PRAVILNIKO KVALITETU I USLOVIMA UPOTREBE ADITIVA U NAMIRNICAMA I O DRUGIM ZAHTEVIMA ZA ADITIVE I NJIHOVE MEŠAVINE("Sl. list SCG", br. 56/2003) |
I OPŠTE ODREDBE
Ovim pravilnikom propisuju se kvalitet, uslovi upotrebe aditiva u namirnicama i drugi zahtevi za aditive i njihove mešavine koji moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) aditiv je svaka supstanca koja se, bez obzira na njenu hranljivu vrednost, ne koristi kao namirnica niti predstavlja karakterističan sastojak namirnice, ali se iz tehnoloških razloga dodaje namirnici u toku proizvodnje, prerade, pripreme, obrade, pakovanja, transporta ili čuvanja, i direktno ili indirektno preko svojih međuproizvoda postaje ili može da postane njen sastojak;
2) mešavina aditiva je proizvod dobijen mešanjem dva ili više pojedinačnih aditiva, istih ili različitih funkcionalnih svojstava, i odgovarajućih nosača, pod uslovom da je takvo mešanje tehnološki opravdano;
3) boje su supstance koje se koriste za bojenje namirnica, a mogu da budu ekstrakti prirodnih sirovina i sintetski proizvedena jedinjenja, isključujući: namirnice (u osušenom ili koncentrovanom obliku), arome koje sekundarno mogu da boje prehrambene proizvode i boje koje se koriste samo za bojenje nejestivih spoljašnjih delova prehrambenih proizvoda (kora sira, omotači za kobasice i sl.);
4) aluminijumski lakovi boja su produkti nerastvorljivi u vodi dobijeni reakcijom boja i aluminijum(III)-oksida u vodenoj sredini;
5) konzervansi su supstance koje produžavaju trajnost namirnica i štite ih od kvarenja prouzrokovanog mikroorganizmima;
6) antioksidansi su supstance koje produžavaju trajnost namirnica i štite ih od kvarenja prouzrokovanog oksidacijom, kao što su užeglost masti i promena boje uključujući i sinergiste antioksidanasa;
7) kiseline su supstance koje povećavaju kiselost namirnica, odnosno daju im kiseo ukus;
8) regulatori kiselosti su supstance koje regulišu ili održavaju pH vrednost namirnica;
9) sekvestranti su supstance koje grade hemijske komplekse sa metalnim jonima;
10) zgušnjivači su supstance koje povećavaju viskozitet namirnica;
11) stabilizatori su supstance koje održavaju fizičkohemijsko stanje namirnice uključujući homogenu disperziju dve ili više supstanci koje se ne mešaju, kao i supstance koje stabilizuju, održavaju ili pojačavaju postojeću boju namirnice;
12) emulgatori su supstance koje omogućavaju formiranje ili održavanje homogenih mešavina dve ili više faza koje se ne mešaju u namirnici (kao što su ulje i voda);
13) emulgujuće soli su supstance koje omogućavaju homogeno mešanje proteina sa mastima i drugim sastojcima namirnice;
14) sredstva za želiranje su supstance koje namirnici daju konzistenciju gela;
15) humektanti su supstance koje svojim niskim stepenom vlažnosti sprečavaju sušenje namirnice bez obzira na atmosferski uticaj ili poboljšavaju rastvorljivost praškastih supstanci u vodenom medijumu;
16) sredstva za dizanje testa su supstance ili kombinacije supstanci koje oslobađaju gas i na taj način povećavaju zapreminu testa;
17) učvršćivači su supstance kojima se postiže ili održava čvrstina tkiva voća i povrća ili koje u reakciji sa sredstvima za želiranje formiraju ili učvršćuju gel;
18) sredstva protiv zgrudvavanja su supstance koje smanjuju adheriranje čestica u praškastoj namirnici;
19) pojačivači aroma su supstance koje pojačavaju postojeći ukus odnosno miris namirnice;
20) sredstva protiv stvaranja pene su supstance koje sprečavaju ili smanjuju formiranje pene;
21) sredstva za glaziranje i lubrikansi su supstance koje se nanose na površinu namirnice, daju joj sjajan izgled ili obezbeđuju zaštitni omotač;
22) sredstva za tretiranje brašna su supstance koje se dodaju brašnu ili testu za poboljšanje pecivosti;
23) gasovi za pakovanje su gasovi koji se uvode u kontejner pre, za vreme ili posle stavljanja namirnice a nisu vazduh;
24) propelenti su gasovi koji izbacuju namirnicu iz kontejnera a nisu vazduh;
25) zaslađivači su supstance koje se koriste za postizanje slatkog ukusa namirnice ili kao stoni zaslađivači, isključujući šećere i namirnice slatkog ukusa;
26) sredstva za stvaranje pene su supstance koje omogućavaju formiranje homogene disperzije gasne faze u tečnoj ili čvrstoj namirnici;
27) sredstva za povećanje zapremine su supstance koje doprinose povećanju zapremine namirnice bez značajnog uticaja na njenu energetsku vrednost;
28) modifikovani skrobovi su supstance dobijene hemijskim tretmanom jestivih skrobova koji mogu da pretrpe fizički ili enzimski tretman. U ovu grupu ne spadaju beli i žuti dekstrin, pečeni i dekstrinirani skrobovi, izbeljeni skrobovi, fizički modifikovani skrobovi i skrobovi tretirani amilolitičkim enzimima;
29) preneseni aditivi su aditivi koji su u namirnicu došli preko jednog ili više sastojaka, a u samom proizvodu nemaju tehnološku funkciju;
30) nosači aditiva i nosači rastvarača su supstance koje se koriste za rastvaranje, razblaživanje, dispergovanje ili fizičko modifikovanje aditiva i omogućavaju njihovo manipulisanje, primenu ili upotrebu bez ispoljavanja sopstvenog tehnološkog efekta;
31) namirnica je proizvod u prometu ili je namenjen za puštanje u promet za ljudsku ishranu, koji ispunjava zahteve propisa o kvalitetu i zdravstvenoj ispravnosti namirnica, a može da sadrži i aditive pod uslovima propisanim ovim pravilnikom;
32) neprerađena namirnica je namirnica koja nije podvrgnuta obradi koja dovodi do bitne promene njenog prvobitnog stanja (pri čemu ona može biti: izdeljena, servirana, odkoštana, samlevena, oljuštena, očišćena, isečena, usitnjena, duboko zamrznuta, zamrznuta, rashlađena, upakovana, raspakovana i sl.);
33) prerađena namirnica je svaka neprerađena namirnica;
34) quantum satis znači da maksimalna dozvoljena količina aditiva nije propisana, ali se aditiv koristi prema principima dobre proizvođačke prakse u količini koja nije veća od potrebne da se postigne željeni tehnološki efekat pri čemu aditiv ne menja prirodu, sastav i kvalitet proizvoda;
35) bez dodatog šećera znači bez dodatih mono-saharida ili di-saharida ili druge namirnice upotrebljene za zaslađivanje;
36) sa smanjenom energetskom vrednošću znači sa energetskom vrednošću umanjenom za najmanje 30% u odnosu na energetsku vrednost iste ili slične namirnice;
37) dijetetski suplementi su namirnice koje dopunjuju normalnu ishranu i predstavljaju koncentrovane izvore vitamina, minerala ili drugih supstanci sa hranljivim ili fiziološkim efektom, pojedinačno ili u kombinaciji, a u prometu su u doziranim oblicima dizajnirane da se uzimaju u odmerenim pojedinačnim količinama (kapsule, pastile, tablete, pilule, kesice praška, ampule tečnosti, bočice za doziranje u kapima i sl.);
38) dijetetske namirnice za posebnu medicinsku namenu su posebno prerađene ili formulisane namirnice namenjene za potpunu ili delimičnu ishranu pacijenata pod medicinskim nadzorom sa ograničenom, smanjenom ili poremećenom sposobnošću unosa, digestije, apsorpcije, metabolizma i ekskrecije običnih namirnica odnosno pojedinih njihovih sastojaka ili sa drugim medicinski određenim nutricionim zahtevima koji ne mogu da se zadovolje modifikacijom normalne ishrane, upotrebom drugih dijetetskih namirnica ili njihovom kombinacijom;
39) infant formulae su dijetetske namirnice specijalno formulisane za odojčad tako da u potpunosti zadovolje njihove nutricione potrebe u prvih četiri do šest meseci života;
40) follow-om formulae su dijetetske namirnice specijalno formulisane za odojčad stariju od četiri meseca tako da čine glavni tečan sastojak njihove ishrane u periodu postepenog prelaska na normalnu ishranu;
41) hrana za odojčad i malu decu su dijetetske namirnice za odojčad stariju od četiri meseca i malu decu namenjene za delimično zadovoljenje njihovih nutricionih potrebe u periodu postepenog prelaska na normalnu ishranu isključujući infant formulae i follow-on formulae;
42) snek proizvodi su pikantni proizvodi od krompira, žita, mlinskih proizvoda, skroba, jezgrastog voća, semenki i sl.;
43) žita za doručak su instant proizvodi od žita (korn fleks, pahuljice od žita, proizvodi od soje ili mekinja, ekstrudirani proizvodi od mlinskih proizvoda i njihove mešavine i sl.).
