PRAVILNIK

O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU OGLEDA ZA OBRAZOVNI PROFIL NADZORNIK PARKA

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 4/2004)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program ogleda za obrazovni profil nadzornik parka za I razred, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Program ogleda iz člana 1 ovog pravilnika ostvaruje se u skladu sa:

1. Pravilnikom o planu i programu obrazovanja i vaspitanja za zajedničke predmete u stručnim i umetničkim školama ("Službeni glasnik RS - Prosvetni glasnik", broj 6/90 i "Prosvetni glasnik", br. 4/91, 7/93, 17/93, 1/94, 2/94, 2/95, 3/95, 8/95, 5/96, 2/2002 i 5/2003), i to sa nastavnim planom i programom:

1) srpskog jezika;

2) srpskog jezika kao nematernjeg jezika;

3) jezika nacionalnih manjina;

4) stranih jezika - engleskog, francuskog, ruskog i nemačkog jezika;

5) računarstva i informatike i

2. Pravilnikom o nastavnom planu i programu predmeta verska nastava za srednje škole ("Prosvetni glasnik", broj 6/2003).

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".

NASTAVNI PLAN I PROGRAM OGLEDA

Područje rada:	Šumarstvo i obrada drveta
Oblast:	Šumarstvo
Obrazovni profil:	NADZORNIK PARKA - ogled
Trajanje obrazovanja:	četiri godine

CILJ OGLEDA:

Unapređenje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog rada kroz:

-	uvođenje u svakodnevnu nastavnu praksu savremenih i efikasnih metoda rada sa učenicima;
-	uvođenjem novog nastavnog plana i programa kroz horizontalno i vertikalno povezivanje nastavnih tema i sadržaja, u sklopu modula, a u cilju ostvarivanja ishoda obrazovanja (predlog novog nastavnog plana i programa za prvi i drugi razred dat je u prilogu ovog predloga, njegov je sastavni deo i predstavlja polaznu osnovu za kontinuirani rad na poboljšanju njegovog kvaliteta);
-	uvođenje fleksibilnog nastavnog programa, definisanog u potpunosti od strane škole kao krajnjeg realizatora programa, a u zavisnosti od interesa lokalne sredine, kako bi se obezbedila efikasnija upošljivost stručnjaka ovog obrazovnog profila u lokalnoj sredini;
-	izradu kriterijuma ocenjivanja i građenja standarda ocenjivanja učenika.

Uvođenje organizacionih novina:

-	prilagođavanje unutrašnje strukture nastavnog plana i časova u okviru godišnjeg fonda časova u skladu sa postavljenim ishodima obrazovanja i uslovima rada u školi i na radnom mestu (nov nastavni plan) a prema strategiji strukture nastavnog plana u reformisanoj srednjoj stručnoj školi;
-	nastavni plan i program će biti objavljivani za svaku školsku godinu radi usaglašavanja sa neophodnim izmenama tokom realizacije programa ogleda;
-	nastavni sadržaji su organizovani modularno;
-	povećanje fonda časova praktične nastave radi uspešnijeg ostvarivanja opštih ciljeva obrazovanja u ovom obrazovnom profilu;
-	uvođenje izborne nastave, kao mogućnosti za učenika da samostalno planira i organizuje svoj ukupni obrazovni proces.

OČEKIVANI ISHODI OGLEDA

Unapređen i kvalitetan obrazovno-nastavni rad:

-	efikasni i podsticajni metodi rada sa učenicima primenjeni u svakodnevnoj obrazovnoj praksi;
-	nastavni sadržaji organizovani modularno, na način koji omogućava usvajanje generativnih, transfernih i funkcionalnih znanja i veština, relevantnih za buduću profesiju a koja predstavljaju osnovu za usvajanje pojmova i znanja u narednim fazama rada i školovanja;
-	vertikalno i horizontalno povezani nastavni planovi i programi;
-	objektivno ocenjivanje učenika prema postavljenim kriterijumima.

TRAJANJE OGLEDA

Predviđeno je da ogled traje od septembra 2003. do juna 2007. godine.

NAČIN OSTVARIVANJA OGLEDA

Ogled će biti realizovan putem obuke nastavnika srednjih stručnih škola područja rada Šumarstvo i obrada drveta, primene novih metoda rada sa učenicima, primene novog nastavnog programa i objektivnog ocenjivanja u svakodnevnoj obrazovnoj praksi.

Obuka za nastavnike srednjih stručnih škola u kojima se realizuje program ovog ogleda, biće organizovana u sledećim oblastima koje su bitne za unapređenje kvaliteta obrazovnog rada:

-	nova koncepcija obrazovanja (usmerenost na ciljeve i ishode obrazovanja, modularni pristup u obrazovanju) trodnevna obuka;
-	ocenjivanje učenika - trodnevna obuka;
-	stručno usavršavanje nastavnika kroz obuku za akreditovane programe.

Nastavnici srednjih stručnih škola će u okviru obrazovnog rada primenjivati metode rada i ocenjivanja za koje su obučavani na seminarima.

U okviru stručnih aktiva biće izdvojene ključne teme u okviru kojih je moguće postizanje obrazovnih ishoda.

Stručni timovi će sarađivati na horizontalnom i vertikalnom povezivanju nastavnih tema i sadržaja kako sa oblasnim i predmetnim timovima, tako i sa predstavnicima privrede.

Planirana je izrada testova sa zajedničkim sadržajima i zajednički postavljenim kriterijumima.

USLOVI OSTVARIVANJA PROGRAMA OGLEDA

Ogled će se realizovati u uslovima svakodnevnog obrazovnog rada u srednjim stručnim školama. Njegova realizacija podrazumeva uključenost i saradnju nastavnika u okviru stručnih timova i stručnih organa u školama.

Ministarstvo prosvete i sporta i Centar za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih će pružiti kadrovsku i materijalnu podršku za realizaciju obuke profesora, materijal za rad, praćenje i evaluaciju ogleda.

PRAĆENJE I VREDNOVANJE OGLEDA

Praćenje i vrednovanje ogleda obavljaće Centar za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih.

Primena ogleda će biti praćena najmanje četiri puta u toku školske godine.

Na kraju školske godine, metodom paralelnih grupa biće ispitani ishodi obrazovno vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja učenika i nastavnika.

I NASTAVNI PLAN

1. Nedeljni i godišnji fond časova obaveznih i izbornih predmeta I razreda

	I RAZRED
	nedeljno	godišnje
A: OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI	12	420
1a. Srpski jezik i književnost	3	105
1a. _____________ jezik i književnost
1. Strani jezik	2	70
2. Fizičko vaspitanje	2	70
3. Matematika	3	105
4. Računarstvo i informatika	2	70
B: OPŠTESTRUČNI PREDMETI	10	280
1. Fizika	2	70
2. Biologija	2	70
3. Hemija	2	70
4. Geografija u šumarstvu	2	70
V: STRUČNI PREDMETI	10	404
1. Šumska botanika	4	158
2. Pedologija sa geologijom	4	164
3. Meteorologija sa klimatologijom	2	82
G: IZBORNI PREDMETI	1	35
1. Izborni predmet predviđen Zakonom	1	35
Ukupno: A + B + V + G	33	1139

Broj časova po predmetima dat je na nedeljnom nivou kao zbir časova teorije i vežbi.

Blok nastava i praksa prikazuju se u ukupnom zbiru na godišnjem nivou.

2. Lista ponuđenih izbornih predmeta po razredima

G: IZBORNI PREDMETI	I	II	III	IV
Izborni predmet predviđen Zakonom
1. Građansko vaspitanje / Verska nastava	*	*	*	*

Izborna nastava sastoji se svake školske godine iz:

- Građanskog vaspitanja ili Verske nastave - 1 čas nedeljno tokom školske godine

3. Ostali obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine

Razred	Razredno časovna nastava	Mentorski rad (nastava u bloku, praksa)	Obavezne vannastavne aktivnosti	Ukupno radnih nedelja	Ostalo (matura)
I	35	2	2	39
II	35	2	2	39
III	35	2	2	39
IV	32	2	2	39	3

*Ako se ukaže potreba za ovim oblicima rada.

4. Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine po razredima

	I	II	III	IV
Ekskurzija	2-3 dana	2-3 dana	3-4 dana	do 5 dana
Jezik drugog naroda ili nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture	2 časa nedeljno
Drugi strani jezik	2 časa nedeljno
Drugi predmeti *	1 - 2 časa nedeljno
Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika (hor, sekcije i drugo)	30 - 60 časova godišnje
Društvene aktivnosti - đački parlament, učeničke zadruge	15 - 30 časova godišnje
Kulturna i javna delatnost škole	2 radna dana

*Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu sa opredeljenjima učenika, fakultativnu nastavu iz predmeta koji su utvrđeni nastavnim planom drugih obrazovnih profila istog ili drugog područja rada, kao i u nastavnim planovima gimnazije, ili po programima koji su prethodno doneti.

