ZAKONO OSNOVAMA SISTEMA DRŽAVNE UPRAVE I O SAVEZNOM IZVRŠNOM VEĆU I SAVEZNIM ORGANIMA UPRAVE("Sl. list SFRJ", br. 23/78, 58/79 - ispr., 21/82, 18/85, 37/88, 18/89, 40/89, 72/89, 42/90, 44/90 - dr. zakon, 74/90 i 35/91 i "Sl. list SRJ", br. 1/92 - Ust. zakon, 31/93 i 50/93) |
OSNOVE SISTEMA DRŽAVNE UPRAVE
Radi ostvarivanja funkcija državne uprave u jedinstvenom sistemu vlasti i samoupravljanja radničke klase i svih radnih ljudi i obezbeđivanja jedinstvenog društveno-ekonomskog položaja radnika u radnim zajednicama organa državne uprave svih društveno-političkih zajednica, ovim zakonom se uređuju jedinstvene osnove sistema državne uprave koje se odnose na položaj, ulogu i osnovna prava, dužnosti i odgovornosti kolegijalnih izvršnih organa skupština društveno-političkih zajednica i organa uprave društveno-političkih zajednica, osnove organizacije organa uprave, osnovna prava, dužnosti i odgovornosti radnika u radnim zajednicama organa državne uprave, kao i osnove društveno-ekonomskog položaja radnika u radnim zajednicama tih organa.
Ovim zakonom se uređuju i funkcionisanje i prava i dužnosti i odgovornosti Saveznog izvršnog veća i saveznih organa uprave u vršenju funkcija državne uprave, osnove organizacije saveznih organa uprave, kao i prava, dužnosti i odgovornosti radnika u radnim zajednicama tih organa.
Funkcije državne uprave vrše, u okviru prava i dužnosti društveno-političke zajednice, kolegijalni izvršni organi skupština društveno-političkih zajednica (u daljem tekstu: izvršni organi) i organi uprave društveno-političkih zajednica (u daljem tekstu: organi uprave).
Određene poslove državne uprave, u okviru svojih prava i dužnosti utvrđenih u skladu sa ustavom i zakonom, vrše i drugi državni organi.
Izvršni organi i organi uprave mogu, u okviru svojih prava i dužnosti, da ostvaruju saradnju sa preduzećima i drugim pravnim licima u pojedinim oblastima privrednih i društvenih delatnosti kad je to od interesa za rad izvršnih organa uprave.
Čl. 4-6
(Brisani)
Organi uprave vrše poslove iz svoje nadležnosti samostalno i za svoj rad odgovaraju skupštini društveno-političke zajednice i izvršnom organu.
U vršenju poslova iz svoje nadležnosti organi uprave dužni su da se pridržavaju smernica skupštine koja ih je obrazovala i načelnih stavova i smernica izvršnog organa.
Organe uprave obrazuje skupština društveno-političke zajednice, na predlog svog izvršnog organa, u skladu sa načelima utvrđenim zakonom.
O predlozima za obrazovanje organa uprave koje skupštini podnose drugi ovlašćeni predlagači, izjašnjava se izvršni organ pre njihovog razmatranja i odlučivanja u skupštini.
Organi uprave, u okviru svojih prava i dužnosti, dužni su da svojim radom građanima obezbeđuju efikasno ostvarivanje njihovih prava i interesa, a naročito da stvaraju uslove i preduzimaju mere kojima se olakšava i omogućuje što brže i potpunije ostvarivanje tih prava i interesa i da im pružaju pomoć u ostvarivanju i zaštiti tih prava i interesa.
Izvršni organi i organi uprave vrše svoje funkcije na osnovu i u okviru ustava i zakona, odnosno statuta.
Svi akti i mere izvršnih organa i organa uprave moraju se zasnivati na zakonu ili drugom zakonito donesenom propisu.
Organi iz stava 1 ovog člana dužni su da svakome obezbede jednaku pravnu zaštitu u ostvarivanju njegovih prava, obaveza i interesa.
Rad izvršnih organa i organa uprave je javan.
Radi obezbeđivanja javnosti rada, izvršni organi i organi uprave u vršenju zadataka i poslova iz svog delokruga, naročito: pribavljaju mišljenja i predloge zainteresovanih organa, organizacija i zajednica, društveno-političkih i drugih organizacija i građana; razmatraju inicijative i predloge tih organizacija, zajednica i građana; pozivaju na svoje sednice predstavnike tih organizacija i zajednica, kao i predstavnike sredstava javnog informisanja; obezbeđuju organizacione, materijalne, tehničke i druge uslove da te organizacije, zajednice i građani mogu da iznose svoje stavove, mišljenja i predloge; staraju se i na drugi način o ostvarivanju društvenog uticaja na svoj rad, a posebno u procesu pripremanja i donošenja odluka.
Izvršni organi i organi uprave dužni su da putem štampe i drugih sredstava javnog informisanja upoznaju javnost o pitanjima iz svog delokruga i merama za njihovo rešavanje koje su od neposrednog interesa za građane, samoupravne i druge organizacije, zajednice i udruženja.
Izvršni organi i organi uprave dužni su da na zahtev predstavnika štampe i drugih sredstava javnog informisanja pružaju obaveštenja i daju podatke o pojedinim pitanjima iz svog delokruga, kao i da predstavnicima organizacija udruženog rada, drugih samoupravnih organizacija i zajednica i udruženja građana, na njihov zahtev, pružaju obaveštenja i daju podatke o pojedinim pitanjima iz svog delokruga koja su od interesa za te organizacije, zajednice i udruženja.
Izvršni organi i organi uprave uskratiće davanje podataka, odnosno obaveštenja, ako podaci, odnosno obaveštenja predstavljaju državnu, vojnu ili službenu tajnu, ili ako bi davanje tih podataka i obaveštenja bilo u suprotnosti sa društvenim interesima utvrđenim ustavom i zakonom.
Radnici u organima uprave imaju pravo i dužnost da budu obaveštavani o radu i izvršavanju zadataka i poslova iz delokruga organa, programu rada i njegovom izvršavanju, kao i o drugim značajnijim pitanjima iz delokruga organa uprave.
Izvršni organi i organi uprave, svoje predloge, mišljenja, propise i druge akte koje pripremaju, i propise i druge akte koje donose, kao i vršenje drugih poslova iz svoje nadležnosti, zasnivaju na naučnim i stručnim saznanjima, kao i na podacima i činjenicama koje su utvrdili ili kojima raspolažu organi i organizacije društvenog sistema informisanja. Ovi organi u tom cilju sarađuju sa odgovarajućim naučnim i stručnim organizacijama.
Funkcioneri koji rukovode organima uprave i radnici u organima uprave odgovorni su za tačnost podataka koje prikupljaju, obrađuju i objavljuju, kao i za stručnu zasnovanost svojih analiza, predloga, mišljenja i mera.
U vršenju poslova iz svoje nadležnosti organi uprave sarađuju, u skladu sa zakonom, odnosno statutom, sa organima uprave iste i drugih društveno-političkih zajednica i drugim državnim organima i dužni su da se međusobno informišu.
Izvršni organi i organi uprave dužni su da u svom radu, u skladu sa ustavom i zakonom, odnosno statutom, primenjuju načelo ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije.
Sredstva za rad izvršnih organa i sredstva za rad organa uprave obezbeđuju se u budžetu društveno-političke zajednice.
Prava, obaveze i odgovornosti radnika u radnim zajednicama organa uprave, način sticanja dohotka i radni odnosi radnika u tim zajednicama, kao i njihova samoupravna prava, dužnosti i odgovornosti i njihovo samoupravno organizovanje, uređuju se zakonom.
Radnici u radnoj zajednici organa uprave ostvaruju svoja samoupravna prava, dužnosti i odgovornosti, saglasno samoupravnom opštem aktu radne zajednice, shodno odredbama Zakona o udruženom radu, ako zakonom nije drukčije određeno.
Zakonom se utvrđuju slučajevi u kojima priroda delatnosti organa uprave dozvoljava da se pitanja iz stava 1 ovog člana uređuju i samoupravnim sporazumom, odnosno ugovorom radne zajednice i izvršnog organa i samoupravnim opštim aktima radne zajednice.
Radnici u radnoj zajednici koja obavlja poslove za organe uprave stiču dohodak radne zajednice shodno načelima slobodne razmene rada, u skladu sa zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine donetom na osnovu zakona, a kad to priroda delatnosti tih organa dozvoljava - i samoupravnim sporazumom, odnosno ugovorom zaključenim između radne zajednice i tih organa.
Radnici u radnoj zajednici iz stava 1 ovog člana stiču, u okviru dohotka radne zajednice, sredstva za lične dohotke i za zajedničku potrošnju, a kad je samoupravnim sporazumom, odnosno ugovorom predviđeno, u skladu sa zakonom - i sredstva za proširenje materijalne osnove rada radne zajednice.
Radnici u radnoj zajednici stiču dohodak radne zajednice iz sredstava za rad kojima raspolažu organi uprave za koje ona obavlja te poslove.
Radnici iz stava 1 ovog člana imaju i druga samoupravna prava u skladu sa prirodom poslova koje obavljaju i društvenom i političkom odgovornošću organa za koje obavljaju poslove - za ostvarivanje njihovih funkcija i zadataka.
Međusobna prava, obaveze i odgovornosti radnika u radnim zajednicama koje obavljaju poslove za organe uprave i organa za koje obavljaju te poslove uređuju se samoupravnim sporazumom, odnosno ugovorom u skladu sa zakonom.
Radnici u radnim zajednicama koje vrše poslove za organe uprave raspodeljuju sredstva za lične dohotke shodno odredbama Zakona o udruženom radu kojima se uređuje raspodela sredstava za lične dohotke radnika, ako zakonom nije drukčije određeno.
Na radne zajednice iz stava 1 ovog člana ne mogu se prenositi prava, ovlašćenja i odgovornosti organa uprave za koje one vrše poslove.
Organizacijama udruženog rada i drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama, društvenim organizacijama, udruženjima građana i drugim organizacijama može se zakonom i na zakonu zasnovanom odlukom opštinske skupštine poveriti da u oblasti svoje delatnosti svojim samoupravnim opštim aktima, odnosno opštim aktima uređuju određene odnose od šireg interesa, da rešavaju u pojedinačnim stvarima o određenim pravima i obavezama i da vrše druga javna ovlašćenja.
Na organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije i zajednice, društvene organizacije, udruženja građana i druge organizacije, kad u oblasti svoje delatnosti vrše javna ovlašćenja, shodno se primenjuju načela ovog zakona koja se odnose na samostalnost u radu organa uprave, zakonitost njihovog rada, javnost u radu organa uprave, obezbeđivanje ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije i druga načela utvrđena u čl. 9 do 14 ovog zakona.
Zakonom i na zakonu zasnovanom odlukom opštinske skupštine može se odrediti način vršenja javnih ovlašćenja koja se poveravaju pojedinim organizacijama, zajednicama i udruženjima, kao i utvrditi prava skupštine i drugih organa društveno-političke zajednice u pogledu davanja smernica tim organizacijama, zajednicama i udruženjima i u pogledu vršenja nadzora u vezi sa vršenjem javnih ovlašćenja.
II FUNKCIJE IZVRŠNOG ORGANA I ORGANA UPRAVE
1. Funkcija i sastav izvršnog organa
Izvršni organ, u okviru prava i dužnosti društveno-političke zajednice, odgovoran je skupštini društveno-političke zajednice za:
1) stanje u društveno-političkoj zajednici;
2) sprovođenje politike i izvršavanje propisa i drugih opštih akata skupštine društveno-političke zajednice;
3) usmeravanje i usklađivanje rada organa uprave.
U ostvarivanju odgovornosti za stanje u društveno-političkoj zajednici, izvršni organ dužan je da, u okviru svojih ovlašćenja, prati stanje u društveno-političkoj zajednici, obezbeđuje zakonitost i preduzima inicijative, mere i aktivnosti od značaja za obezbeđivanje opštih interesa društva i prava građana i o tome obaveštava skupštinu društveno-političke zajednice. Radi toga, izvršni organ dužan je naročito da:
1) preduzima mere kojima se obezbeđuje sprovođenje politike i izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata, kao i da predlaže skupštini društveno-političke zajednice donošenje propisa i preduzimanje mera iz nadležnosti skupštine;
2) obaveštava skupštinu društveno-političke zajednice o stanju i pojavama od značaja za učvršćivanje zakonitosti u društveno-političkoj zajednici, za zaštitu društvene svojine i prava i interesa radnih ljudi i građana, za efikasno ostvarivanje funkcije bezbednosti, odbrambenih priprema i društvene samozaštite, za usklađivanje privrednih i drugih društvenih tokova i za razvoj socijalističkih samoupravnih odnosa, kao i da predlaže preduzimanje mera kojima se doprinosi daljem razvoju socijalističkih samoupravnih odnosa ili otklanjanju pojava i tendencija koje nisu u skladu sa utvrđenom politikom, načelima socijalističkog samoupravnog društva i ciljevima utvrđenim planovima razvoja.
3) - 5) (Brisane)
Izvršni organ stara se o sprovođenju politike i izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata i predlaže skupštini društveno-političke zajednice utvrđivanje politike i donošenje zakona, propisa i drugih opštih akata, utvrđuje predlog društvenog plana, predlog budžeta i predlog završnog računa društveno-političke zajednice, donosi, u skladu sa Ustavom, propise za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i vrši druge poslove utvrđene ustavom i zakonom, odnosno statutom.
Radi obezbeđenja sprovođenja politike i izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine društveno-političke zajednice, izvršni organ usmerava i usklađuje rad organa uprave, vrši nadzor nad radom organa uprave i ukida propise organa uprave koji su u suprotnosti sa zakonom, drugim propisom i opštim aktom skupštine ili propisom izvršnog organa donesenim radi izvršavanja zakona, drugog propisa, odnosno opšteg akta skupštine, ako je za to ovlašćen zakonom, u skladu sa ustavom.
Pod uslovima utvrđenim zakonom, u skladu sa ustavom, izvršni organ može poništiti takve propise organa uprave.
Izvršni organ stara se o organizovanju i usklađivanju rada organa uprave koji se odnosi na prikupljanje statističkih i drugih podataka, obradu i iskazivanje podataka i činjenica značajnih za praćenje stanja u društveno-političkoj zajednici i ostvarivanje politike skupštine i za planiranje i usmeravanje društvenog razvoja, kao i o dostupnosti informacija o tim podacima i činjenicama.
Kad izvršni organ oceni da se u društveno-političkoj zajednici, u odgovarajućoj oblasti društvenog života, ne sprovodi utvrđena politika, ne izvršavaju zakoni, drugi propisi i opšti akti ili se ne ostvaruju društveni planovi, dužan je da odmah preduzme mere za koje je ovlašćen, odnosno da predloži skupštini preduzimanje odgovarajućih mera.
Ako izvršni organ nije blagovremeno preduzeo mere za koje je ovlašćen, odnosno nije predložio preduzimanje odgovarajućih mera, u skupštini društveno-političke zajednice pokreće se postupak za ocenu rada izvršnog organa i za utvrđivanje razloga koji su prouzrokovali nezadovoljavajuće stanje i radi preduzimanja odgovarajućih mera.
Izvršni organ sačinjavaju predsednik i određeni broj članova koje bira skupština društveno-političke zajednice. Funkcioneri koji rukovode organima uprave su, po pravilu, članovi izvršnog organa.
Sastav izvršnog organa i izbor, odnosno imenovanje funkcionera iz stava 1 ovog člana uređuju se zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine, u skladu sa ustavom, odnosno statutom.
Ne mogu biti članovi izvršnog organa lica čija je funkcija u organizaciji udruženog rada ili drugoj samoupravnoj organizaciji i zajednici i društveno-političkoj organizaciji nespojiva sa funkcijom člana izvršnog organa, a naročito: predsednik organa upravljanja; predsednik i član izvršnog organa upravljanja; inokosni poslovodni organ organizacije udruženog rada; predsednik i član kolegijalnog poslovodnog organa organizacije udruženog rada i lice na stalnom radu u izvršnom organu društveno-političke organizacije.
Organi uprave u okviru prava i dužnosti društveno-političke zajednice:
1) sprovode utvrđenu politiku i izvršavaju zakone, druge propise i opšte akte skupština društveno-političkih zajednica i propisa izvršnih organa i sprovode smernice skupština i načelne stavove i smernice izvršnih organa;
2) odgovorni su za stanje u oblastima za koje su obrazovani;
3) prate stanje u oblastima za koje su obrazovani i pokreću inicijativu za rešavanje pitanja u tim oblastima;
4) rešavaju u upravnim stvarima;
5) vrše upravni nadzor i druge upravne poslove;
6) pripremaju propise i druge opšte akte;
7) vrše i druge ustavom i zakonom, odnosno statutom utvrđene poslove, kao i druge stručne poslove za skupštinu i izvršni organ.
Sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata
Organi uprave, u okviru prava i dužnosti društveno-političke zajednice, sprovode politiku koju je utvrdila skupština društveno-političke zajednice i obezbeđuju sprovođenje te politike blagovremenim ukazivanjem na stanje i pojave od značaja za sprovođenje politike, preduzimanjem i predlaganjem mera nadležnim organima i njihovim sprovođenjem, pripremanjem propisa i drugih opštih akata, kao i celokupnim svojim radom.
Organi uprave, u okviru prava i dužnosti društveno-političke zajednice, izvršavaju zakone, druge propise i opšte akte skupština društveno-političkih zajednica i propise i opšte akte izvršnih organa neposrednim primenjivanjem tih zakona, propisa i akata, odnosno obezbeđivanjem njihovog izvršavanja, rešavanjem upravnih stvari, vršenjem upravnog nadzora i drugih upravnih poslova za koje su ovlašćeni i donošenjem propisa za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata kada su za to ovlašćeni zakonom, drugim propisom i opštim aktom.
Organi uprave sprovode, odnosno obezbeđuju sprovođenje društvenih dogovora i samoupravnih sporazuma u čijem je zaključivanju učestvovao ili kojima je pristupio organ društveno-političke zajednice, u skladu sa ovlašćenjima utvrđenim u društvenom dogovoru, odnosno samoupravnom sporazumu, kao i sprovođenje društvenih dogovora i samoupravnih sporazuma kada je to određeno zakonom ili odlukom opštinske skupštine, u granicama utvrđenim tim zakonom, odnosno odlukom.
Odgovornost za stanje u određenim oblastima
Organi uprave odgovorni su, u okviru svojih prava i dužnosti, za stanje u oblastima za koje su obrazovani, a naročito: za sprovođenje utvrđene politike, smernica skupštine društveno-političke zajednice i načelnih stavova i smernica izvršnog organa; za blagovremeno praćenje stanja, obaveštavanje skupštine i izvršnog organa o stanju i pojavama, za tačnost informacija i blagovremeno davanje predloga i podataka za rešavanje pitanja u tim oblastima; za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i za izvršavanje propisa i opštih akata izvršnog organa; za ustavnost i zakonitost svojih akata i mera i datih predloga za rešavanje pitanja u tim oblastima, kao i za efikasnost mera koje preduzimaju, odnosno čije preduzimanje predlažu.
U ostvarivanju odgovornosti iz stava 1 ovog člana, organi uprave su dužni naročito da:
1) obaveštavaju skupštinu društveno-političke zajednice i izvršni organ o stanju i pojavama od značaja za učvršćivanje zakonitosti u društvu, za zaštitu prava i interesa građana, za usklađivanje privrednih tokova, za razvoj socijalističkih samoupravnih odnosa i za ostvarivanje i jačanje opštenarodne odbrane i društvene samozaštite, kao i da im predlažu preduzimanje odgovarajućih mera;
2) vrše upravni nadzor nad primenjivanjem zakona, drugih propisa i opštih akata od strane organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i pridržavanjem zakona od strane građana, i u vezi s tim preduzimaju mere za koje su ovlašćeni zakonom.
Kad organ uprave oceni da su u odgovarajućoj oblasti društvenog života ili u pojedinoj organizaciji udruženog rada, drugoj samoupravnoj organizaciji, samoupravnoj interesnoj zajednici, odnosno drugoj zajednici ne sprovodi utvrđena politika, ne izvršavaju zakoni, drugi propisi i opšti akti ili se ne ostvaruju društveni planovi, dužan je da odmah preduzme mere za koje je ovlašćen, odnosno da predloži izvršnom organu, odnosno skupštini društveno-političke zajednice preduzimanje odgovarajućih mera.
Ako organ uprave nije blagovremeno preduzeo mere za koje je ovlašćen, odnosno nije predložio preduzimanje odgovarajućih mera, pokreće se u izvršnom organu, odnosno u skupštini postupak za ocenjivanje rada organa uprave, a kad je potrebno i za ocenjivanje stručnosti rada pojedinih odgovornih lica u organu uprave, kao i za utvrđivanje razloga koji su prouzrokovali nezadovoljavajuće stanje, radi preduzimanja odgovarajućih mera.
Praćenje stanja i davanje inicijativa
Organi uprave, u okviru svojih prava i dužnosti, prate stanje u oblastima za koje su obrazovani, a posebno: sprovođenje politike i izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata, naročito sa stanovišta efikasnog ostvarivanja i zaštite prava i interesa radnih ljudi i građana, organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica; analiziraju pojave i kretanja od značaja za ostvarivanje i dalje razvijanje socijalističkih samoupravnih odnosa i za ostvarivanje prava i dužnosti skupština društveno-političkih zajednica i njihovih izvršnih organa i utvrđuju uzroke tih pojava i kretanja i njihove posledice.
Organi uprave, na osnovu rezultata do kojih dolaze u praćenju stanja, preduzimaju mere za koje su ovlašćeni ili obaveštavaju skupštinu i izvršni organ i daju inicijative za preduzimanje mera kojima se obezbeđuje ostvarivanje politike i izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata ili otklanjanje pojava koje nisu u skladu sa utvrđenom politikom i daju inicijative za utvrđivanje politike i uređivanje odnosnih pitanja.
Organi uprave prate stanje u oblastima za koje su obrazovani na osnovu podataka koje sami prikupljaju kada su za to ovlašćeni zakonom, kao i podataka koje prikupljaju, obrađuju i iskazuju, odnosno dostavljaju drugi ovlašćeni organi, organizacije i službe.
Podatke organa, organizacija i službi ovlašćenih za prikupljanje i obradu podataka, organi uprave koriste kao službene podatke.
Podatke i obaveštenja koje, pri praćenju stanja, prikupljaju po službenoj dužnosti, a koji su od značaja za praćenje, planiranje i usmeravanje društvenog razvoja i za rad i razvoj delatnosti organizacija udruženog rada, samoupravnih interesnih zajednica i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, organi uprave dostavljaju, u skladu sa zakonom.
Organi uprave odgovorni su za trajno i kontinuirano praćenje stanja u oblastima za koje su obrazovani, za potpunost i ažurnost podataka i obaveštenja i za stručnu osnovanost ocene o stanju i pojavama i inicijativa pokrenutih za rešavanje odgovarajućih pitanja.
Organi uprave učestvuju, u okviru društvenog sistema informisanja, u utvrđivanju programa statističkih i drugih istraživanja i analiza neophodnih za ostvarivanje praćenja stanja u oblastima za koje su obrazovani.
U rešavanju u upravnim stvarima organi uprave, neposredno primenjujući propise, odlučuju o pravima, obavezama ili na zakonu zasnovanim interesima građana, organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, društvenih organizacija, udruženja građana i drugih organizacija, vode postupak i vrše radnje i preduzimaju mere za koje su ovlašćeni zakonom.
Organi uprave vrše upravni nadzor kada su za to ovlašćeni zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine.
Upravni nadzor iz stava 1 ovog člana obuhvata:
1) nadzor nad zakonitošću akata kojima se rešava o pravima i dužnostima građana i organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica;
2) nadzor nad zakonitošću rada organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica;
3) inspekcijski nadzor.
Organi uprave, u vršenju upravnog nadzora, kontrolišu, kada su za to ovlašćeni zakonom, zakonitost upravnih akata organa uprave, organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, društvenih organizacija, udruženja građana i drugih organizacija koje oni donose u vršenju javnih ovlašćenja, odnosno preduzimaju mere za koje su ovlašćeni zakonom.
U okviru nadzora nad zakonitošću rada organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, organi uprave:
1) prate, u okviru nadležnosti koje su im utvrđene, zakonitost samoupravnih opštih akata organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, obaveštavaju o tome skupštinu društveno-političke zajednice, odnosno njen izvršni organ i predlažu preduzimanje odgovarajućih mera, odnosno preduzimaju mere za koje su ovlašćeni;
2) vrše, kada su za to ovlašćeni zakonom ili na zakonu zasnovanom odlukom opštinske skupštine, određena prava nadzora nad vršenjem javnih ovlašćenja od strane organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica kojima je povereno vršenje tih ovlašćenja, kao i određena prava nadzora nad radom, odnosno zakonitošću rada organizacija udruženog rada koje vrše delatnost, odnosno poslove od posebnog društvenog interesa.
Inspekcijski nadzor vrše organi uprave.
Organi uprave, u vršenju inspekcijskog nadzora u okviru svojih prava i dužnosti, ostvaruju neposredan uvid u poslovanje i postupanje organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, građana i građanskih pravnih lica u pogledu pridržavanja zakona, drugih propisa i opštih akata, preduzimaju upravne i druge mere za koje su ovlašćeni zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine.
Organi uprave, u vršenju inspekcijskog nadzora, vrše i kontrolu sprovođenja društvenih dogovora i samoupravnih sporazuma samo kada je to zakonom određeno.
Vršenje određenih stručnih poslova inspekcijskog nadzora (ekspertize, ispitivanja i sl.) može se zakonom, odnosno na zakonu zasnovanom odlukom opštinske skupštine poveriti specijalizovanoj organizaciji udruženog rada ili stručnoj službi druge samoupravne organizacije, odnosno zajednice, naročito ako su za njihovo obavljanje potrebna posebna stručna znanja (tehničkih i drugih struka) ili primena naučnih ili posebnih stručnih metoda koji se mogu obezbediti samo posebnom opremom (laboratorije i dr.), a za koje ne postoje tehničke i druge mogućnosti da se vrše u organu uprave.
Poslovi iz stava 1 ovog člana ne mogu se poveriti organizacijama, zajednicama, odnosno službama, ako bi njihovo vršenje bilo nespojivo sa položajem tih organizacija i zajednica, odnosno službi.
Izvršni organi, nadležni organi uprave i drugi ovlašćeni državni organi imaju pravo da zahtevaju pokretanje, odnosno vođenje postupka radi utvrđivanja stanja, odnosno preduzimanja mera.
Ako organi uprave nadležni za poslove upravnog nadzora utvrde da se nisu stekli uslovi utvrđeni zakonom za pokretanje, odnosno vođenje postupka ili preduzimanje mera iz stava 1 ovog člana, o tome će obavestiti, uz odgovarajuće obrazloženje, organe koji su zahtevali, odnosno organizacije koje su predlagale pokretanje, odnosno vođenje takvog postupka ili preduzimanje odgovarajućih mera.
Pripremanje propisa i drugih opštih akata i vršenje stručnih poslova za skupštinu i izvršni organ
Organi uprave, u okviru svog delokruga, pripremaju propise i druge opšte akte za skupštinu društveno-političke zajednice, odnosno izvršni organ u skladu sa programima rada skupštine i izvršnog organa i dužni su da te propise i opšte akte pripremaju na njihov zahtev. Propise i opšte akte organi uprave pripremaju po sopstvenoj inicijativi i mogu podnositi izvršnom organu nacrte i predloge propisa i opštih akata za čije donošenje daju inicijativu.
