ZAKONO REGULISANJU JAVNOG DUGA SAVEZNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE PO OSNOVU DEVIZNE ŠTEDNJE GRAĐANA("Sl. list SRJ", br. 36/2002 i "Sl. glasnik RS", br. 80/2004 - odluka USRS) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim zakonom uređuju se uslovi i način regulisanja obaveza po osnovu devizne štednje građana iz člana 2 Zakona o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana ("Sl. list SRJ", br. 59/98, 44/99 i 53/2001) (u daljem tekstu: Zakon) koja je, u skladu sa članom 4 Zakona, pretvorena u oročeni depozit kod ovlašćenih banaka i postala javni dug Savezne Republike Jugoslavije.
Javni dug iz člana 1 ovog zakona iznosi 4,2 milijarde evra i obuhvata:
- stanje devizne štednje građana na dan 31. marta 2002. godine, obračunato kao razlika stanja devizne štednje kod ovlašćenih banaka iz člana 2 Zakona na dan 31. decembra 1997. godine i isplata izvršenih do 31. marta 2002. godine - u iznosu 3,2 milijarde evra;
- pripisanu kamatu, obračunatu po kamatnoj stopi od 2% godišnje, i kursne razlike obračunate za period od 1. januara 1998. do 31. marta 2002. godine - u iznosu 0,4 milijarde evra;
- kamatu, obračunatu po kamatnoj stopi od 2% godišnje, za period od 1. aprila 2002. godine do rokova dospeća utvrđenih ovim zakonom - u iznosu 0,6 milijarde evra.
Obaveza Savezne Republike Jugoslavije po osnovu javnog duga utvrđenog na način iz člana 2 ovog zakona postaje, od dana stupanja na snagu tog zakona, obaveza, odnosno dug Republike Srbije i Republike Crne Gore - srazmerno visini devizne štednje građana čije je prebivalište na teritoriji tih republika.
II DINAMIKA IZVRŠENJA OBAVEZA PREMA DEVIZNIM ŠTEDIŠAMA
Obaveze prema deviznim štedišama izvršavaju se prema sledećoj dinamici:
- u toku 2002. godine - u visini do 276,10 evra,
- 31. maja 2003. godine - u visini do 380 evra,
- 31. maja 2004. godine - u visini do 530 evra.
Preostali iznos obaveza prema deviznim štedišama isplaćuje se u 12 godišnjih rata, koje rastu po stopi geometrijske progresije od 10% i dospevaju svakog 31. maja u periodu od 2005. do 2016. godine, a izračunavaju se množenjem tog iznosa sledećim koeficijentima:
- za 2005. godinu - koeficijentom 0,05425092,
- za 2006. godinu - koeficijentom 0,05967601,
- za 2007. godinu - koeficijentom 0,06564361,
- za 2008. godinu - koeficijentom 0,07220798,
- za 2009. godinu - koeficijentom 0,07942877,
- za 2010. godinu - koeficijentom 0,08737165,
- za 2011. godinu - koeficijentom 0,09610881,
- za 2012. godinu - koeficijentom 0,10571970,
- za 2013. godinu - koeficijentom 0,11629167,
- za 2014. godinu - koeficijentom 0,12792083,
- za 2015. godinu - koeficijentom 0,14071292,
- za 2016. godinu - koeficijentom 0,15478421.
Devizni štediša ima pravo na isplatu godišnje rate u visini od najmanje 500 evra ako su godišnje rate iz stava 2 ovog člana manje od tog iznosa.
Pravo na isplatu u smislu ovog člana, uključujući i unapred obračunatu kamatu po stopi od 2% godišnje, utvrđuje se po jednom deviznom štednom ulogu.
III NAČIN REGULISANJA JAVNOG DUGA SAVEZNE REPUBLIKE
JUGOSLAVIJE - OBVEZNICE
Radi regulisanja javnog duga Savezne Republike Jugoslavije koji je postao dug Republike Srbije i Republike Crne Gore, Republika Srbija i Republika Crna Gora, u skladu sa odredbama ovog zakona, emitovaće obveznice, koje glase na evro.
Obveznice iz stava 1 ovog člana emituju se u nematerijalnom obliku, bez kupona, pojedinačno za svaku godinu, i registruju kod Narodne banke Jugoslavije - Zavoda za obračun i plaćanja - Centralnog registra, depoa i kliringa hartija od vrednosti (u daljem tekstu: Centralni registar).
