PRAVILNIK
O ADEKVATNOSTI KAPITALA, IZLOŽENOSTI RIZIKU, POSEBNIM REZERVAMA I LIKVIDNOSTI BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA

("Sl. glasnik RS", br. 102/2003)

Član 1

Ovim pravilnikom uređuju se:

1) način izračunavanja kapitala potrebnog za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva i metodologija za merenje rizika i izračunavanje potrebnog kapitala (adekvatnost kapitala);

2) način vrednovanja i uključenja pojedinih stavki kod izračunavanja izloženosti riziku brokersko-dilerskog društva i bliži kriterijumi za povezana preduzeća;

3) način izračunavanja i najmanji obim posebnih rezervi brokersko-dilerskog društva;

4) način izračunavanja koeficijenta likvidnosti sredstava i najmanji obim likvidnosti koji mora obezbediti brokersko-dilersko društvo.

Član 2

Brokersko-dilersko društvo dužno je da posluje na način kojim se obezbeđuje:

1) da to društvo uvek raspolaže odgovarajućim kapitalom s obzirom na obim i vrstu poslova koje obavlja i rizik kome je izloženo u obavljanju tih poslova;

2) da rizici kojima je izloženo kod pojedinih, odnosno svih poslova koje obavlja ne prelaze ograničenja utvrđena u skladu sa Zakonom o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata - "Službeni list SRJ", broj 65/2002 - (u daljem tekstu: Zakon) i ovim pravilnikom;

3) sposobnost tog društva da u svakom trenutku izvršava dospele obaveze (likvidnost), kao i da trajno izvršava sve svoje obaveze (solventnost).

ADEKVATNOST KAPITALA

Izračunavanje odgovarajuće visine kapitala

Član 3

Kod izračunavanja visine kapitala brokersko-dilerskog društva (u daljem tekstu: kapital), uzimaju se u obzir sledeće stavke:

1) uplaćen osnovni kapital i emisiona premija, bez uplaćenog novčanog dela osnovnog kapitala i emisione premije po osnovu izdavanja kumulativnih prioritetnih akcija;

2) rezerve (zakonske i statutarne);

3) akumulirani dobitak iz ranijih godina;

4) neto dobitak iz tekuće poslovne godine, ako je visinu dobitka potvrdio ovlašćeni revizor i ako je skupština društva odlučila da bude raspoređen u okviru osnovnog kapitala;

5) rezervisanja za opšte rizike iz člana 111 stav 1 Zakona;

6) revalorizacione rezerve za stavke iz tač. 1 do 4 ovog stava;

7) uplaćen osnovni kapital i emisiona premija po osnovu izdavanja kumulativnih prioritetnih akcija;

8) hartije od vrednosti i drugi finansijski instrumenti iz kojih imalac u slučaju stečaja, odnosno likvidacije izdavaoca tih instrumenata ima pravo naplate tek pošto se naplate drugi poverioci izdavaoca, a koji su u pogledu roka njihovog dospeća i drugih bitnih svojstava podobni za pokrivanje eventualnih gubitaka zbog rizika kojima je u poslovanju izloženo brokersko-dilersko društvo (u daljem tekstu: subordinirani dužnički instrumenti);

9) deo revalorizacione rezerve za stavke iz tač. 7 i 8 ovog stava.

Kod izračunavanja kapitala kao odbitne uzimaju se u obzir sledeće stavke:

1) sopstvene akcije;

2) nematerijalna ulaganja;

3) gubici iz ranijih godina, gubici iz tekuće godine i sva revalorizaciona usklađivanja koja mogu da utiču na gubitak u toku poslovne godine;

4) sredstva koja se ne mogu naplatiti u roku potrebnom za blagovremeno izvršenje dospelih novčanih obaveza, kao što su ulozi u neprenosive finansijske instrumente i u druga sredstva koja se ne mogu brzo unovčiti kao što su akcije berze, Centralnog registra, potraživanja po osnovu uplata u garantni fond, potraživanja po osnovu uplata u druge fondove namenjene uzajamnom jemstvu za izvršenje obaveza više lica i dr. (u daljem tekstu: nelikvidna sredstva);

5) druge stavke koje su po svojstvima identične stavkama iz tač. 1 do 4 ovog stava;

6) akcije, odnosno udeli na osnovu kojih brokersko-dilersko društvo učestvuje u kapitalu banke, odnosno drugog brokersko-dilerskog društva i druga ulaganja u tim licima koja se uzimaju u obzir kod izračunavanja njihovog kapitala, ako to nisu finansijski instrumenti namenjeni redovnom poslovanju brokersko-dilerskog društva.

Član 4

Izračunavanje visine kapitala vrši se sabiranjem stavki iz člana 3 stav 1 ovog pravilnika i oduzimanjem od tog zbira stavki iz člana 3 stav 2 ovog pravilnika.

Vrednost zbira stavki koje se odnose na kapital, subordinirane dužničke instrumente i kumulativne prioritetne akcije iz člana 3 stav 1 tač. 7, 8 i 9 ovog pravilnika ne može preći vrednost zbira stavki iz člana 3 stav 1 tač. 1 do 6 ovog pravilnika umanjen za vrednost odbitnih stavki iz člana 3 stav 2 tač. 1 do 6 ovog pravilnika.

Vrednost subordiniranih dužničkih instrumenata iz člana 3 stav 1 tačka 8 ovog pravilnika ne može biti veća od polovine vrednosti zbira stavki iz člana 3 stav 1 tač. 1 do 6 ovog pravilnika.

Vrednost subordiniranih dužničkih instrumenata iz člana 3 stav 1 tačka 8 ovog pravilnika mora biti uključena u kapital brokersko-dilerskog društva u periodu od prethodnih pet godina pre dana dospeća tih instrumenata tako što se njihova vrednost množi sledećim ponderima:

Vreme do dana dospeća

Ponder

manje od jedne godine

 0%

od 1 do 2 godine

20%

od 2 do 3 godine

40%

od 3 do 4 godine

60%

od 4 do 5 godina

80%

Član 5

Kapital brokersko-dilerskog društva mora uvek biti najmanje jednak iznosu zahteva kapitala potrebnog za pokriće eventualnih gubitaka zbog:

1) rizika kojima je to društvo izloženo u trgovini hartijama od vrednosti za svoj račun i u obavljanju poslova po osnovu ugovora o organizovanju distribucije hartija od vrednosti sa obavezom njihovog otkupa od izdavaoca (u daljem tekstu: potreban kapital za trgovanje);

2) valutnih rizika kojima je to društvo izloženo u svom poslovanju (u daljem tekstu: potreban kapital za valutne rizike);

3) rizika kojima je to društvo izloženo u vršenju usluga u vezi sa hartijama od vrednosti i obavljanju drugih poslova, osim poslova iz tačke 1 ovog stava (u daljem tekstu: potreban kapital za usluge).

