PRAVILNIKO VRSTI STRUČNIH POSLOVA U BIBLIOTECI, VRSTI I STEPENU STRUČNE SPREME POTREBNE ZA NJIHOVO OBAVLJANJE("Sl. glasnik RS", br. 63/94) |
Ovim pravilnikom propisuju se vrste stručnih poslova u bibliotekama i organizacionim jedinicama drugih organizacija koje obavljaju bibliotečku delatnost (u daljem tekstu: biblioteka) i vrste i stepen stručne spreme potrebne za njihovo obavljanje.
Stručni poslovi u bibliotekama jesu:
1) s visokom stručnom spremom: poslovi bibliotekara, bibliografa, arheografa, informatora, dokumentaliste i konzervatora;
2) s višom stručnom spremom: poslovi višeg knjižničara;
3) sa srednjom stručnom spremom: poslovi knjižničara i knjigovesca.
Stručni poslovi bibliotekara jesu;
1) poslovi izgradnje, unapređenja i razvoja bibliotečke i informacione delatnosti i zaštite bibliotečke građe; praćenje realizacije programa i planova rada biblioteka i analiziranje stanja delatnosti; predlaganje mera za unapređivanje delatnosti, programiranje i planiranje bibliotečko-informacionog sistema; izrada planova i programa i priprema predavanja za stručno osposobljavanje i usavršavanje bibliotečkih radnika; planiranje nabavne politike i strukturiranje fondova biblioteke; plasman naše knjige u inostranstvu i međunarodna razmena građe; izgrađivanje i unapređivanje sistema kataloga i sistema klasifikacije; praćenje primene međunarodnih standarda; kontrola kvaliteta bibliografskih baza podataka; projektovanje mikrotezaurusa i usklađivanje s jedinstvenim mikrotezaurusom; uspostavljanje i određivanje normativnih datoteka; uređivanje kataloga i drugih informacionih instrumenata; redigovanje registara; priprema predgovora, pogovora i uputstava za korišćenje publikacija za selektivnu diseminaciju informacija; učestvovanje u izradi akata koji regulišu rad i uređenje biblioteka; projektovanje baze podataka; projektovanje novih informacionih podsistema i primena tehnologija za potrebe biblioteka; istraživanje i sakupljanje bibliotečke građe, organizacija, uređenje, popunjavanje i vođenje posebnih zbirki bibliotečke građe; kompletiranje zbirki bibliotečke građe, istraživački i teorijsko-metodološki rad u vezi s društvenim položajem knjige i biblioteka, čuvanjem i korišćenjem građe i izvora informacija o primeni standarda, normativa i zakonskih propisa, kao i u vezi sa stručnim radom i primenom metodologije;
2) pružanje stručne pomoći u nabavci i obradi bibliotečke građe i uređenju biblioteka; predlaganje mera za unapređenje pojedinih vidova delatnosti; održavanje baza podataka; stručno usavršavanje bibliotečkih radnika; nadzor nad stručnim radom biblioteka; priprema izveštaja i analiza; redakcija lisnih i automatizovanih kataloga; održavanje i proširivanje uputno-informacionog sistema; izrada mikrotezaurusa za pojedine naučne oblasti; organizacija, uređenje, popunjavanje, opisivanje i vođenje posebnih zbirki bibliotečke građe; istraživanje i kompletiranje zbirki publikacija; izrada kataloga i drugih informacionih instrumenata u vezi sa zbirkama; organizacija nabavke bibliotečke građe; sprovođenje koncepcije popunjavanja fondova; saradnja s izdavačima; nadzor nad instrumentima za nabavku; selekcija i lektorisanje bibliotečke građe;
3) nabavka bibliotečke građe, utvrđivanje potpunosti fondova, provera i realizacija deziderata; izrada i formiranje lisnih i automatizovanih kataloga (bibliografsko-kataloški opis prema međunarodnim standardima, analiza sadržaja, formulisanje predmetnih rubrika i utvrđivanje UDK brojeva); izrada kataloških zapisa u publikaciji (bibliografsko-kataloški opis i sadržinska obrada); učešće u izradi mikrotezaurusa; organizovanje instruktorskih i drugih seminara, stručnih ispita i dr.; organizovanje smeštaja i čuvanja fondova; sprovođenje prijema topografske evidencije i smeštaja bibliotečkog materijala; pregled smeštenih publikacija i izdavanje publikacija kojima je potrebna preventivna tehnička ili konzervatorsko-restauratorska zaštita; sprovođenje kulturno-obrazovnih programa, popularisanje knjige i čitanja, organizovanje izložbi, književnih priredbi i predavanja, individualni i grupni rad s čitaocima u biblioteci.