Aditivi u namirnicama, prema ovom pravilniku, razvrstani su na sledeće kategorije:
1) boje;
2) konzervansi;
3) antioksidansi;
4) kiseline;
5) regulatori kiselosti;
6) zgušnjivači;
7) stabilizatori;
8) emulgatori;
9) emulgujuće soli;
10) sredstva za želiranje;
11) humektanti;
12) sredstva za dizanje testa;
13) učvršćivači;
14) sredstva protiv zgrudvavanja;
15) pojačivači aroma;
16) sredstva protiv stvaranja pene;
17) sredstva za glaziranje;
18) sredstva za tretiranje brašna;
19) propelenti;
20) zaslađivači;
21) sredstva za povećanje zapremine;
22) modifikovani skrobovi.
Prema funkcionalnom svojstvu u namirnici aditivi sa Pozitivne liste aditiva iz Priloga 1 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo svrstani su u kategorije iz tač. 1 do 21 stava 1 ovog člana.
Bez obzira na funkcionalno svojstvo u namirnici aditivi sa Dopunske liste - modifikovani skrobovi iz Priloga 1 svrstani su u kategoriju iz tačke 22 stava 1 ovog člana.
U aditive, u smislu ovog pravilnika, ne spadaju:
1) supstance za pripremanje vode za piće;
2) proizvodi koji sadrže pektin, a dobijaju se iz osušene usitnjene pulpe jabuke, odnosno kore citrus plodova, dejstvom razblaženih kiselina, a zatim delimičnom neutralizacijom natrijumovim i kalijumovim solima ("tečni pektin");
3) baze za žvakaće gume;
4) beo ili žuti dekstrin, pečen ili dekstriniran skrob, skrob modifikovan tretmanom kiselinama ili bazama, izbeljen skrob, fizički modifikovan skrob i skrob tretiran amilolitičkim enzimima;
5) amonijum-hlorid;
6) krvna plazma, jestivi želatin, hidrolizati proteina i njihove soli, kazeinati, kazein i drugi proteini mleka i gluten;
7) aminokiseline i njihove soli izuzev glutaminske kiseline, glicina, cisteina i cistina i njihovih soli;
8) enzimi osim onih koji imaju tehnološka svojstva kao što su lizozim i invertaza;
9) inulin.
Aditivi, u smislu ovog pravilnika, koriste se za sledeće namene:
1) za očuvanje hranljive vrednosti namirnice, osim kada namirnica nije bitan elemenat uobičajene ishrane a aditiv je neophodan u proizvodnji namirnica za grupe sa posebnim dijetetskim zahtevima;
2) za obezbeđivanje neophodnih sastojaka ili konstituenasa za proizvode namenjene osobama sa posebnim dijetetskim zahtevima;
3) za poboljšanje i očuvanje kvaliteta, stabilnosti ili organoleptičkih osobina proizvoda pri čemu aditiv ne sme da menja prirodu, sastav i kvalitet proizvoda;
4) za obezbeđivanje pomoći u proizvodnji, preradi, pripremi, tretiranju, pakovanju, transportu ili čuvanju proizvoda, pri čemu aditiv ne sme da se upotrebljava za prikrivanje neispravnih sirovina, loših (uključujući i nehigijenskih) tehnoloških postupaka ili prakse.
Ministar za unutrašnje ekonomske odnose obrazuje savetodavno telo od predstavnika naučnih i stručnih ustanova koje stalno prati ponovno vrednovanje aditiva sa pozitivne liste i proširivanje njihove primene u skladu sa novim naučnim saznanjima kroz učestvovanje u radu međunarodnih organizacija koje donose preporuke i standarde o aditivima.
Aditivi i njihove mešavine dodaju se namirnicama pod sledećim uslovima:
1) ako su uključeni u Pozitivnu listu aditiva iz Priloga 1;
2) ako njihov kvalitet odgovara uslovima kvaliteta aditiva iz Priloga 2 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
3) ako se dodaju namirnicama pod uslovima propisanim ovim pravilnikom.
Za mešavine aditiva koje su dozvoljene ovim pravilnikom proizvođač pre početka proizvodnje donosi proizvođačku specifikaciju.
Proizvođačka specifikacija iz stava 1 ovog člana, pored podataka iz člana 9 ovog pravilnika, sadrži i kratak opis tehnološkog postupka proizvodnje, vrstu i količinu upotrebljenih sirovina izraženu u mernim jedinicama ili procentima, kao i izveštaj o hemijskoj i mikrobiološkoj ispravnosti izvršenoj u ovlašćenoj laboratoriji sa stručnim mišljenjem.
Evidencija o donesenim proizvođačkim specifikacijama za mešavine aditiva iz stava 1 ovog člana sadrži sledeće podatke:
1) evidencijski broj specifikacije;
2) naziv mešavine aditiva i trgovačko ime - ako ga proizvod ima;
3) datum donošenja specifikacije;
4) datum i nalaz izvršenog laboratorijskog ispitivanja;
5) datum početka proizvodnje po proizvođačkoj specifikaciji;
6) namenu za koju je mešavina aditiva predviđena;
7) količinu svake komponente u mešavini prema opadajućem redosledu upotrebljenih količina izraženu u jedinicama mase ili zapremine ili u procentima u odnosu na neto količinu.
Aditivi i njihove mešavine koje nisu namenjene krajnjem potrošaču stavljaju se u promet samo ako na omotu ili kontejneru sadrže čitke, jasne i neizbrisive sledeće podatke:
1) naziv aditiva i njegov E broj prema Pozitivnoj listi aditiva po opadajućem redosledu u odnosu na njegovu masu u mešavini. Ako su aditivu dodate druge supstance ili sastojci namirnica koji omogućavaju: skladištenje, prodaju, standardizaciju, dispergovanje ili drugi aditivi kao nosači, navodi se naziv aditiva i njegov E broj prema Pozitivnoj listi aditiva pa ostali sastojci po opadajućem redosledu u odnosu na njihovu masu u mešavini;
2) oznaku "za korišćenje u hrani" ili "zabranjeno za korišćenje u hrani" ili bliže obaveštenje o nameni;
3) ako je potrebno, posebne uslove čuvanja i upotrebe;
4) uputstvo za upotrebu, ako bez njega nije moguća pravilna upotreba aditiva;
5) oznaku šarže ili partije;
6) naziv i sedište proizvođača ili subjekta koji je proizvod upakovao (ako proizvod ne pakuje proizvođač) ili uvoznika i distributera, kao i zemlju porekla ako je aditiv uvezen;
7) procenat svakog sastojka koji ima količinski ograničenu vrednost u namirnici određenu odgovarajućim propisom, odnosno odgovarajuće uputstvo u vezi sa tim ograničenjem. Ako se isto kvantitativno ograničenje odnosi na grupu sastojaka koji se koriste pojedinačno ili u kombinaciji, zajednički procenat može da bude dat kao jedan broj;
8) neto količinu (masu ili zapreminu) proizvoda, a za aditive u tabletama i broj tableta u pakovanju;
9) druge podatke od interesa za korisnika.
Podaci iz tačke 1 i tač. 4 do 7 stava 1 ovog člana mogu da se daju i uz dokumentaciju koja se dostavlja uz isporuku ili pre isporuke aditiva, s tim da oznaka "namenjeno za proizvodnju namirnica a ne za prodaju krajnjem potrošaču" mora da bude vidno istaknuta na omotu ili kontejneru.
Aditivi koji su namenjeni za prodaju krajnjem potrošaču stavljaju se u promet samo ako na omotu ili kontejneru imaju čitko, jasno i neizbrisivo navedene sledeće podatke:
1) naziv pod kojim se proizvod pušta u promet, a koji sadrži naziv aditiva i njegov E broj prema Pozitivnoj listi aditiva ili opis proizvoda koji je dovoljno jasan da omogući njegovo razlikovanje od sličnih proizvoda;
2) podatke iz člana 9 stav 1 tač. 1 do 6 i tačke 8 ovog pravilnika;
3) rok trajanja ili oznaku "upotrebljiv do..." (mesec i godina);
4) druge podatke od interesa za potrošača.
