PRAVILNIKO METODAMA ZA ISPITIVANJE ĐUBRIVA("Sl. list SRJ", br. 60/2000 i "Sl. glasnik RS", br. 20/2005) |
Ovim pravilnikom propisuju se kriterijumi i metode za ispitivanje fizičkih i hemijskih osobina i biološke hranljive vrednosti đubriva radi stavljanja u promet na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije.
Radi utvrđivanja vrste đubriva koja podležu ispitivanju fizičkih i hemijskih osobina i biološke hranljive vrednosti radi stavljanja u promet, đubriva se dele na:
1) neorganska (mineralna) đubriva i neorganski oplemenjivački zemljišta;
2) organska đubriva i organski oplemenjivači zemljišta;
3) đubriva i oplemenjivači zemljišta mešanog (organsko-mineralnog) porekla;
4) mikrobiološka đubriva.
1. Neorganska (mineralna) đubriva i neorganski oplemenjivači zemljišta
Neorganska (mineralna) đubriva su proizvodi u kojima su sadržani hranljivi elementi koji se đubrenjem unose u zemljište (u daljem tekstu: hranljivi elementi) u obliku neorganskih soli i koja se dobijaju različitim tehnološkim postupcima (ekstrakcijom ili fizičkim ili hemijskim industrijskim postupcima), a dele se na:
1) prosta (jednokomponentna) NPK đubriva;
2) složena (višekomponentna) NPK đubriva;
3) đubriva na bazi mikroelemenata, odnosno sekundarnih elemenata;
4) mineralna đubriva specijalne namene;
5) neorganske oplemenjivače zemljišta.
2. Organska đubriva i organski oplemenjivači zemljišta
Organska đubriva su proizvodi organskog porekla (biljnog ili životinjskog) sa preko 30% organske materije, koja se dodaju zemljištu prvenstveno radi ishrane biljaka, a dobijaju se fermentacijom biljnih ili životinjskih ostataka, u kojima postoji određeni sadržaj hranljivih elemenata i mikroorganizama.
Organski oplemenjivači zemljišta su proizvodi organskog porekla (biljnog ili životinjskog) ili organski proizvodi dobijeni sintezom, koji se primenjuju prvenstveno radi poboljšanja fizičkih i bioloških osobina zemljišta, a ne mogu se kvalifikovati kao đubriva zbog niskog sadržaja makroelemenata koji su u finalnom proizvodu najčešće manji od 2%.
3. Đubriva i oplemenjivači zemljišta mešanog (organsko-mineralnog) porekla
Đubriva i oplemenjivači zemljišta mešanog (organsko-mineralnog) porekla su proizvodi u kojima su deklarisani hranljivi elementi organskog i neorganskog porekla, a dobijaju se hemijskom reakcijom ili mešanjem organskih i neorganskih đubriva ili oplemenjivača.
Mikrobiološka đubriva su proizvodi koji sadrže čiste kulture različitih mikroorganizama, čijom se primenom pospešuje korišćenje hranljivih elemenata iz zemljišta ili vazduha, i dele se na:
1) azoto fiksatore (slobodne ili simbiozne);
2) mobilizatore hranljivih elemenata iz nepristupačnih organskih i mineralnih jedinjenja (fosforobakterini, mikozini, silikatne bakterije, ferobakterini i sulfobakterini).
III ISPITIVANJE ĐUBRIVA RADI STAVLJANJA U PROMET
Ispitivanje fizičkih i hemijskih karakteristika đubriva i njihove biološke hranljive vrednosti vrši se na osnovu prijave i priložene dokumentacije koju podnose domaći proizvođač đubriva i inostrani proizvođač preko ovlašćenog zastupnika u Saveznoj Republici Jugoslaviji (u daljem tekstu: podnosilac prijave).
Prijava za ispitivanje đubriva mora da sadrži osnovne podatke potrebne za:
1) identifikaciju đubriva:
- naziv đubriva (zaštićeni ili predloženi);
- naziv i adresu proizvođača, odnosno podnosioca prijave;
- naziv i adresa zastupnika odnosno podnosioca prijave;
- sirovine za dobijanje đubriva;
2) utvrđivanje hemijskih i fizičih karakteristika đubriva:
- sastav: naziv i sadržaj hranljivog elementa (jednog ili više);
- oblik i hemijsko jedinjenje hranljivog elementa ili grupa kojoj pripada;
- sastav i sadržaj razloživih punioca ako se koriste kod mešanih đubriva;
- oblik formulacije (tečnost, granule i dr.);
- izgled (boja) i miris;
- zapreminska masa;
- sadržaj vlage;
- stabilnost tokom skladištenja;
3) primenu đubriva:
- biljne vrste ili tip zemljišta za koje je namenjeno;
- količina i/ili koncentracija primene;
- vreme primene u odnosu na biljne vrste i tip zemljišta;
- način primene: folijarno, preko zemljišta (po celoj površini, u trake, inkorporacija, zalivanjem i sl.);
- broj tretiranja u toku godine;
- vrsta ambalaže i način uništavanja ambalaže;
4) utvrđivanje biološke hranljive vrednosti (eksperimenti) u laboratoriji ili u poljskim uslovima, ako postoje;
5) utvrđivanje eventualnog štetnog delovanja đubriva na ljude, životnu sredinu i druge ekosisteme ako je potrebno za utvrđivanje njihove otrovnosti.
