PRAVILNIKO POLAGANJU STRUČNOG ISPITA PRIPRAVNIKA NASTAVNIKA, STRUČNIH SARADNIKA I VASPITAČA("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 4/93 i 1/99) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se sadržina, način, rokovi i ustanove za polaganje stručnog ispita nastavnika, stručnih saradnika i vaspitača koji su zaposleni kao pripravnici (u daljem tekstu: nastavnici, stručni saradnici i vaspitači), i to:
1. nastavnika u osnovnoj školi, osnovnoj muzičkoj i baletskoj školi, osnovnoj školi za obrazovanje odraslih i u osnovnoj školi u kojoj stiču obrazovanje i vaspitanje učenici ometeni u razvoju;
2. nastavnika teorijske i praktične nastave u srednjoj školi - gimnaziji, umetničkoj i stručnoj školi i saradnika u nastavi u stručnoj školi;
3. stručnih saradnika vaspitno-obrazovne struke u predškolskoj ustanovi;
4. stručnih saradnika u osnovnoj i srednjoj školi i domu učenika;
5. vaspitača u predškolskoj ustanovi, osnovnoj školi i domu.
Na stručnom ispitu proverava se znanje i sposobnost pripravnika za samostalan vaspitno-obrazovni rad i znanja iz praktičnog rada sa odbranom i metodikom struke, pedagogije i psihologije i iz ustavnog uređenja i propisa u oblasti obrazovanja i vaspitanja.
Pripravnik ne polaže na stručnom ispitu pedagogiju i psihologiju ako je položio ispite iz ovih predmeta u toku školovanja.
Pripravnik se priprema za polaganje stručnog ispita savlađivanjem programa za polaganje pripravničkog ispita u ustanovi u kojoj je zasnovao radni odnos ili u drugoj ustanovi iste vrste, ako mu se obezbeđuje uspešnije pripremanje za vaspitno-obrazovni rad i polaganje stručnog ispita.
Stručni organ ustanove u kojoj je pripravnik zaposlen daje mišljenje o njegovom vaspitno-obrazovnom radu u toku pripravničkog staža koje se dostavlja ispitnoj komisiji uz prijavu za polaganje stručnog ispita.
Za rad sa pripravnikom određuje se mentor.
Mentora određuje direktor ustanove iz reda istaknutih nastavnika, stručnih saradnika, odnosno vaspitača.
Mentor može biti određen iz druge ustanove iste vrste.
Mentor vodi evidenciju o radu pripravnika, na osnovu koje se sačinjava izveštaj, koji se dostavlja uz prijavu za polaganje stručnog ispita.
Pripravnik vodi evidenciju o svom radu: sačinjava mesečni plan i program rada, piše pripremu za održavanje časa, iznosi zapažanja o radu na programu i o radu sa učenicima, i dostavlja je mentoru.
Pri ocenjivanju pripravnika na stručnom ispitu razmatra se i mišljenje mentora.
Stručni ispit se polaže na odgovarajućem fakultetu ili u višoj školi, pred komisijom koju obrazuje fakultet, odnosno viša škola.
Ako u Republici Srbiji nema odgovarajućeg fakulteta ili više škole koju je pripravnik završio, Ministarstvo prosvete određuje za svaki konkretan slučaj fakultet ili višu školu u kojoj će se stručni ispit polagati.
Pripravnik sa završenom srednjom školom, zaposlen u predškolskoj ustanovi, stručni ispit polaže na višoj školi za obrazovanje vaspitača.
Pripravnik sa završenom srednjom školom, zaposlen u srednjoj školi, školi sa domom ili domu učenika, stručni ispit polaže na odgovarajućoj višoj školi.
Deo stručnog ispita iz praktičnog rada sa odbranom i metodikom struke održava se u istoj vrsti ustanove u kojoj je završen pripravnički staž.
Stručni ispit se polaže pred komisijom koja je sastavljena od lica koja imaju najmanje isti stepen školske spreme kao i pripravnik. Ispitna komisija ima predsednika i odgovarajući broj članova komisije - stručnjake iz odgovarajućih oblasti iz kojih se polaže stručni ispit.