Potreban kapital za trgovanje izračunava se tako što se izloženost riziku koja predstavlja vrednost hartija od vrednosti čiji je imalac brokersko-dilersko društvo, kao i vrednost potraživanja i obaveza brokersko-dilerskog društva iz poslova sa hartijama od vrednosti koje je to društvo zaključilo za svoj račun, množe odgovarajućim ponderima:

1) opštih i posebnih rizika promene cena hartija od vrednosti;

2) rizika docnje

3) rizika odlaganja između isplate i isporuke

4) rizika ispunjenja obaveza druge ugovorne strane

5) rizika velike izloženosti prema pojedinom licu i sa njim povezanim licima.

Potreban kapital za valutne rizike izračunava se tako što se izloženost valutnom riziku, koja se definiše kao vrednost sredstava brokersko-dilerskog društva koja zavisi od kursa odgovarajuće strane valute množi odgovarajućim ponderima rizika promene kursa te strane valute, na način utvrđen ovim pravilnikom.

Potreban kapital za usluge izračunava se tako što se vrednost potraživanja i drugih sredstava, osim sredstava iz stava 1 ovog člana, tačke 1) i 2), kao i eventualne uslovne obaveze nastale iz poslova iz stava 1 tačka 3 ovog člana, množi odgovarajućim ponderima:

1) rizika ispunjenja obaveza druge ugovorne strane;

2) drugih rizika kojima je u vršenju usluga u vezi sa hartijama od vrednosti i drugih poslova iz stava 1 tačka 3 ovog člana izloženo brokersko-dilersko društvo.

Član 6

Ukupan potreban kapital brokersko-dilerskog društva predstavlja zbir potrebnog kapitala za trgovanje, potrebnog kapitala za valutne rizike i potrebnog kapitala za usluge koji se odnose na to društvo.

Član 7

Izloženost riziku predstavlja ulaganje ili pravo čija vrednost ili veličina utiče na ukupnu aktivu i na taj način na vrednost kapitala brokersko-dilerskog društva.

Potreban kapital za trgovanje

Član 8

Brokersko-dilersko društvo je dužno da obezbedi odgovarajuću visinu kapitala za pokriće izloženosti posebnim i opštim rizicima promene cena hartija od vrednosti, riziku docnje, riziku ispunjenja obaveza druge ugovorne strane i riziku odlaganja između isplate i isporuke, s obzirom na obim i vrstu trgovanja koje to društvo obavlja za svoj račun (u daljem tekstu: trgovanje), s obzirom na poslove koje obavlja na osnovu ugovora o organizovanju distribucije hartija od vrednosti sa obavezom otkupa, kao i s obzirom na druge poslove u kojima je to društvo izloženo istom riziku.

Član 9

Brokersko-dilersko društvo je dužno da trgovačke stavke vodi odvojeno od ostalih stavki tog društva.

Trgovačke stavke čine sledeće stavke:

1) sve izloženosti u hartijama od vrednosti i finansijskim instrumentima iz člana 2 Zakona, kao i u drugim finansijskim instrumentima (u daljem tekstu: finansijski instrumenti) čiji je imalac brokersko-dilersko društvo koje je steklo te instrumente radi dalje prodaje u cilju ostvarivanja zarade kao razlike između kupovne i prodajne cene;

2) sve izloženosti iz bilansa stanja brokersko-dilerskog društva u finansijskim instrumentima iz tačke 1 ovog stava kojima je to društvo trgovalo u svoje ime, a za račun klijenata;

3) sve izloženosti brokersko-dilerskog društva koje nastaju po osnovu obavljanja usluga u vezi pripreme i izvršenja distribucije hartija od vrednosti sa obavezom otkupa;

4) sve izloženosti brokersko-dilerskog društva koje nastaju po osnovu nesaldiranih potraživanja iz trgovačkih transakcija (prenos hartija od vrednosti kad se vrši bez plaćanja, kad se plaćanje vrši pre prenosa hartija od vrednosti) koje je to društvo zaključilo za svoj račun ili za račun klijenata;

5) druge izloženosti brokersko-dilerskog društva koje nastaju po osnovu stavki iz tač. 1 do 4 ovog stava, a naročito provizije, kamate i dividende.

Brokersko-dilerska društva moraju vrednovati svoje trgovačke stavke na dnevnoj osnovi u skladu sa sledećim principima:

a) Kad se cena finansijskog instrumenta utvrđuje na organizovanom tržištu, vrednost kratke pozicije se utvrđuje po poslednjoj ponuđenoj prodajnoj ceni, a vrednost duge pozicije se utvrđuje po poslednjoj ponuđenoj kupovnoj ceni.

b) Kad se cena finansijskog instrumenta utvrđuje na finansijskom tržištu po metodi višestruke cene tada se vrednost pozicije utvrđuje po ceni na zatvaranju trgovanja.

v) Kad se cena finansijskog instrumenta ne utvrđuje na organizovanom tržištu, vrednost tog instrumenta se određuje po ceni koja je postignuta na zatvaranju pozicije.

g) Kad se cena ne može utvrditi na jedan od navedenih načina, brokersko-dilersko društvo je dužno da utvrdi vrednost finansijskog instrumenta u skladu sa odgovarajućim računovodstvenim standardom.

Neto izloženost riziku se utvrđuje za svaki finansijski instrument u okviru trgovačkih stavki izračunavanjem razlike između duge i kratke pozicije pri trgovanju istim finansijskim instrumentom.

Izloženost riziku u finansijskim instrumentima koji su izraženi u stranoj valuti konvertuje se u dinare po srednjem kursu Narodne banke Srbije.

Član 10

Konvertibilni finansijski instrumenti mogu biti tretirani kao kamatonosni finansijski instrumenti (obveznice) ili kao vlasnički finansijski instrumenti, što zavisi od sledećih kriterijuma:

a) Ukoliko je preostalo manje od tri meseca do prvog dana kad se konvertovanje može izvršiti, pozicija u konvertibilnom finansijskom instrumentu se tretira kao pozicija u vlasničkom finansijskom instrumentu. Izloženost riziku po pitanju ove pozicije je predmet ponderisanja u skladu sa opštim i posebnim rizicima koji se odnose na vlasničke finansijske instrumente. Na taj način se dobija potreban kapital za pokriće opštih i posebnih rizika u vezi sa konvertibilnim finansijskim instrumentima.

b) U svim ostalim slučajevima konvertibilni finansijski instrumenti mogu se tretirati bilo kao vlasnički instrument ili kao kamatonosni instrument i potreban kapital se računa u skladu sa tim.