5. Ostvarivanje školskog programa po nedeljama

Razred	Razredno časovna nastava	Mentorski rad (nastava u bloku, praksa)	Obavezne vannastavne aktivnosti	Ukupno radnih nedelja	Ostalo (matura)
I	35	2	2	39
II	35	2	2	39
III	35	2	2	39
IV	32	2	2	39	3

II NASTAVNI PROGRAM

FIZIČKO VASPITANJE

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	1		69			70

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

-	Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama
-	Razvijanje motoričkih umenja i navika
-	Osposobljavanje za samostalno vežbanje
-	Očuvanje i unapređivanje zdravlja
-	Razvoj pozitivne slike o sebi
-	Promovisanje pozitivnih socijalnih interakcija

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Antropomotoričke sposobnosti	20
Atletika	10
Gimnastika	10
Plivanje	10
Sportske igre	10
Druga motorička iskustva	10

NAPOMENA:

ukoliko škola nema uslova za izvođenje nastave plivanja časovi predviđeni za ovaj modul preraspodeljuju se na sledeći način: atletika 4 časa, gimnastika 4 časa i sportske igre 2 časa

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Antropomotoričke sposobnosti
Trajanje modula:	20 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i unapređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi	unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju. gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati sportske tehničko-taktičke termine produbiti znanja o funkcionisanju pojedinih organskih sistema prilikom vežbanja i oporavka poznavati osnovne pojmove vezane za karakter fizičke aktivnosti: obim i intenzitet znati kako da prati reakcije organizma na opterećenje (merenje pulsa, praćenje disanja i sl.) poznavati procedure bezbednog vežbanja biti sposoban da samostalno kreira jednostavnije programe fizičkog vežbanja (jutarnja gimnastika, vežbe oblikovanja, trčanje) profilisati sopstvene potrebe za fizičkim vežbanjem i sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme održavati ličnu i kolektivnu higijenu koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za suočavanje sa stresom ili njegovim posledicama poznavati uzroke nastajanja nepravilnih držanja tela poznavati uticaj nepravilnih držanja tela po organizam znati osnovne vežbe za najvažnije grupe mišića koje obezbeđuju pravilno držanje tela sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme promovisati fizičku aktivnost kao deo zdravog načina života objektivno vrednovati i prihvatati svoje postignuće i postignuće drugih u fizičkoj aktivnosti potvrđivati svoje sposobnosti i sticati samopouzdanje	Utvrđivanje inicijalnog stanja Opštefizička priprema Rad usmeren na razvoj ili održavanje pojedinačnih sposobnosti snaga (svi vidovi), brzina (brzina reakcije, pojedinačnog pokreta i frekvencija pokreta), izdržljivost (aerobna i anaerobna), pokretljivost, koordinacija, preciznost, ravnoteža Atletika Gimnastika Sportske igre Aerobik Ples i dr. Testovi za utvrđivanje stanja sposobnosti Pravilno držanje tela Utvrđivanje finalnog stanja	Obzirom da je za realizaciju drugih modula potreban odgovarajući nivo antropomotoričkih sposobnosti, po sistemu povratne sprege će se, pored časova opredeljenih za ovaj modul i na ostalim časovima i preko drugih predviđenih sadržaja praktično uticati na njihov razvoj Objašnjavati učenicima kakav je uticaj odabranog sadržaja (vežbe,...), obim i intenzitet (koliko ponavljanja, kojom brzinom...) Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje Higijena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*			*

Naziv modula:	Atletika
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje motoričkih umenja i navika Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i unapređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi	usavršavati umenja iz atletike stečena u osnovnom obrazovanju unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju, gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati osnovne pojmove vezane za karakter fizičke aktivnosti: obim i intenzitet znati kako da prati reakcije organizma na opterećenje (merenje pulsa, praćenje disanja i sl.) poznavati procedure bezbednog vežbanja biti sposoban da samostalno kreira jednostavnije programe fizičkog vežbanja (jutarnja gimnastika, vežbe oblikovanja, trčanje) profilisati sopstvene potrebe za fizičkim vežbanjem i sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za suočavanje sa stresom i njegovim posledicama sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme promovisati fizičku aktivnost kao deo zdravog načina života moći da objektivno vrednuje i prihvata svoje postignuće i postignuće drugih u fizičkoj aktivnosti	Provera umenja stečenih u osnovnoj školi Tehnika: vežbe trčanja visoki i niski start Tehnika skokova Tehnika bacanja Elementarne igre Poligoni Doziranje opterećenja preko pulsa Pripremanje organizma za vežbanje (zagrevanje, istezanje...)	Objašnjavati učenicima kakav je uticaj odabranog sadržaja (vežbe,...), obim i intenzitet (koliko ponavljanja, kojom brzinom...) Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje Higijena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*

Naziv modula:	Gimnastika
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje motoričkih umenja i navika Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i unapređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi Promovisanje pozitivnih socijalnih interakcija	poboljšati umenja iz gimnastike stečena u osnovnom obrazovanju unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju, gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati sportske tehničko-taktičke termine poznavati procedure bezbednog vežbanja održavati ličnu i kolektivnu higijenu koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za očuvanje zdravlja moći da objektivno vrednuje i prihvata svoje postignuće i postignuće drugih uspostavljati saradničke odnose, učestvovati u timskom radu	Provera umenja stečenih u osnovnom obrazovanju Osnovni elementi partera Osnovni elementi na spravama Podrške u parovima Ravnoteže u parovima Kolutanja i preskoci u parovima Poligoni koji u sebi sadrže gimnastičke elemente Vežbe istezanja	Objašnjavati učenicima kakav je uticaj odabranog sadržaja (vežbe,...) na organizam Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje Higijena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*			*

Naziv modula:	Plivanje
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje motoričkih umenja i navika Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i napređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi	usvajati znanje ili usavršavati umenje plivanja unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju, gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati sportske tehničko-taktičke termine poznavati procedure bezbednog vežbanja održavati ličnu i kolektivnu higijenu koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za očuvanje i unapređivanja zdravlja moći da objektivno vrednuje i prihvata svoje postignuće i postignuće drugih	Ponašanje pri boravku na bazenu Higijena pri boravku na bazenu Provera umenja stečenih u osnovnom obrazovanju Obuka neplivača Usavršavanje tehnike plivanja Elementarne igre u vodi Vežbe oblikovanja u vodi Trčanje u vodi (ukoliko je bazen male dubine) Akvabik	Objašnjavati učenicima kakav je uticaj plivanja na organizam i značaj za zdravlje Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*

Naziv modula:	Sportske igre
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje motoričkih umenja i navika Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i unapređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi Promovisanje pozitivnih socijalnih interakcija	posedovati umenja iz sportskih igara stečena u osnovnom obrazovanju unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju, gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati sportske tehničko-taktičke termine imati profilisane sopstvene potrebe za fizičkim vežbanjem i sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za suočavanje sa stresom i njegovim posledicama sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme promovisati fizičku aktivnost kao deo zdravog načina života prihvatati sopstveni fizički izgled i sposobnosti, i biti svestan razvojnih promena; potvrđivati svoje sposobnosti i sticati samopouzdanje rešavati probleme uz poštovanje svog okruženja promovisati sportski fer-plej prepoznavati negativnosti u sportu i kritički se odnositi prema njima (doping, gruba igra, navijački izgredi i sl.) posedovati informacije o osobenostima različitih kultura u sredini u kojoj živi i uvažavati ih korektno se odnositi prema svim akterima sportskog događaja (igrači, treneri/nastavnici, sudije, navijači i dr.) moći da sarađuje sa svim članovima ekipe i učestvuje u timskom radu	Provera umenja stečenih u osnovnom obrazovanju Obnavljanje osnovnih elemenata tehnike Igra Odeljenjsko takmičenje	Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje Higijena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*		*