Pripravnika upućuje na polaganje stručnog ispita ustanova u kojoj je zaposlen.
Prijava za polaganje stručnog ispita podnosi se fakultetu ili višoj školi iz člana 6 ovog pravilnika.
Pored prijave za polaganje stručnog ispita pripravnika ispitnoj komisiji se podnosi:
1) prepis ili fotokopija diplome o završenoj višoj školi, odnosno fakultetu;
2) potvrda ustanove u kojoj je pripravnik zaposlen, sa naznakom da je pripravnički staž objavljen u trajanju od godinu dana;
3) mišljenje mentora o radu pripravnika u toku pripravničkog staža;
4) mišljenje stručnog organa ustanove u kojoj je pripravnik zaposlen o njegovom vaspitno-obrazovnom radu u toku pripravničkog staža.
Predsednik ispitne komisije utvrđuje da li pripravnik ispunjava propisane uslove za nastavnika, stručnog saradnika i vaspitača i za polaganje stručnog ispita i o tome obaveštava ustanovu u kojoj je pripravnik zaposlen i pripravnika.
Poziv za polaganje stručnog ispita upućuje se najkasnije 20 dana pre početka polaganja stručnog ispita.
Uz poziv se dostavlja raspored i obaveštenje o mestu polaganja stručnog ispita.
Ustanova iz člana 6 ovog pravilnika organizuje polaganje stručnog ispita u roku od 45 dana od dana prijema prijave.
Pripravniku se može odložiti polaganje stručnog ispita zbog bolesti ili iz drugih opravdanih razloga, najduže tri meseca, o čemu odlučuje ispitna komisija.
Pripravnik koji je negativno ocenjen iz najviše dva predmeta upućuje se na ponovno polaganje stručnog ispita iz tih predmeta u roku koji ne može biti kraći od 30 dana ni duži od četiri meseca od dana prethodnog polaganja.
Ako pripravnik bude negativno ocenjen na popravnom ispitu, smatra se da nije položio ispit.
Ako pripravnik ne preda praktični rad ili odustane od polaganja, smatra se da nije položio ispit.
Usmeni ispit se polaže iz ustavnog uređenja i propisa iz oblasti vaspitanja i obrazovanja, pedagogije i psihologije i odbrane praktičnog rada sa metodikom struke.
Za ispit iz praktičnog rada piše se priprema za čas, odnosno zadatak ili zanimanje, koja se predaje ispitivaču za metodiku struke pre početka ovog dela ispita.
Za ispit iz praktičnog rada nastavnik treba da održi nastavni čas, stručni saradnik da obavi odgovarajući zadatak, a vaspitač u predškolskoj ustanovi ili domu učenika treba da održi obavezno ili slobodno zanimanje.
Sadržaj nastavnog časa odnosno radnog zadatka ili odgovarajuće zanimanje određuje ispitna komisija.
Na ispitu iz praktičnog rada posebno se ceni stručna, pedagoško-psihološko i metodička sprema pripravnika, kao i njegova sposobnost da teorijska znanja praktično ostvari.
Na odbrani pismenog dela praktičnog rada pripravnik obrazlaže postupke u svom radu i odgovara na pitanja iz metodike struke.
O toku stručnog ispita vodi se zapisnik koji potpisuju predsednik i svi članovi ispitne komisije.
Visinu troškova za polaganje stručnog ispita, odnosno dela stručnog ispita utvrđuje fakultet, odnosno viša škola, po pribavljenom mišljenju osnivača.
Troškove prvog polaganja stručnog ispita, odnosno dela stručnog ispita snosi škola u kojoj je pripravnik zaposlen.
Pripravniku koji je položio stručni ispit izdaje se uverenje.
Nastavnik, stručni saradnik i vaspitač koji u skladu sa zakonom ima obavezu polaganja stručnog ispita, a nema status pripravnika, polaže stručni ispit pod uslovom i na način utvrđen ovim pravilnikom.