Poslove iz stava 1 ovog člana mogu obavljati lica s visokom stručnom spremom (svih struka).
Stručni poslovi bibliografa jesu:
1) projektovanje, uređivanje, koordinacija izrade i redakcija tekućih, retrospektivnih i specijalnih bibliografija; rad na realizaciji projekta bibliografija; pisanje predgovora, pogovora i uputstava za korišćenje bibliografija; stručna pomoć u izradi bibliografija; izrada bibliografskih uputstava i priručnika;
2) samostalna izrada tekućih retrospektivnih i specijalnih bibliografija; istraživanje kroz bibliografske izvore; prikupljanje i selekcija identifikovane građe; klasifikacija, raspoređivanje i redigovanje građe; izrada registara i priprema za štampu i pružanje stručne pomoći u izradi bibliografija;
3) učešće u izradi bibliografija; učestvovanje u bibliografskim istraživanjima i prikupljanju građe bibliografskih opisa; učestvovanje u klasifikaciji, sređivanju građe, selekciji i izradi registara i pripremi bibliografija za štampu.
Poslove bibliografa mogu obavljati lica s visokom stručnom spremom (svih struka).
Stručni poslovi arheografa jesu:
1) samostalna istraživanja južnoslovenskih ćirilskih rukopisa u zemlji i srpskih u inostranstvu, s opisom, redakcijom i pripremom za štampu odgovarajućih zbirki, uz izradu predgovora, odgovarajućih registara i albuma; klasifikacija i sistematizacija različitih arheografskih zbirki; istraživanje kodikologije, paleografije, jezika, sadržaja, zapisa s istorijatom; istraživanje iluminacija, poveza, filigranologije, atribucije pisara s identifikacijom skriptorija; samostalna istraživanja za Generalni katalog stare srpske štampane knjige, s opisom, redakcijom, pripremom za štampu i izradom predgovora, registra i albuma; objavljivanje naučnih i stručnih saopštenja na naučnim skupovima iz oblasti arheografije;
2) istraživanja ćirilskih rukopisa s opisom i pripremom za štampu odgovarajućih zbirki; izrada registara i albuma, uz uporedno obrazovanje arheografskih zbirki; učešće u istraživanju kodikologije, paleografije, jezika, sadržaja, iluminacija, poveza i filigranologije; priprema rukopisa za konzervaciju; objavljivanje stručnih saopštenja iz oblasti arheografije;
3) prikupljanje građe i učešće u istraživanjima arheografske građe u oblasti paleografije, njenog jezika i sadržaja; rad na identifikaciji podataka za inventare, generalne kataloge i različite arheografske zbirke; organizovanje rada fototeke i čitaonice i priprema stručnih radova.
Poslove arheografa mogu obavljati lica s visokom stručnom spremom (filološki, filozofski ili bogoslovski fakultet).
Stručni poslovi informatora i dokumentaliste jesu:
1) projektovanje informacionih podsistema i primene novih tehnologija; projektovanje baza podataka; istraživanje i analiza informacija; davanje stručnih ocena i mišljenja, praćenje primene međunarodnih standarda i učešće u izradi nacionalnih standarda; obrazovanje stručnih radnika i korisnika informacija i obrada složenih izvora informacija, klasifikacija i redakcija izvora informacija; međunarodna razmena informacija; planiranje i inoviranje referalnih i referencnih zbirki; praćenje produkcije sekundarnih izvora informacija; sakupljanje aktuelnih informacija i uključivanje izvora informacija u zbirku;
2) formiranje i inoviranje baza podataka; istraživanje informacija; sakupljanje i obrada naučnih projekata nepublikovanih naučnih i stručnih radova, umetničkih i književnih rukopisa, sakupljanje i obrada drugih izvora umetničkih, književnih i naučnih informacija; inoviranje zbirki; uključivanje aktuelnih informacija u bazu, aktuelnih izvora informacija u zbirke priručnika; dokumentalistička obrada izbora naučnih i stručnih informacija; klasifikacija izvora; analitičkao-sintetička obrada dokumenata;
3) održavanje referalnih baza podataka; sakupljanje i obrada podataka o njihovim autorima, o prevodiocima i prevodima i o institucijama i pojedincima koji raspolažu izvorima ovih informacija; inoviranje referencne zbirke; praćenje produkcije sekundarnih izvora informacija; dokumentalistička obrada izvora informacija.