Naziv modula:	Druga motorička iskustva
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Razvijanje motoričkih umenja i navika Razvijanje i očuvanje antropomotoričkih sposobnosti u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama Osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme Očuvanje i unapređivanje zdravlja Razvoj pozitivne slike o sebi	posedovati i druga motorička iskustva u zavisnosti od ličnih interesovanja i mogućnosti sredine (ples, aerobik, klizanje, vožnja rolera, bicikla, plivanje, umetničko plivanje, badminton, orijentiring, karate, džudo, aikido, taekvondo...) unapređivati i održavati antropomotoričke sposobnosti (snagu, brzinu, izdržljivost, koordinaciju, gipkost, preciznost, ravnotežu) poznavati osnovne pojmove vezane za karakter fizičke aktivnosti: obim i intenzitet znati kako da prati reakcije organizma na opterećenje (merenje pulsa, praćenje disanja i sl.) poznavati procedure bezbednog vežbanja biti sposoban da samostalno kreira jednostavnije programe fizičkog vežbanja (jutarnja gimnastika, vežbe oblikovanja, trčanje) moći da profiliše sopstvene potrebe za fizičkim vežbanjem i sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme koristiti fizičku aktivnost kao sredstvo za suočavanje sa stresom i njegovim posledicama sistematski se baviti fizičkom aktivnošću u slobodno vreme promovisati fizičku aktivnost kao deo zdravog načina života moći da objektivno vrednuje i prihvata svoje postignuće i postignuće drugih u fizičkoj aktivnosti	Provera umenja stečenih u osnovnoj školi Tehnika: vežbe trčanja visoki i niski start Tehnika skokova Tehnika bacanja Elementarne igre Poligoni Doziranje opterećenja preko pulsa Pripremanje organizma za vežbanje (zagrevanje, istezanje...)	Objašnjavati učenicima kakav je uticaj odabranog sadržaja (vežbe...), obim i intenzitet (koliko ponavljanja, kojom brzinom...) Ukazivati na greške koje se pojavljuju Osposobljavati učenike za samostalno vežbanje Oprema za vežbanje Higijena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*		*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

-	Anderson, B. (2001): Stretching, Zagreb, Gopal DOO
-	Anderson, B. Burke, E. Pearl, V. (2002): Fitness za sve, Zagreb, Gopal DOO
-	Baey, J. (1968): Gymnastics in the schools, Boston
-	Ivanić, S. (1996): Metodologija, Beograd, Gradski sekretarijat za sport i omladinu grada Beograda
-	Korkin, V. P. (1983): Akrobatika, Moskva, Fizkuljtura i sport
-	Kukolj, M. (1996): Opšta antropomotorika, Beograd, Finegraf
-	Nićin, Đ. (2003): Fitness, Beograd, Fakultet za menadžment u sportu Univerziteta "Braća Karić" i Viša škola za sportske trenere

MATEMATIKA

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	105					105

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

-	Dobijanje temeljnih teoretskih znanja
-	Razvijanje logičkog i apstraktnog mišljenja
-	Razvijanje sistematičnosti i urednosti u radu
-	Dobijanje znanja za rešavanje problema i simulaciju procesa rada
-	Osposobljavanje za planiranje rada i preuzimanje odgovornosti za sopstveno učenje
-	Sticanje sposobnosti za primenu znanja u stručno teoretskim predmetima
-	Formiranje osnova za nastavak obrazovanja
-	Podsticanje stručnog razvoja i usavršavanje u skladu sa individualnim sposobnostima i potrebama društva
-	Formiranje matematičke kulture koja podrazumeva svest o univerzalnosti i primeni matematike i matematičkog načina mišljenja

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Logika i skupovi	12
Realni brojevi	7
Proporcionalnost veličina	9
Uvod u geometriju	7
Racionalni algebarski izrazi	19
Podudarnost	19
Linearne jednačine i nejednačine	22
Homotetija i sličnost	10

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Logika i skupovi
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja iz elemenata matematičke logike i teorije skupova	znati šta su znaci konstanti, promenjive, brojni izraz prepoznavati iskaz i utvrđivati njegovu istinitost znati da ispita tačnost iskazane formule koristiti simbole za matematički zapis najjednostavnijih rečenica znati da primeni skupovne operacije	Iskazi Logičke operacije sa iskazima Ispitivanje iskaznih formula Skupovi i skupovne operacije	Sadržaj povezati sa jezikom i komunikacijom Vežbati precizno i jasno izražavanje Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Realni brojevi
Trajanje modula:	7 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sistematizacija znanja o brojevima uz posebnu obradu približnih vrednosti	obnoviti i sistematizovati znanja o brojevima i računskim operacijama sa brojevima shvatiti decimalni zapis realnog broja usvojiti pojam apsolutne vrednosti broja, apsolutnu i relativnu grešku približnog broja usvojiti pravila zaokrugljivanja decimalnih brojeva i operacija sa približnim brojevima	Pregled prirodih, celih, racionalnih i iracionalnih brojeva Približna vrednost realnog broja i greške približnog broja Zaokrugljivanje decimalnog broja i operacije sa približnim brojem	Razvijati navike upornosti, tačnosti i preciznosti u radu Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*	*	*

Naziv modula:	Proporcionalnost veličina
Trajanje modula:	9 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje i produbljivanje ranije stečenih znanja uz primenu funkcija direktne i obrnute proporcionalnosti i proporcija u rešavanju raznih praktičnih zadataka	obnoviti i dograditi pojam direktne i obrnute proporcionalnosti i pojam procenta umeti da primenjuje proporcije u rešavanju praktičnih problema moći da uoči zavisnost između veličina i iste prikazuje formulama i tablicama	Funkcija direktne i obrnute proporcionalnosti Prost i složen srazmeran račun Procentni račun Kamatni račun	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Uvod u geometriju
Trajanje modula:	7 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje učenika sa aksiomatskim pristupom u izučavanju geometrije Na jednostavnim primerima upoznati učenike sa suštinom i načinom dokazivanja teorema	usvojiti osnovne pojmove stavove i aksiomatsko zasnivanje geometrije umeti da koristi osnovne pojmove kod definisanja izvedenih pojmova i dokazivati teoreme pomoću aksioma i već dokazanih teorema	Aksiomi pripadanje Paralelnost	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*			*		*

Naziv modula:	Racionalni algebarski izrazi
Trajanje modula:	19 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Osposobljavanje učenika da koristeći upoznata svojstva operacija sa realnim brojevima, ovladaju idejama i postupcima vršenja identičnih transformacija polinoma i algebarskih razlomaka sa težištem na raznovrsnosti ideja i suštini transformacija a ne na radu sa komplikovanim izrazima	obnoviti i produbiti znanja o algebarskim izrazima polinomima i identičnim transformacijama umeti da odredi vrednost algebarskog izraza, izvoditi operacije sa polinomima, rastavljati polinome na činioce i izvoditi operacije sa algebarskim razlomcima	Polinomi i operacije sa polinomima Rastavljanje polinoma na činioce Operacije sa algebarskim razlomcima	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*	*	*

Naziv modula:	Podudarnost
Trajanje modula:	19 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje i dograđivanje prethodno stečenih znanja učenika o vektoru kao i o podudarnosti figura uz primenu na zadatke vezane za trougao, četvorougao i krug	usvojiti relaciju podudarnosti preko aksioma kao i pojmove koji se definišu preko relacije podudarnosti i odgovarajuće stavove naročito podudarnosti trouglova umeti da primenjuje podudarnost u rešavanju dokaznih i konstruktivnih zadataka	Podudarnost trouglova Odnos elemenata trougla i njegove značajne tačke Četvorougao i krug Vektori i operacije sa vektorima	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Linearne jednačine i nejednačine
Trajanje modula:	22 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Produbiti i proširiti znanja učenika o linearnoj funkciji, linearnim jednačinama i nejednačinama koja su stekli u osnovnoj školi Posebno težište treba da bude na primeni linearnih jednačina i sistema na rešavanju raznih problema	rešavati linearne jednačine, nejednačine i sisteme jednačina sa dve i više nepoznatih znati da ispita i nacrta grafik linearne funkcije znati da primeni linearne jednačine i sisteme na rešavanju određenih problema	Linearne jednačine sa jednom nepoznatom Linearna funkcija i njen grafik Sistem linearnih jednačina sa dve i više nepoznatih Linearne nejednačine	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Homotetija i sličnost
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Obnavljanje i sticanje novih znanja vezanih za Talesovu teoremu, homotetiju i sličnost kao preslikavanja	znati Talesovu teoremu i primenjivati je u rešavanju zadataka znati stavove o sličnosti trouglova i uočavati praktičnu primenu sličnosti primenjivati sličnost na pravougli trougao	Proporcionalnost duži Talesova teorema Sličnost trouglova Primena sličnosti	Sadržaj povezati sa raznim praktičnim zadacima Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*	*	*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

-	R. Despotović, R. Tošić, B. Šešelja: Matematika za prvi razred srednje škole
-	V. Bogoslavov: Zbirka rešenih zadataka I

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

-	Povezati sadržaje modula sa predmetom Računarstvo i informatika, istaći značaj primene matematike
-	Povezati sadržaje modula sa predmetom Fizika
-	Povezati sadržaje modula sa predmetom Dendrometrija sa geodezijom i naglasiti primenu trigonometrije u geodetskim premerima kao i merenjima i određivanjima zapremine drvne mase

FIZIKA

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	70					70

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

CILJEVI PREDMETA:

