1 ovog člana ostvaruju se u skladu sa zakonima i propisima države prijema.
Pružanje pomoći državljanima države imenovanja
1. U cilju zaštite prava i interesa državljana države imenovanja konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) slobodno opšti sa državljanima države imenovanja koji se nalaze na njegovom konzularnom području, pri čemu država prijema neće državljanima države imenovanja ograničavati pristup konzulatu;
(2) zahteva od nadležnih organa države prijema da bez odlaganja bude obavešten o svakom događaju koji ima za posledicu smrt, tešku telesnu povredu ili znatnu materijalnu štetu po državljanina države imenovanja;
(3) da se obraća nadležnim organima države prijema za pomoć u potrazi za nestalim državljanima države imenovanja.
2. Ako državljanin države imenovanja nije u mogućnosti da blagovremeno, zbog odsutnosti ili iz bilo kojih drugih razloga, zaštiti svoja prava i interese, konzularni funkcioner privremeno zastupa tog državljanina, u skladu sa zakonima i propisima države prijema, kod sudskih i drugih nadležnih organa države prijema dok isti ne odredi svog zastupnika ili ne bude u stanju da sam štiti svoja prava i interese.
Starateljstvo
1. Nadležni organ države prijema obavestiće bez odlaganja konzulat o potrebi uspostavljanja starateljstva nad državljaninom države imenovanja.
2. Konzularni funkcioner pruža zaštitu i pomoć maloletnim ili poslovno nesposobnim državljanima države imenovanja koji se nalaze u državi prijema u skladu sa zakonima i propisima države prijema.
3. Ako konzularni funkcioner ne može postupati u smislu stava 2. ovog člana, ovlašćen je da nadležnom organu države prijema predloži lice za staratelja, predloži tom organu preduzimanje mera koje su korisne za lice koje se stavlja pod starateljstvo, i da zahteva povremeno izveštaj od nadležnog organa države prijema o sprovođenju starateljstva.
Obaveštenje o smrti
1. Nadležni organ države prijema će bez odlaganja obavestiti konzulat države imenovanja o smrti državljanina te države i istovremeno izdati dokument, bez naplate takse, kojim se potvrđuje činjenica smrti.
2. Ako konzulat prvi sazna o činjenici smrti, obavestiće odmah nadležni organ države prijema.
Zaostavština
1. Nadležni organ države prijema će uz obaveštenje o smrti državljanina države imenovanja istovremeno obavestiti konzulat o svemu što je poznato o naslednicima, njihovom prebivalištu ili boravištu i o sadržaju zaostavštine, kao i o drugim podacima koji su potrebni za vođenje ostavinskog postupka.
2. Ako se na teritoriji države prijema pokrene ostavinski postupak u kome je naslednik zaostavštine državljanin države imenovanja koji nije stalno nastanjen na teritoriji države prijema ili nema punomoćnika u toj državi, nadležni organ države prijema će, bez odlaganja, o tome obavestiti konzularnog funkcionera države imenovanja.
Mere za zaštitu zaostavštine
1. Ako se u državi prijema nalazi zaostavština državljanina države imenovanja, nadležni organi preduzeće, na predlog konzulata ili po službenoj dužnosti, sve potrebne mere za zaštitu i korisno upravljanje zaostavštinom ili sprečavanje nanošenja bilo koje štete.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da prisustvuje popisu zaostavštine i učestvuje u preduzimanju mera za njeno očuvanje.
3. U svim slučajevima nadležni organ države prijema obavestiće bez odlaganja konzulat o merama koje su preduzete za očuvanje i upravljanje zaostavštinom.
Konzularni funkcioner će sarađivati i pružati pomoć, neposredno ili preko zastupnika, nadležnom organu države prijema u toku sprovođenja mera za zaštitu zaostavštine.