Obveznice iz stava 1 ovog člana glase na ime i prenosive su, a isplaćuju se u evrima ili, na zahtev vlasnika tih obveznica - u dinarima.
Osnovne elemente obveznica, iznos emisije, kao i uslove distribucije i naplate obveznica, propisuju vlade Republike Srbije i Republike Crne Gore.
Obveznicama iz člana 5 ovog zakona regulišu se obaveze prema deviznim štedišama utvrđene u smislu člana 4 tog zakona, osim obaveza koje su izvršene do dana emisije obaveznica iz člana 5 ovog zakona.
Obaveze prema deviznim štedišama utvrđene u smislu člana 4 ovog zakona regulišu se na dan emisije obveznica iz stava 1 ovog člana - konverzijom štednih uloga građana u obveznice.
Propisima iz člana 5 stav 4 ovog zakona, vlade Republike Srbije i Republike Crne Gore utvrdiće rok dospeća obveznica kojima se regulišu obaveze koje dospevaju u 2002. godini a nisu izmirene do dana emisije obveznica iz tog člana.
Vrednost izvršene konverzije štednih uloga građana u obveznice evidentira se u štednim knjižicama i registruje u Centralnom registru - na računu hartija od vrednosti, a deviznom štediši se o tome uručuje potvrda. Na osnovu računa otvorenog u Centralnom registru, devizni štediša ostvaruje prava iz obveznica - isplatu u rokovima iz ovog zakona, prenos vlasništva, trgovinu i druga prava.
Devizna knjižica iz stava 1 ovog člana služi deviznom štediši kao dokaz da je njegov štedni ulog konvertovan u obveznice.
Ovlašćene banke iz člana 2 Zakona, banke koje su usled statusnih promena postale pravni sledbenici tih banaka, kao i banke koje, u skladu s propisima kojima se uređuju sanacija, stečaj i likvidacija banaka, preuzimaju poslove u vezi sa isplatom devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka iz tog člana nad kojima je pokrenut postupak stečaja ili likvidacije - dužne su da, na dan emisije obveznica, neisplaćene devizne štedne uloge građana preračunaju u evre i iskažu u evrima, utvrde obaveze prema deviznim štedišama u smislu člana 4 ovog zakona i izvrše konverziju tih uloga u obveznice na način utvrđen članom 6 tog zakona.
Bliže uslove i način vršenja konverzije štednih uloga građana u obveznice u smislu ovog zakona, način njihovog knjigovodstvenog evidentiranja, kao i način registracije obveznica u Centralnom registru, propisuje Narodna banka Jugoslavije.
Promet obveznica emitovanih u skladu sa ovim zakonom je slobodan i oslobođen poreza na promet, provizije na platni promet, poreza na kapitalnu dobit, poreza na finansijske transakcije, kao i drugih poreza.
Domaće pravno lice i preduzetnik, domaće fizičko lice i građani na privremenom radu u inostranstvu, kao i strano fizičko i pravno lice, obveznice iz člana 5 ovog zakona mogu kupovati i prodavati na finansijskoj berzi za devize.
Devize ostvarene prodajom obveznica u smislu člana 10 stav 2 ovog zakona, domaće pravno lice i preduzetnik i strano fizičko i pravno lice drže na deviznom računu.
Devize iz stava 1 ovog člana, kao i devize ostvarene naplatom obveznica u roku dospeća, strano fizičko i pravno lice mogu slobodno transferisati u inostranstvo.
Obveznice iz člana 5 ovog zakona kojima su regulisane obaveze prema deviznim štedišama u smislu člana 6 stav 2 ovog zakona mogu se, pre roka dospeća, koristiti za:
1) kupovinu akcija preduzeća u procesu svojinske transformacije, radi prodaje društvenog kapitala;
2) kupovinu akcija ovlašćenih banaka;
3) kupovinu stanova, stambenih objekata, poslovnog prostora, zemljišta i druge imovine u državnoj svojini.
Bliže uslove korišćenja obveznica za namene iz stava 1 ovog člana utvrđuju vlasnici imovine iz tog stava.
Vlasnik obveznica iz člana 5 ovog zakona može tim obveznicima, u rokovima njihovog dospeća, pored plaćanja iz člana 12 tog zakona - plaćati i porez na promet, akcize, porez na imovinu, porez na dohodak građana i porez na dobit korporacija.
