ZAKONO POTVRĐIVANJU KONZULARNE KONVENCIJE IZMEĐU SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE I REPUBLIKE HRVATSKE("Sl. list SRJ - Međunarodni ugovori", br. 1/98) |
ČLAN 1
Potvrđuje se Konzularna konvencija između Savezne Republike Jugoslavije i Republike Hrvatske, potpisana 27. maja 1997. godine u Zagrebu, u originalu na srpskom i hrvatskom jeziku.
ČLAN 2
Tekst Konvencije u originalu na srpskom jeziku glasi:
KONZULARNA KONVENCIJA
IZMEĐU SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE I REPUBLIKE HRVATSKE
Republika Hrvatska i Savezna Republika Jugoslavija (u daljem tekstu: strane ugovornice),
u želji za razvijanjem konzularnih odnosa i u svrhu olakšavanja zaštite prava i interesa svojih država i državljana, kao i unapređenja sveukupnih odnosa i saradnje između dve države,
sporazumele su se o sledećem:
Glava I
Definicije
U smislu ove konvencije dole navedeni izrazi imaju sledeće značenje:
(1) "konzulat" označava svaki generalni konzulat, konzulat, vicekonzulat ili konzularnu agenciju;
(2) "konzularno područje" označava teritoriju određenu konzulatu za obavljanje konzularnih funkcija;
(3) "šef konzulata" označava lice koje je ovlašćeno da radi u tom svojstvu;
(4) "konzularni funkcioner" označava svako lice, uključujući i šefa konzulata, koje je u tom svojstvu ovlašćeno da obavlja konzularne funkcije;
(5) "konzularni službenik" označava svako lice koje obavlja administrativne ili tehničke poslove konzulata;
(6) "član poslužnog osoblja" označava svako lice koje je zaposleno na poslužnim poslovima u konzulatu;
(7) "član konzulata" označava konzularne funkcionere, konzularne službenike i članove poslužnog osoblja;
(8) "član konzularnog osoblja" označava konzularne funkcionere osim šefa konzulata, konzularne službenike i članove poslužnog osoblja;
(9) "član porodice" označava službenika i decu člana konzulata pod uslovom da ova lica žive u zajedničkom domaćinstvu;
(10) "član privatne posluge" označava lice koje je zaposleno isključivo u privatnoj službi člana konzulata;
(11) "konzularne prostorije" označava zgrade ili delove zgrada i okolno zemljište, koje se bez obzira čije su vlasništvo, koriste isključivo za potrebe konzulata;
(12) "konzularna arhiva" označava sve isprave, dokumente, prepisku, knjige, filmove, audio i video trake, diskete, fotografije, tehnička sredstva, registre, kartoteke, materijal za šifrovanje, sredstva za rad, kao i opremu i nameštaj namenjenu njihovoj zaštiti i čuvanju;
(13) "brod" označava svaki plovni objekat države imenovanja koji plovi pod njenom zastavom, osim ratnog broda;
(14) "vazduhoplov" označava svaki vazduhoplov države imenovanja koji je registrovan u državi imenovanja, kao i vazduhoplov nad kojim država imenovanja ima pravo raspolaganja, osim vojnog vazduhoplova.
Glava II
KONZULARNI ODNOSI
Otvaranje konzulata
1. Konzulat se može otvoriti na teritoriji druge strane ugovornice samo uz njenu saglasnost.
2. Sedište konzulata, njegov rang i njegovo konzularno područje određuje država imenovanja što podleže odobrenju države prijema.
3. Država imenovanja može naknadno da promeni sedište konzulata, njegov rang ili njegovo konzularno područje, samo uz pristanak države prijema.
4. Pristanak države prijema potreban je i ako generalni konzulat ili konzulat žele da otvore vice-konzulat ili konzularnu agenciju u drugom mestu van njegovog sedišta.
5. Izričiti prethodni pristanak države prijema je isto tako potreban za otvaranje kancelarije kao dela postojećeg konzulata van njegovog sedišta.
Državljanstvo člana konzulata
1. Konzularni funkcioner može biti samo državljanin države imenovanja.
2. Konzularni službenik ili član poslužnog osoblja može biti državljanin države imenovanja, a države prijema samo uz njen izričiti pismeni pristanak.
Broj osoblja konzulata
1. Broj osoblja konzulata utvrđuje se sporazumom strana ugovornica.
2. Ako ne postoji izričit sporazum o broju osoblja konzulata, država prijema može zahtevati da se taj broj kreće u granicama onoga što se smatra razumnim i normalnim s obzirom na postojeće okolnosti i uslove na konzularnom području i na potrebe konzulata o kome se radi.
Imenovanje i prihvatanje šefa konzulata
1. Šefa konzulata imenuje država imenovanja, a obavljanje funkcije odobrava država prijema. Ukoliko država prijema odbije da da takvo odobrenje ona nije dužna da saopšti razloge odbijanja.
2. Država imenovanja upućuje diplomatskim putem državi prijema patentno pismo o imenovanju šefa konzulata, u kome se navodi njegovo ime i prezime, rang, konzularno područje i sedište konzulata.
3. Na osnovu patentnog pisma država prijema izdaje egzekvaturu u najkraćem roku.
4. Šef konzulata može obavljati funkcije po dobijanju egzekvature od države prijema.
5. Država prijema može dozvoliti šefu konzulata, do izdavanja egzekvature, da privremeno obavlja svoje funkcije prema odredbama ove konvencije.
