|
OPŠTI USLOVI ZA VRŠENJE POŠTANSKIH USLUGA ("Sl. list SRJ", br. 46/2002 i "Sl. list SCG", br. 18/2004) |
I OPŠTE ODREDBE
Opštim uslovima za vršenje poštanskih usluga (u daljem tekstu: Opšti uslovi) uređuju se jedinstveni uslovi pod kojima preduzeća poštanskog saobraćaja vrše poštanske usluge iz Nomenklature poštanskih usluga i utvrđuje postupak za ostvarivanje međusobnih prava i obaveza preduzeća poštanskog saobraćaja i korisnika poštanskih usluga u vezi sa vršenjem, odnosno korišćenjem poštanskih usluga, u skladu sa odredbama posebnog zakona kojim se uređuje oblast poštanskog saobraćaja.
Odredbe Opštih uslova primenjuju se i na vršenje poštanskih usluga u međunarodnom poštanskom saobraćaju, ako međunarodnim ugovorima nije drukčije određeno.
U vršenju i korišćenju poštanskih usluga i ostvarivanju međusobnih prava i obaveza koje iz toga proizlaze, preduzeća poštanskog saobraćaja i korisnici poštanskih usluga pridržavaće se načela poštenja i savesnosti.
Preduzeća poštanskog saobraćaja dužna su da stalno preduzimaju organizacione, eksploatacione i tehnološke mere kojima se korisnicima poštanskih usluga obezbeđuju i pružaju kvalitetne, sigurne i brze poštanske usluge.
1. Izbor vrste poštanskih usluga
Korisnici poštanskih usluga opredeljuju se za onu vrstu poštanskih usluga koja odgovara:
1) prirodi sadržine pošiljke;
2) vrsti i značaju pošiljke;
3) brzini prenosa i načinu uručenja;
4) stvarnoj vrednosti pošiljke;
5) značaju saopštenja;
6) adresi primaoca.
2. Radno vreme
Utvrđeno radno vreme jedinice poštanske mreže (u daljem tekstu: pošte) za rad sa korisnicima poštanskih usluga mora biti vidno istaknuto na ulazu u zgradu, odnosno u prostorijama pošte koje služe za rad neposredno sa korisnicima poštanskih usluga.
Za vršenje pojedinih vrsta poštanskih usluga radno vreme u pošti mora biti i posebno naznačeno na odgovarajućim radnim mestima, ako se razlikuje od radnog vremena iz stava 1 ovog člana.
Preduzeće poštanskog saobraćaja može sa korisnicima poštanskih usluga ugovarati posebno radno vreme i mesto vršenja poštanskih usluga.
3. Punomoćje
Korisnici poštanskih usluga mogu poštanske usluge da ostvaruju preko punomoćnika u skladu sa opštim propisima o punomoćju.
Punomoćje se može izdati za uručenje svih poštanskih pošiljaka, za pojedine vrste pošiljaka ili za pojedinačnu pošiljku. Korisnicima pregratka i pravnim licima se obavezno izdaje punomoćje za sve vrste pošiljaka.
Punomoćje overeno od nadležnih organa važi za vreme koje je u njemu označeno, a punomoćje koje je overeno od pošte važi, najduže, do isteka kalendarske godine u kojoj je overeno.
4. Isprave za dokazivanje identiteta
Za dokazivanje identiteta korisnika poštanskih usluga služe sledeće isprave:
1) lična karta;
2) pasoš;
3) druge isprave izdate od nadležnog državnog organa o kojima se vodi službena evidencija, a koje sadrže fotografiju, matični broj lica i adresu korisnika.
Izuzetno od odredbe stava 1 ovog člana, kao dokaz identiteta može poslužiti i izjava svedoka čiji se identitet utvrđuje navedenim ispravama.
Zaposleni u pošti odbiće da izvrši poštansku uslugu ako konstatuje da isprava kojom se dokazuje identitet nije valjana, odnosno ako posumnja u zakonitost njenog posedovanja, kao i u istinitost izjave svedoka.
II POŠTANSKE USLUGE
1. Pojam poštanskih usluga
Pod poštanskim uslugama podrazumevaju se sve usluge koje se vrše u poštama. U zavisnosti od načina vršenja, sadržaja, vrednosti, dimenzija, mase, načina pakovanja i brzine prenosa poštanske usluge se dele na:
1) pismonosne usluge;
2) paketske usluge;
3) ekspres usluge;
4) usluge novčanog poslovanja;
5) posebne usluge;
6) dopunske usluge;
7) usluge po posebnim ugovorima;
8) ostale usluge.
1) Pismonosne usluge
Pismonosne usluge su usluge prenosa zatvorenih ili otvorenih pošiljaka, čija je sadržina, po pravilu, pisano saopštenje, kao i elektronskih saopštenja. Pismonosnim uslugama smatra se i prenos pošiljaka sa drugim sadržajem, ako odgovaraju uslovima predviđenim za pismonosne pošiljke.
U pismonosne usluge spadaju:
1) pismo;
2) dopisnica;
3) tiskovina;
4) sekogram;
5) M vreća;
6) elektronsko saopštenje.
Pismo
Pismo je zatvorena pošiljka, čija je sadržina zaštićena tako da se u toku prenosa sadržaj ne može izvaditi ni oštetiti.
Pismo može biti mase najviše do 2 kg.
Najmanje dimenzije adresne strane pisma su 140 mm x 90 mm.
