ZAKONO RATIFIKACIJI SPORAZUMA IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE BUGARSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU("Sl. list SCG - Međunarodni ugovori", br. 9/2004) |
ČLAN 1
Ratifikuje se Sporazum između Srbije i Crne Gore i Republike Bugarske o socijalnom osiguranju, potpisan 11. novembra 2003. godine u Beogradu, u originalu na srpskom i bugarskom jeziku.
ČLAN 2
Tekst Sporazuma u originalu na srpskom jeziku glasi:
SPORAZUM
IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE BUGARSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Srbija i Crna Gora i Republika Bugarska
u želji da urede međusobne odnose u oblasti socijalnog osiguranja, dogovorile su se o sledećem:
Deo I
OPŠTE ODREDBE
Definicije pojmova
(1) U ovom sporazumu sledeći pojmovi znače:
1. "teritorija"
u odnosu na Srbiju i Crnu Goru - državna teritorija Srbije i Crne Gore;
u odnosu na Republiku Bugarsku - državna teritorija Republike Bugarske;
2. "pravni propisi" - zakoni, podzakonski akti i drugi opšti akti, koji se odnose na oblasti socijalnog osiguranja iz člana 2 stav 1 ovog sporazuma;
3. "nadležni organ";
- u Srbiji i Crnoj Gori - Ministarstvo spoljnih poslova Srbije i Crne Gore;
- u Republici Bugarskoj - ministar ili ustanova nadležna za pravne propise iz člana 2 stav 1 tačka 1 ovog sporazuma;
4. "nosilac" - organizacija, odnosno organ nadležan za sprovođenje pravnih propisa iz člana 2 stav 1 ovog sporazuma;
5. "nadležni nosilac" - nosilac osiguranja kod koga je lice osigurano u vreme podnošenja zahteva za davanje ili od koga ima ili bi imalo pravo na davanje kada bi boravilo na teritoriji države ugovornice u kojoj je poslednji put bilo osigurano;
6. "prebivalište" - mesto stalnog boravka prema pravnim propisima država ugovornica;
7. "boravište" - mesto privremenog boravka prema pravnim propisima država ugovornica;
8. "osiguranik" - lice koje je osigurano ili je bilo osigurano prema pravnim propisima država ugovornica;
9. "član porodice" - lice koje se smatra takvim prema pravnim propisima one države ugovornice na teret čijeg nosioca bi se isplaćivala davanja;
10. "period osiguranja" - staž osiguranja za koji su plaćeni doprinosi i sa njim izjednačena vremena (poseban staž), koja se kao takva smatraju prema pravnim propisima država ugovornica;
11. "novčano davanje" - penzija, novčana naknada i druga novčana davanja, uključujući dodatke i povećanja.
(2) U ovom sporazumu ostali pojmovi imaju značenje koje im pripada prema pravnim propisima država ugovornica.
Propisi na koje se ovaj sporazum odnosi
(1) Ovaj sporazum se odnosi na:
1. bugarske pravne propise o državnom socijalnom osiguranju:
a) novčanoj naknadi za slučaj bolesti i materinstva;
b) penziji po osnovu staža osiguranja i starosti i penziji za slučaj invalidnosti prouzrokovane bolešću;
v) penziji za slučaj povrede na radu i profesionalne bolesti;
g) porodičnoj penziji navedenih vrsta penzija;
d) novčanoj naknadi za slučaj nezaposlenosti.
2. pravne propise Srbije i Crne Gore o:
a) novčanoj naknadi za slučaj bolesti i materinstva;
b) povredi na radu i profesionalnoj bolesti;
v) penzijskom i invalidskom osiguranju;
g) novčanoj naknadi za slučaj nezaposlenosti.
(2) Ovaj sporazum se odnosi na sve pravne propise kojima se menjaju ili dopunjuju pravni propisi iz stava 1 ovog člana.
Lica na koja se ovaj sporazum primenjuje
Ovaj sporazum se primenjuje na:
1. lica za koja važe ili su važili pravni propisi jedne ili obe države ugovornice;
2. druga lica koja prava izvode od lica naznačenih u tački 1 ovog člana.
Jednaki tretman
(1) Prilikom primene pravnih propisa jedne države ugovornice, državljani druge države ugovornice su izjednačeni sa državljanima prve države ugovornice.
(2) Stav 1 ovog člana se ne odnosi na odredbe o teretu osiguranja iz međunarodnih ugovora koje države ugovornice zaključe sa trećim državama.
Izjednačenost teritorija
(1) Novčana davanja, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, ne mogu se umanjiti, izmeniti, staviti u stanje mirovanja ili oduzeti zbog toga što korisnik ima prebivalište na teritoriji druge države ugovornice.