4. Konzularni funkcioner ima pravo da zastupa i štiti interese državljanina države imenovanja pred sudovima i drugim nadležnim organom države prijema, koji ima ili tvrdi da ima pravo na zaostavštinu koja se nalazi na teritoriji države prijema, bez obzira na državljanstvo umrlog, ako se taj zainteresovani državljanin ne nalazi u državi prijema ili je maloletan ili poslovno nesposoban, sve dok sam ne preuzme zaštitu svojih prava ili dok se ne odredi zastupnik.
5. Ako državljanin države imenovanja umre za vreme boravka na teritoriji države prijema, stvari i novac koje je on imao sa sobom predaće se, po popisu i bez drugih formalnosti, konzulatu države imenovanja, posle odbijanja eventualnih dugova.
6. Ako po okončanju ostavinskog postupka pokretne stvari iz zaostavštine ili vrednost od prodaje pokretnih ili nepokretnih stvari izvršene na osnovu pravosnažne sudske odluke, treba da pripadnu nasledniku koji je državljanin države imenovanja a koji ne živi u državi prijema i nema svog zastupnika, tada će ta imovina ili vrednost od prodaje, biti uručena konzularnom funkcioneru, posle odbijanja eventualnih dugova i drugih troškova, u cilju dostavljanja nasledniku.
Dostavljanje akata i zamolnice
1. Konzularni funkcioner ima pravo da dostavlja sudska ili vansudska akta ili da postupa po zamolnicama u skladu sa međunarodnim sporazumima i zakonima i propisima države prijema.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da dostavlja državljanima države imenovanja sudska ili vansudska akta na način koji nije u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema i bez korišćenja bilo kakvih sredstava prinude.
Konzularne funkcije u odnosu na brodove
1. Konzularni funkcioner ima pravo da pruža pomoć brodovima države imenovanja u teritorijalnim i unutrašnjim vodama države prijema, kao i zapovedniku i članovima posada brodova.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) stupi na brod, sasluša zapovednika broda i svakog člana posade, kao i da dobije obaveštenje o radu broda, plovidbi i njegovom teretu;
(2) ispita svaku nezgodu koja se desila na brodu u toku plovidbe, bez štete po prava organa države prijema;
(3) razrešava, bez štete po prava organa države prijema, sve sporove između zapovednika i članova posade, uključujući i sporove koji proističu iz ugovora o zaposlenju;
(4) preduzima sve potrebne mere radi zaštite zdravlja zapovednika i članova posade, kao i repatrijacije ovih lica;
(5) prima izjave koje se odnose na plovidbu broda, pregleda i overava brodske knjige, izdaje i produžava brodske i druge isprave;
(6) preduzima sve druge mere na brodu u cilju primene zakonodavstva države imenovanja, a koje nisu u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema.
3. Zapovednik broda i članovi posade mogu da neposredno opšte sa konzularnim funkcionerom uz poštovanje zakona i propisa države prijema.
Odnos organa države prijema prema brodu
1. Ako sud ili drugi nadležni organ države prijema namerava da preduzme prinudne mere ili da pokrene istragu na brodu države imenovanja, dužan je da blagovremeno obavesti konzulat, kako bi konzularni funkcioner ili njegov predstavnik mogao da prisustvuje izvršenju tih mera. Ako je zbog hitnosti nemoguće dati blagovremeno obaveštenje, nadležni organ će o tome naknadno obavestiti konzulat i na zahtev konzularnog funkcionera pružiti potpuno obaveštenje o preduzetim merama.
2. Odredba stava 1 ovog člana primenjuje se i kad zapovednik ili član posade broda treba da na kopnu bude saslušan od strane nadležnog organa države prijema.
3. Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne primenjuju se na uobičajenu carinsku, zdravstvenu i pasošku kontrolu, kao ni u slučaju spasavanja ljudskog života u vodi ili sprečavanju zagađivanja voda.
4. Sud ili drugi nadležni organ države prijema ne može se mešati u unutrašnje stvari broda države imenovanja po bilo kojoj stvari, osim na zahtev ili uz pristanak zapovednika broda ili u cilju održavanja reda i mira.
