PRAVILNIKO NAČINU UTVRĐIVANJA I REŠAVANJA GRANIČNIH INCIDENATA I DRUGIH POVREDA DRŽAVNE GRANICE("Sl. list SFRJ", br. 12/80) |
Ovim pravilnikom se propisuje način utvrđivanja i rešavanja graničnih incidenata i drugih povreda državne granice i određuju prekršaji za povredu propisanog režima na državnoj granici i za te prekršaje propisuju kazne.
I Organi za utvrđivanje i rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice
Utvrđivanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice vrše organi uprave nadležni za unutrašnje poslove u saradnji sa nadležnim organima graničnih vojnih jedinica (u daljem tekstu: organi za utvrđivanje graničnih incidenata), ako međunarodnim ugovorom nije drukčije određeno.
Rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice vrše mešovite komisije predviđene međunarodnim ugovorom i savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove.
Ako postoje mešovite komisije, organi za utvrđivanje graničnih incidenata sarađuju sa jugoslovenskim predstavnicima u tim komisijama.
Mešovite komisije za rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice (u daljem tekstu: mešovite komisije) su lokalne i glavne.
Jugoslovenske predstavnike u lokalnim mešovitim komisijama imenuje savezni sekretar za unutrašnje poslove, u sporazumu sa saveznim sekretarom za narodnu odbranu, a na predlog republičkog, odnosno pokrajinskog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Jugoslovenske predstavnike u glavnim mešovitim komisijama imenuje savezni sekretar za inostrane poslove, na predlog saveznog sekretara za narodnu odbranu ili saveznog sekretara za unutrašnje poslove.
Organi za utvrđivanje graničnih incidenata mogu se, pri utvrđivanju i rešavanju graničnih incidenata i drugih povreda državne granice, koristiti stručnjacima drugih državnih organa, organizacija udruženog rada ili drugih samoupravnih organizacija i zajednica.
II Utvrđivanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice
Pod graničnim incidentom ili drugom povredom državne granice, u smislu ovog pravilnika, podrazumeva se povreda državne granice Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, a naročito pucanje vatrenim oružjem preko državne granice ili uzimanje na nišan pripadnika obezbeđenja državne granice ili građanina susedne države, povreda vazdušnog prostora, povreda teritorijalnog mora i graničnih voda na rekama i jezerima, snimanje zemljišta i objekata na teritoriji susedne države, zagađivanje teritorije susedne države biološkim, hemijskim i drugim štetnim i po zdravlje opasnim materijama, vređanje zvaničnih organa ili predstavnika, odnosno građana susedne države, osvetljavanje teritorije susedne države, izazivanje požara na državnoj granici ili njegovo namerno širenje sa teritorije jedne države na teritoriju druge države, oštećenje ili uništenje graničnih oznaka.
Postupak za utvrđivanje graničnih incidenata ili drugih povreda državne granice preduzima se sa ciljem da se utvrde okolnosti i uzroci zbog kojih je došlo do graničnog incidenta ili druge povrede državne granice i posledice koje su time nastupile.
Postupak za utvrđivanje graničnih incidenata ili drugih povreda državne granice obuhvata izlazak na mesto na kome se granični incident ili druga povreda državne granice desila, obezbeđivanje tragova i drugih materijalnih dokaza od značaja za utvrđivanje postojanja graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, sastavljanje zapisnika o uviđaju i preduzimanju drugih mera potrebnih za utvrđivanje činjeničnog stanja.
Radnici organa uprave nadležnih za unutrašnje poslove i pripadnici graničnih vojnih jedinica dužni su da, čim primete ili saznaju da je izvršena koja od radnji koja predstavlja granični incident ili drugu povredu državne granice, obaveste organ za utvrđivanje graničnih incidenata na čijem području je radnja izvršena, kao i da preduzmu mere potrebne za obezbeđenje tragova i drugih materijalnih dokaza o izvršenoj radnji.
Obaveštenje o saznanju za izvršenje radnje koja predstavlja granični incident ili drugu povredu državne granice treba da sadrži datum i čas izvršenja radnje, podatke o izvršiocu, načinu, sredstvima i mestu izvršenja, podatke o posledicama koje su izvršenjem radnje nastupile i ostala zapažanja, od značaja za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice.
Ako je izvršena povreda vazdušnog prostora Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u obaveštenju pored podataka iz stava 1 ovog člana, moraju se navesti i podaci o uočenoj vrsti i oznaci vazduhoplova kojim je povreda izvršena, pravcu i visini leta, dubini i širini povrede vazdušnog prostora, meteorološkim prilikama, mestu sa kog je uočena izvršena povreda i vremenu i pravcu u kome je vazduhoplov napustio vazdušni prostor Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Ako je radnja koja predstavlja granični incident ili drugu povredu državne granice izvršena u obalnom moru Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili na rekama i jezerima uz državnu granicu u obaveštenju, pored podataka iz stava 1 ovog člana, moraju se navesti i podaci o vrsti plovila, poziciji i kretanju plovila i meteorološkim prilikama.