Član 11

Za sve dužničke finansijske instrumente kojima trguje brokersko-dilersko društvo mora biti izračunat potreban kapital za pokriće izloženosti posebnim i opštim rizicima promene cena finansijskih instrumenata. Posebni rizici su rizici u vezi sa izdavaocem dužničkih finansijskih instrumenata. Opšti rizici su rizici u vezi sa opštim nivoom kamatnih stopa.

Dužnički finansijski instrumenti su:

1) obveznice;

2) finansijski instrumenti novčanog tržišta.

Potreban kapital za pokriće izloženosti opštim i posebnim rizicima je zbir potrebnog kapitala za pokriće izloženosti opštim rizicima i potrebnog kapitala za pokriće izloženosti posebnim rizicima.

Član 12

Potreban kapital za pokriće izloženosti posebnim rizicima je zbir svih neto izloženosti u dužničkim finansijskim instrumentima koje su pomnožene odgovarajućim ponderima.

Za svaki dužnički finansijski instrument računa se neto izloženost kao razlika između duge i kratke pozicije u tom instrumentu. Tako dobijene neto izloženosti se množe odgovarajućim ponderima i zatim se sabiraju. Na taj način se dobija kapital potreban za pokriće izloženosti posebnim rizicima.

Izloženost u dužničkim finansijskim instrumentima izdatim od strane brokersko-dilerskog društva ne uzimaju se u obzir pri izračunavanju potrebnog kapitala.

Prilikom izračunavanja potrebnog kapitala, neto izloženosti u pojedinačnim dužničkim finansijskim instrumentima se množe sledećim ponderima u skladu sa kategorijama izdavaoca:

1) grupa bez posebnih rizika:

- ponder od 0% se koristi za sve dužničke finansijske instrumente čiji je izdavalac Narodna banka Srbije, centralna banka ili vlada punopravne države članice EU ili punopravne države članice OECD, Svetska banka ili Međunarodni monetarni fond, ili koje su obezbeđene neopozivom bezuslovnom garancijom naplativom na prvi poziv izdatom od Narodne banke Srbije, centralne banke ili vlade punopravne države članice EU ili punopravne države članice OECD, Svetske banke ili Međunarodnog monetarnog fonda, bez obzira na ročnost;

2) nisko rizična grupa:

- ponder od 0,25% se koristi za dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća do šest meseci čiji je izdavalac, ili davalac neopozive bezuslovne garancije naplative na prvi poziv, centralna banka ili vlada drugih država, Međunarodna banka za razvoj, banka iz punopravnih država članica EU ili država članica OECD, dužničke finansijske instrumente čiji je izdavalac lokalna jedinica samouprave u državi članici EU, ako su ti instrumenti klasifikovani u nisko rizičnu grupu u državi izdavaoca, dužničke finansijske instrumente obezbeđeni drugim garancijama Narodne banke Srbije ili Republike Srbije, centralnih banaka ili vlada država članica EU ili država članica OECD, i druge dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća do šest meseci ako je izdavalac tih instrumenata dobio najviši kreditni rejting od najmanje dve međunarodne rejting agencije;

- ponder od 1% se koristi za dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća između šest meseci i 24 meseca čiji je izdavalac, ili davalac neopozive bezuslovne garancije naplative na prvi poziv, centralna banka ili vlada drugih država, Međunarodna banka za razvoj, banka iz punopravnih država članica EU ili država članica OECD, dužničke finansijske instrumente čiji je izdavalac lokalna jedinica samouprave u državi članici EU, ako su ti instrumenti klasifikovani u nisko rizičnu grupu u državi izdavaoca, dužničke finansijske instrumente obezbeđeni drugim garancijama Narodne banke Srbije ili Republike Srbije, centralnih banaka ili vlada država članica EU ili država članica OECD, i druge dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća između šest meseci i 24 meseca ako je izdavalac tih instrumenata dobio najviši kreditni rejting od najmanje dve međunarodne rejting agencije;

- ponder od 1,6% se koristi za dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća dužim od 24 meseca čiji je izdavalac, ili davalac neopozive bezuslovne garancije naplative na prvi poziv, centralna banka ili vlada drugih država, Međunarodna banka za razvoj, banka iz punopravnih država članica EU ili država članica OECD, dužničke finansijske instrumente čiji je izdavalac lokalna jedinica samouprave u državi članici EU, ako su ti instrumenti klasifikovani u nisko rizičnu grupu u državi izdavaoca, dužničke finansijske instrumente obezbeđeni drugim garancijama Narodne banke Srbije ili Republike Srbije, centralnih banaka ili vlada država članica EU ili država članica OECD, i druge dužničke finansijske instrumente sa rokom dospeća dužim od 24 meseca ako je izdavalac tih instrumenata dobio najviši kreditni rejting od najmanje dve međunarodne rejting agencije;

3) drugi izdavaoci:

- ponder od 8% se koristi za sve druge finansijske instrumente.

Brokersko-dilersko društvo može klasifikovati izdavaoca dužničkog finansijskog instrumenta u jednu od nisko rizičnih grupa ako izdavalac ili davalac garancije priloži dokaz da ispunjava uslove za takvu klasifikaciju.

Davalac garancije ispunjava uslove ukoliko:

a) u slučaju nemogućnosti emitenta dužničkog instrumenta da ispuni svoju obavezu, brokersko-dilersko društvo može naplatiti svoje potraživanje direktno od davaoca garancije, a ne od emitenta;

b) se davalac garancije obavezuje da izvrši sva plaćanja u vezi sa dužničkim finansijskim instrumentima;

v) je garancija pravosnažna tj. može se realizovati i pravnom prinudom;

g) davalac garancije pripada rizičnoj grupi kvalitetnijoj od rizične grupe kojoj pripada emitent dužničkih finansijskih instrumenata.

Član 13

Potreban kapital za pokriće izloženosti opštim rizicima u vezi sa dužničkim finansijskim instrumentima izračunava se na osnovu roka dospeća i nominalne kamatne stope.

Sve neto izloženosti u dužničkim finansijskim instrumentima utvrđenih u skladu sa članom 9 stav 4 ovog pravilnika iskazuju se na način utvrđen u sledećoj tabeli koja je utvrđena u skladu sa Direktivom Evropske unije o adekvatnosti kapitala. Duge i kratke pozicije u dužničkim instrumentima klasifikuju se prema roku dospeća i kamatnoj stopi. Instrumenti sa fiksnom kamatnom stopom se klasifikuju s obzirom na vreme preostalo do dospeća, a instrumenti sa promenljivom kamatnom stopom prema vremenu koje je preostalo do sledećeg vrednovanja. Bezkuponske i nisko kuponske hartije treba svrstati u kolonu V.