Čl. 42 i 43
(Brisani)
Organi uprave, u okviru svog delokruga, izrađuju analitičke, informativne i druge materijale za skupštinu društveno-političke zajednice i izvršni organ. Pri izradi tih materijala, organi uprave sarađuju međusobno, kao i sa stručnim, odnosno naučnim organizacijama, a mogu tim organizacijama poveriti i samostalnu izradu pojedinih materijala, ako su za njihovu izradu potrebna složena istraživanja ili primena posebnih stručnih i naučnih metoda koji se ne mogu obezbediti u organu uprave.
Ako sprovođenje propisa i opštih akata, ili predloga sadržanih u analitičkim, informativnim ili drugim materijalima koje pripremaju organi uprave zahteva materijalne izdatke ili preduzimanje organizacionih i drugih mera, organi uprave dužni su da u obrazloženju predloga tih propisa i opštih akata, kao i analitičkih, informativnih i drugih materijala, naznače iznos sredstava koja su potrebna za sprovođenje predloga i izvore iz kojih treba obezbediti potrebna sredstva.
Kada propise i opšte akte pripremaju ovlašćeni predlagači, delegacije, delegati u skupštinama društveno-političkih zajednica ili kada oni traže obaveštenje o odgovarajućim pitanjima od značaja za vršenje njihovih funkcija, organi uprave dužni su da im daju odgovarajuće podatke i obaveštenja, kao i stručna mišljenja o pitanjima iz svog delokruga.
III ODNOSI IZVRŠNIH ORGANA I ORGANA UPRAVE PREMA SKUPŠTINI DRUŠTVENO-POLITIČKE ZAJEDNICE, ODNOSI IZVRŠNIH ORGANA PREMA ORGANIMA UPRAVE, ODNOSI ORGANA UPRAVE PREMA IZVRŠNIM ORGANIMA I MEĐUSOBNI ODNOSI ORGANA UPRAVE
1. Odnosi izvršnog organa prema skupštini društveno-političke zajednice
Izvršni organ je dužan da izveštava skupštinu društveno-političke zajednice o sprovođenju politike koju je utvrdila skupština, o izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine, o ostvarivanju društvenih planova, o izvršenju budžeta, o stanju i razvoju u društveno-političkoj zajednici ili u pojedinim oblastima društvenog života i o drugim pitanjima iz okvira svojih prava i dužnosti, kao i o svom radu i radu organa uprave i da predlaže skupštini preduzimanje odgovarajućih mera.
Izvršni organ usklađuje svoj program rada sa programom rada skupštine, redovno prati i obaveštava skupštinu o toku rada na pripremi akata iz tih programa kada je određen za nosioca pripreme.
Izvršni organ izveštava skupštinu o pitanjima iz stava 1 ovog člana u rokovima određenim zakonima, drugim propisima i opštim aktima skupštine, programima rada skupštine i kada ona to zatraži, kao i po sopstvenoj inicijativi.
Izvršni organ je dužan da daje skupštini, na njen zahtev, obaveštenja i objašnjenja o svim pitanjima iz okvira svojih prava i dužnosti, kao i da daje odgovore na pitanja delegata i delegacija u većima skupštine. Obaveštenja, objašnjenja i odgovore na pitanja delegata i delegacija poverljive prirode daju se po posebno utvrđenom postupku.
Izvršni organ je dužan da postupi po smernicama i zaključcima veća skupštine donetim povodom razmatranja pitanja koja se odnose na rad izvršnog organa, a naročito u vezi sa sprovođenjem politike koju je utvrdila skupština, izvršavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i stanjem u pojedinim oblastima društvenog života u društveno-političkoj zajednici.
Izvršni organ ima pravo, a kada to zatraži skupština društveno-političke zajednice - i dužnost, da se izjasni o svakom predlogu, odnosno pitanju koje on nije podneo skupštini, odnosno pokrenuo u skupštini, a koje se odnosi na sprovođenje politike, izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i rad organa uprave, kao i drugom pitanju od značaja za njegov rad.
Izvršni organ može predložiti skupštini društveno-političke zajednice da se odloži pretresanje predloga zakona, drugog propisa i opšteg akta skupštine, ili da se sazove sednica nadležnog veća skupštine na kojoj bi on izložio svoj stav.
Ako izvršni organ smatra da nije u stanju da obezbedi sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje zakona, drugog propisa ili opšteg akta skupštine društveno-političke zajednice, ili da ne može preuzeti odgovornost za vršenje svojih prava i dužnosti ako se ne donese zakon, drugi propis ili opšti akt čije donošenje predlaže, može postaviti pitanje poverenja.
Izvršni organ može skupštini društveno-političke zajednice podneti kolektivnu ostavku.
Ako skupština izglasa nepoverenje izvršnom organu ili izvršni organ podnese kolektivnu ostavku, ili mu funkcija prestane po drugom osnovu, izvršni organ ostaje na dužnosti do izbora novog izvršnog organa.
2. Odnosi organa uprave prema skupštini društveno-političke zajednice
Organi uprave odgovorni su skupštini društveno-političke zajednice za zakonito, potpuno i blagovremeno vršenje zadataka i poslova iz svog delokruga.
Organi uprave imaju pravo i dužnost da pred veća skupštine iznose, radi razmatranja, pojedina značajnija pitanja iz svog delokruga i da daju inicijative i predlažu mere u vezi sa sprovođenjem politike i izvršavanjem zakona, drugih propisa i opštih akata, kao i u vezi sa ostvarivanjem odgovornosti za stanje u odgovarajućoj oblasti.
Organi uprave dužni su: da izveštavaju skupštinu o svom radu i da, na zahtev skupštine, podnose izveštaj o svom radu, o stanju u odnosnoj oblasti, o izvršavanju, odnosno obezbeđenju mera za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata i o sprovođenju utvrđene politike: da daju podatke, obaveštenja i odgovore delegacijama i delegatima u većima skupštine na pitanja iz svog delokruga, kao i podatke i drugu dokumentaciju koja je skupštini potrebna za njen rad; da na zahtev skupštine ispitaju stanje u određenoj oblasti iz svog delokruga i o tome podnesu izveštaj; da, u skladu sa programom rada skupštine, odnosno na njen zahtev, pripremaju zakone, druge propise i opšte akte, kao i materijale i dokumentaciju.
Pitanja i inicijative iz stava 2 ovog člana organi uprave pokreću u većima skupštine po prethodno pribavljenom mišljenju ili načelnom stavu izvršnog organa, a o preduzimanju, odnosno izvršavanju obaveza prema skupštini iz stava 3 ovog člana, obaveštavaju izvršni organ.
Organi uprave su dužni da po zahtevu skupštine, odnosno izvršnog organa preduzmu odgovarajuće organizacione, kadrovske i druge mere kojima se obezbeđuje efikasno izvršavanje zadataka i poslova organa uprave, da pokrenu postupak za smanjivanje rukovodećih radnika i radnika sa posebnim ovlašćenjima i odgovornostima i drugih radnika u organu uprave, kao i postupak za oduzimanje ovlašćenja radnicima kojima su ta ovlašćenja poverena zbog neblagovremenog, nezakonitog i necelishodnog izvršavanja zadataka i poslova iz okvira delokruga organa uprave.
Organ nadležan za imenovanje, odnosno postavljenje članova kolegijalnih tela organa uprave dužan je da izvesti odgovarajući organ, odnosno organizaciju na čiji su predlog ti članovi delegirani o merama koje su preduzete u vezi sa odgovornošću tih lica.
3. Odnosi izvršnog organa prema organima uprave
U usmeravanju i usklađivanju rada organa uprave, a radi obezbeđivanja sprovođenja politike i izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine društveno-političke zajednice, izvršni organ može: utvrditi smernice i načelne stavove za organe uprave o načinu sprovođenja utvrđene politike i izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i propisa i opštih akata izvršnog organa; naložiti organima uprave da u određenom roku donesu propise ili preduzmu mere za koje su ovlašćeni; utvrditi rokove za izvršavanje pojedinih zadataka i naložiti organima uprave da ispitaju stanje u oblastima iz njihovog delokruga i podnesu izvršnom organu izveštaj sa odgovarajućim predlozima; utvrditi organima uprave smernice za saradnju sa drugim organima uprave iste društveno-političke zajednice u sprovođenju politike i izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine i propisa i opštih akata izvršnog organa; utvrditi organima uprave smernice za saradnju sa organima uprave drugih društveno-političkih zajednica.
Izvršni organ ima prema organima uprave i druga prava i dužnosti utvrđene zakonom, odnosno statutom.
Ako smatra da smernica ili načelan stav izvršnog organa nije u skladu sa zakonom, drugim propisom ili opštim aktom skupštine društveno-političke zajednice ili propisom, odnosno opštim aktom izvršnog organa ili da nije u stanju da obezbedi sprovođenje smernica ili načelnog stava izvršnog organa o načinu sprovođenja politike i izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine, odnosno opšteg akta čije donošenje izvršni organ predlaže skupštini, ili ako smatra da bi se sprovođenje smernice, odnosno načelnog stava nepovoljno odrazilo na ostvarivanje funkcije organa uprave, organ uprave može zatražiti od izvršnog organa da preispita svoju smernicu, odnosno načelan stav.
Ako posle zahteva organa uprave iz stava 1 ovog člana izvršni organ ostane pri svojoj smernici, odnosno načelnom stavu, ili ako se organ uprave ne slaže sa predlogom propisa, odnosno opšteg akta koji je utvrdio izvršni organ, a koji se odnosi na pitanje iz delokruga organa uprave, funkcioner koji rukovodi organom uprave može podneti obrazloženu ostavku.
Ako je u slučaju iz stava 2 ovog člana ostavku podneo funkcioner koji rukovodi organom uprave koga bira, odnosno imenuje i razrešava skupština, izvršni organ obavestiće skupštinu o svom stavu povodom podnete ostavke.
Radi ostvarivanja odgovornosti organa uprave prema izvršnom organu, izvršni organ može otvoriti raspravu o radu i odgovornosti organa uprave i utvrditi način ispitivanja stanja u oblasti za koju je organ obrazovan i pokrenuti, odnosno zahtevati pokretanje postupka za smenjivanje funkcionera koji rukovodi organom uprave, članova kolegijalnih tela organa uprave, rukovodećih radnika i radnika sa posebnim ovlašćenjima i odgovornostima u organu uprave, kao i postupka za oduzimanje ovlašćenja radnicima kojima su ona poverena.
Izvršni organ se stara da se organima uprave obezbede materijalna sredstva i drugi uslovi za rad i za primenu savremenih metoda i korišćenje savremenih tehničkih sredstava.
4. Odnosi organa uprave prema izvršnom organu
Organi uprave dužni su da dostavljaju izvršnom organu izveštaje o svom radu i o stanju u oblasti za koju su obrazovani, obaveštenja i objašnjenja po pitanjima iz njihovog delokruga i podatke, spise i drugu dokumentaciju koji su potrebni za rad izvršnog organa.
Organi uprave dužni su, na zahtev izvršnog organa, da ispitaju stanje u određenoj oblasti, da prouče određena pitanja i da u određenom roku izvrše pojedini posao iz svog delokruga, i da mu o tome podnesu izveštaj.
Organi uprave imaju pravo da od izvršnog organa traže da zauzme načelne stavove o određenim pitanjima sprovođenja politike i izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata skupštine društveno-političke zajednice i propisa i opštih akata izvršnog organa.
Izvršni organ dužan je da, povodom zahteva organa uprave iz stava 1 ovog člana, zauzme stav i da o tome obavesti organ uprave.
5. Međusobni odnosi organa uprave
Međusobni odnosi organa uprave zasnivaju se na pravima i dužnostima utvrđenim ustavom i zakonom, odnosno statutom, kao i na saradnji, međusobnom obaveštavanju i dogovaranju.
Republički organi uprave, odnosno pokrajinski organi uprave imaju ustavom i zakonom utvrđena prava i dužnosti u pogledu izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata, u pogledu kontrole izvršavanja tih propisa i akata, kao i prema opštinskim organima uprave u izvršavanju tih propisa i akata.
U ostvarivanju međusobne saradnje, organi uprave iste društveno-političke zajednice jedni drugima dostavljaju podatke i obaveštenja potrebna za vršenje poslova iz njihovog delokruga kojima raspolažu i do kojih dolaze u vršenju svojih poslova, razmenjuju informacije i iskustva, obrazuju zajedničke stručne komisije i druga radna tela, organizuju savetovanja i druge stručne skupove i ostvaruju druge oblike međusobne saradnje.
Organi uprave jedne društveno-političke zajednice sarađuju sa organima uprave druge društveno-političke zajednice u svim pitanjima od zajedničkog interesa.
Ako organ uprave neosnovano odbije saradnju iz stava 1 ovog člana, organ uprava kome je saradnja odbijena obavestiće o tome izvršni organ koji vrši zakonom određena prava prema organu uprave kome je uskraćena saradnja.
Organi uprave nadležni za poslove inspekcijskog nadzora, obezbeđuju međusobno obaveštavanje i saradnju sa drugim organima uprave iste društveno-političke zajednice.
Organi uprave, u vršenju inspekcijskog nadzora, ostvaruju saradnju, obaveštavanje i dogovaranje i sa organima uprave nadležnim za poslove inspekcijskog nadzora drugih društveno-političkih zajednica, kao i druga prava i dužnosti utvrđene zakonom.
Organi uprave, u vršenju inspekcijskog nadzora, sarađuju sa nadležnim sudovima, javnim tužilaštvima, društvenim pravobraniocem samoupravljanja i drugim odgovarajućim organima, kao i sa organima samoupravne radničke kontrole u osnovnim i drugim organizacijama udruženog rada, drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama.
IV ODNOSI IZVRŠNIH ORGANA I ORGANA UPRAVE PREMA PREDUZEĆIMA I DRUGIM PRAVNIM LICIMA I GRAĐANIMA
1. Odnosi izvršnih organa i organa uprave prema preduzećima i drugim pravnim licima
Odnosi izvršnih organa i organa uprave prema organizacijama udruženog rada, zasnivaju se na pravima i dužnostima utvrđenim ustavom, zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine donetom na osnovu zakona, kao i na međusobnoj saradnji, obaveštavanju i dogovaranju.
Izvršni organi i organi uprave, u okviru svojih ovlašćenja, vrše prema preduzećima i drugim pravnim licima prava i dužnosti utvrđene ustavom i zakonom, odnosno na zakonu zasnovanom odlukom opštinske skupštine.
Organizacije udruženog rada dužne su, u skladu sa zakonom, na zahtev izvršnog organa i organa uprave, da im dostavljaju podatke i obaveštenja o pitanjima iz oblasti njihove delatnosti, ako su ti podaci i obaveštenja od značaja za vršenje prava i dužnosti tih organa i ostvarivanje njihove odgovornosti za stanje u društveno-političkoj zajednici, odnosno za stanje u određenim oblastima, osim podataka koji po službenoj dužnosti prikupljaju organi uprave i drugi državni organi, kao i organizacije i službe ovlašćene za prikupljanje, obradu i dostavljanje podataka.
Izvršni organi i organi uprave sarađuju sa organizacijama udruženog rada po pitanjima iz svog delokruga koja su od značaja za rad tih organa ili su od interesa za te organizacije.
U ostvarivanju saradnje sa organizacijama iz stava 1 ovog člana, izvršni organi i organi uprave pribavljaju mišljenja tih organizacija, dogovorno sa tim organizacijama obrazuju komisije i druga radna tela za pripremanje određenih propisa i drugih opštih akata koje donose ili čije donošenje predlažu skupštini društveno-političke zajednice i pojedinih materijala, pokreću inicijative kod tih organizacija, naročito radi obezbeđivanja ostvarivanja uloge ovih organizacija, odnosno za rešavanje pitanja u vezi sa obezbeđivanjem ostvarivanja ustavom utvrđenih prava, dužnosti i interesa radnih ljudi i građana i tih organizacija; razmatraju inicijative i predloge tih organizacija; zauzimaju stavove o njima i o svojim stavovima obaveštavaju odnosne organizacije i, po potrebi, pozivaju predstavnike tih organizacija na svoje sednice i sednice svojih radnih tela.
Izvršni organi i organi uprave dužni su da omoguće organizacijama udruženog rada da iznose svoje stavove, mišljenja i predloge za koje su ove organizacije zainteresovane i da na drugi način doprinose u rešavanju tih pitanja.
Čl. 71-75
(Brisano)
2. Odnosi organa uprave prema građanima
Organi uprave dužni su da zahteve građana rešavaju u propisanim rokovima.
Organi uprave dužni su da razmotre predstavke i predloge koje im građani podnose i da im daju odgovore na podnesene predstavke i predloge.
Organi uprave koji neposredno opšte sa građanima organizuju vršenje odgovarajućih poslova na način i pod uslovima kojim se građanima omogućuje da što lakše i u što kraćem postupku ostvaruju svoja prava i izvršavaju obaveze kod tih organa.
Organi uprave dužni su da odmah uzmu u razmatranje podnesene predstavke i predloge građana na nepravilan odnos radnika organa uprave prema njima kada se obraćaju tim organima radi ostvarivanja svojih prava ili na zakonu zasnovanih interesa, odnosno radi izvršavanja svojih obaveza.
Organi uprave dužni su da u službenim prostorijama za prijem stranaka na vidnom mestu obezbede tehnička i druga sredstva kojima se građanima omogućava brže obavljanje poslova i da ta sredstva vidno obeleže, kao i da omoguće da građani i usmeno saopšte predstavku ili žalbu, odnosno podnesu predlog odgovornom radniku organa uprave.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave, odnosno odgovorni radnik u organu uprave, dužan je da ispita podnesene predstavke i predloge i da na podnetu pritužbu upozori radnike na čiji se rad ona odnosi, a u slučaju teže povrede dužnosti prema građaninu - da pokrene protiv takvog radnika disciplinski postupak, odnosno da traži pokretanje tog postupka.
Funkcioner, odnosno radnik iz stava 3 ovog člana dužan je da obavesti građanina o tome šta je preduzeto povodom njegove predstavke, odnosno predloga.
Organi uprave obaveštavaju izvršni organ i skupštinu društveno-političke zajednice, u rokovima koje odredi izvršni organ, odnosno skupština, o predstavkama i predlozima koje podnose građani povodom rada organa uprave, o njihovoj opravdanosti i preduzetim merama, kao i o efikasnosti rada pri rešavanju predstavki i pritužbi i odlučivanju o predlozima.
Građani, pored predstavki i predloga iz člana 78 stava 1 ovog zakona, mogu i u drugim slučajevima stavljati primedbe i upućivati kritike na rad organa uprave.
Odredbe ovog zakona o odnosima organa uprave prema građanima primenjuju se i na odnose organa uprave prema organizacijama udruženog rada i drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama i udruženjima građana kada organi uprave rešavaju o pravima, interesima zasnovanim na zakonu i obavezama tih organizacija, zajednica i udruženja.
Odredbe ovog zakona o odnosima organa uprave prema građanima shodno se primenjuju i na odnose organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i udruženja građana koja u vršenju javnih ovlašćenja rešavaju o pravima, interesima i obavezama građana, organizacija, zajednica ili udruženja.
V OSNOVI ORGANIZACIJE ORGANA UPRAVE
Organi uprave obrazuju se zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine.
Organi uprave obrazuju se na način koji omogućuje potpuno, efikasno i racionalno vršenje poslova uprave iz okvira prava i dužnosti društveno-političke zajednice, efikasno ostvarivanje prava i na zakonu zasnovanih interesa i izvršavanje obaveza radnih ljudi i građana, organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i vršenje poslova potrebnih za ostvarivanje funkcija skupštine društveno-političke zajednice, delegacija i delegata u skupštini i izvršnog organa.
Organi uprave obrazuju se u skladu sa obimom poslova i načelima grupisanja poslova uprave iz okvira prava i dužnosti društveno-političke zajednice prema njihovoj vrsti, srodnosti i međusobnoj povezanosti i sa potrebama usklađivanja rada organa uprave, efikasnog rukovođenja njihovim radom i obezbeđivanja samostalnosti i odgovornosti u radu.
Za vršenje određenih stručnih i drugih poslova iz okvira prava i dužnosti društveno-političke zajednice, koji pretežno zahtevaju primenu stručnih i naučnih metoda rada i sa njima povezanih upravnih poslova, zakonom i statutom, odnosno odlukom opštinske skupštine obrazuju se savezne, republičke, pokrajinske i opštinske organizacije (u daljem tekstu: upravne organizacije).
Organi uprave obrazuju se kao inokosni ili kolegijalni organi.
Inokosni organi uprave obrazuju se u oblastima u kojima je sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje, odnosno obezbeđivanje izvršavanja zakona, drugih propisa i opštih akata isključiva ili pretežna nadležnost društveno-političke zajednice.
Kolegijalni organi uprave obrazuju se u oblastima u kojima je potrebno da se obezbedi usklađivanje više društvenih delatnosti, odnosno stalna i organizovana koordinacija i saradnja sa samoupravnim organizacijama i zajednicama i društveno-političkim organizacijama, ili povezivanje i usklađivanje u izvršavanju poslova od zajedničkog interesa za više društveno-političkih zajednica, radi ostvarivanja jedinstva u sprovođenju utvrđene politike i izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata.
Skupštine dveju ili više opština mogu sporazumno obrazovati zajedničke organe uprave i upravne organizacije za vršenje poslova za potrebe tih opština.
Aktom o obrazovanju zajedničkog organa uprave, odnosno upravne organizacije naročito se utvrđuju položaj, organizacija i nadležnosti, način imenovanja, odnosno postavljenja i odgovornost funkcionera i radnika i način obezbeđivanja sredstava za rad tog organa, odnosno organizacije.
Zajednički organ uprave, odnosno upravna organizacija iz stava 1 ovog člana odgovara skupštini svake opštine koja ju je obrazovala i njenom izvršnom organu za poslove koje vrši na teritoriji odgovarajuće opštine.
U organima uprave ne mogu se osnivati političke organizacije, partije, stranke i druga politička udruženja, niti pojedini njihovi unutrašnji organizacioni oblici.
Odredba stava 1 ovog člana ne odnosi se na Savezni sekretarijat za narodnu odbranu, vojne jedinice i vojne ustanove.
Odredba stava 1 ovog člana ne odnosi se na sindikalno organizovanje radnika u organima uprave.
U organima uprave kojima su zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine utvrđena ovlašćenja za odlučivanje o određenim pitanjima od šireg društvenog značaja (raspolaganje društvenim sredstvima od većeg materijalnog značaja i druga pitanja od značaja za ekonomski položaj organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, pojedinaca i sl.), može se tim propisima utvrditi poseban način odlučivanja i postupak za odlučivanje o tim pitanjima, kao i drugi uslovi od značaja za rad po tim pitanjima.
Za obavljanje stručnih i drugih poslova za potrebe skupštine društveno-političke zajednice, njenog izvršnog organa i organa uprave, kao i za društveno-političke organizacije i samoupravne interesne zajednice, dogovorom tih organa, organizacija i zajednica mogu se osnivati određene stručne, tehničke i druge službe kao zajedničke službe za obavljanje određenih poslova za potrebe tih organa, organizacija i zajednica.
2. Unapređivanje rada i uslovi za rad organa uprave
Izvršni organ i organi uprave dužni su da preduzimaju mere za unapređivanje rada organa uprave i njihovu tehnološku modernizaciju, za unapređivanje i racionalizaciju unutrašnje organizacije organa uprave i za stručno i drugo potrebno obrazovanje i usavršavanje i ideološko-političko obrazovanje radnika u tim organima.
U organu uprave može raditi radnik koji ima potrebnu stručnu spremu i koji je stručno osposobljen za vršenje određenih poslova u organu uprave, a koji ispunjava i posebne uslove potrebne za obavljanje određenih poslova u organu uprave, što se utvrđuje opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Radnici u organima uprave imaju pravo i dužnost da se u toku rada, stalnim upotpunjavanjem svojih stručnih znanja i sistematskim razvijanjem svojih stručnih sposobnosti, usavršavaju radi uspešnog vršenja poverenih im zadataka i poslova.
Organ uprave je dužan da utvrdi program stručnog usavršavanja radnika u skladu sa svojim zadacima i poslovima i način ostvarivanja tog programa, kao i da obezbedi uslove za njegovo ostvarivanje.
Prilikom izbora radnika za rad u organima uprave vodi se posebno računa o:
1) potrebi obezbeđivanja kadrova sa odgovarajućim stručnim i drugim kvalitetima od značaja za rad u organu uprave;
2) doslednoj primeni instituta konkursa kao demokratskog oblika prijema radnika na rad u organe uprave;
3) stalnom podizanju nivoa stručne osposobljenosti radnika u organu uprave, u skladu sa društvenim potrebama i zahtevima koji proizilaze iz društvenog razvoja i savremenih naučnih i stručnih dostignuća;
4) podmlađivanju sastava stručnih radnika primanjem pripravnika i mladih radnika i stvaranjem uslova za njihov stručni razvoj;
5) stvaranje uslova za stalnu i organizovanu razmenu stručnih radnika između organa uprave društveno-političkih zajednica, organizacija udruženog rada, kao i naučnih i stručnih organizacija.
U organu uprave ne može raditi lice koje je osuđeno za krivično delo protiv osnova socijalističkog samoupravnog društvenog uređenja i bezbednosti SFRJ, protiv samoupravljanja, službene dužnosti i društvene svojine, na kaznu zatvora u trajanju od najmanje jedne godine, kao i lice osuđeno za drugo krivično delo izvršeno sa umišljajem ako mu je izrečena kazna zatvora u trajanju od najmanje tri godine.
Zabrana vršenja poslova iz stava 1 ovog člana u slučaju osude na kaznu zatvora do pet godina traje pet godina, a u slučaju osude na kaznu zatvora preko pet godina - deset godina, od dana izdržane, oproštene ili zastarele kazne.
3. Opšti akti o organizaciji i radu i o sistematizaciji zadataka i poslova
Unutrašnja organizacija i sistematizacija zadataka i poslova u organima uprave utvrđuje se tako da se obezbedi, naročito:
1) efikasno ostvarivanje zadataka, racionalna organizacija rada i uspešno rukovođenje organom i ostvarivanje odgovornosti;
2) ostvarivanje pune saradnje organa uprave sa drugim organima;
3) grupisanje zadataka i poslova u skladu sa prirodom zadataka i poslova organa uprave i načinom njihovog vršenja;
4) što potpunije objedinjavanje zajedničkih i opštih poslova radi njihovog racionalnog vršenja i korišćenja usluga zajedničkih službi za potrebe svih ili pojedinih organa uprave.
Opšti akt o organizaciji i radu organa uprave i opšti akt o sistematizaciji zadataka i poslova u organima uprave moraju biti u saglasnosti sa nadležnostima i delokrugom organa, kao i sa opštim načelima o unutrašnjoj organizaciji organa uprave, koja propisuje organ utvrđen zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine u skladu sa ustavom, odnosno statutom.
Opšte akte o organizaciji i radu organa uprave i opšte akte o sistematizaciji zadataka i poslova u organu uprave donosi funkcioner koji rukovodi organom uprave, u saglasnosti sa izvršnim organom.
Opštim aktom o organizaciji i radu organa uprave utvrđuju se naročito: organizacione jedinice i njihov delokrug, način rukovođenja, programiranja i izvršavanja zadataka i poslova, kao i ovlašćenja i odgovornosti radnika u vršenju zadataka i poslova.
Opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova u organu uprave utvrđuju se naročito:
1) ukupan broj radnika potrebnih za vršenje zadataka i poslova;
2) naziv i raspored zadataka i poslova po organizacionim jedinicama, koje su utvrđene opštim aktom o organizaciji i radu, sa opisom poslova za svakog radnika ili grupu radnika i potrebnim uslovima za rad na odnosnim zadacima i poslovima;
3) broj pripravnika koji se primaju u radni odnos i uslovi za prijem pripravnika.
Zadaci i poslovi u opštem aktu o sistematizaciji grupišu se prema njihovoj vrsti, obimu i stepenu složenosti, odgovornosti i drugim uslovima za njihovo vršenje.