Pismo mora da odgovara sledećim dimenzijama: zbir dužine, širine i visine može biti najviše do 900 mm, s tim da najveća od te tri dimenzije može biti najviše do 600 mm.
Ako je pismo u obliku valjka, dužina i dva prečnika mogu biti najviše do 1040 mm, s tim da najveća od tih dimenzija može biti najviše do 900 mm, odnosno zbir dužine i dva prečnika može biti najmanje do 170 mm, u kom slučaju dužina pisma može biti najmanje 100 mm.
Dopisnica
Dopisnica je otvorena pošiljka, bez koverte, sa najvećom masom do 20 g.
Najmanje desna polovina prednje strane dopisnice mora biti namenjena za adresu, a poleđina i najviše leva polovina prednje strane, namenjeni su za saopštenje.
Najveće dimenzije dopisnice su 150 mm x 105 mm, a najmanje 140 mm x 90 mm.
Dopisnicama se smatraju sve vrste razglednica koje odgovaraju dimenzijama predviđenim za dopisnice.
Dopisnica koja ne ispunjava uslove predviđene odredbama ovog člana, smatra se u pogledu plaćanja poštarine za poštanske usluge (u daljem tekstu: poštarina) pismom.
Tiskovina
Tiskovina je otvorena pošiljka, koja sadrži knjige, novine, časopise, štampane kataloge, brošure, prospekte, reklame, cenovnike, redove vožnji, redove letenja, imenike, plakete, kalendare, rokovnike, statističke izveštaje i druge štampane stvari.
Tiskovina može da sadrži i porudžbenicu, otpremnicu, uplatnicu, magnetni medij, kompakt disk i sl., koji se odnose na sadržinu pošiljke i čine njen sastavni deo. Tiskovina može da sadrži posvetu.
Tiskovina može biti mase do 2 kg i dimenzija koje odgovaraju dimenzijama predviđenim za pismo.
Izuzetno, tiskovina može biti mase do 5 kg, ako je sadržina nedeljiva, a u unutrašnjem poštanskom saobraćaju do 10 kg, uz posebnu saglasnost nadležnog preduzeća poštanskog saobraćaja. Na adresnoj strani tiskovine, u gornjem levom uglu, pošiljalac je dužan da stavi oznaku: "Tiskovina" ili oznaku: "Imprime".
Sekogram
Sekogram je otvorena pošiljka, koja sadrži tiskovine sa znacima namenjenim slepim licima. Ti znaci sastoje se od slova otisnutih na čvrstoj hartiji ili nekom drugom sličnom materijalu bušenjem ili otiskivanjem, tako da hartija ili drugi materijal na kome su slova otisnuta dobije odgovarajuće ispupčenje.
Sekogramom smatra se:
1) kliše sa znacima sekografije;
2) zvučni snimak ili naročita hartija namenjena slepim licima, pod uslovom da ga predaje na prenos neka ustanova za slepe ili da je upućen toj ustanovi.
Sekogram može biti mase do 7 kg i dimenzija koje odgovaraju dimenzijama predviđenim za pismo.
Na adresnoj strani sekograma, u desnom gornjem uglu, pošiljalac je dužan da stavi oznaku: "Sekogram".
M vreća
M vreća je pismonosna pošiljka u međunarodnom saobraćaju koju isti pošiljalac šalje istom primaocu i sadrži tiskovine. Najmanje masa M vreće iznosi 2 kg, a najveća 30 kg. Naziv primaoca mora biti napisan na adresnici napravljenoj od kartona ili odgovarajućeg materijala dimenzija 140 mm x 90 mm. Na svaki svežanj tiskovina koje su stavljene u posebnu vreću, označava se adresa primaoca.
Pošiljalac je dužan da radniku pošte omogući uvid u sadržaj vreće.
Elektronsko saopštenje
Elektronsko saopštenje je pismonosna pošiljka čiji se prenos u određenim fazama vrši elektronskim putem.
2) Paketske usluge
Paketske usluge su usluge prenosa zatvorenih pošiljaka (paketa) sa označenom vrednošću i registrovanim brojem prijema, koje, po pravilu, sadrže robu i druge predmete.
Najveća označena vrednost na paketima utvrđuje se aktom Zajednice jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona (u daljem tekstu: Zajednica JPTT).
Najveća masa paketa je 31,5 kg, s tim što se paket mase veće od 20 kg, po pravilu, predaje u određenim poštama ili poslovnim prostorijama korisnika po ugovorenim uslovima.
Paket mora da odgovara sledećim dimenzijama: zbir dužine i obima paketa na najširem mestu poprečno može biti najviše do 3000 mm, s tim da najveća dimenzija može biti do 1500 mm.
Paketi ne smeju biti manjih dimenzija od najmanjih dimenzija predviđenih za pismo.
3) Ekspres usluge
Ekspres usluge su usluge kojima je obezbeđen najkraći i garantovani rok prenosa pošiljaka u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.
Post ekspres pošiljka u unutrašnjem saobraćaju
Post ekspres pošiljka je pošiljka sa registrovanim prijemnim brojem i može se predati kao pošiljka sa označenom vrednošću i bez označene vrednosti, kao i otkupna pošiljka. Za pošiljke sa označenom vrednošću najveći iznos označene vrednosti utvrđuje se odlukom Zajednice JPTT.
Post ekspres pošiljka može sadržavati novac, robu i druge predmete, kao i pisano saopštenje.