Program stručnog ispita pripravnika i zaposlenih na radnom mestu nastavnika, stručnih saradnika, saradnika u nastavi i vaspitača u osnovnoj školi, srednjoj školi, školi sa domom i domu učenika i Program stručnog ispita pripravnika i zaposlenih na radnom mestu vaspitača i stručnih saradnika prosvetne struke u predškolskoj ustanovi odštampani su uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.
Pripravnik za završenom srednjom školom, zaposlen u osnovnoj školi, stručni ispit polaže na učiteljskom fakultetu.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o sadržini i načinu polaganja stručnog ispita pripravnika za nastavnike, stručne saradnike i vaspitače ("Službeni glasnik SR Srbije", broj 34/78).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".
Samostalni članovi Pravilnika o izmenama i dopunama
Pravilnika o polaganju stručnog ispita pripravnika nastavnika, stručnih saradnika
i vaspitača
("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 1/99)
Član 8
U Programu, koji je sastavni deo ovog pravilnika, naziv: "Program stručnog ispita za nastavnike, stručne saradnike i vaspitače" menja se i glasi: "Program stručnog ispita pripravnika i zaposlenih na radnom mestu nastavnika, stručnog saradnika, saradnika u nastavi i vaspitača u osnovnoj školi, srednjoj školi, školi sa domom i domu učenika.
Član 9
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".
PROGRAM
STRUČNOG ISPITA PRIPRAVNIKA I ZAPOSLENIH NA RADNOM MESTU NASTAVNIKA, STRUČNOG
SARADNIKA, SARADNIKA U NASTAVI I VASPITAČA U OSNOVNOJ ŠKOLI, SREDNJOJ ŠKOLI,
ŠKOLI SA DOMOM I DOMU UČENIKA
METODIKA NASTAVE
Metodika kao naučna disciplina
Pojam i predmet metodike nastavnog predmeta. Zadaci metodike. Odnos metodičke teorije i nastavne prakse. Odnos između metodike i ostalih pedagoških i andragoških disciplina (opšta pedagogija, didaktika i dr.).
Odnos između metodike i drugih nauka i naučnih disciplina (nauke i discipline iz kojih je preuzet sadržaj nastave, filozofija, sociologija, psihologija i dr.). Specifičnosti stručnih i naučnih metodičkih proučavanja.
Specifičnosti nastave
Pojam nastave datog predmeta. Društvena i pedagoška uslovljenost uvođenja predmeta u nastavni plan. Specifična uloga nastavnog predmeta u ostvarivanju opšteg cilja vaspitanja i zadataka škole. Posebni ciljevi i zadaci nastave konkretizacija ciljeva i zadataka nastave.
Mesto predmeta u nastavnom planu. Odnos prema drugim predmetima odnosno vaspitno-obrazovnim područjima u nastavnom planu. Nastava predmeta i vannastavne i vanškolske aktivnosti.
Gnoseološko-logičke karakteristike nastavnog predmeta
Predmet nauke, odnosno naučne discipline koja se uči. Osnovne karakteristike procesa saznavanja u nauci odnosno disciplini. Specifična logička priroda pojmova, zakona, teorija, principa i drugih znanja. Karakter misaone i drugih delatnosti u nauci. Karakter umenja i navika. Karakter užih i širih sistema znanja u nauci. Značenje i značaj ovih karakteristika za metodiku i nastavu.
Odnos nastave i razvoja učenika
Nastavni predmet kao činilac razvoja učenika. Različite teorije o odnosu nastave i razvoja učenika (kognitivne teorije, škola Vigotskog i dr.). Mogućnosti i efekti primene ovih teorija u nastavi predmeta. Metodičke pretpostavke uticaja na razvoj učenika.
Sadržaj nastave
Pojam i uloga sadržaja. Teorijske osnove nastavnog programa predmeta. Kriterijumi izbora sadržaja. Raspored gradiva u nastavnom programu. Struktura programa - ciljevi i zadaci, gradivo, metodička uputstva. Programske celine, teme i jedinice. Suštinski opšta znanja i posebna znanja - odnos.