Usvajanje osnovnih zakona fizike

- upoznavanje metoda fizičkih istraživanja

- razvijanje naučnog načina mišljenja logičkog zaključivanja i kritičko-analitičkog duha

- saznanje o ulozi matematike kao sredstva za rešavanje fizičkih problema, sa jedne strane, kao jezika kojim se služi fizika pri opisivanju prirodnih procesa i formulisanju fizičkih zakona

- osposobljavanje za kvalitativno i kvantitativno rešavanje fizičkih problema

- razvijanje radnih navika

- upoznavanje uloge čoveka u osvajanju i menjanju prirode te razvijanje pravilnog odnosa učenika prema zaštiti čovekove sredine

- sticanje sposobnosti za primenu znanja u stručno-teorijskim predmetima

- podsticanje stručnog razvoja i usavršavanja u skladu sa individualnim sposobnostima i potrebama društva

- formiranje materijalističke slike sveta

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Uvod	5
Kretanje	13
Sila i energija	21
Gravitacija i zakoni održanja	10
Fizika velikog broja mikro čestica	21

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Uvod
Trajanje modula:	5 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje teorijskih i praktičnih preduslova za dalje praćenje nastave	naučiti primenu instrumenata za merenje savladati operacije sa vektorima	Fizičke veličine. Merenje Vektori i operacije sa njima	Koristiti sve merne instrumente koje poseduje kabinet

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Kretanje
Trajanje modula:	13 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modela učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA

Sticanje osnovnih znanja iz kinematike	naučiti osnovne zakone kinematike na nivou primene znati da oblik kretanja zavisi od izabranog referentnog sistema uočiti razliku i povezanost između kružnog i rotacionog kretanja	Referentni sistemi. Podela kretanja Brzina i ubrzanje Klasičan zakon sabiranja brzina Pravolinijsko kretanje stalnim ubrzanjem Ravnomerno kružno kretanje	Sadržaj povezati sa primerima iz prakse Demonstraciono prikazati ravnomerno i ubrzano kretanje kod translacije i rotacije Uraditi laboratorijsku vežbu "provera zakona putem ravnomerno ubrzanog pravolinijskog kretanja. Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*			*		*

Naziv modula:	Sila energija
Trajanje modula:	21 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o gravitacionom polju, uz potenciranje na gravitaciono polje Zemlje Sticanje osnovnih znanja o zakonima održanja Sticanje predstave o univerzalnosti zakona održanja	znati da sva tela stvaraju gravitaciono polje znati da je gravitaciono polje zemlje merljivo zbog njene ogromne mase znati zašto slobodne stvari u vasionskim brodovima lebde znati da su zakoni održanja univerzalni zakoni fizike znati da primeni zakone održanja na raznim primerima iz prakse znati zašto se kreću avioni, brodovi, rakete... znati uzroke trzaja puške pri opaljenju znati razloge pravilne smene godišnjih doba znati šta su žiroskopi i gde se upotrebljavaju znati da bez zanemarivanja otpora vazduha zakon održanja mehaničke energije ne važi znati kada može a kada ne može da zanemari otpor vazduha	Vrsta i podela fizičkog polja Njutnov zakon gravitacije Opšti karakter zakona održanja Zakon održanja impulsa Zakon održanja momenta impulsa Zakon održanja mehaničke energije	Po mogućstvu prikazati film "Fizička polja" Demonstraciono prikazivanje zakona održanja Izvesti laboratorijsku vežbu "Provera zakona održanja mehaničke energije" Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*					*

Naziv modula:	Gravitacija i zakoni održanja
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o gravitacionom polju, uz potenciranje na gravitaciono polje Zemlje Sticanje osnovnih znanja o zakonima održanja Sticanje predstave o univerzalnosti zakona održanja	znati da sva tela stvaraju gravitaciono polje znati da je gravitaciono polje Zemljemerljivo zbog njene ogromne mase znati zašto slobodne stvari u vasionskim brodovima lebde znati da su zakoni održanja univerzalni zakoni fizike znati da primeni zakone održanja na raznim primerima iz prakse znati zašto se kreću avioni, brodovi, rakete... znati uzroke trzaja puške pri opaljenju znati razloge pravilne smene godišnjih doba znati šta su žiroskopi i gde se upotrebljavaju znati da bez zanemarivanja otpora vazduha zakon održanja mehaničke energije ne važi znati kada može a kada ne može da zanemari otpor vazduha	Vrsta i podela fizičkog polja Njutnov zakon gravitacije Opšti karakter zakona održanja Zakon održanja impulsa Zakon održanja momenta impulsa Zakon održanja mehaničke energije	Po mogućstvu prikazat film "Fizička polja" Demonstraciono prikazivanje zakona održanja Izvesti laboratorijsku vežbu "Provera zakona održanja mehaničke energije" Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Fizika velikog broja mikro čestica
Trajanje modula:	21 čas

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o agregatnim stanjima Sticanje osnovnih znanja iz termodinamike	znati zašto se tela deformišu pod dejstvom sile i zagrevanjem znati zašto nastaju kapilarne pojave znati primenu gasnih zakona znati mogućnost i uslove pretvaranja toplotne energije u mehanički rad znati u osnovi način pretvaranja toplotne energije u mehaničku kod toplotnih motora	Makrotela kao skup broja molekula Čvrsta tela. Elastičnost. Hukov zakon Toplotno širenje čvrstih tela Tečnosti. Površinski napon Gasovi. Jednačina idealnog gasa Gasni zakoni Unutrašnja energija. Količina toplote Prvi i drugi princip termodinamike	Izvesti laboratorijske vežbe: Provera Hukovog zakona Merenje koeficijenta površinskog napona vode metodom kapi Provera Bojl-Mariotovog zakona Uraditi jedan test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*	*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- D. Ivanović, M. Raspopović Fizika za prvi razred srednje škole

- J. Janjić M. Pavlov: Fizika za prvi razred srednje škole

- Džek Čeloner: Vizuelni rečnik fizike

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Meteorologija sa klimatologijom i istaći značaj uzročno posledičnih pojava u atmosferi

- Povezati sadržaj modula sa predmetom Botanika a posebno materijom koja obrađuje fiziološke procese

- Povezati sadržaj modula sa predmetom Hemija posebno dela koji se odnosi na fizičko-hemijske procese

- Povezati sadržaj modula sa predmetom Mašine i uređaji i ukazati na one delove materije koji su značajni za ovu oblast

- Povezati sadržaj modula sa predmetom Osnovi geomorfologije sa hidrologijom i istaći kako fizičke sile utiču na formiranje geoloških i hidroloških pojava i objekata

BIOLOGIJA

OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	65	5				70

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- Usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu

- Izgrađivanje etičkih i estetičkih stavova u odnosu na prirodu

- Razvoj logičkog i apstraktnog mišljenja

- Sticanje znanja o dužnostima i obavezama očuvanja prirodnih bogatstava

- Sticanje znanja o racionalnom i razumnom korišćenju prirodnih dobara

- Sticanje znanja o dužnostima i obavezama očuvanja prirodnih bogatstava

- Razvoj naučnog pogleda na svet

- Formiranje pravilnih stavova prema prirodnoj sredini njenoj zaštiti i unapređivanju

- Proširenje osnovnih znanja o fizičko-hemijskim, geografskim i biološkim osobenostima životne sredine

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Karakteristike života	22
Biologija razvića	12
Osnovi genetike	22
Osnovi evolucije	14

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Karakteristike života
Trajanje modula:	22 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o građi ćelije i o osnovnim biohemijskim procesima koji se dešavaju u živim organizmima	znati šta su biološki sistemi znati građu i način razmnožavanja bakterija i virusa znati građu ćelije i funkcionisanje ćelijskih organela znati šta je metabolizam znati tipove ishrane živih bića znati životne fenomene koji proističu iz metaboličkih procesa	Biološki sistemi Biologija ćelije Metabolizam Tipovi ishrane živih bića Energetika čoveka	Sadržaj povezati sa prethodno usvojenim znanjima Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*					*