Najmanja dimenzija post ekspres pošiljke je 150 mm x 105 mm, a najveća masa, po pravilu je 50 kg, s tim što masa može biti i veća, ali ne veća od 100 kg, ako je sadržaj pošiljke nedeljiv.
Za adresovanje post ekspres pošiljaka koristi se posebna adresnica, a za pakovanje - po pravilu ambalaža koja na karakterističan način obeležava ovu uslugu.
Datumom i vremenom prijema post ekspres pošiljke smatra se dan i vreme prijema koji su označeni na adresnici.
Za uručenje post ekspres pošiljaka primenjuju se odredbe za uručenje ostalih vrsta pošiljaka.
Ekspres pošiljka u međunarodnom saobraćaju
Za ekspres usluge u međunarodnom saobraćaju primenjuju se propisi iz međunarodnog poštanskog saobraćaja, kao i uslovi predviđeni posebnim ugovorima zaključenim između određenih poštanskih uprava, odnosno međunarodnih operatora.
4) Usluge novčanog poslovanja
Pod uslovima novčanog poslovanja podrazumevaju se blagajnički poslovi, koji se obavljaju za fizička i pravna lica direktno, preko novčanih dokumenata i posredno - preko žiro-računa.
U usluge novčanog poslovanja spadaju:
1) uplate i isplate opštim instrumentima plaćanja po platnom prometu;
2) uplate i isplate uputnica;
3) uplate i isplate posebnim instrumentima plaćanja za posebne komitente po ugovorenim uslovima.
5) Posebne usluge
Posebne usluge kojima pošiljalac prilikom predaje pošiljke zahteva poseban postupak u toku prenosa ili u pojedinim fazama prenosa su:
1) preporučena pošiljka;
2) vrednosna pošiljka;
3) uputnica;
4) otkupna pošiljka;
5) avionska pošiljka;
6) pošiljka sa povratnicom;
7) sudsko pismo i pismo po upravnom i prekršajnom postupku;
8) izdvojeni paket;
9) pošiljka sa ličnim uručenjem primaocu;
10) prijem pošiljaka sa posebnim uslugama i obavljanje usluga novčanog poslovanja noću, nedeljom, danima državnih i verskih praznika i drugim neradnim danima.
Za sve pošiljke sa posebnim uslugama, kao i za post ekspres pošiljke pošiljaocu se izdaje potvrda o prijemu, a primalac, prilikom uručenja, potvrđuje prijem pošiljke, osim za avionske pošiljke, ako nemaju istovremeno i drugu posebnu uslugu.
Preporučena pošiljka
Preporučena pošiljka je pošiljka bez označene vrednosti i sa registrovanim brojem prijema.
Kao preporučena pošiljka može se predati: pismo, dopisnica, tiskovina i sekogram.
Vrednosna pošiljka
Vrednosna pošiljka je pošiljka sa označenom vrednošću i registrovanim brojem prijema, i može se predati kao pismo (vrednosno pismo) i kao paket.
Vrednost pošiljke mora biti označena brojkama i slovima u važećoj valuti na području preduzeća na kome je pošiljka primljena, na levom donjem delu adresne strane. Označena vrednost mora odgovarati vrednosti sadržaja pošiljke.
Najveća označena vrednost vrednosne pošiljke utvrđuje se aktom zajednice JPTT.
Označena vrednost na vrednosnim pošiljkama, koje se razmenjuju između preduzeća poštanskog saobraćaja i određenih finansijskih organizacija, može biti i veća od maksimalne označene vrednosti utvrđene odlukom Zajednice JPTT.
Dimenzije i masa vrednosne pošiljke moraju odgovarati dimenzijama i masi predviđenim za pismo, odnosno paket.
Uputnice
Uputnica je pošiljka kojom pošiljalac doznačava određeni novčani iznos primaocu i može se prenositi poštansko-saobraćajnim vezama, telegrafsko-telematskim vezama i elektronskim putem.
Najveći iznos koji se može doznačiti po jednoj uputnici utvrđuje se odlukom Zajednice JPTT.
Otkupna pošiljka
Otkupna pošiljka je pošiljka koja se uručuje primaocu uz prethodnu naplatu otkupnog iznosa u korist pošiljaoca te pošiljke.
Otkupna pošiljka se može predati samo kao vrednosna pošiljka, s tim što otkupni iznos predstavlja označenu vrednost pošiljke, uključujući i, eventualno, iznos poštarine.
Izuzetno, ako je otkupni iznos manji od vrednosti pošiljke, pošiljalac je dužan da označi obe vrednosti.
Pošiljalac je dužan da pored svoje pune adrese, u levom donjem uglu adresne strane, ispiše oznaku: "Otkupnina" i iznos te otkupnine brojkama i slovima, odnosno i označenu vrednost u smislu stava 3 ove tačke.
Maksimalni otkupni iznos, ili označena vrednost otkupne pošiljke utvrđuje se odlukom Zajednice JPTT.
Sa otkupnom pošiljkom pošiljalac je dužan da preda i popunjenu uputnicu, uplatnicu ili nalog, po kojima će mu biti doznačen otkupni iznos.
Avionska pošiljka
Kao avionska pošiljka može se predati svaka pošiljka, osim post ekspres pošiljke, pod uslovom da je na odnosnoj relaciji ili delu relacije na kome se pošiljka prevozi predviđena poštanska avionska veza za prevoz takve pošiljke.