Uz prijavu se prilaže i odgovarajuća dokumentacija (dozvola za promet u zemlji proizvođača, certifikat inostranog proizvođača i dr.), kojom se potvrđuju podaci navedeni u prijavi, kao i nacrt deklaracije i uputstva za primenu (u dva primerka).
Podnosilac prijave prijavljuje ispitivanje ovlašćenoj organizaciji za ispitivanje đubriva (u daljem tekstu: ovlašćena organizacija), a kopiju prijave sa dokumentacijom dostavlja Saveznom ministarstvu za poljoprivredu.
Ovlašćena organizacija iz stava 1 ovog člana dužna je da fizičko-hemijska ispitivanja završi u roku od 15 dana, a ispitivanja biološke hranljive vrednosti u roku od najmanje jedne godine, što određuje ovlašćena organizacija u zavisnosti od vrste đubriva.
IV VRSTE ĐUBRIVA I KRITERIJUMI ZA OCENJIVANJE FIZIČKO-HEMIJSKIH OSOBINA I BIOLOŠKE HRANLJIVE VREDNOSTI
1. Neorganska (mineralna) đubriva
A) Prosta (jednokomponentna) NPK đubriva
Prosta (jednokomponentna) NPK đubriva su proizvodi koja imaju deklarisan sadržaj samo jednog makroelementa: azota - N, fosfora - P ili kalijuma - K (u daljem tekstu: makroelementi), u koje spadaju:
1) azotna đubriva, čiji je osnovni hranljivi element azot;
2) fosforna đubriva, čiji je osnovni hranljivi element fosfor;
3) kalijumova đubriva, čiji je osnovni hranljivi element kalijum.
Azotna đubriva
Kod azotnih đubriva, čiji je osnovni hranljivi element azot, fizičko-hemijske osobine ispituju se prema sledećim standardima:
1) amonijum-nitrat (AN) sa 30% do 35% azota (N) - prema standardu JUS H. B8. 284;
2) krečni amonijum-nitrat (KAN) sa 25% do 27% azota (N) - prema standardu JUS H. B4. 031;
3) amonijum-sulfat sa 20,5% azota (N) - prema standardu JUS H. B3. 046;
4) karbamid (urea) sa 44% do 46% azota (N) - prema standardu JUS H. B4. 038;
5) azotni rastvor u tečnom stanju - prema standardu JUS H. B4. 046;
6) bezvodni (anhidrovani) amonijak sa 80% azota (N) - prema standardu JUS H. F2. 020;
7) amonijačne vode ili amonijakati - prema standardu JUS H. B3. 048;
8) kalcijumcijanamid u prahu - prema standardu JUS H. B4. 030;
9) kalcijumcijanamid u granulama - prema standardu JUS H. B4. 032;
10) ostala azotna đubriva (natrijum-nitrat, kalcijum-nitrat, amonijum-hlorid) - prema odgovarajućim standardima za određivanje azota u đubrivu.
Fosforna đubriva
Kod fosfornih đubriva, čiji je osnovni hranljivi element fosfor, fizičko-hemijske osobine ispituju se prema sledećim standardima:
1) superfosfat u prahu - prema standardu JUS H. B4. 020;
2) superfosfat granulisani (sušen) - prema standardu JUS H. B4. 021;
3) superfosfat granulisani (nesušen) - prema standardu JUS H. B4. 022;
4) trostruki superfosfat u prahu - prema standardu JUS H. B4.039;
5) trostruki superfosfat granulisan (sušen) - prema standardu JUS H. B4. 040;
6) ostala fosforna đubriva (tomasfosfati, termofosfati, metafosfati i sl.) - prema odgovarajućim standardima za određivanje fosfora u đubrivu.