Zadaci i poslovi utvrđeni opštim aktom o sistematizaciji osnov su za imenovanje, odnosno postavljenje rukovodećih radnika u organu uprave i za prijem na rad radnika i raspoređivanje na zadatke i poslove i usmeravanje kadrovske politike i za stručno osposobljavanje i usavršavanje radnika.
Radi usklađenog utvrđivanja uslova za vršenje zadataka i poslova iste vrste u organima uprave, u opštim aktima o sistematizaciji zadataka i poslova organa uprave određuju se, u skladu sa zakonom, prema vrsti i složenosti odnosnih zadataka i poslova i drugim karakteristikama tih zadataka i poslova, jedinstveni nazivi za grupe zadataka i poslova iste vrste, kao i jedinstveni zahtevi u pogledu vrste i stepena stručne spreme i drugih uslova potrebnih za njihovo vršenje.
Nomenklaturu naziva, zahteva i uslova iz stava 1 ovog člana utvrđuje izvršni organ, ako zakonom nije drukčije određeno.
VI OSNOVNA PRAVA, OBAVEZE I ODGOVORNOSTI FUNKCIONERA I RADNIKA U VRŠENJU SLUŽBE
1. Funkcioner koji rukovodi organom uprave, njegov zamenik, rukovodeći radnici i radnici sa posebnim ovlašćenjima
Funkcioner koji rukovodi organom uprave predstavlja organ uprave, organizuje i obezbeđuje zakonito i efikasno vršenje zadataka i poslova, donosi propise i druge akte za koje je ovlašćen i preduzima druge mere iz nadležnosti organa uprave i odlučuje, u skladu sa zakonom, o pravima, dužnostima i odgovornostima radnika u vršenju službe.
Funkcionera koji rukovodi organom uprave imenuje i razrešava skupština društveno-političke zajednice, ako zakonom ili odlukom opštinske skupštine nije drukčije određeno.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave dužan je da, na osnovu i u okviru ustava, zakona, odnosno statuta, drugih propisa i opštih akata, smernica skupštine društveno-političke zajednice i načelnih stavova i smernica izvršnog organa, savesno vrši poverenu mu funkciju i lično je odgovoran za njeno vršenje, kao i za rad organa kojim rukovodi i za stanje u oblasti za koju je obrazovan organ.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave dužan je da izveštava skupštinu i izvršni organ o stanju u oblasti za koju je organ uprave obrazovan i o sprovođenju utvrđene politike i izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata, datih smernica, utvrđenih načelnih stavova i o preduzetim merama, kao i o radu organa uprave kojim rukovodi, i da im daje potrebna obaveštenja i predloge za rešavanje pitanja u tim oblastima.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave dužan je da obaveštava, na njihov zahtev, i druge organe društveno-političke zajednice i organizacije udruženog rada o pitanjima iz delokruga organa uprave koja su od značaja za ostvarivanje njihovih prava i dužnosti.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave može imati zamenika, koji ga zamenjuje u slučaju odsutnosti ili sprečenosti, sa svim njegovim ovlašćenjima i odgovornostima u rukovođenju i vrši poslove koje mu on odredi.
Zamenika funkcionera koji rukovodi organom uprave imenuje, odnosno postavlja i razrešava organ koji imenuje, odnosno postavlja funkcionera koji rukovodi organom uprave.
Rukovodeći radnici na određenim zadacima i poslovima u organu uprave (u daljem tekstu: rukovodeći radnici) pomažu funkcioneru koji rukovodi organom uprave u rukovođenju pojedinim područjima rada i vrše druge poslove utvrđene opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova. Ove radnike postavlja i razrešava izvršni organ na predlog funkcionera koji rukovodi organom uprave, ako zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine nije drukčije određeno.
Poslove inspekcijskog nadzora i druge značajnije upravne i stručne poslove vrše radnici sa posebnim ovlašćenjima i odgovornostima (u daljem tekstu: radnici sa posebnim ovlašćenjima) koje postavlja i razrešava funkcioner koji rukovodi organom uprave u saglasnosti sa izvršnim organom, ako zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine nije drukčije određeno.
Radnici iz st. 1 i 2 ovog člana postavljaju se na vreme od četiri godine, na osnovu javnog konkursa, u skladu sa opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova u organu uprave, ako zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine nije drukčije određeno. Ovi radnici mogu pod istim uslovima biti ponovo postavljeni.
Funkcioneri u organima uprave i radnici na zadacima i poslovima u organima uprave koje odredi izvršni organ ne mogu vršiti nikakvu delatnost u drugom organu, organizaciji udruženog rada ili drugoj samoupravnoj organizaciji ili zajednici.
Radnici u organima uprave, osim radnika iz stava 1 ovog člana, mogu, po prethodnom odobrenju funkcionera koji rukovodi organom uprave, vršiti određene zadatke i poslove u drugom organu, odnosno organizaciji, ako to nije u suprotnosti sa interesima službe koju radnik obavlja.
Odredbe st. 1 i 2 ovog člana ne odnose se na rad u svojstvu delegata u skupštinama društveno-političkih zajednica, osim delegata u skupštini iste društveno-političke zajednice, kao ni u skupštinama samoupravnih interesnih zajednica i u mesnim zajednicama, na rad u sudovima u svojstvu sudije-porotnika ili porotnika, na rad u društvenim organizacijama, na nastavni i vaspitni rad u ustanovama za obrazovanje i vaspitanje, na samostalni naučni rad, na rad u kulturnim i umetničkim ustanovama i u sportskim organizacijama i na javni rad u oblastima publicistike.
Funkcioneri i rukovodeći radnici, kao i radnici koje odredi izvršni organ ne mogu vršiti političku funkciju u bilo kojoj stranci ili drugom političkom udruženju.
Funkcioneri, rukovodeći radnici i radnici u vršenju zadataka i poslova u organu uprave ne mogu se rukovoditi svojim političkim ubeđenjima, niti ih mogu izražavati i zastupati.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave, njegov zamenik, rukovodeći radnik, odnosno radnik sa posebnim ovlašćenjima, ako smatra da nije u mogućnosti da uspešno vrši poverenu funkciju, odnosno dužnost i ne može preuzeti odgovornost za njihovo vršenje, ima pravo da podnese ostavku i da je obrazloži.
Funkcioner, odnosno radnik iz stava 1 ovog člana ostaje na dužnosti do roka određenog zakonom, odnosno statutom.
2. Osnovne obaveze i ovlašćenja radnika u organu uprave
Radnik u organu uprave dužan je da poverene poslove i druge svoje radne obaveze vrši savesno i uredno, u skladu sa zakonom, drugim propisima i opštim aktima i u granicama dobijenih naloga i uputstava za rad od funkcionera koji rukovodi organom uprave, rukovodećeg radnika, odnosno radnika sa posebnim ovlašćenjima i da ispoljava potrebnu inicijativu u radu.
Radnik u organu uprave odgovoran je za svoj rad, kao i za akte i mere koje je doneo, odnosno preduzeo ili propustio da donese, odnosno preduzme.
Ako smatra da nalog, odnosno uputstvo funkcionera koji rukovodi organom uprave, rukovodećeg radnika, odnosno radnika sa posebnim ovlašćenjima nije u skladu sa zakonom, drugim propisom ili opštim aktom, radnik je dužan da na to pismeno upozori funkcionera, rukovodećeg radnika odnosno radnika sa posebnim ovlašćenjima i neće izvršiti takav nalog, odnosno uputstvo do ponovljenog pismenog naloga, odnosno uputstva.
Za izvršenje nezakonitog naloga ili uputstva za rad odgovoran je funkcioner, rukovodeći radnik, odnosno radnik sa posebnim ovlašćenjima kao i radnik koji je izvršio takav nalog ili uputstvo ako na to nije prethodno upozorio funkcionera, rukovodećeg radnika, odnosno radnika sa posebnim ovlašćenjima ili ako bi izvršenje naloga, odnosno uputstva predstavljalo krivično delo.
Radnici ovlašćeni za rešavanje u upravnim stvarima i za vršenje upravnog nadzora samostalno vode postupak, vrše radnje i preduzimaju mere za koje su ovlašćeni.
Niko ne sme korišćenjem svog službenog položaja ili na drugi način sprečavati radnike iz stava 1 ovog člana da vrše radnje i preduzimaju mere koje su na osnovu zakona dužni da vrše, odnosno preduzimaju.
Radnik može davati podatke i druga obaveštenja iz delokruga organa uprave samo u granicama svojih ovlašćenja.
Radnik je dužan da čuva državnu, vojnu, službenu i poslovnu tajnu, bez obzira na način na koji je za tu tajnu saznao.
Obaveza čuvanja tajne traje i posle prestanka rada radnika u organu uprave.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave može radnika osloboditi obaveze čuvanja tajne, ako utvrdi da to nije protivno interesima službe, interesima bezbednosti i odbrane zemlje i drugim društvenim interesima utvrđenim zakonom.
Funkcioner određuje, u skladu sa zakonom ili drugim propisima, koji se nacrti i predlozi propisa i mera, podaci i dokumenta smatraju tajnom i način postupanja s tim aktima, podacima i dokumentima i utvrđuje mere njihove zaštite.
Radnik se može primiti članstva koje povlači vršenje određenih dužnosti u međunarodnim organizacijama ili ustanovama, ili organizacijama i ustanovama stranih država, samo uz saglasnost izvršnog organa ili drugog organa određenog zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine.
Radnik ne može, u vezi sa svojim radom, primati poklone niti na drugi način neposredno ili posredno sticati bilo kakvu drugu korist od organa, organizacija, zajednica, udruženja i pojedinaca u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ili inostranstvu, niti može davati poklone takvim organima, organizacijama, zajednicama, udruženjima i pojedincima, osim u slučajevima utvrđenim zakonom.
Radnik koji postupa suprotno odredbi stava 1 ovog člana podleže disciplinskoj, materijalnoj i krivičnoj odgovornosti.
Odredbe ovog zakona o obavezama radnika u organu uprave primenjuju se i na rukovodeće radnike i radnike sa posebnim ovlašćenjima, a odredbe čl. 107 do 109 ovog zakona - i na funkcionera koji rukovodi organom uprave i njegovog zamenika.
3. Odgovornost funkcionera koji rukovodi organom uprave i njegovog zamenika
Funkcioner koji rukovodi organom uprave i njegov zamenik politički su odgovorni ako se u vršenju svojih prava i dužnosti ne pridržavaju politike koju je utvrdila skupština društveno-političke zajednice i smernica skupštine, kao i načelnih stavova i smernica izvršnog organa, ili ako u okviru svojih prava i dužnosti ne obezbeđuju sprovođenje zakona, drugih propisa i opštih akata.
Mera u slučaju postojanja odgovornosti iz člana 111 ovog zakona je smenjivanje sa funkcije i ona ne isključuje krivičnu i materijalnu odgovornost i druge vrste odgovornosti utvrđene zakonom.
O odgovornosti funkcionera koji rukovodi organom uprave i njegovog zamenika odlučuje organ koji ih imenuje, odnosno postavlja.
Predlog za utvrđivanje odgovornosti funkcionera koji rukovodi organom uprave i njegovog zamenika iz člana 111 ovog zakona mogu podneti svako veće skupštine društveno-političke zajednice i izvršni organ.
Predlog za utvrđivanje odgovornosti mora da bude obrazložen i potkrepljen činjenicama na osnovu kojih se to može utvrditi.
(Brisan)
Postupak za utvrđivanje odgovornosti funkcionera koji rukovodi organom uprave, odnosno njegovog zamenika smatra se hitnim.
U postupku utvrđivanja odgovornosti mora se omogućiti funkcioneru koji rukovodi organom uprave, odnosno njegovom zameniku da se izjasni o činjenicama zbog kojih se postavlja pitanje njegove odgovornosti, kao i da daje obaveštenja i potrebne podatke od značaja za utvrđivanje te odgovornosti.
Organ nadležan za imenovanje, odnosno postavljenje, povodom predloga za utvrđivanje odgovornosti, donosi odluku kojom se utvrđuje postojanje odgovornosti i izriče meru smenjivanja ili odluku kojom konstatuje da ne postoje razlozi za odgovornost.
Povodom predloga za utvrđivanje odgovornosti, organ nadležan za imenovanje, odnosno postavljenje može, i kada nema osnova za izricanje mera smenjivanja, ukazati na nepravilnosti u radu funkcionera i njegovog zamenika.
Protiv odluke o pokretanju postupka i odluke po predlogu za utvrđivanje odgovornosti funkcionera koji rukovodi organom uprave i njegovog zamenika, kao i odluke o udaljenju od dužnosti dok se vodi postupak za utvrđivanje te odgovornosti, ne mogu se koristiti pravna sredstva.
Organ nadležan za imenovanje, odnosno postavljenje može, dok traje postupak utvrđivanja odgovornosti, udaljiti od dužnosti funkcionera koji rukovodi organom uprave, odnosno njegovog zamenika.
Podnesena ostavka ne isključuje utvrđivanje odgovornosti iz člana 111 ovog zakona.
Funkcioneru koji rukovodi organom uprave odnosno njegovom zameniku, prema kome je izrečena mera smenjivanja, ne prestaje radni odnos.
Funkcioner iz stava 1 ovog člana raspoređuje se na zadatke i poslove u organu uprave koji odgovaraju njegovim stručnim sposobnostima i na njega se primenjuju propisi koji važe za radnike u organima uprave, ako zakonom nije drukčije određeno.
Radnik u organu uprave, rukovodeći radnik, odnosno radnik s posebnim ovlašćenjima odgovara disciplinski kad povredu radne discipline učini svojom krivicom, a naročito ako poverene poslove i zadatke ne vrši savesno i uredno, ako se ne pridržava zakona i drugih propisa ili pravila o ponašanju za vreme rada ili u vezi s radom.
Zakonom se utvrđuju koje povrede radnih dužnosti predstavljaju disciplinske povrede, odgovornost za te povrede i disciplinske mere koje se mogu izreći za teže i lakše povrede, organi koji sprovode disciplinski postupak i izriču disciplinske mere i postupak za utvrđivanje disciplinske odgovornosti i zastarelosti prava na pokretanje disciplinskog postupka protiv radnika u radnoj zajednici organa uprave.
Radnik u organu uprave koji na radu, odnosno u vezi s radom namerno ili iz krajnje nepažnje prouzrokuje štetu organu uprave u kome radi dužan je da tu štetu naknadi.
Ako štetu iz stava 1 ovog člana prouzrokuje više radnika, svaki radnik je odgovoran za deo štete koji je prouzrokovao.
Ako se za svakog radnika ne može utvrditi deo štete koji je prouzrokovao, smatra se da su svi radnici jednako odgovorni i štetu naknađuju u jednakim delovima.
Ako je više radnika štetu prouzrokovalo izvršenjem krivičnog dela sa umišljajem, za štetu odgovaraju svi radnici solidarno.
Štetu koju radnik u organu uprave učini građaninu, državnom organu, organizaciji udruženog rada, drugoj samoupravnoj organizaciji i zajednici, društvenoj organizaciji ili udruženju građana svojim nezakonitim radom u vršenju zadataka i poslova, naknadiće društveno-politička zajednica. Društveno-politička zajednica ima pravo da zahteva od radnika naknadu iznosa koji je isplatila na ime naknade štete, u roku od šest meseci od dana kada je naknadila štetu.
Oštećeni ima pravo da i neposredno od radnika zahteva naknadu štete, ako je ona prouzrokovana krivičnim delom učinjenim u vršenju službe.
Zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine u skladu sa zakonom, uređuje se postupak za utvrđivanje štete koju radnik u organu uprave na radu ili u vezi s radom pričini organu uprave i visina štete i utvrđuju organi nadležni za vođenje tog postupka, slučajevi kada se radnik delimično ili u celini može osloboditi plaćanja štete i organ nadležan za donošenje odluke o tome.
Odredbe ovog zakona o materijalnoj odgovornosti radnika primenjuju se i na materijalnu odgovornost funkcionera koji rukovodi organom uprave, odnosno njegovog zamenika, rukovodećih radnika i radnika sa posebnim ovlašćenjima.
6. Posebne odredbe o odgovornosti
Za povredu dužnosti u vršenju upravnog nadzora, radnici ovlašćeni za vršenje tog nadzora, kao i odgovorna lica u organima uprave kojima za svoj rad odgovaraju organi upravnog nadzora, snose disciplinsku i materijalnu odgovornost.
Mere disciplinske odgovornosti primenjuju se protiv radnika, odnosno lica iz stava 1 ovog člana naročito u sledećim slučajevima:
1) ako ne preduzmu radnje nadzora neophodne za ostvarivanje redovnog uvida u zakonitost poslovanja i postupanja organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica i građana;
2) ako ne pokrenu, odnosno ne zahtevaju pokretanje postupka pred nadležnim organima, odnosno sudovima povodom utvrđenih nezakonitosti, odnosno nepravilnosti;
3) ako korišćenjem službenog položaja utiču na radnika ovlašćenog za vršenje nadzora da ne pokrene postupak ili da ne izvrši službenu radnju koju bi po zakonu morao da izvrši;
4) ako u vršenju nadzora u slučaju iz tačke 3) ovog stava propuste da pokrenu postupak ili ne izvrše službenu radnju koju bi po zakonu morali izvršiti;
5) ako pri vršenju nadzora prekorače granice ovlašćenja;
6) ako bez zakonskog osnova, pri vršenju nadzora, pričine imovinsku štetu pojedincu, organu, organizaciji ili zajednici prema kojima je pokrenut postupak.
Protiv ovlašćenog radnika koji izvrši povrede iz stava 2 ovog člana s težim posledicama, ili koji više puta izvrši povrede iz tog stava, pokrenuće se disciplinski postupak radi smenjivanja s dužnosti, odnosno oduzimanja ovlašćenja.
Radnici ovlašćeni za vršenje upravnog nadzora odgovorni su za propuštanje radnji i nepreduzimanje mera, ako pod uticajem pojedinih organa ili lica propuste da izvrše radnje ili ne preduzmu mere koje su na osnovu zakona bili dužni da izvrše, odnosno da preduzmu.
Protiv radnika u organima uprave odgovornih za prikupljanje i evidentiranje podataka o pitanjima iz delokruga organa i radnika koji neposredno rade na prikupljanju i evidentiranju podataka, koji zbog nesavesnog ili nemarnog rada propuste da evidentiraju određene podatke ili evidentiraju netačne podatke, pokrenuće se disciplinski postupak, a protiv radnika koji su teže ili više puta povredili te obaveze, disciplinski postupak pokreće se radi njihovog smenjivanja s dužnosti.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave koji u slučajevima iz stava 1 ovog člana ne preduzme zakonom predviđene mere prema njemu odgovornim radnicima, odgovoran je za takvo propuštanje izvršnom organu i skupštini društveno-političke zajednice.
VII SREDSTVA ZA RAD ORGANA UPRAVE
Sredstva za rad organa uprave utvrđuje skupština društveno-političke zajednice na predlog izvršnog organa, u skladu s obimom sredstava koja se u društveno-političkoj zajednici namenjuju za opšte društvene potrebe, a polazeći od potrebe obezbeđivanja vršenja funkcija organa uprave i od prirode i procene obima zadataka i poslova utvrđenih u programu rada organa uprave, i drugih uslova izvršavanja zadataka i poslova iz delokruga odnosnog organa uprave.
Sredstva za rad organa uprave čine: sredstva koja radnici stiču kao dohodak radne zajednice, sredstva za materijalne troškove, sredstva za posebne namene i sredstva opreme.
Prihodi koje organi uprave ostvare svojom delatnošću unose se u budžet društveno-političke zajednice, ako zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine donete na osnovu zakona nije drukčije određeno.
Visina sredstava za pokriće materijalnih troškova utvrđuje se u skladu sa vrednošću materijala i usluga koji su potrebni za izvršavanje redovnih zadataka i poslova organa uprave.
Sredstva za posebne namene i sredstva opreme utvrđuju se u visini kojom se obezbeđuje vršenje funkcije organa uprave.
Sredstva za posebne namene služe za pokriće određenih potreba i za izvršavanje posebnih zadataka organa uprave, utvrđenih zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine.
Raspoređivanje sredstava za materijalne troškove, sredstava za posebne namene i sredstava opreme vrši funkcioner koji rukovodi organom uprave, ako zakonom nije drukčije određeno.
Raspoređivanje sredstava u smislu stava 1 ovog člana vrši se predračunom, a konačna raspodela tih sredstava - završnim računom.
O korišćenju sredstava za materijalne troškove, sredstava za posebne namene i sredstava opreme odlučuje funkcioner koji rukovodi organom uprave, u skladu sa zakonom.
Za zakonito korišćenje sredstava iz stava 1 ovog člana, u okviru predračuna organa uprave, odgovoran je funkcioner koji rukovodi organom uprave kao naredbodavac.
VIII DOHODAK RADNE ZAJEDNICE ORGANA UPRAVE
Radnici u radnoj zajednici organa uprave stiču dohodak radne zajednice organa uprave na način utvrđen zakonom, a ako to priroda delatnosti organa uprave dozvoljava, način sticanja dohotka radne zajednice organa uprave može se urediti i samoupravnim sporazumom, odnosno ugovorom zaključenim između radne zajednice i organa uprave, u skladu sa zakonom.
Radnici u radnoj zajednici organa uprave stiču dohodak radne zajednice organa uprave iz sredstava za rad organa uprave, u skladu sa obimom sredstava koja se u društveno-političkoj zajednici namenjuju za opšte društvene potrebe, a zavisno od vrste, obima i kvaliteta izvršenih zadataka i poslova utvrđenih programom rada organa uprave i uslova njihovog izvršavanja.
Dohodak iz stava 1 ovog člana čine ostvarena sredstva za lične dohotke i zajedničku potrošnju, a kad je to propisom skupštine društveno-političke zajednice predviđeno - i neutrošena sredstva za materijalne troškove ili deo tih sredstava.
U okviru dohotka iz člana 133 Zakona, radnici u radnoj zajednici organa uprave stiču sredstva za lične dohotke i zajedničku potrošnju prema osnovima i merilima u skladu sa ovim zakonom.
Sredstva iz stava 1 ovog člana raspoređuju se i koriste na osnovu finansijskog plana i budžeta, a njihova konačna raspodela vrši se završnim računom.
Visina sredstava za lične dohotke utvrđuje se naročito zavisno od doprinosa radne zajednice organa uprave blagovremenom, zakonitom, potpunom i racionalnom ostvarivanju funkcija, zadataka i poslova organa uprave.
Prilikom utvrđivanja visine sredstava za lične dohotke, vodi se računa i o usklađenosti dohotka radne zajednice organa uprave sa kretanjem proizvodnosti rada, ličnih dohodaka i zajedničke potrošnje radnika u organizacijama udruženog rada u odnosnoj društveno-političkoj zajednici, u skladu sa zakonom.
Ocenu o doprinosu radne zajednice organa uprave u ostvarivanju funkcija, zadataka i poslova organa uprave daje izvršni organ, po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi odnosnim organom uprave, i to, po pravilu, po isteku godine za koju se daje ocena tog doprinosa i o tome obaveštava skupštinu. Funkcioner koji rukovodi organom uprave dužan je da o svom mišljenju obavesti radnu zajednicu odnosnog organa uprave.
Ocenu o doprinosu radne zajednice organa uprave u ostvarivanju funkcija, zadataka i poslova organa uprave, u periodima za koje se vrši privremeni obračun ličnih dohodaka radnika, daje funkcioner koji rukovodi odnosnim organom uprave.
Zajedničke osnove i merila za usklađivanje visine ličnih dohodaka radnika i rukovodećih radnika u saveznim, republičkim i pokrajinskim organima uprave, funkcionera koji rukovode tim organima i njihovih zamenika, ako je za njihovo postavljenje nadležan izvršni organ društveno-političke zajednice, dogovorno utvrđuju Savezno izvršno veće i nadležni republički i pokrajinski organi, u skladu sa društvenim značajem zadataka i poslova koje ti organi vrše u ostvarivanju prava, dužnosti i odgovornosti organa odnosnih društveno-političkih zajednica.
IX OSNOVNA SAMOUPRAVNA PRAVA, OBAVEZE I ODGOVORNOSTI RADNIKA U RADNIM ZAJEDNICAMA ORGANA UPRAVE I NAČIN NJIHOVOG OSTVARIVANJA
1. Samoupravno organizovanje radnika u radnoj zajednici organa uprave
Radnici u radnoj zajednici organa uprave ostvaruju svoja samoupravna prava, obaveze i odgovornosti, u skladu sa prirodom zadataka i poslova koje obavljaju i odgovornošću koju u ostvarivanju funkcije organa uprave imaju, a saglasno zakonu i samoupravnim opštim aktima radne zajednice organa uprave.
Samoupravljanje radnika u radnoj zajednici organa uprave uređuje se na način kojim se obezbeđuje što potpunije ostvarivanje samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti radnika, kao i vršenja kontrole nad izvršavanjem odluka radne zajednice i njenih organa.
Radnici u organu uprave ostvaruju svoja samoupravna prava, obaveze i odgovornosti u okviru radne zajednice, a određena prava mogu ostvarivati u radnoj jedinici, što se utvrđuje samoupravnim opštim aktom radne zajednice.
Radnici u organu uprave mogu, na zboru radnika radne jedinice, donositi odluke o raspodeli sredstava za lične dohotke i o korišćenju sredstava zajedničke potrošnje, kao i o drugim pitanjima određenim statutom radne zajednice, u skladu sa zakonom.
Radna jedinica, u smislu ovog zakona, može biti organizaciona jedinica ili više organizacionih jedinica čiji su poslovi međusobno povezani, ako zakonom nije drukčije određeno.
Svi radnici u organu uprave su članovi radne zajednice.
Članovi radne zajednice su i aktivna vojna lica upućena na rad u organ uprave. Ona ostvaruju, u svojstvu člana radne zajednice organa uprave, samoupravna prava, obaveze i odgovornosti iz člana 141 stav 1 ovog zakona, osim prava, obaveza i odgovornosti za koje je zakonom određeno da ih ostvaruju na drugi način.
Članovi radne zajednice su i funkcioner koji rukovodi organom uprave i njegov zamenik. Oni ostvaruju, u svojstvu člana radne zajednice organa uprave, samoupravna prava, obaveze i odgovornosti iz člana 141 stav 1 ovog zakona, osim prava, obaveza i odgovornosti za koje je zakonom određeno da ih ostvaruju na drugi način.
Radnici u organu uprave obrazuju, po pravilu, jednu radnu zajednicu.
U organima uprave u kojima zbog malog broja radnika nije moguće ostvarivanje samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti radnika na način predviđen ovim zakonom, prava, obaveze i odgovornosti ostvaruju se u skladu sa zakonom.