Inicijalni vlasnik obveznica iz člana 5 ovog zakona može te obveznice koristiti i pre roka dospeća, i to za plaćanje troškova lečenja, za nabavku lekova, za plaćanje troškova sahrane i u drugim slučajevima - do iznosa stvarnih troškova, pod uslovima i do iznosa koje propišu republičke vlade.
Inicijalnim vlasnikom iz stava 1 ovog člana smatra se devizni štediša čija je štednja konvertovana u obveznice u smislu člana 6 stav 2 ovog zakona.
IV IZVORI SREDSTAVA ZA ISPLATU OBVEZNICA
Sredstva za isplatu obveznica u smislu ovog zakona obezbeđuju Republika Srbija i Republika Crna Gora, u skladu s rokovima i u visini utvrđenim tim zakonom.
Sredstva iz stava 1 ovog člana uplaćuju se na poseban račun otvoren kod Narodne banke Jugoslavije.
Bliže uslove kupovine deviznih sredstava radi isplate obveznica iz člana 5 ovog zakona utvrđuje Narodna banka Jugoslavije.
Ovlašćene banke iz člana 2 Zakona i banke pravni sledbenici tih banaka, koje su bile obavezne da obezbeđuju sredstva za isplatu javnog duga Savezne Republike Jugoslavije u smislu čl. 6 i 7 Zakona - oslobađaju se te obaveze i stupaju u obavezu prema Republici Srbiji, odnosno Republici Crnoj Gori.
Obaveze banaka iz stava 1 ovog člana, u visini od 15% javnog duga utvrđenog u članu 2 ovog zakona, umanjuju se za iznos koji su te banke uplatile do dana donošenja odluke o emisiji obveznica u smislu tog zakona i za iznos neiskompenzovanog dela potraživanja tih banaka od Savezne Republike Jugoslavije i republika članica u skladu s članom 26 Zakona.
Način i uslove regulisanja obaveza Republike Srbije, odnosno Republike Crne Gore prema bankama iz stava 1 ovog člana, ako su obaveze ovih banaka utvrđene stavom 2 tog člana manje od potraživanja tih banaka, propisuju vlade Republike Srbije, odnosno Republike Crne Gore.
Radi regulisanja obaveza iz člana 16 ovog zakona, banke iz tog člana dužne su da, u roku od 30 dana od dana kad im Narodna banka Jugoslavije dostavi pismeni nalog, donesu odluku o emisiji akcija - u iznosu navedenom u tom nalogu.
Akcije iz stava 1 ovog člana su obične akcije, s pravom glasa, i njihova nominalna vrednost iznosi 10.000 dinara.
Jedna akcija iz stava 1 ovog člana nosi jedan glas.
Republika Srbija i Republika Crna Gora akcije iz stava 1 ovog člana kupuju od banaka iz tog stava - konverzijom potraživanja od tih banaka u akcionarski ulog, čime se poboljšava struktura bilansa ovih banaka, smanjuju njihovi operativni troškovi i povećava njihov kapital.
Za emisiju i kupovinu akcija iz ovog člana nije potrebno odobrenje nadležnog saveznog organa.
Banci koja odluku o emisiji akcija ne donese u roku utvrđenom u stavu 1 ovog člana, Narodna banka Jugoslavije oduzeće dozvolu za rad i pokrenuće protiv nje postupak likvidacije, u skladu sa saveznim zakonom.
Agencija za osiguranje depozita, sanaciju, stečaj i likvidaciju banaka (u daljem tekstu: Agencija) organizuje i prati kupovinu akcija iz člana 17 ovog zakona i u ime Republike Srbije i Republike Crne Gore učestvuje u upravljanju bankama iz člana 16 tog zakona po osnovu tih akcija.
Republika Srbija i Republika Crna Gora dužne su da, najkasnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, počnu da prodaju akcije iz člana 17 tog zakona.
Agencija organizuje i prati prodaju akcija iz stava 1 ovog člana.
Sredstva dobijena prodajom akcija u smislu stava 1 ovog člana uplaćuju se na posebne račune Republike Srbije i Republike Crne Gore kod Narodne banke Jugoslavije i služe isključivo za izmirenje obaveza po ovom zakonu.
Sredstva za izmirenje obaveza banaka iz člana 2 Zakona nad kojima je otvoren postupak stečaja, odnosno likvidacije, do okončanja tog postupka, a u visini utvrđenoj na način iz člana 16 ovog zakona obezbeđuju Republika Srbija i Republika Crna Gora - proporcionalno obavezama tih banaka po osnovu devizne štednje građana čije je prebivalište na teritoriji tih republika.