6. Od momenta kada se šefu konzulata odobri da obavlja svoje funkcije, država prijema je obavezna da o tome odmah obavesti nadležne organe konzularnog područja i preduzme potrebne mere kako bi šef konzulata mogao da obavlja svoje funkcije i uživa tretman predviđen odredbama ove konvencije.
Imenovanje članova konzularnog osoblja
1. Pod rezervom odredaba čl. 3, 4 i 13 država imenovanja imenuje po svom izboru članove konzularnog osoblja.
2. Država imenovanja unapred i blagovremeno saopštava potom državi prijema prezime i ime, kategoriju i klasu svih konzularnih funkcionera, sem šefa konzulata, kako bi država prijema mogla, ako to želi, koristiti prava koja joj pruža stav 3 člana 13 ove konvencije.
3. Država imenovanja može, ako to zahtevaju njeni zakoni i propisi, tražiti od države prijema da izda egzekvaturu konzularnom funkcioneru koji nije šef konzulata.
4. Država prijema može, ako to zahtevaju njeni zakoni i propisi, izdati egzekvaturu konzularnom funkcioneru koji nije šef konzulata.
Privremeno vršenje funkcije šefa konzulata
1. Ako je šef konzulata sprečen da obavlja svoje funkcije ili je njegovo mesto upražnjeno, vršilac dužnosti šefa konzulata može privremeno da deluje kao šef konzulata.
2. Ime i prezime vršioca dužnosti šefa konzulata u smislu stava 1 ovog člana saopštiće se blagovremeno i unapred diplomatskim putem, državi prijema. Država prijema može usloviti svojim pristankom prihvatanje za vršioca dužnosti šefa konzulata nekog lica koje nije diplomatski ni konzularni funkcioner države imenovanja u državi prijema.
3. Nadležni organi države prijema pružiće pomoć i zaštitu vršiocu dužnosti šefa konzulata. Za vreme privremenog obavljanja funkcije šefa konzulata, na vršioca dužnosti primenjuju se odredbe ove konvencije koje se odnose na šefa konzulata. Međutim, država prijema nije obavezna da vršiocu dužnosti prizna olakšice, privilegije i imunitete za koje šef konzulata, da bi ih uživao, mora da ispunjava uslove koje vršilac dužnosti ne ispunjava.
4. U slučaju kada država imenovanja odredi člana diplomatskog osoblja u državi prijema za vršioca dužnosti šefa konzulata pod uslovima predviđenim stavom 1 ovog člana, on i dalje uživa diplomatske privilegije i imunitete, ako se tome ne protivi država prijema.
Notifikacija o imenovanju, dolasku i odlasku
Država imenovanja obavestiće blagovremeno i unapred diplomatskim putem, državu prijema o sledećem:
(1) imenovanju članova konzulata, njihovom dolasku u konzulat posle imenovanja, o njihovom konačnom odlasku ili prestanku njihovih funkcija, kao i o svakoj promeni njihovog statusa za vreme njihovog službovanja u konzulatu;
(2) dolasku i konačnom odlasku lica koja su članovi porodice nekog člana konzulata, kao i da je neko lice postalo ili prestalo da bude član porodice;
(3) dolasku ili konačnom odlasku članova privatne posluge, kao i prestanku njihove službe u tom svojstvu;
(4) zapošljavanju i otpuštanju lica koja su državljani države prijema ili lica koja borave u državi prijema u svojstvu člana konzulata ili u svojstvu privatne posluge s pravom na privilegije i imunitete.
Izdavanje isprava o identitetu
1. Nadležni organi države prijema izdaće, besplatno, svakom konzularnom funkcioneru ispravu kojom se utvrđuje njegov identitet i funkcija.
2. Odredba stava 1 ovog člana primenjuje se na ostale članove konzularnog osoblja, pod uslovom da ta lica nisu državljani države prijema ili državljani države imenovanja stalno nastanjenih u državi prijema.
3. Odredbe stava 1 ovog člana primenjuju se i na članove porodice članova konzulata pod uslovom da nisu državljani države prijema ili državljani države imenovanja stalno nastanjenih u državi prijema ili da u toj državi ne obavljaju poslove za svoju ličnu korist.
Prestanak funkcije člana konzulata
1. Funkcija člana konzulata prestaje:
(1) notifikacijom države imenovanja državi prijema o prestanku njihove funkcije;
(2) povlačenjem egzekvature;
(3) notifikacijom države prijema državi imenovanja da je država prijema prestala da smatra lice u pitanju članom konzularnog osoblja.
2. U slučajevima navedenim u tački (3) stava 1 ovog člana država prijema nije dužna saopštiti razloge takve svoje odluke.
Obavljanje konzularnih funkcija od strane diplomatske misije
1. Odredbe ove konvencije primenjuju se i na vršenje konzularnih funkcija od strane diplomatske misije.
2. Država imenovanja saopštava diplomatskim putem državi prijema imena članova diplomatske misije kojima je povereno vršenje konzularnih funkcija.
3. Članovi diplomatske misije, kojima je povereno vršenje konzularnih funkcija, i dalje uživaju olakšice, privilegije i imunitete članova diplomatskih misija.
Zabrana obavljanja određenih delatnosti
Član konzulata ne može obavljati u državi prijema nikakvu trgovačku ili drugu profesionalnu delatnost za svoju ličnu korist.