Preciziranje sadržaja nastave u udžbeniku predmeta. Nastavnik kao činilac određivanja sadržaja nastave.
Metodologija izrade, vrednovanja i usavršavanja programa odnosno sadržaja nastave predmeta.
Didaktičko-metodički princip
Specifičnosti primene didaktičkih principa u nastavi predmeta. Posebni metodički principi i zahtevi.
Objekti nastave
Pojam i vrste objekata u nastavi predmeta. Metodičke specifičnosti izbora i korišćenja objekata (kabinet, sala za fizičko vaspitanje, školski vrt, fabrika, muzej, spomenik i dr.). Saradnja sa stručnjacima izvan škole. Analiza pripremanja, ostvarivanja i efekata nastave u pojedinim objektima.
Oblici nastavnog rada
Specifičnosti frontalnog, grupnog, individualnog i drugih oblika u nastavi predmeta. Kriterijumi izbora i kombinovanja oblika rada. Metodički zahtevi za organizovanje i ostvarivanje različitih oblika i novih kombinacija.
Nastavne metode
Specifičnosti primene opštih nastavnih metoda u nastavi predmeta. Posebne metode i metodski postupci u nastavi predmeta. Kriterijumi izbora i kombinovanja metoda.
Nastavna sredstva
Specifična uloga nastavnih sredstava u nastavi predmeta. Primena univerzalnih sredstava u nastavi predmeta. Specifična sredstva za nastavu predmeta. Kriterijumi izbora i kombinovanja nastavnih sredstava. Učešće nastavnika i učenika u pripremanju i izradi nastavnih sredstava.
Vrste nastave
Problemska nastava. Programirana nastava. Individualizovana i diferencirana nastava. Timska nastava. Dopunska i dodatna nastava. Nastavna ekskurzija. Mogućnost i specifičnosti primene pojedinih vrsta nastave u predmetu.
Planiranje nastave
Sadržaj planiranja u nastavi predmeta. Vrste planiranja i planova nastavnog rada. Didaktički i metodički zahtevi pretpostavke uspešnog planiranja. Koordinacija i korelacija sadržaja predmeta sa drugim predmetima. Subjekti planiranja.
Pripremanje za nastavu
Nužnost i specifičnost pripremanja za nastavu predmeta. Sadržaj i vrste pripremanja.
Pojam nastavne jedinice. Odnos nastavne jedinice i gradiva. Metodika izrade pripreme i skice za nastavni rad u predmetu. Uloga nastavnika učenika u pripremanju nastavnog rada.
Tipovi i struktura nastavnih časova
Specifičnosti didaktičnih tipova časova i njihove strukture u nastavi predmeta. Posebni tipovi časova u nastavi predmeta i njihova struktura. Didaktičko-metodički zahtevi organizacija i ostvarivanja nastave na času.
Ponavljanje, utvrđivanje i vežbanje
Pojam i specifična uloga u nastavi predmeta. Vrste ponavljanja, utvrđivanja i vežbanja. Didaktičko-metodičke pretpostavke uspešnog ponavljanja, utvrđivanja i vežbanja.
Školski i domaći radovi
Specifična uloga i vrste školskih i domaćih radova u nastavi predmeta. Osnovni metodički zahtevi za zadavanje, proveravanje i ocenjivanje školskih i domaćih radova učenika.
Priručnici, udžbenici i druga literatura
Pojam, vrste i uloga u nastavi predmeta. Metodičke karakteristike udžbenika i priručnika za učenike. Metodika korišćenja udžbenika, priručnika i različite literature u nastavi predmeta. Osposobljavanje učenika za korišćenje ovih izvora znanja.
