PRAVILNIKO KVALITETU SUPA, SOSOVA, DODATAKA JELIMA I SRODNIH PROIZVODA("Sl. list SRJ", br. 41/93) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim pravilnikom propisuju se minimalni uslovi koje u pogledu kvaliteta moraju da ispunjavaju supe, sosovi, dodaci jelima i srodni proizvodi (u daljem tekstu: proizvod), kao i minimalni uslovi za obezbeđenje i očuvanje tog kvaliteta.
Uslovi propisani ovim pravilnikom moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu proizvoda.
Za srodne proizvode za koje ovim pravilnikom nisu propisani uslovi kvaliteta i uslovi za obezbeđenje i očuvanje kvaliteta shodno se primenjuju odredbe ovog pravilnika.
Za proizvode iz stava 1 ovog člana, kao i za proizvode za koje je to ovim pravilnikom propisano, proizvođač je dužan da donese proizvođačku specifikaciju.
Proizvođačka specifikacija, pored podataka iz deklaracije navedenih u članu 4 ovog pravilnika, mora da sadrži kratak opis tehnološkog postupka proizvodnje odnosnog proizvoda, podatke o vrsti i količini upotrebljenih sirovina u odnosu na neto-količinu proizvoda, kao i nalaz o izvršenom ispitivanju organoleptičkih, fizičkih i osnovnih hemijskih svojstava proizvoda.
U evidenciju o proizvođačkim specifikacijama za proizvode iz stava 1 ovog člana proizvođač unosi:
1) evidencijski broj specifikacije;
2) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime ako ga proizvod ima;
3) datum donošenja proizvođačke specifikacije;
4) datum i nalaz o izvršenom organoleptičkom, fizičkom i hemijskom ispitivanju;
5) datum početka proizvodnje po proizvođačkoj specifikaciji;
6) podatke o osnovnim sirovinama za proizvod i njihovom učešću u odnosu na neto-količinu proizvoda;
7) grupu kojoj proizvod pripada prema odredbama ovog pravilnika.
Proizvodi se stavljaju u promet u originalnom pakovanju, osim ako za pojedine proizvode ovim pravilnikom nije drukčije propisano.
Ako za pojedine proizvode ovim pravilnikom nije drukčije propisano, svi proizvodi koji se stavljaju u promet u originalnom pakovanju moraju na vreći, omotu, sudu ili etiketi imati deklaraciju, koja sadrži;
1) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime ako ga proizvod ima;
2) firmu, odnosno naziv i sedište proizvođača;
3) datum proizvodnje i rok upotrebe proizvoda ili reči "upotrebljivo do" (mesec i godina);
4) neto-količinu (masu ili zapreminu) proizvoda. Ako je neto-masa proizvoda manja od 50 g, a pakuje se dva ili više pojedinačnih proizvoda u zbirno pakovanje čija je neto-masa veća od 50 g, mora biti naznačena ukupna neto-masa proizvoda. Ako su proizvodi namenjeni za prodaju u malim pakovanjima (komadi u omotu ili kesice) oznaka neto-mase može biti zamenjena rečima "minimum neto-mase";
5) grupu upotrebljenih aditiva, ako ovim pravilnikom nije drukčije propisano;
6) osnovne komponente proizvoda prema opadajućem redosledu upotrebljenih količina, ako ovim pravilnikom nije drukčije propisano;
7) uputstvo za pripremanje;
8) druge podatke od interesa za potrošača ako je to za pojedine proizvode određeno ovim pravilnikom;
9) vrstu i masu sastojaka kojim se povećava biološka vrednost proizvoda.
Deklaracija mora biti lako uočljiva, jasna i čitka.
Naziv proizvoda mora biti odštampan slovima iste visine, koja ne može biti manja od 3 mm. Veličina slova za trgovački naziv proizvoda i firmu, odnosno naziv i sedište proizvođača ne ograničava se. Uputstvo za pripremanje proizvoda, način čuvanja i sl. moraju biti izdvojeni od ostalog teksta deklaracije.
Ako proizvođač ne pakuje proizvode, deklaracija mora, pored podataka iz stava 1 člana 4 ovog pravilnika, osim tačke 2, da sadrži i firmu, odnosno naziv i sedište organizacije koja je proizvod upakovala.