Plovidbena nezgoda na moru i u unutrašnjoj plovidbi
1. Ako brod koji plovi pod zastavom države imenovanja pretrpi plovidbenu nezgodu u teritorijalnim ili unutrašnjim vodama države prijema tako da ne može da nastavi plovidbu, nadležni organ države prijema odmah obaveštava konzulat o tome, kao i o merama koje su preduzete za spasavanje ljudi, tereta i ostale imovine na brodu.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da preduzme mere za pružanje pomoći brodu, članovima posade i putnicima na brodu koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu, i u tom cilju može zatražiti pomoć organa države prijema.
3. Konzularni funkcioner može bez posebnog ovlašćenja da preduzme u ime vlasnika broda države imenovanja mere za zaštitu broda koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu ili o imovini koja je ispala iz broda, ako vlasnik broda države imenovanja ili njegov predstavnik nisu u mogućnosti da to učine.
4. Odredba stava 3 ovog člana primenjuje se na predmete pronađene na obali ili u blizini obale države prijema koji predstavljaju deo tereta u vlasništvu države imenovanja ili njenog državljanina koji se nalazio na brodu koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu u vodama države prijema ili treće države.
5. Brod koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu, njegov teret, oprema, rezerve, predmeti i imovina na teritoriji države prijema ne podležu carini, izuzev ako se ne uvoze za korišćenje u toj državi.
Konzularne funkcije u odnosu na vazduhoplove
Odredbe ove konvencije koje se odnose na brodove države imenovanja na odgovarajući način će se primenjivati i na vazduhoplove države imenovanja.
Opštenje sa organima države prijema
1. Konzularni funkcioner u obavljanju konzularnih funkcija može se obraćati nadležnim lokalnim organima na konzularnom području koje je određeno konzulatu, kao i centralnim organima države prijema.
2. U posebnim okolnostima konzularni funkcioner može, uz saglasnost države prijema, obavljati svoje funkcije izvan svog konzularnog područja.
Druge funkcije konzularnog funkcionera
Konzularni funkcioner ima pravo da na konzularnom području koje je određeno konzulatu, obavlja i sve druge funkcije koje mu država imenovanja poveri, a koje zakoni i propisi države prijema ne zabranjuju, ili kojima se država prijema ne protivi, ili koje su pomenute u međunarodnim sporazumima na snazi između države imenovanja i države prijema.
Glava IV
OLAKŠICE, PRIVILEGIJE I IMUNITETI
Obezbeđenje uslova za obavljanje funkcija konzulata
Država prijema obezbeđuje sve potrebne uslove i daje sve olakšice za obavljanje funkcija konzulata.
Upotreba državne zastave i grba
1. Država imenovanja ima pravo da na zgradu konzulata postavi državni grb i tablu sa nazivom konzulata na jeziku države imenovanja i na službenom jeziku države prijema.
2. Zastava države imenovanja može se istaći na zgradi konzulata, rezidenciji šefa konzulata i na njegovom prevoznom sredstvu kad se ono koristi za službene potrebe.
Konzularne prostorije
1. Država prijema dužna je da omogući državi imenovanja da na njenoj teritoriji, u okviru njenih zakona i propisa, stekne prostorije za konzulat ili da joj pomogne da na neki drugi način dođe do prostorija.
2. Država prijema je takođe dužna da, ako je potrebno, pomogne konzulatu da obezbedi odgovarajuće stanove za svoje članove.
Nepovredivost konzularnih prostorija
1. Prostorije konzulata su nepovredive, kako je predviđeno ovim članom.
2. Organima države prijema dozvoljeno je da uđu u one konzularne prostorije koje konzulat koristi isključivo za potrebe svog rada samo uz pristanak šefa konzulata, lica koje on odredi ili šefa diplomatske misije države imenovanja. Međutim, u slučaju požara ili druge nesreće koja zahteva hitne zaštitne mere pristanak šefa konzulata se može smatrati dobijenim.