Kalijumova đubriva
Kod kalijumovih đubriva, čiji je osnovni hranljivi element kalijum, ispituju se sledeće fizičko-hemijske osobine, i to:
1) kalijum-hlorid (KCl) kao đubrivo:
- sadržaj kalijuma (u obliku K2O) iznosi od 40% do 60% +/- 2%;
- sadržaj vlage na 105oC iznosi do 1%;
2) kalijum-hlorid (KCl) kao tehnička hemikalija - prema standardu JUS H. B1. 055;
3) kalijum-sulfat (K2SO4)
- sadržaj kalijuma (u obliku K2O) iznosi 50% +/-2%;
- sadržaj vlage na 105oC iznosi do 1%;
4) ostala kalijumova đubriva (kalijum-magnezijum):
- sadržaj kalijuma (u obliku K2O) iznosi 28% +/-2%;
- sadržaj magnezijuma (u obliku MgO) iznosi do 10%;
- sadržaj vlage na 105oC iznosi do 1%.
Prosta (jednokomponentna) NPK đubriva navedena u čl. 11, 12 i 13 ovog pravilnika, pored deklarisanog sadržaja jednog od makroelemenata (NPK), mogu imati i deklarisan sadržaj mikroelemenata ili sekundarnih elemenata, i to:
a) sa mikroelementima, kod kojih sadržaj mikroelemenata da bi se deklarisao mora biti izražen u %, najmanje: B-0.01%, Co - 0,002%, Cu - 0,02%, Fe - 0,02%, Mn - 0,01%, Mo - 0,001%, Zn - 0,002%, a dozvoljena odstupanja od deklarisanih vrednosti su 1/5 deklarisanih vrednosti za sadržaj mikroelemenata do 2%,
b) sa sekundarnim elementima, kod kojih sadržaj sekundarnih elemenata da bi se deklarisao mora biti izražen u %, najmanje: 1% kao MgO, 3% Na2O, 5% SO3, 5% CaO, a dozvoljena odstupanja u odnosu na kalcijum, magnezijum, natrijum i sumpor su 1/4 od deklarisanog sadržaja ovih elemenata.
B) Složena (višekomponentna) NPK đubriva
Složena (višekomponentna) NPK đubriva koja imaju deklarisan sadržaj najmanje dva makroelementa a mogu biti i sa dodatkom mikroelemenata ili sekundarnih elemenata. U zavisnosti od toga da li se dobijaju mešanjem ili hemijskim postupkom, dele se na:
1) mešana NPK đubriva, koja se dobijaju mešanjem prostih ili složenih đubriva, bez hemijske reakcije, a mogu biti i sa dodatkom mikroelemenata ili sekundarnih elementa;
2) kompleksna NPK đubriva, koja se dobijaju potpunom ili delimičnom hemijskom reakcijom različitih hemijskih jedinjenja, a mogu biti i sa dodatkom mikroelemenata ili sekundarnih elemenata.
Mešana NPK đubriva
Mešana NPK đubriva mogu biti dvojna ili trojna, u kojima ukupni sadržaj makroelemenata ne sme biti manji od 20%.
Mešana NPK đubriva se mogu proizvoditi na sledeći način:
1) mešanjem prostih i složenih pojedinačnih đubriva i odgovarajućih raspoloživih punioca, koji se posle homogenizacije granulišu odgovarajućim postupkom tako da su hranljivi elementi sjedinjeni u svakoj od granula, i ispituju se prema standardu JUS H. B4.035;
2) mešanjem granula prostih i složenih pojedinačnih đubriva pod uslovom da su granule slične po veličini, obliku i specifičnoj težini sa maksimalnim međusobnim odstupanjem zapreminske mase do +/- 10%;
3) mešanjem granula prostih i složenih pojedinačnih đubriva i razloživih punioca pod uslovom da su granule slične po veličini, obliku i specifičnoj težini sa maksimalnim međusobnim odstupanjem zapreminske mase do +/- 10%;
4) mešanjem prostih i složenih pojedinačnih đubriva koja su u kristalno praškastoj formi bez granulacije i koja se koriste za pravljenje rastvora.
Mešana đubriva iz stava 2 tač. 2) i 3) moraju imati sadržaj vlage najviše 2%, a ostale fizičke i hemijske osobine se ispituju prema standardu JUS H. B4.035.
Mešana đubriva iz stava 2 tačka 4) moraju imati sadržaj vlage najviše 2%, a sadržaj hranljivih elemenata se ispituje prema odgovarajućim standardima.