Ako neto-masa proizvoda koji se stavlja u promet u originalnom pakovanju nije veća od 30 g, deklaracija mora da sadrži samo naziv proizvoda, odnosno naziv organizacije koja je proizvod upakovala, neto-masu, rok upotrebe i datum proizvodnje odnosnog proizvoda.
Ako ovim pravilnikom nije drukčije propisano, zabranjeno je bojenje, zaslađivanje i aromatizovanje proizvoda, konzervisanje hemijskim sredstvima i zračenje jonizujućim ili ultravioletnim zracima, kao i dodavanje drugih hemijskih sredstava proizvodu.
U proizvodnji i prometu proizvodi se moraju transportovati, skladištiti i čuvati tako da se obezbedi očuvanje njihovog kvaliteta do momenta potrošnje.
II POSEBNE ODREDBE
Proizvodima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se:
1) supe;
2) sosovi;
3) dodaci jelima;
4) srodni proizvodi.
1. Supe
Supama, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi dobijeni termičkom obradom osnovnih i pomoćnih sirovina po posebnom tehnološkom postupku i konzervisani fizičkim metodama (termička sterilizacija, smrzavanje i sušenje). Radi poboljšanja organoleptičkih svojstava mogu se koristiti i aditivi propisani ovim pravilnikom za ovu vrstu proizvoda.
Osnovnim sirovinama za proizvodnju supa, u smislu ovog pravilnika, smatraju se: meso i jestivi delovi stoke za klanje, živine, divljači, riba, rakova, školjkaša, ježeva, žaba, kornjača i puževa i ekstrakti navedenih vrsta mesa, kao i povrće, voće i pečurke i proizvodi od povrća, voća i pečuraka.
Pomoćnim sirovinama za proizvodnju supa, u smislu ovog pravilnika, smatraju se: mleko i proizvodi od mleka, jaja i proizvodi od jaja, jestive biljne i životinjske masti, skrob, žitarice i proizvodi od žitarica, kvasac (pekarski, pivski i alkoholnog vrenja), hidrolizati i autolizati kvasca, hidrolizati belančevina, kuhinjska so, šećeri, začini i esktrakti prirodnih začina.
Supe se mogu stavljati u promet sa prilogom ili bez priloga.
Prilozima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se sve vrste mesa i proizvoda od mesa, knedle od griza, mesa, od povrća i iznutrica, žitarice i proizvodi od žitarica i sl.
Supe se stavljaju u promet u originalnom pakovanju u ambalaži od materijala koji obezbeđuje očuvanje kvaliteta proizvoda do momenta otvaranja.
U proizvodnji supa mogu se upotrebiti aditivi dati u tabeli 1.
Tabela 1
|
|
||
|
Aditiv |
Maksimalna količina |
|
|
|
||
|
1 |
2 |
|
|
|
||
|
1 |
Kiseline, baze i soli |
|
|
1.1 |
Sirćetna kiselina i njene soli (kalijuma i natrijuma) |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
1.2 |
Limunska kiselina i njene soli (kalijuma i natrijuma) |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
1.3 |
dl-mlečna kiselina i njene soli (kalijuma i natrijuma) |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
1.4 |
L (+) vinska kiselina i njene soli (kalijuma i natrijuma) |
250 mg/kg |
|
1.5 |
Fosfati kalijuma i natrijuma |
1 000 mg/kg računato kao dodati fosfat, izražen kao P2O5 |
|
2 |
Sredstva protiv zgrudvavanja (samo u dehidriranim proizvodima) |
15 g/kg računato na suvi ekstrakt, sama ili u kombinaciji |
|
2.1 |
Amorfni silicijum-dioksid |
15 g/kg računato na suvi ekstrakt, sama ili u kombinaciji |
|
2.2 |
Kalcijum, magnezijum i alumijum stearat |
15 g/kg računato na suvi ekstrakt, sami ili u kombinaciji 15 g/kg računato na suvi ekstrakt, sami ili u kombinaciji |
|
2.3 |
Fosfati kalcijuma |
|
|
3 |
Sredstva protiv stvaranja pene |
|
|
3.1 |
Dimetilpolisiloksan |
10 mg/kg |
|
4 |