Grupa

Vreme do dana dospeća
Nominalna
KS > 3%

Vreme do dana dospeća
Nominalna
KS < 3 %

Ponder

A

B

V

G

1

do 1 mesec

do 1 mesec

0,00

1

1-3 meseca

1-3 meseca

0,20

1

3-6 meseci

3-6 meseci

0,40

1

6-12 meseci

6-12 meseci

0,70

2

1-2 godine

1-1,9 god.

1,25

2

2-3 godine

1,9-2,8 god.

1,75

2

3-4 godine

2,8-3,6 god.

2,25

3

 

3,6-4,3 godina

2,75

3

4-5 godina

4,3-5,7 godina

3,25

3

5-7 godina

5,7-7,3 godine

3,75

3

7-10 godina

7,3-9,3 godine

4,50

3

10-15 godina

9,3-10,6 godina

5,25

3

15-20 godina

10,6-12,0 godina

6,00

3

preko 20 godina

12,0-20,0 godina

8,00

3

 

preko 20 godina

12,50

Kratke pozicije i duge pozicije u različitim dužničkim finansijskim instrumentima izravnavaju se tako što se uzima manja vrednost između duge i kratke pozicije. Potreban kapital se izračunava sabiranjem sledećih iznosa:

- 10% iznosa izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku u svim klasama;

- 40% izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku u grupi 1;

- 30% izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku u grupi 2;

- 30% izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku u grupi 3;

- 40% izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku između grupa 1 i 2 i između grupa 2 i 3;

- 150% izravnatih, ponderisanih izloženosti riziku između grupe 1 i 3;

- 100% preostalih neizravnatih, ponderisanih izloženosti između grupa 1 i 3.

U okviru klase sve neto duge i sve neto kratke pozicije u pojedinom dužničkom finansijskom instrumentu, prethodno se izravnavaju u skladu sa stavom 3 ovog člana, a zatim se množe odgovarajućim ponderom u koloni G.

Nakon toga se izračunava izravnata ponderisana izloženost riziku u okviru grupe sabiranjem neizravnatih dugih izloženosti riziku u koloni 9 Tabele 4 Uputstva i neizravnatih kratkih izloženosti riziku u koloni 10, pri čemu manja od tih suma predstavlja izravnatu ponderisanu izloženost grupe.

U sledećoj fazi izračunava se neizravnata ponderisana izloženost grupe koja predstavlja razliku između vrednosti suma u kolonama 9 i 10. Ako je razlika pozitivna i radi se dakle o neizravnatnoj ponderisanoj dugoj izloženosti riziku, upisuje se u kolonu 9. Ako je razlika negativna radi se o neizravnatoj ponderisanoj kratkoj izloženosti i upisuje se u kolonu 10.

Na kraju, vrši se izravnavanje izloženosti između grupa na isti način i neizravnate ponderisane izloženosti množe se ponderima iz stava 3.

Član 14

Vlasnički finansijski instrumenti su akcije.

Kapital potreban za trgovanje vlasničkim instrumentima predstavlja zbir potrebnog kapitala za pokriće izloženosti opštim i posebnim rizicima. Posebni rizici su rizici u vezi sa izdavaocem vlasničkog finansijskog instrumenta. Opšti rizici su rizici u vezi sa uslovima na tržištu kapitala.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da sabere duge pozicije i kratke pozicije u svim vlasničkim finansijskim instrumentima koristeći njihovu apsolutnu vrednost. Zbir vrednosti izloženosti riziku u svim vlasničkim finansijskim instrumentima je ukupna bruto izloženost riziku brokersko-dilerskog društva.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da oduzme kratke pozicije u svim vlasničkim finansijskim instrumentima od dugih pozicija u svim vlasničkim finansijskim instrumentima. Apsolutna vrednost razlike dobijene na ovaj način je ukupna neto izloženost riziku brokersko-dilerskog društva.

Potreban kapital za pokriće izloženosti posebnim rizicima treba da iznosi 4% od ukupne bruto izloženosti izračunate u skladu sa stavom 3 ovog člana.

Potreban kapital za pokriće izloženosti opštim rizicima treba da iznosi 8% od ukupne neto izloženosti izračunate u skladu sa stavom 4 ovog člana.

Član 15

Na izračunavanje zahteva potrebnog kapitala za pokriće izloženosti riziku koja proizlazi iz slučaja kad brokersko-dilersko društvo preuzima obavezu da kupi finansijski instrument na osnovu ugovora o organizovanju distribucije hartija od vrednosti sa obavezom otkupa shodno se primenjuju čl. 11 do 14 ovog pravilnika.

Brokersko-dilersko društvo dužno je da izračuna neto izloženost riziku kad obavlja poslove iz stava 1 ovog člana tako što od iznosa obaveza koje je preuzelo ugovorom o pokroviteljstvu emisije oduzima onaj deo izloženosti koji je već prenelo na treća lica koja su kupila finansijske instrumente ili su se obavezala da ih kupe.

Izloženost riziku u finansijskim instrumentima iz stava 1 ovog člana uključuje se u izračunavanje potrebnog kapitala u skladu sa odredbama ovog pravilnika od dana kad je brokersko-dilersko društvo preuzelo obavezu.

Član 16

Brokersko-dilersko društvo je dužno da izračuna izloženost riziku koja proističe iz potraživanja koja su dospela za naplatu, a koja nisu naplaćena ili nisu naplaćena u celosti (izloženost riziku docnje).

Izloženost riziku docnje uključuje izloženosti po osnovu transakcija brokersko-dilerskog društva obavljenih za sopstveni račun i izloženosti po osnovu transakcija brokersko-dilerskog društva obavljenih za tuđ račun, pri čemu transakcije obavljene za tuđ račun uključuju izloženost prema drugoj ugovornoj strani, kao i izloženost prema klijentu iz te transakcije.

Da bi se izračunao potreban kapital za pokriće izloženosti riziku docnje brokersko-dilersko društva je dužno da izračuna gubitak po osnovu kursnih razlika ili razlike u ceni koji je nastupio usled docnje druge ugovorne strane.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da izračuna gubitak, po osnovu kursnih razlika ili razlike u ceni iz stava 3 ovog člana kad je pri kupovini finansijskog instrumenta razlika između trenutne tržišne cene i ugovorene cene pozitivna ili kad je pri prodaji finansijskog instrumenta razlika između trenutne tržišne cene i ugovorene cene negativna.