Lice oglašeno kao "persona non grata"
1. Država prijema može u svako doba obavestiti državu imenovanja da je neki konzularni funkcioner persona non grata ili da bilo koji drugi član konzularnog osoblja, nije prihvatljiv. Država imenovanja će tada, zavisno od slučaja, opozvati lice u pitanju ili će okončati njegove funkcije u tom konzulatu.
2. Ako država imenovanja odbije da izvrši ili ne izvrši u razumnom roku obaveze iz stava 1 ovog člana, država prijema može zavisno od slučaja, povući egzekvaturu za lice u pitanju ili prestati da ga smatra članom konzularnog osoblja.
3. Lice imenovano za člana konzulata može biti oglašeno kao neprihvatljivo pre dolaska na teritoriju države prijema ili, ako se već tu nalazi, pre nego što preuzme funkcije u konzulatu. U takvom slučaju država imenovanja treba da opozove imenovanje.
4. U slučajevima iz st. 1 do 3 ovog člana, država prijema nije dužna da saopšti razloge svoje odluke.
Glava III
KONZULARNE FUNKCIJE
Opšte konzularne funkcije
Opšte konzularne funkcije se sastoje u:
(1) zaštiti, u državi prijema, interesa države imenovanja i njenih državljana, fizičkih i pravnih lica, u skladu sa odredbama ove konvencije, zakonima države prijema i u granicama koje dopušta međunarodno pravo;
(2) pomaganju razvoja trgovinskih, ekonomskih, prosvetnih, kulturnih, umetničkih, naučnih, turističkih i sportskih i drugih odnosa između države imenovanja i države prijema i unapređenju sveukupnih međusobnih odnosa;
(3) obaveštavanju države imenovanja svim dopuštenim sredstvima, o uslovima i razvoju države prijema u oblastima pod 2 ovog člana i davanju informacija zainteresovanima.
Evidencija državljana
Konzularni funkcioner ima pravo da vodi evidenciju državljana države imenovanja koji imaju prebivalište ili borave na konzularnom području.
Građansko stanje
Konzularni funkcioner ima pravo u skladu sa zakonima i propisima države imenovanja da:
(1) vodi matične knjige odnosno evidencije rođenih i umrlih za državljane države imenovanja i izdaje izvode iz tih knjiga, odnosno evidencija;
(2) sklapa brak između državljana države imenovanja i da o tome izdaje izvode;
(3) obavlja poslove usvojenja u slučaju da su usvojenik i usvojilac državljani države imenovanja koji se nalaze na teritoriji države prijema;
(4) sačinjava izjave o priznavanju očinstva ili materinstva za decu državljane države imenovanja, i to bez obzira gde se dete nalazi.
Putne isprave i vize
Konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) izdaje, zamenjuje i poništava pasoše ili druge putne isprave državljanima države imenovanja,
(2) izdaje vize i druge odgovarajuće isprave licima koja putuju u državu imenovanja.
Javno-beležničke funkcije
Konzularni funkcioner je ovlašćen da obavlja javno-beležničke funkcije isključivo za državljane države imenovanja, u skladu sa zakonima i propisima države imenovanja, ukoliko to nije u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema.
Lišenje slobode i posete
1. Nadležni organ države prijema dužan je da:
(1) obavesti bez odlaganja, a najkasnije u roku od tri dana, odgovarajućeg konzularnog funkcionera države imenovanja o lišenju slobode državljanina države imenovanja;
(2) prenese bez odlaganja svako saopštenje koje konzulatu uputi državljanin države imenovanja koji je uhapšen, pritvoren, zadržan ili izdržava kaznu zatvora;
(3) omogući konzularnom funkcioneru da poseti državljanina države imenovanja koji je na bilo koji način lišen slobode ili podvrgnut drugim merama ograničenja slobode. Konzularni funkcioner se, međutim, mora uzdržati od posredovanja u korist državljanina države imenovanja koji je na bilo koji način lišen slobode ili podvrgnut drugim merama ograničenja slobode, ako se on tome izričito protivi.
(4) obavesti državljanina države imenovanja o njegovim pravima i mogućnostima komunikacija koje ima na osnovu ovog člana.
2. Prava predviđena u stavu 1 ovog člana ostvaruju se saglasno zakonima i propisima države prijema, uz rezervu da ti zakoni i propisi moraju omogućiti potpuno ostvarivanje ciljeva radi kojih su ta prava data ovim članom.
Pružanje pomoći državljanima države imenovanja
U cilju zaštite prava i interesa državljana države imenovanja konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) slobodno opšti sa državljanima države imenovanja koji se nalazi na njegovom konzularnom području, pri čemu država prijema neće državljanima države imenovanja ograničavati slobodu opštenja i pristupa konzulatu;
(2) u izuzetnim slučajevima prima na privremeno čuvanje pokretnu imovinu, novčana sredstva i dokumente koji pripadaju državljanima države imenovanja, ako to nije u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema;
(3) zahteva od nadležnih organa države prijema da bez odlaganja bude obavešten o svakom događaju koji ima za posledicu smrt, tešku telesnu povredu ili znatnu materijalnu štetu po državljanina države imenovanja;
(4) se obraća nadležnim organima države prijema za pomoć u potrazi za nestalim državljanima države imenovanja;
(5) pod rezervom prakse i postupka na snazi u državi prijema, zastupanju državljana države imenovanja ili preduzimanju mera za obezbeđenje odgovarajućeg zastupanja pred sudovima ili drugim organima države prijema kako bi se tražilo u skladu sa zakonima i propisima države prijema, usvajanje privremenih mera radi očuvanja prava i interesa tih državljana u slučajevima kada ovi zbog odsutnosti ili iz drugih razloga, ne mogu blagovremeno braniti svoja prava i interese.