Antioksidansi i sinergisti antioksidanasa |
|
|
4.1 |
L-askorbinska kiselina i njene soli kalcijuma, kalijuma i natrijuma |
1 000 mg/kg, sami ili u kombinaciji (izraženi kao askorbinska kiselina) |
|
4.2 |
Alfa-tokoferol |
50 mg/kg, sam ili u kombinaciji |
|
4.3 |
Mešavina koncentrovanih tokoferola |
50 mg/kg, sama ili u kombinaciji |
|
5 |
Boje, prirodne |
|
|
5.1 |
Ksantofil |
30 mg/kg |
|
5.2 |
Karamel (dobijen metodom sa amonijum-sulfitom) |
3 000 mg/kg |
|
5.3 |
Karamel (koji nije dobijen amonijačnom metodom) |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
5.4 |
Beta-apo-8-karotenal |
200 mg/kg, sam ili u kombinaciji |
|
5.5 |
Metil i etilestri beta-apo-8-karotenske kiseline |
200 mg/kg, sam ili u kombinaciji |
|
5.6 |
Beta karoten |
200 mg/kg, sam ili u kombinaciji |
|
5.7 |
Hlorofil |
400 mg/kg |
|
5.8 |
Kurkumin |
50 mg/kg |
|
5.9 |
Riboflavin |
200 mg/kg |
|
6 |
Emulgatori, stabilizatori i zgušnjivači |
|
|
6.1 |
Agar-agar |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.2 |
Kalijum i natrijum-alginati |
3 000 mg/kg |
|
6.3 |
Natrijum-karboksimetil--celuloza |
4 000 mg/kg |
|
6.4 |
Karagenan |
5 000 mg/kg |
|
6.5 |
Lecitin |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.6 |
Mono-i digliceridi masnih kiselina |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.7 |
Modifikovani skrobovi |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.8 |
Pektin, neamidovan |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.9 |
Brašno endosperma semena rogača |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.10 |
Guar-guma |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
6.11 |
Ksanagan-gume |
3 000 mg/kg |
|
7 |
Arome |
|
|
7.1 |
Prirodne arome i prirodne aromatične supstance |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
8 |
Poboljšivači ukusa |
|
|
8.1 |
L-glutaminska kiselina i njene soli kalijuma, magnezijuma, kalcijuma i natrijuma |
10 g/kg, sama ili u kombinaciji sa solima |
|
8.2 |
Kalijumove i natrijumove soli inozinske kiseline |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
8.3 |
Kalijumove i natrijumove soli guanilinske kiseline |
prema zahtevima tehnološkog postupka |
|
9 |
Sumpor-dioksid |
U proizvodima koji sadrže sastojke koji su bili tretirani sa sumpor-dioksidom ili sličnim sumpornim preparatom količina zaostalog sumpora ne sme prelaziti 20 mg/L u proizvodu gotovom za upotrebu. |
|
|
||
Količine aditiva iz člana 12 ovog pravilnika ne smeju se prekoračiti, osim ako za pojedine proizvode iz ovog pravilnika nije drukčije propisano.
Supe, zavisno od načina proizvodnje, stavljaju se u promet kao:
1) supe za neposrednu upotrebu, bistre supe (bouillon i consommé) i krem supe konzervisane fizičkim metodama (termičkom sterilizacijom i smrzavanjem),
2) kondenzovane supe, bistre supe (bouillon i consommé) i krem-supe konzervisane termičkom sterilizacijom i smrzavanjem;
3) dehidrirane supe, bistre supe (bouillon i consommé) i krem supe konzervisane sušenjem.
Prema vrsti upotrebljenih sirovina supe se stavljaju u promet kao:
1) supe od mesa;
2) supe od povrća ili voća;
3) supe od pečuraka;
4) ostale supe.
Supama za neposrednu upotrebu, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi namenjeni za direktnu upotrebu, sa zagrevanjem ili bez zagrevanja.
Kondenzovanim supama, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi u tečnom, polutečnom i pastoznom obliku, koji posle dodavanja vode, prema uputstvu za pripremanje, postaju proizvodi za upotrebu.