Obrada gradiva i ostvarivanje zadataka nastave
Specifičnosti procesa saznanja i učenja u nastavi predmeta. Metodički problemi obrade osnovnih programskih sadržaja. Metodika razvijanja intelektualnih i drugih sposobnosti. Formiranje umenja i navika. Formiranje naučnog pogleda na svet. Razvijanje motivacije za učenje. Metodika vaspitanja moralnih, estetskih, fizičko-zdravstvenih i drugih svojstava ličnosti učenika. Osposobljavanje učenika za samoobrazovanje i samovaspitanje i samostalan rad.
Uloga učenika i nastavnika i njihovi odnosi u nastavi predmeta. Odnosi učenika i učenika u nastavi.
Proveravanje i ocenjivanje
Metodičke specifičnosti uloge, sadržaja i vrsta proveravanja i ocenjivanja u nastavi predmeta. Pretpostavke i sredstva objektivnog proveravanja i ocenjivanja. Učešće učenika u proveravanju i ocenjivanju. Samoupravljanje i samoocenjivanje učenika.
Vannastavne i vanškolske aktivnosti
Sadržaj, organizacija i ostvarivanje vannastavnih aktivnosti. Vanškolske aktivnosti učenika. Povezivanje ovih aktivnosti sa nastavom predmeta.
Praćenje, vrednovanje i usavršavanje nastave
Način praćenja vaspitno-obrazovnog rada u nastavnom predmetu. Metode, sredstva i instrumenti istraživanja nastavnog procesa i njegovi rezultati. Praćenje novih naučnih dostignuća u metodici i sa njom povezanim naučnim disciplinama. Vrednovanje svih pojedinačnih rešenja u nastavi i nastave u celini. Korišćenje svih ovih saznanja za usavršavanje nastave nastavnog predmeta.
Stalno obrazovanja i usavršavanje nastavnika. Saradnja sa ostalim nastavnicima, stručnim saradnicima, roditeljima i odgovarajućim stručnim i naučnim ustanovama i organima.
PEDAGOGIJA
Vaspitanje
Značaj vaspitanja za razvoj pojedinaca i društva. Mogućnosti i granice vaspitanja. Odlučujući faktori u razvitku ličnosti.
Vaspitanje i ličnost. Vaspitanje i društvo. Vaspitanje i kultura. Vaspitanje i rad.
Najpoznatije koncepcije (teorije, škole, pravci vaspitanja). Cilj i zadaci vaspitanja. Problemi konkretizacije ciljeva i zadataka vaspitanja u praktičnom radu.
Pedagogija
Pedagogija od uopštavanja iskustva do nauke. Istorijski pregled razvoja vaspitanja i pedagoške nauke. Najpoznatiji pedagozi i njihova dela. Sistem naučnih disciplina u pedagogiji i odnos prema drugim naukama.
Naučno istraživanje pojave u oblasti vaspitanja i obrazovanja - metodologija pedagoških istraživanja. Praktična pitanja izrada naučno-istraživačkih instrumenata u pedagoškim istraživanjima (izrade testova, znanja, anketnih listova i slično).
Škola i školski sistem. Od tradicionalnog do savremenog školskog sistema (predškolske ustanove, osnovna i srednja škola, visokoškolske ustanove). Struktura vaspitno-obrazovnih aktivnosti savremene škole. Savremena kritika škole kao institucije.
Škola i njeno okruženje; vaspitno u porodici, vaspitanje u slobodnom vremenu, vaspitni značaj sredstava masovnog komuniciranja (štampe, radija, televizije, filma i pozorišta), vaspitanja i obrazovanje odraslih. Škola kao pedagoški i kulturni centar lokalne sredine.
Metodička pitanja vaspitnog rada
Neophodnost poznavanja i praćenja razvoja ličnosti učenika. Opšti principi vaspitnog rada. Opšte metode vaspitanja ličnosti i sredstva koja se najčešće koriste u vaspitnom radu.
Nastavnik: odlike poziva i ličnosti. Nastavnik u funkciji odeljenskog starešine.
Osnovni teorijski i metodološki problemi didaktike. Didaktika kao teorija o obrazovanju i nastavi. Didaktika i druge nauke.