Tutorstvo i starateljstvo
1. Nadležni organ države prijema obavestiće bez odlaganja konzulat o potrebi uspostavljanja tutorstva ili starateljstva nad državljaninom države imenovanja.
2. Konzularni funkcioner pruža zaštitu i pomoć u skladu sa zakonima i propisima države imenovanja, a u granicama zakona i propisa države prijema u slučaju tutorstva ili starateljstva za maloletne ili poslovno nesposobne državljane države imenovanja koji se nalaze u državi prijema.
3. Ako konzularni funkcioner ne može postupati u smislu stava 2 ovog člana, ovlašćen je da nadležnom organu države prijema predloži lice za staratelja, predloži tom organu preduzimanje mera koje su korisne za lice koje se stavlja pod starateljstvo i da povremeno zahteva izveštaj nadležnog organa države prijema o sprovođenju starateljstva.
Obaveštenje o smrti
1. Nadležni organ države prijema će bez odlaganja obavestiti konzulat države imenovanja o smrti državljanina te države i u skladu sa zakonima i propisima države prijema izdati ispravu kojom se potvrđuje činjenica smrti.
2. Ako konzulat prvi sazna za činjenicu smrti, obavestiće odmah nadležni organ države prijema.
Zaostavštine
Nadležni organ države prijema će uz obaveštenje o smrti državljanina države imenovanja, obavestiti konzulat o svemu što je poznato o naslednicima, njihovom prebivalištu ili boravištu i o sadržaju zaostavštine, kao i o drugim podacima koji su potrebni u ostavinskom postupku.
Mere za zaštitu zaostavštine
1. Ako se u državi prijema nalazi zaostavština državljanina države imenovanja, nadležni organi preduzeće, na predlog konzulata ili po službenoj dužnosti, sve potrebne mere za zaštitu i korisno upravljanje zaostavštinom ili sprečavanje nanošenja bilo kakve štete.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da prisustvuje popisu zaostavštine i učestvuje u preduzimanju mera za njeno očuvanje.
3. U svim slučajevima nadležni organ države prijema obavestiće bez odlaganja konzulat o merama koje su preduzete za očuvanje i upravljanje zaostavštinom.
4. Konzularni funkcioner ima pravo da, uz važeće punomoćje, u ostavinskom postupku koji se vodi pred nadležnim organom države prijema, zastupa svoje državljane u skladu sa zakonima i propisima države prijema.
5. Ako državljanin države imenovanja umre za vreme privremenog boravka na teritoriji države prijema, stvari i novac koje je imao kod sebe predaće se, po popisu i bez drugih formalnosti, konzulatu države imenovanja, nakon odbijanja eventualnih dugova.
Dostava akata i zamolnice
1. Konzularni funkcioner ima pravo da dostavlja sudska ili vansudska akta ili da izvršava zamolnice u skladu sa međunarodnim sporazumima koji su na snazi i zakonima i propisima države prijema.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da dostavlja državljanima države imenovanja sudska ili vansudska akta na način koji nije u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema i bez korišćenja bilo kakvih sredstava prinude.
Konzularne funkcije u odnosu na brodove
1. Konzularni funkcioner ima pravo da pruža pomoć brodovima države imenovanja u teritorijalnim i unutrašnjim vodama države prijema, kao i zapovedniku i članovima posada brodova.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da:
(1) stupi na brod, sasluša zapovednika broda i svakog člana posade, kao i da dobije obaveštenje o radu broda, plovidbi i njegovom teretu;
(2) ispita svaku nezgodu koja se desila na brodu u toku plovidbe, bez štete po prava organa države prijema;
(3) razrešava, bez štete po prava organa države prijema, sve sporove između zapovednika i članova posade, uključujući i sporove koji proističu iz ugovora o zaposlenju;
(4) preduzima sve potrebne mere radi zaštite zdravlja zapovednika i članova posade, kao i repatrijacije ovih lica;
(5) prima izjave koje se odnose na plovidbu broda, pregleda i overava brodske knjige, izdaje i produžava brodske i druge isprave;
(6) preduzima sve druge mere na brodu u cilju primene zakonodavstva države imenovanja, a koji nisu u suprotnosti sa zakonima i propisima države prijema.
3. Zapovednik broda i članovi posade mogu da neposredno opšte sa konzularnim funkcionerom uz poštovanje zakona i propisa države prijema.
Odnos organa države prijema prema brodu
1. Ako sud ili drugi nadležni organ države prijema namerava da preduzme prinudne mere ili da pokrene istragu na brodu države imenovanja, dužan je da blagovremeno obavesti konzulat, kako bi konzularni funkcioner ili njegov predstavnik mogao da prisustvuje izvršenju tih mera. Ako je zbog hitnosti nemoguće dati blagovremeno obaveštenje, nadležni organ će o tome naknadno obavestiti konzulat i na zahtev konzularnog funkcionera pružiti potpuno obaveštenje o preduzetim merama.