Naziv modula:	Biologija razvića
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o individualnom razviću organizama	znati šta je spermatogeneza znati šta je oogeneza znati šta je oplođenje i koji tipovi oplođenja postoje znati rane stadijume embriogeneze znati šta je organogeneza znati koji faktori utiču na starenje organizama	Gametogeneza Oplođenje Organogeneza Rast i diferencijacija ćelija Starenje organizma i smrt	Razvijanje logičkog mišljenja Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Osnovi genetike
Trajanje modula:	22 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o osnovnim pojmovima i principima nauke o nasleđivanju	znati građu i ulogu nukleinskih kiselina znati šta su geni, šta je genotip a šta fenotip znati osnovna pravila nasleđivanja znati šta prouzrokuje promene u strukturi i broju hromozoma znati kakav je uticaj sredine na izazivanje naslednih promena znati osnovne nasledne bolesti čoveka znati šta je biotehnologija i genetički inženjering	Molekulske osnove nasleđivanja Osnovna pravila nasleđivanja Promene u broju hromozoma Naslednost i variranje osobina ljudi Biotehnologija i genetički inženjering	Razvijanje sistematičnosti, postupnosti i individualnosti u radu Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Osnovi evolucije
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja iz oblasti teorije organske evolucije	znati biohemijsku evoluciju prvobitnih živih sistema znati tok postanka pojedinih grupa organizama znati dokaze evolucije znati Darvinovu teoriju evolucije znati poreklo i razvoj čoveka	Poreklo života na Zemlji Evolucija i filogenija Dokazi evolucije Darvinizam Poreklo razvoj čoveka	Razvijanje naučnog pogleda na svet Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- D. Marinković, K. Paunović, V. Terzija: Biologija za I i II razred srednje škole

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

HEMIJA

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	34	36				70

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- Proširivanje, produbljivanje i povezivanje znanja o hemijskim pojavama i zakonitostima

- Upoznavanje praktične primene hemijskih jedinjenja

- Sticanje sposobnosti za samostalan rad, logičko mišljenje i inicijativu

- Razvijanje tačnosti i urednosti u radu

- Omogućavanje samostalnog zaključivanja i uopštavanja

- Podsticanje stručnog razvoja i usavršavanja u skladu sa individualnim sposobnostima i potrebama društva

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Osnovni hemijski pojmovi	14
Struktura supstance	18
Hemijske reakcije	11
Rastvori	13
Oksido - redukcioni procesi	14

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Osnovni hemijski pojmovi
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje i produbljivanje znanja o opštim pojmovima u hemiji.	znati da razlikuje pojmove materija, supstanca i smeša. znati kvantitativno i kvalitativno značenje hemijskih simbola i frmula. znati da poveže pojam atomske jedinice sa pojmom relativne atomske i molekulske mase. znati da hemijskim jednačinama prikaže hemijsku reakciju znati da razlikuje osnovne jedinice za molarnu masu i molarnu zapreminu gasa, i njihove odnose znati da vrši stehiometrijsko izračunavanje količinskih i masenih odnosa supstanci pri hemijskim reakcijama	Materija i supstanca Smeše Elementi i jedinjenja Hemijski simboli, formule i jednačine Relativna atomska i molekulska masa Mol i molarna masa Molarna zapremina gasa Osnovi hemijskog računanja	Sadržaje povezati sa stečenim pojmovima iz osnovne škole Za lakše razumevanje neophodno je povezivanje sa matematikom i fizikom Vežbati i objasniti na konkretnim primerima Na kraju modula uraditi test

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Struktura supstance
Trajanje modula:	18 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje stečenih i sticanje novih znanja o strukturi supstance	utvrditi stečena znanja o strukturi atoma i povezati ih sa zakonom periodičnosti znati da razlikuje vrste hemijskih veza znati da primeni stečena znanja o hemijskoj vezi na konkretnim primerima	Struktura atoma Elektronski nivoi, atomske orbitale i elektronska konfiguracija Periodičnost promene strukture atoma i svojstva elemenata u periodičnom sistemu Hemijska veza Kristalna struktura supstanci	Insistirati na korišćenju periodnog sistema elemenata pri određivanju hemijske veze Vežbati na konkretnim primerima Na kraju modula uraditi test

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Hemijske reakcije
Trajanje modula:	11 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje stečenih i sticanje novih znanja o hemijskim reakcijama	znati da je proizvod svake hemijske reakcije nova supstanca znati da su sve hemijske promene praćene promenom energije prepoznavati tipove hemijskih reakcija znati da je važno obeležje hemijske reakcije njena brzina i znati faktore koji utiču na brzinu znati šta je hemijska ravnoteža	Kretanje čestica kao uslov za hemijsku reakciju Energetske promene pri hemijskim jedinjenjima Brzina hemijske reakcije (uticaj katalizatora) Hemijska ravnoteža	Izvođenjem ogleda olakšati razumevanje novog sadržaja Zahtevati da se stečena znanja iz fizike primene na konkretnim primerima Na kraju modula uraditi test

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Rastvori
Trajanje modula:	13 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Proširivanje stečenih i sticanje novih znanja o rastvorima, kao i o kiselinama i bazama	znati koji su delovi rastvora i razumeti šta je rastvorljivost umeti da stečeno znanje o rastvorima primeni u praksi razumeti pojam elektrolita znati da na osnovu hemijske formule prepoznaje kiseline i baze, kao i njihovo dokazivanje indikatorima	Rastvori i rastvorljivost (kvantitativni sastav rastvora) Rastvori elektrolita Kiseline i baze Indikatori kiselosti i baznosti	Pripremiti različite rastvore Izvođenjem laboratorijskih vežbi vršiti dokazivanje rastvora kiselina i baza Na kraju modula uraditi test

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Oksido - redukcioni procesi
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o oksido-redukcionim procesima	znati da razlikuje reakcije oksidacije i redukcije znati da prikaže proces oksido-redukcije hemijskom jednačinom znati da koristi tablicu standardnih elektrodnih potencijala metala znati da razlikuje hemijske izvore struje od akumulatora razumeti pojam elektrolize i razlikovati je od obične analize	Pojam oksido-redukcionih procesa Elektrohemijski niz metala Hemijski izvori struje Elektroliza Korozija	Vežbati pravilno pisanje i izjednačavanje jednačina Zadužiti učenike da donesu neke od izvora struje Uraditi test

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- Opšta hemija za prvi razred srednje škole, autori: Slavoljub Đukić, Radivoj Nikolajević, Milena Šurjanović

- Teorijske osnove analitičke hemije, autor: Dr. Tomislav Janjić

- Zadaci i vežbe iz opšte hemije, autor: N. Glinka

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Pedologija sa geologijom, posebno naznačiti hemijsko-pedološke procese i značaj hemijskih procesa u pedogenezi

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Botanika a naročito u modulu fiziologija biljaka

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Zaštita šuma i predela te istaći značaj pesticida u odbrani biljaka od biljnih bolesti i štetočina

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Ekologija i edukacija, posebno istaći pozitivne, negativne uticaje na životnu sredinu

GEOGRAFIJA U ŠUMARSTVU

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	40	30				70

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- Razvijanje osnova naučne pismenosti

- Razumevanje pojava, procesa i promena na osnovu znanja zakona, modela i teorija prirodnih nauka

- Razumevanje usklađenosti društveno-ekonomskog razvoja sa raspoloživim geografskim resursima

- Razvijanje sposobnosti korišćenja različitih izvora informacija i samostalnog i timskog učešća u istraživačkim projektima

- Primenjivanje stečenih geografskih znanja u svom okruženju

- Razvijanje sposobnosti za uočavanje, formulisanje i rešavanje problema

- Ovladavanje informaciono-komunikacionim tehnologijama

- Sticanje znanja o prirodnim resursima i značaju očuvanja ekološke ravnoteže

- Razvijanje samosvesti, odgovorno ophođenje prema sebi i okruženju

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Geološka građa, reljef i zemljište	10
Klimatski elementi i njihov značaj za biljni svet	10
Voda i vodni režim staništa	10
Biljni i životinjski svet	10
Najveće riznice prirodne baštine (nacionalni parkovi)	30

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Geološka građa, reljef i zemljište
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa u litosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka	poznavati geološku građu naše zemlje znati kako reljef nadmorskom visinom, ekspozicijom, konfiguracijom i pravcem pružanja utiče na klimu znati kako reljef nadmorskom visinom, konfiguracijom i pravcem pružanja utiče na hidrografiju znati kako reljef nadmorskom visinom, ekspozicijom, raščlanjenošću utiče na tlo znati kako reljef nadmorskom visinom, ekspozicijom, konfiguracijom i pravcem pružanja utiče na vegetaciju znati nastanak i tipove tla znati razmeštaj tipova tla u našoj zemlji znati procese degradacije tla znati načine zaštite i unapređenja tla	geološka građa Srbije i Crne Gore nastanak, tipovi tla i njihov razmeštaj u našoj zemlji reljef i njegov uticaj na klimu, hidrografiju, tlo i vegetaciju problem erozije i degradacije tla i mere zaštite tla	korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje geografskih karata korišćenje interaktivnih metoda rada