Posebne avionske pošiljke su aerogrami, koji sadrže isključivo pisano saopštenje na unutrašnjoj strani tipiziranog koverta. Moraju biti pravougaonog oblika i izrađeni tako da ne ometaju preradu pošte. Prednja strana namenjena je za adresu, frankiranje i službene oznake ili nalepnice. Pošiljka mora imati oznaku: "Aerogramme", a može imati istu oznaku i na jeziku zemlje porekla.
Pošiljka sa povratnicom
Pošiljka sa povratnicom je pošiljka čije se uručenje pismeno potvrđuje na posebnom obrascu "Povratnica", koji se uručuje pošiljaocu.
Kao pošiljka sa povratnicom može se primiti svaka pošiljka sa posebnom uslugom, osim avionskih pošiljaka ako nemaju istovremeno neku drugu posebnu uslugu.
Sudsko pismo i pismo po upravnom i prekršajnom postupku
Sudsko pismo i pismo po upravnom i prekršajnom postupku, kao i drugo pismo koje ima karakter sudskog pisma (u daljem tekstu: sudsko pismo) je pismo sa posebnom uslugom koje predaje na prenos nadležni organ. Sudsko pismo uvek sadrži, kao sastavni deo, povratnicu iste veličine i boje, koja je po gornjoj ivici perforisana.
Sudsko pismo, u pogledu mase i dimenzija, mora da odgovara uslovima utvrđenim u članu 10 ovih opštih uslova. Nadležni organ može sam da mehanografski izrađuje omot za sudsko pismo, koji, u pogledu mase i dimenzija, odgovara uslovima za pismo.
Izdvojeni paket
Izdvojeni paket je pošiljka čiji sadržaj zahteva posebnu pažnju u prenosu i nosi odgovarajuću oznaku: "Lomljivo", "Staklo" i dr.
Paket za čiji je prenos potrebno posebno odobrenje nadležnog organa ili sadrži žive životinje prima se isključivo kao izdvojeni paket.
Pošiljka sa ličnim uručenjem primaocu
Lično uručenje primaocu je posebna usluga, kod koje se uručenje pošiljke vrši isključivo primaocu na adresu stanovanja i nosi oznaku: "Lično".
Kao pošiljke sa ličnim uručenjem primaocu mogu se primiti post ekspres pošiljke i sve pošiljke sa posebnim uslugama, osim avionskih pošiljaka.
Prijem pošiljaka sa posebnim uslugama i obavljanje usluga novčanog poslovanja noću, nedeljom, u dane državnih i verskih praznika i drugim neradnim danima
Prijem pošiljaka sa posebnim uslugama i obavljanje usluga novčanog poslovanja noću, nedeljom, u dane državnih i verskih praznika i drugim neradnim danima vrši se u poštama u radnom vremenu koje određuje preduzeće poštanskog saobraćaja.
6) Dopunske usluge
Dopunske usluge su usluge koje se vrše na zahtev pošiljaoca, odnosno uplatioca, na zahtev primaoca ili po službenoj dužnosti, a nisu obuhvaćene poštanskim uslugama utvrđenim u čl. 9 do 22 ovih opštih uslova.
Zahtev za izvršenje dopunske usluge može se postaviti u bilo kom momentu prenosa pošiljke, ili kad se steknu odgovarajući uslovi.
Za korišćenje pojedinih dopunskih usluga, pošiljalac - uplatilac, odnosno primalac podnosi poseban zahtev nadležnoj pošti.
Dopunske usluge po zahtevu korisnika - pošiljaoca
Korisnik, odnosno pošiljalac može zahtevati da se:
1) pošiljka sa posebnom uslugom, osim pisama iz člana 30 nadošalje na novu adresu;
2) pošiljka vrati iz prijemne pošte pre otpreme;
3) pošiljka sa posebnom uslugom potražuje;
4) pošiljka primi sa reklamnom porukom;
5) izda naknadna potvrda o prijemu vrednosne i otkupne pošiljke;
6) izda na uvid isplaćena uputnica ili njena fotokopija;
7) pošiljka primi sa plaćenim odgovorom;
8) izmeni adresa za pošiljke u međunarodnom saobraćaju;
9) primi pošiljka u prostorijama korisnika;
10) pakuje i adresuje pošiljka i da se popunjavaju obrasci;
11) pošiljka uputi na post restant;
12) dostavi paket na području na kojem je dostava organizovana;
13) obavi posredovanje telefonskih razgovora;
14) izvrši prijem i dostavu telegrama.
Dopunske usluge po zahtevu primaoca
Primalac može zahtevati da se:
1) pošiljka sa posebnom uslugom čuva u pošti iznad propisanih rokova, ali ne duže od 30 dana;
2) preporučena pošiljka, bez drugih posebnih usluga, uruči ubacivanjem u kućni kovčežić;
3) dostavi paket;
4) omogući korišćenje poštanskog pregratka;
5) post restant pošiljka dostavi;
6) pošiljka dostavi u određeni dan, odnosno vreme;
7) pošiljke nadošalju na novu adresu, osim pisama iz člana 30 ovih opštih uslova.
Dopunske usluge po službenoj dužnosti
Pošta, po službenoj dužnosti, vrši sledeće dopunske usluge:
1) vraća pošiljaocu neuručene pošiljke sa označenom adresom pošiljaoca;
2) prima i evidentira punomoćja;
3) prepakuje sadržaj pošiljaka sa oštećenim omotom i sačinjava zapisnik o neispravnosti pošiljke;
4) čuva pošiljke radi isporuke (ležarina);
5) podnosi pošiljke na carinski pregled u izvozu i uvozu;
6) podnosi pošiljke na žigovinu ili kontrolu nadležnom organu;
7) obaveštava primaoca ili pošiljaoca pošiljke da podnese potrebna dokumenta na carinski pregled.