Organ nadležan za sprovođenje postupaka iz stava 1 ovog člana dužan je da sredstva iz stečajne, odnosno likvidacione mase prenese na račun budžeta republike koja izmiruje obavezu banaka iz tog stava - do visine ukupno utvrđenih obaveza tih banaka.
V POSEBNE ODREDBE
Državljani bivših republika SFRJ, koje nisu u sastavu Savezne Republike Jugoslavije, a koji su deviznu štednju iz člana 2 Zakona položili kod ovlašćenih banaka sa sedištem na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije, kao i državljani Savezne Republike Jugoslavije koji su tu štednju položili kod filijala banaka iz tog člana koje su se nalazile na teritoriji bivših republika SFRJ do momenta otcepljenja tih republika - svoja potraživanja po osnovu devizne štednje građana ostvaruju na način koji se ugovori sa državama sukcesorima SFRJ.
Građani na privremenom radu u inostranstvu i strana fizička lica, koji su deviznu štednju položili kod banaka iz člana 2 Zakona, pravo na isplatu te štednje ostvaruju u skladu sa ovim zakonom.
Sredstva za isplatu devizne štednje iz stava 2 ovog člana obezbeđuju Republika Srbija i Republika Crna Gora - prema sedištu banaka kod kojih je ta štednja položena.
Pravo na isplatu obaveza prema deviznim štedišama utvrđeno članom 4 ovog zakona uvećava se za iznos isplata koje, prema članu 10 Zakona, nisu izvršene za 2000, 2001. i 2002. godinu i umanjuje za iznos preuzetih obveznica serije A za period od 2002. do 2004. godine, a pravo na godišnju isplatu utvrđeno u smislu člana 4 stav 3 ovog zakona umanjuje se za iznos preuzetih obveznica serije B, emitovanih na osnovu Odluke o emisiji obveznica Savezne Republike Jugoslavije za izmirenje obaveza po osnovu devizne štednje građana ("Službeni list SRJ", br. 4/2001, 6/2001 i 27/2001) (u daljem tekstu: Odluka).
Pravo po osnovu obveznica serija A i B, emitovanih u skladu sa Odlukom, koje su deviznim štedišama uručene do dana donošenja odluke o emisiji obveznica u smislu ovog zakona, ostvaruje se prema Odluci.
Vlasnici obveznica serije B mogu ih zameniti za nove obveznice emitovane u smislu ovog zakona.
Obveznice serije A i B, koje su emitovane u skladu sa Odlukom i štedišama uručene do dana donošenja odluke o emisiji obveznica u smislu ovog zakona - domaće pravno lice i preduzetnik, domaće fizičko lice, građani na privremenom radu u inostranstvu, kao i strano fizičko i pravno lice, mogu iznositi iz zemlje i unositi u zemlju pod uslovima i na način koje propiše Narodna banka Jugoslavije.
Obveznice serije A i B, koje su emitovane u skladu sa Odlukom, distribuiraju se do dana donošenja odluke o emisiji obveznica u smislu ovog zakona.
Ovlašćene banke iz člana 8 ovog zakona dužne su da neuručene obveznice iz stava 1 ovog člana vrate Narodnoj banci Jugoslavije, i to najkasnije u roku od pet dana od dana donošenja odluke o emisiji obveznica u smislu ovog zakona.
VI KAZNENE ODREDBE
Novčanom kaznom od 900.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup banka iz člana 8 ovog zakona:
1) ako na dan emisije obveznica iz člana 5 ovog zakona ne izvrši konverziju štednih uloga građana u obveznice (član 6 stav 2);
2) ako vrednost izvršene konverzije štednih uloga građana u obveznice ne evidentira u štedne knjižice, ne registruje u Centralnom registru i deviznom štediši o tome ne uruči potvrdu (član 7 stav 1);
3) ako na dan emisije obveznica, neisplaćene devizne štedne uloge građana ne preračuna u evre i ne iskaže u evrima, kao i ako ne utvrdi obavezu prema deviznom štediši u smislu člana 4 ovog zakona (član 8);
4) ako neuručene obveznice serije A i B, koje su emitovane u skladu sa Odlukom, Narodnoj banci Jugoslavije ne vrati u utvrđenom roku (član 25 stav 2).
Za radnje iz stava 1 ovog člana kazniće se za privredni prestup i odgovorno lice u banci iz člana 8 ovog zakona - novčanom kaznom od 20.000 do 200.000 dinara.