2. Samoupravna prava, obaveze i odgovornosti radnika u radnoj zajednici organa uprave
Radnici u radnoj zajednici organa uprave, u ostvarivanju svojih samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti:
1) stiču dohodak radne zajednice i utvrđuju osnove i merila za raspoređivanje dohotka na sredstva za lične dohotke i zajedničku potrošnju, kao i za raspodelu tih sredstava, u skladu sa načelom raspodele prema radu i sa društveno utvrđenim osnovama i merilima raspodele;
2) uređuju sa organom, kada priroda delatnosti organa uprave dozvoljava, svoja prava, obaveze i odgovornosti;
3) uređuju, u skladu sa zakonom, radne odnose, način ostvarivanja svojih samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti i odlučuju o drugim pitanjima svog društveno-ekonomskog položaja;
4) obrazuju organe upravljanja i druge organe radne zajednice, utvrđuju njihov delokrug, biraju, razrešavaju i opozivaju članove tih organa;
5) obrazuju delegacije za skupštine društveno-političkih zajednica i za skupštine samoupravnih interesnih zajednica i vrše izbor i opoziv članova tih delegacija i delegata;
6) vrše samoupravnu kontrolu i bliže uređuju način ostvarivanja te kontrole;
7) pripremaju i preduzimaju mere u oblasti opštenarodne odbrane i društvene samozaštite, koordiniraju svoje aktivnosti u ostvarivanju društvene samozaštite u radnoj zajednici i pokreću inicijative i daju predloge za preduzimanje preventivnih i drugih mera i vršenje određenih poslova društvene samozaštite;
8) ostvaruju svoje pravo da budu obavešteni o pitanjima od značaja za svoj društveno-ekonomski položaj i ostvarivanje svojih samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti;
9) staraju se o svom stručnom obrazovanju i usavršavanju, u skladu sa zakonom;
10) daju mišljenja i predloge funkcioneru koji rukovodi organom uprave, kao i organima društveno-političke zajednice o pitanjima od značaja za svoj društveno-ekonomski položaj i ostvarivanje svojih samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti;
11) usklađuju način rešavanja zajedničkih pitanja i uređuju odnose od zajedničkog interesa sa radnim zajednicama drugih organa uprave i drugih organa i samoupravnim organizacijama i zajednicama;
12) ostvaruju i druga prava, obaveze i odgovornosti u skladu sa zakonom, društvenim dogovorom, samoupravnim sporazumom, kao i samoupravnim opštim aktima radne zajednice.
Radnici u radnoj zajednici organa uprave razmatraju programe i planove rada organa uprave i način njihovog izvršavanja i pitanja od značaja za organizaciju rada u organu uprave i pokreću inicijative i daju mišljenja i predloge funkcioneru koji rukovodi organom uprave o pitanjima od interesa za rad organa uprave.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave dužan je da razmotri mišljenja i predloge radnika koji su dati u smislu stava 1 tačka 10) i stava 2 ovog člana i da ih obavesti o svom stavu.
Samoupravne opšte akte, kao i pojedinačne akte, radnici u radnoj zajednici organa uprave donose u skladu sa zakonom i drugim propisima donesenim na osnovu zakona, društvenim dogovorima i samoupravnim sporazumima.
3. Način odlučivanja radnika u radnoj zajednici organa uprave
Radnici u radnoj zajednici organa uprave samostalno odlučuju o ostvarivanju samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti, u skladu sa zakonom.
Zavisno od prirode poslova koji se obavljaju u organu uprave i društvene i političke odgovornosti organa uprave za ostvarivanje njegovih funkcija, a kad je to zakonom određeno o pojedinim samoupravnim pravima, obavezama i odgovornostima radnici odlučuju u saglasnosti sa funkcionerom koji rukovodi organom uprave ili sa izvršnim organom.
Samoupravljanje u radnoj zajednici organa uprave radnici ostvaruju odlučivanjem na zborovima radnika u radnoj zajednici, odnosno radnoj jedinici, referendumom i drugim oblicima ličnog izjašnjavanja i putem delegata u savetu radne zajednice, u savetu radne jedinice i drugim organima radne zajednice, kao i putem delegata i delegacija u skupštinama društveno-političkih zajednica i skupštinama samoupravnih interesnih zajednica.
Radnici u radnoj zajednici organa uprave ličnim izjašnjavanjem odlučuju o udruživanju sredstava i o osnovama i merilima za raspoređivanje dohotka radne zajednice i za raspodelu sredstava za lične dohotke i zajedničku potrošnju, kao i o drugim pitanjima utvrđenim statutom ili drugim samoupravnim opštim aktom radne zajednice, u skladu sa zakonom.
Radna zajednica i njeni organi
U radnoj zajednici organa uprave obrazuje se savet radne zajednice kao organ upravljanja radne zajednice, ako je to predviđeno samoupravnim opštim aktom radne zajednice u skladu sa zakonom.
U radnoj zajednici organa uprave može se obrazovati i savet radne jedinice kao organ upravljanja radne jedinice, ako radnu jedinicu čini više od 30 radnika. Samoupravnim opštim aktom radne zajednice, u skladu sa zakonom i u okviru određenih prava radne jedinice, utvrđuju se prava, dužnosti i odgovornosti saveta radne jedinice.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice mogu se utvrditi i drugi organi koji se obrazuju u radnoj zajednici, kao i njihova prava, dužnosti i odgovornosti.
Radna zajednica organa uprave donosi svoj statut, kojim se, u skladu sa zakonom i drugim propisima donesenim na osnovu zakona, uređuju samoupravna prava, obaveze i odgovornosti radnika i način njihovog ostvarivanja, organizacija i rad organa radne zajednice, kao i druga pitanja od značaja za radnu zajednicu.
Radna zajednica organa uprave donosi svoje samoupravne opšte akte kojima se, u skladu sa statutom radne zajednice, bliže uređuju samoupravna prava, obaveze i odgovornosti radnika u radnoj zajednici i radnoj jedinici i način njihovog ostvarivanja.
Kad funkcioner koji rukovodi organom uprave oceni da samoupravni opšti akt radne zajednice koji samostalno donose radnici ili savet radne zajednice nije u saglasnosti sa ustavom, zakonom ili drugim propisom, ima pravo i dužnost da obustavi od izvršenja takav akt i predloži radnicima, odnosno savetu radne zajednice da svoj akt izmeni.
Ako radna zajednica, odnosno savet radne zajednice svoj samoupravni opšti akt u određenom roku ne izmeni, funkcioner koji rukovodi organom uprave obavestiće o tome izvršni organ radi pokretanja postupka za ocenjivanje ustavnosti, odnosno zakonitosti akta, odnosno za ocenjivanje saglasnosti tog akta sa drugim propisom.
Ako izvršni organ utvrdi da nema osnova za pokretanje postupka za ocenjivanje ustavnosti, odnosno zakonitosti, ili saglasnosti sa drugim propisom, obavestiće o tome radnu zajednicu, odnosno savet radne zajednice i funkcionera koji rukovodi organom uprave. U tom slučaju ostaje na snazi samoupravni opšti akt radne zajednice, odnosno saveta radne zajednice.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave postupiće na način predviđen u članu 146 stav 1 ovog zakona i kad oceni da pojedinačni akt radne zajednice nije saglasan sa ustavom, zakonom ili drugim propisima.
Ako radnici ili savet radne zajednice u određenom roku ne izmeni svoj pojedinačni akt prema predlogu funkcionera, funkcioner koji rukovodi organom uprave obustaviće od izvršenja takav akt radne zajednice i pokrenuće postupak za zauzimanje stava izvršnog organa, koji je obavezan za radnike, odnosno savet radne zajednice i za funkcionera koji rukovodi organom uprave.
Kada funkcioner koji rukovodi organom uprave oceni da se samoupravnim opštim aktom ili pojedinačnim aktom radne zajednice dovodi u pitanje blagovremeno i uspešno izvršavanje funkcije organa uprave, usled čega mogu nastupiti štetne posledice, upozoriće na to radnike, odnosno savet radne zajednice.
Ako radnici ili savet radne zajednice ne postupi u skladu sa upozorenjem, funkcioner koji rukovodi organom uprave obustaviće od izvršenja takav akt i predložiće izvršnom organu da o tome odluči.
Izvršni organ dužan je da u roku od 30 dana od dana prijema obaveštenja razmotri obustavljeni samoupravni opšti akt ili pojedinačni akt radne zajednice i donese odluku.
Ako u roku iz stava 3 ovog člana izvršni organ ne donese odluku, obustavljeni samoupravni opšti akt ili pojedinačni akt radne zajednice, može se izvršiti.
Odluka izvršnog organa je konačna.
Ako se o pitanjima o kojima, u skladu sa zakonom, odlučuju radnici ili savet radne zajednice u saglasnosti sa funkcionerom koji rukovodi organom uprave, odnosno sa izvršnim organom ne postigne saglasnost, odluku o spornom pitanju donosi izvršni organ, odnosno skupština društveno-političke zajednice.
4. Raspodela sredstava za lične dohotke i sredstava za zajedničku potrošnju
Radnik u radnoj zajednici organa uprave ima pravo na lični dohodak koji služi za zadovoljavanje njegovih ličnih potreba, kao i za zadovoljavanje zajedničkih i opštih društvenih potreba koje se, na osnovu samoupravnog sporazuma ili zakona, podmiruju iz njegovog ličnog dohotka.
Lični dohodak radnika u radnoj zajednici organa uprave utvrđuje se prema rezultatima njegovog rada i prema njegovom ličnom doprinosu koji je svojim tekućim i minulim radom dao u ostvarivanju funkcija organa uprave kao celine, kao i zavisno od ukupnih rezultata rada radnika u radnoj zajednici organa uprave.
Radnici u radnoj zajednici organa uprave obavezni su da utvrde osnove i merila za raspodelu sredstava za lične dohotke.
Osnovima i merilima za raspodelu sredstava za lične dohotke radnici u radnoj zajednici organa uprave obezbeđuju da se njihovi lični dohoci utvrđuju na osnovu doprinosa u radu i zavisno od rezultata rada radne zajednice u izvršavanju zadataka i poslova organa uprave.
Doprinos radnika u radu utvrđuje se zavisno od kvantiteta i kvaliteta rada, uzimajući u obzir naročito obim i složenost rada, kvalitet ostvarenih rezultata rada, ostvarene uštede u radu, korišćenje radnog vremena, odgovornost u radu i uslove pod kojima radnik radi.
U osnovima i merilima iz stava 1 ovog člana posebno se utvrđuju osnovi i merila po kojima se vrši raspodela sredstava za lične dohotke po osnovu radnog iskustva kao dela tekućeg rada.
Osnove i merila iz stava 1 ovog člana radnici utvrđuju u skladu sa zakonom i opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Ako radnici u radnoj zajednici organa uprave ne utvrde osnove i merila iz stava 1 ovog člana, primaju samo zakonom zajemčeni lični dohodak.
Ako to priroda određenih zadataka i poslova dozvoljava, samoupravnim opštim aktom radne zajednice organa uprave određuju se merila, u smislu člana 152 ovog zakona, za utvrđivanje ličnih dohodaka prema normativima.
Radniku u radnoj zajednici organa uprave pripada naknada ličnog dohotka u slučajevima odsustvovanja sa rada koji su utvrđeni zakonom i samoupravnim opštim aktom radne zajednice organa uprave, u skladu sa zakonom.
Svakom radniku u radnoj zajednici organa uprave garantuje se, po osnovu rada, lični dohodak najmanje u visini koja obezbeđuje njegovu materijalnu i socijalnu sigurnost, što se utvrđuje samoupravnim opštim aktom radne zajednice organa uprave, u skladu sa zakonom.
Lični dohodak radnika u radnoj zajednici organa uprave konačno se utvrđuje završnim računom.
Do konačnog utvrđivanja ličnog dohotka radnicima u radnim zajednicama organa uprave privremeno se isplaćuje akontacija ličnog dohotka za periode utvrđene samoupravnim opštim aktom radne zajednice organa uprave, u skladu sa zakonom.
U periodima iz stava 2 ovog člana, akontacija ličnog dohotka radnika utvrđuje se u skladu sa osnovima i merilima utvrđenim samoupravnim opštim aktom radne zajednice organa uprave (privremeni obračun ličnog dohotka).
U okviru ličnog dohotka radniku u radnoj zajednici organa uprave pripada i deo ličnog dohotka po osnovu radnog iskustva kao dela tekućeg rada.
Deo ličnog dohotka iz stava 1 ovog člana isplaćuje se u okviru mesečne akontacije, periodičnog obračuna i završnog računa.
Sredstva za zajedničku potrošnju
Sredstva za zajedničku potrošnju radne zajednice organa uprave sastoje se od nepokretnih i pokretnih stvari društvenog standarda za potrebe radnika u radnoj zajednici, kao i od novčanih sredstava unesenih u fond zajedničke potrošnje i namenjenih izgradnji i nabavci takvih stvari i zadovoljavanju drugih zajedničkih potreba radnika u radnoj zajednici.
Novčana sredstva zajedničke potrošnje obrazuju se od sredstava koja skupština društveno-političke zajednice može da dodeli organu uprave iz budžeta za ove svrhe, od sredstava za vršenje redovne delatnosti organa uprave po završnom računu i od sredstava stečenih po drugim osnovima utvrđenim zakonom.
X RADNI ODNOSI RADNIKA U RADNIM ZAJEDNICAMA ORGANA UPRAVE
Radnici u radnoj zajednici organa uprave uređuju radni odnos i ostvaruju svoja prava, obaveze i odgovornosti u radu u skladu sa zakonom.
Svako može slobodno, ravnopravno i pod jednakim uslovima, na način određen zakonom i samoupravnim opštim aktom radne zajednice, da zasnuje radni odnos u organu uprave.
Lice koje zasniva radni odnos u organu uprave mora, pored opštih uslova, da ispunjava i posebne uslove utvrđene zakonom, kao i uslove utvrđene opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Izvršni organ može da utvrdi i druge posebne uslove za određene zadatke i poslove u organu uprave.
Radnik zasniva radni odnos u organu uprave kad da pismenu izjavu da je upoznat sa pravima, obavezama i odgovornostima utvrđenim zakonom i samoupravnim opštim aktom kojim se uređuje radni odnos i drugim samoupravnim opštim aktima kojima se uređuju njegova prava, obaveze i odgovornosti i da ih prihvata.
Ako radnik ne počne da radi u organu uprave onog dana kada je dao pismenu izjavu iz stava 4 ovog člana, prava, obaveze i odgovornosti koje ima u radnom odnosu ostvaruje od dana kada je počeo da radi, određenog u skladu sa samoupravnim opštim aktom kojim se uređuje radni odnos.
Ako radnik bez opravdanog razloga ne počne da radi određenog dana, smatraće se da nije zasnovao radni odnos.
Lice koje nadležni organ imenuje, odnosno postavlja na određenu funkciju, odnosno određene zadatke i poslove, u organu uprave, zasniva radni odnos u organu uprave danom imenovanja, odnosno postavljenja, ako aktom o imenovanju odnosno postavljenju nije drukčije određeno.
Radni odnos radnika u organu uprave zasniva se na osnovu javnog konkursa ili javnog oglasa, u skladu sa zakonom.
Bez javnog konkursa, odnosno javnog oglasa zasniva radni odnos i stiče svojstvo pripravnika u organu uprave lice koje je za vreme školovanja primalo stipendiju organa uprave, a koje je završilo školovanje i ispunilo druge obaveze iz ugovora o stipendiranju.
Bez javnog konkursa, odnosno javnog oglasa može se, u skladu sa zakonom, zasnivati radni odnos sa radnicima za vršenje određenih zadataka i poslova u organu uprave, kada je to potrebno zbog prirode tih zadataka i poslova i posebnih uslova njihovog vršenja.
Rukovodeće radnike i radnike sa posebnim ovlašćenjima, koji po isteku vremena na koje su imenovani, odnosno postavljeni ne budu ponovo imenovani, odnosno postavljeni, organ nadležan za imenovanje, odnosno postavljenje raspoređuje bez javnog konkursa u istom organu ili u drugom organu društveno-političke zajednice na zadatke i poslove koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi, odnosno radnim sposobnostima.
Ako radnik iz stava 1 ovog člana ne prihvati raspored, prestaje mu radni odnos.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave odlučuje o potrebi za novim radnicima, u okviru opšteg akta o sistematizaciji zadataka i poslova, pod uslovom da su obezbeđena finansijska sredstva. Ako o toj potrebi odlučuje izvršni organ, on će o tome prethodno pribaviti mišljenje funkcionera koji rukovodi organom uprave.
Rešenje o zasnivanju radnog odnosa i o raspoređivanju radnika na određene zadatke i poslove u organu uprave donosi funkcioner koji rukovodi organom uprave.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave donosi i rešenje o postavljenju i razrešenju rukovodećih radnika i radnika sa posebnim ovlašćenjima, osim za rukovodeće radnike i radnike sa posebnim ovlašćenjima za koje je zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine određeno da ih imenuje, odnosno postavlja skupština društveno-političke zajednice, odnosno njen izvršni organ.
Lica koja se posle završene visoke, više ili srednje škole primaju na rad u organ uprave, a nemaju potrebno radno iskustvo za vršenje poslova, zasnivaju radni odnos u svojstvu pripravnika, pod uslovima i na način koji su utvrđeni zakonom.
Radnik u organu uprave može biti stavljen na raspolaganje za određeno vreme, pod uslovima utvrđenim zakonom.
Radnici za vreme dok su na raspolaganju imaju sva prava i obaveze iz radnog odnosa.
Zakonom se utvrđuju vreme za koje radnici mogu biti na raspolaganju, način ostvarivanja prava i dužnosti iz radnog odnosa i položaj radnika po isteku tog vremena.
Rešenje o stavljanju radnika na raspolaganje donosi izvršni organ na predlog funkcionera koji rukovodi organom uprave, ako zakonom nije drukčije određeno.
Rešenje o stavljanju na raspolaganje radnika koje imenuje ili postavlja izvršni organ, donosi izvršni organ, a skupština društveno-političke zajednice donosi rešenje o stavljanju na raspolaganje radnika koje ona imenuje.
Radniku u organu uprave prestaje radni odnos pod uslovima utvrđenim zakonom.
Rešenje o prestanku radnog odnosa radniku u organu uprave donosi funkcioner koji rukovodi organom uprave, a rešenje o prestanku radnog odnosa rukovodećeg radnika, odnosno radnika sa posebnim ovlašćenjima - organ koji ga imenuje, odnosno postavlja.
Zakonom se utvrđuju slučajevi u kojima funkcioner koji rukovodi organom uprave donosi rešenje o prestanku radnog odnosa uz saglasnost izvršnog organa.
Radniku u organu uprave ne može prestati radni odnos zbog članstva u političkoj organizaciji ili političkoj stranci.
Funkcioner koji rukovodi organom uprave donosi, odnosno izdaje rešenja koja se odnose na ostvarivanje prava, obaveza i odgovornosti radnika iz radnog odnosa, ako zakonom, odnosno odlukom opštinske skupštine, u skladu sa zakonom, nije drukčije određeno.
Izvršni organ utvrđuje vreme rada i raspored radnog vremena u organima uprave odgovarajuće društveno-političke zajednice, u skladu sa zakonom.
XI PRIMENJIVANJE ODREDABA DELA PRVOG OVOG ZAKONA NA UPRAVNE ORGANIZACIJE I ODREĐENE ORGANE, SLUŽBE I SAMOUPRAVNE ORGANIZACIJE
Odredbe dela prvog ovog zakona primenjuju se i na upravne organizacije, ako zakonom nije drukčije određeno.
Odredbe dela prvog ovog zakona odnose se i na gradske, odnosno regionalne zajednice opština, ako su te zajednice ustavom republike, odnosno ustavom autonomne pokrajine utvrđene kao posebne društveno-političke zajednice.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na samostalnost i odgovornost organa uprave (član 7), zakonitost (član 10), javnost rada organa uprave (član 11), obezbeđivanje načela ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije (član 14), odnose organa uprave prema skupštini društveno-političke zajednice (čl. 53 i 54), prava, obaveze i odgovornosti u vršenju službe (čl. 97 do 127), sredstva za rad organa uprave (čl. 128 do 131), dohodak radne zajednice organa uprave (čl. 132 do 137), osnovna samoupravna prava, obaveze i odgovornosti radnika u radnim zajednicama organa uprave (čl. 138 do 158) i radne odnose radnika u radnim zajednicama organa uprave (čl. 159 do 169), shodno se primenjuju na radne zajednice službi sudova, javnih tužilaštava, javnih pravobranilaštava, kazneno-popravnih ustanova, organa za vođenje prekršajnog postupka, službe pravne pomoći društveno-političke zajednice, službe društvenog knjigovodstva i samoupravne organizacije koje, saglasno propisima, vrše poslove od interesa za ostvarivanje funkcija društveno-političke zajednice, ako za pojedine od tih organa, službi i organizacija zakonom nije drukčije određeno.
Odredbe ovog zakona navedene u stavu 1 ovog člana shodno se primenjuju i na stručne i druge službe skupština društveno-političkih zajednica i njihovih izvršnih organa, kao i na službe Predsedništva SFRJ, predsedništava republika i predsedništava autonomnih pokrajina, ustavnih sudova i društvenih pravobranilaca samoupravljanja.
SAVEZNO IZVRŠNO VEĆE I SAVEZNI ORGANI UPRAVE
Funkciju državne uprave vrše, u okviru prava i dužnosti federacije, Savezno izvršno veće, kao izvršni organ Skupštine SFRJ, i savezni organi uprave i savezne organizacije, u okviru svog delokruga utvrđenog Ustavom SFRJ i saveznim zakonom.
Određene poslove državne uprave iz okvira prava i dužnosti federacije vrše, na osnovu Ustava SFRJ i saveznog zakona, i drugi savezni organi.
U ostvarivanju funkcije državne uprave iz okvira prava i dužnosti federacije, određene poslove vrše, kao javna ovlašćenja, organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije i zajednice u federaciji, kad im je to povereno saveznim zakonom.
Za vršenje poslova od interesa za ostvarivanje funkcija federacije, saveznim zakonom mogu se osnivati škole i naučne i druge ustanove.
Položaj, organizacija, način rada i osnovna prava i dužnosti ustanova iz stava 1 ovog člana, kao i njihov odnos prema Skupštini SFRJ, Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, uređuju se saveznim zakonom.
Savezno izvršno veće, savezni organi uprave i savezne organizacije obaveštavaju javnost o svom radu davanjem informacija štampi i drugim sredstvima javnog informisanja, izdavanjem službenih publikacija, održavanjem konferencija članova Veća i funkcionera koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i rukovodećih radnika u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama sa predstavnicima štampe i drugih sredstava javnog informisanja i stvaranjem drugih uslova za upoznavanje javnosti sa odlukama i stavovima i radom Veća i saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
Savezno izvršno veće određuje koji se podaci i materijali, pripremljeni radi razmatranja na sednicama Veća i njegovih radnih tela ili izneseni na tim sednicama, moraju čuvati kao tajna, odnosno koji se podaci i materijali mogu objavljivati ili na drugi način stavljati na raspolaganje javnosti tek po isteku određenog vremena.
Savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da, na zahtev predstavnika štampe i drugih sredstava javnog informisanja, pružaju obaveštenja i daju podatke o pojedinim pitanjima iz svog delokruga, kao i da predstavnicima organizacija udruženog rada, na njihov zahtev, pružaju obaveštenja i daju podatke o pojedinim pitanjima iz svog delokruga koja su od neposrednog interesa za te organizacije.
Podatke i obaveštenja o radu saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, daje funkcioner koji rukovodi tim organom, odnosno tom organizacijom ili radnik u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji koga postavlja Savezno izvršno veće, ili drugi radnik koga ovlasti funkcioner koji rukovodi tim organom, odnosno tom organizacijom.
Savezni organi uprave i savezne organizacije uskratiće davanje podataka ako podaci predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu ili ako bi davanje tih podataka bilo u suprotnosti sa društvenim interesima utvrđenim saveznim zakonom.
U radu Saveznog izvršnog veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija u službenoj su upotrebi jezici naroda Jugoslavije, utvrđeni republičkim ustavima, a jezici narodnosti Jugoslavije - u skladu sa odredbama ovog zakona.
Članovi Saveznog izvršnog veća, predstavnici izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina, funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i druga lica koja na poziv prisustvuju sednici Veća, odnosno radnih tela Veća, imaju pravo da iznose svoja mišljenja i podnose pismene podneske na jednom od jezika naroda Jugoslavije, utvrđenom republičkim ustavom, kao i na jeziku narodnosti Jugoslavije.
Savezno izvršno veće, na zahtev svojih članova, dužno je da obezbedi izradu i prevođenje materijala za sednice i rasprave na sednicama na jezike naroda Jugoslavije, utvrđenim republičkim ustavima, kao i na jezicima i pismima albanske i mađarske narodnosti (albanski jezik i mađarski jezik).
Upotreba jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije u radu Saveznog izvršnog veća bliže se uređuju Poslovnikom Veća.
Organi društveno-političkih zajednica, društveno-političke i društvene organizacije, organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije i zajednice, udruženja građana i građani mogu se u službenom opštenju obraćati Saveznom izvršnom veću, saveznim organima uprave i saveznim organizacijama na jednom od jezika naroda i narodnosti Jugoslavije. Savezno izvršno veće, savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da u tom opštenju upotrebljavaju jezik naroda Jugoslavije koji je u službenoj upotrebi u sedištu odnosnog organa, organizacije, zajednice, odnosno udruženja, odnosno prebivalištu građanina. Ako su u pitanju organi, organizacije, zajednice, udruženja i građani koji imaju sedište, odnosno prebivalište na područjima na kojima je, na osnovu zakona, odnosno statuta odgovarajuće društveno-političke zajednice u službenoj upotrebi jezik narodnosti Jugoslavije, Savezno izvršno veće, savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da sa njima opšte na jeziku narodnosti Jugoslavije na kome su im se obratili ti organi, organizacije, zajednice, udruženja i građani.
Savezni organi uprave i savezne organizacije izrađuju informacije, analize, elaborate i druge materijale, predloge za donošenje zakona, nacrte zakona, predloge zakona i druge propise i opšte akte na jednom od jezika i pisama naroda Jugoslavije, utvrđenim republičkim ustavima.
Ako se materijali, propisi i opšti akti iz stava 1 ovog člana dostavljaju republičkim i pokrajinskim organima, savezni organi uprave i savezne organizacije dostavljaju ih na jeziku i pismu naroda Jugoslavije koji je u službenoj upotrebi u odgovarajućoj republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Ako se materijali, propisi i opšti akti iz stava 1 ovog člana dostavljaju izvršnom veću skupštine autonomne pokrajine na mišljenje ili saglasnost, oni se dostavljaju i na albanskom, odnosno mađarskom jeziku.
Upotreba jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije u radu saveznih organa uprave i saveznih organizacija bliže se uređuje aktima o unutrašnjoj organizaciji tih organa i organizacija, u skladu sa ovim zakonom i propisom Saveznog izvršnog veća.
Savezno izvršno veće, savezni organi uprave i savezne organizacije mogu, u okviru svojih prava i dužnosti, da ostvaruju saradnju sa preduzećima i drugim pravnim licima u pojedinim oblastima privrednih i društvenih delatnosti kad je to od interesa za rad Saveznog izvršnog veća i tih organa i organizacija.
Ako Skupština SFRJ i Predsedništvo SFRJ ukažu na postojanje nepravilnosti u radu pojedinih saveznih organa uprave i saveznih organizacija, Savezno izvršno veće je dužno da utvrdi činjenično stanje i preduzme odgovarajuće mere.
O utvrđenom stanju i preduzetim merama obaveštava se Skupština SFRJ i Predsedništvo SFRJ.
1. Prava, dužnosti i odgovornosti
Savezno izvršno veće, kao izvršni organ Skupštine SFRJ, vrši poslove utvrđene Ustavom SFRJ i ima prema Skupštini SFRJ i drugim saveznim organima prava i dužnosti utvrđene Ustavom SFRJ i saveznim zakonom.
Savezno izvršno veće odgovara za svoj rad Skupštini SFRJ.