3. Pod rezervom odredbe stava 2 ovog člana, država prijema ima posebnu obavezu da preduzme sve potrebne mere da bi sprečila nasilan ulazak u prostorije konzulata ili njihovo oštećenje, narušavanje mira konzulata ili povredu njegovog dostojanstva.
4. Konzularne prostorije, nameštaj u njima i imovina konzulata, kao i njegova prevozna sredstva ne mogu biti predmet nikakve rekvizicije, u svrhe odbrane ili javnog interesa. U slučaju da je u te svrhe potrebna rekvizicija, preduzeće se sve potrebne mere kako bi se izbeglo ometanje obavljanja konzularnih funkcija, a državi imenovanja će se isplatiti brza, odgovarajuća i efektivna odšteta.
Nepovredivost konzularne arhive i dokumenata
Konzularna arhiva i dokumenti su nepovredivi u svako doba i ma gde se nalazili.
Sloboda kretanja
U skladu sa zakonima i propisima koji se odnose na područje u koje je pristup zabranjen ili je posebno regulisan iz razloga bezbednosti, država prijema obezbeđuje članovima konzulata i članovima njihovih porodica slobodu kretanja na svojoj teritoriji.
Sloboda opštenja
1. Država prijema je dužna da omogući i da štiti slobodu opštenja konzulata za sve službene svrhe. U opštenju sa vladom, diplomatskim misijama i konzulatima države imenovanja ma gde se oni nalazili, konzulat može koristiti sva pogodna sredstva opštenja, diplomatske ili konzularne kurire, šifrovane i kodirane poruke, diplomatsku i konzularnu valizu. Konzulat može da postavi i da koristi otpremnu radio-stanicu, samo uz saglasnost države prijema.
2. Službena prepiska konzulata je nepovrediva. Konzularna valiza ne sme biti ni otvarana ni zadržana. Ona mora da ima spoljne vidljive i karakteristične oznake i može sadržati samo službenu prepisku, kao i dokumenta i predmete isključivo za službenu upotrebu.
3. Konzularna valiza ne sme biti ni otvarana ni zadržana. Međutim, ako nadležni organi države prijema imaju ozbiljne razloge da veruju da valiza sadrži i druge predmete osim prepiske, dokumenata i predmeta iz stava 2 ovog člana, oni mogu tražiti da valizu otvori u njihovom prisustvu ovlašćeni predstavnik države imenovanja. Ako ovlašćeni predstavnik države imenovanja odbije taj zahtev, valiza se vraća u mesto iz koga je upućena.
4. Konzularni kurir ne može biti državljanin države prijema, ni lice koje ima prebivalište u toj državi. On mora imati službenu ispravu kojom se potvrđuje njegovo svojstvo i označava broj paketa koji čine konzularnu valizu.
5. Država prijema štiti i pomaže konzularnog kurira u vršenju njegovih funkcija i on uživa nepovredivost svoje ličnosti i ne može biti uhapšen ili podvrgnut bilo kakvoj meri ograničenja ili lišenja slobode.
6. Konzularna valiza se može poveriti zapovedniku broda ili vazduhoplova države imenovanja koji mora da ima službeni dokumenat u kome je naznačen broj paketa koji čine konzularnu valizu. Članovi konzulata mogu slobodno i neposredno preuzimati ili predavati konzularnu valizu zapovedniku broda ili vazduhoplova.
Konzularne takse i dažbine
1. Konzulat može naplaćivati na teritoriji države prijema dažbine i takse koje su za konzularne radnje predviđene zakonodavstvom države imenovanja.
2. Iznosi naplaćeni od dažbina i taksa oslobođeni su svih poreza i taksa u državi prijema.
3. Država prijema će omogućiti konzulatu slobodan transfer sredstava od naplaćenih dažbina i taksa.
Zaštita konzularnog funkcionera i članova njegove porodice
Država prijema će postupati prema konzularnom funkcioneru države imenovanja i članovima njegove porodice sa dužnim poštovanjem i preduzeće odgovarajuće mere da bi se sprečila svaka povreda njihove ličnosti, slobode i dostojanstva.