Osnova i suština nastavnog procesa. Zakonitosti i odlike nastavnog procesa. Primena teorija intelektualnog razvoja ličnosti učenika u nastavi. Primena teorije razvoja ličnosti u nastavnom procesu. Razvijanje sposobnosti učenika u procesu nastave.
Opšti didaktički principi i pravila. Zakonitosti, principi i pravila nastave. Obeležja i sistematika didaktičnih principa. Karakteristike pojedinih principa.
Problemi sadržaja nastave. Shvatanja o sadržajima nastave. Izbor nastavnih sadržaja. Opšte i stručne obrazovanje. Nastavni plan. Nastavni program. Udžbenici i priručna literatura za nastavnike i učenike.
Metode i sredstva nastave. Pojam nastavnih metoda. Klasifikacija nastavnih metoda. Specifičnosti pojedinih nastavnih metoda. Kriterijumi za izbor i primenu nastavnih metoda. Odnos nastavnih metoda i nastavnih sredstava. Nastavna sredstva, njihove karakteristike i način korišćenja u nastavi.
Organizacija nastave. Motivacija učenika za učenje u nastavnom procesu. Oblici i tipovi nastave. Školski i domaći rad učenika.
Ponavljanje, utvrđivanje i vežbanje u nastavnom radu.
Proveravanje rezultata nastave - ocenjivanje rada, uspeha i razvitka učenika u nastavi.
Planiranje nastavnog rada.
Nastavnik kao činilac nastavnog procesa.
PSIHOLOGIJA
Predmet psihologije i njen značaj za uspešno obavljanje vaspitno-obrazovne delatnosti.
Način prikupljanja podataka i zaključivanja u psihologiji (metode i tehnika psiholoških istraživanja).
Učenje i razvoj. Razvoj i priroda razvojnih promena. Zakonitosti psihičkog razvoja. Pol, uzrast i učenje. Pokretači psihičkog razvoja učenika. Detinjstvo i njegov značaj u životu jedinke. Razvoj mišljenja. Govor i mišljenje. Razvoj stvaralačkog mišljenja. Razvoj emocija i izražavanje emocija. Razvoj ličnog identiteta. Učenje (pojam vrste, karakteristike). Pamćenje. Zaboravljanje. Sposobnosti. Motivacija za učenje. Ekonomija i tehnika procesa učenja. Transfer učenja. Programirano učenje (vrste, karakteristike, mogućnosti praktične primene).
Ispitivanje i ocenjivanje znanja učenika. Različiti načini i sistemi ocenjivanja. Faktori koji utiču na ocenjivanje. Testovi znanja (postignuća), njihove karakteristike i mogućnosti primene.
Adolescencija kao period sticanja ličnog identiteta. Telesni razvoj i promene u pubertetu i adolescenciji. Psihološke posledice koje prate promene u pubertetu i adolescenciji. Uključivanje adolescenata u svet odraslih. Problemi u vezi sa osamostaljivanjem, izborom poziva, prihvatanjem životne filozofije, sistema vrednosti, seksualnim ponašanjem i dr. Adolescencija dečaka i devojčica. Psihički razvoj u adolescenciji, promene u intelektualnoj i emocionalnoj sferi. Sukobi u adolescenciji.
Psihologija nastave. Različite teorije nastave. Školovanje dece koja teško uče. Rad sa obdarenom decom.
Psihološki problemi vaspitanja i samovaspitanja. Jedinstvo ličnog i socijalnog. Razvijanje moralne svesti, moralnog suđenja i moralnih stavova i savesti kod učenika. Frustracije i konflikti u školskim situacijama.
Psihološki aspekti formiranja razrednih zajednica učenika. Disciplina u školi. Mentalno-higijenski problemi u školi.