7) Usluge po posebnim ugovorima
Usluge po posebnim ugovorima su usluge koje se obavljaju u poštama na osnovu ugovora zaključenih sa korisnicima poštanskih usluga.
8) Ostale usluge
Ostale usluge su usluge koje nisu obuhvaćene Nomenklaturom poštanskih usluga, a za koje preduzeće poštanskog saobraćaja proceni da je uvođenje neophodno radi proširenja asortimana i zadovoljavanja potreba korisnika.
2. Adresovanje pošiljaka
Na svakoj pošiljci mora biti označena čitko i jasno adresa primaoca koja sadrži sve podatke za brzu i tačnu otpremu i uručenje pošiljke.
Adresa primaoca mora biti ispisana, označena ili nalepljena (osim na vrednosne pošiljke za koje se upotrebljava posebna ambalaža za zatvaranje) na desnom delu adresne strane pošiljke i mora biti paralelna sa njenom dužom stranom.
Podaci u adresi pošiljke moraju da budu naznačeni jedan ispod drugog i to na sledeći način:
1) ime i prezime ili naziv primaoca;
2) ulica, kućni broj ulaza, sprat, broj stana ili poštanski pregradak sa brojem, vojna pošta sa brojem, odnosno vojna ekspedicija sa brojem, selo, naselje, zaseok ili oznaka post restant;
3) poštanski broj i naziv odredišne pošte;
4) odredišna zemlja za pošiljke u međunarodnom saobraćaju.
Poštanski broj i naziv odredišne pošte moraju biti ispisani prema zvaničnom nazivu pošte.
Na pošiljci koja glasi na primaoca koji je podstanar, u adresi, pored imena i prezimena primaoca, moraju da budu naznačeni i ime i prezime stanodavca.
U unutrašnjem saobraćaju pošiljke se adresuju ćirilicom ili latinicom, a u međunarodnom poštanskom saobraćaju samo latinicom.
Pošiljka za inostranstvo može biti adresovana i pismom zemlje odredišta, pod uslovom da su latinicom ispisani odredišna pošta i naziv odredišne zemlje.
Adresa i ostali podaci na pošiljci i na ispravama ne mogu se popunjavati grafitnom olovkom.
Na svim pošiljkama sa posebnim uslugama, kao i post ekspres pošiljkama, obavezna je adresa pošiljaoca, osim na pošiljkama na kojima je naznačeno "za konkurs", "licitaciju" i sl. i avionskim pošiljkama. Oznaka "post restant" ne smatra se punom adresom pošiljaoca.
Ako na pošiljci nije označeno mesto za adresu pošiljaoca, adresa se ispisuje ili označava na poleđini omota, odnosno kovertu pošiljke ili na levom gornjem delu adresne strane pošiljke.
3. Pakovanje i zatvaranje pošiljaka
Pod pakovanjem pošiljke podrazumeva se stavljanje sadržine pošiljke u odgovarajući omot (koverat, providna folija, kutija, sanduk i dr.) radi obezbeđenja te sadržine.
Pakovanje mora odgovarati vrsti, prirodi sadržine, obliku pošiljke, veličini, masi i vrednosti predmeta u pošiljci.
Pošiljalac je dužan da se stara za pravilno pakovanje sadržine pošiljke.
Za zatvaranje pošiljke mogu se koristiti, zavisno od vrste i vrednosti sadržine pošiljke, odgovarajuća sredstva: lepak, lepljiva traka, poštanska sigurnosna zalepnica, kanap sa plombom, pečatni vosak, brava, katanac i sl.
Sve poštanske pošiljke moraju biti upakovane, osim onih za koje, po njihovoj prirodi, pakovanje nije potrebno (sanduk, bure).
Pošiljalac je dužan da svaku pošiljku čiji oblik to dozvoljava, odnosno čija ambalaža ne obezbeđuje punu sigurnost sadržaja pošiljke u prenosu, poveže unakrsno kanapom čija jačina odgovara masi pošiljke.
Pošiljalac je dužan da tiskovine u međunarodnom saobraćaju, kad prelaze masu od 2 kg pakuju u vreće, ako su adresovane za istog primaoca u isto odredište.
4. Pakovanje i zatvaranje vrednosnih i otkupnih pošiljaka
Za pakovanje i zatvaranje vrednosnih i otkupnih pošiljaka, po pravilu, upotrebljava se posebna ambalaža. Ako se posebna ambalaža ne koristi za zatvaranje ovih pošiljaka, koristi se odgovarajuća plomba ili pečatni vosak sa istovetnim otiskom pečatnjaka, a može se koristiti i zaštitna lepljiva traka. Za zatvaranje ovih pošiljaka ne sme se koristiti heft mašina.
5. Prijem pošiljaka
Prijem pošiljaka se vrši u poštama, preko poštanskih kovčežića, putem poštonoša i kurira, s tim što se:
1) u poštama vrši prijem svih vrsta poštanskih pošiljaka;
2) preko poštanskih kovčežića primaju pošiljke bez posebnih usluga;
3) na reonu poštonoše ili kurira vrši prijem onih vrsta pošiljaka koje propiše preduzeće poštanskog saobraćaja.