Nepovredivost ličnosti konzularnog funkcionera
1. Konzularni funkcioner ne može biti zadržan, pritvoren, uhapšen ili podvrgnut drugim merama ograničenja slobode osim u slučaju teškog krivičnog dela predviđenog zakonodavstvom države prijema, i to samo na osnovu odluke nadležnog suda, ili kada se radi o izvršenju pravosnažne sudske odluke.
2. Ako sud ili drugi organ države prijema namerava da odredi pritvor ili pokrene krivični postupak protiv konzularnog funkcionera, dužan je da o tome obavesti šefa konzulata, a ako se ta mera primenjuje protiv njega, diplomatsku misiju države imenovanja.
3. Obaveštenje iz stava 2 ovog člana, ako je moguće, daje se pre preduzimanja mere, kako bi šef konzulata ili drugi konzularni funkcioner prisustvovao postupku, a ako šef konzulata ili drugi konzularni funkcioner nije bio prisutan, nadležni organ države prijema dužan je da da potpuno obaveštenje o sprovedenom postupku.
4. Ako se pokrene krivični postupak protiv konzularnog funkcionera, on je dužan da se pojavi pred nadležnim organom, ali postupak mora biti vođen s dužnim poštovanjem prema konzularnom funkcioneru, imajući u vidu njegov službeni položaj i, osim u slučaju predviđenom u stavu 1 ovog člana, na način kako bi se što je moguće manje ometalo obavljanje konzularnih funkcija.
Obaveštenje o gonjenju ili lišavanju slobode službenika ili člana poslužnog osoblja konzulata
U slučaju pokretanja krivičnog postupka protiv konzularnog službenika ili člana poslužnog osoblja, odnosno njihovog lišavanja slobode, nadležni organ države prijema dužan je da o tome, u najkraćem roku, obavesti šefa konzulata.
Sudski imunitet
1. Konzularni funkcioner i konzularni službenik ne podležu nadležnosti sudskih i drugih organa države prijema za dela učinjena u obavljanju konzularnih funkcija.
2. Odredba stava 1. ovog člana ne primenjuje se u slučaju građanskog postupka:
(1) koji je pokrenut u vezi s ugovorom koji je konzularni funkcioner ili konzularni službenik zaključio ali ne izričito ili prećutno kao punomoćnik države imenovanja, ili
(2) koji je pokrenulo treće lice za štetu nastalu nesrećom koja je u državi prijema prouzrokovana vozilom, brodom ili vazduhoplovom.
Obaveza svedočenja
1. Članovi konzulata mogu biti pozvani da svedoče u sudskom i upravnom postupku. Konzularni službenici i članovi poslužnog osoblja ne treba da odbiju da svedoče, osim u slučajevima navedenim u stavu 3 ovog člana. Ako konzularni funkcioner odbije da svedoči, ne može se protiv njega primeniti nikakva prisilna mera niti neka druga sankcija.
2. Organ koji poziva na svedočenje izbegavaće ometanje konzularnog funkcionera u obavljanju njegovih funkcija. Taj organ može primiti svedočenje konzularnog funkcionera u konzulatu, njegovom stanu ili prihvatiti njegovu pismenu izjavu, kad god je to moguće.
3. Članovi konzulata nisu dužni da svedoče o činjenicama koje se odnose na obavljanje njihovih funkcija niti da pokazuju prepisku i zvanična dokumenta koja se toga tiču. Oni isto tako imaju pravo da odbiju da svedoče kao veštaci o domaćem zakonodavstvu države imenovanja.
Oslobađanje od ličnih davanja i obaveza
Član konzulata i članovi njegove porodice oslobođeni su u državi prijema od svih ličnih davanja, svake javne službe ili obaveze za vojne svrhe kao što su rekvizicije, kontribucije i vojni smeštaji.
Oslobođenje od obaveze prijavljivanja i regulisanja dozvole boravka
Član konzulata i članovi njegove porodice koji žive u njegovom domaćinstvu oslobođeni su obaveza koje su za strance predviđene zakonodavstvom države prijema u pogledu prijavljivanja i regulisanja dozvole boravka.