OSNOVI USTAVNOG UREĐENJA I PROPISA U OBLASTI OBRAZOVANJA I VASPITANJA
A. Osnovi ustavnog uređenja
1. Osnove ustavnog uređenja Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije;
2. Karakter savezne države, karakter Republike Srbije kao članice savezne države;
3. Teritorijalna organizacija Republike Srbije;
4. Slobode, prava i dužnosti čoveka i građanina (po Ustavu Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije);
5. Nadležnost Savezne Republike Jugoslavije i prava i dužnosti Republike Srbije;
6. Organi Savezne Republike Jugoslavije i organi Republike Srbije;
7. Ustavnost i zakonitost;
8. Savezni ustavni sud i Ustavni sud Republike Srbije;
9. Promena ustava (saveznog i republičkog).
B. Propisi u oblasti obrazovanja i vaspitanja
Zakoni i drugi propisi kojim se uređuje: predškolsko, osnovno, srednje, više i visoko obrazovanje i vaspitanje:
- osnivanje i ukidanje ustanove;
- nastavni plan i program;
- učenici (upis, ocenjivanje i napredovanje i prava, obaveze i odgovornosti);
- nastavnici, stručni saradnici, saradnici u nastavi i vaspitači (zasnivanje i prestanak radnog odnosa i prava i dužnosti);
- nostrifikacija i ekvivalencija školskih javnih isprava;
- školska evidencija i javne isprave;
- rukovođenje i upravljanje školom.
PROGRAM
STRUČNOG ISPITA PRIPRAVNIKA I ZAPOSLENIH NA RADNOM MESTU VASPITAČA I STRUČNIH
SARADNIKA PROSVETNE STRUKE U PREDŠKOLSKOJ USTANOVI
PREDŠKOLSKO VASPITANJE I OBRAZOVANJE
Funkcije predškolskog vaspitanja i obrazovanja. Shvatanja o detetu i njegovom razvoju. Igra - načelo za izbor metoda vaspitno-obrazovnog rada.
Ciljevi i načela predškolskog vaspitanja i obrazovanja
Polazišta programa. Opšti cilj i ciljevi predškolskog vaspitanja. Načela predškolskog vaspitanja i obrazovanja. Sistem aktivnosti. Cilj i zadaci vaspitnog rada s decom do tri godine. Opšta načela vaspitanja dece ranog uzrasta. Ciljevi vaspitno-obrazovnog rada s decom predškolskog uzrasta na jezicima nacionalnih manjina. Principi za izbor sadržaja za rad sa ovom decom.
Vaspitno-obrazovni rad
- Vaspitni rad s decom uzrasta do tri godine (Programska osnova).
- Vaspitno-obrazovni rad s decom uzrasta od tri do sedam godina (Programska osnova).
- Mogući izvori programskih sadržaja s decom nacionalnih manjina.
- Oblici, metode i sredstva u vaspitno-obrazovnom radu. Oblici rada: pojam i vrste (individualni, grupni i frontalni rad). Metode - pojam i vrste (poseban osvrt na igru). Posmatranje dece. Pojam, cilj i faze posmatranja. Funkcija i tehnike posmatranja.
Individualne razlike dece i njihovo dosledno poštovanje u svim fazama rada.
Sredstva za vaspitno-obrazovni rad: upotreba i vrsta sredstava s obzirom na uzrast dece. Normativ sredstava za vaspitni rad sa decom do tri godine. Normativ sredstava za vaspitno-obrazovni rad sa decom od tri do sedam godina. Uslovi za realizaciju programa vaspitno-obrazovnog rada.
Organizacija pedagoškog rada u predškolskoj ustanovi. Organizacija vaspitnog rada u vaspitnoj grupi dece do tri godine. Organizacija pedagoškog rada u vaspitnoj grupi dece od tri do sedam godina.
Programiranje vaspitno-obrazovnog rada - opšti principi. Pedagoška dokumentacija za rad sa decom do tri godine - programiranje, posmatranje i realizacija rada. Programiranje i planiranje vaspitno-obrazovnog rada sa decom od tri do sedam godina. Razvijanje otvorenog kurikuluma. Vrste i nivoi planiranja (tematsko, projekti, aktivnosti). Evaluacija vaspitno-obrazovnog rada.
Tim u timski rad. Pojam, funkcionisanje tima. Interakcija u timu. Faze razvoja tima. Uloge u timu.