(2) Stav 1 ovog člana se ne odnosi na novčanu naknadu za slučaj bolesti, materinstva i nezaposlenosti, kao i na socijalnu penziju za starost.
(3) Penzije koje nisu ostvarene po osnovu rada, utvrđene po bugarskim pravnim propisima, isplaćuju se korisniku sa prebivalištem na teritoriji druge države ugovornice, samo pod uslovom da je to prebivalište stekao nakon ostvarivanja prava na penziju.
Deo II
ODREDBE O PRAVNIM PROPISIMA KOJI SE PRIMENJUJU
Opšte odredbe
(1) Obaveza osiguranja određuje se prema pravnim propisima one države ugovornice na čijoj teritoriji lice obavlja posao i u slučaju kada se prebivalište zaposlenog ili sedište poslodavca nalazi na teritoriji druge države, ako odredbama čl. 7 i 8 ovog sporazuma nije drugačije određeno.
(2) Na službenike i sa njima izjednačena lica primenjuju se pravni propisi one države ugovornice u čijoj su upravi zaposleni.
Posebne odredbe
(1) Ako preduzeće sa sedištem na teritoriji jedne države ugovornice pošalje zaposlenog na teritoriju druge države ugovornice, na njega se, do isteka perioda koji je utvrđen ugovorom po osnovu koga je zaposleni poslat, a najduže do kraja 24. kalendarskog meseca, primenjuju pravni propisi prve države ugovornice, kao da je zaposlen na njenoj teritoriji.
(2) Ako lice koje obavlja samostalnu delatnost na teritoriji jedne države ugovornice ode na teritoriju druge države ugovornice radi privremenog obavljanja te delatnosti, na njega se, najduže do kraja 12. kalendarskog meseca, primenjuju pravni propisi prve države ugovornice, kao da obavlja delatnost na njenoj teritoriji.
(3) Ako preduzeće za vazdušni i kopneni saobraćaj sa sedištem na teritoriji jedne države ugovornice pošalje zaposlenog na teritoriju druge države ugovornice, na njega se primenjuju pravni propisi prve države ugovornice, kao da je zaposlen na njenoj teritoriji.
(4) Posada broda, kao i druga lica koja nisu samo privremeno zaposlena na brodu, podležu pravnim propisima one države ugovornice pod čijom zastavom brod plovi.
(5) Lica koja u luci jedne države ugovornice obavljaju poslove utovara, istovara, popravke, remonta ili nadzora broda koji plovi pod zastavom druge države ugovornice podležu pravnim propisima države ugovornice kojoj luka pripada.
Diplomatska i konzularna predstavništva
(1) Na zaposlene u diplomatskim i konzularnim predstavništvima, članove njihovih porodica i na zaposlene kao privatna kućna posluga kod članova ovih predstavništava, poslate na teritoriju druge države ugovornice, primenjuju se pravni propisi države ugovornice iz koje su poslati.
(2) Na zaposlene iz stava 1 ovog člana koji nisu poslati, primenjuju se pravni propisi države ugovornice na čijoj se teritoriji nalazi diplomatsko i konzularno predstavništvo.
(3) Zaposleni iz stava 2 ovog člana koji su državljani države ugovornice čije je diplomatsko i konzularno predstavništvo, mogu se, u roku od tri meseca od dana zaposlenja, opredeliti za primenu pravnih propisa te države ugovornice.
Izuzeci
Na zajednički zahtev zaposlenog i njegovog poslodavca, kao i lica koje obavlja samostalnu delatnost, nadležni organi dve države ugovornice mogu sporazumno dogovoriti izuzetke od čl. 6 do 8 ovog sporazuma.
Deo III
POSEBNE ODREDBE
Poglavlje 1
BOLEST I MATERINSTVO
Sabiranje perioda osiguranja
Periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima obe države ugovornice se, ako je to potrebno, sabiraju za sticanje prava na novčanu naknadu i za određivanje trajanja tog prava, pod uslovom da se ne odnose na isto vreme.
Poglavlje 2
POVREDA NA RADU I PROFESIONALNA BOLEST
Povreda na putu do posla
(1) Lice sa prebivalištem na teritoriji jedne države ugovornice koje na putu, radi stupanja na posao, na osnovu ugovora o zaposlenju, u drugoj državi ugovornici, pretrpi povredu, ima pravo na novčano davanje po osnovu povrede na radu prema pravnim propisima i na teret nadležnog nosioca druge države ugovornice.
(2) Stav 1 ovog člana se primenjuje i u slučaju povrede koju lice pretrpi, neposredno po isteku ugovora o zaposlenju, na putu do prebivališta.
Profesionalna bolest
(1) Ako je pravo na novčano davanje za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, uslovljeno time da je obavljanje delatnosti koja može da izazove tu bolest trajalo određeno vreme, nosilac te države ugovornice, ako je potrebno, uzima u obzir i vreme obavljanja takve delatnosti u skladu sa pravnim propisima druge države ugovornice.
(2) Ako je pravo na novčano davanje za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, uslovljeno time da je bolest prvi put lekarski utvrđena na teritoriji te države ugovornice, smatra se da je taj uslov ispunjen ako je ta bolest prvi put utvrđena na teritoriji druge države ugovornice.
Novčana davanja
(1) Novčano davanje za slučaj povrede na radu ili profesionalne bolesti odobrava nosilac one države ugovornice, prema čijim pravnim propisima je lice bilo osigurano u vreme nastanka povrede na radu, odnosno poslednjeg obavljanja delatnosti koja je prouzrokovala tu profesionalnu bolest.
(2) Ako lice, koje je po osnovu profesionalne bolesti primalo ili prima novčano davanje na teret nosioca jedne države ugovornice, zbog pogoršanja zdravstvenog stanja prouzrokovanog obavljanjem delatnosti koja, prema pravnim propisima druge države ugovornice, može da izazove profesionalnu bolest, podnese zahtev za davanje nosiocu druge države ugovornice:
1. nosilac prve države ugovornice i dalje snosi troškove davanja, bez obzira na pogoršanje zdravstvenog stanja, prema svojim pravnim propisima;
2. nosilac druge države ugovornice odobrava davanje u visini razlike između davanja koje pripada nakon pogoršanja zdravstvenog stanja i davanja koje bi, po osnovu nastupanja te bolesti, pripadalo prema njegovim pravnim propisima.
Poglavlje 3
STAROST, INVALIDNOST I SMRT
Sabiranje perioda osiguranja
(1) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, pravo na novčano davanje uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, nosilac te države ugovornice uzima u obzir, ako je potrebno, i period osiguranja navršen prema pravnim propisima druge države ugovornice kao da je navršen prema njegovim pravnim propisima, pod uslovom da se ne odnosi na isto vreme.
(2) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, pravo na novčano davanje uslovljeno navršenjem perioda osiguranja u određenom zanimanju, odnosno poslu ili u zanimanju za koje postoji poseban sistem, nosilac te države ugovornice uzima u obzir i period osiguranja koji je, prema pravnim propisima druge države ugovornice, navršen u istom zanimanju, odnosno poslu ili u odgovarajućem sistemu.
Period osiguranja kraći od 12 meseci
(1) Ako je ukupan period osiguranja, koji se prema pravnim propisima jedne države ugovornice uzima u obzir za obračunavanje novčanog davanja kraći od 12 meseci, ne odobrava se pravo na davanje, izuzev u slučaju kada, prema tim pravnim propisima, postoji pravo na novčana davanja samo po osnovu tog perioda osiguranja.
(2) Period osiguranja iz stava 1 ovog člana po osnovu koga nosilac jedne države ugovornice ne odobrava novčano davanje, uzima u obzir nosilac druge države ugovornice za priznavanje prava na novčano davanje i određivanje njegove visine, kao da je taj period osiguranja navršen prema pravnim propisima koje on primenjuje.
Utvrđivanje novčanog davanja
(1) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na novčano davanje i bez primene člana 14 ovog sporazuma, nosilac te države ugovornice utvrđuje novčano davanje isključivo na osnovu perioda osiguranja koji se uzima u obzir prema pravnim propisima koje on primenjuje.
(2) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na novčano davanje samo uz primenu člana 14 ovog sporazuma, nosilac te države ugovornice utvrđuje novčano davanje prema odredbama člana 17 odnosno člana 18 ovog sporazuma.
Obračun dela penzije ostvarene prema pravnim propisima Srbije i Crne Gore
U slučaju iz člana 16 stav 2 ovog sporazuma nadležni nosilac u Srbiji i Crnoj Gori utvrđuje penziju na taj način što, prvo, obračunava njen iznos, koji bi pripadao da je ukupan period osiguranja, koji se uzima u obzir za obračun penzije, navršen prema pravnim propisima Srbije i Crne Gore, a najviše do pune visine penzije, a potom, na osnovu tako obračunatog iznosa, utvrđuje iznos penzije srazmeran odnosu između perioda osiguranja navršenog isključivo prema pravnim propisima Srbije i Crne Gore i ukupnog perioda osiguranja, koji se uzima u obzir za obračun penzije.
Obračun bugarskog dela penzije
U slučaju iz člana 16 stav 2 ovog sporazuma nadležni bugarski nosilac utvrđuje penziju na osnovu perioda osiguranja navršenih po bugarskim pravnim propisima i primanja ostvarenih u tim periodima, za koje su uplaćeni doprinosi za osiguranje.
Umanjenje, suspenzija i ukidanje penzije
Lica na koja se ovaj sporazum primenjuje ne podležu pravnim propisima dveju država ugovornica o nemogućnosti ostvarivanja, umanjenja, suspenzije ili ukidanja penzije u slučaju njihove istovremene isplate od strane nosilaca država ugovornica.
Pomoć za slučaj smrti
Ako pravo na pomoć za slučaj smrti postoji prema pravnim propisima obe države ugovornice, primenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na čijoj teritoriji je umrlo lice imalo prebivalište.
Poglavlje 4
NEZAPOSLENOST
Sabiranje perioda osiguranja
(1) Ako je prema pravnim propisima jedne države ugovornice pravo na novčano davanje za slučaj nezaposlenosti uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, nosilac te države ugovornice uzima u obzir i period osiguranja navršen prema pravnim propisima druge države ugovornice kao da je navršen prema njegovim pravnim propisima, pod uslovima da se ne odnosi na isto vreme i da je nezaposleno lice u državi u kojoj ostvaruje pravo na novčano davanje u poslednjih 9 meseci pre podnošenja zahteva za to davanje bilo osigurano po osnovu zaposlenja ukupno najmanje 3 meseca.
(2) Prilikom određivanja visine novčanog davanja nosilaca iz stava 1 ovog člana uzima u obzir samo iznos zarade ostvarene prema pravnim propisima koje on primenjuje.
Deo IV
RAZNE ODREDBE
Organi za vezu
U cilju efikasnijeg sprovođenja ovog sporazuma, posebno radi jednostavnog i brzog povezivanja nosilaca obe države ugovornice, nadležni organi mogu da odrede organe za vezu.
Obaveze organa, pravna i administrativna pomoć
(1) Nadležni organi država ugovornica će posebnim sporazumom utvrditi administrativne mere za sprovođenje ovog sporazuma.
(2) Nadležni organi i organi za vezu dve države ugovornice obaveštavaće se međusobno:
1. o svim preduzetim merama za sprovođenje ovog sporazuma;
2. o svim promenama njihovih pravnih propisa u vezi sa primenom ovog sporazuma.
(3) U primeni ovog sporazuma organi i nosioci države ugovornice će uzajamno pružati besplatnu službenu pomoć.
(4) Organi i nosioci država ugovornica mogu, u primeni ovog sporazuma, neposredno međusobno stupati u vezu, kao i sa zainteresovanim licima ili njihovim punomoćnicima.
(5) Organi i nosioci jedne države ugovornice ne smeju odbiti pismene podneske i dokumenta zbog toga što su sačinjeni na službenom jeziku druge države ugovornice.
(6) Lekarske preglede lica sa navršenim periodima osiguranja u obe države ugovornice, koji se obavljaju zbog primene pravnih propisa obe države ugovornice, obavlja na svoj teret nosilac prema prebivalištu ili boravištu tog lica.
(7) Lekarske preglede lica iz stava 6 ovog člana, koji se obavljaju isključivo zbog primene pravnih propisa jedne države ugovornice, obaviće na zahtev nadležnog nosioca i na svoj teret nosilac prema prebivalištu ili boravištu.
(8) Sudska pravna pomoć se pruža u skladu sa propisima koji se primenjuju u pravnoj pomoći u građanskim pravnim stvarima.
Oslobađanje od taksi i nadovera
(1) Oslobađanje ili smanjenje taksi predviđeno propisima jedne države ugovornice za pismene podneske ili dokumenta koja se prilažu zbog primene njenih pravnih propisa, odnosi se i na odgovarajuće pismene podneske i dokumenta koji se prilažu zbog primene ovog sporazuma ili pravnih propisa druge države ugovornice.
(2) Isprave, dokumenta i pismeni podnesci bilo koje vrste, koji se prilažu prilikom primene ovog sporazuma, ne podležu nadoveri.
Podnošenje dokumenata
(1) Zahtevi, izjave ili pravna sredstva koja se u primeni ovog sporazuma ili pravnih propisa jedne države ugovornice podnose organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi jedne države ugovornice, smatraju se zahtevima, izjavama ili pravnim sredstvima podnetim organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi druge države ugovornice.
(2) Zahtev za davanje, podnet prema pravnim propisima jedne države ugovornice, smatra se zahtevom za odgovarajuće davanje prema pravnim propisima druge države ugovornice, izuzev ako podnosilac zahteva izričito zahteva da se pravo na davanje utvrdi samo prema pravnim propisima jedne od država ugovornica.
(3) Zahtevi, izjave ili pravna sredstva, koja primenom pravnih propisa jedne države ugovornice treba, u određenom roku, podneti njenom organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi smatraju se blagovremeno podnetim ako su, u istom roku, podneti odgovarajućem organu, nosiocu ili nekoj drugoj ustanovi druge države ugovornice.
(4) U slučajevima iz st. 1 do 3 ovog člana navedene institucije, bez odlaganja, dostavljaju zahteve, izjave ili pravna sredstva odgovarajućim institucijama druge države ugovornice neposredno ili posredstvom organa za vezu.
Transfer novčanih davanja
(1) Nosilac nadležan za pružanje davanja prema ovom sporazumu korisnicima u drugoj državi ugovornici izvršava svoju obavezu isplatom novčanih davanja u svojoj nacionalnoj valuti.
(2) Doznaka sredstava iz stava 1 ovog člana vrši se u konvertibilnoj valuti prema paritetu koji važi na dan doznake.
Izvršni postupak
(1) Izvršne odluke sudova i izvršna rešenja nadležnih organa ili nosilaca jedne države ugovornice o doprinosima i drugim potraživanjima iz socijalnog osiguranja priznaju se u drugoj državi ugovornici.
(2) Priznavanje se može odbiti samo ako je u suprotnosti sa javnim redom države ugovornice u kojoj treba da se prizna odluka ili rešenje.
(3) Izvršne odluke i rešenja priznata u skladu sa stavom 1 ovog člana izvršavaju se u drugoj državi ugovornici. Izvršni postupak se sprovodi prema pravnim propisima koji se primenjuju za izvršenje odgovarajućih odluka ili rešenje države ugovornice na čijoj teritoriji treba da se sprovodi izvršenje. Odluke i rešenja moraju sadržati potvrdu o njihovoj izvršnosti (klauzula o izvršenju).
Rešavanje sporova
(1) Sporove između država ugovornica povodom tumačenja i primene ovog sporazuma rešavaće nadležni organi država ugovornica.
(2) Ako spor ne bude rešen na način iz stava 1 ovog člana, na traženje nadležnog organa jedne ili obe države ugovornice njegovo rešavanje će biti povereno arbitražnom sudu, čiji sastav i postupak rada utvrđuju sporazumno pomenuti organi.
Deo V
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Prelazne odredbe
(1) Ovaj sporazum ne utvrđuje pravo na davanje za period pre njegovog stupanja na snagu.
(2) Za utvrđivanje prava na davanje prema ovom sporazumu uzimaju se u obzir i periodi osiguranja koji su prema pravnim propisima država ugovornica ostvareni pre njegovog stupanja na snagu.
(3) Nezavisno od stava 1 ovog člana, ovaj sporazum važi i za osigurane slučajeve koji su nastali pre njegovog stupanja na snagu.
Stupanje na snagu
(1) Ovaj sporazum podleže potvrđivanju.
(2) Ovaj sporazum stupa na snagu prvog dana drugog meseca po isteku meseca u kome su razmenjeni instrumenti o potvrđivanju.
(3) Stupanjem na snagu ovog sporazuma, u odnosima između Srbije i Crne Gore i Republike Bugarske prestaje da važi Konvencija o socijalnom osiguranju između Federativne Narodne Republike Jugoslavije i Narodne Republike Bugarske, zaključena u Beogradu, 18. decembra 1957. godine.
Prestanak važenja
(1) Ovaj sporazum se zaključuje na neodređeno vreme. Svaka država ugovornica ga može otkazati najkasnije tri meseca pre isteka tekuće kalendarske godine, u pismenoj formi, diplomatskim putem, pri čemu on prestaje da važi od 1. januara naredne godine.
(2) U slučaju otkazivanja ovog sporazuma i dalje se obezbeđuju prava stečena do dana prestanka njegovog važenja.
U potvrdu ovoga, opunomoćenici država ugovornica su potpisali ovaj sporazum i stavili pečat.
Sačinjeno u Beogradu, dana 11. novembra 2003. godine u dva originala, svaki na srpskom i bugarskom jeziku, pri čemu su oba teksta autentična.
|
Za Srbiju i Crnu Goru |
Za Republiku Bugarsku |
|
Goran Svilanović, s. r. |
Georgije Parvano, s. r. |
ČLAN 3
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SCG - Međunarodni ugovori".