Fiskalno oslobođenje
1. Konzularne prostorije i rezidencija šefa konzulata čiji je vlasnik ili zakupac država imenovanja ili koje drugo lice koje postupa u ime te države oslobođeni su svih poreza i taksa bilo kakve prirode, državnih, regionalnih ili komunalnih, ako se ne radi o taksama koje se naplaćuju kao naknada za učinjene usluge.
2. Fiskalno oslobođenje predviđeno u stavu 1. ovog člana ne primenjuje se na takve poreze i takse ako prema zakonodavstvu države prijema, padaju na teret lica koje je saugovarač države imenovanja ili lica koje postupa u ime te države.
3. Konzularni funkcioner i konzularni službenik, kao i članovi njihovih porodica oslobođeni su svih poreza i taksa, ličnih ili stvarnih, državnih, regionalnih i komunalnih, osim:
(1) posrednih poreza koji su po svojoj prirodi sadržani u ceni robe ili usluga;
(2) poreza i taksa na privatnu nepokretnu imovinu koja se nalazi na teritoriji države prijema, pod rezervom odredbe stava 1 ovog člana;
(3) nasledne i prenosne takse koje naplaćuje država prijema, uz rezervu odredbe člana 50 tačka (2) ove konvencije;
(4) poreza i taksa na privatne prihode koji potiču iz države prijema;
(5) poreza i taksa koji se naplaćuju kao naknada za posebne usluge;
(6) taksa za upis u javne knjige i sudskih taksa, pod rezervom odredbe stava 1 ovog člana.
4. Član poslužnog osoblja oslobođen je poreza i taksa na zarade koje dobija za svoje usluge.
5. Član konzulata koji zapošljava lice čija zarada nije oslobođena poreza na dohodak u državi prijema, dužan je da poštuje obaveze predviđene zakonodavstvom države prijema.
Oslobođenje od carine i carinskog pregleda
1. U skladu sa svojim zakonima i drugim propisima država prijema odobrava uvoz i oslobođenje od carine, taksa i drugih sličnih dažbina, osim troškova uskladištenja, prevoza i troškova za slične usluge, i to:
(1) za predmete namenjene službenim potrebama konzulata, uključujući i motorna vozila;
(2) za predmete namenjene ličnoj upotrebi konzularnog funkcionera i člana porodice koji živi u njegovom domaćinstvu, uključujući i motorna vozila i predmete namenjene za njegov smeštaj.
2. Konzularni službenik i član poslužnog osoblja uživaju privilegije i oslobođenja predviđena stavom 1 ovog člana u pogledu predmeta uvezenih prilikom njihovog stupanja na dužnost.
3. Lični prtljag konzularnog funkcionera ili članova njegove porodice oslobođen je carinskog pregleda i može biti pregledan samo ako postoji osnovana sumnja da sadrži predmete koji nisu navedeni u stavu 1 ovog člana pod tačkom (2) ili predmete čiji je uvoz ili izvoz zabranjen propisima države prijema ili podleže propisima o karantinu.
Pregled ličnog prtljaga može se obaviti samo u prisustvu konzularnog funkcionera ili zainteresovanog člana njegove porodice.
Privilegije i imuniteti drugih lica
1. Konzularni službenik i član poslužnog osoblja državljanin države imenovanja s prebivalištem u državi prijema ili državljani države prijema ne uživaju druge privilegije osim onih koje su predviđene u članu 44 stav 5 ove konvencije.
2. Član porodice člana konzulata koristi privilegije i imunitete koji su priznati članu konzulata čiji je on član porodice, ako nije državljanin države prijema ili nema prebivalište u toj državi.
Nasleđivanje člana konzulata ili člana njegove porodice
U slučaju smrti člana konzulata ili člana njegove porodice, država prijema je obavezna:
(1) da dozvoli iznošenje pokretne imovine umrlog, osim one koja je pribavljena u državi prijema čiji je izvoz zabranjen u momentu smrti;
(2) da ne naplaćuje nikakve nasledne takse za pokretnu imovinu koja se nalazi u državi prijema.
