UREDBAO MOBILIZACIJI("Sl. list SRJ", br. 35/97) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovom uredbom uređuju se organizovanje, pripremanje i izvršavanje mobilizacije: građana, Vojske Jugoslavije (u daljem tekstu: Vojska), saveznih organa i saveznih organizacija, organa i organizacija republika članica i jedinica lokalne samouprave i drugih oblika teritorijalnog organizovanja, organizacija koje obavljaju javnu službu ili delatnost, preduzeća i drugih pravnih lica (u daljem tekstu: državni organi, preduzeća i druga pravna lica), jedinica koje obrazuje Savezno ministarstvo za odbranu (u daljem tekstu: jedinice Ministarstva), kao i pokretnih stvari za potrebe odbrane u slučaju neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja.
Mobilizacijom (opštom i delimičnom), u smislu ove uredbe, smatra se radnja, odnosno postupak prelaska građana, Vojske, državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica i jedinica Ministarstva (u daljem tekstu: subjekti mobilizacije) iz mirnodopske organizacije i stanja na ratnu organizaciju.
Opšta mobilizacija se organizuje, priprema i izvršava u skladu s obavezama utvrđenim Planom odbrane zemlje u delu o mobilizaciji (u daljem tekstu: plan opšte mobilizacije) i odlukama - naredbama nadležnih saveznih organa (predsednika Savezne Republike Jugoslavije, Vrhovnog saveta odbrane, odnosno Savezne vlade) i na način propisan ovom uredbom.
Plan opšte mobilizacije obuhvata:
1) plan mobilizacijskog razvoja Vojske i planove mobilizacije ratnih jedinica i ustanova Vojske;
2) planove mobilizacije državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica i jedinica Ministarstva.
O obavezama utvrđenim planovima iz stava 2 ovog člana subjekti mobilizacije obaveštavaju se izvodom iz tih planova.
Javna mobilizacija se za sve subjekte mobilizacije oglašava opštim pozivom, posebno propisanim javnim znakom uzbunjivanja ili na drugi pogodan način preko sredstava javnog informisanja.
Tajna mobilizacija se izvršava na način koji je utvrđen planom opšte mobilizacije za građane, državne organe, preduzeća i druga pravna lica, a za komande, jedinice i ustanove Vojske - u skladu s njihovim planovima mobilizacije.
Za izvršenje mobilizacije državni organi, preduzeća i druga pravna lica, planiraju i realizuju svoje obaveze utvrđene planovima mobilizacije u skladu sa izvodom iz plana opšte mobilizacije.
II ORGANIZACIJA MOBILIZACIJE
1. Mobilizacija građana
Mobilizacijom se građani organizuju da izvršavaju zakonom utvrđene obaveze u odbrani zemlje u slučaju neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja za potrebe:
1) komandi, jedinica i ustanova Vojske;
2) organa i jedinica unutrašnjih poslova;
3) državnih organa;
4) preduzeća i drugih pravnih lica koja obezbeđuju proizvode
ili vrše usluge za potrebe odbrane;
5) jedinica Ministarstva;
6) jedinica radne obaveze i drugih oblika organizovanja i izvršavanja radne obaveze za Vojsku i druge potrebe odbrane;
7) izvršavanja materijalne obaveze za Vojsku i druge potrebe odbrane.
Građani svoje obaveze u mobilizaciji za potrebe iz stava 1 ovog člana izvršavaju na osnovu ratnog rasporeda koji im je određen od strane nadležnog područnog organa Saveznog ministarstva za odbranu (u daljem tekstu: područni organ), odnosno vojnoteritorijalnog organa Vojske (u daljem tekstu: vojnoteritorijalni organ), kao i nadležnog organa unutrašnjih poslova.
Područni organ određuje i saopštava ratni raspored građanima koji imaju radnu i materijalnu obavezu i za potrebe dopune jedinica Ministarstva, a nadležni organ za unutrašnje poslove - građanima za potrebe popune organa i jedinica unutrašnjih poslova.
Vojnoteritorijalni organ saopštava i upisuje ratni raspored građanima koji su u evidenciji vojnih obveznika kada su angažovani za potrebe popune komandi, jedinica i ustanova Vojske, a za vojne obveznike koji imaju ratni raspored u drugim subjektima mobilizacije - upisuje podatke u dokumenta matične evidencije vojnih obveznika.