Dehidriranim supama, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi dobijeni dehidriranjem, koji, posle rekonstruisanja sa vodom, prema uputstvu za pripremanje, sa zagrevanjem ili bez zagrevanja, postaju proizvodi za upotrebu.
Supe od mesa (mesni bouillon i consommé) za neposrednu upotrebu, moraju se pripremiti od goveđeg mesa i/ili ekstrakta goveđeg mesa, sa korišćenjem ili bez korišćenja ostalih vrsta mesa ili mesnih ekstrakata koji nisu goveđeg porekla.
Bistra supa od mesa (mesni bouillon) iz člana 19 ovog pravilnika mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da sadrži najmanje 100 mg/L ukupnog azota;
2) da sadrži najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida;
3) da je najmanje 2/3 sadržaja ukupnog kreatinina poreklom od goveđeg mesa i da nije manji od 70 mg/L.
Bistra supa od mesa (mesni consommé) iz člana 19 ovog pravilnika mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da sadrži najmanje 160 mg/L ukupnog azota;
2) da sadrži najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida;
3) da je najmanje 2/3 sadržaja ukupnog kreatinina poreklom od goveđeg mesa i da nije manji od 110 mg/L.
Bistra supa od mesa živine (bouillon živine) mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da je pripremljena od mesa živine iz koje je uklonjena utroba ili od mesnih ekstrakta živine;
2) da sadrži najmanje 100 mg/L ukupnog azota;
3) da sadrži najviše 12,5 mg/L natrijum-hlorida.
Ostale bistre supe (ostali bouillon) moraju ispunjavati sledeće uslove:
1) da sadrže najmanje 350 mg/L ukupnog azota;
2) da sadrže najmanje 210 mg/L amino-azota;
3) da sadrže najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida.
Masna bistra supa (masni bouillon), pored zahteva iz čl. 19, 20 i 21 ovog pravilnika, mora da sadrži najmanje 3 g/L masti, a masna bistra supa (masni consommé), pored zahteva iz čl. 19 i 21 ovog pravilnika, mora da sadrži najmanje 3 g/L masti.
Proizvodima iz ovog pravilnika ne sme se dodavati kreatinin.
Dehidrirana supa od povrća ili voća mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da posle razblaženja, prema uputstvu o načinu pripremanja, ima orgnoleptička svojstva povrća ili voća deklarisanog u nazivu proizvoda;
2) da sadrži najviše 10% (m/m) vode;
3) da sadrži najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida.
Dehidrirana supa od pečuraka mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da sadrži najviše 10% (m/m) vode;
2) da sadrži najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida;
3) da je količina pečuraka dovoljna da se očuvaju njihova organoleptička svojstva.
Krem-supom, u smislu ovog pravilnika, smatra se mutna, viskozna tečnost dobijena od osnovnih i pomoćnih sirovina i aditiva iz člana 12 ovog pravilnika, a može da sadrži čestice osnovnih i pomoćnih sirovina i skrobne materije.
Krem-supa mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da su ukus i miris svojstveni osnovnoj sirovini označenoj u nazivu proizvoda;
2) da čestice osnovnih i pomoćnih sirovina nisu presne niti raskuvane;
3) da sadrže najviše 10% (m/m) vode; dehidrirane supe;
4) da sadrže najviše 12,5 g/L natrijum-hlorida;
5) da sadrže najmanje 100 mg/L ukupnog azota; supe od mesa;
6) da je najmanje 2/3 sadržaja ukupnog kreatinina poreklom od goveđeg mesa i da nije manji od 70 mg/L kod supa od goveđeg mesa.
Iza naziva proizvoda u deklaraciji, proizvodi se moraju označavati na sledeći način:
1) bistra supa od mesa (mesni bouillon) ako je proizvod u skladu sa čl. 19 i 20 ovog pravilnika;
2) goveđa bistra supa (goveđi bouillon) ako je proizvod u skladu sa čl. 19 i 20 ovog pravilnika, a količina ukupnog kreatinina potiče iz goveđeg mesa;
3) bistra supa od mesa (mesni consommé) ako je proizvod u skladu sa zahtevima čl. 19 i 21 ovog pravilnika;
4) goveđa bistra supa (goveđi consommé), ako je proizvod u skladu sa zahtevima čl. 19 i 21 ovog pravilnika, a količina ukupnog kreatinina potiče iz goveđeg mesa;
5) bistra supa peradi (bouillon peradi), ako je proizvod u skladu sa zahtevima člana 22 ovog pravilnika;
6) bistra supa (bouillon) ako je proizvod u skladu sa zahtevima čl. 23 ovog pravilnika.