Pored odredaba čl. 9 i 10 ovog pravilnika primenjuju se i propisi i standardi koji se odnose na: označavanje, merenje i granice odstupanja od deklarisane količine, kao i propisi kojima se reguliše klasifikacija, pakovanje, označavanje i transport opasnih supstanci.
Aditivi koji se koriste u namirnicama koje se stavljaju u promet u originalnom pakovanju označavaju se na deklaraciji navođenjem kategorije iz stava 1 člana 3 ovog pravilnika i naziva aditiva ili njegovog E broja iz Pozitivne liste aditiva, npr. konzervans (natrijum-benzoat) ili konzervans (E 211).
Ako aditiv ima više funkcionalnih svojstava navodi se kategorija iz člana 3 stav 1 ovog pravilnika koja odgovara svojstvu koje aditiv ima u namirnici, a navedeno je kao funkcionalno svojstvo za taj aditiv u Pozitivnoj listi aditiva.
Izuzetak od ovog načina označavanja predstavljaju sledeći slučajevi:
1) za aditiv koji pripada kategoriji kiseline iz člana 3 stav 1 ovog pravilnika, a u svom imenu sadrži reč kiselina, dovoljno je navesti samo naziv aditiva bez kategorije;
2) za aditiv koji pripada kategoriji 22 iz člana 3 stav 1 ovog pravilnika dovoljno je navesti podataka "modifikovani skrob" ili "modifikovani skrobovi" bez naziva aditiva ili njegovog E broja. Ova oznaka mora da bude dopunjena navođenjem specifičnog biljnog porekla ako aditiv može da sadrži gluten;
3) ako je trajnost namirnice produžena upotrebom gasova za pakovanje navodi se oznaka "pakovano u zaštitnoj atmosferi" bez navođenja kategorije i naziva aditiva ili njegovog E broja;
4) "preneseni aditivi" se ne označavaju na deklaraciji.
Obavezno je isticanje oznake "sa zaslađivačem" ili "sa zaslađivačima" u opisu ispod (ili u sklopu) naziva namirnice koja sadrži jedan ili više zaslađivača.
Obavezno je, u opisu ispod naziva stonog zaslađivača, isticanje oznake "stoni zaslađivač na bazi.......", pri čemu se navode nazivi upotrebljenih zaslađivača.
Obavezno je isticanje oznake "sadrži izvor fenilalanina" ako namirnica sadrži zaslađivač aspartam (E 951).
Obavezno je isticanje oznake "prekomerna upotreba može da izazove laksativni efekat" ako namirnica sadrži više od 10% dodatih poliola.
Obavezno je isticanje oznake "genetski modifikovan" na deklaraciji pored oznake aditiva koji je genetski modifikovan, ili sadrži genetski modifikovane organizme. Ova oznaka može da bude istaknuta i u fusnoti ispod liste sastojaka povezana zvezdicom (*) sa aditivom na koji se odnosi slovima najmanje iste veličine kao za listu sastojaka.
Aditivima se mogu dodavati različite supstance i namirnice kao što su šećeri, kuhinjska so, dekstrini, skrobovi, voda i sl. za potrebe njihove standardizacije, dispergovanja, rastvaranja ili čuvanja s tim da njihov kvalitet odgovara posebnim propisima o kvalitetu i u upotrebljenoj količini nisu štetni po zdravlje ljudi.
Etilen-oksid ne može se koristiti za potrebe sterilizacije u aditivima za prehrambene proizvode.
II POSEBNE ODREDBE
Aditivi koji u koloni 3. Pozitivne liste aditiva iz Priloga 1 imaju navedeno funkcionalno svojstvo: "boja" i koji zadovoljavaju uslove kvaliteta iz Priloga 2, mogu se kao boje koristiti u namirnicama pod uslovima propisanim čl. 18 do 25 ovog pravilnika.
Sledeće boje sa pozitivne liste aditiva ne prodaju se direktno potrošaču:
1) E 123 Amarant;
2) E 127 Eritrozin;
3) E 128 Crvena 2G;
4) E 154 Braon FK;
5) E 160b Anato, biksin, norbiksin;
6) E 161g Kantaksantin;
7) E 173 Aluminijum;
8) E 180 Litolrubin BK.
Sledeće boje sa pozitivne liste aditiva koriste se za pečatiranje mesa i označavanje mesnih proizvoda:
1) E 155 Braon HT;
2) E 133 Brilijant plava FCF;
3) E 129 Alura crvena AC;
4) mešavine boja E 133 Brilijant plava FCF i E 129 Alura crvena AC.
Za dekorativno bojenje i pečatiranje ljuske jajeta koriste se samo boje sa Pozitivne liste aditiva.
Za bojenje namirnica mogu da se koriste i aluminijumski lakovi boja sa Pozitivne liste aditiva.
Sadržaj boje u aluminijumskom laku mora da odgovara sadržaju u proizvođačkoj specifikaciji.
Aluminijumski lakovi boja za namirnice moraju da zadovoljavaju posebne uslove kvaliteta iz Priloga 2 za upotrebljene boje i mogu da sadrže najviše:
- 0,5 % materija nerastvorljivih u hlorovodoničnoj kiselini;
- 0,2 % materija koje se ekstrahuju etrom (u neutralnoj sredini).
Namirnice koje ne mogu da sadrže dodate boje navedene su u Prilogu 3 tabela 1 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, osim ako je to posebno navedeno u tabelama 2, 3 ili 5 istog priloga.
Namirnice kojima se mogu dodavati samo određene dozvoljene boje i uslovi njihove upotrebe navedeni su u Prilogu 3 tabela 2.
Boje dozvoljene za upotrebu samo u određenim namirnicama i uslovi njihove upotrebe navedeni su u Prilogu 3 tabela 3.
Boje dozvoljene za upotrebu u svim namirnicama, osim u namirnicama navedenim u Prilogu 3 u tabelama 1 i 2, po principu quantum satis navedene su u tabeli 4 istog priloga.
Boje koje se mogu upotrebljavati pojedinačno ili u kombinaciji u određenim namirnicama i uslovi njihove upotrebe navedeni su u Prilogu 3 tabela 5.
Maksimalne količine dozvoljenih boja, navedene u Prilogu 3, odnose se na količinu osnovne bojene materije iz preparata boje (aditiva) u namirnici pripremljenoj za upotrebu prema uputstvu.
Kod namirnica koje predstavljaju mešavinu dve ili više namirnica, osim namirnica navedenih u Prilogu 3 tabela 1, ako nije drukčije propisano, dozvoljeno je prisustvo boja kao prenesenih aditiva u količini koja nije veća od maksimalno dozvoljene u jednom sastojku mešavine ili u količini koja ne sme da prekorači maksimalno dozvoljenu količinu boje za mešavinu namirnica navedenu u Prilogu 3 ako je namirnica namenjena za korišćenje samo u pripremi mešavine dva ili više sastojaka.
Ako se aditiv E 170 u namirnici ne koristi kao boja, već zbog drugih tehnoloških svojstava, uslovi njegove upotrebe dati su u Prilogu 5 tabele 2, 3 i 6 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Aditivi iz Priloga 1 koji u koloni 3. Pozitivne liste aditiva imaju navedeno funkcionalno svojstvo "zaslađivač" i zadovoljavaju uslove kvaliteta iz Priloga 2, mogu da se prodaju krajnjem korisniku kao stoni zaslađivači ili da se upotrebljavaju u proizvodnji namirnica pod uslovima propisanim čl. 27 do 30 ovog pravilnika.
Zaslađivači ne mogu da se dodaju u dijetetske namirnice za odojčad i malu decu.
Maksimalne količine dozvoljenih zaslađivača, navedene u Prilogu 4 koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, odnose se na količine zaslađivača u namirnicama pripremljenim za konzumiranje prema uputstvu za upotrebu.
Prisustvo zaslađivača kao prenesenih aditiva dozvoljeno je, ako nije drukčije propisano, u namirnicama bez dodatog šećera, sa smanjenom energetskom vrednošću, mešavinama dve ili više namirnica, za niskokalorijske dijete, ili sa produženim rokom upotrebe, u količini koja nije veća od maksimalno dozvoljene u jednom sastojku mešavine ili ako se namirnica koristi u pripremi mešavine dva ili više sastojaka, u količini koja nije veća od maksimalno dozvoljene za mešavinu namirnica navedenu u Prilogu 4.
