PRAVILNIK
O KRITERIJUMIMA NA OSNOVU KOJIH SE ODREĐUJE POTENCIJALNOST PODRUČJA U POGLEDU PRONALAŽENJA MINERALNIH SIROVINA

("Sl. glasnik RS", br. 51/96)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuju se kriterijumi na osnovu kojih se određuje potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina u okviru osnovnih geoloških istraživanja.

Član 2

Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja čvrstih mineralnih sirovina određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

1) metalogenetske i stratigrafske rejonizacije područja na osnovu proučenih karakterističnih obeležja;

2) pripadnosti područja određenoj rudonosnoj formaciji, nosiocu pojedinih tipova ležišta mineralnih sirovina;

3) strukturno tektonskih karakteristika (prerudne i postrudne tektonike);

4) minerološkog sastava mineralne sirovine, njegovih karakteristika i karaktera raspodele korisnih i štetnih komponenti;

5) tehnoloških karakteristika mineralne sirovine;

6) hidrogeoloških i inženjerskogeoloških karakteristika područja i ležišta mineralnih sirovina;

7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.

Član 3

Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja podzemnih voda određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

1) morfoloških karakteristika područja i mogućnosti postojanja ležišta u njima;

2) pripadnosti područja određenoj strukturi poroznosti, odnosno prostornog položaja vodonosne sredine u kojoj se ležište nalazi;

3) hidrogeoloških parametara i osobina vodonosne sredine, a kod poluzatvorenih i zatvorenih ležišta i njihove povlate;

4) osobina režima podzemnih voda (doticaj, proticaj, akumuliranje i oticaj);

5) fizičkih i hemijskih osobina podzemnih voda koje određuju njihovu upotrebljivost, i

6) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.

Član 4

Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja ležišta nafte, kondenzata i prirodnih gasova određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

1) strukturno-tektonskog sklopa i litostratigrafskih karakteristika sedimentnog basena ili područja;

2) pripadnosti određenoj naftno-geološkoj provinciji, odnosno opštih naftno-geoloških karakteristika basena ili područja;

3) postojanja matičnih zaštitnih i kolektor stena;

4) petrofizičkih osobina kolektora;

5) fizičkih i hemijskih osobina fluida;

6) veličine pritiska i temperatura i

7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.

Član 5

Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja ležišta geotermalne energije određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

1) morfoloških karakteristika područja i prostorne određenosti kolektora petrohemijske i hidrogeotermijske energije;

2) petrohemijskih ili hidrogeotermijskih parametara i osobina stenskih masa sa funkcijom hidrogeoloških izolatora, hidrogeoloških kolektora i hidrogeoloških izolatora i kolektora;

3) geotemperaturnog režima terena;

4) osobina režima fluida nosioca geotermalne energije (doticaj, proticaj, akumuliranje i oticaj termalne vode, konvekcija i kondukcija energije);

5) hidrodinamičkih karakteristika ležišta;

6) fizičkih i hemijskih osobina fluida;

7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalnost mineralne sirovine.

Član 6

Utvrđivanje potencijalnosti područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina, prema propisanim kriterijumima iz čl. 2, 3, 4 i 5 ovog pravilnika, vrši se svim metodama geoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških istraživanja, kao i svim vrstama površinskih i podzemnih istražnih radova i drugih ispitivanja, a radovi na oceni te potencijalnosti izvode se u četiri etape.

Na kraju svake etape daje se geološko-ekonomska ocena koja odgovara datom stepenu istraženosti.

Član 7

Prva etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka pronalaženja regionalnog karaktera i to: izradu geoloških, hidrogeoloških, inženjerskogeoloških, geomorfoloških, geofizičkih i metalogenetskih karata u razmeri 1:1.000.000 do 1:500.000 sa odgovarajućim tumačima i analizama. Cilj ovih istraživanja je upoznavanje sastava, građe i razvoja prostora koji se istražuje.

Prva etapa obuhvata i osnovna geološka istraživanja regionalnog karaktera ograničena na rasprostranjenje pojedinih geoloških formacija i prostora koji predstavljaju perspektivne rudne rejone, vodonosne geostrukturne celine, prirodne rezervoare geotermalne energije, nafte, kondezata, i prirodnih gasova.

Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama razmere 1:1.000.000 do 1:25.000, a imaju za cilj da se u istraživanim terenima prognoziraju rezerve do nivoa D kategorije, preko bližeg proučavanja geološkog razvoja i specifičnosti geološke građe, a na osnovu kompleksnih geoloških istraživanja i ispitivanja.

Član 8

Druga etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja regionalnog karaktera koja bliže definišu perspektivne geološke formacije i prostore sa stanovišta rudonosnosti, vodonosnosti, geotermalne potencijalnosti, naftonosnosti i gasonosnosti.

Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi geološki radovi koji odgovaraju kartama razmere 1:100.000 do 1:25.000 (ređe i krupnijih razmera), a imaju za cilj da na istraživanim terenima definišu rezerve D kategorije.

U ovoj etapi sintetizuju se svi prikupljeni podaci o opštim geološkim uslovima i specifičnostima geološke građe, utvrđuju i upoređuju podaci izvršene detaljne prospekcije terena, vrše orijentaciona bušenja u cilju dobijanja podataka o ležišnim i drugim uslovima na područjima pretpostavljenih ležišta mineralnih sirovina i podzemnih voda, vrste kolektora i pokrovnih stena i vrše upoređivanje indiciranih podataka sa podacima iz literature, a sve u cilju obezbeđenja što uspešnije prognoze.

Član 9

Treća etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja na izdvojenim orijentacionim rudnim rejonima, zonama ili poljima, vodonosnim sredinama i strukturnim oblicima sa geotermalnim i kolektorskim svojstvima.

Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama i planovima razmere 1:10.000 do 1:5.000, a imaju za cilj da na istraživanim terenima definišu rezerve C kategorije kroz orijentacionu istraženost geološke građe perspektivnih rejona, zona, polja, strukturnih oblika, veličine, položaja, oblika i uslova zaleganja ležišta, eventualne veze sa drugim ležištima istog ili sličnog tipa, uslovima prihranjivanja, pražnjenja i filtracionih svojstava za ležišta podzemnih voda i mogućnostima postojanja zamki, rasprostranjenja kolektorskih i zaštitnih stena za ležišta kondezata, nafte i gasa, a sve na bazi delimične provere istražnim radovima (raskopima, raskrivkama, istražnim bušenjem), odnosno analogije sa istraženim istim ili sličnim ležištima.

Član 10

Četvrta etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja na delimično istraženim i utvrđenim rudnim zonama i poljima; vodonosnim sredinama, strukturnim oblicima sa geotermalnim i kolektorskim svojstvima koje po geološkoj građi, ležišnim uslovima i kvalitetnim svojstvima mogu predstavljati potencijalna ležišta.

Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana, obuhvaćeni su po vrsti i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama i planovima razmere 1:10.000 do 1:5.000 i krupnijih razmera, a imaju za cilj da na istraživanom terenu definišu moguće rezerve C kategorije, i to:

- kod čvrstih mineralnih sirovina - ležišne uslove (prostiranje, zaleganje, oblik, građa, veličina, korisna supstanca i njen prostorni razmeštaj), kvalitativne karakteristike i tehnološka svojstva, tipove i industrijske vrste sirovina, kao i tektonske, hidrogeološke, inženjerskogeološke i druge uslove koji opredeljuju način eksploatacije;

- kod podzemnih voda (pitkih, mineralnih i termalnih) - geološku građu i filtraciona svojstva vodonosne sredine, rasprostranjenosti i mogućnosti obnavljanja rezervi, vezu sa površinskim vodama i drugim vodonosnim sredinama, uslove zaštite izvorišta;

- kod nafte, kondenzata i prirodnih gasova - ležišne uslove, parametre ležišta, kvalitet fluida, granice ležišta na osnovu geoloških, geofizičkih istraživanja, istražnih radova i bušenja, pri čemu najmanje na jednoj bušotini mora biti ostvaren protok fluida.

Član 11

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".