Iza naziva proizvoda, u deklaraciji može biti naveden i naziv najznačajnijeg sastojka.
Ako je najznačajniji sastojak meso koje nije goveđeg ili živinskog porekla, u deklaraciji mora biti navedena vrsta mesa, pod uslovom da ukupan azot iz mesa nije niži od 10 mg/L proizvoda.
Ako proizvod ispunjava uslove utvrđene u članu 24 ovog pravilnika, izraz "masni" može se staviti ispred odgovarajućeg naziva proizvoda.
Ako je neophodno da se proizvod održava u smrznutom stanju, to se mora označiti u deklaraciji i dati uputstvo za čuvanje.
Ako se daju podaci o broju obroka, moraju biti ispunjeni sledeći uobičajeni uslovi:
1) da jedan tanjir sadrži najmanje 250 mL;
2) da jedna šolja sadrži najmanje 150 mL;
3) da jedna mala šolja sadrži najmanje 100 mL.
U deklaraciji za supe od povrća, voća i pečuraka, u nazivu proizvoda, mora se naznačiti osnovna sirovina od koje je supa proizvedena (npr. "supa od karfiola" ili "supa od pečuraka").
U deklaraciji za supu mora biti naveden i podatak o načinu konzervisanja (termički sterilisana ili smrznuta supa).
Za supe pakovane sa prilogom, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora biti navedena količina supe i vrsta i količina priloga, računato na neto-masu proizvoda.
Čorbe se mogu proizvoditi samo po proizvođačkoj specifikaciji.
2. Sosovi
Sosovima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi od sirovina propisanih ovim pravilnikom i aditiva navedenih u članu 12 ovog pravilnika, proizvedeni po posebnom tehnološkom postupku.
U proizvodnji sosova mogu se koristiti meso i jestivi delovi stoke za klanje, živine, divljači, riba, rakova, školjkaša, morskih ježeva, žaba, kornjača i puževa i ekstrakti navedenih vrsta mesa, povrće, voće i pečurke i proizvodi od povrća, voća i pečuraka, aromatično bilje, jestive biljne i životinjske masnoće, mleko i proizvodi od mleka, jaja, kvasac (pekarski, pivski i kvasac alkoholnog vrenja), hidrolizati i autolizati kvasca, hidrolizati biljnih belančevina, žitarice i proizvodi od žitarica, hleb, peciva i njihovi proizvodi, kuhinjska so, vitamini, skrob, šećeri, začini i ekstrakti prirodnih začina.
Sosovi se stavljaju u promet u kondenzovanom (termički sterilisanom ili smrznutom) i dehidrisanom obliku.
Sosovima se mogu dodavati i prilozi kao što su sve vrste mesa i proizvoda od mesa, knedle od griza, mesa, iznutrica i povrća, žitarice i proizvodi od žitarica i sl.
Sosovi moraju ispunjavati sledeće uslove:
1) da ukupna količina sirovine po kojoj sos nosi naziv bude dovoljna da sos pripremljen prema uputstvu za pripremanje navedenom u deklaraciji ima organoleptička svojstva karakteristična za sos te vrste;
2) da sadrže najviše 10% (m/m) vode; dehidrisani sosovi;
3) da sadrže najviše 25% (m/m) natrijum-hlorida, računato na neto-masu sosa;
4) da sadrže najviše 35% (m/m) masti, računato na neto-masu sosa;
5) da ne sadrže veću količinu antioksidanasa od količine koju sadrži masnoća upotrebljena za proizvodnju sosa.
Iz naziva proizvoda u deklaraciji za sosove mora se videti osnovna sirovina od koje je sos proizveden (npr. "sos od paradajza").