Ako je povreda vazdušnog prostora Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije izvršena skretanjem vazduhoplova sa određenog vazdušnog puta ili graničnog koridora, savezni organ uprave nadležan za kontrolu letenja i vođenje vazduhoplova će, odmah po saznanju da je povreda izvršena utvrditi činjenice u vezi sa povredom vazdušnog prostora, i o tome obavestiti savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Ako je povreda vazdušnog prostora Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije izvršena na drugi način, osim skretanjem vazduhoplova sa određenog vazdušnog puta ili graničnog koridora, nadležni vojni organ će, odmah po saznanju da je povreda izvršena, utvrditi činjenice u vezi sa povredom vazdušnog prostora, i o tome izvestiti savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Organ za utvrđivanje graničnih incidenata na čijem području je izvršena radnja koja predstavlja granični incident ili drugu povredu državne granice odmah po prijemu obaveštenja ili čim na drugi način sazna za izvršenu radnju, stupiće u vezu sa nadležnom graničnom vojnom jedinicom i jugoslovenskim predstavnicima u lokalnoj mešovitoj komisiji i u saradnji sa njima izvršiti uviđaj i prikupiti dokaze potrebne za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede granice i posledice koje su time nastupile.
Uviđaj se obavezno vrši kad povredom graničnog incidenta ili druge povrede državne granice nastupi smrt ili telesna povreda lica, ili kad je društvena imovina ili imovina građana znatnije oštećena.
O izvršenom uviđaju radi utvrđivanja graničnog incidenta ili druge povrede državne granice sastavlja se zapisnik o uviđaju, a ako se vrši rekonstrukcija događaja - i zapisnik o rekonstrukciji događaja izrađuje skica lica mesta i fotografišu objekti na licu mesta prikupljaju izjave svedoka, nalazi i mišljenja veštaka i predmeti nađeni na licu mesta koji mogu biti od značaja za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice.
U zapisnik o uviđaju unose se sve činjenice u vezi sa izvršenim incidentom ili drugom povredom državne granice i okolnosti pod kojima su oni izvršeni.
Zapisnik o uviđaju sastoji se od uvodnog i opisnog dela.
Uvodni deo zapisnika o uviđaju sadrži naziv organa, imena službenih lica koja vrše uviđaj, podatak o mestu i datum vršenja uviđaja i podatak o vrsti graničnog incidenta ili druge povrede državne granice.
Opisni deo zapisnika o uviđaju sadrži iscrpan opis graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, podatak o položaju i mestu na kome je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice, podatke o načinu i vremenu izvršenja, opis predmeta kojim je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice, podatke o rasporedu i položaju objekta na kome je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice, podatke o licima koja su učestvovala u izvršenju graničnog incidenta ili druge povrede državne granice i naznačenje posledica koje su nastupile.
Ako je kao posledica graničnog incidenta ili druge povrede državne granice nastupila smrt ili telesna povreda lica, u zapisnik se unose i sledeći podaci:
1) kad nastupi smrt: uzrok smrti, položaj leša i opis rana na njemu, opis odeće i obuće ubijenog, mesto sa kojeg je otvorena vatra, kad je smrt nastupila, da li je lice moglo ostati u životu da mu je blagovremeno ukazana lekarska pomoć, da li su povrede na lešu naknadno nanesene i opis predmeta nađenih kod ubijenog,
2) kad nastupi teža telesna povreda: lokacija rane, u kakvom se stanju nalazi ranjeno lice, kuda je upućeno ranjeno lice, stepen opasnosti po život i rok potreban za lečenje.
Zapisnik o uviđaju potpisuje službeno lice koje rukovodi uviđajem.
Ako je uviđaj izvršen uz učešće jugoslovenskog predstavnika u mešovitoj komisiji, zapisnik o uviđaju potpisuje i predstavnik te komisije.
Ako mesto na kome je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice treba da bude fotografisano, fotografisanje treba izvršiti tako da fotografija daje što verniju predstavu o objektu i predmetima koji sadrže tragove i druge dokaze u vezi sa izvršenim graničnim incidentom ili drugom povredom državne granice.
Skica ili crtež mesta na kome je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice treba da sadrži prikaz i opis objekta i predmeta, naziv skiciranog prostora, oznake strana sveta, razmer skice, odnosno crteža, legendu, podatak o mestu i datum izrade skice, odnosno crteža i potpis lica koje je izradilo skicu, odnosno crtež.
Ako je potrebno da se naknadno utvrde pojedine činjenice i okolnosti pod kojima je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice, ili ako to zahteva predstavnik strane države u mešovitoj komisiji, može se izvršiti rekonstrukcija graničnog incidenta ili druge povrede državne granice.