U cilju izračunavanja potrebnog kapitala za pokriće izloženosti riziku docnje gubici po osnovu kursnih razlika iz stava 3 ovog člana se množe odgovarajućim ponderom s obzirom na vreme koje je prošlo od dana dospelosti potraživanja, na sledeći način:

Odlaganje

Ponder

- manje od 5 dana

  0%

- od 5 do 15 dana

  8%

- od 16 do 30 dana

 50%

- od 31 do 45 dana

 75%

- preko 45 dana

100%

Brokersko-dilersko društvo je dužno da izračuna potreban kapital za pokriće izloženosti riziku odlaganja između isplate i isporuke u slučaju kad je to društvo ispunilo svoju obavezu ali druga ugovorna strana nije još ispunila svoju obavezu ili je nije ispunila u celosti. Izloženost riziku odlaganja između isplate i isporuke nastaje kada brokersko-dilersko društvo izvršava isporuku finansijskih instrumenata pre njihove naplate ili kad brokersko-dilersko društvo izvrši plaćanje za određeni finansijski instrument koji nije isporučen tom društvu.

Potreban kapital za pokriće izloženosti riziku odlaganja između isplate i isporuke izračunava se kao 8% od vrednosti potraživanja brokersko-dilerskog društva pomnoženo odgovarajućim ponderom iz člana 17 ovog pravilnika.

Za ugovore o prodaji i ponovnoj kupovini finansijskog instrumenta (repo poslovi) i za ugovore na osnovu kojih se daje na zajam finansijski instrument brokersko-dilersko društvo mora izračunati razliku između tržišne vrednosti prodatih ili datih na zajam finansijskih instrumenata koji su preneti na drugu ugovornu stranu i iznosa koji je primljen od te druge ugovorne strane, ili tržišne vrednosti primljenog obezbeđenja, ako je razlika pozitivna.

Kamata se uključuje u izračunavanje tržišne vrednosti obaveza, potraživanja i obezbeđenja.

Potreban kapital za pokriće izloženosti riziku odlaganja između isplate i isporuke iz ugovora iz st. 8 i 9 ovog člana je 8% od razlike izračunate u skladu sa st. 8 i 9 ovog člana i pomnoženo odgovarajućim ponderom iz člana 17 ovog pravilnika.

Član 17

Ponderi za merenje kreditnog rizika su:

1) ponderi od 0%:

- novčanice i kovani novac u domaćoj i stranoj valuti i plemeniti metali;

- potraživanja od Narodne banke Srbije i potraživanja obezbeđena hartijama od vrednosti čiji je izdavalac Narodna banka Srbije;

- potraživanja od Republike Srbije i potraživanja obezbeđena hartijama od vrednosti koje je izdala Republika Srbija ili neopozivom bezuslovnom garancijom naplativom na prvi poziv koju je izdala Republika Srbija;

- potraživanja od centralnih banaka i vlada država članica EU i država članica OECD i potraživanja obezbeđena neopozivom bezuslovnom garancijom naplativom na prvi poziv ili hartijama od vrednosti ovih izdavalaca;

- odbitne stavke od kapitala iz člana 3 stav 2 ovog pravilnika;

- potraživanja za koja je plaćanje izvršeno unapred, do vrednosti tog unapred plaćenog iznosa;

2) ponderi od 20%:

- potraživanja od Evropske investicione banke i potraživanja obezbeđena neopozivom bezuslovnom garancijom ili hartijama od vrednosti čiji je izdavalac ova banka;

- potraživanja od međunarodnih banaka za razvoj i potraživanja obezbeđena neopozivom bezuslovnom garancijom ili hartijama od vrednosti čiji su izdavaoci ove banke;

- potraživanja od domaćih banaka, brokersko-dilerskih društava, berze i Centralnog registra hartija od vrednosti i potraživanja obezbeđena odgovarajućom vrstom obezbeđenja ili hartijama od vrednosti, osim akcija, čiji su izdavaoci ova lica;

- potraživanja od najviše rangiranih banaka, brokersko-dilerskih društava, berzi i klirinško-depozitnih organizacija iz država članica EU i država članica OECD, kao i potraživanja obezbeđena odgovarajućom vrstom obezbeđenja ili hartijama od vrednosti, osim akcija, čiji su izdavaoci ova lica. Brokersko-dilerska društva su dužna da obezbede dokaz da se radi o institucijama najvišeg kreditnog rejtinga koji je ocenjen od najmanje dve međunarodne rejting agencije;

- kratkoročna potraživanja od drugih banaka, brokersko-dilerskih društava, berzi i klirinško-depozitnih organizacija iz država članica EU i država članica OECD, ako to nisu potraživanja koja se namiruju nakon izmirenja drugih obaveza dužnika (u daljem tekstu: subordinirana potraživanja), kao i kratkoročna potraživanja obezbeđena odgovarajućom vrstom obezbeđenja ili hartijama od vrednosti, osim akcija, čiji su izdavaoci ova lica;

3) ponderi od 50%;

- potraživanja od lica sa prebivalištem u Republici Srbiji koja su u celini obezbeđena zalogom;

4) ponderi od 100%:

- sva subordinirana potraživanja prema dužnicima ili prema drugoj ugovornoj strani;

- sva dospela, a nenaplaćena potraživanja;

- sva ostala potraživanja.

Član 18

Brokersko-dilersko društvo je dužno da izračuna potreban kapital u skladu sa postupkom utvrđenim ovim pravilnikom za pokriće izloženosti riziku ispunjenja obaveze druge ugovorne strane, zasnovanom na potraživanjima za isplatu naknada klijenata, kamata, dividendi i drugim sličnim stavkama, ako one nisu oduzete od kapitala i odnose se na trgovanje.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da računa potreban kapital u iznosu od 8% od ukupne izloženosti pomnožene odgovarajućim ponderom rizika iz člana 17 ovog pravilnika.

Potreban kapital za valutne rizike

Član 19

Brokersko-dilersko društvo je dužno da izračuna ukupnu neto izloženost valutnom riziku u skladu sa stavom 4 ovog člana. Potreban kapital za pokriće izloženosti valutnom riziku je 8% od ukupne neto izloženosti.

Brokersko-dilersko društvo čija ukupna neto izloženost izračunata u skladu sa stavom 4 ovog člana ne dostiže 2% kapitala iz člana 3 ovog pravilnika ne mora da obezbeđuje dopunski kapital zbog izloženosti valutnom riziku.

Neto izloženost u stranoj valuti se utvrđuje u skladu sa ovim pravilnikom na osnovu razlika između pozicija u aktivi i pozicija u pasivi koje se odnose na stranu valutu, uključujući pozicije izražene u dinarima sa valutnom klauzulom.