Poslove informatora i dokumentaliste mogu obavljati lica sa visokom stručnom spremom (svih struka).
Stručni poslovi konzervatora jesu:
1) planiranje zaštite bibliotečke građe u Republici; predlaganje potrebnih mera zaštite kulturnih dobara od velikog i izuzetnog značaja; ekspertize fondova stare i retke knjige; usavršavanje starih i ispitivanje novih metoda i materijala za konzervaciju i kontrola konzerviranog materijala; konzervacija stara i retke knjige od izuzetnog značaja; omekšavanje pergamenta i fiksiranje bojenog sloja; beljenje, konzervacija crteža, pastela i grafika;
2) stručno-istraživački poslovi tehničke zaštite novije bibliotečke građe; konzervacija mapa i izuzetno oštećenih plakata; restauracija grafika, crteža, akvarela, planova; učešće u konzervaciji i restauraciji bibliotečke građe od izuzetnog kulturno-istorijskog značaja;
3) konzervacija i restauracija manje oštećenih mapa, retkih štampanih knjiga i periodike; određivanje vrednosti PH (Pe-Ha, "kiselost papira") i učešće u ispitivanju vrste materijala i oštećenja; kontrola ispravnosti korišćenih lepkova i rastvora.
Poslove konzervatora mogu obavljati lica s visokom stručnom spremom (tehnološki, hemijski ili fakultet likovnih umetnosti).
Stručni poslovi višeg knjižničara jesu:
1) učešće u nabavci, odabiru i proveri bibliotečke građe; bibliografska i sadržinska obrada bibliotečke građe; učešće u formiranju i održavanju informaciono-referalnih instrumenata; organizacija, sistematska i delimična revizija fondova; sprovođenje mera odgovarajuće zaštite fondova; konzervacija i restauracija bibliotečke građe; prikupljanje i obrada statističkih podataka i izveštaja i izrada statističkih pregleda;
2) učešće u bibliografskoj i sadržinskoj obradi građe, prikupljanje, evidentiranje i obrada dokumentacione građe; anketiranje, obrada podataka i izveštaja, analitička i statistička obrada; učešće u otkupu, pretplati, razmeni i obradi građe; prikupljanje podataka za referalne i druge baze podataka; upis programa, unošenje ispravki, kontrola gotovih informacija i izrada informativnih publikacija, rad s korisnicima.
Poslove višeg knjižničara mogu obavljati lica s višom stručnom spremom (svih struka).
Stručni poslovi knjižničara jesu:
1) vođenje dokumentacije, evidentiranje i obrada građe, anketiranje i analitičko-statistička obrada podataka; razvrstavanje nabavljene bibliotečke građe, provera kroz informativno-referalne instrumente i magacine; učešće u bibliografskoj i analitičkoj obradi; učešće u formiranju i održavanju informaciono-referalnih instrumenata i kataloga; učešće u poslovima lektorisanja i pripreme za publikovanje informaciono-referalnih instrumenata; učešće u poslovima informisanja korisnika o bibliotečkoj građi; pretraživanje i poručivanje građe i informacija; rad na terminalu za pretraživanje i poručivanje bibliotečke građe i usluživanje korisnika;
2) prijem i razvrstavanje bibliotečke građe; inventarisanje i signiranje građe; vođenje statistike i evidencije o bibliotečkoj građi; smeštaj i izdavanje bibliotečke građe i usluživanje korisnika.
Poslove knjižničara mogu obavljati lica sa srednjom stručnom spremom (svih struka).
Stručni poslovi knjigovesca jesu:
1) restauracija starih kožnih poveza, povez stare i retke knjige u nov kožni ili pergamentni povez poštujući srednjovekovni način šivenja i povezivanja; pravljenje zaštitnih kutija i fascikli za staru i retku knjigu;
2) povez i prepovez bibliotečke građe, izrada zaštićenih kutija i fascikli i drugi knjigovezački poslovi.
Poslove knjigovesca mogu obavljati radnici s petim, odnosno četvrtim stepenom stručne spreme grafičke struke - zanimanje knjigovezac.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".