Početak i kraj konzularnih imuniteta i privilegija
1. Svaki član konzulata ima pravo na privilegije i imunitete predviđene ovom konvencijom čim stupi na teritoriju države prijema radi preuzimanja dužnosti ili, ako se on već nalazi na teritoriji te države, čim preuzme dužnost u konzulatu.
2. Član porodice člana konzulata koji živi u njegovom domaćinstvu uživa privilegije i imunitete predviđene ovom konvencijom od dana ulaska na teritoriju države prijema ili od dana kada je postao član porodice.
3. Kada funkcije člana konzulata prestanu, njegove privilegije i imuniteti, kao i privilegije i imuniteti člana njegove porodice koji živi u njegovom domaćinstvu prestaju u trenutku kada lice o kome se radi napusti teritoriju države prijema, ili po isteku razumnog roka koji mu je za to dat. Privilegije i imuniteti članova porodice člana konzulata prestaju čim ta lica prestanu da budu članovi njegove porodice, a ako ta lica nameravaju da napuste teritoriju države prijema u razumnom roku, njihove privilegije i imuniteti traju do trenutka njihovog odlaska.
4. U slučaju smrti člana konzulata, član njegove porodice koji živi u njegovom domaćinstvu i dalje uživa privilegije i imunitete koje ima do njegovog napuštanja teritorije države prijema ili po isteku razumnog roka koji mu bude dat za napuštanje države prijema.
Odricanje od privilegija i imuniteta
1. Država imenovanja se u pogledu nekog člana konzulata može odreći privilegija i imuniteta predviđenih u čl. 41, 43 i 44 ove konvencije.
2. Odricanje uvek mora biti izričito i treba da bude pismeno saopšteno državi prijema.
3. Ako konzularni funkcioner ili konzularni službenik pokrene postupak u stvarima u kojima bi on uživao sudski imunitet na osnovu člana 43. ove konvencije, više se ne može pozivati na imunitet u pogledu ma kog protivzahteva neposredno vezanog za glavni zahtev.
4. Odricanje od imuniteta u pogledu građanske tužbe ili zahteva u upravnom postupku ne znači i odricanje od imuniteta u pogledu mera izvršenja presude za koje je potrebno posebno odricanje.
Osiguranje od štete nanete trećem licu
Prevozna sredstva kojima se služi konzulat, kao i prevozna sredstva koja pripadaju članu konzulata i članovima njegove porodice podležu obavezi osiguranja protiv štete nanete trećim licima, ako je to predviđeno zakonodavstvom države prijema.
Poštovanje zakona i propisa države prijema
1. Sva lica koja, prema ovoj konvenciji, uživaju privilegije i imunitete dužna su, bez štete po te privilegije i imunitete, da poštuju zakone i propise države prijema.
2. Prostorije konzulata ne mogu se koristiti za svrhe koje su nespojive sa vršenjem konzularnih funkcija.
Glava V
ZAVRŠNA ODREDBA
Potvrđivanje i stupanje na snagu
1. Ova konvencija podleže potvrđivanju i stupa na snagu tridesetog dana od dana prijema drugog obaveštenja o njenom potvrđivanju.
2. Ova konvencija zaključuje se na neodređeno vreme i ostaje na snazi do isteka šest meseci od dana kada jedna od strana ugovornica pismeno, diplomatskim putem, obavesti drugu stranu ugovornicu o svojoj nameri da otkaže Konvenciju.
Sačinjeno u Beogradu, 3. jula 1997. godine u dva originalna primerka, svaki na srpskom i makedonskom jeziku, pri čemu oba teksta imaju podjednaku važnost.
|
Za Saveznu vladu |
Za Vladu |
|
dr Radoslav Bulajić, s. r. |
Ognen Maleski, s. r. |
ČLAN 3
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ - Međunarodni ugovori".