U deklaraciji sosa sa prilogom, mora biti naveden i podatak o neto-masi sosa, kao i o vrsti i količini priloga.
3. Dodaci jelima
Dodacima jelima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi dobijeni po odgovarajućem tehnološkom postupku od: mesa i jestivih delova stoke za klanje, živine, divljači, riba, rakova, školjkaša, morskih ježeva, žaba, kornjača i puževa, i ekstrakata navedenih vrsta mesa, povrća, voća i pečuraka i proizvoda od povrća, voća i pečuraka, aromatičnog bilja, jestivih biljnih i životinjskih masnoća, mleka i proizvoda od mleka, jaja i proizvoda od jaja, kvasca (pekarskog, pivskog i kvasca alkoholnog vrenja), hidrolizata i autolizata kvasca i hidrolizata biljnih belančevina, žitarica i proizvoda od žitarica, kuhinjske soli, vitamina, skroba, šećera, začina i ekstrakta prirodnih začina.
U proizvodnji dodataka jelima mogu se koristiti aditivi propisani ovim pravilnikom.
Dodaci jelima stavljaju se u promet u rastresitom, pastoznom i tečnom stanju.
Zavisno od upotrebljenih sirovina i aditiva, dodaci jelima mogu se stavljati u promet kao:
1) ekstrakt mesa;
2) ekstrakt kvasca;
3) ekstrakt proteina;
4) arome za supe i druga jela;
5) dodaci jelima sa povrćem;
6) dodaci jelima sa aromom povrća;
7) dodaci jelima bez povrća.
Ekstraktom mesa, u smislu ovog pravilnika, smatra se proizvod dobijen od koncentrisanog ekstrakta kuvanog svežeg goveđeg mesa, uz dodatak natrijum-hlorida.
Ekstrakt mesa mora da sadrži:
1) najviše 20% (m/m) vode;
2) najmanje 7% (m/m) ukupnog kreatinina, računato na suvu materiju;
3) najmanje 10% (m/m) ukupnog azota, računato na suvu materiju;
4) najviše 5% (m/m) natrijum hlorida, računato na suvu materiju;
5) najviše 1% (m/m) supstanci nerastvorljivih u vodi posle odmašćivanja etiletrom, računato na suvu materiju;
6) najviše 2% (m/m) masti, računato na suvu materiju.
Aromom za supu i druga jela, u smislu ovog pravilnika, smatra se tečan proizvod dobijen od hidrolizata belančevina ili supstanci bogatih belančevinama kao što je ekstrakt mesa i ekstrakt kvasca, uz dodatak natrijum-hlorida, začina ili njihovih prirodnih ekstrata i poboljšivača ukusa, kao i glutaminske kiseline i njenih soli kalijuma i natrijuma.
Aroma za supu i druga jela mora da sadrži:
1) najmanje 5% (m/m) ukupnog azota, računato na suvu materiju;
2) najmanje 3% (m/m) amino-azota, računato na suvu materiju;
3) najviše 45% (m/m) natrijum-hlorida, računato na suvu materiju;
4) najviše 1% (m/m) u vodi i etiletru nerastvorljivih supstanci, računato na suvu materiju;
5) najviše 2% (m/m) amonijačnog azota, računato na suvu materiju.
Dodaci jelima sa povrćem, u rastresitom stanju, moraju da sadrže:
1) najviše 5% (m/m) vode;
2) najviše 33% (m/m) mononatrijumglutaminata, računato na neto-masu proizvoda;
3) najviše 60% (m/m) natrijum-hlorida, računato na neto-masu proizvoda;
4) najmanje 8% (m/m) sušenog povrća, računato na neto-masu proizvoda;
5) najviše 1,5% (m/m) silicijum-dioksida (amorfnog), računato na suvu materiju.
Dodaci jelima sa aromom povrća moraju da sadrže:
1) najviše 99% (m/m) natrijum-hlorida, računato na neto-masu proizvoda;
2) najviše 2,5% (m/m) vode;
3) najviše 1,5% (m/m) silicijum-dioksida (amorfnog), računato na suvu materiju.
Dodaci jelima u tečnom stanju moraju da sadrže:
1) najviše 60% (m/m) vode;
2) najviše 25% (m/m) natrijum-hlorida, računato na neto-masu proizvoda;
3) najmanje 1% (m/m) ukupnog amino-azota.