Radi ostvarivanja svoje ustavne odgovornosti Skupštini SFRJ za stanje u svim oblastima društvenog života, za sprovođenje politike i za izvršavanje saveznih zakona i drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ, Savezno izvršno veće naročito: prati stanje i ostvarivanje politike Skupštine SFRJ i predlaže Skupštini SFRJ utvrđivanje unutrašnje i spoljne politike; stara se, u okviru prava i dužnosti utvrđenih Ustavom SFRJ i saveznim zakonom, o izvršavanju politike odbrane zemlje i o sprovođenju priprema za odbranu; predlaže savezne zakone, druge propise i opšte akte i ima pravo da daje mišljenja o predlozima zakona, drugih propisa i opštih akata koje Skupštini SFRJ podnose drugi ovlašćeni predlagači; utvrđuje nacrt i predlog društvenog plana Jugoslavije; podnosi predlog za utvrđivanje ukupnog obima rashoda budžeta federacije; utvrđuje predlog budžeta federacije i završnog računa budžeta federacije i stara se o izvršenju budžeta federacije i završnog računa budžeta federacije; donosi uredbe, odluke i druge propise za izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i daje autentično tumačenje tih propisa; stara se o sprovođenju utvrđene politike i izvršavanju saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ; usmerava i usklađuje rad saveznih organa uprave i saveznih organizacija, vrši nadzor nad njihovim radom; stara se o tome da ti organi i organizacije savesno i odgovorno izvršavaju svoje Ustavom SFRJ i saveznim zakonima utvrđene nadležnosti i zadatke i preduzima prema njima mere za koje je ovlašćeno Ustavom SFRJ.
U vršenju prava nadzora nad radom saveznih organa uprave i saveznih organizacija, Savezno izvršno veće ukinuće propis saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije koji je u suprotnosti sa saveznim zakonom, drugim propisom ili opštim aktom Skupštine SFRJ ili sa propisom Veća.
Savezno izvršno veće poništiće propis saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije kojim se, suprotno saveznom zakonu, drugom propisu ili opštem aktu Skupštine SFRJ ili propisu Veća, povređuju slobode, prava i dužnosti čoveka i građanina, neotuđiva prava radnih ljudi u udruženom radu ili raspolaganje društvenim sredstvima, ili se pojedine organizacije udruženog rada ili druge samoupravne organizacije i zajednice, odnosno grupe ovih organizacija, ili pojedinci, neosnovano stavljaju u posebno povoljniji položaj, kao i u drugim slučajevima određenim saveznim zakonom.
Odlukom o poništavanju propisa odrediće se, po potrebi, i način njenog sprovođenja.
Savezno izvršno veće ima pravo i dužnost da preko svojih predstavnika na sednicama veća Skupštine SFRJ i na sednicama njihovih radnih tela izlaže svoje stavove o pitanjima koja su na dnevnom redu tih sednica, da predlaže da se na sednici nadležnog veća Skupštine SFRJ pretrese određeno pitanje i o njemu zauzme stav, kao i da traži da nadležno veće Skupštine SFRJ odloži pretres određenog predloga akta ili drugog pitanja, da bi Veće moglo zauzeti stav i izložiti ga na sednici nadležnog veća Skupštine SFRJ.
Savezno izvršno veće određuje svoje predstavnike i poverenike koji učestvuju u radu veća Skupštine SFRJ i njihovih radnih tela, u skladu sa Poslovnikom Skupštine Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i Poslovnikom Saveznog izvršnog veća.
Savezno izvršno veće obezbeđuje, u skladu sa svojom ustavnom odgovornošću, ostvarivanje stavova Predstavništva SFRJ o sprovođenju politike i izvršavanju zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ, kao i preduzimanje mera za sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ. O sprovođenju ovih stavova, odnosno mera, Veće obaveštava Predsedništvo SFRJ na njegov zahtev.
Savezno izvršno veće stara se o sprovođenju stavova, smernica i mera Predsedništva SFRJ u oblasti opštenarodne odbrane.
Savezno izvršno veće razmatra inicijative Predsedništva SFRJ za preduzimanje mera i usklađivanje delatnosti nadležnih saveznih organa uprave i saveznih organizacija u sprovođenju spoljne politike i politike u oblasti zaštite Ustavom SFRJ utvrđenog poretka (državna bezbednost) i o svojim stavovima i preduzetim merama obaveštava Predsedništvo SFRJ.
Savezno izvršno veće odlučuje o vođenju pregovora i o zaključivanju ugovora sa drugim državama i međunarodnim organizacijama, utvrđuje stavove za vođenje pregovora, odnosno za zaključivanje ugovora, određuje lica kojima se poverava vođenje pregovora, odnosno zaključivanje ugovora i utvrđuje njihova ovlašćenja.
Stavove za zaključivanje međunarodnog ugovora koji zahteva donošenje novih ili izmenu važećih republičkih, odnosno pokrajinskih zakona, ili iz koga proističu posebne obaveze za jednu ili više republika i autonomnih pokrajina, Savezno izvršno veće utvrđuje, uz saglasnost nadležnih republičkih, odnosno pokrajinskih organa, u skladu sa saveznim zakonom.
Savezno izvršno veće može preuzimati obaveze društvenim i drugim dogovorima, u okviru ovlašćenja koje ima, na osnovu Ustava SFRJ i saveznog zakona, za sprovođenje politike i izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ.
Društveni i drugi dogovori u čijem je zaključivanju učestvovalo ili kome je pristupilo Savezno izvršno veće, objavljuju se u "Službenom listu SFRJ".
Savezno izvršno veće može ustanoviti posebna priznanja radnicima u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama za izuzetno zalaganje, uspešan i požrtvovan rad u dužem vremenskom periodu.
U sporazumu sa izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina, ova priznanja mogu se, pod istim uslovima, davati i radnicima u organima drugih društveno-političkih zajednica, kao i organizacijama udruženog rada i drugim samoupravnim organizacijama i zajednicama za izuzetno uspešnu saradnju sa organima društveno-političkih zajednica u izvršavanju zadataka od posebnog društvenog značaja.
2. Sastav Saveznog izvršnog veća, prava i dužnosti članova Veća i rad Veća
Savezno izvršno veće sačinjavaju predsednik, određeni broj članova i savezni sekretari i drugi funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave određeni saveznim zakonom.
Skupština SFRJ, prilikom izbora Saveznog izvršnog veća, na predlog kandidata za predsednika Saveznog izvršnog veća, odnosno predsednika Veća, utvrđuje broj članova Veća.
Na predlog predsednika Saveznog izvršnog veća Skupština SFRJ bira iz reda članove Veća jednog ili više potpredsednika Veća.
Skupština SFRJ bira članove Saveznog izvršnog veća, odnosno imenuje savezne sekretare na osnovu liste na kojoj je utvrđen broj kandidata koji se bira, odnosno imenuje.
(Brisan)
Predsednik Saveznog izvršnog veća predstavlja Veće, saziva sednice Veća, predlaže dnevni red sednica i predsedava sednicama Veća, usklađuje rad u Veću i rad radnih tela Veća, stara se o primenjivanju poslovnika Veća, o ostvarivanju programa rada Veća i zaključaka Veća, kao i o organizovanju saradnje Veća sa izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina, društveno-političkim organizacijama, samoupravnim i drugim organizacijama i zajednicama i udruženjima u federaciji, i vrši druga prava i dužnosti utvrđene Ustavom SFRJ i ovim zakonom.
Predsednik Saveznog izvršnog veća potpisuje propise i druge akte Veća i stara se o njihovom sprovođenju.
Savezno izvršno veće može odrediti da ga u određenim odnosima sa inostranstvom ili u zemlji predstavlja član Veća, sa ovlašćenjima koja utvrdi Veće, u skladu sa odredbama ovog zakona i Poslovnika Veća.
Predsednika Saveznog izvršnog veća u slučaju odsutnosti ili sprečenosti zamenjuje potpredsednik Veća, prema rasporedu koji utvrdi Veće.
Predsednik Saveznog izvršnog veća može, u okviru svojih prava i dužnosti, da poveri potpredsedniku vršenje određenih poslova.
Predsednik i svaki član Saveznog izvršnog veća imaju jednako pravo i dužnost da predlažu Veću pretresanje pojedinih pitanja iz nadležnosti Veća i da učestvuju u pretresanju i odlučivanju o svim pitanjima o kojima se raspravlja na sednicama Veća, da daju inicijative za pripremanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata za čije je predlaganje nadležno Veće i propisa i drugih akata koje ono donosi, da učestvuju u radu tela Veća u koja su izabrani, da učestvuju u vršenju drugih poslova iz delokruga Veća, u skladu sa Poslovnikom i zaključcima Veća.
U skladu sa Poslovnikom Veća, članovi Veća imaju pravo da učestvuju u radu svakog tela Veća i da izlažu svoje mišljenje i predloge o pitanjima o kojima se raspravlja.
Svaki član Saveznog izvršnog veća može zahtevati da Veće zauzme stav o pitanjima od značaja za sprovođenje utvrđene politike i izvršavanja saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata.
Članovi Saveznog izvršnog veća odgovorni su za zastupanje i sprovođenje stavova Veća u svim poslovima koje im poveri Veće i u radu saveznih organa uprave i saveznih organizacija kojima neposredno rukovode, kao i za blagovremeno pokretanje inicijative pred Većem za rešavanje pitanja u okviru zadataka koje im je poverilo Veće.
Članovi Saveznog izvršnog veća odgovorni su za sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata isključivo Skupštini SFRJ i Saveznom izvršnom veću, i u vršenju svoje funkcije ne mogu primati smernice i naloge organa i funkcionera drugih društveno-političkih zajednica, ni postupati po njihovim smernicama i nalozima.
Za obavljanje poslova, po ovlašćenju Predsednika Republike, rukovođenja i komandovanja oružanim snagama Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, član Veća - savezni sekretar za narodnu odbranu odgovara Predsedniku Republike.
Članovi Saveznog izvršnog veća uživaju imunitet po propisima o imunitetu delegata u Skupštini SFRJ.
O imunitetu članova Saveznog izvršnog veća odlučuje Veće u sednici.
Predsednik i članovi Saveznog izvršnog veća daju prilikom stupanja na dužnost pred većima Skupštine SFRJ sledeću svečanu izjavu:
"Izjavljujem da ću dužnost člana Saveznog izvršnog veća vršiti odgovorno i savesno i da ću se pridržavati Ustava SFRJ i saveznih zakona, da ću se u svom radu rukovoditi isključivo zajedničkim interesima radnih ljudi, naroda i narodnosti republika i autonomnih pokrajina i utvrđenom politikom federacije, da ću se boriti za suverenost, nezavisnost i integritet zemlje, za ostvarivanje vlasti radničke klase i svih radnih ljudi, za ostvarivanje bratstva i jedinstva i za ravnopravnost naroda i narodnosti, za razvitak socijalističkog samoupravnog društva i za ostvarivanje zajedničkih interesa radnih ljudi i građana Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije".
Lični dohodak i ostala primanja članova Saveznog izvršnog veća uređuju se posebnim zakonom i drugim aktima koje donosi Skupština SFRJ.
(Brisan)
Savezno izvršno veće odlučuje o poslovima iz svoje nadležnosti na svojim sednicama.
Sednice veća saziva predsednik Veća po svojoj inicijativi, na zahtev Predsednika Republike, odnosno Predsedništva SFRJ ili na predlog najmanje pet članova Veća.
Dnevni red sednice Veća utvrđuje Veće.
U dnevni red sednice Veća obavezno se unose pitanja koja predlože veća Skupštine SFRJ, Predsednik Republike, odnosno Predsedništvo SFRJ.
Savezno izvršno veće odlučuje većinom glasova članova Veća prisutnih na sednici.
Propis kojim se utvrđuju privremene mere, na osnovu saglasnosti Predsedništva SFRJ, Savezno izvršno veće donosi većinom glasova svih članova Veća.
Glasanje je javno.
O radu na sednicama Saveznog izvršnog veća vodi se zapisnik, a prema odluci Veća, i stenografske beleške.
Za zapisnik i stenografske beleške odgovoran je generalni sekretar Veća, koji obezbeđuje tajnost tih dokumenata.
U utvrđivanju nacrta i predloga saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata koje Savezno izvršno veće podnosi Skupštini SFRJ, a o kojima u Skupštini SFRJ odlučuje Veće republika i pokrajina na osnovu saglasnosti skupština republika i skupština autonomnih pokrajina, Veće sarađuje sa izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina o čemu obaveštava Veće republika i pokrajina Skupštine SFRJ.
(Brisan)
Radi razmatranja pitanja koja se odnose na utvrđivanje predloga saveznih zakona i drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ, koji se donose na osnovu saglasnosti skupština republika i skupština autonomnih pokrajina, kao i radi razmatranja drugih pitanja o kojima treba ostvariti saradnju između Saveznog izvršnog veća i izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina, predsednik Saveznog izvršnog veća može sazvati sednicu sa predsednicima izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina.
Predsednik Saveznog izvršnog veća predlaže dnevni red sednice iz stava 1 ovog člana i predsedava sednici.
Na poziv predsednika Saveznog izvršnog veća, sednici Veća mogu prisustvovati, radi učešća u raspravljanju i davanju mišljenja i predloga o pitanjima zbog kojih su pozvani na sednicu, funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, predstavnici izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina i predstavnici društveno-političkih organizacija, samoupravnih organizacija i zajednica i udruženja, kao i naučni, javni i drugi stručni radnici koji svojim predlozima mogu doprineti rešavanju odnosnog pitanja.
Poslovnik o svom radu Savezno izvršno veće donosi većinom glasova svih članova Veća.
Poslovnikom se uređuju, u skladu sa odredbama ovog zakona, unutrašnja organizacija, način rada i druga pitanja od značaja za rad Veća.
Veće može poslovnikom odrediti da predlog za donošenje određenih pojedinačnih akata iz nadležnosti Veća utvrđuje radno telo sastavljeno od članova Veća. Predlog radnog tela dostavlja se svim članovima Veća. Ako ni jedan član Veća u roku utvrđenom poslovnikom ne izjavi nesaglasnost sa predlogom, smatraće se da je predloženi akt donesen na sednici Veća.
3. Generalni sekretar Saveznog izvršnog veća
Savezno izvršno veće ima generalnog sekretara koji vrši poslove utvrđene ovim zakonom i Poslovnikom Veća.
Generalnog sekretara postavlja i razrešava Savezno izvršno veće.
Generalni sekretar Saveznog izvršnog veća stara se, prema uputstvima predsednika Veća i u skladu sa Poslovnikom Veća, o pripremanju sednica Veća i dostavljanju materijala potrebnih za rad Veća, radnih tela Veća; pomaže predsedniku Veća u vršenju njegovih prava i dužnosti u vezi sa organizovanjem i pripremanjem sednica Veća i izvršavanjem zaključaka Veća, obezbeđuje radnim telima Veća pomoć i saradnju stručnih, tehničkih i drugih službi Veća; odgovoran je Veću za zakonit i efikasan rad stručne službe kojom neposredno rukovodi i vrši druge poslove u vezi sa radom Veća koje mu poveri predsednik Veća.
Generalni sekretar je naredbodavac za izvršenje predračuna Veća.
U pogledu rukovođenja radom stručne službe kojom neposredno rukovodi i zasnivanja i prestanka radnog odnosa radnika u radnoj zajednici te službe, generalni sekretar Veća ima pravo i dužnost funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave.
4. Stručne i druge službe Saveznog izvršnog veća
Savezno izvršno veće obrazuje stručne, tehničke i druge službe koje su potrebne za izvršavanje njegovih prava i dužnosti.
Za vršenje određenih poslova za potrebe Saveznog izvršnog veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija, Veće može obrazovati i zajedničke stručne, tehničke i druge službe.
Aktom o obrazovanju službi iz st. 1 i 2 ovog člana utvrđuje se njihov delokrug, kao i položaj i odgovornost starešina koji njima rukovode.
Aktom o obrazovanju službe može se, ako to priroda zadataka službe zahteva, odrediti da služba ima svojstvo pravnog lica.
Savezno izvršno veće može obrazovati sekretarijate u Veću, centre i druge samostalne stručne službe za obavljanje određenih stručnih i drugih poslova za potrebe Veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
Aktom o obrazovanju samostalnih stručnih službi određuju se njihov delokrug, kao i ovlašćenja i odgovornost njihovih starešina.
Savezno izvršno veće postavlja i razrešava starešine koji rukovode samostalnim stručnim službama iz stava 1 ovog člana.
Starešine iz stava 3 ovog člana mogu se postavljati na osnovu javnog konkursa.
Savezno izvršno veće može obrazovati savetodavna tela za stalnu saradnju sa međunarodnim organizacijama, u skladu sa obavezama preuzetim međunarodnim ugovorom i odrediti njihov delokrug, ovlašćenja i odgovornosti.
Savezno izvršno veće može obrazovati stručne savete. Stručni saveti razmatraju, na zahtev Veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija, ili po svojoj inicijativi, određena pravna, ekonomska i druga pitanja iz nadležnosti Saveznog izvršnog veća, odnosno saveznih organa uprave i saveznih organizacija, a koja su od interesa za rad tih organa, odnosno organizacija i daju im svoje stručno mišljenje.
Predsednika i članove stručnih saveta imenuje i razrešava Savezno izvršno veće.
Savezno izvršno veće vrši nadzor nad radom stručnih, tehničkih i drugih službi koje osniva.
Aktom o obrazovanju pojedinih zajedničkih stručnih, tehničkih i drugih službi može se, ako to priroda zadataka službi zahteva, propisati da nadzor nad radom tih službi ili određena prava prema tim službama vrši odgovarajući savezni organ uprave.
Opšte akte o organizaciji i radu i opšte akte o sistematizaciji zadataka i poslova za stručnu službu Saveznog izvršnog veća kojom neposredno rukovodi, donosi generalni sekretar Veća, a za druge stručne, tehničke, odnosno druge službe Veća, donose starešine koje rukovode odnosnim službama Veća.
Opšti akti iz stava 1 ovog člana donose se u saglasnosti sa Saveznim izvršnim većem.
1. Obrazovanje saveznih organa uprave i saveznih organizacija
Savezni organi uprave i savezne organizacije obrazuju se i njihov delokrug se utvrđuje saveznim zakonom, u skladu sa kriterijumima utvrđenim ovim zakonom.
Savezni organi uprave jesu: savezni sekretarijati, savezne uprave i savezni inspektorati.
Savezne uprave i savezni inspektorati obrazuju se kao samostalni savezni organi uprave ili kao organi uprave u sastavu saveznih sekretarijata.
1) Savezni sekretarijati
Savezni sekretarijati obrazuju se za vršenje upravnih poslova iz nadležnosti federacije u oblastima u kojima savezni organi uprave, u celini ili pretežno, neposredno izvršavaju ili obezbeđuju izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata i odgovaraju za njihovo izvršavanje.
Čl. 223-225
(Brisani)
2) Savezne uprave
Savezne uprave obrazuju se za vršenje poslova neposrednog izvršavanja saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata iz okvira prava i dužnosti federacije u odgovarajućoj oblasti, koji zahtevaju posebno organizovanu službu i samostalnost u radu.
3) Savezni inspektorati
Savezni inspektorati obrazuju se za vršenje neposrednog inspekcijskog nadzora nad izvršavanjem saveznih propisa od strane organizacija udruženog rada, drugih samoupravnih organizacija i zajednica, društvenih organizacija, udruženja i građana u oblastima u kojima su savezni organi nadležni za neposredno izvršavanje saveznih zakona i drugih propisa.
Savezne organizacije obrazuju se za vršenje stručnih i drugih poslova, kao i za vršenje određenih privrednih i sa njima povezanih upravnih poslova iz okvira prava i dužnosti federacije.
Savezne organizacije jesu: savezni zavodi i savezne direkcije.
Saveznim zakonom, kojim se utvrđuju organizacija i delokrug saveznih organa uprave i saveznih organizacija, mogu se obrazovati i druge vrste saveznih organizacija.
Savezne organizacije obrazuju se kao samostalne organizacije ili kao organizacije u sastavu saveznih sekretarijata.
Zakonom se može propisati da je savezna organizacija društveno pravno lice sa pravima, obavezama i odgovornostima koje ima na osnovu Ustava SFRJ i saveznog zakona.
v) Organi uprave i organizacije u sastavu saveznih sekretarijata
Savezne uprave, savezni inspektorati i savezne organizacije mogu se osnivati u sastavu saveznog sekretarijata, kad je to potrebno zbog međusobne povezanosti poslova iz delokruga saveznog sekretarijata, odnosno saveznog komiteta i organa uprave, odnosno organizacije u sastavu i kad je, pored određenog stepena samostalnosti u vršenju poslova iz delokruga organa uprave odnosno organizacije u sastavu, potrebno obezbediti usmeravanje i nadzor od strane saveznog sekretarijata, u vršenju poslova tih organa odnosno organizacija.
2. Položaj, ovlašćenja i imenovanje funkcionera u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama
a) Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama
1) Savezni sekretar
Savezni sekretar predstavlja savezni sekretarijat.
Savezni sekretar neposredno rukovodi saveznim sekretarijatom, organizuje rad saveznog sekretarijata, donosi propise za koje je ovlašćen i vrši druge poslove utvrđene saveznim zakonom i drugim propisom.
Saveznog sekretara imenuje i razrešava Skupština SFRJ, na predlog kandidata za predsednika Saveznog izvršnog veća, odnosno predsednika Veća.
Čl. 233 i 234
(Brisani)
2) Funkcioneri koji rukovode drugim saveznim organima uprave, kao i saveznim organizacijama
Radom savezne uprave rukovodi direktor, a radom saveznog inspektorata - glavni savezni inspektor.
Radom savezne organizacije rukovodi direktor, a kada je to zakonom predviđeno - generalni direktor.
Funkcionere koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama iz člana 235 ovog zakona postavlja i razrešava Savezno izvršno veće, ako za pojedine funkcionere zakonom nije predviđeno da ih imenuje i razrešava Skupština SFRJ.
Funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom u sastavu saveznog sekretarijata, Savezno izvršno veće postavlja i razrešava na predlog saveznog sekretara, u čijem je sastavu odnosni savezni organ uprave ili savezna organizacija.
Funkcioneri iz st. 1 i 2 ovog člana postavljaju se na četiri godine i na istu funkciju mogu biti postavljeni najviše dva puta uzastopno. Ti funkcioneri mogu biti postavljeni na osnovu javnog konkursa.
b) Zamenici funkcionera koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama
Na predlog predsednika Saveznog izvršnog veća, odnosno kandidata za predsednika Veća, određenom saveznom sekretaru Skupština SFRJ može imenovati zamenika.
Skupština SFRJ imenuje zamenika saveznog sekretara na osnovu liste na kojoj je utvrđen jedan kandidat.
Zamenik zamenjuje saveznog sekretara, sa istim pravima i dužnostima u slučaju njegove odsutnosti ili sprečenosti u vršenju dužnosti i u Saveznom izvršnom veću i Skupštini SFRJ i vrši druge poslove koje mu poveri savezni sekretar.
Ako u saveznom sekretarijatu nije imenovan zamenik saveznog sekretara, u slučaju odsutnosti ili sprečenosti saveznog sekretara, zamenjuje ga sa svim njegovim ovlašćenjima član Saveznog izvršnog veća koga odredi Veće.
Funkcioneri iz stava 1 ovog člana daju, prilikom stupanja na dužnost, pred predsednikom Skupštine SFRJ svečanu izjavu u tekstu utvrđenom u članu 202 ovog zakona, u skladu sa funkcijom zamenika saveznog sekretara.
U saveznoj upravi i saveznoj organizaciji može se postaviti zamenik direktora, a u saveznom inspektoratu - zamenik glavnog saveznog inspektora.
Zamenika direktora savezne uprave, zamenika glavnog saveznog inspektora i zamenika direktora savezne organizacije postavlja i razrešava Savezno izvršno veće, ako zakonom nije drukčije određeno.
Zamenici funkcionera koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama iz stava 1 ovog člana postavljaju se na četiri godine i na istu funkciju mogu biti postavljeni najviše dva puta uzastopno. Zamenici funkcionera mogu biti postavljeni na osnovu javnog konkursa.
Zamenik zamenjuje direktora savezne uprave, direktora savezne organizacije, odnosno glavnog saveznog inspektora u slučaju njegove odsutnosti ili sprečenosti, sa istim pravima i dužnostima u rukovođenju organom, odnosno organizacijom i zastupa ga u poslovima koje mu on odredi.
Ako u saveznoj upravi, saveznom inspektoratu i saveznoj organizaciji nije postavljen zamenik funkcionera koji rukovodi odnosnim organom, odnosno organizacijom, u slučaju odsutnosti ili sprečenosti tog funkcionera, zamenjuje ga funkcioner koga odredi Savezno izvršno veće.
U slučaju odsutnosti ili sprečenosti direktora, odnosno glavnog saveznog inspektora koji rukovodi radom saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u sastavu saveznog sekretarijata, zamenjuje ga, ako nije postavljen zamenik direktora, odnosno glavnog saveznog inspektora, radnik koga odredi savezni sekretar iz reda radnika koje postavlja Savezno izvršno veće, po pribavljenom mišljenju direktora, odnosno glavnog saveznog inspektora koji rukovodi radom saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u sastavu.
U slučaju prestanka funkcije funkcioneru koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom koga postavlja i razrešava Savezno izvršno veće, Veće može postaviti vršioca dužnosti odnosnog funkcionera iz reda funkcionera koje ono postavlja i razrešava.
3. Rukovodeći radnici u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama
U saveznom sekretarijatu može se, u skladu sa opštim aktima o sistematizaciji zadataka i poslova, postaviti jedan ili više podsekretara.
Podsekretar se može postaviti i u drugom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, sa razvijenom unutrašnjom organizacijom.
U saveznim organima uprave i saveznim organizacijama mogu se, u skladu sa opštim aktima o sistematizaciji zadataka i poslova, postavljati pomoćnici funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
U saveznim organima uprave i saveznim organizacijama mogu se postavljati savetnici funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
U Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove mogu se postavljati ambasadori.
U saveznoj organizaciji kojom, u skladu sa zakonom, rukovodi generalni direktor može se postaviti jedan ili više direktora.
Podsekretar se postavlja za vršenje poslova koji se, po pravilu, odnose na unutrašnje funkcionisanje svih organizacionih jedinica saveznog sekretarijata, odnosno drugog saveznog organa uprave ili savezne organizacije i usklađivanje njihovog rada i na organizovanje i ostvarivanje saradnje tih organa i organizacija sa drugim saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, republičkim i pokrajinskim organima uprave i sa odgovarajućim samoupravnim organizacijama i zajednicama, kao i za vršenje drugih poslova utvrđenih opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Pomoćnik funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom vrši poslove koji se odnose na neposredno organizovanje rada iz jedne ili više oblasti poslova, odnosno vršenje poslova iz delokruga saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije i rukovođenje radom u izvršavanju tih poslova, i vrši druge poslove određene opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Savetnik funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, postavlja se za vršenje poslova koji zahtevaju posebnu stručnost i samostalnost u radu. Ovi poslovi bliže se utvrđuju opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Ambasadori u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove postavljaju se za samostalno vršenje poslova koji zahtevaju posebnu stručnost i samostalnost u radu. Ovi poslovi bliže se utvrđuju opštim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Rukovodeće radnike iz člana 239 ovog zakona postavlja i razrešava Savezno izvršno veće, na predlog funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, po prethodno pribavljenom mišljenju nadležnog organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Rukovodeći radnici iz člana 239 ovog zakona postavljaju se na vreme od četiri godine i mogu biti ponovo postavljeni na istu dužnost. Ovi rukovodeći radnici mogu biti postavljeni na osnovu javnog konkursa.
U Saveznom izvršnom veću mogu se postavljati savezni savetnici.
Savezni savetnici postavljaju se za vršenje najsloženijih poslova koji zahtevaju posebnu samostalnost i stručnost u radu, a koji se odnose na pitanja izgradnje i razvoja društveno-ekonomskog i političkog sistema i koncipiranje i izgrađivanje politike u pojedinim oblastima i na druga pitanja od šireg značaja.
Poslovi iz stava 2 ovog člana za čije se vršenje postavljaju savezni savetnici, bliže se utvrđuju aktom o postavljenju.
U Saveznom izvršnom veću mogu se postavljati podsekretari.
Savezni savetnici i podsekretari u Saveznom izvršnom veću mogu se postavljati na osnovu javnog konkursa.