Kada se aditivi: E 420, E 421, E 950, E 951, E 953, E 957, E 959, E 965, E 966 i E 967 u namirnicama ne koriste kao zaslađivači, već zbog drugih tehnoloških svojstava, uslovi njihove upotrebe dati su u Prilogu 5 u tabeli 5.
Aditivi iz Priloga 1 koji u koloni 3. Pozitivne liste aditiva imaju navedena sledeća funkcionalna svojstva: "konzervans", "antioksidans", "kiselina", "regulator kiselosti", "sekvestrant", "zgušnjivač", "stabilizator", "emulgator", "emulgujuća so", "sredstvo za želiranje", "humektant", "sredstvo za dizanje testa", "učvršćivač", "sredstvo protiv zgrudvavanja", "pojačivač arome", "sredstvo protiv stvaranja pene", "sredstvo za glaziranje", "sredstvo za tretiranje brašna", "gas za pakovanje", "propelent", "sredstvo za stvaranje pene" ili "sredstvo za povećanje zapremine" i koji zadovoljavaju uslove iz Priloga 2 ovog pravilnika, mogu se koristiti u namirnicama kao aditivi sa napred navedenim funkcionalnim svojstvima pod uslovima upotrebe propisanim čl. 32 do 40 ovog pravilnika.
U namirnicama navedenim u Prilogu 5 tabela 1 ne mogu se upotrebljavati aditivi iz člana 31 ovog pravilnika po principu quantum satis, osim sledećih gasova za pakovanje E 290, E 938, E 939, E 941, E 942, E 948 i E 949 ako to nije posebno navedeno u tabelama 2, 3, 4, 5 ili 7 istog priloga.
Aditivi iz člana 31 ovog pravilnika navedeni u Prilogu 5 tabela 2 dozvoljeni su za upotrebu u svim namirnicama po principu quantum satis, osim u namirnicama navedenim u Prilogu 5 tabele 1 i 3 i dijetetskim namirnicama za odojčad i malu decu.
Namirnice u kojima je dozvoljena upotreba samo određenih aditiva iz Priloga 5 tabela 2 i uslovi njihove upotrebe navedeni su u tabeli 3 istog priloga.
Uslovi upotrebe konzervanasa i antioksidanasa u namirnicama navedeni su u Prilogu 5 tabela 4.
Uslovi upotrebe u namirnicama ostalih aditiva iz člana 32 ovog pravilnika koji nisu navedeni u Prilogu 5 u tabelama 2 i 4 navedeni su u tabeli 5 istog priloga.
Aditivi iz člana 32 ovog pravilnika navedeni u Prilogu 5 tabela 6 mogu se upotrebljavati kao nosači aditiva ili nosači rastvarači uz navedene uslove upotrebe.
Uslovi upotrebe aditiva u dijetetskim namirnicama za odojčad i malu decu navedeni su u Prilogu 5 tabela 7.
Maksimalno dozvoljene količine aditiva iz člana 32 ovog pravilnika navedene u Prilogu 5 odnose se na količine aditiva u namirnicama u prometu, ako nije drukčije propisano.
Za namirnice koje predstavljaju mešavinu dve ili više namirnica, izuzev namirnica navedenih u Prilogu 5 tabela 1 i dijetetskih namirnica za odojčad i malu decu, ako nije drukčije propisano, dozvoljeno je prisustvo aditiva iz člana 32 ovog pravilnika kao prenesenih aditiva u količini koja nije veća od maksimalno dozvoljene u jednom sastojku mešavine ili ako se namirnica koristi u pripremi mešavine dva ili više sastojaka, u količini koja nije veća od maksimalno dozvoljene količine aditiva za mešavinu namirnica navedenu u Prilogu 5.
Kada se aditiv E 170 u namirnici koristi kao boja, uslovi njegove upotrebe dati su u Prilogu 3 tabela 4.
Kada se aditivi: E 420, E 421, E 950, E 951, E 953, E 957, E 959, E 965, E 966 i E 967 u namirnici koriste kao zaslađivači, uslovi njihove upotrebe dati su u Prilogu 4.
Nitriti i nitrati sa oznakom "za upotrebu u hrani", stavljaju se u promet samo kao homogene mešavine sa kuhinjskom solju ili zamenama za kuhinjsku so, i to kao: so za salamurenje, nitritna so za salamurenje i nitritna so za salamurenje sa 1 % šalitre.
Homogena mešavina natrijum-hlorida ili zamene za kuhinjsku so i najviše 3 % natrijum-nitrata (E 251) ili kalijum-nitrata (E 252) stavlja se u promet pod nazivom "so za salamurenje".
Homogena mešavina natrijum-hlorida ili zamene za kuhinjsku so i 0.5 % do 0,6 % natrijum-nitrita (E 250) ili kalijum-nitrita (E 249), stavlja se u promet pod nazivom "nitritna so za salamurenje".
Homogena mešavina natrijum-hlorida ili zamene za kuhinjsku so i 0,5 % do 0,6 % natrijum-nitrita (E 250) ili kalijum-nitrita (E 249) i 0,9 % do 1,2 % natrijum-nitrata (E 251) ili kalijum-nitrata (E 252) stavlja se u promet pod nazivom "nitritna so za salamurenje sa 1 % šalitre".
Mešavine aditiva u čijem su sastavu soli za salamurenje ne mogu da sadrže proteine, hidrolizate proteina i druge proteinske preparate, začine, ekstrakte začina i etarska ulja zbog opasnosti od stvaranja toksičnih proizvoda.
Nitritna so za salamurenje, odnosno nitritna so za salamurenje sa 1 % šalitre, stavljaju se u promet samo u originalnom pakovanju, u čvrstom i dobro zatvorenom kontejneru.
Deklaracija za nitritnu so za salamurenje, odnosno nitritnu so za salamurenje sa 1 % šalitre, mora da sadrži oznake: "pažnja - otrov", "držati na suvom mestu", podatke o sastavu soli i uputstvo za upotrebu i čuvanje.
Odredba stava 2 ovog člana odnosi se i na so za salamurenje, s tim što deklaracija ne mora da sadrži oznaku "pažnja - otrov".
Natrijum-nitrit (E 250) i kalijum-nitrit (E 249) namenjeni za proizvodnju nitritne soli za salamurenje, odnosno nitritne soli za salamurenje sa 1 % šalitre moraju da se čuvaju i doziraju u posebnoj prostoriji u kojoj ne mogu da se drže druge namirnice i dozvoljen je pristup samo licima koja se bave proizvodnjom tih soli, odnosno mešavina.
Natrijum-nitrit (E 250) i kalijum-nitrit (E 249) prodaju se samo pravnim licima koja proizvode nitritne soli za salamurenje, odnosno nitritne soli za salamurenje sa 1 % šalitre u originalnom pakovanju u čvrstoj i dobro zatvorenoj ambalaži.
Deklaracije za natrijum-nitrit (E 250) i kalijum-nitrit (E 249) moraju da sadrže i podatak o količini aktivne supstance i upozorenje "otrov" i "zabranjeno za korišćenje u hrani" ispisane krupnim slovima.
III PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za aditive i njihove mešavine za prehrambene proizvode ("Službeni list SRJ", br. 32/2001).