2. Odredbe stava 1 ovog člana primenjuju se i kad zapovednik ili član posade broda treba da na kopnu bude saslušan od strane nadležnog organa države prijema.
3. Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne primenjuju se na uobičajenu carinsku, zdravstvenu i pasošku kontrolu, kao ni u slučaju spasavanja ljudskog života u vodi ili sprečavanju zagađivanja voda.
4. Sud ili nadležni organ države prijema ne može se mešati u unutrašnje stvari broda države imenovanja po bilo kojoj stvari, osim na zahtev ili uz pristanak zapovednika broda ili u cilju održavanja reda i mira.
Plovidbena nezgoda na moru i u unutrašnjoj plovidbi
1. Ako brod koji plovi pod zastavom države imenovanja pretrpi plovidbenu nezgodu u teritorijalnim ili unutrašnjim vodama države prijema tako da ne može da nastavi plovidbu, nadležni organ države prijema odmah obaveštava konzulat o tome, kao i o merama koje su preduzete za spasavanje ljudi, tereta i ostale imovine na brodu.
2. Konzularni funkcioner ima pravo da preduzima mere za pružanje pomoći brodu, članovima posade i putnicima na brodu koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu i u tom cilju može zatražiti pomoć organa države prijema.
3. Konzularni funkcioner može bez posebnog ovlašćenja da preduzme u ime vlasnika broda države imenovanja mere za zaštitu broda koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu ili o imovini koja je ispala iz broda, ako vlasnik broda države imenovanja ili njegov predstavnik nisu u mogućnosti da to učine.
4. Odredbe stava 3 ovog člana primenjuju se na predmete pronađene na obali ili u blizini obale države prijema koji predstavljaju deo tereta u vlasništvu države imenovanja ili njenog državljanina koji se nalazio na brodu države prijema ili treće države a koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu.
5. Brod koji je pretrpeo plovidbenu nezgodu, njegov teret, oprema, rezerve, predmeti i imovina na teritoriji države prijema ne podležu carini, izuzev ako se ne uvoze za korišćenje u toj državi.
Konzularne funkcije u odnosu na vazduhoplove
Odredbe ove konvencije koje se odnose na brodove države imenovanja na odgovarajući način će se primenjivati i na vazduhoplove države imenovanja.
Opštenje sa organima države prijema
U obavljanju svojih funkcija konzularni funkcioner može se obraćati nadležnim lokalnim organima na svom konzularnom području, kao i centralnim organima države prijema, u skladu sa unutrašnjim zakonodavstvom i praksom države prijema.
Druge funkcije konzularnog funkcionera
Konzularni funkcioner ima pravo da obavlja i sve druge funkcije koje mu država imenovanja poveri a koje zakoni i propisi države prijema ne zabranjuju, ili kojima se država prijema ne protivi ili koje su utvrđene u međunarodnim sporazumima na snazi između države imenovanja i države prijema.
Glava IV
OLAKŠICE, PRIVILEGIJE I IMUNITETI
Olakšice koje se daju konzulatu radi obavljanja njegove delatnosti
Država prijema daje konzulatu potrebne olakšice za obavljanje njegovih funkcija.
Upotreba državne zastave i grba
1. Država imenovanja ima pravo da na zgradu konzulata postavi državni grb i tablu sa nazivom konzulata na jeziku države imenovanja i na službenom jeziku države prijema.
2. Zastava države imenovanja može se istaći na zgradi konzulata, rezidenciji šefa konzulata i na njegovom prevoznom sredstvu kad se ono koristi za službene potrebe.
Prostorije
1. Država prijema je dužna da omogući državi imenovanja da na njenoj teritoriji, u skladu sa njenim zakonima i propisima, stekne potrebne prostorije za konzulat, ili da joj pomogne da dođe do prostorija na neki drugi način.
2. Država prijema je takođe dužna, ako je potrebno, da pomogne konzulatu u obezbeđivanju smeštaja za svoje članove.
Nepovredivost konzularnih prostorija
1. Konzularne prostorije su nepovredive, u skladu sa odredbama ovog člana.
2. Organima države prijema nije dozvoljeno da uđu u onaj deo konzularnih prostorija kojima se konzulat isključivo koristi za potrebe svog rada, izuzev uz pristanak šefa konzulata, lica koje on odredi ili šefa diplomatske misije države imenovanja. Međutim, u slučaju požara ili druge nesreće koja zahteva hitne mere, pristanak šefa konzulata se može pretpostaviti.
3. Pod rezervom odredaba stava 2 ovog člana, država prijema je dužna da preduzme sve potrebne mere kako bi sprečila da konzularne prostorije budu nasilno zaposednute ili oštećene, te narušen mir ili povređeno dostojanstvo konzulata.
4. Konzularne prostorije, nameštaj u njima i imovina konzulata, kao i njegova prevozna sredstva ne mogu biti predmet nikakve rekvizicije u svrhe odbrane ili javnog interesa. U slučaju da je u te svrhe potrebna eksproprijacija, preduzeće se sve potrebne mere kako bi se izbeglo ometanje vršenja konzularnih funkcija, a državi imenovanja će se isplatiti brza, odgovarajuća i efektivna naknada.
Nepovredivost konzularne arhive i dokumenata
Konzularna arhiva i dokumenti su nepovredivi u svako doba i ma gde se nalazili.