Savezne savetnike i podsekretare u Saveznom izvršnom veću postavlja i razrešava Savezno izvršno veće.
Savezni savetnici i podsekretari u Saveznom izvršnom veću postavljaju se na vreme od četiri godine i mogu biti ponovo postavljeni na istu dužnost.
4. Ostale odredbe o funkcionerima koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, o njihovim zamenicima i rukovodećim radnicima
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i njihovi zamenici, kao i rukovodeći radnici u tim organima i organizacijama, u vršenju svoje funkcije i izvršavanju zadataka ne mogu primati smernice i naloge organa i funkcionera drugih društveno-političkih zajednica, ni postupati po njihovim smernicama i nalozima.
Prilikom imenovanja, odnosno postavljenja funkcionera koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i njihovih zamenika i postavljenja rukovodećih radnika koje postavlja Savezno izvršno veće i određenih stručnih radnika u tim organizacijama, vodi se računa o nacionalnom sastavu i obezbeđuje se učešće odgovarajućih organa u republikama, odnosno autonomnim pokrajinama u pripremanju predloga za imenovanje, odnosno postavljenje tih funkcionera i rukovodećih radnika, u skladu sa utvrđenim načelima kadrovske politike u federaciji.
Savezno izvršno veće određuje način ostvarivanja zastupljenosti kadrova iz republika i autonomnih pokrajina u pojedinim saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, kao i stručnim službama Veća za funkcionere i rukovodeće radnike koje ono postavlja i za stručne radnike na poslovima osnovne delatnosti organa, organizacije, odnosno stručne službe.
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja i razrešava Savezno izvršno veće i njihovi zamenici i rukovodeći radnici u tim organima i organizacijama, kao i radnici u tim organima i organizacijama za koje je opštim aktima o organizaciji i radu tih organa i organizacija predviđeno da, pre stupanja na dužnost, daju svečanu izjavu, podleže ocenjivanju rada za vremenski period za koji se nalaze na funkciji, odnosno na zadacima i poslovima u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji.
Kriterijume i postupak u pogledu ocenjivanja rada za funkcionere i radnike iz stava 1 ovog člana propisuje Savezno izvršno veće.
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i njihovi zamenici i rukovodeći radnici u tim organima i organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće, stavljaju se posle razrešenja na raspolaganje.
Dok je na raspolaganju, a najduže jednu godinu od dana razrešenja funkcioner, odnosno radnik iz stava 1 ovog člana zadržava sva prava iz radnog odnosa. Za to vreme funkcioneru, odnosno radniku na raspolaganju, pripada, na teret predračuna organa, odnosno organizacije u kojoj je vršio funkciju, odnosno zadatke i poslove, lični dohodak u visini proseka ličnog dohotka koji je primao u kalendarskoj godini u kojoj je razrešen, ili u visini ličnog dohotka koji je primao u poslednjem mesecu u kome je vršio funkciju, odnosno obavljao zadatke i poslove, ako je to za njega povoljnije.
Funkcioneru, odnosno radniku iz stava 2 ovog člana pripada i povećanje ličnog dohotka u skladu sa porastom troškova života, kao i ostalim funkcionerima, odnosno rukovodećim radnicima.
Savezno izvršno veće može funkcioneru, odnosno radniku, koji je posle isteka mandata stavljen na raspolaganje, poveriti vršenje određenih zadataka i poslova koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi i funkciji, odnosno dužnosti koje je razrešen.
Izuzetno od odredbe stava 2 ovog člana, funkcioner, odnosno radnik iz stava 1 ovog člana ima pravo da nastavi rad po odredbama ovog zakona za vreme duže od jedne godine od dana prestanka ove funkcije, a najviše još šest meseci, ako u tom vremenu stiče pravo na penziju.
Ako u roku iz stava 2 ovog člana, republika odnosno autonomna pokrajina ne preuzme funkcionera, odnosno radnika koji je stavljen na raspolaganje, ili ako u tom roku funkcioner, odnosno radnik ne bude postavljen na drugu dužnost u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, ili na drugi način ne reši svoja prava iz radnog odnosa, prestaju mu sva prava po osnovu postavljenja na funkciju, odnosno zadatke i poslove koje je vršio i na njega se primenjuju odredbe ovog zakona koje važe za radnike ukinutih saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
5. Prava i dužnosti saveznih organa uprave i saveznih organizacija u ostvarivanju društvene samozaštite
Savezni organi uprave i savezne organizacije doprinose ostvarivanju društvene samozaštite usmeravanjem svojih aktivnosti na jačanje i razvijanje socijalističke samoupravne osnove društva, razvijanje i negovanje socijalističkog patriotizma i bratstva i jedinstva naroda i narodnosti Jugoslavije, obezbeđivanje uslova za ostvarivanje samoupravnih prava radnih ljudi i sloboda građana i razvijanje društvene discipline i poštovanje društvenih vrednosti.
Savezni organi uprave i savezne organizacije imaju pravo i dužnost da u ostvarivanju društvene samozaštite pripremaju i preduzimaju, u okviru svog delokruga, mere i aktivnosti radi:
1) sprečavanja i otklanjanja delatnosti kojima se ugrožava nezavisnost, teritorijalni integritet i odbrambena sposobnost zemlje, podriva vlast radničke klase i radnih ljudi, samoupravna osnova društva, razbija bratstvo, jedinstvo i ravnopravnost naroda i narodnosti Jugoslavije i drugih delatnosti usmerenih na podrivanje ili rušenje ustavnog poretka, kao i radi onemogućavanja drugih oblika neprijateljskog delovanja i uticaja antisocijalističkih i antisamoupravnih pojava;
2) zaštite društvene svojine i lične svojine, samoupravnih prava i drugih prava radnih ljudi i sloboda građana;
3) podizanja svesti o bezbednosti i značaju zaštite društvenih dobara i vrednosti i jačanja društvene discipline i odgovornosti za zaštitu tih dobara i vrednosti;
4) preventivnog delovanja na otklanjanju uzroka negativnih pojava i pokušaja i uzroka ugrožavanja pojedinih društvenih vrednosti.
Savezni organi uprave i savezne organizacije utvrđuju, u okviru svojih prava i dužnosti, programe aktivnosti u oblasti društvene samozaštite i obezbeđuju njihovo sprovođenje, organizuju se za što potpunije i efikasnije delovanje u toj oblasti i radi toga ostvaruju međusobnu saradnju i saradnju sa drugim saveznim organima i organizacijama, organima samoupravnih organizacija i zajednica i organima društveno-političkih organizacija u federaciji, kao i sa organima drugih društveno-političkih zajednica.
U ostvarivanju međusobne saradnje iz stava 1 ovog člana savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da se međusobno obaveštavaju, pružaju jedni drugima podatke i pomoć i na drugi način sarađuju u ostvarivanju zadataka društvene samozaštite.
Svaki savezni organ uprave i savezna organizacija može obrazovati telo kome poverava koordiniranje aktivnosti društvene samozaštite, davanje predloga za preduzimanje preventivnih i drugih mera i vršenje određenih poslova društvene samozaštite.
Savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da obaveštavaju Skupštinu SFRJ i Savezno izvršno veće o stanju i problemima organizovanja i ostvarivanja društvene samozaštite i sprovođenju mera društvene samozaštite iz svog delokruga.
IV PROPISI I DRUGI AKTI SAVEZNIH ORGANA UPRAVE I SAVEZNIH ORGANIZACIJA
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama donose pravilnike, naredbe i uputstva za izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i propisa Saveznog izvršnog veća, ako su za to ovlašćeni tim propisima, odnosno aktima.
Pravilnikom se razrađuju pojedine odredbe saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i propisa Saveznog izvršnog veća radi njihovog izvršavanja.
Naredbom se, radi izvršavanja pojedinih odredaba saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i propisa Saveznog izvršnog veća, naređuje ili zabranjuje postupanje u određenom slučaju koji ima opšti značaj.
Uputstvom se propisuje način rada i izvršavanja poslova organa uprave, organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, društvenih organizacija, udruženja građana u izvršavanju pojedinih odredaba saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i propisa Saveznog izvršnog veća.
U odlučivanju u upravnom postupku, kao i u drugim slučajevima predviđenim saveznim propisima, funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama donose rešenja i kad odlučuju o pojedinim pitanjima koja se odnose na organizovanje rada u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji kojima rukovode.
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama, mogu ovlastiti svoje zamenike ili pojedine radnike organa odnosno organizacije da u upravnom postupku i u odlučivanju o pojedinim pitanjima donose rešenja.
V ODNOSI SAVEZNOG IZVRŠNOG VEĆA I SAVEZNIH ORGANA UPRAVE PREMA PREDSEDNIŠTVU SFRJ, IZVRŠNIM VEĆIMA SKUPŠTINA REPUBLIKA I IZVRŠNIM VEĆIMA SKUPŠTINA AUTONOMNIH POKRAJINA, MEĐUSOBNI ODNOSI SAVEZNIH ORGANA UPRAVE I NJIHOVI ODNOSI PREMA ORGANIMA UPRAVE U REPUBLIKAMA I AUTONOMNIM POKRAJINAMA
1. Odnosi Saveznog izvršnog veća prema Predsedništvu SFRJ
Savezno izvršno veće dužno je da, na zahtev Predsedništva SFRJ, preduzme mere za sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ i o tome obavesti Predsedništvo SFRJ.
Savezno izvršno veće je dužno da, na zahtev Predsedništva SFRJ, zauzme stav, odnosno izloži mišljenje o određenom političkom pitanju od značaja za utvrđivanje i sprovođenje utvrđene politike i izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Skupštine SFRJ.
Ako Predsedništvo SFRJ zadrži od izvršenja propis Saveznog izvršnog veća od opšteg političkog značaja, Veće će razmotriti sporni propis i odmah će o svom stavu obavestiti Predsedništvo SFRJ, a, po potrebi, i veće Skupštine SFRJ pred koje je Predsedništvo SFRJ iznelo sporno pitanje radi donošenja odluke.
Savezno izvršno veće može dati inicijativu Predsedništvu SFRJ za održavanje zajedničke sednice, kad je to od interesa za efikasno izvršavanje saveznih propisa i sprovođenje utvrđene politike u oblasti opštenarodne odbrane, bezbednosti i spoljne i unutrašnje politike i drugih pitanja iz nadležnosti Predsedništva SFRJ.
Savezno izvršno veće obezbeđuje Predsedništvu SFRJ, na njegov zahtev, stručnu saradnju saveznih organa uprave i saveznih organizacija i svojih stručnih službi u pripremi materijala za sednice Predsedništva SFRJ.
2. Odnosi Saveznog izvršnog veća prema izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina
U vršenju svojih prava i dužnosti Savezno izvršno veće neposredno sarađuje sa izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina.
U predlaganju saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata Veću republika i pokrajina Skupštine SFRJ, koji se donose na osnovu saglasnosti skupština republika i skupština autonomnih pokrajina, Savezno izvršno veće sarađuje sa izvršnim većima skupština republika i izvršnim većima skupština autonomnih pokrajina.
Saradnja u smislu stava 1 ovog člana ostvarena je kad je izvršno veće skupštine republike, odnosno izvršno veće skupštine autonomne pokrajine dalo mišljenje o zakonu, odnosno aktu na koji se saradnja odnosi.
(Brisan)
Izvršno veće skupštine republike, odnosno izvršno veće skupštine autonomne pokrajine može pred Saveznim izvršnim većem pokrenuti pitanje izvršavanja saveznog zakona, drugog propisa ili opšteg akta koji je donelo Veće republika i pokrajina Skupštine SFRJ, ako smatra da savezni organ uprave ili savezna organizacija ne izvršava taj zakon, drugi propis ili opšti akt ili da ga ne izvršava saglasno utvrđenoj politici.
Neposredna saradnja i dogovaranje izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina sa Saveznim izvršnim većem u ostvarivanju učešća i odgovornosti republika i autonomnih pokrajina u predlaganju i staranju o sprovođenju politike federacije, obezbeđuje se i učešćem predstavnika izvršnih veća skupština republika i izvršnih veća skupština autonomnih pokrajina na sednicama Saveznog izvršnog veća i radnih tela Veća.
Radi ostvarivanja saradnje i usklađivanja rada na zadacima i poslovima od zajedničkog interesa u pojedinim oblastima privrede i društvenih delatnosti, izvršna veća skupština republika, izvršna veća skupština autonomnih pokrajina i Savezno izvršno veće mogu dogovorno obrazovati zajedničke organe (tela).
Dogovorom iz stava 1 ovog člana utvrđuju se delokrug i sastav, finansiranje i druga pitanja od značaja za organizaciju i funkcionisanje zajedničkih organa (tela).
3. Međusobni odnosi saveznih organa uprave i saveznih organizacija
Savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da, u okviru svog delokruga, međusobno sarađuju o pitanjima od zajedničkog interesa.
U ostvarivanju međusobne saradnje, savezni organi uprave i savezne organizacije mogu organizovati sastanke, savetovanja i druge stručne skupove i na njih pozivati predstavnike i stručnjake zainteresovanih saveznih organa uprave i saveznih organizacija, obrazovati privremene zajedničke stručne komisije i radne grupe za pripremu propisa, drugih opštih akata, dogovora i materijala, tražiti mišljenja i organizovati druge oblike međusobne saradnje.
Savezni organi uprave i savezne organizacije sarađuju u vršenju poslova narodne odbrane međusobno, kao i sa saveznim organom uprave nadležnim za narodnu odbranu, radi usklađivanja aktivnosti u toj oblasti.
Savezni organi uprave i savezne organizacije, u ostvarivanju saradnje i održavanju veza sa odgovarajućim organizacijama drugih zemalja i međunarodnim organizacijama, u skladu sa načelnim stavovima Saveznog izvršnog veća u pogledu ostvarivanja te saradnje i održavanja veza, sarađuju međusobno, kao i sa saveznim organom uprave nadležnim za inostrane poslove, radi usklađivanja aktivnosti u toj oblasti.
Savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove obaveštavaju o inicijativama i drugim aktivnostima koje preduzimaju u oblasti međunarodnih veza.
Savezni organi uprave koji vrše inspekcijske poslove dužni su da u vršenju inspekcijskih poslova od zajedničkog interesa međusobno sarađuju, kao i sa drugim saveznim organima.
Savezni organi uprave i savezne organizacije mogu, u poslovima od zajedničkog interesa, koji po svojoj prirodi zahtevaju stalnu saradnju zainteresovanih saveznih organa uprave i saveznih organizacija, osnivati zajednička kolegijalna tela (savete, komisije, grupe).
Ako po određenim pitanjima treba obezbediti usklađivanje stavova zainteresovanih saveznih organa uprave i saveznih organizacija ili obezbediti neophodnu koordinaciju u sprovođenju politike u određenoj oblasti ili po određenim pitanjima, zajednička kolegijalna tela iz stava 1 ovog člana može obrazovati Savezno izvršno veće.
Zajednička kolegijalna tela iz st. 1 i 2 ovog člana osnivaju se u sastavu saveznog organa uprave ili savezne organizacije u čiji delokrug pretežno spadaju poslovi povereni kolegijalnom telu i pri Saveznom izvršnom veću.
Ako je potrebno da se po određenim pitanjima istovremeno obezbedi i stalna saradnja zainteresovanih republičkih i pokrajinskih organa uprave, pojedinih organizacija udruženog rada, samoupravnih i drugih organizacija i zajednica, društvenih organizacija, komora i opštih udruženja, u zajednička kolegijalna tela iz st. 1 i 2 ovog člana mogu se imenovati i predstavnici tih organa, organizacija, zajednica i udruženja.
Savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da jedni drugima dostavljaju podatke i obaveštenja potrebna za vršenje poslova iz njihovog delokruga, kojim oni raspolažu u vršenju svojih redovnih poslova.
U pripremanju nacrta propisa, savezni organi uprave i savezne organizacije dužni su da o njima zatraže mišljenja zainteresovanih saveznih organa.
Ako savezni organ uprave ili savezna organizacija u pripremanju nacrta propisa i opštih akata koje donosi Skupština SFRJ, odnosno Savezno izvršno veće, ne prihvati načelne i druge važnije primedbe i predloge zainteresovanog saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, dužan je da uz nacrt propisa, odnosno opšteg akta dostavi o tome obaveštenje Skupštini SFRJ, odnosno Saveznom izvršnom veću i da o tim primedbama i predlozima da svoje mišljenje.
Ako je funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom ovlašćen da donese propis u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi drugim saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, pa sporazum između ovih funkcionera ne bude postignut, oni su dužni da o spornom pitanju obaveste Savezno izvršno veće, koje će dati smernice za njegovo rešenje.
Ako između saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija nastane spor o nadležnosti ili se pojave druga sporna pitanja iz njihovog delokruga, ti organi, odnosno organizacije su dužni da o tome podnesu izveštaj Saveznom izvršnom veću, koje će dati smernice za rešenje nastalog spora.
Nadzor nad radom organa uprave, odnosno organizacija u sastavu saveznog sekretarijata, vrši savezni sekretarijat, u čijem je sastavu taj organ, odnosno organizacija.
U vršenju nadzora iz stava 1 ovog člana savezni sekretar ima pravo i dužnost da rešava po prigovoru protiv akata funkcionera koji rukovodi organom uprave, odnosno organizacijom u sastavu donesenih u upravnom postupku; da izdaje obavezna stručna uputstva organu uprave, odnosno organizaciji u sastavu i da im određuje pojedine zadatke u okviru njihovog delokruga; da traži izveštaj od organa uprave, odnosno organizacije u sastavu o vršenju poslova iz nadležnosti tog organa, odnosno organizacije i da nadzire izvršavanje saveznih propisa i opštih akata koje izvršava organ uprave, odnosno organizacija u sastavu.
4. Odnosi između saveznih organa uprave i organa uprave u republikama i autonomnim pokrajinama
Prilikom izrade nacrta propisa koje Veće republika i pokrajina Skupštine SFRJ, odnosno Savezno izvršno veće, donose na osnovu saglasnosti nadležnih republičkih i pokrajinskih organa, savezni organi uprave i savezne organizacije sarađuju sa odgovarajućim republičkim i pokrajinskim organima uprave i dužni su da pribave mišljenje tih organa.
Savezni organi uprave i savezne organizacije dostavljaju prethodno na mišljenje odgovarajućim republičkim i pokrajinskim organima uprave i nacrte saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata kojima se uređuju načelna i druga važnija pitanja iz odgovarajućih oblasti.
Savezni organi uprave i savezne organizacije prilikom izrade propisa uzeće u obzir i mišljenja i predloge koje su dali republički i pokrajinski organi uprave, kao i inicijative koje daju ti organi za rešavanje pojedinih pitanja.
Ako savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija ne prihvati načelne i druge važnije primedbe i predloge republičkih, odnosno pokrajinskih organa uprave, dužan je da uz nacrt propisa dostavi i obaveštenje o tim primedbama i predlozima, kao i o razlozima zbog kojih te primedbe i predloge nije prihvatio.
Odnosi između saveznih organa uprave i saveznih organizacija i organa uprave u republikama i autonomnim pokrajinama u poslovima iz oblasti u kojima su savezni organi uprave i savezne organizacije odgovorni za izvršavanje saveznih zakona, drugih propisa i opštih akata, zasnivaju se na pravima i dužnostima koji su utvrđeni saveznim zakonom, u skladu sa Ustavom SFRJ.
4a. Obezbeđivanje izvršenja odluka Ustavnog suda Jugoslavije
Savezno izvršno veće obezbeđuje, u slučaju potrebe, izvršenje odluka Ustavnog suda Jugoslavije, preko saveznog organa uprave u čiji delokrug, odnosno oblast društvenog života spada pitanje na koje se ta odluka odnosi (u daljem tekstu: savezni organ).
U slučaju iz stava 1 ovog člana nadležni savezni organ će, na osnovu naloga Saveznog izvršnog veća, obezbediti izvršenje odluke Ustavnog suda Jugoslavije.
Radi izvršenja rešenja donesenog na osnovu člana 379 Ustava SFRJ, savezni organ donosi zaključak o izvršenju rešenja.
U zaključku iz stava 1 ovog člana navešće se sadržina rešenja Ustavnog suda Jugoslavije, odrediti odgovorno lice u državnom organu ili drugom pravnom licu koje je dužno da izvrši rešenje i utvrdi rok za dobrovoljno izvršenje rešenja, koji ne može biti kraći od 24 časa ni duži od tri dana.
Ako odgovorno lice iz stava 2 ovog člana ne izvrši rešenje Ustavnog suda Jugoslavije u utvrđenom roku, savezni organ obezbediće izvršenje tog rešenja.
Odgovorno lice u državnom organu ili drugom pravnom licu koje ne izvrši rešenje iz člana 281b. Zakona ili onemogući ovlašćeno lice u izvršenju ovog rešenja Ustavnog suda Jugoslavije, kazniće se za krivično delo kaznom zatvora od tri meseca do pet godina.
Odgovorno lice u državnom organu ili drugom pravnom licu koje primeni zakon koji je po odluci Ustavnog suda Jugoslavije prestao da važi ili primeni propis ili drugi opšti akt koji je Ustavni sud poništio ili ukinuo, kazniće se za krivično delo kaznom zatvora od tri meseca do pet godina.
Čl. 282-287
(Brisani)
5. Društveni saveti u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama
(Brisan)
VI STICANJE, UTVRĐIVANJE I RASPOREĐIVANJE DOHOTKA I RASPODELA SREDSTAVA ZA LIČNE DOHOTKE I ZA ZAJEDNIČKU POTROŠNJU RADNIKA U RADNIM ZAJEDNICAMA SAVEZNIH ORGANA UPRAVE I SAVEZNIH ORGANIZACIJA
1. Sticanje, utvrđivanje i raspoređivanje dohotka
Radnici u radnim zajednicama saveznih organa uprave i saveznih organizacija stiču i utvrđuju dohodak na način utvrđen ovim zakonom.
Radna zajednica raspoređuje dohodak na sredstva za ličnu i sredstva za zajedničku potrošnju, u skladu sa ovim zakonom i samoupravnim opštim aktima radne zajednice.
Sredstva iz stava 2 ovog člana raspoređuju se finansijskim planom, a njihova konačna raspodela vrši se završnim računom.
Finansijski plan i završni račun donose se po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Ako funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom oceni da se raspoređivanjem sredstava po finansijskom planu ili raspodelom sredstava po završnom računu mogu prouzrokovati veći poremećaji ili teže posledice u funkcionisanju organa, odnosno organizacije kojom rukovodi, upozoriće na to radnu zajednicu i predložiće joj da preispita svoju odluku. Ako radna zajednica ne prihvati upozorenje funkcionera koji rukovodi organom, odnosno organizacijom, funkcioner ima pravo i dužnost da zadrži od izvršenja doneti finansijski plan, odnosno završni račun i da o tome odmah obavesti Savezno izvršno veće.
Odluka Saveznog izvršnog veća je konačna.
Ako Savezno izvršno veće ne donese odluku o spornom pitanju u roku od 30 dana, finansijski plan, odnosno završni račun može se izvršiti.
Neutrošena sredstva za materijalne troškove do kojih je došlo zalaganjem radnika, uštedom ili na drugi način, mogu se u celini ili delimično preneti u dohodak radne zajednice. Odluku o tome donosi Savezno izvršno veće, u skladu sa odlukom Skupštine SFRJ.
Sredstva za bruto lične dohotke čine sredstva za čiste lične dohotke i sredstva za poreze i doprinose iz bruto ličnog dohotka radnika i pripravnika, kao i druga sredstva koja se stiču na ime ličnog dohotka.
Pod bruto ličnim dohocima podrazumevaju se:
- sredstva koja se stiču po osnovu tekućeg rada i naknade koje se stiču po tom osnovu;
- sredstva koja se stiču po osnovu upravljanja i privređivanja društvenim sredstvima i naknade koje se stiču po tom osnovu.
Iz bruto ličnih dohodaka iz stava 2 ovog člana obezbeđuju se sredstva za zadovoljavanje zajedničkih potreba u skladu sa zakonom, kao i za zadovoljavanje potreba zajedničke potrošnje, koja se koriste za neposrednu potrošnju radnika u skladu sa ovim zakonom.
Porezi i doprinosi iz stava 1 ovog člana ne mogu biti veći od poreza i doprinosa koje iz bruto ličnih dohodaka plaćaju radnici zaposleni u organima uprave u republici, odnosno autonomnoj pokrajini u kojoj radnici organa federacije trajno obavljaju svoje poslove i zadatke.
Sredstva za lične dohotke radnika stiču se zavisno od složenosti zadataka i poslova, odgovornosti u radu, obima i kvaliteta izvršenih zadataka i poslova i uslova za izvršavanje zadataka i poslova.
Složenost zadataka i poslova utvrđuje se zavisno od vrste i značaja posla, potrebnog znanja i radnog iskustva.
Prema vrsti i značaju utvrđuju se sledeće grupe zadataka i poslova:
1) normativno-pravni i studijsko-analitički,
2) upravno-nadzorni,
3) upravni, stručni, informatički i dokumentacioni,
4) stručno-operativni,
5) operativno-tehnički, finansijsko-materijalni i kancelarijski;
6) manipulativni zadaci i poslovi.
Prema složenosti, zadaci i poslovi u okviru pojedinih grupa mogu biti najsloženiji, složeni, manje složeni, jednostavni i najjednostavniji.
Savezna vlada utvrđuje zadatke i poslove koji čine sadržaj grupa iz člana 290b ovog zakona, vrednosti tih zadataka i poslova, jedinstvene nazive zadataka i poslova i uslove za njihovo izvršavanje, kao i visinu zarade pripravnika.
Osnovicu za obračun zarada radnika predstavlja zvaničan podatak objavljen u službenom glasilu republike članice na čijoj teritoriji se nalazi sedište saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, koji služi kao osnov za utvrđivanje zarada, odnosno ukupnog iznosa sredstava za neto-zarade zaposlenih u republici članici.
Osnovicu iz stava 1 ovog člana Savezna vlada može umanjiti do 20%, zavisno od bilansnih mogućnosti saveznog budžeta i priliva sredstava u savezni budžet.
Način utvrđivanja i isplatu zarada radnika utvrđuje Savezna vlada.
Za određene zadatke i poslove pilota-letača i letačkog osoblja i za zadatke i poslove saveznih vazduhoplovnih inspektora-letača osnovica za obračun sredstava za lične dohotke i sredstava za naknade za rad u vazduhoplovu (letački dodatak) utvrđuje se prema prosečno ostvarenim ličnim dohocima i naknadi za rad u vazduhoplovu (letačkom dodatku) izvršilaca takvih zadataka i poslova u organizacijama udruženog rada na teritoriji SFRJ u prethodnom mesecu.
Za zadatke i poslove kontrolora letenja, kao i za određene zadatke i poslove u Tehničkoj i Meteorološkoj službi i Službi veze u Saveznoj upravi za kontrolu letenja, osnovica za obračun sredstava za lične dohotke utvrđuje se u odgovarajućem procentu od prosečno ostvarenih ličnih dohodaka pilota-letača, bez naknade za rad u vazduhoplovu (letački dodatak) u organizacijama udruženog rada na teritoriji SFRJ u prethodnom mesecu.
Savezno izvršno veće utvrđuje zadatke i poslove i procent iz stava 2 ovog člana.
(Brisan)
Radnici i rukovodeći radnici u saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama stiču sredstva za neposrednu zajedničku potrošnju, kao deo bruto ličnih dohodaka, u visini prosečno ostvarenih sredstava koja su za te namene izdvojena iz dohotka organizacija udruženog rada po radniku po periodičnom obračunu januar-jun, odnosno završnom računu u privredi SFRJ.