Mešana NPK đubriva, pored deklarisanog sadržaja makroelemenata, mogu da imaju i deklarisan sadržaj mikroelemenata, odnosno sekundarnih elemenata, mogu biti:
a) sa mikroelementima, kod kojih sadržaj mikroelemenata da bi se deklarisao, mora biti izražen u %, najmanje: B-0.01%, Co- 0,002%, Cu- 0,02%, Fe- 0,02%, Mn - 0,01%, Mo - 0,001%, Zn - 0,002%, a dozvoljena odstupanja od deklarisanih vrednosti su 1/5 deklarisane vrednosti za sadržaj mikroelemenata do 2%;
b) sa sekundarnim elementima, kod kojih sadržaj sekundarnih elemenata da bi se deklarisao, mora biti izražen u % najmanje: 1% kao MgO, 3% Na2O, 5% SO3, 5% CaO, a dozvoljena odstupanja u odnosu na kalcijum, magnezijum, natrijum i sumpor su 1/4 od deklarisanog sadržaja ovih elemenata.
Kompleksna NPK đubriva
Kompleksna NPK đubriva mogu biti dvojna ili trojna, i dele se na:
1) kompleksna đubriva sa fosfornom komponentom rastvorljivom u 2% limunskoj kiselini, koja se ispituju prema standardu JUS H. B4. 037;
2) kompleksna đubriva sa fosfornom komponentom rastvorljivom u vodi, koja se ispituju prema standardu JUS H. B4. 036;
3) monoamonijum fosfat (MAP), koji se ispituje prema standardu JUS H. B4. 041.
Kompleksna NPK đubriva prema agregatnom stanju mogu biti:
a) čvrsta kompleksna NPK đubriva, koja se ispituju prema standardu JUS H. B4. 036 ili JUS H. B4. 037 i u njima ukupan sadržaj makroelemenata ne sme biti ispod 30%;
b) tečna kompleksna NPK đubriva, koja se primenjuju preko lista (folijarno) i predstavljaju bistre rastvore ili suspenzije, a dobijaju se hemijskom reakcijom ili naknadnim rastvaranjem čvrstih soli (đubriva), u kojima ukupan sadržaj makroelemenata ne sme biti za bistre rastvore ispod 20%, a za suspenzije ispod 30%;
v) tečna kompleksna NPK đubriva koja se primenjuju preko zemljišta (u ishrani cveća i dekorativnih bilja) i predstavljaju bistre rastvore, a dobijaju se hemijskom reakcijom ili naknadnim rastvaranjem čvrstih soli (đubriva) u kojima ukupan sadržaj makroelemenata ne može biti ispod 15%.
Kompleksna NPK đubriva (čvrsta ili tečna), pored deklarisanog sadržaja makroelemenata, mogu da imaju i deklarisan sadržaj mikroelemenata, odnosno sekundarnih elemenata, i to:
1) sa mikroelementima kod kojih sadržaj mikroelemenata da bi se deklarisao, mora biti izražen u % najmanje: B-0,01%, Co- 0,002%, Cu - 0,02%, Fe- 0,02%, Mn - 0,01%, Mo- 0,001%, Zn- 0,002%, a dozvoljena odstupanja od deklarisanih vrednosti su 1/5 deklarisane vrednosti za sadržaj mikroelemenata do 2%;
2) sa sekundarnim elementima kod kojih sadržaj sekundarnih elemenata da bi se deklarisao, mora biti izražen u % najmanje: 1% MgO, 3% Na2O, 5% SO3, 5% CaO, a dozvoljena odstupanja u odnosu na kalcijum, magnezijum, natrijum i sumpor su 1/4 od deklarisanog sadržaja ovih elemenata.
V) Đubriva na bazi mikroelemenata, odnosno sekundarnih elemenata
Đubriva na bazi mikroelemenata
Đubriva na bazi mikroelemenata, koja imaju deklarisan sadržaj jednog ili više mikroelemenata a nemaju deklarisan sadržaj makroelemenata i sekundarnih elemenata, mogu biti:
1) katjonski oblici mikroelemenata Fe, Zn, Co, Cu, Mn) kao rastvorljive sulfatne soli: fero-sulfat (FeSO4), cink-sulfat (ZnSO4), kobalt-sulfat (CoSO4), bakar-sulfat (CuSO4), mangan-sulfat (MnSO4);
2) anjonski oblici mikroelemenata (B, Se, Mo), a preporučuju se najčešće jedinjenja bora - boraks (Na2B4O7) i borna kiselina (H3BO3), selena (Na2SeO4) i molibdena (Na2MoO4 ili (NH4)2MoO4).
Dozvoljeno odstupanje u odnosu na deklarisanu vrednost sadržaja mikroelemenata je 0,4% u apsolutnoj vrednosti, za sadržaj iznad 2%, a spisak đubriva uz dozvoljena odstupanja daje se u Prilogu 1 ovog pravilnika i čini njegov sastavni deo.