Sloboda kretanja
Uz rezervu zakona i propisa koji se odnose na zone u kojima je pristup zabranjen ili ograničen iz razloga nacionalne bezbednosti, država prijema obezbeđuje članovima konzulata slobodu putovanja i kretanja na svojoj teritoriji.
Sloboda opštenja
1. Država prijema dozvoljava i štiti slobodu opštenja konzulata za sve službene svrhe, kao i opštenje sa vladom, diplomatskim misijama i konzulatima države imenovanja ma gde se oni nalazili. U tom cilju konzulat može koristiti sva sredstva javnog opštenja, diplomatske ili konzularne kurire, šifrovane ili kodirane poruke, diplomatsku i konzularnu valizu, a samo uz pristanak države prijema može postaviti i koristiti otpremnu radio-stanicu.
2. Službena prepiska konzulata je nepovrediva.
3. Konzularna valiza ne sme biti ni otvorena ni zadržana. Međutim, ako nadležni organi države prijema imaju ozbiljne razloge da veruju da valiza sadrži i druge predmete osim prepiske, dokumenata i predmeta iz stava 4 ovog člana, oni mogu tražiti da valizu otvori u njihovom prisustvu ovlašćeni predstavnik države imenovanja. Ako ovlašćeni predstavnik države imenovanja odbije taj zahtev, valiza se vraća u mesto iz koga je upućena.
4. Pošiljke koje čine konzularnu valizu moraju da nose spoljne vidne i karakteristične oznake svog svojstva i mogu sadržati samo službenu prepisku i dokumenta ili predmete namenjene isključivo za službenu upotrebu.
5. Konzularni kurir ne može biti državljanin države prijema, ni lice koje ima prebivalište u toj državi. On mora imati službenu ispravu kojom se potvrđuje njegovo svojstvo i označava broj paketa koji čine konzularnu valizu.
6. Država prijema štiti i pomaže konzularnog kurira u vršenju njegovih funkcija i on uživa nepovredivost svoje ličnosti i ne može biti uhapšen ili podvrgnut bilo kakvoj meri ograničenja ili lišenja slobode.
7. Konzularna valiza se može poveriti zapovedniku broda ili vazduhoplova države imenovanja koji mora da ima službeni dokument u kome je naznačen broj paketa koji čine konzularnu valizu. Članovi konzulata mogu slobodno i neposredno preuzimati ili predavati konzularnu valizu zapovedniku broda ili vazduhoplova.
Konzularne takse i dažbine
1. Konzulat može naplaćivati na teritoriji države prijema takse i dažbine koje su za konzularne radnje predviđene zakonodavstvom države imenovanja.
2. Iznosi naplaćeni od taksa i dažbina oslobođeni su svih poreza i taksa u državi prijema.
Zaštita konzularnog funkcionera
Država prijema će postupati prema konzularnom funkcioneru države imenovanja sa dužnim poštovanjem i preduzeće odgovarajuće mere da bi se sprečila svaka povreda njegove ličnosti, slobode i dostojanstva.
Nepovredivost ličnosti konzularnog funkcionera
1. Konzularni funkcioner ne može biti zadržan, uhapšen ili podvrgnut drugim meram ograničenja slobode, osim u slučaju teškog krivičnog dela predviđenog zakonodavstvom države prijema, i to samo na osnovu odluke nadležnog suda, ili kada se radi o izvršenju pravnosnažne sudske odluke.
2. Ako sud ili drugi organ države prijema namerava da odredi pritvor ili pokrene krivični postupak protiv konzularnog funkcionera, dužan je da o tome obavesti šefa konzulata, a ako se ta mera primenjuje protiv njega diplomatsku misiju države imenovanja.
3. Obaveštenje iz stava 2 ovog člana, daje se, ako je moguće, pre početka radnje, kako bi šef konzulata ili drugi konzularni funkcioner prisustvovao postupku, a ako šef konzulata ili drugi konzularni funkcioner nije bio prisutan, nadležni organ države prijema dužan je dati potpuno obaveštenje o sprovedenom postupku.
4. Ako se pokrene krivični postupak protiv konzularnog funkcionera, on je dužan da se pojavi pred nadležnim organom, ali postupak mora voditi sa dužnim poštovanjem prema konzularnom funkcioneru, uvažavajući njegov službeni položaj i, osim u slučaju predviđenom u stavu 1 ovog člana, na način kako bi se što je moguće manje ometalo obavljanje konzularnih funkcija.
Obaveštenje o gonjenju ili lišavanju slobode službenika ili člana poslužnog osoblja konzulata
U slučaju pokretanja krivičnog postupka protiv konzularnog službenika ili člana poslužnog osoblja, odnosno njihovog lišavanja slobode, nadležni organ države prijema dužan je da o tome, u najkraćem roku, obavesti šefa konzulata.
Sudski imunitet
1. Konzularni funkcioner i konzularni službenik ne podležu nadležnosti sudskih i upravnih organa države prijema za dela izvršenja u obavljanju konzularnih funkcija.
2. Odredbe stava 1 ovog člana ne primenjuju se u slučaju tužbe u građanskom postupku:
(1) podnete u vezi sa ugovorom koji je konzularni funkcioner ili konzularni službenik zaključio, ali ne izričito ili prećutno kao punomoćnik države imenovanja, ili
(2) koju je podnelo treće lice za štetu nastalu u saobraćajnoj nesreći koja je u državi prijema prouzrokovana vozilom, brodom ili vazduhoplovom.