Pripremanje za vaspitno-obrazovni rad. Nužnost i specifičnost pripremanja za vaspitno-obrazovni rad pojedinih profila stručnih radnika. Sadržaj i vrste pripremanja. Uloga vaspitača i dece u pripremanju aktivnosti. Uslovi za rad i pripremanje fizičke sredine.
Uloge vaspitača. Uloge stručnog saradnika u pedagoškoj praksi. Uloge vaspitača - saradnika u pedagoškoj praksi.
Pedagogija
Značaj vaspitanja. Mogućnosti i granice. Odlučujući faktori u razvoju ličnosti.
Vaspitanje i ličnost. Vaspitanje i društvo. Vaspitanje i rad. Vaspitanje i kultura. Najpoznatije koncepcije (teorije, pravci) vaspitanja.
Istorijski pregled razvoja vaspitanja i pedagoške nauke. Najpoznatiji pedagozi u oblasti predškolskog vaspitanja i njihova dela. Metodologija pedagoških istraživanja. Akciono istraživanje.
Opšti principi vaspitnog rada. Opšte metode vaspitanja ličnosti.
Psihologija
Predmet psihologije i njen značaj u vaspitno-obrazovnom radu. Učenje i razvoj. Razvoj i priroda razvojnih promena. Zakonitosti psihičkog razvoja. Pokretači psihičkog razvoja deteta. Predškolski uzrast i njegov značaj u razvoju jedinke.
Razvoj mišljenja. Govor i mišljenje. Razvoj stvaralačkog mišljenja. Razvoj emocija i njihovo izražavanje.
Učenje (pojam, vrste i karakteristike). Stilovi učenja, učenje putem rešavanja problema i otkrića. Interaktivno učenje. Organizacija interaktivnog učenja.
Motivacija za saznavanjem. Osnovni pojmovi: motovi, vrste i strukture, spoljna i unutrašnja motivacija. Razvoj motivacije i uzrast dece. Primeri podsticanja motivacije.
Pamćenje, zaboravljanje, sposobnosti.
Psihološki problemi vaspitanja. Poremećaji u ponašanju dece.
OSNOVI USTAVNOG UREĐENJA
1. Osnove ustavnog uređenja Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije.
2. Karakter savezne države, karakter Republike Srbije kao članice savezne države.
3. Teritorijalna organizacija Republike Srbije.
4. Slobode, prava i dužnosti čoveka i građanina (po Ustavu Savezne Republike Jugoslavije i Republike Srbije).
5. Nadležnosti Savezne Republike Jugoslavije i prava i dužnosti Republike Srbije.
6. Organi Savezne Republike Jugoslavije i organi Republike Srbije.
7. Ustavnost i zakonitost.
8. Savezni ustavni sud i Ustavni sud Republike Srbije.
9. Promena ustava (saveznog i republičkog).
LITERATURA
1. Osnove programa vaspitnog rada s decom uzrasta do tri godine - Prosvetni pregled, Beograd, 1996. godina.
2. Osnove programa predškolskog vaspitanja i obrazovanja - Prosvetni pregled, Beograd, 1996. godina.
3. Vaspitno-obrazovni rad s decom predškolskog uzrasta na jezicima nacionalnih manjina - Prosvetni pregled, Beograd, 1996. godina.
4. Grupa autora - Korak po korak 1, Kreativni centar, Beograd, 1996. godina.
5. Grupa autora - Korak po korak 2, Kreativni centar, Beograd, 1997. godina.
6. E. Kamenov - Metodika I i II, Dragon, Novi Sad, 1997. godina.
7. E. Kamenov - Metodika vaspitno-obrazovnog rada sa predškolskom decom, Zavod za izdavanje udžbenika, 1988. godina.
8. T. Pavlovski - timski rad, Institut za pedagogiju i andragogiju, Beograd, 1998. godina.
9. M. Pešić - Pedagogija u akciji, Institut za pedagogiju i andragogiju, Beograd 1998. godina.
10. M. Mikeš - Čuvari jezika, Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, 1977. godine.