Zapisnik o rekonstrukciji događaja sadrži podatke i okolnosti pod kojima je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice. Zapisnik potpisuje službeno lice koje rukovodi rekonstrukcijom događaja.
Pri vršenju uviđaja radi utvrđivanja graničnog incidenta ili druge povrede državne granice službeno lice dužno je da utvrdi da li je tim incidentom ili drugom povredom državne granice pričinjena materijalna šteta na društvenoj imovini ili imovini građana.
Procenu materijalne štete vrši komisija stručnjaka čije članove imenuje organ uprave u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za unutrašnje poslove.
Ako strano plovilo učini granični incident ili drugu povredu državne granice u teritorijalnom moru ili graničnim vodama na rekama i jezerima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, organ za utvrđivanje graničnih incidenata će utvrditi karakter povrede i identitet stranog plovila i izvršiti pregled plovila i posade, i o tome sastaviti zapisnik.
Zapisnik o pregledu plovila i posade stranog plovila treba da sadrži naziv i podatak o pripadnosti plovila, ime i prezime zapovednika plovila, broj i spisak članova posade, podatke o tačnim pozicijama na kojima je plovilo osmotreno i zaustavljeno, razloge i način zaustavljanja, podatke o meteorološkim prilikama pod kojima je vršena plovidba i druge okolnosti od značaja za utvrđivanje povrede teritorijalnog mora, odnosno graničnih voda na rekama i jezerima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Uz zapisnik se prilažu izvod iz brodskog dnevnika patrolnog čamca i izvod pomorske karte sa tačno ucrtanim pozicijama presretanja i zaustavljanja plovila.
Zapisnik iz stava 2 ovog člana potpisuju zapovednik patrolnog čamca i zapovednik stranog plovila. Ako zapovednik stranog plovila odbije da potpiše zapisnik, zapovednik patrolnog čamca sastaviće o tome zabelešku koju prilaže uz zapisnik.
Ako strani ratni brod ili brod u javnoj službi izvrši povredu propisanog režima u teritorijalnom moru ili graničnim vodama na rekama i jezerima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, pa se njegov prolazak smatra opasnim, zapovednik patrolnog čamca upozoriće takav brod da napusti teritorijalno more, odnosno granične vode na rekama i jezerima.
U slučaju iz stava 1 ovog člana zapovednik patrolnog čamca dužan je da sastavi zapisnik koji treba da sadrži sledeće podatke: vreme uplovljenja stranog broda u teritorijalno more ili granične vode na rekama i jezerima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, geografsku poziciju, kategoriju i državnu pripadnost stranog broda, pravac kretanja, signale koje je stranom brodu uputio patrolni čamac i odgovore koje je dobio, vreme zadržavanja stranog broda u teritorijalnom moru ili graničnim vodama na rekama i jezerima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i druge okolnosti od značaja za utvrđivanje povrede granice. Uz zapisnik se prilaže izvod iz dnevnika patrolnog čamca.
Ako predstavnici susedne države najave da je izvršen granični incident ili druga povreda granice susedne države ili se na drugi način sazna o takvom incidentu ili povredi, organ nadležan za utvrđivanje graničnih incidenata, u saradnji sa nadležnom graničnom vojnom jedinicom i jugoslovenskim predstavnicima u lokalnoj mešovitoj komisiji, a pošto proveri dobijeno obaveštenje ili saznanje postupiće po odredbi člana 24 stav 1 ovog pravilnika.
Ako je izvršena povreda državne granice Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili je izvršena druga povreda državne granice, organ za utvrđivanje graničnih incidenata najaviće izvršenje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice organu susedne države, tek kad za to dobije odobrenje republičkog, odnosno pokrajinskog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Ako se prilikom prikupljanja dokaza utvrdi da granični incident ili druga povreda granice ima i obeležje krivičnog dela koje se goni po službenoj dužnosti, organ za utvrđivanje graničnih incidenata postupiće po odredbama Zakona o krivičnom postupku ("Službeni list SFRJ", br. 4/77).
Ako se ustanovi da činjenično stanje u vezi sa izvršenim graničnim incidentom ili drugom povredom državne granice nije u dovoljnoj meri utvrđeno i da su potrebna dopunska razjašnjenja, savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove ili republički, odnosno pokrajinski organ uprave nadležan za unutrašnje poslove može zatražiti od organa koji je sprovodio postupak za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice da ponovo ispita činjenično stanje i prikupi nove dokaze.
III Rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice
Mešovite komisije rešavaju granične incidente i druge povrede državne granice na način određen međunarodnim ugovorom o utvrđivanju i rešavanju graničnih incidenata i drugih povreda državne granice.