Neto izloženost u određenoj stranoj valuti je zbir:

1) neto trenutnih izloženosti, koje predstavljaju razliku između svih pozicija aktive i svih pozicija pasive u bilansu stanja;

2) neopozivih garancija i drugih sličnih sredstava obezbeđenja u određenoj stranoj valuti;

Razlike utvrđene između pozicija u aktivi i pasivi u određenoj stranoj valuti, odnosno neto izloženosti u svim stranim valutama, konvertuju se u dinare po srednjem kursu Narodne banke Srbije. Zatim se sve neto kratke pozicije i sve neto duge pozicije zasebno sabiraju tako da se uspostavi zasebno iznos svih neto kratkih pozicija i svih neto dugih pozicija, a razlika ovih pozicija je ukupna neto izloženost brokersko-dilerskog društva.

Potreban kapital za usluge

Član 20

Brokersko-dilersko društvo je dužno da uključi u izračunavanje potrebnog kapitala za usluge sve bilansne i vanbilansne pozicije iz aktive koje to društvo nije uključilo u izračunavanje zahteva potrebnog kapitala za trgovanje i koje nisu odbitne stavke iz člana 3 stav 2 ovog pravilnika.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da pomnoži svaku bilansnu i vanbilansnu poziciju u aktivi iz stava 1 ovog člana odgovarajućim ponderom iz člana 17 ovog pravilnika.

Ponder od 100% primenjuje se na sva potraživanja od brokersko-dilerskih društava, berzi i klirinško depozitnih društava koja nisu uključena u trgovačke stavke.

Bilansne i vanbilansne pozicije, u smislu ovog pravilnika, su:

1) neto knjigovodstvena vrednost pozicija iz bilansa stanja, koja se utvrđuje u skladu sa stavom 6 ovog člana;

2) ponderisana neto vrednost vanbilansnih pozicija koja se izračunava u skladu sa stavom 7 ovog člana.

Neto knjigovodstvena vrednost bilansnih pozicija, u smislu ovog pravilnika, je knjigovodstvena vrednost bilansnih pozicija umanjena za iznos posebnih rezervi, iznos amortizacije osnovnih sredstava i iznos svih otpisivanja.

Ponderisana neto vrednost vanbilansnih pozicija izračunava se množenjem neto vrednosti vanbilansnih pozicija odgovarajućim ponderom iz stava 10 ovog člana.

Neto vrednost vanbilansnih pozicija, u smislu ovog pravilnika, je knjigovodstvena vrednost umanjena za iznos posebnih rezervi.

Potreban kapital za usluge je 8% od izloženosti riziku iz stava 4 ovog člana.

Pojedinačne vanbilansne pozicije iz stava 5 tačka 2 ovog pravilnika se ponderišu upotrebom 0%, 50% i 100% pondera u skladu sa sledećim grupama stavki:

1) grupa niskog rizika - 0%:

- izdate garancije obezbeđene neopozivom garancijom Republike Srbije;

- garancije i slični instrumenti obezbeđenja potraživanja obezbeđeni imovinom izdavaoca čiji je instrument za merenje kreditnog rizika 0% u skladu sa članom 18 ovog pravilnika;

- bezuslovne opozive garancije;

- imovina na vlasničkim računima hartija od vrednosti klijenata u Centralnom registru hartija od vrednosti;

2) grupa srednjeg rizika - 50%:

- neiskorišćeni, bezuslovni, opozivi kreditni instrumenti namenjeni kupovini hartija od vrednosti i ispunjenju obaveza iz hartija od vrednosti;

3) grupa visokog rizika - 100%:

- druge vanbilansne pozicije.

Potreban kapital za troškove nastale pri obavljanju poslova u vezi sa hartijama od vrednosti iznosi 25% od svih regularnih poslovnih troškova u prethodnoj poslovnoj godini.

Kapital brokersko-dilerskog društva propisan čl. 3 i 4 ovog pravilnika ne može biti manji od ukupnog potrebnog kapitala iz člana 6 ovog pravilnika. Kapital brokersko-dilerskog društva ne može biti manji od iznosa osnovnog kapitala utvrđenog u skladu sa članom 87 Zakona. Kapital brokersko-dilerskog društva ne može biti manji od iznosa utvrđenog u skladu sa stavom 9 ovog člana.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da Komisiji za hartije od vrednosti dostavlja uz mesečne izveštaje o poslovanju iz člana 132 stav 1 tačka 2 Zakona i mesečne izveštaje o kapitalu koji se sastavljaju u skladu sa ovim pravilnikom, u roku od 8 dana od isteka tog meseca.

IZLOŽENOST BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA

Izračunavanje izloženosti brokersko-dilerskog društva prema pojedinom licu i sa njim povezanim licima

Član 21

Izloženost brokersko-dilerskog društva prema pojedinom licu je suma svih potraživanja i uslovnih potraživanja od tog lica, vrednost ulaganja u finansijske instrumente tog lica i vrednost uloga u kapitalu tog lica.

Kod izračunavanja izloženosti riziku, kad je dva ili više lica povezano tako da jedno lice na osnovu učešća u kapitalu ili po drugom osnovu učestvuje sa najmanje 25% prava glasa u upravljanju drugog lica, takva lica za brokersko-dilersko društvo predstavljaju jedan rizik i smatraju se jednim licem.

Jedna stavka izloženosti riziku odnosi se na neto izloženost u pojedinom finansijskom instrumentu ili potraživanju.

Neto izloženost riziku se utvrđuje posebno za svaki finansijski instrument izračunavanjem razlike između duge i kratke pozicije u tom finansijskom instrumentu.

Izloženosti riziku u finansijskim instrumentima čija je vrednost izražena u stranoj valuti konvertuje se u dinare po srednjem kursu Narodne banke Srbije.

Član 22

Kad utvrđuje izloženost riziku u vezi sa obavljanjem poslova iz člana 85 stav 1 tač. 5 i 6 Zakona, brokersko-dilersko društvo izračunava neto izloženost riziku na taj način što od svojih obaveza oduzima onaj deo izloženosti riziku koji je to društvo već prenelo trećim licima koja su kupila ili preuzela obavezu da kupe određene finansijske instrumente.

Član 23

Kad finansijski instrument ima zvaničnu berzansku cenu, pri izračunavanju izloženosti riziku stavke se vrednuju po berzanskoj ceni na zatvaranju trgovanja.

Ako finansijski instrument nema zvaničnu berzansku cenu, cena na zatvaranju izloženosti koristi se kao tržišna cena tog instrumenta.

Kratke pozicije se vrednuju po poslednjoj ponuđenoj prodajnoj ceni, dok se duge pozicije vrednuju po poslednjoj ponuđenoj kupovnoj ceni.