Đubriva na bazi sekundarnih elemenata
Đubriva na bazi sekundarnih elemenata, koja imaju deklarisan sadržaj jednog ili više sekundarnih elemenata, a nemaju deklarisan sadržaj makroelemenata i mikroelemenata, mogu biti:
1) đubriva na bazi kalcijuma, u koja spadaju materijali prirodnog ili industrijskog porekla, a koji sadrže:
- najmanje 60% kalcijum-karbonata (CaCO3);
- najmanje 22% kalcijum-oksida (CaO);
- sadržajem čestica ispod 0,2 mm, najmanje 80%;
2) đubriva na bazi magnezijuma u koja spadaju materijali prirodnog ili industrijskog porekla, kao što su:
- magnezijum -sulfat (MgSO4) sa najmanje 13% magnezijum-oksida (MgO);
- magnezijum-oksid (MgO) sa najmanje 75% MgO u obliku praha;
- ostala magnezijumova đubriva, koja se mogu pripremiti mlevenjem magnezita (MgCO3) i dolomita (CaCO3+MgCO3) sa 15% do 45% MgO;
3) đubriva na bazi sumpora, u koja spadaju materijali prirodnog ili industrijskog porekla, kao što su:
- kalcijum-sulfat, odnosno gips (CaSO4);
- elementarni sumpor (S) u praškastom obliku;
4) đubriva na bazi natrijuma, u koja spadaju materijali prirodnog ili industrijskog porekla (NaNO3 i sl.).
G) Mineralna đubriva specijalne namene
Mineralna đubriva specijalne namene, koja su mešavine prostih ili složenih đubriva sa sredstvima za zaštitu bilja (pesticida) ili pepela dobijenog sagorevanjem biljnih i životinjskih ostataka, mogu biti:
1) pesticidna mineralna đubriva su mešavine prostih i složenih đubriva sa pesticidima (sredstva za zaštitu bilja) sa sadržajem aktivne materije do 5%, koja podležu registraciji pod istim kriterijumima kao i ostali pesticidi i đubriva;
2) pepeo dobijen sagorevanjem biljnih i životinjskih ostataka koji se može koristiti kao mineralno đubrivo ako ima deklarisan sadržaj jednog ili više makroelemenata (NPK) preko 10%.
D) Neorganski oplemenjivači zemljišta
Neorganski oplemenjivači zemljišta, koji ne sadrže organske materije i nemaju deklarisan sadržaj makroelemenata ili mikroelemenata, mogu biti prirodnog ili sintetizovanog porekla (krečnjak, dolomit, gips, pesak, zeolit, bentonitske gline, vodeno staklo i sl.).
Neorganski oplemenjivači zemljišta, koji ne sadrže organske materije ali imaju deklarisan sadržaj makroelemenata ili mikroelemenata najviše do 3%, mogu biti mešanog porekla (fosfor-gips, obogaćeni zeoliti, bentoniti i sl.).
2. Organska đubriva i organski oplemenjivači zemljišta
Organska đubriva sa preko 30% organske materije, biljnog ili životinjskog porekla (izuzev osoke i stajnjaka koja ne podležu ispitivanjima), dele se na:
1) kompostna čvrsta đubriva, proizvedena mikrobiološkom fermentacijom različitih organskih ostataka biljnog ili životinjskog porekla, i mogu biti:
- biljni (klasični) kompost;
- prerađeni (industrijski) kompost od ostataka prehrambene industrije (mesne, kožarske, šećerne, alkoholne, uljne i drvne industrije);
2) tresetna organska đubriva koja se dobijaju fizičkom homogenizacijom presušenog nemineralizovanog treseta;
3) glistenjaci kao humifikovane organske materije koje se dobijaju fermentacijom organskih materija preko kalifornijske gliste.
Organski oplemenjivači zemljišta su proizvodi biljnog ili životinjskog porekla ili organski proizvodi dobijeni sistezom koji se primenjuju uglavnom radi poboljšanja fizičkih i bioloških osobina zemljišta, i ne mogu se kvalifikovati kao đubriva zbog niskog sadržaja osnovnih makroelemenata (NPK) koji su u finalnom proizvodu najčešće ispod 2%.
3. Đubriva i oplemenjivači zemljišta mešanog (organsko-neorganskog) porekla
Đubriva i oplemenjivači zemljišta mešanog (organsko-neorganskog) porekla, mogu biti:
1) poluorganska (organsko-neorganska) đubriva koja predstavljaju smeše organskih i mineralnih materija (mineralnih đubriva i oplemenjivači sa određenim sadržajem hranljivih elemenata (2% do 5% N, 1% do 3% P2O5) ili bez smeše neorganskih soli, ali sa većim sadržajem lakopristupačnih biljnih hraniva (preko 1% N, P, K i drugo), ili materije koje deluju na poboljšanje rasta biljaka i razvoj mikroorganizama u zemljištu;
2) organski oplemenjivači zemljišta kojima su dodate male količine (ispod 2%) mineralnih đubriva i mineralnih oplemenjivača.