Novčanom kaznom od 90.000 do 450.000 dinara kazniće se za privredni prestup domaće pravno ili strano pravno lice:
1) ako devize ostvarene prodajom obveznica u smislu člana 10 stav 2 ovog zakona ne drži na deviznom računu (član 11 stav 1);
2) ako ne postupi u skladu s propisom Narodne banke Jugoslavije (član 24).
Za radnje iz stava 1 ovog člana kazniće se za privredni prestup i odgovorno lice u domaćem pravnom, odnosno stranom pravnom licu - novčanom kaznom od 3.000 do 15.000 dinara.
Novčanom kaznom od 900 do 9.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik za radnje iz člana 27 ovog zakona.
Za radnje iz stava 1 ovog člana može se uz novčanu kaznu izreći i zaštitna mera zabrane vršenja samostalne delatnosti, u trajanju od tri meseca do jedne godine.
Novčanom kaznom od 900 do 21.000 dinara kazniće se za prekršaj strano fizičko lice ako devize ostvarene prodajom obveznica u smislu člana 10 stav 2 ovog zakona ne drži na deviznom računu (član 11 stav 1).
Novčanom kaznom od 900 do 21.000 dinara kazniće se za prekršaj domaće i strano fizičko lice, kao i građani na privremenom radu u inostranstvu, ako ne postupe u skladu s propisom Narodne banke Jugoslavije (član 24).
VII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Deponovanu deviznu štednju koju je Narodna banka Jugoslavije isplatila u periodu od 1994. do 1999. godine, a koja nije obuhvaćena Zakonom, u visini od 550 miliona dinara, izmiriće Savezna Republika Jugoslavija, u 12 godišnjih rata, počev od 2005. godine.
Bankama koje, u skladu s propisima kojima se uređuju sanacija, stečaj i likvidacija banaka, preuzimaju poslove u vezi sa isplatom devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka iz člana 2 Zakona nad kojima je pokrenut postupak stečaja ili likvidacije - Republika Srbija i Republika Crna Gora obezbediće posebna sredstva za obavljanje tih poslova.
Nosioci obaveza iz člana 6 Zakona dužni su da za isplate u 2002. godini obezbede sredstva za izmirenje obaveza u procentima utvrđenim tim članom, odnosno srazmerno učešću u visini sredstava utvrđenih za tu godinu prema članu 7 Zakona.
U periodu od 2003. do 2016. godine, sredstva za izmirivanje obaveza po ovom zakonu obezbeđuju se u skladu sa čl. 15, 19 i 20 tog zakona.
Obveznice serije A i B, koje su emitovane u skladu sa Odlukom, mogu se, pre roka njihovog dospeća, koristiti za namene i do iznosa utvrđenih Odlukom o prevremenom otkupu obveznica Savezne Republike Jugoslavije po osnovu devizne štednje građana radi plaćanja određenih troškova ("Službeni list SRJ", br. 7/2001 i 10/2002) - do dana donošenja propisa iz člana 14 stav 1 ovog zakona.
Propisom iz člana 14 stav 1 ovog zakona, republičke vlade utvrdiće da se obveznice iz stava 1 ovog člana mogu koristiti na isti način i pod istim uslovima kao i obveznice iz člana 5 ovog zakona.
Uslovi i način izmirivanja obaveza po osnovu devizne štednje iz člana 3 Zakona koja je pretvorena u oročeni depozit kod ovlašćenih banaka i predstavlja javni dug Savezne Republike Jugoslavije u skladu s članom 4 Zakona, regulisaće se posebnim zakonom.
Danom stupanja na snagu ovog zakona obustavljaju se sudski postupci za naplatu devizne štednje obuhvaćene ovim zakonom, uključujući i izvršne postupke.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana ("Službeni list SRJ", br. 59/98, 44/99 i 53/2001).
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
Odredba člana 19 stav 1 Zakona o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po osnovu devizne štednje građana u delu u kome je propisana obaveza prodaje akcija čiji je vlasnik Republika Srbija, a koji glasi: "domaćim pravnim licima u privatnoj svojini i stranim pravnim licima, pri čemu postojeći akcionari banke koji su privatna pravna lica imaju pravo preče kupovine", prestala je da važi na osnovu odluke USRS IU broj 221/2004 objavljene u "Sl. glasniku RS", br. 80/2004 od 16. jula 2004. godine.