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*	*			*

Naziv modula:	Klimatski elementi i njihov značaj za biljni svet
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa u atmosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka	znati kako izolacija i temperatura vazduha utiču na razvoj biljaka znati planetarnu cirkulaciju vazduha znati karakteristike stalnih, periodičnih i lokalnih vetrova razumeti uticaj vetrova na razvoj vegetacije znati kako vlažnost vazduha utiče na rast i razvoj biljaka znati kako količina i vrste padavina utiču na rast i razvoj biljaka znati kako biljke utiču na vrednosti klimatskih elemenata razumeti kako čovek utiče na klimu i biljni svet	klimatski elementi i njihov uticaj na živi svet na Zemlji: - značaj izolacije i temperature za razvoj biljaka - kretanje vazdušnih masa i značaj vetra za razvoj biljaka - značaj vlažnosti vazduha i padavina za razvoj biljaka antropogeni uticaj na klimu i biljni svet	korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje interaktivnihmetoda rada

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*	*			*

Naziv modula:	Voda i vodni režim staništa
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa u hidrosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka	znati kruženje vode u prirodi znati fizička i hemijska svojstva kopnenih voda znati tipove i karakteristike staništa prepoznavati biljke određenih staništa: hidrofite, higrofite, mezofite, kserofite razumeti vodne režime suvozemnih staništa i prilagođenosti biljnih vrsta tim uslovima znati biljne vrste vodenih biotopa u lokalnoj sredini znati zagađivače vodenog ekosistema znati mere zaštite od zagađivanja učestvovati u zaštiti, očuvanju i unapređivanju kvaliteta voda i ekosistema	voda u tlu i atmosferi fizička i hemijska svojstva kopnenih voda tipovi i karakteristike staništa klasifikacija biljaka po vodnom režimu staništa biljni svet kopnenih voda i njihov zonalni raspored problem zagađenja vodenog ekosistema i mere zaštite	korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje interaktivnih metoda rada

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*	*			*

Naziv modula:	Biljni i životinjski svet
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa u biosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka	razumeti kako elementi prirodne sredine utiču na horizontalni i vertikalni raspored biljnog i životinjskog sveta na kopnu znati zonalni raspored biljnog sveta na Zemlji znati fitogeografske oblasti na Zemlji znati zoogeografske oblasti na Zemlji umeti da prepozna reliktne i endemične vrste u našoj zemlji znati pojam geodiverziteta i biodiverziteta i njegovu raznovrsnost u našoj zemlji znati nacionalni i međunarodni značaj geodiverziteta i biodiverziteta razumeti kako pomeranje granica ekumene utiče na biljni i životinjski svet znati kako vegetacija utiče na klimatske elemente znati primere pozitivnog antropogenog uticaja na živi svet na Zemlji	horizontalni i vertikalni raspored biljnog i životinjskog sveta na kopnu fitogeografske i zoogeografske oblasti na Zemlji oblasti reliktne i endemične vrste u našoj zemlji oblici zaštite prirodne sredine (geodiverzitet i biodiverzitet) uticaj vegetacije na mikroklimu antropogeni uticaj na biosferu	korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje interaktivnih metoda rada

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*	*			*

Naziv modula:	Najveće riznice prirodne baštine (nacionalni parkovi)
Trajanje modula:	30 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje interaktivnih metoda rada	znati šta se podrazumeva pod nacionalnim parkom znati tipove korišćenja i gazdovanja nacionalnim parkovima (američki, švajcarski) znati karakteristike svih nacionalnih parkova u našoj zemlji znati geografski raspored nacionalnih parkova u našoj zemlji znati geografski raspored i karakteristike prirodnih rezervata i spomenika prirode umeti da prepozna pravilne načine zaštite i gazdovanja u nacionalnim parkovima, rezervatima i u spomenicima prirode znati kako pojedine delatnosti narušavaju ekološku ravnotežu prirodne baštine znati zadatke stručnog nadzora i upravljanja u nacionalnim parkovima i prirodnim rezervatima	definicija nacionalnog parka po Međunarodnoj uniji za očuvanje prirode (UICN, Nju Delhi, 1969.) tipovi korišćenja i gazdvovanja nacionalnim parkovima nacionalni parkovi naše zemlje prirodni rezervati i spomenici prirode koji su pod zaštitom zaštita i unapređenje nacionalnih parkova, prirodnih rezervata i spomenika prirode valorizacija najvećih riznica prirodne baštine	korišćenje osnovne literature korišćenje informacija sa Interneta korišćenje interaktivnih metoda rada

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*	*			*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- S. Kicošev, D. Dunčić: Geografske osnove prostornog planiranja, 1998.

- M. Lješević: Geografija zemljišta, 2003, Fakultet u Nikšiću

- N. Miljković: Pedologija, 1997.

- N. Miljković, S. Marković: Osnovi pedologije: praktikum, 2002.

- D. Dukić: Klimatologija sa osnovama meteorologije, "Naučna knjiga", Beograd

- M. Grčić: Industrijska Geografija, "Naučna knjiga", Beograd

- P. Tomić, J. Romelić, L. Lazić: Ekonomska geografija sveta, PMF - Novi Sad, 1996.

- M. Todorović: Osnove tipologije i regionalizacije poljoprivrede Srbije, SGD, Beograd, 2002.

- V. Đurić: Ekonomska geografija, 1980.

- M. Stepić: Agrarna geografija (rukopis), Beograd, 2003.

- M. Pavlović, D. Rodić: Geografija Jugoslavije I i II, Beograd, 2000.

- D. Petrović: Geomorfologija, 1977, "Građevinska knjiga", Beograd

- Lj. Gavrilović: Hidrologija, Beograd, 2002.

- B. Atanacković: Biogeografija, Beograd, 1990.

- K. Petovar: Urbana i ruralna sociologija, 2003.

- S. Ćurčić: Geografija naselja, 1992.

- M. Janković: Biodiverzitet - suština i značaj, Beograd, 1995.

- Grupa autora: Zaštita prirode i turizam u nacionalnim parkovima SR Jugoslavije, Zavod za zaštitu prirode Srbije, Posebna izdanja br. 14, Beograd, 1994.

- Č. Šilić: Endemične biljke, Sarajevo i Beograd, 1990.

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

- stručni predmeti

ŠUMSKA BOTANIKA

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	70	70		18		158

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- razvijanje pozitivnog odnosa prema prirodi

- sticanje znanja o značaju botanike za zaštitu prirode i njena podela na naučne discipline

- usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu

- sticanje znanja o florističkom sastavu naših predela

- razvijanje logičkog mišljenja i naučnog pogleda na svet

- razvijanje sistematičnosti i postupnosti u radu

- razvijanje radnih navika i smisla za otkrivanje i proveru.

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Morfologija biljaka	80
Fiziologija biljaka	12
Sistematika biljaka	48

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Morfologija biljaka
Trajanje modula:	80 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o spoljašnjem obliku biljaka, unutrašnjoj građi i individualnom razviću biljaka	znati građu biljne ćelije znati građu i funkciju biljnih tkiva znati tipove razmnožavanja biljaka znati morfološke i anatomske karakteristike vegetativnih i generativnih organa	građa biljne ćelije nauka o tkivima [Histologija] razmnožavanje biljaka morfologija i anatomija vegetativnih organa morfologija i anatomija generativnih organa	insistirati na povezivanju sadržaja modula razvijati sistematičnost i postupnost u radu uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Fiziologija biljaka
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o životnim procesima i pojavama u biljnom telu	znati osnovne fiziološke procese u biljnoj ćeliji znati fizička svojstva ćelije znati građu i ulogu fitohormona znati šta je ćelijsko disanje znati faktore koji utiču razviće biljaka znati šta su pokreti biljaka i koji tipovi postoje	fiziologija biljne ćelije vodni režim fitohormoni ćelijsko disanje razviće biljaka pokreti biljaka	povezivanje sadržaja modula sa prethodno usvojenim znanjima iz drugih predmeta uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Sistematika biljaka
Trajanje modula:	48 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
sticanje znanja o uporednim ispitivanjima spoljašnjih i unutrašnjih morfoloških osobina pojedinih biljnih formi i njihovoj klasifikaciji	znati osnovne sistematske karakteristike bakterija i modrozelenih algi znati osnovne sistematske karakteristike algi, gljiva, lišajeva i mahovina znati osnovne sistematske karakteristike paprati znati osnovne sistematske karakteristike [Spermatophyta] semenice, njihovu podelu i karakteristične predstavnike	Prokaryota Talophyta niže biljke Cormophyta više biljke	intevizirati primenu teoretskih znanja u praksi uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- Botanika (Šumska botanika), M. Gajić, D. Vilotić, D. Obratov-Petković

- Šumske zeljaste biljke, Č. Šilić

- Livadske biljke, Lj. Mišić, R. Lakušić

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

PEDOLOGIJA SA GEOLOGIJOM

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	70	70		24		164

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- Sticanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja o zemljištu kao sredini u kojoj biljke nalaze neophodne uslove za svoj razvoj

- Sticanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja iz mineralogije i petrografije, kao dela geologije koje obezbeđuje mineralnu komponentu kod obrazovanja zemljišta

- Sticanje sposobnosti za primenu znanja u drugim stručnim predmetima

- Formiranje profesionalnog odnosa prema zemljištu kao delu biogenocenoza

- Formiranje osnova za nastavak obrazovanja.