Mikrobiološka đubriva su proizvodi koji sadrže visoke titre određenih sojeva mikroorganizama, a upotrebljavaju se radi stvaranja pristupačnih oblika hranljivih elemenata iz nepristupačnih organskih ili mineralnih jedinjenja zemljišta, kao i sastojaka vazduha, i dele se na:
a) azotofiksatore:
- simbiozne (Rhizobium sp. i sl.);
- slobodne (Azotobacter i sl.);
b) mobilizatore hranljivih elemenata:
- silikatne bakterije;
- sumporne bakterije;
- bakterije koje razlažu fosforna jedinjenja;
- mikroorganizmi gljiva;
- celulozatore i druge.
V ISPITIVANJE BIOLOŠKE HRANLJIVE VREDNOSTI
Biološkom hranljivom vrednošću đubriva ispituje se uticaj hranljivih elemenata i njihova prikladnost za praktičnu primenu u odnosu na zemljište i biljke, kao i moguće eventualno štetno delovanje na ljude i životnu sredinu.
Način i vreme izvođenja ogleda vrši se u zavisnosti od vrste đubriva.
Za đubriva koja su do sada bila u primeni, biološka ispitivanja se ne vrše, ali je potrebno mišljenje ovlašćene organizacije, kao dokaz da nije potrebno vršiti biološka ispitivanja.
Hemijske i fizičke karakteristike đubriva iz čl. 10 do 27 ovog pravilnika za koje nisu utvrđeni JUS standardi ispituju se po normativima predloženim od strane proizvođača ili ovlašćenih organizacija do utvrđivanja JUS standarda.
Ako dođe do izmene standarda utvrđenih ovim pravilnikom za ispitivanje fizičko-hemijskih karakteristika đubriva, primenjivaće se izmenjeni, odnosno novi standardi.
VII IZVEŠTAJ O IZVRŠENIM ISPITIVANJIMA
Izveštaj o izvršenom ispitivanju fizičkih i hemijskih osobina i biološke hranljive vrednosti đubriva sadrži:
1) opšte podatke iz prijave:
- naziv đubriva;
- naziv i adresa proizvođača;
- naziv i adresa zastupnika;
- sastav i sadržaj jednog ili više hranljivih elemenata;
- sastav i sadržaj razloživih punioca ukoliko se koristi (kod mešanih đubriva);
- namena koja se predlaže: u kom usevu ili zasadu, tip zemljišta, količina odnosno koncentracija primene, vreme primene, predložena ograničenja i napomene;
2) rezultate izvršenih ispitivanja:
- klasifikacija đubriva na osnovu čl. 3 do 7 i čl. 10 do 27 ovog pravilnika;
- utvrđeni sadržaj deklarisanih hranljivih elemenata u đubrivu (ukupni sadržaj i njihovi oblici), a za organska i organsko-mineralna đubriva i ukupan sadržaj organske materije, humusa, odnos C/N, humusne kiseline, humata, pH i sl.;
- sastav i sadržaj razloživih punioca ukoliko se koriste kod mešanih đubriva;
- štetni teški metali;
- izgled (fizičko stanje, oblik formulacije, boja i miris);
- zapreminska masa;
- sadržaj vlage;
- granulometrijski sastav;
- stabilnost tokom skladištenja;
3) metode ispitivanja (JUS standardi ili druge adekvatne metode);
4) podatke o primeni đubriva:
- biljne vrste ili tip zemljišta za koje je namenjeno;
- količina i/ili koncentracija primene;
- vreme primene u odnosu na biljne vrste i tip zemljišta;
- način primene: folijarno, preko zemljišta (po celoj površini, u trake, inkorporacija, zalivanje i sl.);
- broj tretiranja u toku godine;
- moguća nepovoljna delovanja;
5) podatke o hranljivoj vrednosti đubriva:
- stepen hranljive vrednosti ili
- procenat (%) povećanja prinosa (lisne mase) ili
- poboljšanje kvaliteta zemljišta;
6) zaključak i predlog:
- opšta ocena o fizičko-hemijskim osobinama i biološkoj hranljivoj vrednosti đubriva;
- ocena o ostalim karakteristikama;
- predlog klasifikacije đubriva u skladu sa čl. 3 do 7 i čl. 10 do 27 ovog pravilnika;
- predlog za primenu;
- predlog o eventualnim upozorenjima i ograničenjima;
7) spisak literature (navesti pune reference koje su korišćene u izveštaju).