Radnici i rukovodeći radnici u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije stiču sredstva za zajedničku potrošnju po jednom izvršiocu, i to: deo za zadovoljavanje potreba zajedničke potrošnje u radnoj zajednici koji se koristi za neposrednu potrošnju radnika, deo za zajedničku potrošnju radnika za potrebe stambene izgradnje i deo za ostale namene, u visini prosečno ostvarenih sredstava za zajedničku potrošnju koja su za te namene izdvojena iz dohotka organizacija udruženog rada po radniku u prethodnoj godini u privredi SFRJ.
U iznos sredstava za stambenu izgradnju iz stava 1 ovog člana ne ulaze sredstva koja radna zajednica saveznog organa izdvaja u fond zajedničke potrošnje za te namene, a koja stiče iz budžeta federacije po osnovu ličnih dohodaka za te namene.
Pod sredstvima neposredne zajedničke potrošnje iz stava 1 ovog člana podrazumevaju se sredstva za zajedničku potrošnju radnika koja radnici neposredno troše za potrebe svog životnog standarda, kao što su: regres za godišnji odmor, solidarna pomoć, otpremnine, jubilarne nagrade i dr., a ne podrazumevaju se sredstva za zajedničku potrošnju za stambenu izgradnju i izdaci za investiciona ulaganja u objekte i opremu društvenog standarda.
Sredstva za lične dohotke i za ostala primanja predsednika i članova Saveznog izvršnog veća, kao i drugih funkcionera u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje imenuje Skupština SFRJ, utvrđuju se prema osnovama i merilima koje ustanovljava Skupština SFRJ.
Sredstva za lične dohotke funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i njegovog zamenika i rukovodećih radnika u saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće, utvrđuju se prema osnovima i merilima koje ustanovljava Savezno izvršno veće.
Osnovi i merila iz st. 1 i 2 ovog člana utvrđuju se u skladu sa društveno utvrđenim osnovima i merilima koji važe za organe federacije.
Pri utvrđivanju ličnog dohotka funkcionera iz stava 1 i funkcionera i rukovodećih radnika iz stava 2 ovog člana vodiće se računa o oceni iz člana 136 stav 1 ovog zakona.
2. Raspodela sredstava za bruto lične dohotke
Do konačnog utvrđivanja ličnog dohotka, radnici u radnim zajednicama saveznih organa uprave i saveznih organizacija utvrđuju i isplaćuju akontaciju ličnog dohotka.
Ako se privremeni obračun ličnog dohotka vrši u vremenu dužem od 30 dana, do konačnog utvrđivanja ličnog dohotka radniku se isplaćuje, pored mesečne akontacije ličnog dohotka, i akontacija ličnog dohotka po privremenom obračunu.
Lični dohodak po završnom računu i akontacija ličnog dohotka po privremenom obračunu pripada radniku na osnovu rezultata rada koji je ostvario u periodu za koji se vrši obračun. Ocenu rezultata rada radnika utvrđuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom u skladu sa zakonom. Kod privremenog obračuna i završnog računa uzimaju se u obzir i iznosi koje je radnik u odnosnom periodu primio po osnovu mesečne akontacije ličnog dohotka.
Mesečnu akontaciju ličnog dohotka radnika utvrđuje radna zajednica u saglasnosti sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, a zavisno od vrste, složenosti, obima i značaja poslova koje radnik treba da obavi, kao i odgovornosti i drugih uslova rada pod kojima se ti poslovi obavljaju.
Ako se između radne zajednice saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije i funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom ne postigne saglasnost u pogledu mesečne akontacije ličnog dohotka radnika, radna zajednica je dužna da razmotri svoju odluku o tome i da o rezultatu ponovnog razmatranja obavesti funkcionera. Ako se ni u ponovljenoj odluci radne zajednice ne postigne saglasnost sa funkcionerom, funkcioner je dužan da sporno pitanje iznese pred Savezno izvršno veće.
Odluka Saveznog izvršnog veća obavezna je za radnu zajednicu i funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
(Brisan)
Radniku koji kreativnim radom, inovacijom, racionalizacijom ili drugim vidom stvaralaštva ili vanrednim doprinosom u izvršavanju zadataka i poslova saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u znatnijoj meri doprinese rezultatima rada ili unapređenju rada organa, odnosno organizacije, može se dodeliti odgovarajuća naknada.
Naknada se isplaćuje na teret namenskih sredstava saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, na osnovu odluke funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Radna zajednica može isplaćivati posebne naknade iz sredstava za lične dohotke radnicima u slučajevima predviđenim odredbom stava 1 ovog člana.
Odluku o naknadi iz stava 3 ovog člana donosi radna zajednica, po prethodno pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
(Brisan)
Radnik u radnoj zajednici kome prestaje radni odnos zbog odlaska u penziju ima pravo na otpremninu u visini trostrukog iznosa prosečnog mesečnog ličnog dohotka po radniku u privredi SFRJ utvrđenog u prethodna tri meseca, odnosno u privredi republike, odnosno u privredi autonomne pokrajine u kojoj je sedište područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice saveznog organa, odnosno savezne organizacije, ako je to za radnika povoljnije.
Rešenje o iznosu mesečne akontacije ličnog dohotka i akontacije ličnog dohotka po privremenom obračunu, kao i o konačnom utvrđivanju ličnog dohotka po završnom računu, izdaje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Protiv rešenja iz stava 1 ovog člana radnik može podneti prigovor radnoj zajednici, u roku od osam dana od dana prijema rešenja.
Radna zajednica odlučuje o prigovoru u saglasnosti sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Svakom radniku u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, po osnovu rada, zajemčuje se lični dohodak najmanje u visini koja obezbeđuje njegovu materijalnu i socijalnu sigurnost, u slučaju u kome na osnovu svog doprinosa i rezultata rada radne zajednice kao celine ostvari lični dohodak manji od zajemčenog ličnog dohotka utvrđenog samoupravnim opštim aktom radne zajednice, u skladu sa ovim zakonom.
Ako radnik po privremenom obračunu koji sledi posle isplate zajemčenog ličnog dohotka, sve do konačnog utvrđivanja ličnog dohotka završnim računom, na osnovu svog radnog doprinosa i rezultata rada organa, odnosno organizacije kao celine, ostvari veći lični dohodak od zajemčenog ličnog dohotka iz stava 1 ovog člana, odbija mu se ranije isplaćena razlika do visine zajemčenog ličnog dohotka, s tim što ne može primiti niži lični dohodak od zajemčenog ličnog dohotka.
Visina zajemčenog ličnog dohotka radnika utvrđuje se u odgovarajućem procentu propisanom zakonom republike, odnosno autonomne pokrajine u kojoj je sedište saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, odnosno područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije.
Zajemčeni lični dohodak pripada radniku srazmerno vremenu koje je proveo na radu, a isplaćuje se u rokovima za isplatu mesečnih akontacija ličnih dohodaka utvrđenim samoupravnim opštim aktima.
Kao vreme provedeno na radu u smislu stava 1 ovog člana smatra se:
1) vreme provedeno na radu;
2) vreme godišnjeg odmora i praznika;
3) drugi vidovi odsustvovanja radnika s rada s pravom na naknadu ličnog dohotka na osnovu samoupravnog opšteg akta i zakona.
5. Lični dohodak funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i njegovog zamenika i lični dohodak rukovodećih radnika koje postavlja Savezno izvršno veće
Lični dohodak funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i njegovog zamenika i lične dohotke rukovodećih radnika koje postavlja Savezno izvršno veće određuje organ nadležan za njegovo imenovanje, odnosno postavljenje.
6. Raspodela sredstava za zajedničku potrošnju
Radnici u radnoj zajednici organa uprave, polazeći od principa solidarnosti, bliže utvrđuju namene, uslove i način korišćenja sredstava za zajedničku potrošnju, u skladu sa utvrđenim osnovima i merilima, a naročito: za stambenu izgradnju; za stručno obrazovanje i usavršavanje; za delimično pokriće troškova društvene ishrane; za delimično pokriće troškova odmora i rekreacije radnika; za pomoć porodici umrlog radnika, kao i za druge potrebe zajedničke potrošnje.
Novčana sredstva za zajedničku potrošnju vode se na posebnom računu u okviru fonda zajedničke potrošnje radne zajednice.
O korišćenju sredstava za zajedničku potrošnju za namene iz člana 302 ovog zakona odlučuje radna zajednica u skladu sa osnovima i merilima koji su utvrđeni u samoupravnom opštem aktu u skladu sa zakonom.
Za zakonito korišćenje sredstava za zajedničku potrošnju, u okviru finansijskog plana, odgovoran je funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Novčana sredstva za zajedničku potrošnju radna zajednica saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije može udružiti sa odgovarajućim sredstvima drugih radnih zajednica saveznih organa uprave i saveznih organizacija, drugih organa federacije i organa i drugih društveno-političkih zajednica, kao i organizacija udruženog rada i drugih samoupravnih organizacija i zajednica, radi zajedničkog korišćenja. Odnosi koji nastaju ovakvim udruživanjem sredstava uređuju se ugovorom između radnih zajednica tih organa, odnosno organizacija.
Ugovorom zaključenim između radnih zajednica organa, organizacija i zajednica iz stava 1 ovog člana može se utvrditi zajedničko korišćenje nepokretnih i pokretnih stvari društvenog standarda iz fonda radne zajednice saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije.
VII NAČIN OSTVARIVANJA SAMOUPRAVNIH PRAVA, OBAVEZA I ODGOVORNOSTI RADNIKA U RADNIM ZAJEDNICAMA SAVEZNIH ORGANA UPRAVE I SAVEZNIH ORGANIZACIJA I RADNI ODNOSI TIH RADNIKA
1. Način ostvarivanja samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti radnika
Radnici u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji čine, po pravilu, jednu radnu zajednicu.
Svoja pojedina samoupravna prava, radnici u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije mogu ostvarivati i u radnoj jedinici, na zboru radnika te jedinice.
Radna jedinica u smislu ovog zakona, može biti organizaciona jedinica, više organizacionih jedinica čiji su poslovi međusobno povezani, ili područni organ, ako saveznim zakonom nije drukčije određeno.
U saveznim organima uprave i saveznim organizacijama u kojima zbog malog broja radnika nije moguće ostvarivanje prava, obaveza i odgovornosti radnika na način predviđen ovim zakonom, ostvarivanje tih prava, obaveza i odgovornosti utvrđuje se samoupravnim sporazumom ili ugovorom zaključenim između radne zajednice tih organa, odnosno organizacija i Saveznog izvršnog veća.
Savet radne zajednice u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, može se obrazovati u radnoj zajednici koja ima više od trideset radnika. Ako radnu zajednicu čini manje od trideset radnika, funkcije saveta radne zajednice obavljaju svi radnici u radnoj zajednici.
Savet radne zajednice u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji sačinjavaju delegati svih radnih jedinica.
U savetu radne zajednice mora biti zastupljena svaka radna jedinica najmanje sa jednim delegatom.
U savet radne zajednice delegati se biraju srazmerno broju radnika radne jedinice.
Delegati izabrani u savet radne zajednice odgovaraju za svoj rad radnoj zajednici i radnim jedinicama koje su ih delegirale.
Delegati u savetu radne zajednice ne mogu se birati na vreme duže od dve godine.
Niko ne može biti biran u savet radne zajednice više od dva puta uzastopno.
U savet radne zajednice u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ne može biti biran funkcioner koji rukovodi organom, odnosno organizacijom, ni njegov zamenik, kao ni rukovodeći radnici.
Izbor delegata u savet radne zajednice vrši se neposredno, tajnim glasanjem.
Delegat u savetu radne zajednice i savet radne zajednice u celini, mogu biti opozvani i pre isteka roka za koji su izabrani.
Delegati u savet radne zajednice biraju se i opozivaju na način i po postupku utvrđenim statutom radne zajednice, u skladu sa zakonom.
Savet radne zajednice u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji naročito:
1) utvrđuje predloge samoupravnih opštih akata i drugih akata o kojima odlučuju radnici u radnoj zajednici, kao i predlog finansijskog plana i završnog računa sredstava za ličnu potrošnju i sredstava za zajedničku potrošnju;
2) odlučuje o zaključivanju društvenih dogovora i samoupravnih sporazuma kada je za to ovlašćen od radne zajednice;
3) donosi druge samoupravne opšte akte za koje je ovlašćen statutom radne zajednice;
4) izvršava odluke radnika usvojene na zborovima, referendumom ili na drugi način;
5) bira predsednika saveta iz reda delegata i obrazuje svoja radna tela i druge organe, imenuje i razrešava njihove članove;
6) ostvaruje saradnju sa delegacijama obrazovanim u radnoj zajednici;
7) donosi poslovnik o svom radu;
8) vrši i druge zadatke i poslove koje mu poveri radna zajednica.
Svoja pojedina samoupravna prava radnici u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije mogu ostvarivati i putem delegata u savetu radne jedinice.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice, u okviru određenih prava radne jedinice, utvrđuju se prava, dužnosti i odgovornosti saveta radne jedinice.
Savet radne jedinice može se obrazovati u radnoj jedinici koja ima više od 30 radnika.
Radna zajednica u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji obrazuje svoje delegacije radi organizovanog učešća u radu skupština društveno-političkih zajednica i skupština samoupravnih interesnih zajednica, u skladu sa Ustavom i zakonom.
Savet radne zajednice i funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, dužni su da obezbeđuju uslove za rad delegacija i delegata.
(Brisan)
Samoupravnim sporazumom zaključenim između radnih zajednica saveznih organa uprave i saveznih organizacija mogu se, u skladu sa statutom radne zajednice i društvenim dogovorom, urediti pojedina pitanja od zajedničkog interesa za radnike u tim organima, odnosno organizacijama.
Samoupravni sporazum smatra se usvojenim u radnoj zajednici kad ga prihvati većina svih radnika radne zajednice.
Samoupravnim opštim aktima radnici u radnoj zajednici saveznog organa uprave i savezne organizacije uređuju međusobna prava, obaveze i odgovornosti, u skladu sa zakonom i statutom radne zajednice.
Sa predlozima samoupravnih opštih akata savet radne zajednice upoznaje funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Samoupravni opšti akti radne zajednice donose se većinom glasova radnika radne zajednice.
Samoupravni opšti akti objavljuju se na način kojim se obezbeđuje da svaki radnik bude upoznat sa ovim aktima.
Savet radne zajednice i drugi organi i tela radne zajednice saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije dužni su da na odgovarajući način obezbede ostvarivanje uvida radnicima radne zajednice u odgovarajuće podatke, akta i materijale koji se pripremaju, kao i u odluke koje su usvojene u radnoj zajednici.
Radnik u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, u ostvarivanju samoupravljanja, ima pravo da bude redovno informisan o: programima i planovima rada saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u kojoj radi i programima i planovima rada radne zajednice i njenih organa i tela, kao i o načinu njihovog izvršavanja; stanju sredstava za lične dohotke i zajedničku potrošnju i korišćenju tih sredstava; pitanjima od značaja za organizaciju rada i svim drugim pitanjima od interesa za samoupravno odlučivanje i samoupravnu kontrolu.
Način ostvarivanja načela javnosti rada radne zajednice i obezbeđivanja informisanosti radnika u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, uređuje se statutom radne zajednice.
Radnik u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije ima pravo da pokreće inicijativu za razmatranje svih pitanja iz okvira prava, obaveza i odgovornosti radne zajednice i za odlučivanje o tim pitanjima, kao i da daje predloge i mišljenja o pitanjima od značaja za rad i unapređenje rada saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u kojoj radi i za razvoj samoupravljanja u radnoj zajednici.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, kao i njegov zamenik, dužni su u rukovođenju tim organom, odnosno tom organizacijom da doprinose ostvarivanju i razvijanju samoupravljanja radnika u radnoj zajednici tog organa, odnosno te organizacije.
Radnici u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije imaju pravo i dužnost da ostvaruju samoupravnu kontrolu u pitanjima koja su od interesa za njihov društveno-ekonomski položaj, i to neposredno, preko saveta radne zajednice i preko posebnog organa samoupravne kontrole u radnoj zajednici.
Samoupravna kontrola sprovodi se u oblasti samoupravnih prava radnika radne zajednice saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, a odnosi se naročito na: sprovođenje samoupravnih opštih akata radne zajednice i drugih odluka radne zajednice i njenih organa; ostvarivanje samoupravnih prava i obaveza radnika; odgovorno i društveno-ekonomski celishodno korišćenje društvenih sredstava kojima raspolaže radna zajednica; ostvarivanje načela raspodele prema radu; informisanje radnika o pitanjima od interesa za odlučivanje i samoupravnu kontrolu; ostvarivanje i zaštitu prava radnika u međusobnim odnosima u radu, kao i u pogledu ostvarivanja drugih samoupravnih prava, obaveza i odgovornosti radnika.
Radnik u radnoj zajednici, savet radne zajednice i organ samoupravne kontrole dužni su da o uočenim pojavama i svom mišljenju obaveste radnike u radnoj zajednici i funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, kao i da sarađuju sa organima društvenog nadzora i da o toj saradnji obaveštavaju radnike u radnoj zajednici.
Izbor organa samoupravne kontrole u radnoj zajednici vrši se pod uslovima, na način i po postupku koji su predviđeni ovim zakonom za izbor saveta radne zajednice.
Prilikom izbora radnika na rad u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, vodi se posebno računa o:
1) potrebi obezbeđivanja kadrova sa odgovarajućim stručnim i drugim kvalitetima;
2) sistematskom podmlađivanju sastava stručnih radnika naročito primanjem pripravnika i mlađih radnika i stvaranjem uslova za njihov stručni razvoj;
3) potrebi stalnog organizovanijeg kretanja stručnih radnika od saveznih organa uprave i saveznih organizacija do organa uprave u republikama, autonomnim pokrajinama i opštinama i organizacijama udruženog rada, kao i naučnih i stručnih ustanova i obratno;
4) zastupljenosti kadrova iz republika i autonomnih pokrajina, kao i naroda i narodnosti Jugoslavije.
Savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija staraće se o obezbeđivanju materijalnih uslova za ostvarivanje načela iz stava 1 ovog člana.
Radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji može zasnovati lice koje ispunjava sledeće opšte uslove:
1) da je državljanin SFRJ;
2) da je punoletno;
3) da je zdravstveno sposobno za vršenje zadataka i poslova u organu, odnosno organizaciji;
4) da se protiv njega ne vodi krivični postupak.
Izuzetno od odredbe stava 1 tačka 2) ovog člana, radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji može zasnovati i lice koje je navršilo 15 godina života za vršenje poslova određenih samoupravnim opštim aktom radne zajednice.
Radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji može zasnovati strani državljanin ili lice bez državljanstva samo po odobrenju organa koji odredi Savezno izvršno veće.
Zasnivanje radnog odnosa u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji za vršenje zadataka i poslova iz osnovne delatnosti, kao i za vršenje drugih zadataka i poslova za koje se to odredi aktom o sistematizaciji zadataka i poslova, vrši se na osnovu javnog konkursa, a za ostale zadatke i poslove - na osnovu javnog oglasa.
Na osnovu javnog konkursa, odnosno javnog oglasa iz stava 1 ovog člana zasniva se i radni odnos na određeno vreme.
Izuzetno, bez javnog konkursa, odnosno javnog oglasa zasniva se radni odnos na određeno vreme do tri meseca, ako zbog hitnosti potrebe nije moguće sprovesti javni konkurs, odnosno postupak javnog oglašavanja, kao i radni odnos za vršenje sezonskih poslova sa radnikom koji je u odnosnom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji obavljao iste poslove u prethodnoj sezoni.
Savezno izvršno veće može propisati da se za vršenje pojedinih zadataka i poslova u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji zasniva radni odnos i bez javnog konkursa, ako to zahtevaju priroda vršenja zadataka i poslova ili odgovornosti za izvršavanje poslova ili drugi posebni uslovi rada.
Javni konkurs sprovodi konkursna komisija.
Konkursnu komisiju obrazuje radna zajednica.
Za rukovodeće radnike koje postavlja Savezno izvršno veće, za koje je to predviđeno propisom Veća ili aktom o sistematizaciji zadataka i poslova, konkursnu komisiju obrazuje Savezno izvršno veće.
U radu konkursne komisije, koju po odredbi stava 3 ovog člana obrazuje Savezno izvršno veće, kao njeni članovi učestvuju i funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom ili lice koje on ovlasti, predstavnik radne zajednice i predstavnik organizacije sindikata iz odnosnog saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije.
Konkursna komisija je samostalna u radu.
Javni konkurs se obavezno objavljuje u "Službenom listu SFRJ", a može se objaviti i u službenim glasilima republika i autonomnih pokrajina i u više dnevnih listova.
Oglas o konkursu sadrži opšte i posebne uslove za zasnivanje radnog odnosa i rok za podnošenje prijava. Ako je zasnivanje radnog odnosa uslovljeno probnim radom, oglas treba da sadrži podatke i o tome.
U oglasu o konkursu istovremeno se navodi mesto i dan kad će konkursna komisija razmatrati konkursne prijave i sačiniti predlog za izbor prijavljenih kandidata.
Rok za podnošenje prijave na konkurs ne može biti kraći od 15 dana ni duži od tri meseca, računajući od dana objavljivanja konkursa.
Konkursna komisija je dužna da razmotri podnesene prijave i utvrdi redosled u listi kandidata prema uslovima koje pojedini kandidati ispunjavaju.
Rad konkursne komisije je javan.
Konkursna komisija vodi zapisnik o svom radu.
Prisutni kandidati mogu dati primedbe na rad konkursne komisije i na utvrđeni redosled u listi kandidata.
Konkursna komisija je dužna da stavljene primedbe unese u zapisnik.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, vrši izbor kandidata predloženih na listi kandidata koju utvrdi konkursna komisija, a za rukovodeće radnike, za koje je to predviđeno propisom Saveznog izvršnog veća ili aktom o sistematizaciji zadataka i poslova, izbor između predloženih kandidata vrši Savezno izvršno veće, na predlog funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, odnosno Savezno izvršno veće, može odrediti da se u postupku izbora kandidata za određene zadatke i poslove provere stručne i druge sposobnosti kandidata, kao i njihovi drugi kvaliteti.
Ako se odredi da će se u postupku izbora kandidata vršiti provera njihovih stručnih i drugih sposobnosti i kvaliteta, to će se naznačiti u oglasu o konkursu.
O izvršenom izboru pismeno se obaveštavaju svi kandidati koji su učestvovali na konkursu, i to u roku od 30 dana od dana kada je konkursna komisija utvrdila listu kandidata.
Kandidat koji smatra da postupak u vezi sa konkursom nije sproveden u skladu sa zakonom ili da je izabran kandidat koji ne ispunjava uslove, može u roku od osam dana od dana dostavljanja obaveštenja o izvršenom izboru izjaviti žalbu Saveznom izvršnom veću, odnosno telu koje ono odredi, čija je odluka konačna.
Oglašavanje uslova za zasnivanje radnog odnosa koji se ne zasniva na osnovu javnog konkursa, vrši se na način kojim se obezbeđuje javnost oglašavanja.
Po isteku roka određenog u javnom oglasu, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom vrši izbor iz reda prijavljenih kandidata. O izvršenom izboru funkcioner pismeno obaveštava sve kandidate u roku od 30 dana od dana izvršenog izbora.
Kandidat koji smatra da postupak u vezi sa izborom nije sproveden u skladu sa zakonom ili da je izabran kandidat koji ne ispunjava uslove, može u roku od osam dana od dana dostavljanja obaveštenja o izvršenom izboru podneti prigovor funkcioneru koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom donosi rešenje kojim se utvrđuje da je kandidat zasnovao radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, određuje kad radnik treba da počne da radi i raspoređuje radnika na zadatke i poslove. U rešenju se označava i visina mesečne akontacije ličnog dohotka radnika, koju je utvrdila radna zajednica, u saglasnosti sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Ako se zasnivanje radnog odnosa vrši na osnovu konkursa, odnosno javnog oglasa, rešenje po stavu 1 ovog člana donosi se posle isteka roka predviđenog za podnošenje žalbe, odnosno prigovora od strane kandidata koji su učestvovali na konkursu, odnosno koji su se prijavili na osnovu javnog oglasa, odnosno po donošenju rešenja povodom žalbe ili prigovora.
Radni odnos se zasniva za vreme čije trajanje nije unapred određeno (radni odnos na neodređeno vreme).
Radni odnos se može zasnovati i za vreme čije je trajanje unapred određeno (radni odnos na određeno vreme) u slučajevima određenim samoupravnim opštim aktom radne zajednice, a naročito:
1) kad izvršenje određenog posla traje određeno vreme;
2) kad se privremeno poveća obim zadataka i poslova saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije;
3) kad treba zameniti privremeno odsutnog radnika (koji je na odsluženju vojnog roka, na bolovanju i sl.);
4) kad se, u skladu sa prirodom delatnosti saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, ukaže potreba da se privremeno angažuje radnik posebne stručnosti;
5) kad u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ne postoje uslovi da se pripravnik, po završenom pripravničkom stažu i položenom stručnom ispitu, rasporedi na odgovarajuće zadatke i poslove.
Izuzetno, u diplomatskim i konzularnim predstavništvima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu radni odnos na određeno vreme može se zasnovati ako se ukaže potreba da se za određene zadatke i poslove angažuje radnik odgovarajuće stručnosti van stalnog sastava Saveznog sekretarijata za inostrane poslove.
O zasnivanju radnog odnosa na određeno vreme odlučuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Radnik koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme ima sva prava, obaveze i odgovornosti kao i radnici koji su zasnovali radni odnos na neodređeno vreme, a prava koja se utvrđuju prema doprinosu u radu ili dužini radnog vremena - zavisno od tog doprinosa i dužine radnog vremena.
Savezno izvršno veće određuje zadatke i poslove u pojedinim saveznim organima uprave i saveznim organizacijama na koje se primenjuje načelo ponovnog postavljenja radnika posle isteka vremena od četiri godine rada na tim zadacima i poslovima.
Savezno izvršno veće može utvrditi i druge posebne uslove za vršenje pojedinih zadataka i poslova u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama na kojima se obavljaju zadaci i poslovi od posebnog značaja, i to u pogledu zasnivanja radnih odnosa, obaveze ponovnog postavljanja radnika po isteku četiri godine rada, načina vršenja odnosnih zadataka i poslova i vršenja nadzora nad radom radnika na tim zadacima i poslovima.
Vršenje privremenih i povremenih poslova iz delokruga saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije može se ugovorom poveriti licu s kojim se ne zasniva radni odnos.
Privremenim, odnosno povremenim poslovima u smislu stava 1 ovog člana, smatraju se naročito poslovi koji se, s obzirom na njihovo vršenje, ne obavljaju kao stalan i neprekidan rad, nego traju određeno kraće vreme ili potreba za vršenjem tih poslova nastaje s vremena na vreme.
Radnim odnosom ne smatra se vršenje zadataka i poslova iz st. 1 i 2 ovog člana koji traju duže od 30, a najviše do 60 radnih dana u toku jedne kalendarske godine.
Savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija ne može zaključiti ugovor u smislu stava 1 ovog člana s licem koje radi u tom organu, odnosno organizaciji.
Savezno izvršno veće propisuje koji se poslovi mogu obavljati na način iz stava 2 ovog člana.
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i njihovi zamenici i rukovodeći radnici koje postavlja Savezno izvršno veće u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i stručnim i drugim službama koje osniva Savezno izvršno veće, kao i drugi radnici na određenim zadacima i poslovima u tim organima, odnosno organizacijama, odnosno stručnim službama koje odredi Savezno izvršno veće, pre stupanja na dužnost daju svečanu izjavu.
Funkcioneri i rukovodeći radnici koje postavlja Savezno izvršno veće daju svečanu izjavu pred predsednikom Saveznog izvršnog veća, a drugi radnici pred funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom ili stručnom službom.