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Opšta znanja o Zemlji kao planeti Sunčevog sistema, njenoj građi, postanku i geohronološkom razvoju	14
Opšta mineralogija sa osnovama petrogene mineralogije	16
Osnovi petrografije	16
Uvod u pedologiju i opšti pojmovi o zemljištu kao specifičnoj prirodnoj tvorevini	14
Osobine zemljišta, ocena plodnosti i produktivnosti zemljišta	28
Pedogenetski činioci, procesi obrazovanja zemljišta i morfogenetska građa zemljišnog profila	16
Sistematika zemljišta	46
Geografija zemljišta i pedološke karte	14

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Opšta znanja o Zemlji kao planeti Sunčevog sistema, njenoj građi, postanku i geohronološkom razvoju
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o zemlji kao planeti.	znati položaj Zemlje u Sunčevom sistemu i njen postanak znati osnovne podatke o obliku, veličini, toploti, gustini, gravitaciji i elementarnom sastavu Zemlje znati podelu Zemlje na geosfere	Položaj Zemlje u Sunčevom sistemu i svemiru Oblik i veličina Zemlje Toplota Zemlje Gravitacija Zemlje Gustina Zemlje Podela Zemlje na geosfere Elementarni sastav Zemljine kore Postanak Zemlje	Koristiti šeme za prikaz Zemlje u sunčevom sistemu i podelu Zemlje na geosfere Vežbati jasno i precizno izražavanje Sistematizovati gradivo na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*			*		*

Naziv modula:	Opšta mineralogija sa osnovama petrogene mineralogije
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje svojstava minerala i način postanka Osposobljavanje učenika za determinaciju najvažnijih vrsta petrogenih minerala	znati kako nastaju minerali znati u kojim se oblicima javljaju minerali znati da determiniše najvažnije petrogene minerale	Zadatak petrografske mineralogije Morfološka i kristalografska svojstva minerala Fizičke osobine Hemijska svojstva Struktura minerala Postanak minerala Sistematika mineralnih vrsta Silikati Minerali gline Karbonati Sulfati i sulfidi Fosfati Oksidi i hidroksidi	Koristiti uzorke minerala za determinaciju Nastojati da učenici naprave sopstvene zbirke minerala Na kraju modula testirati učenike u determinaciji minerala

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Osnovi petrografije
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje glavnih predstavnika stena Upoznavanje osobina stena Shvatanje značaja stena kao produkta raspadanja u obrazovanju zemljišta Osposobljavanje učenika za determinaciju predstavnika stena	zna podelu i glavne osobine najvažnijih magmatskih, metamorfnih i sedimentnih stena zna da determiniše najvažnije predstavnike stena	Magmatske stene, najvažnije karakteristike Sedimentne stene, najvažnije karakteristike Metamorfne stene, najvažnije karakteristike Fizičke osobine stena Tehničke osobine stena Upotreba stena kao građevinskog materijala	Koristiti uzorke stena i fotografije za determinaciju Nastojati da učenici naprave sopstvene zbirke stena Determinisati određeni broj stena na terenu Realizovati 6 časova blok nastave Testirati učenike u determinaciji stena

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*			*

Naziv modula:	Uvod u pedologiju i opšti pojmovi o zemljištu kao specifičnoj prirodnoj tvorevini
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Shvatanje značaja pedologije Upoznavanje osnovnih komponenti zemljišta Shvatanje značaja zemljišta kao hranljive sredine za biljni i životinjski svet Upoznavanje pedogenetskih pojava u prirodi	znati značaj i zadatke pedologije znati specifičnosti biogeocenoze znati specifičnosti komponenata koje grade zemljište i obrazovanje organo mineralnog kompleksa zemljišta	Istorijski razvoj pedologije i veza sa drugim naučnim disciplinama Značaj pedologije u prirodnim biogeocenozama Zemljište kao deo biogeocenoze Mineralna komponenta zemljišta Organska komponenta zemljišta Organo-mineralni kompleks zemljišta	Učenika uputiti na logičko zaključivanje Prikazati uzorke organske komponente zemljišta u različitim stepenima transformacije Na kraju modula sistematizovati gradivo

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Osobine zemljišta, ocena plodnosti i produktivnosti zemljišta
Trajanje modula:	28 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje učenika sa osnovnim fizičkim, hemijskim i fizičko-hemijskim osobinama zemljišta Upoznavanje pojava u vezi sa dejstvom pojedinih osobina zemljišta na biljke Razvijanje sposobnosti zapažanja i uočavanja raznih pojava u prirodi Upoznavanje učenika sa činiocima plodnosti i metodama ocenjivanja zemljišta Upoznavanje činilaca koji dovode do procesa erozije i metode borbe protiv erozije zemljišta	znati osobine zemljišta, načine njihovog određivanja na terenu i laboratoriji. znati šta utiče na plodnost, produktivnost zemljišta i kako se vrši ocena plodnosti zemljišta. upoznati činioce koji dovode do procesa erozije i metode borbe protiv erozije zemljišta.	Fizičke osobine zemljišta. Plodnost i produktivnost šumskih zemljišta. Ponašanje zemljišta prema eroziji.	Realizovati 6 časova blok nastave Na kraju modula testirati učenike.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Pedogenetski činioci, procesi obrazovanja zemljišta i morfogenetska građa zemljišnog profila
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje činioca koji utiču na procese obrazovanja zemljišta Upoznavanje pedogenetskih procesa koji dovode do obrazovanja zemljišta Osposobljavanje učenika za determinaciju pojedinih morfogenetskih osobina zemljišta-zemljišnih horizonata, podhorizonata i prelaznih horizonata	znati pedogenetske faktore i njihov način delovanja na pedogenetske procese u zemljištu. znati pedogenetske procese u zemljištu, njihov značaj i način delovanja znati da prepozna pojedine zemljišne horizonte, podhorizonte i prelazne horizonte znati da iskopa zemljišni profil, determiniše horizonte i uzme uzorke za analizu, napravi mikromonolite i monolite.	Činioci-faktori pedogeneze. Evoluciono-genetski procesi obrazovanja zemljišta. Pedogenetski procesi. Morfogenetska građa zemljišnog profila - zemljišni horizonti, podhorizonti i prelazni horizonti.	Šematizovati zemljišni profil. Iskopati zemljišni profil na terenu. Koristiti uzorke monolita i mikromonolita za determinaciju horizonata Sistematizovati gradivo i testirati učenike u poznavanju procesa obrazovanja zemljišta i determinaciji zemljišnih horizonata i podhorizonata.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Sistematika zemljišta
Trajanje modula:	46 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje osnovnih principa klasifikacije zemljišta Upoznavanje osnovnih tipova zemljišta (prvenstveno šumskih) i njihovog mesta u višim sistematskim jedinicama Osposobljavanje učenika za determinaciju osnovnih tipova zemljišta	znati osnovne principe klasifikacije zemljišta i sistematske jedinice. znati sistematiku zemljišta naše zemlje i osnovne karakteristike svakog važnijeg tipa, kao i podtipa šumskih zemljišta. znati da na osnovu profila zemljišta ili monolita determiniše osnovne tipove zemljišta.	Terestrična zemljišta Nerazvijena zemljišta sa građom profila (A)-C. Humusno akumulativna zemljišta A-C profila crnice, rendzine, rankeri, černozem, smonica. Smeđa zemljišta A-(B)-C profila (gajnjače, smeđe zemljište na serpentinu, smeđe zemljište na krečnjaku, crvenice, kisela smeđa zemljišta). Eluvijalno -iluvijalna zemljišta profila A-E-B-C (lesivirana zemljišta, podzol, smeđa podzolasta zemljišta). Antropogena zemljišta profila P-C (rigosoli, hortisoli, deposoli). Semiterestrična zemljišta. Nerazvijena hidromorfna zemljišta (A)-I-II.. profila. Pseudoglejna zemljišta A-EG-BG-C profila. Glejna zemljišta A-G profila. Tresetna zemljišta T-G profila. Antropogena semiterestrična zemljišta P-G profila. Halomorfna zemljišta, solončak, solonec, solođ. Subakvalna zemljišta	Koristiti šeme, slike profila pojedinih tipova zemljišta. Koristiti monolite i mikromonolite tipova zemljišta. Realizovati 12 časova blok nastave na terenu Sistematizovati gradivo i testirati učenika u poznavanju svojstava pojedinih tipova zemljišta kao i njihovoj detereminaciji.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*		*		*