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaju da važe odredbe koje se odnose na uslove upotrebe aditiva u sledećim pravilnicima:
1. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za jestivo biljno ulje i masti, margarin i druge masne namaze, majonez i srodne proizvode ("Službeni list SRJ", br. 54/99 i 20/2000);
2. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za enzimske preparate za prehrambene proizvode ("Službeni list SRJ", br. 12/2002);
3. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za arome za prehrambene proizvode ("Službeni list SRJ", br. 52/2002);
4. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za pomoćna sredstva u proizvodnji ("Službeni list SRJ", br. 62/2002);
5. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za jestivo maslinovo ulje i jestivo ulje komine masline ("Službeni list SRJ", br. 54/99);
6. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za vino ("Službeni list SRJ", br. 54/99 i 39/2002);
7. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za sirovu kafu, proizvode od kafe i surogate kafe ("Službeni list SRJ", br. 35/2001 i 49/2001);
8. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za senf ("Službeni list SRJ", br. 3/2001);
9. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za osvežavajuća bezalkoholna pića, sirupe i praškove za osvežavajuća bezalkoholna pića i soda-vodu ("Službeni list SRJ", br. 3/2001, 3/2002, 10/2002, 22/2002, 35/2002, 53/2002 i 58/2002);
10. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za kuhinjsku so i so za prehrambenu industriju ("Službeni list SRJ", br. 39/2001);
11. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za pekarski kvasac ("Službeni list SRJ", br. 9/2002);
12. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za sirće ("Službeni list SRJ", br. 17/2002);
13. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za mleko, mlečne proizvode, kompozitne mlečne proizvode i starter kulture ("Službeni list SRJ", br. 26/2002);
14. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za ribe, rakove, školjkaše, morske ježeve, morske krastavce, žabe, kornjače, puževe i njihove proizvode ("Službeni list SRJ", br. 6/2003);
15. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za jestive pečurke i proizvode od jestivih pečuraka ("Službeni list SCG", br. 31/2003);
16. Pravilnik o kvalitetu voća, povrća i pečurki ("Službeni list SFRJ", br. 28/79 i 53/87);
17. Pravilnik o kvalitetu začina, ekstrakata začina i mešavina začina ("Službeni list SFRJ", br. 4/85 i 84/87);
18. Pravilnik o kvalitetu belančevinastih proizvoda i mešavina belančevinastih proizvoda za prehrambenu industriju ("Službeni list SFRJ", br. 41/85);
19. Pravilnik o kvalitetu kakao proizvoda, proizvoda sličnih čokoladi, krem proizvoda i bombonskih proizvoda ("Službeni list SFRJ", br. 23/88, 63/88, 36/89, 21/90 i "Službeni list SRJ", br. 41/93);
20. Pravilnik o kvalitetu jaja i proizvoda od jaja ("Službeni list SFRJ", br. 55/89);
21. Pravilnik o kvalitetu piva ("Službeni list SFRJ", br. 91/91 i "Službeni list SRJ", br. 7/92 i 88/94);
22. Pravilnik o kvalitetu šećera ("Službeni list SFRJ", br. 7/92);
23. Pravilnik o kvalitetu kakao proizvoda i čokolade ("Službeni list SRJ", br. 41/93);
24. Pravilnik o kvalitetu supa, sosova, dodataka jelima i srodnih proizvoda ("Službeni list SRJ", br. 41/93);
25. Pravilnik o kvalitetu proizvoda od mesa ("Službeni list SFRJ", br. 29/74, 13/78, 41/80 i 55/91);
26. Pravilnik o kvalitetu proizvoda od mesa pernate živine ("Službeni list SRJ", br. 55/91);
27. Pravilnik o kvalitetu proizvoda od voća, povrća, pečurki i pektinskih preparata ("Službeni list SFRJ", br. 1/79, 20/82, 38/89, 74/90, 46/91 i "Službeni list SRJ", br. 33/95 i 58/95);
28. Pravilnik o kvalitetu žita, mlinskih i pekarskih proizvoda, testenina i brzo smrznutih testa ("Službeni list SRJ", br. 52/95);
29. Pravilnik o kvalitetu keksa i proizvoda sličnih keksu ("Službeni list SFRJ", br. 68/78 i 63/79);
30. Pravilnik o kvalitetu voćnih sokova, koncentrisanih voćnih sokova, voćnih nektara, voćnih sokova u prahu i srodnih proizvoda ("Službeni list SRJ", br. 33/95);
31. Pravilnik o uslovima u pogledu zdravstvene ispravnosti dijetetskih namirnica koje se mogu stavljati u promet ("Službeni list SFRJ", br. 4/85, 70/86 i 69/91);
32. Pravilnik o kvalitetu skroba i proizvoda od skroba za prehrambene svrhe ("Službeni list SRJ", br. 33/95);
33. Pravilnik o kvalitetu prirodne mineralne vode ("Službeni list SRJ", br. 45/93 i 76/93);
34. Pravilnik o kvalitetu kafe i surogata kafe, čaja, začina, pekarskog kvasca, praška za pecivo, praška za puding, dijetetskih proizvoda i aditiva ("Službeni list SFRJ", br. 13/78, 20/80, 41/80, 45/81, 52/86, 33/89, 39/89 i "Službeni list SRJ", br. 7/93 i 68/93);
35. Pravilnik o kvalitetu jestivih ulja, masti biljnog i životinjskog porekla, margarina i njima srodnih proizvoda ("Službeni list SRJ", br. 25/92)
36. Pravilnik o kvalitetu supa, sosova, dodataka jelima i srodnih proizvoda ("Službeni list SRJ", br. 41/93);
37. Pravilnik o kvalitetu i drugim zahtevima za jaka alkoholna pića i ostala alkoholna pića ("Službeni list SRJ", br. 4/2003).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SCG".
Prilog br. 1
Pozitivna lista aditiva
|
Red. broj |
E broj |
Naziv aditiva |
Funkcionalna svojstva |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1. |
E 100 |
Kurkumin |
Boja |
|
2. |
E 101 |
Riboflavini: |
Boja |
|
3. |
E 102 |
Tartrazin |
Boja |
|
4. |
E 104 |
Hinolin žuta |
Boja |
|
5. |
E 110 |
Sunset žuta FCF (Oranž žuta S) |
Boja |
|
6. |
E 120 |
Košenila, karminska kiselina, karmin |
Boja |
|
7. |
E 122 |
Azorubin (Karmoizin) |
Boja |
|
8. |
E 123 |
Amarant |
Boja |
|
9. |
E 124 |
Ponso 4R (Košenila crvena A) |
Boja |
|
10. |
E 127 |
Eritrozin |
Boja |
|
11. |
E 128 |
Crvena 2G |
Boja |
|
12. |
E 129 |
Alura crvena AC |
Boja |
|
13. |
E 131 |
Patent plava V |
Boja |
|
14. |
E 132 |
Indigotin (Indigo karmin) |
Boja |
|
15. |
E 133 |
Brilijant plava FCF |
Boja |
|
16. |
E 140 |
Hlorofili i hlorofilini: |
Boja |
|
17. |
E 141 |
Bakarni kompleksi hlorofila i hlorofilina: |
Boja |
|
18. |
E 142 |
Zelena S |
Boja |
|
19. |
E 150a |
Karamel obični |
Boja |
|
20. |
E 150b |
Karamel kaustično sulfitni |
Boja |
|
21. |
E 150c |
Karamel amonijačni |
Boja |
|
22. |
E 150d |
Karamel amonijačno sulfitni |
Boja |
|
23. |
E 151 |
Brilijant crna BN, Crna PN |
Boja |
|
24. |
E 153 |
Biljni ugalj |
Boja |
|
25. |
E 154 |
Braon FK |
Boja |
|
26. |
E 155 |
Braon HT |
Boja |
|
27. |
E 160a |
Karotini: |
Boja |
|
28. |
E 160b |
Anato, biksin, norbiksin |
Boja |
|
29. |
E 160c |
Paprika ekstrakt, kapsantin, kapsorubin |
Boja |
|
30. |
E 160d |
Likopen |
Boja |
|
31. |
E 160e |
Beta-apo-8'-karotenal (C30) |
Boja |
|
32. |
E 160f |
Etil estar beta-apo-8'-karotenske kiseline (C30) |
Boja |
|
33. |
E 161b |
Lutein |
Boja |
|
34. |
E 161g |
Kantaksantin |
Boja |
|
35. |
E 162 |
Cvekla crvena, betanin |
Boja |
|
36. |
E 163 |
Antocijani |
Boja |
|
37. |
E 170 |
Kalcijum-karbonat |
boja, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
38. |
E 171 |
Titan-dioksid |
Boja |
|
39. |
E 172 |
Oksidi i hidroksidi gvožđa |
Boja |
|
40. |
E 173 |
Aluminijum |
Boja |
|
41. |
E 174 |
Srebro |
Boja |
|
42. |
E 175 |
Zlato |
Boja |
|
43. |
E 180 |
Litolrubin BK |
Boja |
|
44. |
E 200 |
Sorbinska kiselina |
konzervans |
|
45. |
E 202 |
Kalijum-sorbat |
konzervans |
|
46. |
E 203 |
Kalcijum-sorbat |
konzervans |
|
47. |
E 210 |
Benzojeva kiselina |
konzervans |
|
48. |
E 211 |
Natrijum-benzoat |
konzervans |
|
49. |
E 212 |
Kalijum-benzoat |
konzervans |
|
50. |
E 213 |
Kalcijum-benzoat |
konzervans |
|
51. |
E 214 |
Etil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
52. |
E 215 |
Natrijum-etil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
53. |
E 216 |
Propil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
54. |
E 217 |
Natrijum-propil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
55. |
E 218 |
Metil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
56. |
E 219 |
Natrijum-metil-r-hidroksibenzoat |
konzervans |
|
57. |
E 220 |
Sumpor-dioksid |
konzervans, antioksidans |
|
58. |
E 221 |
Natrijum-sulfit |
konzervans, antioksidans |
|
59. |
E 222 |
Natrijum-hidrogensulfit |
konzervans, antioksidans |
|
60. |
E 223 |
Natrijum-metabisulfit |
konzervans, antioksidans |
|
61. |
E 224 |
Kalijum-metabisulfit |
konzervans, antioksidans |
|
62. |
E 226 |
Kalcijum-sulfit |
konzervans, antioksidans |
|
63. |
E 227 |
Kalcijum-hidrogensulfit |
konzervans, antioksidans, učvršćivač |
|
64. |
E 228 |
Kalijum-hidrogensulfit |
Konzervans, antioksidans |
|
65. |
E 230 |
Bifenil, difenil |
konzervans |
|
66. |
E 231 |
o-fenilfenol |
konzervans |
|
67. |
E 232 |
Natrijum-o-fenilfenol |
konzervans |
|
68. |
E 233 |
Tiabendazol |
konzervans |
|
69. |
E 234 |
Nizin |
konzervans |
|
70. |
E 235 |
Natamicin |
konzervans |
|
71. |
E 239 |
Heksametilentetramin |
konzervans |
|
72. |
E 242 |
Dimetildikarbonat |
konzervans |
|
73. |
E 249 |
Kalijum-nitrit |
konzervans |
|
74. |
E 250 |
Natrijum-nitrit |
konzervans |
|
75. |
E 251 |
Natrijum-nitrat |
konzervans |
|
76. |
E 252 |
Kalijum-nitrat |
konzervans |
|
77. |
E 260 |
Sirćetna kiselina |
konzervans, kiselina |
|
78. |
E 261 |
Kalijum-acetat |
konzervans, regulator kiselosti |
|
79. |
E 262 |
Natrijum-acetati: |
konzervans, regulator kiselosti, sekvestrant |
|
80. |
E 263 |
Kalcijum-acetat |
konzervans, stabilizator, regulator kiselosti |
|
81. |
E 270 |
Mlečna kiselina |
konzervans, kiselina |
|
82. |
E 280 |
Propionska kiselina |
konzervans |
|
83. |
E 281 |
Natrijum-propionat |
konzervans |
|
84. |
E 282 |
Kalcijum-propionat |
konzervans |
|
85. |
E 283 |
Kalijum-propionat |
konzervans |
|
86. |
E 284 |
Borna kiselina |
konzervans |
|
87. |
E 285 |
Natrijum-tetraborat (boraks) |
konzervans |
|
88. |
E 290 |
Ugljen-dioksid |
konzervans, gas za pakovanje |
|
89. |
E 296 |
Jabučna kiselina |
kiselina |
|
90. |
E 297 |
Fumarna kiselina |
kiselina |
|
91. |
E 300 |
Askorbinska kiselina |
antioksidans |
|
92. |
E 301 |
Natrijum-askorbat |
antioksidans |
|
93. |
E 302 |
Kalcijum-askorbat |
antioksidans |
|
94. |
E 304 |
Estri masnih kiselina i askorbinske kiseline: |
antioksidans |
|
95. |
E 306 |
Ekstrakt bogat tokoferolima |
antioksidans |
|
96. |
E 307 |
Alfa-tokoferol |
antioksidans |
|
97. |
E 308 |
Gama-tokoferol |
antioksidans |
|
98. |
E 309 |
Delta-tokoferol |
antioksidans |
|
99. |
E 310 |
Propilgalat |
antioksidans |
|
100. |
E 311 |
Oktilgalat |
antioksidans |
|
101. |
E 312 |
Dodecilgalat |
antioksidans |
|
102. |
E 315 |
Eritorbinska kiselina (izoaskorbinska kiselina) |
antioksidans |
|
103. |
E 316 |
Natrijum-eritorbat (natrijum-izoaskorbat) |
antioksidans |
|
104. |
E 320 |
Butilhidroksianizol (BHA) |
antioksidans |
|
105. |
E 321 |
Butilhidroksitoluen (BHT) |
antioksidans |
|
106. |
E 322 |
Lecitini |
antioksidans, emulgator |
|
107. |
E 325 |
Natrijum-laktat |
antioksidantni sinergist, humektant, regulator kiselosti, sredstvo za povećanje zapremine |
|
108. |
E 326 |
Kalijum-laktat |
antioksidantni sinergist, regulator kiselosti |
|
109. |
E 327 |
Kalcijum-laktat |
regulator kiselosti, sredstvo za tretiranje brašna |
|
110. |
E 330 |
Limunska kiselina |
kiselina, antioksidantni sinergist, sekvestrant |
|
111. |
E 331 |
Natrijum-citrati: |
regulator kiselosti, sekvestrant, emulgator, stabilizator |
|
112. |
E 332 |
Kalijum-citrati: |
regulator kiselosti, sekvestrant, stabilizator |
|
113. |
E 333 |
Kalcijum-citrati: |
regulator kiselosti, sekvestrant, učvršćivač |
|
114. |
E 334 |
L(+)-Vinska kiselina |
kiselina, antiosidantni sinergist, sekvestrant |
|
115. |
E 335 |
Natrijum-tartarati: |
stabilizator, sekvestrant |
|
116. |
E 336 |
Kalijum-tartarati: |
stabilizator, sekvestrant |
|
117. |
E 337 |
Kalijum-natrijum-tartarat |
stabilizator, sekvestrant |
|
118. |
E 338 |
Fosforna kiselina |
kiselina, antioksidantni sinergist |
|
119. |
E 339 |
Natrijum-fosfati: |
regulator kiselosti, emulgujuća so, emulgator, sekvestrant, stabilizator,humektant |
|
120. |
E 340 |
Kalijum-fosfati: |
regulator kiselosti, emulgujuća so, emulgator, sekvestrant, stabilizator, humektant |
|
121. |
E 341 |
Kalcijum-fosfati: |
regulator kiselosti, sredstvo za tretiranje brašna, učvršćivač, sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za dizanje testa, humektant |
|
122. |
E 343 |
Magnezijum-fosfati: |
regulator kiselosti, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
123. |
E 350 |
Natrijum-malati: |
regulator kiselosti, humektant |
|
124. |
E 351 |
Kalijum-malat |
regulator kiselosti |
|
125. |
E 352 |
Kalcijum-malati: |
regulator kiselosti |
|
126. |
E 353 |
Metavinska kiselina |
kiselina, sekvestrant |
|
127. |
E 354 |
Kalcijum-tartarat |
regulator kiselosti |
|
128. |
E 355 |
Adipinska kiselina |
regulator kiselosti |
|
129. |
E 356 |
Natrijum-adipat |
regulator kiselosti |
|
130. |
E 357 |
Kalijum-adipat |
regulator kiselosti |
|
131. |
E 363 |
Ćilibarna kiselina |
regulator kiselosti |
|
132. |
E 380 |
Triamonijum-citrat |
regulator kiselosti |
|
133. |
E 385 |
Kalcijum-dinatrijum-etilendiamintetraacetat (kalcijum-dinatrijum-EDTA) |
antioksidantni sinergist, konzervans, sekvestrant |
|
134. |
E 400 |
Alginska kiselina |
zgušnjivač, stabilizator |
|
135. |
E 401 |
Natrijum-alginat |
zgušnjivač, stabilizator, sredstvo za želiranje |
|
136. |
E 402 |
Kalijum-alginat |
zgušnjivač, stabilizator |
|
137. |
E 403 |
Amonijum-alginat |
zgušnjivač, stabilizator |
|
138. |
E 404 |
Kalcijum-alginat |
zgušnjivač, stabilizator, sredstvo za želiranje, sredstvo protiv stvaranja pene |
|
139. |
E 405 |
Propan-1,2-diolalginat |
zgušnjivač, emulgator, sredstvo protiv stvaranja pene |
|
140. |
E 406 |
Agar |
zgušnjivač, sredstvo za želiranje, stabilizator |
|
141. |
E 407 |
Karagenan |
zgušnjivač, sredstvo za želiranje, stabilizator |
|
142. |
E 407a |
Obrađene eušeuma alge |
zgušnjivač, sredstvo za želiranje, stabilizator |
|
143. |
E 410 |
Guma iz semena rogača (Karuba guma) |
zgušnjivač, stabilizator |
|
144. |
E 412 |
Guar guma |
zgušnjivač, stabilizator |
|
145. |
E 413 |
Tragakant guma (Tragakanta) |
zgušnjivač, stabilizator, emulgator |
|
146. |
E 414 |
Akacija guma (Arapska guma) |
zgušnjivač, stabilizator, |
|
147. |
E 415 |
Ksantan guma |
zgušnjivač, stabilizator |
|
148. |
E 416 |
Karaja guma |
zgušnjivač, stabilizator |
|
149. |
E 417 |
Tara guma |
zgušnjivač, stabilizator |
|
150. |
E 418 |
Gelan guma |
zgušnjivač, stabilizator, sredstvo za želiranje |
|
151. |
E 420 |
Sorbitol: |
zaslađivač, humektant, zgušnjivač, sekvestrant, stabilizator, emulgator, sredstvo za povećanje zapremine |
|
152. |
E 421 |
Manitol |
zaslađivač, humektant, zgušnjivač, sredstvo za povećanje zapremine, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
153. |
E 422 |
Glicerol |
humektant, zgušnjivač, učvršćivač |
|
154. |
E 425 |
Konjak: |
sredstvo za želiranje, zgušnjivač, emulgator, stabilizator |
|
155. |
E 431 |
Polioksietilen(40)stearat |
emulgator |
|
156. |
E 432 |
Polioksietilensorbitan-monolaurat (polisorbat 20) |
emulgator |
|
157. |
E 433 |
Polioksietilensorbitan-monooleat (polisorbat 80) |
emulgator |
|
158. |
E 434 |
Polioksietilensorbitanmonopalmitat (polisorbat 40) |
emulgator |
|
159. |
E 435 |
Polioksietilensorbitanmonostearat (polisorbat 60) |
emulgator |
|
160. |
E 436 |
Polioksietilensorbitantristearat (polisorbat 65) |
emulgator |
|
161. |
E 440 |
Pektini: |
sredstvo za želiranje, zgušnjivač, stabilizator, sredstvo za glaziranje |
|
162. |
E 442 |
Amonijum-fosfatidi |
emulgator |
|
163. |
E 444 |
Saharozaacetatizobutirat |
emulgator, stabilizator |
|
164. |
E 445 |
Glicerolski estri smole drveta |
emulgator, stabilizator |
|
165. |
E 450 |
Difosfati: |
emulgator, emulgujuća so, regulator kiselosti, stabilizator, sredstvo za dizanje testa, sekvestrant, humektant |
|
166. |
E 451 |
Trifosfati: |
regulator kiselosti, sekvestrant, zgušnjivač |
|
167. |
E 452 |
Polifosfati: |
emulgujuća so, emulgator, zgušnjivač, stabilizator, sekvestrant, humektant, regulator kiselosti |
|
168. |
E 459 |
Beta-ciklodekstrin |
stabilizator, zgušnjivač |
|
169. |
E 460 |
Celuloze: |
emulgator, stabilizator, zgušnjivač, sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za povećanje zapremine |
|
170. |
E 461 |
Metilceluloza |
zgušnjivač, emulgator, stabilizator, sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za povećanje zapremine |
|
171. |
E 463 |
Hidroksipropilceluloza |
zgušnjivač, emulgator, stabilizator |
|
172. |
E 464 |
Hidroksipropilmetilceluloza |
zgušnjivač, emulgator, stabilizator |
|
173. |
E 465 |
Etilmetilceluloza |
zgušnjivač, emulgator, stabilizator, sredstvo za stvaranje pene |
|
174. |
E 466 |
Karboksimetilceluloza (natrijum-karboksimetilceluloza) |
zgušnjivač, stabilizator, emulgator |
|
175. |
E 467 |
Etilhidroksietilceluloza |
zgušnjivač, stabilizator, emulgator |
|
176. |
E 468 |
Unakrsno vezana natrijum-karboksimetilceluloza |
zgušnjivač, stabilizator |
|
178. |
E 469 |
Enzimski hidrolizovana karboksimetilceluloza |
zgušnjivač, stabilizator |
|
179. |
E 470a |
Natrijumove, kalijumove i kalcijumove soli masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
180. |
E 470b |
Magnezijumove soli masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
181. |
E 471 |
Mono- i digliceridi masnih kiselina |
emulgator, stabilizator |
|
182. |
E 472a |
Estri sirćetne kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
183. |
E 472b |
Estri mlečne kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
184. |
E 472c |
Estri limunske kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
185. |
E 472d |
Estri vinske kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
186. |
E 472e |
Estri mono- i diacetilvinske kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
187. |
E 472f |
Mešoviti estri sirćetne i vinske kiseline i mono- i diglicerida masnih kiselina |
emulgator, stabilizator, sekvestrant |
|
188. |
E 473 |
Estri saharoze i masnih kiselina |
emulgator |
|
189. |
E 474 |
Saharozogliceridi |
emulgator |
|
190. |
E 475 |
Poliglicerolni estri masnih kiselina |
emulgator |
|
191. |
E 476 |
Poliglicerolpoliricinoleat |
emulgator |
|
192. |
E 477 |
Propan-1,2-diolni estri masnih kiselina |
emulgator |
|
193. |
E 479b |
Termički oksidovano sojino ulje u interakciji sa mono- i digliceridima masnih kiselina |
emulgator |
|
194. |
E 481 |
Natrijum-stearoil-2-laktilat |
emulgator, stabilizator, sredstvo za tretiranje brašna |
|
195. |
E 482 |
Kalcijum-stearoil-2-laktilat |
emulgator, stabilizator, sredstvo za tretiranje brašna |
|
196. |
E 483 |
Steariltartarat |
sredstvo za tretiranje brašna |
|
197. |
E 491 |
Sorbitanmonostearat |
emulgator |
|
198. |
E 492 |
Sorbitantristearat |
emulgator |
|
199. |
E 493 |
Sorbitanmonolaurat |
emulgator, stabilizator |
|
200. |
E 494 |
Sorbitanmonooleat |
emulgator, stabilizator |
|
201. |
E 495 |
Sorbitanmonopalmitat |
emulgator |
|
202. |
E 500 |
Natrijum-karbonati: |
regulator kiselosti, sredstvo za dizanje testa, sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
203. |
E 501 |
Kalijum-karbonati: |
regulator kiselosti, stabilizator, sredstvo za dizanje testa |
|
204. |
E 503 |
Amonijum-karbonati: |
regulator kiselosti, sredstvo za dizanje testa |
|
205. |
E 504 |
Magnezijum-karbonati: |
sredstvo protiv zgrudvavanja, regulator kiselosti, stabilizator |
|
206. |
E 507 |
Hlorovodonična kiselina |
kiselina |
|
207. |
E 508 |
Kalijum-hlorid |
sredstvo za želiranje |
|
208. |
E 509 |
Kalcijum-hlorid |
učvršćivač |
|
209. |
E 511 |
Magnezijum-hlorid |
učvršćivač, stabilizator |
|
210. |
E 512 |
Kalaj(II)-hlorid |
antioksidans, stabilizator |
|
211. |
E 513 |
Sumporna kiselina |
kiselina |
|
212. |
E 514 |
Natrijum-sulfati: |
regulator kiselosti |
|
213. |
E 515 |
Kalijum-sulfati: |
regulator kiselosti |
|
214. |
E 516 |
Kalcijum-sulfat |
sredstvo za tretiranje brašna, sekvestrant, učvršćivač |
|
215. |
E 517 |
Amonijum-sulfat |
sredstvo za tretiranje brašna, stabilizator |
|
216. |
E 520 |
Aluminijum-sulfat |
učvršćivač |
|
217. |
E 521 |
Aluminijum-natrijumsulfat |
sredstvo za očvršćavanje, regulator kiselosti |
|
218. |
E 522 |
Aluminijum-kalijumsulfat |
učvršćivač, regulator kiselosti, stabilizator |
|
219. |
E 523 |
Aluminijum-amonijumsulfat |
učvršćivač, regulator kiselosti, stabilizator |
|
220. |
E 524 |
Natrijum-hidroksid |
regulator kiselosti |
|
221. |
E 525 |
Kalijum-hidroksid |
regulator kiselosti |
|
222. |
E 526 |
Kalcijum-hidroksid |
regulator kiselosti, učvršćivač |
|
223. |
E 527 |
Amonijum-hidroksid |
regulator kiselosti |
|
224. |
E 528 |
Magnezijum-hidroksid |
regulator kiselosti, stabilizator |
|
225. |
E 529 |
Kalcijum-oksid |
regulator kiselosti, sredstvo za tretiranje brašna |
|
226. |
E 530 |
Magnezijum-oksid |
sredstvo protiv zgrudvavanja, regulator kiselosti |
|
227. |
E 535 |
Natrijum-heksacijanoferat(II) |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
228. |
E 536 |
Kalijum-heksacijanoferat(II) |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
229. |
E 538 |
Kalcijum-heksacijanoferat(II) |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
230. |
E 541 |
Natrijum-aluminijum-fosfat, kiseli |
regulator kiselosti, emulgator |
|
231. |
E 551 |
Silicijum-dioksid |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
232. |
E 552 |
Kalcijum-silikat |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
233. |
E 553a |
(i) Magnezijum-silikat |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
234. |
E 553b |
Talk |
sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za glaziranje |
|
235. |
E 554 |
Natrijum-aluminijum-silikat |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
236. |
E 555 |
Kalijum-aluminijum-silikat |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
237. |
E 556 |
Kalcijum-aluminijum-silikat |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
238. |
E 558 |
Bentonit |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
239. |
E 559 |
Aluminijum-silikat (Kaolin) |
sredstvo protiv zgrudvavanja |
|
240. |
E 570 |
Masne kiseline |
sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za glaziranje, sredstvo protiv stvaranja pene |
|
241. |
E 574 |
Glukonska kiselina |
kiselina, sredstvo za dizanje testa, sekvestrant |
|
242. |
E 575 |
Glukono-delta-lakton |
kiselina, sredstvo za dizanje testa, sekvestrant |
|
243. |
E 576 |
Natrijum-glukonat |
sekvestrant |
|
244. |
E 577 |
Kalijum-glukonat |
sekvestrant |
|
245. |
E 578 |
Kalcijum-glukonat |
regulator kiselosti, učvršćivač |
|
246. |
E 579 |
Gvožđe(II)-glukonat |
stabilizator |
|
247. |
E 585 |
Gvožđe(II)-laktat |
stabilizator |
|
248. |
E 620 |
Glutaminska kiselina |
pojačivač arome |
|
249. |
E 621 |
Mononatrijum-glutaminat |
pojačivač arome |
|
250. |
E 622 |
Monokalijum-glutaminat |
pojačivač arome |
|
251. |
E 623 |
Kalcijum-diglutaminat |
pojačivač arome |
|
252. |
E 624 |
Monoamonijum-glutaminat |
pojačivač arome |
|
253. |
E 625 |
Magnezijum-diglutaminat |
pojačivač arome |
|
254. |
E 626 |
Guanilna kiselina |
pojačivač arome |
|
255. |
E 627 |
Dinatrijum-guanilat |
pojačivač arome |
|
256. |
E 628 |
Dikalijum-guanilat |
pojačivač arome |
|
257. |
E 629 |
Kalcijum-guanilat |
pojačivač arome |
|
258. |
E 630 |
Inozinska kiselina |
pojačivač arome |
|
259. |
E 631 |
Dinatrijum-inozitat |
pojačivač arome |
|
260. |
E 632 |
Dikalijum-inozitat |
pojačivač arome |
|
261. |
E 633 |
Kalcijum-inozitat |
pojačivač arome |
|
262. |
E 634 |
Kalcijum 5'-ribonukleotidi |
pojačivač arome |
|
263. |
E 635 |
Dinatrijum 5'-ribonukleotidi |
pojačivač arome |
|
264. |
E 640 |
Glicin i njegove natrijumove soli |
pojačivač arome |
|
265. |
E 650 |
Cink-acetat |
regulator kiselosti, sekvestrant |
|
266. |
E 900 |
Dimetilpolisiloksan |
sredstvo protiv stvaranja pene, sredstvo protiv zgrudvavanja, emulgator |
|
267. |
E 901 |
Pčelinji vosak, beo i žut |
sredstvo za glaziranje |
|
268. |
E 902 |
Kandelila vosak |
sredstvo za glaziranje |
|
269. |
E 903 |
Karnauba vosak |
sredstvo za glaziranje |
|
270. |
E 904 |
Šelak |
sredstvo za glaziranje |
|
271. |
E 905 |
Mikrokristalan vosak |
sredstvo za glaziranje, sredstvo protiv stvaranja pene |
|
272. |
E 912 |
Estri montanske kiseline |
sredstvo za glaziranje |
|
273. |
E 914 |
Oksidovan polietilenski vosak |
sredstvo za glaziranje |
|
274. |
E 920 |
L-Cistein |
sredstvo za tretiranje brašna |
|
275. |
E 927b |
Karbamid |
sredstvo za tretiranje brašna |
|
276. |
E 938 |
Argon |
gas za pakovanje |
|
277. |
E 939 |
Helijum |
gas za pakovanje |
|
278. |
E 941 |
Azot |
gas za pakovanje |
|
279. |
E 942 |
Azot(I)-oksid |
gas za pakovanje, propelent |
|
280. |
E 943a |
Butan |
propelent |
|
281. |
E 943b |
Izobutan |
propelent |
|
282. |
E 944 |
Propan |
propelent |
|
283. |
E 948 |
Kiseonik |
gas za pakovanje |
|
284. |
E 949 |
Vodonik |
gas za pakovanje |
|
285. |
E 950 |
Acesulfam K (kalijum-acesulfam) |
zaslađivač, pojačivač arome |
|
286. |
E 951 |
Aspartam |
zaslađivač, pojačivač arome |
|
287. |
E 952 |
Ciklamska kiselina i njene Na i Ca soli |
zaslađivač |
|
288. |
E 953 |
Izomalt |
zaslađivač, sredstvo protiv zgrudvavanja, sredstvo za povećanje zapremine, sredstvo za glaziranje |
|
289. |
E 954 |
Saharin i njegove Na, K i Ca soli |
zaslađivač |
|
290. |
E 957 |
Taumatin |
zaslađivač, pojačivač arome |
|
291. |
E 959 |
Neohesperidin DC |
zaslađivač, pojačivač arome |
|
292. |
E 965 |
Maltitol: |
zaslađivač, humektant, zgušnjivač, stabilizator |
|
293. |
E 966 |
Laktitol |
zaslađivač, zgušnjivač |
|
294. |
E 967 |
Ksilitol |
zaslađivač, humektant, zgušnjivač, stabilizator |
|
295. |
E 999 |
Kvilaja ekstrakt |
sredstvo za stvaranje pene |
|
296. |
E 1103 |
Invertaza |
stabilizator |
|
297. |
E 1105 |
Lizozim |
konzervans |
|
298. |
E 1200 |
Polidekstroza |
stabilizator, zgušnjivač, humektant, sredstvo za povećanje zapremine |
|
299. |
E 1201 |
Polivinilpirolidon |
stabilizator |
|
300. |
E 1202 |
Polivinilpolipirolidon |
stabilizator |
|
301. |
E 1505 |
Trietilcitrat |
stabilizator |
|
302. |
E 1518 |
Gliceriltriacetat (triacetin) |
humektant |
|
303. |
E 1520 |
Propan-1,2-diol |
Humektant, sredstvo za glaziranje |
|
Dopunska lista - modifikovani skrobovi |
|||
|
Red. broj |
E broj |
Naziv aditiva |
Funkcionalna svojstva |
|
1. |
E 1404 |
Oksidisan skrob |
stabilizator, zgušnjivač |
|
2. |
E 1410 |
Monoskrobfosfat |
stabilizator, zgušnjivač |
|
3. |
E 1412 |
Diskrobfosfat |
stabilizator, zgušnjivač |
|
4. |
E 1413 |
Fosfatiran diskrobfosfat |
stabilizator, zgušnjivač |
|
5. |
E 1414 |
Acetilovan diskrobfosfat |
emulgator, zgušnjivač |
|
6. |
E 1420 |
Acetilovan skrob |
stabilizator, zgušnjivač |
|
7. |
E 1422 |
Acetilovan diskrobadipat |
stabilizator, zgušnjivač |
|
8. |
E 1440 |
Hidroksipropilskrob |
emulgator, zgušnjivač |
|
9. |
E 1442 |
Hidroksipropildiskrobfosfat |
stabilizator, zgušnjivač |
|
10. |
E 1450 |
Skrob-natrijumoktenilsukcinat |
stabilizator, zgušnjivač, emulgator |
|
11. |
E 1451 |
Acetilovan oksidisan skrob |
stabilizator, zgušnjivač |