Organi iz st. 1 i 2 ovog člana, u saradnji sa drugim subjektima mobilizacije, vrše poslove organizovanja i pripremanja mobilizacije i odgovorni su za njeno izvršavanje.
Vojnoteritorijalni organi i područni organi organizuju sopstvene službe pozivanja građana - obveznika mobilizacije.
Organi iz stava 1 ovog člana, u obavljanju poslova u vezi sa pozivanjem građana - obveznika mobilizacije, ostvaruju saradnju sa državnim organima u republikama članicama i organima lokalne samouprave i drugih oblika teritorijalnog organizovanja.
Mirnodopske komande, jedinice i ustanove Vojske mogu, ako to zahtevaju naročite potrebe ili okolnosti, za potrebe mobilizacije ratnih jedinica i ustanova Vojske organizovati posebnu službu pozivanja građana - vojnih obveznika i davalaca pokretnih stvari.
Rad službe pozivanja koju organizuje vonoteritorijalni organ usklađuje se s radom službe pozivanja koju organizuje područni organ za izvršenje mobilizacije.
Građane - vojne obveznike za izvršenje mobilizacije komandi, jedinica i ustanova Vojske poziva vojnoteritorijalni organ, na način koji je propisom Savezne vlade o izvršenju vojne obaveze određen za: pozivanje lica u rezervnom sastavu Vojske; određivanje ratnog rasporeda vojnim obveznicima; izdavanje vojnim obveznicima lične vojne opreme i čuvanje, održavanje i vraćanje te opreme, kao i raspoređivanje građana za potrebe Vojske i druge potrebe odbrane.
Građane koji imaju radnu i materijalnu obavezu u izvršavanju mobilizacije pozivaju područni organ i vojnoteritorijalni organ, na način određen propisom Savezne vlade o izvršenju radne i materijalne obaveze, kao i propisom o normativima pokretnih stvari za potrebe Vojske.
2. Mobilizacija Vojske
Mobilizacija Vojske se organizuje i izvršava prema planu mobilizacijskog razvoja Vojske i planovima mobilizacije ratnih jedinica i ustanova Vojske, pripremljenim za slučaj neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja.
Planovi iz stava 1 ovog člana, koji su sastavni deo plana opšte mobilizacije, pripremaju se u skladu sa:
1) odlukama Vrhovnog saveta odbrane i smernicama, pravilima, naredbama i drugim aktima predsednika Savezne Republike Jugoslavije i Savezne vlade, koji se odnose na mobilizaciju Vojske;
2) osnovama organizacije i razvoja Vojske, koje utvrdi predsednik Savezne Republike Jugoslavije;
3) organizacijom, planom razvoja i formacijom komandi, jedinica i ustanova Vojske, koje utvrdi načelnik Generalštaba Vojske.
Planom mobilizacijskog razvoja Vojske utvrđuju se:
1) organizacijsko-formacijska struktura po vidovima, rodovima i službama ratnih jedinica i ustanova Vojske, koje se razvijaju mobilizacijom;
2) brojne veličine i razrezi za potrebe popune komandi, jedinica i ustanova Vojske građanima - vojnim obveznicima i dobrovoljcima i pokretnim stvarima;
3) zone razmeštaja komandi, jedinica i ustanova Vojske u toku mobilizacijskog razvoja;
4) obezbeđivanje, razmeštaj i čuvanje materijalnih rezervi za ratne jedinice i ustanove Vojske;
5) uređivanje teritorije - mobilizacijskih mesta, odnosno zborišta ili zone koje se predviđaju za mobilizacijski razmeštaj ratnih jedinica i ustanova Vojske i pokretnih stvari;
6) vreme izvršenja, odnosno trajanje mobilizacije, zavisno od uslova u kojima se naređuje (blagovremeno ili u početnom periodu rata, odnosno ratnog stanja);
7) postupak objavljivanja, odnosno prenošenja naredbe o mobilizaciji ili uzbunjivanja i pokretanja jedinica i ustanova Vojske;
8) druge obaveze iz plana opšte mobilizacije.
Generalštab Vojske, na osnovu izvoda iz plana mobilizacijskog razvoja Vojske, utvrđuje zadatke i obaveze u pojedinačnim planovima mobilizacije ratnih jedinica i ustanova Vojske.
Ratne jedinice i ustanove Vojske mobilišu se postupnim uzbunjivanjem: vojnoteritorijalnih organa i dela komandi, jedinica i ustanova Vojske; blagovremenim pozivanjem građana, preduzeća i drugih pravnih lica, koji vrše usluge prevoženja vojnih obveznika i pokretnih stvari; jedinica radne obaveze za potrebe izvršenja mobilizacije (radi pokretanja materijalnih rezervi i za transport pokretnih stvari); ostalih komandi, jedinica i ustanova Vojske.
Od postupka propisanog u stavu 1 ovog člana odstupa se samo kada mobilizaciju nije moguće izvesti blagovremeno.
3. Mobilizacija jedinica Ministarstva
Mobilizacijom se jedinice veze organizuju za realizaciju posebno organizovanih veza za potrebe državnih organa i jedinica koje obrazuju radi obezbeđenja kontinuiteta veza i prelaska sa mirnodopskog rada na rad za vreme neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja.
Služba osmatranja i obaveštavanja mobilizacijom razvija centre za obaveštavanje, osmatračke stranice i jedinice za uzbunjivanje, radi otkrivanja, praćenja i obaveštavanja o opasnostima od prirodnih, ratnih i drugih nesreća koje mogu ugroziti stanovništvo, Vojsku i materijalna dobra zemlje.
Mobilizacijom se jedinice civilne zaštite i drugi oblici organizovanja zaštite civilnog stanovništva organizuju za preduzimanje mera zaštite i spasavanja civilnog stanovništva i materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti.
Jedinice civilne odbrane se mobilizacijom za vreme ratnog stanja, a po potrebi i u slučaju neposredne ratne opasnosti organizuju za zaštitu civilnog stanovništva i njegove imovine i radi obezbeđenja objekata u opštoj upotrebi i drugih objekata i dobara koji služe civilnoj nameni.
4. Mobilizacija državnih organa
Mobilizacijom se državni organi organizuju za izvršavanje zadataka i obaveza utvrđenih za slučaj neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja, u skladu s Planom odbrane zemlje.
Mobilizacijski razvoj organa i jedinica unutrašnjih poslova, u skladu s planom opšte mobilizacije, utvrđuju nadležna ministarstva unutrašnjih poslova, u saradnji sa Saveznim ministarstvom za odbranu i Generalštabom Vojske.
Pojedinačne planove mobilizacije organa i jedinica unutrašnjih poslova pripremaju državni organi nadležni za unutrašnje poslove, u saradnji s područnim organima i vojnoteritorijalnim organima.
5. Mobilizacija preduzeća i drugih pravnih lica
Mobilizacijom se preduzeća i druga pravna lica organizuju za:
1) obezbeđenje proizvoda i pružanje usluga za potrebe izvršenja mobilizacije Vojske i druge potrebe odbrane;
2) obezbeđenje proizvoda i pružanje usluga za potrebe Vojske i druge potrebe odbrane u ratu.
Preduzeća i druga pravna lica koja izvršavaju obaveze iz stava 1 tačka 1 ovog člana, na predlog područnih organa, određuje rešenjem savezni ministar za odbranu.
Preduzeća i druga pravna lica koja izvršavaju obaveze iz stava 1 tačka 2 ovog člana, na predlog Saveznog ministarstva za odbranu, određuje Savezna vlada.
Mobilizacija preduzeća i drugih pravnih lica iz stava 1 ovog člana izvršava se u skladu s njihovim pojedinačnim planovima mobilizacije, koje pripremaju stručne službe tih preduzeća, odnosno pravnih lica na osnovu obaveza utvrđenih izvodom iz plana opšte mobilizacije i plana organizovanja priprema za odbranu.
6. Mobilizacija obveznika radne obaveze
Mobilizacijom se jedinice radne obaveze i drugi oblici izvršavanja radne obaveze građana i preduzeća i drugih pravnih lica organizuju da izvršavaju radne obaveze koje proizlaze iz potreba utvrđenih planovima:
1) mobilizacije ratnih jedinica i ustanova Vojske i drugih potreba Vojske;
2) preduzeća i drugih pravnih lica koja obezbeđuju proizvode, odnosno vrše usluge za Vojsku i druge potrebe odbrane;
3) jedinica civilne zaštite.
Mobilizaciju iz stava 1 ovog člana organizuje i planira područni organ u saradnji s vojnoteritorijalnim organom - ako se radna obaveza izvršava za potrebe Vojske i u saradnji sa državnim organima u republici članici i organima lokalne samouprave i drugih oblika teritorijalnog organizovanja i preduzećima i drugim pravnim licima koja obezbeđuju proizvode, odnosno vrše usluge za Vojsku - ako se radna obaveza izvršava za druge potrebe odbrane.
7. Mobilizacija pokretnih stvari
Mobilizacija pokretnih stvari organizuje se u okviru izvršavanja materijalne obaveze građana i preduzeća i drugih pravnih lica za potrebe Vojske i druge potrebe odbrane.
Mobilizaciju iz stava 1 ovog člana organizuje područni organ u saradnji sa vojnoteritorijalnim organom - kad se pokretne stvari daju za potrebe Vojske i državnim organima u republici članici i organima lokalne samouprave, odnosno drugih oblika teritorijalnog organizovanja - kad se pokretne stvari daju za druge potrebe odbrane.
Mobilizacija pokretnih stvari utvrđuje se u okviru pojedinačnih planova mobilizacije za čije se potrebe, na osnovu popisa područnog organa, daju pokretne stvari.
III PRIPREME I PROVERA SPREMNOSTI ZA IZVRŠENJE MOBILIZACIJE
Pripreme mobilizacije obuhvataju:
1) donošenje planova mobilizacije;
2) obaveštavanje subjekata mobilizacije o obavezama u izvršenju mobilizacije;
3) organizovanje službe pozivanja obveznika mobilizacije;
4) obuku, uvežbavanje i proveru spremnosti obveznika mobilizacije.
Poslove pripreme mobilizacije iz stava 1 ovog člana izvršavaju:
1) Generalštab Vojske - za vojnu obavezu građana i mobilizaciju Vojske;
2) Savezno ministarstvo za odbranu - za obaveze koje se odnose na jedinice Ministarstva, državne organe, preduzeća i druga pravna lica;
3) ministarstva unutrašnjih poslova, u saradnji sa Saveznim ministarstvom za odbranu i Generalštabom Vojske - za mobilizaciju organa i jedinica unutrašnjih poslova.
Materijalno i zdravstveno obezbeđenje izvršenja mobilizacije Vojske, državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica koja obezbeđuju proizvode, odnosno vrše usluge za Vojsku i druge potrebe odbrane planira Savezno ministarstvo za odbranu, u skladu sa obavezama utvrđenim Planom odbrane zemlje.
Obuka i uvežbavanje obveznika mobilizacije organizuje se u skladu sa godišnjim programom obuke koji za komande, jedinice i ustanove Vojske utvrdi Generalštab Vojske, za organe i jedinice unutrašnjih poslova - ministarstva unutrašnjih poslova, a za ostale obveznike mobilizacije - Savezno ministarstvo za odbranu.
Provera spremnosti za izvršenje mobilizacije obuhvata:
1) organizovanost i usklađenost priprema za mobilizaciju, s obavezama subjekata mobilizacije utvrđenim Planom opšte mobilizacije;
2) kontrolu pojedinačnih planova mobilizacije, rada službe pozivanja obveznika mobilizacije, stanja materijalnog i zdravstvenog obezbeđenja i pokretnih stvari za potrebe mobilizacije i obuke i uvežbanosti obveznika za izvršenje mobilizacije.
Proveru spremnosti za izvršenje mobilizacije vrše:
1) Generalštab Vojske Jugoslavije - za komande, jedinice i ustanove Vojske;
2) Savezno ministarstvo za odbranu - za jedinice i ustanove Ministarstva, državne organe, preduzeća i druga pravna lica;
3) ministarstva unutrašnjih poslova - za organe i jedinice unutrašnjih poslova.
IV IZVRŠENJE MOBILIZACIJE
Mobilizacija počinje javnim objavljivanjem naređenja, odnosno poziva ili znaka (signala) za mobilizaciju ili ako je mobilizacija tajna, neposrednim obaveštavanjem i uručivanjem mobilizacijskog poziva građaninu - obvezniku mobilizacije.
Početak javne mobilizacije računa se od vremena (dana i časa) objavljivanja naređenja za mobilizaciju, a početak tajne mobilizacije - od vremena prijema naređenja, odnosno vremena određenog naređenjem za početak mobilizacije.
Obvezniku mobilizacije se naređenje, odnosno poziv ili neposredno obaveštenje prenosi, odnosno mobilizacijski poziv uručuje preko službe pozivanja područnog organa ili posebne službe pozivanja vojnoteritorijalnog organa, odnosno komande, jedinice i ustanove Vojske.
Znak (signal) za opštu mobilizaciju objavljuje, odnosno prenosi Služba osmatranja i obaveštavanja - za građane, državne organe, preduzeća i druga pravna lica i jedinice Ministarstva, a nadležna komanda vojske - za komande, jedinice i ustanove Vojske.
Odluka o opštoj javnoj mobilizaciji objavljuje se i preko sredstava javnog informisanja.
Postupak po prijemu naređenja, odnosno saznanju za naređenje za opštu mobilizaciju sprovodi se redosledom radnji utvrđenih pojedinačnim planom mobilizacije.
Organi određeni za sprovođenje pojedinačnih planova mobilizacije obaveštavaju se neposredno, uručivanjem naređenja za mobilizaciju.
Organi iz stava 1 ovog člana obaveštavaju se na način određen planom mobilizacije Vojske i planom mobilizacije državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica.
Obveznici mobilizacije pozivaju se po prioritetima utvrđenim planom mobilizacije Vojske, a potom, prema potrebama ostalih subjekata mobilizacije, prvenstveno oni koji obezbeđuju mobilizaciju ratnih jedinica i ustanova vojske.
Savezno ministarstvo za odbranu i Generalštab Vojske, u okviru svog delokruga, prate izvršenje mobilizacije i Saveznu vladu, odnosno Vrhovni savet odbrane obaveštavaju o izvršavanju mobilizacije i predlažu mere i način rešavanja problema koji nastanu u toku izvršenja mobilizacije.
Područni organi i vojnoteritorijalni organi, u okviru svog delokruga, prate sprovođenje planova mobilizacije subjekata na teritoriji za koju su nadležni i, u saradnji sa državnim organima u republikama članicama i organima lokalne samouprave i drugih oblika teritorijalnog organizovanja, preduzećima i drugim pravnim licima, preduzimaju mere utvrđene pojedinačnim planovima mobilizacije za izvršavanje planiranih zadataka i obaveza.
O izvršavanju planova mobilizacije državnih organa staraju se:
1) za savezne organe i savezne organizacije - Savezno ministarstvo za odbranu;
2) za organe i organizacije u republikama članicama i organe lokalne samouprave i druge oblike teritorijalnog organizovanja - područni organi Saveznog ministarstva za odbranu.
U izvršenju mobilizacije angažuju se jedinice i sredstva veze i kriptozaštite za potrebe državnih organa, u režimu upotrebe predviđenom za vreme neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja.
Organi određeni za izvršenje pojedinačnih planova mobilizacije komandi, jedinica i ustanova Vojske, državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica u toku mobilizacije izveštavaju nadležne područne organe, odnosno vojnoteritorijalne organe o odzivu pozvanih obveznika mobilizacije, pojavama koje utiču na izvršenje mobilizacije, završenoj mobilizaciji i spremnosti za izvršenje zadataka.
Ako se naređenju - pozivu, odnosno na znak opšte ili delimične mobilizacije, građani - obveznici mobilizacije ne odazovu u broju određenom pojedinačnim planovima mobilizacije, nadležni područni organ, odnosno vojnoteritorijalni organ naređuje da služba pozivanja ponovo obavesti, odnosno uruči poziv obvezniku mobilizacije koji se nije odazvao, uz upozorenje na primenu prinude ako se ne odazove na poziv.
Građaninu obvezniku mobilizacije isplaćuje se naknada troškova prevoza do mesta javljanja određenog u mobilizacijskom pozivu.
V PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Pojedinačni planovi mobilizacije subjekata mobilizacije uskladiće se s ovom uredbom u roku od tri meseca od dana njenog stupanja na snagu.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o mobilizaciji ("Službeni list SRJ", br. 36/94 i 52/94).
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".