Ako tržišna vrednost finansijskog instrumenta ne može da se utvrdi, brokersko-dilersko društvo je dužno da vrednuje određenu stavku na drugi način uzimajući u obzir odgovarajući računovodstveni standard.

Knjigovodstvena vrednost označava ukupnu knjigovodstvenu vrednost jedne bilansne stavke koja nije umanjena za posebne rezerve.

Član 24

Sledeće stavke ne uključuju se u izračunavanje izloženosti:

1) stavke koje su već oduzete od kapitala kao odbitne stavke;

2) izloženost riziku koja postoji za vreme regularnog roka za ispunjenje obaveza koja

3) proizlazi iz posla u kome se ispunjene obaveze ne može odlagati;

4) izloženost riziku brokersko-dilerskog društva prema Republici Srbiji, Narodnoj banci Srbije, državama članicama EU i državama članicama OECD, Međunarodnom monetarnom fondu i Svetskoj banci, kao i izloženosti riziku koje su obezbeđene neopozivom garancijom isplativom na prvi poziv ili hartijama od vrednosti koje izdaju ove države, odnosno institucije;

5) vanbilansne stavke ili poslovi koje brokersko-dilersko društvo može otkazati, ili poslovi koje bi to društvo moglo da obavi ako se njihovim izvršenjem ne bi prešla granica maksimalne dozvoljene izloženosti;

6) izloženosti riziku koje su na odgovarajući način obezbeđene bankarskim depozitom u banci sa sedištem u Republici Srbiji, državi članici EU i državi članici OECD, ako taj bankarski depozit ispunjava sledeće uslove:

- da je izričito navedeno u ugovoru o bankarskom depozitu da su sredstva u tom depozitu predmet zaloge za obezbeđenje ispunjenja obaveze prema brokersko-dilerskom društvu;

- da je brokersko-dilersko društvo jedino ovlašćeno lice za naplatu potraživanja iz sredstava koja se nalaze u depozitu;

- da je jedini uslov za aktiviranje ove vrste obezbeđenja neispunjenje obaveze prema brokersko-dilerskom društvu.

Član 25

Brokersko-dilersko društvo može smanjiti svoju ukupnu izloženost riziku ili deo te izloženosti prema pojedinom licu ako treće lice pruži neopozivu garanciju isplativu na prvi poziv ili drugo odgovarajuće obezbeđenje istog kvaliteta da će obaveza tog lica biti ispunjena u roku ili ako je potraživanje prema tom licu obezbeđeno zalogom na hartijama od vrednosti čiji je izdavalac treće lice, ako ta lica nisu povezana lica iz člana 21 stav 2 ovog pravilnika.

Davalac garancije ispunjava uslove ukoliko:

a) u slučaju nemogućnosti izdavaoca dužničkog instrumenta da ispuni svoju obavezu, brokersko-dilersko društvo može naplatiti svoje potraživanje direktno od davaoca garancije, a ne od emitenta;

b) davalac garancije se obavezuje da izvrši sva plaćanja u vezi sa dužničkim finansijskim instrumentima;

v) garancija pravosnažna tj. može se realizovati i pravnom prinudom;

g) davalac garancije pripada rizičnoj grupi kvalitetnijoj od rizične grupe kojoj pripada emitent dužničkih finansijskih instrumenata.

Hartije od vrednosti iz stava 1 ovog člana moraju biti predmet trgovine na organizovanom tržištu i njihova tržišna vrednost ne može biti manja od dvostruke vrednosti obezbeđenog potraživanja.

Član 26

Brokersko-dilersko društvo je dužno da Komisiji za hartije od vrednosti dostavlja uz mesečne izveštaje o poslovanju iz člana 132 stav 1 tačka 2 Zakona i mesečne izveštaje o izloženosti riziku koji se sastavljaju u skladu sa ovim pravilnikom i koji sadrže sve velike izloženosti i njihov iznos prema stanju na dan poslednjeg dana u mesecu za koji se dostavlja izveštaj, a u roku od 8 dana od isteka tog meseca. Brokersko-dilersko društvo dužno je u roku od 15 dana da dostavi Komisiji predlog mera koje će preduzeti radi smanjivanja izloženosti iznad dozvoljene izloženosti propisane članom 108 Zakona.

POSEBNE REZERVE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA

Najmanji obim i način izračunavanja posebnih rezervi brokersko-dilerskog društva

Član 27

Brokersko-dilersko društvo je dužno da obrazuje posebne rezerve za sve poslove u vezi obavljanja usluga koje se odnose na hartije od vrednosti za koje to društvo svojim klijentima jemči prihod.

Brokersko-dilersko društvo dužno je da obrazuje posebne rezerve za pojedinačne poslove iz stava 1 ovog člana na teret rashoda i da ih prikaže na posebnom računu na strani pasive kao dugoročna rezervisanja.

Posebne rezerve za pojedinačni posao iz stava 1 ovog člana koriste se u slučaju gubitka koji nastaje u vezi sa tim poslom, kad dođe do smanjenja osnove za izračunavanje posebnih rezervi iz člana 28 ovog pravilnika. Korišćenje posebnih rezervi iskazuje se kao prihod, koji služi za pokriće gubitka iz ovog stava.

Član 28

Posebne rezerve utvrđuju se kao pozitivna razlika između obezbeđene vrednosti imovine klijenta i trenutne vrednosti imovine klijenta.

Brokersko-dilersko društvo utvrđuje vrednost stavki aktive i pasive:

1) po tržišnoj ceni u skladu sa stavom 3 ovog člana, za sve bilansne i vanbilansne stavke kojima se trguje na organizovanom tržištu berze člana Međunarodne federacije berzi (IFSE);

2) po neto knjigovodstvenoj vrednosti bilansnih i vanbilansnih stavki iz aktive i pasive, kad nije moguće koristiti tržišnu cenu.

Tržišna cena iz stava 2 tačka 1 ovog člana je cena koju je zvanično objavilo organizovano tržište na kom se tom stavkom trguje. Ta stavka se vrednuje po jedinstvenom kursu, ako postoji jedinstveni kurs na tom tržištu, odnosno po ceni zatvaranja pozicije, ako jedinstveni kurs ne postoji. Kratke pozicije se procenjuju po poslednjoj ponuđenoj prodajnoj ceni, a duge pozicije se procenjuju po poslednjoj ponuđenoj kupovnoj ceni. Procena se mora vršiti po srednjoj ceni kad se na taj način obezbeđuje veća opreznost u vrednovanju stavki.

Stavke iz aktive i pasive izražene u stranoj valuti konvertuju se u dinare po srednjem kursu Narodne banke Srbije.