Izveštaj o izvršenom ispitivanju hemijskih i fizičkih osobina đubriva, pored podataka iz stava 1 ovog člana, mora da sadrži i podatak o deklarisanoj vrednosti, kao i prosečnu vrednost sa naznakom odstupanja +/- iz rezultata analitičkih ponavljanja.
VIII IZDAVANJE DOZVOLE ZA STAVLJANJE U PROMET ĐUBRIVA
Na osnovu ispitivanja fizičko-hemijskih osobina, biološke hranljive vrednosti đubriva i izveštaja o izvršenim ispitivanjima izdaje se dozvola, koja sadrži sledeće podatke:
1) naziv đubriva;
2) naziv proizvođača đubriva i ovlašćenog zastupnika;
3) sastav đubriva (fizičke i hemijske karakteristike);
4) primenu (način primene, količina po hektaru i vreme primene);
5) eventualna upozorenja i ograničenja, odnosno negativna delovanja u odnosu na zemljište, biljke, životnu sredinu i ljude;
6) registracioni broj dozvole.
Deklaracija i uputstvo za primenu, moraju biti usaglašeni sa navodima u dozvoli iz stava 1 ovog člana.
Svako pojedinačno pakovanje mora imati deklaraciju i uputstvo za primenu, a ako to nije moguće, uputstvo o primeni može posebno biti u svakom pakovanju.
Donošenjem ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o metodama za ispitivanje đubriva ("Službeni list SRJ", br. 11/99).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ", a primenjuje se od 1. januara 2001. godine.
Samostalni član Pravilnika o izmenama i dopunama
Pravilnika o metodama za isptivanje đubriva
("Sl. glasnik RS", br. 20/2005)
Član 6
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
|
Prilog 1 |
|
|
|
|
|
|
DOZVOLJENA ODSTUPANJA ZA ĐUBRIVA KOJA SADRŽE SAMO JEDAN MIKROELEMENT |
|||||
|
Broj |
Naziv |
Podaci o načinu proizvodnje i osnovni sastojci |
Najmanji sadržaj mikroelemenata, u % (m/m); podaci o izražavanju hranljivih elemenata; ostali zahtevi |
Ostali podaci o načinu označavanja |
Deklarisani sadržaj |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
1) BOR |
|||||
|
a) |
Borna kiselina |
Proizvod dobijen delovanjem kiseline na borat |
14% B rastvorljivog u vodi |
Može se dodati uobičajeni trgovački naziv |
Bor rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Natrijum-borat |
Proizvod dobijen hemijski koji kao osnovni sastojak sadrži natrijum-borat |
10% B rastvorljivog u vodi |
Može se dodati uobičajeni trgovački naziv |
Bor rastvorljiv u vodi |
|
v) |
Kalcijum-borat |
Proizvod dobijen delimično iz kalemanita (Ca2B6O11 · 5 H2O) ili pandermita (Ca2B4O7 · 4H2O) koji kao osnovni sastojak sadrži kalcijum-borat |
7% ukupnog B |
Može se dodati uobičajeni trgovački naziv |
Ukupan bor |
|
g) |
Boretanol-amid |
Proizvod dobijen reakcijom borne kiseline i etanolamina |
8% B rastvorljivog u vodi |
|
Bor rastvorljiv u vodi |
|
d) |
Borirano đubrivo u rastvoru ili suspenziji |
Proizvod dobijen rastvaranjem ili suspendovanjem u vodi proizvoda pod a), b) i g) |
2% B rastvorljivog u vodi |
|
Bor rastvorljiv u vodi |
|
2) KOBALT |
|||||
|
a) |
So kobalta |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži mineralnu so kobalta |
19% Co rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži naziv vezanog mineralnog anjona |
Kobalt rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Helat kobalta |
Proizvod dobijen hemijskom reakcijom kobalta i helatnog agensa |
2% Co rastvorljivog u vodi od čega je najmanje |
Vrsta helatnog agensa |
Kobalt rastvorljiv u vodi |
|
v) |
Rastvor kobaltnog đubriva |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a) ili b) u vodi |
2% Co rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži naziv mineralnog anjona, odnosno vrstu helatnog agensa |
Kobalt rastvorljiv u vodi |
|
3) BAKAR |
|||||
|
a) |
So bakra |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži mineralnu so bakra |
2% Cu rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži naziv vezanog anjona |
Bakar rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Bakar-oksid |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži bakar-oksid |
70 % ukupnog Cu |
|
Ukupan bakar |
|
v) |
Bakar-hidroksid |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži bakar-hidroksid |
45% ukupnog Cu |
|
Ukupan bakar |
|
g) |
Helat bakra |
Proizvod dobijen hemijskim vezivanjem bakra za helatni agens |
9% Cu rastvorljivog u vodi od čega je najmanje 8/10 helatirano |
Vrsta helatnog agensa |
Bakar rastvorljiv u vodi |
|
d) |
Đubriva na bazi bakra |
Proizvod dobijen mešanjem proizvoda pod a), b), v) ili g) i, po potrebi, punioca koji nije hranljivi element |
5% ukupnog Cu |
Vrsta helatnog agensa |
Ukupan bakar |
|
đ) |
Rastvor đubriva sa bakrom |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a), odnosno g) u vodi |
3% Cu rastvorljivog u vodi |
Vrsta helatnog agensa |
Bakar rastvorljiv u vodi, od čega je deo helatni bakar (Cu) |
|
4) GVOŽĐE |
|||||
|
a) |
So gvožđa |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži so gvožđa Fe (II) |
12% Fe rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži naziv vezanog anjona |
Gvožđe rastvorljivo u vodi |
|
b) |
Helat gvožđa |
Proizvod dobijen hemijskim vezivanjem gvožđa za helatni agens |
5% Fe rastvorljivog u vodi, od čega je najmanje 8/10 u helatnom obliku |
Vrsta helatnog agensa |
Gvožđe rastvorljivo u vodi |
|
v) |
Rastvor đubriva sa gvožđem |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a), odnosno b) u vodi |
2% Fe rastvorljivog u vodi |
Vrsta helatnog agensa |
Gvožđe rastvorljivo u vodi |
|
5) MANGAN |
|||||
|
a) |
So mangana |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži mineralnu so mangana (II) |
17% Mn rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži naziv vezanog anjona |
Mangan rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Helat mangana |
Proizvod dobijen hemijskim vezivanjem mangana za helatni agens |
5% Mn rastvorljivog u vodi, od čega je najmanje 8/10 u helatnom obliku |
Vrsta helatnog agensa |
Mangan rastvorljiv u vodi |
|
v) |
Mangan-oksid |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži okside mangana |
40% ukupnog mangana |
|
Ukupan mangan |
|
g) |
Đubriva na bazi mangana |
Proizvod dobijen mešanjem proizvoda pod a) i v) |
17% ukupnog mangana |
|
Ukupan mangan |
|
d) |
Rastvor đubriva na bazi mangana |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a), odnosno b) u vodi |
3% Mn rastvorljivog u vodi |
Vrsta helatnog agensa |
Helatni mangan (Mn) |
|
6) MOLIBDEN |
|||||
|
a) |
Natrijum-molibdat |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži amonijum-molibdat |
35% Mo rastvorljivog u vodi |
|
Molibden rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Amonijum-molibdat |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži natrijum-molibdat |
50% Mo rastvorljivog u vodi |
|
Molibden rastvorljiv u vodi |
|
v) |
Đubriva na bazi molibdena |
Proizvod dobijen mešanjem proizvoda pod a) i b) |
35% Mo rastvorljivog u vodi |
|
Molibden rastvorljiv u vodi |
|
g) |
Rastvor đubriva na bazi molibdena |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a), odnosno
|
3% Mo rastvorljivog u vodi |
|
Molibden rastvorljiv u vodi |
|
7) CINK |
|||||
|
a) |
So cinka |
Proizvod dobijen hemijski koji kao osnovni sastojak sadrži mineralnu so cinka |
15% Zn rastvorljivog u vodi |
Oznaka mora da sadrži oznaku vezanog anjona |
Cink rastvorljiv u vodi |
|
b) |
Helat cinka |
Proizvod dobijen hemijskim vezivanjem cinka za helatni agens |
5% Zn rastvorljivog u vodi |
Vrsta helatnog agensa |
Cink rastvorljiv u vodi Helatni cink (Zn) |
|
v) |
Cink-oksid |
Proizvod dobijen hemijski, koji kao osnovni sastojak sadrži cink-oksid |
70% ukupnog Zn |
|
Ukupan cink |
|
g) |
Đubrivo na bazi cinka |
Proizvod izveden iz proizvoda pod a) i b) |
30% ukupnog Zn |
|
Ukupan cink |
|
d) |
Rastvor đubriva na bazi cinka |
Proizvod dobijen rastvaranjem proizvoda pod a) i b) u vodi |
8% Zn rastvorljivog u vodi |
Vrsta helatnog agensa |
Cink rastvorljiv u vodi Helatni cink (Zn) |