Deklaracija za dodatke jelima, osim ekstrakta mesa, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora da sadrži i količinu natrijum-hlorida i mononatrijumglutaminata, računato na neto-masu proizvoda.
Kod dodataka jelima sa povrćem podatak o procentu zastupljenog povrća, računato na neto-masu proizvoda, a kod dodataka jelima sa aromom povrća, u deklaraciji mora biti istaknut i podatak o vrsti arome povrća čiji se ekstrakt nalazi u povrću.
4. Srodni proizvodi
Proizvodima srodnim dodacima jelima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se zaprške, smeše za prehrambene proizvode i sl.
Zaprškama, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi dobijeni po posebnom tehnološkom postupku od brašna žitarica i jestivih biljnih i životinjskih masti koji služe za povećavanje viskoznosti supa, sosova i gotovih jela. Zaprškama se mogu dodavati kuhinjska so, začini i ekstrakti prirodnih začina, kao i aditivi propisani ovim pravilnikom.
Smešama za prehrambene proizvode, u smislu ovog pravilnika, smatraju se proizvodi dobijeni mešanjem belančevinastih proizvoda, drugih prehrambenih proizvoda i začina, odnosno ekstrakta začina, sa aditivima ili bez aditiva, u odnosu koji je neophodan da se olakša tehnološki proces proizvodnje i poboljšaju ukus i miris prehrambenog proizvoda kome je smeša dodata i u čiji sastav ulazi.
Smeše za prehrambene proizvode, zavisno od komponente koja preovlađuje po masi (belančevinasti proizvod, drugi prehrambeni proizvod, začin, odnosno ekstrakt začina ili aditiv), kao i od namene koju imaju u određenim prehrambenim proizvodima, proizvode se i stavljaju u promet kao:
1) smeša belančevinastih proizvoda sa začinima, odnosno ekstraktima začina i aditivima;
2) smeša belančevinastih proizvoda sa začinima, odnosno ekstraktima začina;
3) smeša začina, odnosno ekstrakata začina sa aditivima;
4) smeša drugih prehrambenih proizvoda sa začinima, odnosno ekstraktima začina, belančevinastim proizvodima i aditivima;
5) smeša aditiva sa belančevinastim proizvodima, drugim prehrambenim proizvodima i začinima, odnosno ekstraktima začina.
Smeše iz tač. 4 i 5 stava 1 ovog člana mogu biti sastavljene i od manjeg broja komponenata koje su navedene u tim tačkama, s tim što se u nazivu smeše navode samo komponente koje ulaze u njihov sastav.
Smeše za prehrambene proizvode mogu da se proizvode i koriste u proizvodnji određenih prehrambenih proizvoda pod sledećim uslovima:
1) da kvalitet svih komponenti za smešu bude u skladu sa uslovima utvrđenim odgovarajućim propisima za te komponente;
2) da naziv smeše bude u skladu sa članom 55 ovog pravilnika;
3) da postoji podatak o tome za koji proizvod je smeša namenjena (npr. za barene kobasice i dr.).
Za smeše za prehrambene proizvode, pored aditiva propisanih u članu 12 ovog pravilnika, mogu da se koriste i drugi aditivi utvrđeni u propisima o kvalitetu proizvoda kojima je smeša namenjena.
Deklaracija za proizvode srodne dodacima jelima, osim podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora da sadrži i količinu natrijum-hlorida i mononatrijumglutaminata, računato na neto-masu proizvoda.
U deklaraciji za zaprške, osim podataka iz stava 1 ovog člana, mora biti naveden i podatak o količini masnoće, u procentima, računato na neto-masu proizvoda.
U deklaraciju za smeše za prehrambene proizvode, umesto podataka iz tačke 6 člana 4 ovog pravilnika, unose se podaci o procentu komponenti koje ulaze u sastav smeše.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o kvalitetu supa, koncentrata za supu, koncentrata za umake i dodataka jelima ("Službeni list SFRJ", br. 5/82 i 58/85).
Ovaj pravilnik stupa na snagu po isteku šest meseci od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".