Ako međunarodnim ugovorom nije predviđeno postojanje mešovitih komisija granične incidente rešava diplomatskim putem savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove, a na predlog saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove. O rezultatu rešavanja graničnog incidenta ili druge povrede državne granice savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove obaveštava savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove i savezni organ uprave nadležan za poslove narodne odbrane.
Ako je graničnim incidentom ili drugom povredom državne granice pričinjena materijalna šteta, visina materijalne štete i obeštećenje utvrđuju se na način predviđen međunarodnim ugovorom.
Ako međunarodnim ugovorom nije predviđen način utvrđivanja visine materijalne štete i obeštećenja, dokumentacija koja se odnosi na utvrđivanje visine materijalne štete i obeštećenja dostavlja se preko saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove saveznom organu uprave nadležnom za inostrane poslove, radi regulisanja obeštećenja diplomatskim putem.
IV Evidencija i izveštavanje
Organ nadležan za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice vodi evidenciju o graničnim incidentima i drugim povredama državne granice, koja sadrži datum, čas i podatak o mestu izvršenja radnje koja predstavlja granični incident ili drugu povredu državne granice i podatak o vrsti graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, podatke o izvršiocu graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, podatke o nastupelim posledicama i načinu rešavanja graničnog incidenta ili druge povrede državne granice.
Organ nadležan za utvrđivanje graničnih incidenata na čijem području je izvršen granični incident ili druga povreda državne granice o tome će, bez odlaganja obavestiti republički, odnosno pokrajinski organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Republički odnosno pokrajinski organ uprave nadležan za unutrašnje poslove po prijemu obaveštenja iz stava 1 ovog člana proverava po potrebi činjenice navedene u obaveštenju o izvršenom graničnom incidentu ili drugoj povredi državne granice i o tome, bez odlaganja obaveštava savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Najava graničnog incidenta ili druge povrede državne granice nadležnom organu susedne države vrši se po pribavljenoj saglasnosti saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Ako međunarodnim ugovorom nije predviđeno obrazovanje mešovite komisije za rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice, organ nadležan za utvrđivanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice koji je vodio postupak za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice dostaviće svu dokumentaciju koju je u postupku prikupio republičkom, odnosno pokrajinskom organu uprave nadležnom za unutrašnje poslove.
Republički, odnosno pokrajinski organ uprave nadležan za unutrašnje poslove dostaviće dokumentaciju iz stava 1 ovog člana saveznom organu uprave nadležnom za unutrašnje poslove.
Ako je međunarodnim ugovorom predviđeno obrazovanje mešovite komisije za rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice, organ iz stava 1 ovog člana dokumentaciju koju je prikupio prilikom vođenja postupka za utvrđivanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, dostaviće jugoslovenskim predstavnicima u mešovitoj komisiji.
Jugoslovenski predstavnici u mešovitoj komisiji za rešavanje graničnih incidenata i drugih povreda državne granice, po završenom postupku za rešavanje graničnog incidenta ili druge povrede državne granice, dostaviće celokupnu dokumentaciju o graničnom incidentu ili drugoj povredi državne granice saveznom organu uprave nadležnom za unutrašnje poslove i saveznom organu uprave nadležnom za poslove narodne odbrane.
V Kaznene odredbe
Novčanom kaznom do 10.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija udruženog rada ili drugo pravno lice:
1) čiji vazduhoplov povredi vazdušni prostor druge države,
2) čije plovilo povredi teritorijalne vode druge države,
3) koje nije preduzelo mere radi sprečavanja graničnog incidenta ili druge povrede granice od strane njegovih radnika.
Novčanom kaznom do 1.000 dinara za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada ili drugom pravnom licu.
Novčanom kaznom do 2.000 dinara kazniće se za prekršaj pojedinac, zapovednik vazduhoplova, odnosno zapovednik plovila ili drugo odgovorno lice:
1) ako puca vatrenim oružjem preko državne granice ili uzima na nišan pripadnika organa obezbeđenja granice ili građanina susedne države,
2) ako vazduhoplovom povredi vazdušni prostor druge države,
3) ako plovilom povredi teritorijalne vode druge države,
4) ako prelaženjem preko državne granice povredi teritoriju, teritorijalne ili granične vode susedne države,
5) ako snima zemljište i objekte na teritoriji susedne države,
6) ako vrši zagađivanje teritorije susedne države biološkim, hemijskim ili drugim štetnim i po zdravlje opasnim materijama,
7) ako vređa zvanični organ ili predstavnika, odnosno građanina susedne države,
8) ako osvetljavanjem teritorije susedne države izazove granični incident,
9) ako izazove požar na granici ili ga namerno proširi sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije na teritoriju druge države,
10) ako pomeri, ošteti ili uništi graničnu oznaku,
11) ako prouzrokuje granični incident ili drugu povredu državne granice.
VI Završna odredba
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".