Član 29

Brokersko-dilerska društva dužna su da posebne rezerve obrazovane u godišnjem bilansu stanja prikazuju zasebno, kao i da prihod i trošak iz posebnih rezervi u godišnjem bilansu uspeha prikazuju zasebno.

LIKVIDNOST BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA

Najmanji obim likvidnosti i način izračunavanja koeficijenta likvidnosti brokersko-dilerskog društva

Član 30

Koeficijent likvidnosti brokersko-dilerskog društva je odnos između likvidnih sredstava iz člana 31 ovog pravilnika i dospelih obaveza i obaveza koje dospevaju u kratkom roku i uskoro dospelih obaveza iz člana 32 ovog pravilnika.

Član 31

Likvidna sredstva, čija ukupna vrednost predstavlja obim likvidnosti brokersko-dilerskog društva, su;

1) stanje na novčanom tekućem računu tog društva;

2) depoziti po viđenju i oročeni depoziti kod kojih je rok dospeća kraći od 5 dana;

3) gotov novac;

4) obveznice ili kuponi od obveznica, blagajnički zapisi i druge hartije od vrednosti čiji je izdavalac Narodna banka Srbije, Republika Srbija, centralna banka ili vlada države članice EU ili države članice OECD;

5) potraživanja od Centralnog registra hartija od vrednosti, odnosno drugih klirinško depozitnih društava po osnovu prihoda od prodaje hartije od vrednosti na berzi članici Međunarodne federacije berzi (IFSE) sa rokom dospeća do pet godina, osim kad su potraživanja dospela pre više od jednog dana ali nisu izmirena;

6) neiskorišćeni deo ugovorom predviđenih bezuslovnih kreditnih instrumenata banaka sa sedištem u Republici Srbiji, državi članici EU ili državi članici OECD, koji može biti iskorišćen u roku od pet dana, u iznosu utvrđenom tim ugovorom;

7) dospela i nedospela potraživanja koja su brokersko-dilerskom društvu unapred plaćena ili postoji potvrda izdata od banke sa sedištem u Republici Srbiji, državi članici EU ili državi članici OECD kao dokaz da je plaćanje izvršeno.

Član 32

Dospele obaveze brokersko-dilerskog društva, u smislu odredbi ovog pravilnika, su sve obaveze nastale iz poslova tog društva koji su obavljeni za sopstveni račun ili za račun klijenata koje su dospele za naplatu plaćanje do dana na za koji se koeficijent likvidnosti izračunava.

Obaveze brokersko-dilerskog društva koje dospevaju u kratkom roku, u smislu odredbi ovog pravilnika, su sve obaveze nastale iz poslova tog društva koji su obavljeni za sopstveni račun ili za račun klijenata koje će dospeti za plaćanje u roku od pet dana od dana na koji se koeficijent likvidnosti izračunava.

Obaveze, u smislu odredbi ovog pravilnika, su sve neopozive bilansne i vanbilansne obaveze, posebno obaveze nastale iz komisionih poslova, davanja obezbeđenja naplate potraživanja, kao i svi očekivani troškovi koji nisu evidentirani kao obaveze, a koji će se pojaviti u roku od jednog dana.

Obaveze brokersko-dilerskog društva koje se odnose na prenos određenih hartija od vrednosti na drugu ugovornu stranu umanjuju se za vrednost hartija od vrednosti koje brokersko-dilersko društvo ima na raspolaganju u vreme kad se dospele i uskoro dospele obaveze sa kratkim rokom dospeća izračunavaju.

Član 33

Brokersko-dilersko društvo utvrđuje vrednost stavki pozicija aktive i pasive:

1) po tržišnoj ceni u skladu sa stavom 2 ovog člana, za sve bilansne i vanbilansne stavke kojima se trguje na organizovanom tržištu berze člana Međunarodne federacije berzi (IFSE);

2) po neto knjigovodstvenoj vrednosti bilansnih i vanbilansnih stavki pozicija iz aktive i pasive, kad nije moguće koristiti tržišnu cenu.

Tržišna cena iz stava 1 tačka 1 ovog člana je cena koju je zvanično objavilo organizovano tržište na kom se tom stavkom pozicijom trguje. Ta pozicija se vrednuje po jedinstvenom kursu, ako postoji jedinstveni kurs cena na tom tržištu, odnosno po ceni zatvaranja pozicije, ako jedinstveni kurs ne postoji. Kratke pozicije se procenjuju po poslednjoj ponuđenoj prodajnoj ceni, a duge pozicije se procenjuju po poslednjoj ponuđenoj kupovnoj ceni. Procena se vrši po srednjoj ceni kad se na taj način obezbeđuje veća sigurnost u vrednovanju pozicija.

Bez obzira na način koji se koristi za utvrđivanje vrednosti, vrednost jedne pozicije se umanjuje za iznos troškova.

Pozicije iz aktive i pasive izražene u stranoj valuti konvertuju se u dinare po srednjem kursu Narodne banke Srbije.

Brokersko-dilersko društvo ima minimalni obim likvidnosti kad njegov koeficijent likvidnosti izračunat u skladu sa članom 30 ovog pravilnika iznosi najmanje 1.

Brokersko-dilersko društvo je dužno da svakog dana izračunava obim likvidnosti iz člana 31 ovog pravilnika i koeficijent likvidnosti iz člana 30 ovog pravilnika.

Član 34

Brokersko-dilersko društvo je dužno da obavesti Komisiju za hartije od vrednosti o svakom zakašnjenju u plaćanju svojih dospelih novčanih obaveza najkasnije narednog dana od dana nastupanja nemogućnosti izmirenja te novčane obaveze.

U obaveštenju iz stava 1 ovog člana navodi se ukupan iznos obaveze brokersko-dilerskog društva, neisplaćeni iznos te obaveze, razlog za kašnjenje u izvršenju obaveze i mere koje je to društvo preduzelo da bi ispunilo svoje obaveze.

Član 35

Brokersko-dilersko društvo je dužno da Komisiji za hartije od vrednosti dostavlja uz mesečne izveštaje o poslovanju iz člana 132 stav 1 tačka 2 Zakona i mesečni izveštaj o koeficijentima likvidnosti i obimu likvidnosti koji se sastavlja u skladu sa ovim pravilnikom prema stanju na dan poslednjeg dana u mesecu za koji se dostavlja izveštaj, u roku od 8 dana od isteka tog meseca.

Član 36

Ovaj pravilnik počinje da se primenjuje osmog dana od dana objavljivanja Uputstva za primenu Pravilnika o adekvatnosti kapitala, izloženosti riziku, posebnim rezervama i likvidnosti brokersko-dilerskog društva, a najkasnije u roku od 6 meseci od početka primene Zakona o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata.