UREDBAO ORGANIZOVANJU I RADU SLUŽBE OSMATRANJA I OBAVEŠTAVANJA("Sl. list SRJ", br. 54/94) |
Ovom uredbom uređuju se organizovanje i rad službe osmatranja i obaveštavanja (u daljem tekstu: služba), obaveze državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica u pogledu obaveštavanja u smislu člana 50 stav 2 Zakona o odbrani, određivanje znakova za uzbunjivanje i način prenošenja tih znakova i oznake pripadnika službe.
Na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije (u daljem tekstu: SRJ) organizuje se jedinstvena služba koju čine centri za obaveštavanje, osmatračke stanice i jedinice za uzbunjivanje.
Organizaciju i rad službe u slučaju ratnog stanja, stanja neposredne ratne opasnosti ili vanrednog stanja utvrđuje savezni ministar za odbranu, u skladu sa obavezama iz Plana odbrane zemlje.
Služba obavlja sledeće poslove:
1) osmatranje, prikupljanje, obrađivanje i prikazivanje podataka i obaveštavanje o opasnostima i drugim pojavama značajnim za preduzimanje mera zaštite stanovništva i materijalnih dobara;
2) prenošenje naredbi o sprovođenju mera pripravnosti i izvršenju mobilizacije građana;
3) otkrivanje i praćenje opasnosti od ratnih dejstava sa kopna, vode i iz vazduha;
4) nuklearno-hemijsko-biološku (u daljem tekstu: NHB) kontrolu teritorije osmatranjem, otkrivanjem, identifikacijom i analizom učinaka NHB-oružja;
5) osmatranje radi utvrđivanja mogućih i nastalih opasnosti od prirodnih nesreća (oluje, poplave, snežni nanosi, klizanje zemljišta, zemljotresi i dr.) i drugih nesreća (požar, saobraćajni udesi, nesreće u rudnicima, havarije, eksplozije u preduzećima i dr.), kao i drugih opasnosti u miru i ratu;
6) obaveštavanje stanovništva, preduzeća i drugih pravnih lica, državnih organa, jedinica civilne zaštite i komandi jedinica i ustanova Vojske Jugoslavije o otkrivenim opasnostima, njihovim posledicama i preduzetim merama;
7) uzbunjivanje građana i obaveštavanje o prestanku nastalih opasnosti.
Centri za obaveštavanje obrazuju se i funkcionišu u miru i ratu.
Centri za obaveštavanje su Centar za obaveštavanje za teritoriju SRJ i centri za obaveštavanje za teritorije republika članica.
Centrom za obaveštavanje za teritoriju SRJ rukovodi Savezno ministarstvo za odbranu. Centri za obaveštavanje za teritorije republika članica organizuju se u okviru područnih organa Saveznog ministarstva za odbranu na tim teritorijama.
Centar za obaveštavanje na teritoriji za koju se obrazuje izvršava sledeće zadatke:
1) prima i prenosi naredbe i izveštaje o sprovođenju mera pripravnosti i o mobilizaciji civilnih struktura;
2) prikuplja, obrađuje i analizira podatke o svim vrstama nesreća, i o posledicama koje one mogu prouzrokovati;
3) obaveštava stanovništvo, preduzeća i druga pravna lica, državne organe i Vojsku Jugoslavije o opasnostima i njihovim posledicama;
4) razmenjuje podatke od opšteg i zajedničkog interesa sa susednim centrima za obaveštavanje, graničnim jedinicama i jedinicama vazdušnog osmatranja i javljanja Vojske Jugoslavije;
5) uzbunjuje stanovništvo.
Osmatračke stanice se organizuju na prostoru cele zemlje i raspoređuju tako da se obezbede potpuno pokrivanje teritorije i blagovremeno otkrivanje svih vrsta opasnosti sa kopna, vode i iz vazduha.
Osmatračke stanice se obrazuju i funkcionišu u ratu, a mogu se, izuzetno, mobilisati i u miru radi:
1) osmatranja vazdušnog prostora i otkrivanja, raspoznavanja i praćenja niskoletećih aviona, helikoptera i drugih letelica, kao i vazdušnih desanata;
2) osmatranja i praćenja dejstva NHB-oružja, određivanja parametara tih dejstava i utvrđivanja postojanja NHB-kontaminacije u vazduhu, vodi i na zemlji;
3) praćenja i raspoznavanja opasnosti od dejstva oklopnih, artiljerijsko-raketnih i drugih snaga neprijatelja;
4) otkrivanja i praćenja ubačenih izviđačkih i diverzantsko-terorističkih grupa;
5) merenja osnovnih meteoroloških podataka (temperatura i vlažnost vazduha, pravac i brzina vetra, padavine, vidljivost i sl.);
6) dostavljanja podataka o otkrivenim opasnostima Centru za obaveštavanje.
Jedinice za uzbunjivanje se obrazuju radi opsluživanja i održavanja tehničkih sredstava službe i uzbunjivanja stanovništva.
Jedinice za uzbunjivanje u svom sastavu imaju grupe za opsluživanje sirena i drugih sredstava za uzbunjivanje i grupe za održavanje tehničkih sredstava za uzbunjivanje.
Podaci značajni za preduzimanje mera zaštite stanovništva i materijalnih dobara u miru prikupljaju se i prenose prema listama pitanja o međusobnom obaveštavanju, koje utvrdi savezni ministar za odbranu, a u ratu - i u skladu sa obavezama utvrđenim Planom odbrane zemlje.
Za prikupljanje podataka i praćenje stanja opasnosti na kopnu, vodi i u vazduhu obezbeđuje se poseban telefonski broj: 985, preko kog građani mogu centru za obaveštavanje da dostavljaju podatke značajne za odbranu i zaštitu.
Elektroprivredna, vodoprivredna preduzeća i druga pravna lica koji koriste hidrosisteme stvorene izgradnjom visokih brana i deponija jalovine (u daljem tekstu: korisnici brana) dužni su da obezbede blagovremeno obaveštavanje i uzbunjivanje na području nizvodno od brana o mogućim opasnostima i pojavama koje mogu ugroziti stanovništvo i materijalna dobra.
Visokim branama, u smislu ove uredbe, smatraju se brane čija je građevinska visina veća od 15 m, kao i brane više od 10 m, ako im je dužina u kruni veća od 500 m ili ako je količina vode u akumulaciji veća od 1.000.000 m3, odnosno ako je na profilu brane maksimalan proticaj ispuštene vode veći od 2.000 m3 u sekundi.
Visokim branama se smatraju i druge brane, izgrađene stepenasto u nizu ili brane koje se nalaze uzvodno od naseljenih mesta.
Ministarstvo nadležno za poslove vodoprivrede vodi evidenciju o visokim branama.
Pod deponijama jalovine, u smislu ove uredbe, podrazumevaju se brane sa akumulacionim basenima formiranim za odlaganje jalovine dobijene raznim rudarskim ili industrijskim procesima.
Ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike utvrđuje spisak deponija jalovine.
Znaci za uzbunjivanje stanovništva su:
1) "opšta javna mobilizacija";
2) "vazdušna opasnost" - opasnost od napada iz vazduha;
3) "radiološko-hemijsko-biološka opasnost" - opasnost od NHB-sredstava;
4) "požarna opasnost" - opasnost od požara;
5) "opasnost od elementarnih nepogoda" - opasnost od elementarnih i drugih nesreća (poplave, lavine, klizišta zemljišta, nesreće u rudnicima i proizvodnim pogonima, saobraćajne nesreće većih razmera i dr.);
6) "prestanak opasnosti" - prestanak najavljene opasnosti.
Znaci za uzbunjivanje prenose se signalom koji emituju sirene, i to:
1) za "opštu javnu mobilizaciju" signal se emituje zavijajućim tonom sa pauzama u ukupnom trajanju 175 sekundi (12 zavijajućih tonova od po 10 sekundi i 11 pauza od po pet sekundi), s tim što se u toku prvih šest časova mobilizacije taj signal ponavlja više puta;
2) za "vazdušnu opasnost" signal se emituje zavijajućim tonom neprekidno 60 sekundi;
3) za "radiološko-hemijsko-biološku opasnost" signal se emituje zavijajućim tonom sa pauzama u ukupnom trajanju od 90 sekundi (tri zavijajuća tona od po 20 sekundi sa dve pauze od po 15 sekundi);
4) za "požarnu opasnost" signal se emituje jednoličnim tonom sa pauzama u ukupnom trajanju od 90 sekundi (tri jednolična tona od po 20 sekundi i dve pauze od po 15 sekundi);
5) za "opasnost od elementarnih nepogoda" signal se emituje kombinacijom jednoličnog i zavijajućeg tona u ukupnom trajanju od 60 sekundi (dva jednolična tona od po 20 sekundi i jedan zavijajući ton od 20 sekundi);
6) za "prestanak opasnosti" signal se emituje jednoličnim tonom u ukupnom trajanju od 60 sekundi.
Na područjima na kojima se stanovništvo ne uzbunjuje sirenama ili se sirene ne čuju, za uzbunjivanje se koriste radiodifuzna i razglasna sredstva, i druga pogodna akustična i električna i optička sredstva, što se utvrđuje planom funkcionisanja službe.
Pre i posle emitovanja signala sirenama, preko radio i televizijskih sredstava daju se obaveštenja o nastanku i pojavi opasnosti ili o njihovom prestanku.
Znaci za uzbunjivanje su jedinstveni za celu teritoriju SRJ i sa njima se stanovništvo blagovremeno upoznaje, prema odluci nadležnih republičkih organa.
Grafički prikaz signala za uzbunjivanje stanovništva dat je u prilogu koji je objavljen uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Pripadnici službe nose oznake civilne zaštite u skladu sa odredbama člana 66 Dopunskog protokola uz ženevske konvencije od 12. avgusta 1949. godine o zaštiti žrtava međunarodnih oružanih sukoba (Protokol I) i priloga I uz ovaj protokol.
Oznake civilne zaštite upotrebljavaju se za obeležavanje pripadnika službe, kao i objekata, opreme, materijalnih i drugih sredstava koje služba koristi u miru i ratu.
Organizacija i rad Službe za osmatranje, obaveštavanje i uzbunjivanje uskladiće se sa odredbama ove uredbe u roku od šest meseci od dana njenog stupanja na snagu.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o jedinstvenim osnovama za organizovanje sistema osmatranja i obaveštavanja u društveno-političkim zajednicama ("Službeni list SFRJ" - Poverljivo glasilo, br. 40/83) i Pravilnik o znacima za uzbunjivanje ("Službeni list SFRJ", br. 32/84).
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
GRAFIČKI PRIKAZ SIGNALA ZA UZBUNJIVANJE STANOVNIŠTVA
1. Opšta mobilizacija
2. Vazdušna opasnost
3. Radiološko-hemijsko-biološka opasnost
4. Požarna opasnost
5. Opasnost od elementarnih nepogoda
6. Prestanak opasnosti
