PRAVILNIKO PROGRAMU OGLEDA ZA UČENIKE TREĆEG CIKLUSA OSNOVNOG OBRAZOVANJA I VASPITANJA OBDARENE ZA MATEMATIKU("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 4/2004) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se program ogleda za učenike trećeg ciklusa osnovnog obrazovanja i vaspitanja obdarene za matematiku, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".
PROGRAM OGLEDA
ZA UČENIKE TREĆEG CIKLUSA OSNOVNOG OBRAZOVANJA I VASPITANJA OBDARENE ZA MATEMATIKU
CILJEVI OGLEDA
Osnovni cilj ogleda je pružanje mogućnosti učenicima sa posebnim sklonostima za matematiku i informatiku da, počev od za to najpogodnijeg uzrasta od 12-13 godina, dobiju adekvatno obrazovanje. To bi im ponudile škole koje su svojim dosadašnjim radom pokazale da imaju uslove da deci sa natprosečnim sposobnostima omoguće razvoj. Ti uslovi se odnose na:
1) okruženje koje je najpogodnije za njih (sredina sastavljena od učenika njima sličnih po željama i sposobnostima),
2) program koji odgovara njihovim intelektualnim mogućnostima i sklonostima,
3) izbor najboljih nastavnika, uključujući i nastavnike i saradnike sa univerziteta i instituta.
CILJEVI I ISHODI OBRAZOVANJA
Osim ciljeva i ishoda obrazovanja propisanih opštim i posebnim osnovama školskog programa u okviru obaveznih predmeta, program utvrđuje i sledeće ciljeve i ishode:
1. Dalje formiranje matematičkih pojmova i ovladavanje osnovnim matematičkim znanjima i veštinama.
Po završetku trećeg ciklusa obrazovanja učenik treba da:
- razume potrebu za korišćenje različitih pozicionih brojevnih sistema i ume da prevodi jedan zapis broja u drugi;
- zna da rešava linearne jednačine, nejednačine i njihove sisteme koji osim nepoznatih sadrže i parametre i da vrši odgovarajuću diskusiju;
- ume da rešava jednačine sa racionalnim izrazima svodeći ih na linearne;
- ume da rastavlja polinome na činioce koristeći formule za razliku kvadrata, zbir i razliku kubova, kvadrat i kub zbira i razlike;
- razume vezu između nula polinoma i njegovog rastavljanja na činioce (Bezuova teorema);
- zna Euklidov algoritam za nalaženje NZD brojeva i polinoma;
- zna da rešava zadatke iz elementarne teorije brojeva u vezi sa deljivošću, prostim brojevima, kao i jednostavnije Diofantove jednačine;
- ume da rešava jednostavnije logičko-kombinatorne probleme, kao i elementarnije kombinatorne zadatke korišćenjem pravila zbira i proizvoda;
- razume pojam n-tog korena iz pozitivnog broja i zna pravila računanja sa izrazima u kojima učestvuju koreni;
- zna elemente matematičke logike (iskazni račun, kvantifikatori) i teorije skupova (algebra skupova, opšti pojam relacije i funkcije i njihova svojstva);
- zna da dokazuje i koristi jednostavnije nejednakosti (posebno nejednakosti između sredina za dva i tri broja);
- razume potrebu za deduktivnim prilazom Euklidskoj geometriji i zna da izvede jednostavnije stavove iz njenih aksioma;
- zna pojam vektora i operacije sa njima, kao i da ume da ih primenjuje;
- razume osnovne planimetrijske transformacije (translaciju, rotaciju, simetriju, homotetiju, inverziju) i ume da ih primeni u zadacima;
- dobro poznaje geometriju trougla i njegove značajne tačke, prave i kružnice;
- zna važnije teoreme planimetrije (Menelajeva, Čevina, Stjuartova, Ptolomejeva i slično).
2. Upoznavanje osnovnih komponenti računarskog sistema i njihove uloge, ovladavanje grafičkim operativnim sredinama, razvijanje manipulativnih sposobnosti i koordinacije pokreta prilikom rada na računaru, upoznavanje sa tekst-procesorima i osnovnim principima obrade teksta, upoznavanje sa pojmom algoritma i algoritamskim načinom rešavanja problema, ovladavanje osnovama komunikaciono-informacionih tehnologija, sticanje osnovnih znanja o multimedijima i rad sa multimedijskim aplikacijama, upoznavanje sa radnim tabelama, ovladavanje proceduralnim i objektno-orijentisanim stilom programiranja.
Po završetku trećeg ciklusa učenik treba da:
- poznaje strukturu računarskog sistema i razlikuje njegove hardverske i softverske komponente;
- zna svojstva glavnih hardverskih komponenti i njihovu ulogu u računarskom sistemu;
- zna ulogu pojedinih softverskih komponenti i ume da koristi neke jednostavne programe;
- upozna osnovne karakteristike operativnih sistema i njihovu ulogu u računarskom sistemu;
- zna da pokreće programe;
- ume da koristi periferijske komponente (diskete, kompakt-diskove, štampač, skener i slično) i prenosi podatke sa jednog računara na drugi;
- zna šta su tekst-procesori i osnovne principe obrade teksta;
- ume da kreira dokument koji, osim teksta, sadrži: crteže, slike i slično;
- koristi stečena znanja u obradi teksta i neki od specijalizovanih softverskih paketa za pravljenje sopstvenih prezentacija na računaru;
- zna šta je algoritam i kakva je njegova uloga u računarstvu;
- poznaje neke često korišćene algoritme (Euklidov algoritam, algoritam za određivanje minimuma i maksimuma, algoritmi pretraživanja i sortiranja i slično);
- ume da opiše jednostavne algoritme na više načina;
- zna šta su računarske mreže i kako se koriste i poznaje osnovne usluge na Internetu;
- ume da operiše nekim programskim paketom za obradu slika i crteža;
- zna šta je radna tabela (raširena, elektronska tabela) i kako se koristi;
- ume da predstavlja podatke pomoću grafikona;
- zna šta su programski jezici;
- upozna neku radnu sredinu za razvoj (kreiranje) programa;
- upozna osnovne upravljačke strukture i strukture podataka jednog proceduralnog programskog jezika (Paskal, C i slično), kao i da ume u njemu da predstavlja podatke i zapisuje algoritme;
- zna osnove objektno-orijentisanog stila programiranja i ume da koristi neki od programskih jezika (okruženja) koji ga podržava.
3. Bolje razumevanje pojava i procesa u prirodi na bazi fizičkih zakona.
Po završetku trećeg ciklusa obrazovanja učenik treba da:
- zna da razlikuje skalarne i vektorske veličine i da koristi vektore za predstavljanje fizičkih veličina;
- zna zakone mehaničkog kretanja (kinematika i dinamika translatornog i rotacionog kretanja, statika i slično);
- zna zakon gravitacije i kretanje tela u gravitacionom polju;
- razume osnovne zakone održanja u mehanici (zakon održanja impulsa, momenta impulsa i održanja mehaničke energije) i ume da ih primenjuje;
- zna osnovne jednačine dinamike fluida.
Ostvarivanje navedenih ciljeva i ishoda predviđeno je u okviru predmeta: Algebra, Geometrija, Računarstvo i informatika i Fizika. Ukupan fond časova tih predmeta, uključujući časove Matematike i Fizike iz opštih i posebnih osnova školskog programa, iznosio bi za ceo ciklus: Algebra 11%, Geometrija 11%, Računarstvo i informatika 7%, Fizika 10%. Zavisno od raspodele časova po predmetima u okviru opštih i posebnih osnova školskog programa, preostali fond časova bi se rasporedio naknadno (eventualno ponudio učenicima kao izborni).
NAČIN I USLOVI OSTVARIVANJA OGLEDA
Odeljenje se organizuje za najviše 25 učenika, a nastavu izvode nastavnici škole kojoj je odobreno izvođenje ogleda, uključujući spoljne saradnike sa univerziteta i instituta.
Nastavnici će primenjivati uputstva koje Ministarstvo da radi uvođenja inovacija u nastavu i uključiće se u razne vidove obuke koji budu organizovani.
Izbor učenika vršiće se na osnovu:
1) uspeha kandidata na takmičenjima iz matematike koja organizuje Društvo matematičara Srbije;
2) rezultata testa za utvrđivanje posebnih sposobnosti učenika u oblasti matematike;
3) uspeha učenika u prethodnom školovanju;
4) intervjua sa učenikom i roditeljima, odnosno starateljima.
Test iz tačke 2) priprema Matematička gimnazija u Beogradu.
Kandidate za upis prijavljuju roditelji, odnosno staratelji nakon razgovora sa predstavnicima škole.
Svi prijavljeni kandidati rešavaju test radi utvrđivanja posebnih sposobnosti za matematiku.
Prednost pri upisu imaju kandidati koji su osvojili jednu od prve tri nagrade na republičkom ili saveznom takmičenju iz matematike.
Ukoliko odeljenje ima manje od 25 učenika, moguće je i naknadno upisivanje u osmi ili deveti razred, učenika koji postigne izuzetan uspeh na takmičenjima iz matematike.
Učenik iz oglednog odeljenja, ako to želi, može da promeni školu.
Učenici koji završe treći ciklus obrazovanja u okviru oglednih odeljenja imaju pravo da učestvuju na konkursu za upis u srednje škole, uključujući Matematičku gimnaziju, odnosno specijalizovana odeljenja, ravnopravno sa ostalim učenicima.
TRAJANJE OGLEDA
Predviđeno vreme trajanja ogleda je tri godine, s tim što je za to vreme moguća promena broja odeljenja koja su uključena u ogled, o čemu odlučuje Ministarstvo prosvete i sporta.
NAČIN PRAĆENJA I VREDNOVANJA OGLEDA
Ogled će pratiti Centar za razvoj programa obrazovanja i vaspitanja i udžbenika, prosvetni savetnik, odnosno Ministarstvo prosvete i sporta. Izvođači ogleda imaju obavezu da godišnje, a posebno nakon isteka ogleda podnesu Ministarstvu i Centru detaljan izveštaj o toku izvođenja ogleda, koji će sadržati pregled svih ostvarenih rezultata, kako sa stručnog, tako i sa psihološko-pedagoškog stanovišta.
Izveštaje će razmatrati mešovita komisija sastavljena od predstavnika Ministarstva, Centra i škole koja izvodi ogled.