Naziv modula:	Geografija zemljišta i pedološke karte
Trajanje modula:	14 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Shvatanje pojave zonalnosti zemljišta (horizontalne i vertikalne) Upoznavanje rasprostranjenosti pojedinih tipova zemljišta kod nas Shvatanje značaja pedoloških karata	znati zbog čega dolazi do pojave zonalnosti zemljišta znati rasprostranjenost naših tipova zemljišta znati podelu pedoloških karata i korišćenje istih.	Geografija zemljišta naše zemlje. Horizontalna i vertikalna zonalnost zemljišta na Zemlji i kod nas. Pedološke karte-podela, korišćenje i interpretacija.	Koristi šeme i karte na kojima je prikazana zonalnost zemljišta. Učenicima prikazati pedološku kartu naše zemlje. Pokazati učenicima razne vrste pedoloških karata.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- Jović N., Simić Z., Pedologija sa geologijom

- Knežević V., Joksimović V., Petrografija sa geologijom kore raspadanja

- Anti M., Jović N., Avdalović V., Pedologija

- Ćirić M., Pedologija

- Ćirić M., Atlas šumskih zemljišta Jugoslavije

- Škorić A., Tipovi naših tla

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

- Istaći značaj modula za predmete Osnovi geomorfologije sa hidrologijom

- Istaći značaj modula za predmet Proizvodnja sadnog materijala, vezano za biljnu proizvodnju

- Istaći značaj modula za predmet Ekologija i edukacija

METEOROLOGIJA SA KLIMATOLOGIJOM

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I	35	35		12		82

NAPOMENA: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

- Da se učenici upoznaju sa meteorološkim i klimatskim elementima i pojavama

- Da se učenici osposobe da determinišu pozitivna i negativna dejstva klimatskih faktora na prirodu i živi svet

- Da učenici znaju da koriste jednostavnije meteorološke instrumente

- Da učenici znaju kako čovek svojim aktivnostima utiče na promenu mikroklimatskih i klimatskih uslova

- Da učenici mogu putem edukacije pozitivno delovati u smislu zaštite životne sredine i smanjenja globalnog zagrevanja

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred:

prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Uvod u meteorologiju, atmosfera, vazdušni pritisak	20
Vazdušna kretanja, oblaci, magle i padavine	18
Prognoza vremena, klima i klimatologija	22
Mikroklimatologija, vegetacija i mikroklima. Klima Balkanskog poluostrva, klima Srbije i Crne Gore	22

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Naziv modula:	Uvod u meteorologiju, atmosfera, vazdušni pritisak
Trajanje modula:	20 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o meteorologiji, atmosferi i vazdušnom pritisku	znati šta je meteorologija znati šta je vreme a šta klima znati podelu meteorologije znati šta su meteorološki elementi a šta pojave znati šta je atmosfera i podelu atmosfere znati hemijske sastojke vazduha znati pridodatke vazduha znati izvore toplote za zemlju i atmosferu znati sunčevo zračenje znati izračivanje iz zemljine površine i kontra zračenje atmosfere znati dnevno i godišnje kolebanje sunčevog zračenja poznavati instrumente za merenje sunčevog zračenja znati šta je toplota a šta temperatura znati načine zagrevanja i hlađenja kopna, vode i vazduha znati dnevno i godišnje kolebanje temperature, zemljišta, vode i vazduha poznavati instrumente za merenje temp. znati da izmeri temperaturu vazduha, vode i zemljišta znati šta je vazdušni pritisak znati dnevna i godišnja kolebanja vazdušnog pritiska poznavati instrumente za merenje vazdušnog pritiska	Pojam meteorologije i podela Meteorološki elementi i pojave Pojam atmosfere i podela atmosfere Sastav vazduha Izvori zračenja i toplotne energije Sunčevo zračenje Instrumenti za merenje sunčevog zračenja Zagrevanje zemlje i atmosfere Dnevna i godišnja kolebanja kopna, vode i vazduha Merenje temperature i instrumenti za merenje Vazdušni pritisak Merenje vazdušnog pritiska i instrumenti za merenje	Koristi i znanja iz prethodnog školovanja i povezati ih sa sadržajem modula Koristi informacije iz dnevnih meteoroloških vesti i biltena Povezati sadržaje materija sa aktuelnim ekološkim tendencijama (efekat staklene bašte i sl.) Uraditi test na kraju modula

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Vazdušna kretanja, oblaci, magle i padavine
Trajanje modula:	18 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o vazdušnim kretanjima, oblacima, maglama i padavinama.	znati šta su vazdušna kretanja poznavati vrste vetrova znati šta su vrtložna strujanja znati uticaj vetra na biljni svet poznavati instrumente za merenje pravca i brzine vetra znati da odredi pravac i brzinu vetra znati procese isparavanja znati dnevni i godišnji hod vlažnosti vazduha znati uticaj vlažnosti vazduha na živi svet poznavati instrumente za merenje vlažnosti vazduha znati da izmeri vlažnost vazduha moći da odredi rodove i vrste oblaka znati šta su magle moći da odredi vidljivost znati šta su padavine znati kako se obrazuju padavine na zemljinoj površini znati kako se obrazuju padavine u oblacima znati uticaj padavina na biljni svet poznavati instrumente za merenje atmosferskih taloga znati da izmeri atmosferske taloge	Vazdušna kretanja Nastanak i vrste vetrova Vrtložna strujanja Uticaj vetra na biljni svet Instrumenti za merenje pravca i brzine vetra Isparavanje Dnevni i godišnji hod vlažnosti vazduha Merenje vlažnosti vazduha i instrumenti Oblaci, magle i vidljivost Uticaj oblaka i magli na biljni svet Padavine koje se obrazuju na zemljinoj površini Padavine koje se obrazuju u oblacima Značaj padavina za biljni svet Instrumenti za merenje atmosferskih taloga i merenje atmosferskih taloga	Koristi znanja iz prethodnog školovanja Koristiti aktuelne dnevne meteorološke izveštaje Koristiti meteorološke sajtove

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Prognoza vremena, klima i klimatologija
Trajanje modula:	22 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o sinoptičkoj meteorologiji, prognozi vremena klimi i klimatologiji	znati šta je to sinoptička meteorologija znati šta se koristi za prognozu vremena znati tipove vremenske prognoze znati šta je klima znati šta je klimatologija znati šta su klimatološki podaci znati jednostavnu obradu klimatoloških podataka znati kišni faktor i indeks suše znati šta je solarna a šta fizička klima znati osnovne karakteristike planinske klime znati osnovne karakteristike umereno kontinentalne klime znati osnovne karakteristike mediteranske, submediteranske klime	Sinoptička meteorologija Prognoza vremena Klimatologija Obrada klimatoloških podataka Određivanje klime Solarna i fizička klima Planinska klima Umereno kontinentalna klima Mediteranska i submediteranska klima	Koristiti znanja iz prethodnog školovanja Korišćenje aktuelnih dnevnih i kratkoročnih prognoza Koristiti dostupne lokalne klimatološke podatke Koristiti sajtove sa prognozom vremena i klimatskim promenama Realizovati blok nastavu 6 časova za posetu meteorološkoj stanici

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

Naziv modula:	Mikroklimatologija, vegetacija i mikroklima. Klima Balkanskog poluostrva, klima Srbije i Crne Gore
Trajanje modula:	22 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o mikroklimi, značaju mikroklime za živi svet. Promene mikroklimatskih uslova Sticanje znanja o klimi Balkanskog poluostrva, klimi Srbije i Crne Gore	znati šta je mikroklima znati šta je mikroklimatologija znati šta utiče na promenu mikroklimatskih uslova znati kako mikroklima utiče na biljni svet znati kako mikroklima utiče na životinjski svet znati osnovne karakteristike klimatskih područja Balkanskog poluostrva znati osnovne karak. klime SCG.	Mikroklimatologija Mikroklima određenih sredina Vegetacija i mikroklima Uticaj mikroklime na životinjski svet Klima Balkanskog poluostrva Klima Srbije Klima Crne Gore	Koristiti znanja iz prethodnog školovanja Koristiti dostupne podatke o klimatskim i mikroklimatskim uslovima lokalnog područja Koristiti sajtove sa klimatskim sadržajima Realizovati 6 časova blok nastave na terenu

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

- I. Delijanić: Meteorologija za prvi razred srednje škole

- M. Milosavljević: Meteorologija

- B. Kolić: Šumska ekoklimatologija

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Šumska botanika, a posebno istaći uticaj sunčevog zračenja i padavina za fiziološke procese biljaka

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Osnovi geomorfologije sa hidrologijom

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Zaštita šuma i predela te istaći negativne klimatske uticaje na šumu, biljni i životinjski svet

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Uređenje predela

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Gajenje šuma

- Povezati sadržaje modula sa predmetom Proizvodnja sadnog materijala