Obaveza svedočenja
1. Član konzulata može biti pozvan da svedoči u sudskom ili upravnom postupku.
2. Ako konzularni funkcioner odbije da svedoči, ne može se protiv njega primeniti nikakva prisilna mera ni neka druga sankcija.
3. Konzularni službenik, odnosno član poslužnog osoblja ne može odbiti da svedoči, osim u slučajevima navedenim u stavu 5 ovog člana.
4. Organ koji poziva na svedočenje izbegavaće ometanje konzularnog funkcionera u obavljanju njegove funkcije. Taj organ može primiti svedočenje konzularnog funkcionera u konzulatu, njegovom stanu ili prihvatiti njegovu izjavu, kad god je to moguće. On isto tako ima pravo da odbije svedočenje kao veštak o zakonodavstvu države imenovanja.
5. Član konzulata nije dužan da svedoči o činjenicama koje se odnose na obavljanje njegovih funkcija ni da pokazuje korespondenciju i službena dokumenta koja se na isto odnose.
Oslobađanje od ličnih davanja i obaveza
Član konzulata i članovi njegove porodice oslobođeni su u državi prijema od svih ličnih davanja, svake javne službe ili obaveza za vojne svrhe kao što su rekvizicije, kontribucije i vojni smeštaji.
Oslobođenje od obaveze prijavljivanja stranaca i dozvola boravka
Član konzulata i članovi njegove porodice koji žive u njegovom domaćinstvu oslobođeni su obaveze predviđene zakonodavstvom države prijema u pogledu prijavljivanja stranaca i dozvole boravka.
Fiskalno oslobođenje
1. Konzularne prostorije i rezidencija šefa konzulata čiji je vlasnik ili zakupac država imenovanja ili koje drugo lice koje nastupa u ime te države, oslobođeni su svih poreza i taksa bilo kakve vrste državnih, regionalnih ili opštinskih, ako se ne radi o taksama koje se naplaćuju kao nadoknada za učinjene usluge.
2. Fiskalno oslobođenje predviđeno u stavu 1 ovog člana ne primenjuje se na takve poreze i takse ako, prema zakonodavstvu države prijema, padaju na teret lica koje je saugovarač države imenovanja ili lica koje postupa u ime te države.
3. Konzularni funkcioner i konzularni službenik, kao i članovi njihovih porodica oslobođeni su svih poreza i taksa, ličnih ili stvarnih, državnih, regionalnih i opštinskih, osim:
(1) posrednih poreza koji su po svojoj prirodi obično sadržani u ceni robe ili usluga;
(2) poreza i taksa na privatnu nepokretnu imovinu koja se nalazi na teritoriji države prijema, uz rezervu odredaba stava 1 ovog člana;
(3) nasledne i prenosne takse koje naplaćuje država prijema, uz rezervu odredbi člana 50 tačka 2 ove konvencije;
(4) poreza i taksa na privatne prihode, uključujući i prihode od kapitala, koji potiču iz države prijema i poreza na kapital uložen u preduzeća u državi prijema;
(5) poreza i taksa koji se naplaćuju kao naknada za posebne usluge;
(6) taksa za registraciju sudskih ili beležničkih taksa, takse za hipoteku i taksa za overu, pod rezervom odredaba stava 1 ovog člana.
4. Član poslužnog osoblja oslobođen je poreza i taksa na zaradu koju prima za svoje usluge, pod uslovom da nije državljanin države prijema, ili trajno nastanjen u državi prijema.
5. Član konzulata koji zapošljava lice čija zarada nije oslobođena poreza na prihod u državi prijema, dužan je da poštuje obaveze kojima zakonodavstvo te države podvrgava poslodavca u pogledu plaćanja poreza na prihod.
Oslobođenje od carine i carinskog pregleda
1. Država prijema će u skladu sa svojim zakonima i propisima dopustiti unošenje i izuzeti od svih carina, taksa i drugih sličnih dažbina, osim troškova uskladištenja, prevoza i troškova za slične usluge za:
(1) predmete namenjene za službene potrebe konzulata;
(2) predmete namenjene za ličnu upotrebu konzularnog funkcionera i članova njegove porodice koji žive u njegovom domaćinstvu, uključujući i predmete namenjene za njegov smeštaj. Potrošni predmeti ne smeju da prelaze količine potrebne za njihovu neposrednu upotrebu od strane tih lica.
2. Konzularni službenik uživa privilegije i oslobođenja predviđena stavom 1 ovog člana u pogledu predmeta uvezenih prilikom njegovog prvog smeštaja.
3. Lični prtljag konzularnog funkcionera ili članova njegove porodice koji žive u njegovom domaćinstvu izuzet je od carinskog pregleda. On može biti pregledan samo u slučaju da postoji osnovana sumnja da taj prtljag sadrži predmete koji nisu navedeni u tački (2) stava 1 ovog člana ili predmete čiji je izvoz ili uvoz zabranjen zakonima i propisima države prijema ili podleže zakonima i propisima o karantinu. U takvom slučaju pregled prtljaga se može obaviti samo u prisustvu konzularnog funkcionera ili člana njegove porodice.
Privilegije i imuniteti drugih lica
1. Konzularni službenik i član poslužnog osoblja državljanin države imenovanja stalno nastanjen u državi prijema ili državljanin države prijema, ne uživa druge privilegije i imunitete osim onih koje su predviđene u stavu 5 člana 44 ove konvencije.