Preduzeća poštanskog saobraćaja mogu da odrede da se pojedine vrste pošiljaka primaju otvorene zbog bezbednosti.
6. Prijem pošiljaka bez posebnih usluga
Danom prijema poštanskih pošiljaka bez posebnih usluga smatra se dan otiska žiga prijemne pošte, odnosno datum otisnut mašinom za frankiranje ili na neki drugi mehanografski način otisnut datum prijema.
Ako se datum otisnut mašinom za frankiranje i dan predaje pošiljaka ne slažu, odgovorni radnik pošte može, izuzetno, odobriti prijem takvih pošiljaka. U tom slučaju, prijemna (kontrolna) pošta stavlja otisak poštanskog žiga sa datumom prijema na sve takve pošiljke.
Pri masovnoj predaji poštanskih pošiljaka pošta nije dužna da te pošiljke žigoše, ako je o tome preduzeće poštanskog saobraćaja sa pošiljaocem zaključilo sporazum.
Poštanske pošiljke ne otpremaju se iz pošte, ako ne ispunjavaju uslove za prenos i uručenje. Takve pošiljke se vraćaju pošiljaocu, po pravilu, nežigosane. Ako na pošiljkama ne postoji adresa pošiljaoca, pošiljke se smatraju neisporučivim.
Ako pošiljalac, prilikom vraćanja pošiljke, odbije da plati iznos poštarine koja nedostaje, pošiljka se smatra neisporučivom.
7. Prijem paketa i pošiljaka sa posebnim uslugama
Pošiljalac predaje paket ili pošiljku sa posebnom uslugom pošti uz popunjen obrazac "Potvrda o prijemu pošiljke", a popunjena uputnica se predaje zajedno sa novcem koji se uplaćuje. Na "Potvrdi o prijemu pošiljke" ili na samoj uputnici pošiljalac označava posebnu uslugu koju želi da koristi.
Prijem pošiljaka iz stava 1 ovog člana pošta potvrđuje izdavanjem overene "Potvrde o prijemu pošiljke", odnosno "Potvrde o uplati", u koju se upisuje prijemni (uplatni) broj i iznos poštarine.
Pošiljalac koji redovno ili povremeno predaje pet ili više pošiljaka, odnosno uputnica, po pravilu, pošiljke, odnosno uputnice predaje grupisane po vrstama uz obrazac "Prijemna knjiga - list", koji se popunjava u jednom ili više primeraka, zavisno od vrste pošiljaka i načina plaćanja poštarine. Na izričit zahtev pošiljaoca, pošiljke iz ovog stava mogu se primiti i bez obrasca "Prijemna knjiga - list", uz "Potvrdu o prijemu pošiljke".
Upisivanje pošiljaka, odnosno uputnica u "Prijemnu knjigu - list" vrši sam pošiljalac prema štampanom tekstu obrasca.
Obrazac "Prijemnu knjigu - list" mogu štampati samo korisnici, uz saglasnost preduzeća poštanskog saobraćaja.
Pošiljaoci koji redovno predaju pet ili više pošiljaka i koriste "Prijemnu knjigu - list" mogu od pošte da dobiju odgovarajuće nalepnice koje sami lepe, i tada su dužni:
1) da nalepnice koriste po redosledu prijemnih brojeva;
2) da poštanske pošiljke upisuju u "Prijemnu knjigu - list" po redosledu prijemnih brojeva i da u određenu kolonu "Prijemne knjige - lista" upisuju njihove brojeve;
3) da izmere svaku pošiljku i utvrđenu masu iznad 20 g upišu u "Prijemnu knjigu - list", kao i na samoj pošiljci u levom donjem delu adresne strane;
4) da na osnovu Cenovnika preduzeća poštanskog saobraćaja utvrde iznos poštarine za svaku pošiljku i upišu ga u "Prijemnu knjigu - list".
Korisnici koji su od pošte dobili odgovarajuće nalepnice da sami lepe na pošiljkama, dužni su da te pošiljke predaju isključivo toj pošti.
Pošiljke za inostranstvo pošiljalac predaje otvoreno da bi zaposleni u pošti pred pošiljaocem izvršio kontrolu sadržine pošiljke, u smislu propisa kojima se uređuje devizna kontrola poštanskih pošiljaka.
Pošiljaoci pošiljaka koje podležu carinskoj kontroli dužni su da sa pošiljkama predaju i odgovarajuće carinske isprave predviđene carinskim propisima.
8. Rokovi za prenos pošiljaka
Sve poštanske pošiljke moraju biti prenesene i uručene u sledećim rokovima:
1) pošiljke predate u pošti koje treba uručiti primaocu na području pošte istog poštanskog centra:
a) do dva dana - na užem području;
b) do tri dana - na širem području;
2) pošiljke predate u pošti koje treba uručiti primaocu na području pošte drugog poštanskog centra:
a) do tri dana - na užem području;
b) do četiri dana - na širem području;
3) pošiljke predate u pošti koje treba uručiti primaocu na najširem području pošte bilo kog poštanskog centra - u roku do sedam dana:
4) post ekspres pošiljke moraju biti uručene u sledećim rokovima:
a) do četiri sata od prijema pošiljke;
b) istog dana, do 21,00 časova ako su pošiljke primljene do određenog vremena;
v) narednog dana, do 12,00 časova, ako su pošiljke primljene do određenog vremena prethodnog dana.
Pošiljke iz stava 4 ovog člana mogu se primiti u prostorijama prema izboru korisnika.
U rokove određene ovim članom, pored vremena propisanog odredbama posebnog zakona kojim se uređuje oblast poštanskog saobraćaja, ne uračunavaju se nedelja, dani državnih i verskih praznika i drugi neradni dani, ako pošta ne vrši dostavu, odnosno isporuku pošiljaka u te dane.
9. Uručenje poštanskih pošiljaka
Pod uručenjem poštanskih pošiljaka podrazumeva se predaja pošiljaka primaocu na naznačenoj adresi, odnosno predaja pošiljaka primaocu u prostorijama pošte.
Pošiljke se uručuju, po pravilu, lično primaocu ili licu koje je primalac ovlastio za prijem pošiljke.
Izuzetno, pošiljke bez označene vrednosti i pošiljke sa označenom vrednošću do visine utvrđene aktom zajednice JPTT mogu se uručiti članu domaćinstva starijem od 16 godina i licu stalno zaposlenom u domaćinstvu, odnosno u poslovnoj prostoriji.
Pošiljke iz stava 3 ovog člana mogu se uručiti licima navedenim u tom stavu, samo ako zaposleni u pošti zna ili utvrdi da ta lica stoje u navedenom odnosu sa primaocem.
Ako pošiljka glasi na fizičko lice koje privremeno boravi u prostorijama pravnih lica (bolnice, hoteli, sanatorijumi i sl.), uručuje se ovlašćenom licu, na dogovoren način.
Ako je primalac pravno lice, pošiljke se uručuju licu koje je ovlašćeno za prijem pošiljaka za to pravno lice, odnosno licu koje je primalac opunomoćio.
Povređene pošiljke sa posebnom uslugom uručuju se lično primaocu zajedno sa Zapisnikom o neispravnosti.
10. Dostava pošiljaka
Pod dostavom pošiljaka podrazumeva se predaja pošiljaka primaocu prema označenoj adresi primaoca.
Pošte dostavljaju sve poštanske pošiljke, osim paketa za koje nije organizovana dostava. Pokušaj dostave vrši se samo jedanput.
Pismonosne pošiljke bez posebne usluge mogu da se dostave stavljanjem u kućne i zbirne kovčežiće, ako nije moguće uručenje na način utvrđen u članu 50 ovih opštih uslova.
U slučaju neuspele dostave za poštanske pošiljke sa posebnom uslugom, primaocu se ostavlja izveštaj o prispeću pošiljke, sa obaveštenjem u kojoj pošti i u kom roku pošiljke može podići.
Izveštaj o prispeću pošiljke ostavlja se i kad primalac prigovori na ispravnost pošiljke i na visinu carinskih dažbina.
Na dostavnom području pošte, za pošiljke sa posebnom uslugom koje su povređene ili oštećene, ostavlja se izveštaj o prispeću pošiljke.
11. Dostava sudskih pisama
Sudska pisma i pisma po upravnom i prekršajnom postupku dostavljaju se u skladu sa ugovorom o njihovom prenosu i uručenju sa nadležnim organom.
12. Isporuka pošiljaka
Pod isporukom pošiljaka podrazumeva se uručenje pošiljaka primaocu u prostorijama pošte.
Pošta, u svojim prostorijama, vrši isporuku pošiljaka:
1) za koje je ostavljen izveštaj o prispeću pošiljke;
2) koje glase za primaoce korisnike pregratka;
3) paketa;
4) koje su povređene, odnosno oštećene;
5) koje su adresovane na post restant.
Pošiljke iz stava 2 tač. 1 do 4 ovog člana čuvaju se u isporučenoj pošti, ne računajući dan pokušaja dostave, i to:
1) pet dana - ako glase za primaoce koji se nalaze na užem području pošte;
2) deset dana - ako glase za primaoce koji se nalaze na širem i najširem području pošte;
3) petnaest dana - za pakete iz međunarodnog saobraćaja.
Pošiljke iz stava 2 tačka 5 ovog člana čuvaju se 30 dana od dana prispeća.
Ugovorne pošte, u svojim prostorijama, vrše isporuku poštanskih pošiljaka u skladu sa odredbama ugovora zaključenim sa preduzećem poštanskog saobraćaja.
13. Vraćanje već uručenih pošiljaka
Pošta mora da primi pogrešno uručene pošiljke. Za te pošiljke pošta vraća licu koje je pošiljku primilo celokupan iznos troškova koje je eventualno naplatila od njega prilikom uručenja.
Pogrešno uručene pošiljke pošta je dužna da primi iako su otvorene.
Za vraćene otvorene pošiljke, pošta sačinjava zapisnik o neispravnosti pošiljke.
Poštonoša može da primi već uručene pošiljke samo ako su bile pogrešno uručene i ako se vraćaju neotvorene.
14. Odbijanje prijema pošiljke
Primalac može da odbije prijem pošiljke.
Na pošiljkama kod kojih se odbija prijem, pošta po službenoj dužnosti stavlja odgovarajuću oznaku i vraća ih pošiljaocu.
15. Reklamacije korisnika poštanskih usluga
Primalac ili ovlašćeno lice za prijem pošiljke može da prilikom uručenja ili posle uručenja podnese reklamaciju pošti zbog oštećenja ili umanjenja sadržine pošiljke, u roku koji je propisan odredbama posebnog zakona kojim se uređuje oblast poštanskog saobraćaja.
