PRAVILNIKO KRITERIJUMIMA NA OSNOVU KOJIH SE ODREĐUJE POTENCIJALNOST PODRUČJA U POGLEDU PRONALAŽENJA MINERALNIH SIROVINA("Sl. glasnik RS", br. 51/96) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se kriterijumi na osnovu kojih se određuje potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina u okviru osnovnih geoloških istraživanja.
Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja čvrstih mineralnih sirovina određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:
1) metalogenetske i stratigrafske rejonizacije područja na osnovu proučenih karakterističnih obeležja;
2) pripadnosti područja određenoj rudonosnoj formaciji, nosiocu pojedinih tipova ležišta mineralnih sirovina;
3) strukturno tektonskih karakteristika (prerudne i postrudne tektonike);
4) minerološkog sastava mineralne sirovine, njegovih karakteristika i karaktera raspodele korisnih i štetnih komponenti;
5) tehnoloških karakteristika mineralne sirovine;
6) hidrogeoloških i inženjerskogeoloških karakteristika područja i ležišta mineralnih sirovina;
7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.
Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja podzemnih voda određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:
1) morfoloških karakteristika područja i mogućnosti postojanja ležišta u njima;
2) pripadnosti područja određenoj strukturi poroznosti, odnosno prostornog položaja vodonosne sredine u kojoj se ležište nalazi;
3) hidrogeoloških parametara i osobina vodonosne sredine, a kod poluzatvorenih i zatvorenih ležišta i njihove povlate;
4) osobina režima podzemnih voda (doticaj, proticaj, akumuliranje i oticaj);
5) fizičkih i hemijskih osobina podzemnih voda koje određuju njihovu upotrebljivost, i
6) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.
Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja ležišta nafte, kondenzata i prirodnih gasova određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:
1) strukturno-tektonskog sklopa i litostratigrafskih karakteristika sedimentnog basena ili područja;
2) pripadnosti određenoj naftno-geološkoj provinciji, odnosno opštih naftno-geoloških karakteristika basena ili područja;
3) postojanja matičnih zaštitnih i kolektor stena;
4) petrofizičkih osobina kolektora;
5) fizičkih i hemijskih osobina fluida;
6) veličine pritiska i temperatura i
7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.
Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja ležišta geotermalne energije određuje se na osnovu sledećih kriterijuma:
1) morfoloških karakteristika područja i prostorne određenosti kolektora petrohemijske i hidrogeotermijske energije;
2) petrohemijskih ili hidrogeotermijskih parametara i osobina stenskih masa sa funkcijom hidrogeoloških izolatora, hidrogeoloških kolektora i hidrogeoloških izolatora i kolektora;
3) geotemperaturnog režima terena;
4) osobina režima fluida nosioca geotermalne energije (doticaj, proticaj, akumuliranje i oticaj termalne vode, konvekcija i kondukcija energije);
5) hidrodinamičkih karakteristika ležišta;
6) fizičkih i hemijskih osobina fluida;
7) geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalnost mineralne sirovine.
Utvrđivanje potencijalnosti područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina, prema propisanim kriterijumima iz čl. 2, 3, 4 i 5 ovog pravilnika, vrši se svim metodama geoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških istraživanja, kao i svim vrstama površinskih i podzemnih istražnih radova i drugih ispitivanja, a radovi na oceni te potencijalnosti izvode se u četiri etape.
Na kraju svake etape daje se geološko-ekonomska ocena koja odgovara datom stepenu istraženosti.
Prva etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka pronalaženja regionalnog karaktera i to: izradu geoloških, hidrogeoloških, inženjerskogeoloških, geomorfoloških, geofizičkih i metalogenetskih karata u razmeri 1:1.000.000 do 1:500.000 sa odgovarajućim tumačima i analizama. Cilj ovih istraživanja je upoznavanje sastava, građe i razvoja prostora koji se istražuje.
Prva etapa obuhvata i osnovna geološka istraživanja regionalnog karaktera ograničena na rasprostranjenje pojedinih geoloških formacija i prostora koji predstavljaju perspektivne rudne rejone, vodonosne geostrukturne celine, prirodne rezervoare geotermalne energije, nafte, kondezata, i prirodnih gasova.
Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama razmere 1:1.000.000 do 1:25.000, a imaju za cilj da se u istraživanim terenima prognoziraju rezerve do nivoa D kategorije, preko bližeg proučavanja geološkog razvoja i specifičnosti geološke građe, a na osnovu kompleksnih geoloških istraživanja i ispitivanja.
Druga etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja regionalnog karaktera koja bliže definišu perspektivne geološke formacije i prostore sa stanovišta rudonosnosti, vodonosnosti, geotermalne potencijalnosti, naftonosnosti i gasonosnosti.
Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi geološki radovi koji odgovaraju kartama razmere 1:100.000 do 1:25.000 (ređe i krupnijih razmera), a imaju za cilj da na istraživanim terenima definišu rezerve D kategorije.
U ovoj etapi sintetizuju se svi prikupljeni podaci o opštim geološkim uslovima i specifičnostima geološke građe, utvrđuju i upoređuju podaci izvršene detaljne prospekcije terena, vrše orijentaciona bušenja u cilju dobijanja podataka o ležišnim i drugim uslovima na područjima pretpostavljenih ležišta mineralnih sirovina i podzemnih voda, vrste kolektora i pokrovnih stena i vrše upoređivanje indiciranih podataka sa podacima iz literature, a sve u cilju obezbeđenja što uspešnije prognoze.
Treća etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja na izdvojenim orijentacionim rudnim rejonima, zonama ili poljima, vodonosnim sredinama i strukturnim oblicima sa geotermalnim i kolektorskim svojstvima.
Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana obuhvaćeni su po vrstama i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama i planovima razmere 1:10.000 do 1:5.000, a imaju za cilj da na istraživanim terenima definišu rezerve C kategorije kroz orijentacionu istraženost geološke građe perspektivnih rejona, zona, polja, strukturnih oblika, veličine, položaja, oblika i uslova zaleganja ležišta, eventualne veze sa drugim ležištima istog ili sličnog tipa, uslovima prihranjivanja, pražnjenja i filtracionih svojstava za ležišta podzemnih voda i mogućnostima postojanja zamki, rasprostranjenja kolektorskih i zaštitnih stena za ležišta kondezata, nafte i gasa, a sve na bazi delimične provere istražnim radovima (raskopima, raskrivkama, istražnim bušenjem), odnosno analogije sa istraženim istim ili sličnim ležištima.
Četvrta etapa utvrđivanja potencijalnosti područja iz člana 6 ovog pravilnika obuhvata osnovna geološka istraživanja na delimično istraženim i utvrđenim rudnim zonama i poljima; vodonosnim sredinama, strukturnim oblicima sa geotermalnim i kolektorskim svojstvima koje po geološkoj građi, ležišnim uslovima i kvalitetnim svojstvima mogu predstavljati potencijalna ležišta.
Etapom istraživanja iz stava 1 ovog člana, obuhvaćeni su po vrsti i obimu svi radovi koji odgovaraju kartama i planovima razmere 1:10.000 do 1:5.000 i krupnijih razmera, a imaju za cilj da na istraživanom terenu definišu moguće rezerve C kategorije, i to:
- kod čvrstih mineralnih sirovina - ležišne uslove (prostiranje, zaleganje, oblik, građa, veličina, korisna supstanca i njen prostorni razmeštaj), kvalitativne karakteristike i tehnološka svojstva, tipove i industrijske vrste sirovina, kao i tektonske, hidrogeološke, inženjerskogeološke i druge uslove koji opredeljuju način eksploatacije;
- kod podzemnih voda (pitkih, mineralnih i termalnih) - geološku građu i filtraciona svojstva vodonosne sredine, rasprostranjenosti i mogućnosti obnavljanja rezervi, vezu sa površinskim vodama i drugim vodonosnim sredinama, uslove zaštite izvorišta;
- kod nafte, kondenzata i prirodnih gasova - ležišne uslove, parametre ležišta, kvalitet fluida, granice ležišta na osnovu geoloških, geofizičkih istraživanja, istražnih radova i bušenja, pri čemu najmanje na jednoj bušotini mora biti ostvaren protok fluida.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".