2. Član porodice člana konzulata koristi privilegije i imunitete koje su priznate članu konzulata čiji je on član porodice, ako nije državljanin države prijema ili nema prebivalište u toj državi.
Nasleđivanje člana konzulata ili člana njegove porodice
U slučaju smrti člana konzulata ili člana njegove porodice država prijema je dužna:
(1) da dozvoli iznošenje pokretne imovine preminulog, izuzev one koja je stečena u državi prijema čiji je izvoz zabranjen u momentu smrti;
(2) da ne naplaćuje državne, regionalne ili opštinske nasledne i prenosne takse na pokretnu imovinu koja se nalazi u državi prijema samo zato što se preminuli nalazio u toj državi kao član konzulata ili član porodice nekog člana konzulata.
Početak i kraj konzularnih imuniteta i privilegija
1. Svaki član konzulata ima pravo na privilegije i imunitete predviđene ovom konvencijom čim stupi na teritoriju države prijema radi preuzimanja dužnosti ili, ako se već nalazi na teritoriji te države, čim preuzme dužnost u konzulatu.
2. Članovi porodice člana konzulata koji žive u njegovom domaćinstvu, kao i članovi njegove privatne posluge, uživaju privilegije i imunitete predviđene ovom konvencijom počevši od jednog od sledećih datuma: dana kada taj član konzulata uživa privilegije i imunitete u smislu stava 1 ovog člana, dana njegovog ulaska na teritoriju države prijema, ili dana kada su postali članovi te porodice ili privatne posluge.
3. Kada funkcije člana konzulata prestanu, prestaju i njegove privilegije i imuniteti, kao i privilegije i imuniteti članova njegove porodice ili članova njegove privatne posluge i to po pravilu od jednog od sledećih datuma: trenutka kada to lice napusti teritoriju države prijema, ili po isteku razumnog roka koji je u tu svrhu odobren. Do tog trenutka privilegije i imuniteti važe čak i u slučaju oružanog sukoba. Privilegije i imuniteti lica navedenih u stavu 2 ovog člana prestaju u trenutku kada oni prestanu da budu članovi zajedničkog domaćinstva nekog člana konzulata, ili kada prestane njihova služba kod nekog člana konzulata. Međutim, ako takva lica nameravaju da napuste državu prijema u razumnom roku, njihove privilegije i imuniteti važe do trenutka njihovog odlaska.
4. Međutim, sudski imunitet važi i dalje, bez vremenskog ograničenja u pogledu dela koja je neki konzularni funkcioner ili konzularni službenik učinio u obavljanju svojih funkcija.
5. U slučaju smrti člana konzulata, članovi porodice koji žive u njegovom domaćinstvu i dalje uživaju privilegije i imunitete koje im pripadaju do jednog od sledećih datuma: dana kada napuste teritoriju države prijema, ili dana isteka razumnog roka koji im je u tu svrhu odobren.
Odricanje od privilegija i imuniteta
1. Država imenovanja se u pogledu nekog člana konzulata može odreći privilegija i imuniteta predviđenih u čl. 41, 43 i 44 ove konvencije.
2. Odricanje mora uvek biti izričito i treba da bude pismeno saopšteno državi prijema.
3. Ako konzularni funkcioner ili konzularni službenik pokrene postupak u stvarima u kojima bi on uživao sudski imunitet na osnovu člana 43 ove konvencije, više se ne može pozivati na imunitet u pogledu ma kog protivzahteva neposredno vezanog za glavni zahtev.
4. Odricanje od imuniteta u pogledu građanske tužbe ili zahteva u upravnom postupku ne znači i odricanje od imuniteta u pogledu mera izvršenja presude za šta je potrebno posebno odricanje.
Osiguranje od štete nanete trećem licu
Prevozna sredstva kojima se služi konzulat, kao i prevozna sredstva koja pripadaju članu konzulata i članovima njegove porodice podležu obavezi osiguranja protiv štete počinjene trećim licima, ako je to predviđeno zakonodavstvom države prijema.
Poštovanje zakona i propisa države prijema
1. Bez uticaja na svoje privilegije i imunitete, sva lica koja po odredbama ove konvencije uživaju privilegije i imunitete dužna su da poštuju zakone i propise države prijema. Ona su takođe dužna da se uzdržavaju od mešanja u unutrašnje stvari te države.
2. Konzularne prostorije se ne smeju koristiti za svrhe nespojive sa obavljanjem konzularnih funkcija.
Glava V
ZAVRŠNE ODREDBE
Potvrđivanje i stupanje na snagu
1. Ova konvencija podleže potvrđivanju i stupa na snagu tridesetog dana od dana razmene dokumenata o potvrđivanju.
2. Ova konvencija zaključuje se na neodređeno vreme i ostaje na snazi do isteka šest meseci od dana kada jedna od strana ugovornica pismeno, diplomatskim putem, obavesti drugu stranu ugovornicu o svojoj nameri da otkaže Konvenciju.
Sačinjeno u Zagrebu, 27. maja 1997. godine u dva originalna primerka, svaki na hrvatskom i srpskom jeziku, pri čemu oba teksta imaju podjednaku važnost.
|
Za Saveznu Republiku Jugoslaviju, |
Za Republiku Hrvatsku, |
|
Milan Milutinović, s. r. |
Mate Granić, s. r. |
ČLAN 3
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ - Međunarodni ugovori".