U slučajevima iz stava 1 ovog člana, pošta je dužna da izvrši komisijski pregled pošiljke u prisustvu primaoca ili ovlašćenog lica i da sačini zapisnik o neispravnosti pošiljke.
Pošiljalac ili ovlašćeno lice može da podnese reklamaciju pošti zbog neuručenja ili prekoračenja rokova prenosa pošiljke. Ako se reklamacija odnosi na pošiljke sa posebnom uslugom, prilaže se "Potvrda o prijemu pošiljke".
Pošiljalac ili ovlašćeno lice može da zahteva da se reklamacioni postupak obavi najbržim mogućim putem uz nadoknadu troškova pošti prema važećem cenovniku.
Ako se reklamira pošiljka sa povratnicom ili uputnica za koju je bilo plaćeno posebno obaveštenje o uručenju, odnosno isplati, pošiljalac ne plaća poštarinu za reklamaciju.
O rezultatu reklamacionog postupka u vezi sa neuručenjem i zakašnjenjem pošiljke, pošta je dužna da pisanim putem obavesti pošiljaoca, odnosno primaoca u roku od 15 dana od dana prijema reklamacije, a za post ekspres pošiljke u roku od 48 sati.
16. Ostvarivanje potraživanja
Kad korisnik poštanske usluge ili drugo ovlašćeno lice želi da ostvari naknadu štete i druga potraživanja iz ugovora o vršenju poštanskih usluga, dužno je da pošti podnese pisani zahtev i dokaz na kome se taj zahtev zasniva.
U zahtevu korisnik ili drugo ovlašćeno lice dužno je da opredeli visinu potraživanja i da navede činjenice na kojima zasniva svoj zahtev.
Po zahtevu za naknadu štete, u slučajevima kad je utvrđena odgovornost poštanskog preduzeća, korisniku poštanskih usluga se isplaćuje, i to:
1) za gubitak vrednosne, otkupne i post ekspres pošiljke - najviše do iznosa označene vrednosti ili otkupnog iznosa, kao i iznos poštarina za prenos i potraživanje;
2) za gubitak ostalih pošiljaka sa posebnom uslugom i post ekspres pošiljaka bez označene vrednosti - petostruki iznos poštarine, kao i poštarina za potraživanje;
3) za oštećenje ili umanjenje sadržaja pošiljke - iznos u visini utvrđenog ili procenjenog dela oštećenja ili umanjenja sadržaja pošiljke, ali ne veći od iznosa koji bi se isplatio za gubitak određene vrste pošiljke sa posebnom uslugom, odnosno post ekspres pošiljke;
4) za gubitak ili pogrešnu isplatu uputnice - iznos u visini celog uputničkog iznosa, kao i iznos plaćene poštarine;
5) za prekoračenje roka za prenos pošiljaka sa posebnim uslugama u unutrašnjem poštanskom saobraćaju - trostruki iznos plaćene poštarine;
6) za prekoračenje rokova prenosa post ekspres pošiljke - iznos naplaćene poštarine.
17. Postupak sa predmetima čiji je prenos zabranjen
Ako se u toku prenosa primeti da pošiljka sadrži predmete čiji je prenos zabranjen odredbama posebnog zakona kojim se uređuje oblast poštanskog saobraćaja, pošta je dužna da te predmete dostavi nadležnom organu uz zapisnik o predaji sadržine pošiIjke.
Ako se pretpostavi da pošiljka sadrži eksplozivni ili lako zapaljivi materijal, pošta je dužna da odmah obavesti nadležni organ.
18. Plaćanje poštarine
Poštansku uslugu korisnik plaća prema cenovniku koji donosi preduzeće poštanskog saobraćaja ili u skladu sa ugovorom zakonskim sredstvima plaćanja na mestu prijema pošiljke gde ostvaruje zahtevanu uslugu.
Izvod iz cenovnika mora biti istaknut na vidnom mestu u prostorijama pošte za korisnike poštanskih usluga.
Dokazi da je poštarina plaćena u pošti su: poštanska marka, otisak mašine za frankiranje, otisak mašinskog žiga i odgovarajuće oznake u skladu sa ugovorom između preduzeća poštanskog saobraćaja i korisnika poštanskih usluga.
Za pisma i dopisnice za koje poštarina nije plaćena ili je nedovoljno plaćena, poštarinu plaća primalac, odnosno pošiljalac prilikom vraćanja takve pošiljke.
Poštarinu za uplatu otkupnih iznosa u korist pošiljaoca plaća primalac otkupne pošiljke prilikom njenog uručenja.
Ležarina se naplaćuje za sve pošiljke sa posebnom uslugom i pakete, osim za uputnice i avionske pošiljke.
Sve pošiljke sa posebnom uslugom, osim sudskih pisama i pisama po upravnom i prekršajnom postupku, kao i paketi podložni su plaćanju povratne poštarine, ako za njihovo uručenje nije odgovorna pošta.
Poštarina se ne plaća za prenos sekograma.
Za pošiljke koje glase na poštanski pregradak ne naplaćuje se ležarina.
III ZAVRŠNE ODREDBE
Danom stupanja na snagu ovih opštih uslova prestaju da važe Opšti uslovi za vršenje poštanskih usluga ("Službeni list SRJ", br. 15/98).
Ovi opšti uslovi stupaju na snagu po isteku 30 dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
Samostalni član izmene
Opštih uslova za vršenje poštanskih usluga
("Sl. list SCG", br. 18/2004)
Član 2
Ova izmena stupa na snagu po isteku 30 dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SCG".