Tekst svečane izjave utvrđuje Savezno izvršno veće.
5. Stručno obrazovanje radnika
Za vršenje zadataka i poslova u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji mora se predvideti odgovarajuća stručna sprema radnika.
U toku pripravničkog staža pripravnik se nalazi na stručnoj obuci, u okviru koje se, po utvrđenom programu i pod nadzorom, stručno osposobljava za obavljanje odgovarajućih zadataka i poslova.
Pripravnički staž za pripravnike sa visokom školskom spremom ne može biti duži od dve godine, za pripravnike sa višom školskom spremom - duži od jedne godine, a za pripravnike sa srednjom školskom spremom - duži od šest meseci.
Izuzetno, u pojedinim saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, pripravnički staž za pojedine stručno-tehničke poslove za pripravnike sa višom školskom spremom može trajati i do dve godine, a za pripravnike sa srednjom školskom spremom - do jedne godine.
Posle uspešno završenog pripravničkog staža i položenog stručnog ispita, pripravnik se raspoređuje bez javnog konkursa u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji u kojoj se nalazio na stručnoj obuci, ako postoje uslovi za zasnivanje radnog odnosa predviđeni u aktu o sistematizaciji zadataka i poslova.
Pri smanjivanju broja radnika u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, ne može se smanjivati sistematizacijom predviđen broj pripravnika, ako je taj broj popunjen pripravnicima na stručnoj obuci u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji.
Ako u toku pripravničkog staža savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija bude ukinuta, pripravniku će se omogućiti da u drugom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji završi svoj pripravnički staž i polaže stručni ispit.
Pripravniku koji u propisanom roku ne položi stručni ispit prestaje radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji.
Radniku koji je zasnovao radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji uz uslov da položi stručni ispit ili dopunski ispit u određenom roku, prestaje radni odnos ako taj ispit ne položi.
Radnik koji zasniva radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, ako ima određeno radno iskustvo na odgovarajućim poslovima u trajanju koje je utvrđeno propisom Saveznog izvršnog veća, nije dužan da polaže stručni ispit ni dopunski ispit, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno.
Savezno izvršno veće utvrđuje načelne stavove u pogledu stručnog obrazovanja radnika u saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama.
Savezno izvršno veće uređuje određena pitanja stručnog obrazovanja radnika koja su od zajedničkog interesa za određene ili za sve savezne organe uprave i savezne organizacije.
Stručno obrazovanje radnika u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama vrši se po programu koji, po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, utvrđuje radna zajednica u skladu sa značajem i prirodom poslova predviđenih aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom dužan je da, u skladu sa propisima Saveznog izvršnog veća, donese propise o stručnoj spremi i stručnom obrazovanju radnika. Ove propise funkcioner donosi po pribavljenom mišljenju radne zajednice.
Radno vreme u saveznom organu uprave i saveznoj organizaciji traje 42 časa u sedmici.
Sedmično radno vreme može se rasporediti u najmanje pet radnih dana u sedmici.
Savezno izvršno veće utvrđuje raspored radnog vremena u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama i može uređivati i druga pitanja u vezi sa radnim vremenom - obavezu i način vođenja evidencije dolaska na rad i odlaska sa rada, kao i utvrditi uslove za rad duži od punog radnog vremena i sl.
Izuzetno od odredbe stava 3 ovog člana, u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama u kojima se zbog prirode zadataka i poslova radi u smenama i kad priroda zadataka i poslova zahteva drukčiji raspored radnog vremena, raspored radnog vremena određuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
U saveznim organima uprave i saveznim organizacijama u kojima je uvedena petodnevna radna sedmica, srazmerno će se povećati dnevno radno vreme radnika koji radi sa skraćenim radnim vremenom. Izuzetno, radnici koja zbog hranjenja ili negovanja deteta ima pravo na četvoročasovno radno vreme, neće se povećati skraćeno dnevno radno vreme ni u petodnevnoj radnoj sedmici.
Rad duži od punog radnog vremena u saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama može se uvesti kad to zahtevaju vanredne okolnosti ili kad se samo na taj način može izvršiti zadatak koji neodložno treba obaviti u određenom danu, odnosno roku.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, bliže utvrđuje slučajeve i uslove pod kojima se može uvoditi rad duži od punog radnog vremena.
Rad duži od punog radnog vremena može trajati samo onoliko koliko je neophodno da se otklone uzroci zbog kojih je uveden.
Savezno izvršno veće može odrediti u kojim se slučajevima i kod kojih saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija može uvoditi rad duži od punog radnog vremena.
Odmor radnika u toku dnevnog rada sa jednokratnim radnim vremenom u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama iznosi 30 minuta. Ovaj odmor ne može biti određen ni na početku niti na završetku radnog vremena.
Radnik ima pravo na dnevni odmor između dva uzastopna radna dana u trajanju od najmanje dvanaest časova neprekidno.
Radnik ima pravo na odmor u dane praznika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i u dane praznika republike na čijoj se teritoriji nalazi sedište saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u kojoj radnik radi, a koji su kao dani odmora određeni zakonom.
Radnik u saveznom organu uprave i saveznoj organizaciji ima pravo na godišnji odmor u toku jedne kalendarske godine u trajanju od najmanje 18, a najviše 30 radnih dana.
Izuzetno od odredbe stava 1 ovog člana, radnicima koji rade na poslovima opasnim po život ili štetnim po zdravlje (rad sa eksplozivnim materijama, laboratorijsko ispitivanje opasnih ili nepoznatih materija i sl.) i radnicima koji su navršili 30 godina radnog staža (muškarci) odnosno 25 (žene), a koji su svojim radom dali veći doprinos rezultatima rada organa, odnosno organizacije, samoupravnim opštim aktom radne zajednice može se odrediti godišnji odmor u trajanju do 36 radnih dana.
Radnicima diplomatskih i konzularnih predstavništava Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, koji rade u zemljama sa posebno teškim klimatskim i drugim uslovima, može se odrediti godišnji odmor u trajanju do 60 dana.
Pravo na godišnji odmor radnik stiče posle šest meseci neprekidnog rada.
Ako radnik nije iskoristio godišnji odmor pre prestanka rada u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, ili pre premeštaja, vreme koje je radnik neprekidno proveo u istoj kalendarskoj godini kod drugog organa, organizacije udruženog rada, ili druge samoupravne organizacije i zajednice, odnosno udruženja, uračunava se u vreme rada potrebno za sticanje prava na godišnji odmor, ako između prestanka rada i zasnivanja radnog odnosa radnika u radnoj zajednici saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije nije prošlo više od šest radnih dana.
Dužina trajanja godišnjeg odmora utvrđuje se zavisno od uslova rada (težina i složenost rada), radnog staža radnika i drugog vremena koje se po zakonu izjednačuje sa radnim stažom.
Prilikom određivanja dužine trajanja godišnjeg odmora, uzimaju se u obzir i rezultati rada koje radnik ostvaruje na radnom mestu, kao i posebni socijalni uslovi pod kojima radnik živi.
Dužinu trajanja godišnjeg odmora radnika određuje radna zajednica.
Vreme za koje radnik odsustvuje s rada po bilo kom osnovu, a koje se priznaje u radni staž, ne računa se u godišnji odmor.
Ako se radnik razboli u toku korišćenja godišnjeg odmora, vreme odobrenog bolovanja ne uračunava se u godišnji odmor.
Godišnji odmor koristi se, po pravilu, u neprekidnom trajanju. Na zahtev radnika može se korišćenje godišnjeg odmora odobriti u dva približno jednaka dela.
Radnik koji je započeo korišćenje godišnjeg odmora krajem kalendarske godine, nastavlja korišćenje godišnjeg odmora bez prekida i u narednoj kalendarskoj godini.
Izuzetno, radnik može godišnji odmor koristiti u narednoj godini u slučajevima utvrđenim samoupravnim opštim aktom radne zajednice, s tim da se godišnji odmor može koristiti najdocnije do kraja juna naredne godine.
Raspored korišćenja godišnjeg odmora utvrđuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, polazeći od potreba zadataka i poslova i potrebe radnika.
Radnik mora biti obavešten o danu početka korišćenja godišnjeg odmora najdocnije na 30 dana pre početka korišćenja godišnjeg odmora.
Radniku se može odobriti da uz naknadu ličnog dohotka odsustvuje sa rada do sedam radnih dana u jednoj kalendarskoj godini, naročito prilikom stupanja u brak, polaganja stručnih ispita, selidbe i porođaja člana uže porodice.
U slučaju smrti člana uže porodice radnik ima pravo, pored odsustvovanja sa rada u slučajevima iz stava 1 ovog člana, da odsustvuje sa rada uz naknadu ličnog dohotka u trajanju još sedam radnih dana.
Radniku se može odobriti da uz naknadu ličnog dohotka odsustvuje sa rada određeno vreme radi stručnog obrazovanja koje je predviđeno programom stručnog obrazovanja, a najduže do 30 dana.
Odobrenje za odsustvovanje prema odredbi st. 1 i 2 ovog člana daje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, a odobrenje za odsustvovanje prema odredbi stava 3 ovog člana - funkcioner po pribavljenom mišljenju radne zajednice.
Radnica u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ostvaruje svoje pravo na porodiljsko odsustvo, skraćeno radno vreme i raspored korišćenja tog vremena saglasno zakonu republike, odnosno autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalazi sedište saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, njegovog područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice u kojoj radnica radi.
Naknada ličnog dohotka koja radniku pripada za vreme korišćenja godišnjeg odmora i odmora u dane praznika i odsustvovanja u smislu člana 352 ovog zakona, isplaćuje se u visini prosečnog ličnog dohotka ostvarenog za poslednja tri meseca.
Radniku se može odobriti da, pod uslovima određenim samoupravnim opštim aktom radne zajednice, odsustvuje sa rada bez naknade ličnog dohotka do 30 dana u jednoj kalendarskoj godini, a u slučaju stručnog obrazovanja - najduže jednu godinu.
Radniku u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji čiji je bračni drug kao radnik u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove na radu u diplomatskom, odnosno konzularnom predstavništvu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, radni odnos miruje u odnosnom organu, odnosno organizaciji za sve vreme dok je sa svojim bračnim drugom u inostranstvu.
Za vreme odsustvovanja sa rada bez naknade ličnog dohotka, odnosno odsustvovanja sa rada bez krivice radnika (odsluženje vojnog roka, odlazak na rad u inostranstvo u okviru međunarodne tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje i dr.), prava i obaveze radnika miruju, ako za pojedina prava i obaveze zakonom, odnosno samoupravnim opštim aktom kojim se uređuje radni odnos nije drukčije određeno.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, može odlučiti da se radnik u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji rasporedi na drugi zadatak, odnosno posao, koji odgovara njegovoj stručnoj spremi, u skladu sa kriterijumima utvrđenim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Radni odnos u saveznom organu uprave ili saveznoj organizaciji može se zasnovati bez javnog konkursa, odnosno javnog oglasa i sa radnikom iz drugog saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, odnosno društvenog preduzeća i radne organizacije društvenih delatnosti, ako se o tome sporazumeju funkcioneri koji rukovode tim saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, odnosno funkcioner koji rukovodi tim saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i nadležni organ u tim preduzećima, odnosno organizacijama i ako na to pristane radnik.
U slučaju iz st. 1 i 2 ovog člana, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, odlučuje.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, po pribavljenom mišljenju radne zajednice može, kad to potrebe službe zahtevaju, privremeno rasporediti radnika, uz njegovu saglasnost, na zadatke i poslove za koje se traži niža stručna sprema od one koju radnik ima i kraće radno iskustvo predviđeno za obavljanje zadataka i poslova koje je radnik ranije obavljao - dok traju te potrebe, a najduže za šest meseci.
U slučaju iz stava 1 ovog člana, radnik ima pravo na lični dohodak koji bi ostvario da je radio na zadacima i poslovima na koje je bio raspoređen, ako je to za njega povoljnije.
Ako potrebe saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije zahtevaju, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom može, po pribavljenom mišljenju radne zajednice, rasporediti radnika na druge zadatke i poslove u istom organu, odnosno organizaciji koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice utvrđuju se slučajevi i uslovi pod kojima radnik može da se rasporedi na druge zadatke i poslove.
Premeštaj radnika na rad iz jednog mesta u drugo mesto vrši se uz pristanak radnika, ako u skladu sa prirodom delatnosti saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije zakonom nije drukčije određeno.
Na osnovu sporazuma između funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i funkcionera koji rukovodi nadležnim organom uprave u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, radnik može, uz njegov pristanak, biti upućen na rad na određeno vreme u organ uprave u toj republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Prava i obaveze iz radnog odnosa radnik iz stava 1 ovog člana ostvaruje u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji iz koje se upućuje na rad.
Sporazumom funkcionera iz stava 1 ovog člana uređuje se u kom organu radnik ostvaruje lični dohodak i odgovarajuće naknade.
Po prestanku rada iz stava 1 ovog člana radnik ima pravo da se vrati na rad u isti savezni organ uprave, odnosno saveznu organizaciju i da bude raspoređen na zadatke i poslove koje je obavljao pre upućivanja na rad ili na zadatke i poslove koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu, u roku od 30 dana od dana prestanka rada u organu uprave u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Ako radnik ne obavlja na zadovoljavajući način zadatke i poslove, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom može radnika rasporediti, bez njegovog pristanka, na druge zadatke i poslove u istom organu, odnosno organizaciji, koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi, ako su ti zadaci i poslovi utvrđeni aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Rešenje o raspoređivanju radnika u slučaju iz stava 1 ovog člana donosi funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, po pribavljenom mišljenju posebne komisije za ocenu rada odnosnog radnika, koju obrazuje taj funkcioner, po pribavljenom mišljenju radne zajednice.
Članovi komisije moraju imati najmanje isti stepen stručne spreme kao radnik iz stava 1 ovog člana.
Protiv rešenja o raspoređivanju u slučaju iz stava 1 ovog člana radnik može izjaviti žalbu Saveznom izvršnom veću.
Žalba ne odlaže izvršenje rešenja.
Radniku iz stava 1 ovog člana prestaje radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ako ne prihvati da izvršava zadatke i poslove na koje je raspoređen ili ako u tom organu, odnosno organizaciji nema upražnjenih zadataka i poslova koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi na koje bi taj radnik mogao biti raspoređen.
9. Zaštita žena, omladine i invalida
Zaštita žena, omladine i invalida zaposlenih u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, ostvaruje se saglasno zakonu republike, odnosno autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalazi sedište saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice.
Sredstva za organizovanje zaštite na radu obezbeđuju se u predračunu saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, na osnovu mišljenja radne zajednice, određuje način sprovođenja i organizovanja zaštite na radu i prava, dužnosti i odgovornosti radnika u vezi sa zaštitom na radu, saglasno zakonu republike, odnosno autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalazi sedište saveznog organa uprave, savezne organizacije, područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice.
Disciplinska odgovornost radnika
Radnik u saveznom organu uprave, odnosno u saveznoj organizaciji disciplinski je odgovoran za povredu radne dužnosti.
Krivična odgovornost i odgovornost radnika za privredne prestupe i prekršaje ne isključuje disciplinsku odgovornost radnika, ako ista radnja predstavlja i povredu radne dužnosti.
Povreda radne dužnosti može biti teža ili lakša.
Težom povredom radne dužnosti, u smislu ovog zakona, smatraju se naročito:
1) neizvršavanje ili nesavesno i nemarno vršenje poverenih zadataka i poslova;
2) zloupotrebe ili prekoračenja ovlašćenja;
3) odavanje državne, vojne, službene i poslovne tajne, odnosno povrede propisa o čuvanju tih tajni;
4) izvršavanje radnje koja predstavlja krivično delo izvršeno na radu ili u vezi s radom ili kojim se, zbog nečasnih pobuda pod kojima je izvršeno, teže povredi ugled saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije;
5) nedavanje podataka ili davanje netačnih podataka državnim organima, organizacijama udruženog rada, samoupravnim i drugim organizacijama i zajednicama, društvenim organizacijama, udruženjima i građanima, ako je davanje podataka predviđeno zakonom ili propisom donesenim na osnovu zakona;
6) sprečavanje organizacija, zajednica, udruženja i građana iz tačke 5 ovog stava da koriste svoja prava da podnesu zahteve, žalbe i druge podneske;
7) prouzrokovanje veće materijalne štete saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ako je ona učinjena iz nehata;
8) vršenje poslova koji su nespojivi sa zadacima i poslovima radnika i prirodom delatnosti i specifičnošću poslova;
9) rukovođenje političkim ubeđenjima i njihovo izražavanje i zastupanje u vršenju poslova i zadataka iz člana 101a stav 2 ovog zakona;
10) neopravdani izostanak s posla duži od tri dana uzastopno;
11) učestano vršenje lakših povreda radne dužnosti.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice određuje se šta se smatra lakšom povredom radne dužnosti.
Za povredu radne dužnosti mogu se izreći sledeće mere:
1) opomena;
2) javna opomena;
3) raspored na druge zadatke i poslove u trajanju od jednog do šest meseci;
4) novčana kazna;
5) prestanak radnog odnosa.
Opomena se saopštava radniku kome je izrečena, a o izricanju javne opomene obaveštava se i radna zajednica.
Radnik kome je izrečena mera rasporeda na druge zadatke i poslove, raspoređuje se na druge zadatke i poslove u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi.
Novčana kazna može se izreći u iznosu od 10% od mesečne akontacije ličnog dohotka radnika, s tim da ukupan zbir mesečnih kazni u jednom mesecu ne može preći iznos od 20% od mesečne akontacije ličnog dohotka radnika.
Sredstva naplaćena od novčanih kazni radnika unose se u budžet federacije.
Mere iz stava 1 tač. 3), 4) i 5) ovog člana mogu se izreći samo za težu povredu radne dužnosti.
Pri izricanju mere za povredu radne dužnosti uzimaju se u obzir naročito: težina povrede i njene posledice; stepen odgovornosti radnika; uslovi pod kojima je povreda učinjena; raniji rad i ponašanje radnika; značaj delatnosti i druge okolnosti koje mogu biti od uticaja za izricanje mere.
Mere za teže povrede radne dužnosti izriče disciplinska komisija u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, a za lakše povrede radne dužnosti - funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, ako saveznim zakonom nije drukčije određeno.
Disciplinsku komisiju obrazuje radna zajednica saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, ako zakonom nije drukčije određeno.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice određuju se sastav i način rada disciplinske komisije.
Predlog za pokretanje postupka za utvrđivanje odgovornosti radnika zbog teže povrede radne dužnosti podnosi funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Predlog može podneti javni tužilac ako je u pitanju povreda radne dužnosti utvrđena u toku krivičnog postupka.
Inicijativu za podnošenje predloga za pokretanje postupka iz stava 1 ovog člana može pokrenuti radna zajednica, organ samoupravne kontrole, organizacija sindikata u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji i rukovodilac organizacione jedinice u kojoj radnik radi.
Protiv rešenja funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, kojim je izrečena mera zbog lakše povrede radne dužnosti, može se izjaviti žalba drugostepenoj disciplinskoj komisiji, koja se obrazuje pri Saveznom izvršnom veću. Žalba se podnosi u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja.
Rešenje doneseno po žalbi je konačno.
Protiv odluke disciplinske komisije, kojom je izrečena mera zbog teže povrede radne dužnosti, može se izjaviti žalba komisiji iz stava 1 ovog člana.
Žalba iz stava 3 ovog člana izjavljuje se u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja. Žalbu može izjaviti i sindikat.
Drugostepena disciplinska komisija rešava u sednici.
Drugostepena disciplinska komisija sastoji se od predsednika i četiri člana. Predsednik komisije ima zamenika.
Predsednika komisije i dva člana i njihove zamenike imenuje Savezno izvršno veće, a dva člana komisije i njihove zamenike delegira radna zajednica saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije u kojoj radi radnik koji je podneo žalbu.
Generalni sekretar Saveznog izvršnog veća obezbeđuje vršenje stručnih i administrativnih poslova za potrebe drugostepene disciplinske komisije.
Postupak za utvrđivanje odgovornosti radnika zbog povrede radne dužnosti je hitan.
Radniku mora biti dostavljen predlog za pokretanje postupka pred disciplinskom komisijom.
Radnik mora biti saslušan pred disciplinskom komisijom i mora mu se omogućiti odbrana.
O pokretanju postupka pred disciplinskom komisijom mora biti obavešten sindikat.
Postupak za utvrđivanje odgovornosti radnika zbog povrede radne dužnosti je javan.
Izuzetno, javnost se može isključiti ako se na pretresu razmatraju dokumenti i podaci koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu.
Na zahtev, odnosno uz pristanak radnika sindikat ga može zastupati u postupku pred disciplinskom komisijom.
Postupak za utvrđivanje odgovornosti radnika za povredu radne dužnosti ne može se pokrenuti ni voditi kad istekne šest meseci od dana kada je povreda izvršena, ako zakonom nije drukčije određeno. Ako povreda predstavlja krivično delo, rok zastarelosti teče od dana saznanja za povredu i učinioca, ako zakonom nije drukčije određeno.
Ako radnik u roku od jedne godine od dana pravnosnažnosti rešenja kojim je izrečena mera zbog lakše povrede radne dužnosti, odnosno u roku od dve godine od dana pravnosnažnosti odluke kojom je izrečena mera zbog teže povrede radne dužnosti ne učini novu povredu radne dužnosti - izrečena mera se briše iz službene evidencije.
Postupak zbog teže povrede radne dužnosti sprovodi se shodno načelima krivičnog postupka.
Rukovodeći radnici u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće odgovaraju disciplinski Saveznom izvršnom veću, shodno odredbama ovog zakona o disciplinskoj odgovornosti radnika.
Savezno izvršno veće utvrđuje način shodne primene odredaba ovog zakona navedenih u stavu 1 ovog člana.
Radnik može biti privremeno udaljen sa zadataka i poslova i raspoređen na druge zadatke i poslove ili privremeno udaljen iz saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije:
1) ako bude zatečen u vršenju teže povrede radne dužnosti;
2) ako je protiv njega pokrenut postupak zbog povrede radne dužnosti za koju se može izreći mera raspoređivanja na zadatke i poslove ili mera prestanka radnog odnosa;
3) ako je protiv radnika pokrenut krivični postupak zbog krivičnog dela učinjenog na radu ili u vezi s radom;
4) u drugim slučajevima kad je to neophodno da bi se sprečilo ponavljanje vršenja povreda radne dužnosti, odnosno krivičnog dela.
Radnik će biti privremeno udaljen iz saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije ako je zbog krivičnog dela stavljen u pritvor.
Za vreme udaljenja iz saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije radniku pripada naknada ličnog dohotka u visini utvrđenoj samoupravnim opštim aktom radne zajednice ili odlukom Saveznog izvršnog veća, koja ne može biti manja od jedne trećine prosečne akontacije ličnog dohotka za poslednja tri meseca pre udaljenja, a ako radnik izdržava porodicu, naknada ne može biti manja od jedne polovine prosečne akontacije ličnog dohotka za poslednja tri meseca pre udaljenja.
Ako krivični postupak protiv radnika bude obustavljen pravnosnažnom sudskom odlukom ili ako optužba protiv njega bude odbijena, ali ne zbog nenadležnosti suda, radniku za vreme udaljenja iz saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije pripada pun iznos akontacije ličnog dohotka koji bi za to vreme ostvario prema osnovima i merilima koji su utvrđeni za zadatke i poslove koje je obavljao, uključujući i iznos ličnog dohotka koji je trebalo da ostvari po završnom računu.
Rešenje o udaljenju donosi funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Udaljenje radnika po odredbama čl. 382 i 383 ovog zakona može trajati najduže do odluke o utvrđivanju odgovornosti zbog povrede radne dužnosti ili do odluke suda o krivičnoj odgovornosti.
Materijalna odgovornost radnika
Postojanje štete koju radnik u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, na radu ili u vezi sa radom pričini organu, odnosno organizaciji, građaninu, organizaciji udruženog rada, drugoj samoupravnoj organizaciji ili zajednici ili drugom licu, njenu visinu i okolnosti pod kojima je nastala, utvrđuje posebna komisija koju obrazuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Iz opravdanih razloga radnik se može delimično ili u celini osloboditi plaćanja naknade štete koju je na radu ili u vezi sa radom prouzrokovao saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji u kojoj radi, kao i iznosa koji je federacija isplatila trećim licima po osnovu odgovornosti za naknadu štete koju im je radnik u saveznom organu, odnosno saveznoj organizaciji pričinio.
Rešenje o oslobađanju od naknade štete iz stava 1 ovog člana donosi funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, po pribavljenom mišljenju radne zajednice.
Radnik se ne može osloboditi plaćanja naknade štete ako je štetu učinio namerno.
Ako radnik ne naknadi utvrđenu štetu, postupak za naknadu štete pokrenuće se pred nadležnim sudom.
Ako radnik pretrpi štetu na radu ili u vezi sa radom, ima pravo da od saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije zahteva naknadu štete, po opštim načelima o odgovornosti za štetu.
Ako savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija u propisanom roku ne naknadi štetu, radnik ima pravo da naknadu štete zahteva pred sudom udruženog rada.
Radniku prestaje radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji:
1) ako pismeno izjavi da ne želi da radi u tom organu, odnosno organizaciji;
2) po osnovu sporazuma u pismenom obliku između radnika i saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije;
3) ako odbije da vrši zadatke i poslove na koje se raspoređuje, a koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu (član 360);
4) ako odbije da radi na drugim odgovarajućim zadacima i poslovima na koje je raspoređen zbog toga što na zadovoljavajući način nije obavljao određene zadatke i poslove (član 362 st. 1 i 6);
5) na osnovu pravnosnažne odluke disciplinske komisije kojom mu je izrečena mera prestanka radnog odnosa;
6) ako su se stekli uslovi iz člana 91 st. 1 i 2 ovog zakona - danom dostavljanja pravnosnažne presude kojom je radnik osuđen na kaznu zatvora dužu od šest meseci;
7) ako su se stekli uslovi iz člana 101a ovog zakona.
Radniku može prestati radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ako je prilikom stupanja u radni odnos prećutao ili dao neistinite podatke, a ti su podaci bitni za izvršavanje poslova, odnosno zadataka radi kojih je zasnovao radni odnos.
U slučaju iz tač. 1), 3) i 4) stava 1 ovog člana, radnik se razrešava po isteku vremena za koje ima pravo i dužnost da ostane na radu.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom može odlučiti da radnik prestane da radi i pre isteka vremena za koje je imao pravo i bio dužan da ostane na radu. U tom slučaju radnik ima sva prava iz radnog odnosa do isteka vremena za koje bi imao pravo i dužnost da ostane na radu.
Samoupravnim opštim aktom radne zajednice utvrđuje se koliko vremena radnik ima pravo i dužnost da ostane na radu u slučajevima iz tač. 1), 3) i 4) stava 1 ovog člana, s tim da na radu ne može da ostane duže od šest meseci.
Radniku koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme prestaje radni odnos danom izvršenja zadataka i poslova, istekom određenog roka ili danom povratka odsutnog radnika.
U toku vremena u kome je radnik dužan da ostane na radu u smislu člana 388 ovog zakona, radnik ima pravo da odsustvuje sa rada da bi našao novo zaposlenje, a vreme i dužina vremena za koje radnik može biti odsutan sa rada utvrđuje se samoupravnim opštim aktom radne zajednice.
Vreme iz stava 1 ovog člana ne može biti kraće od 10 časova nedeljno. Radnik za to vreme ima pravo na naknadu ličnog dohotka koja odgovara ličnom dohotku koji bi primao da je za to vreme bio na radu.
Radniku prestaje radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji po sili zakona kad navrši 40 godina staža osiguranja (muškarac), odnosno 35 godina staža osiguranja (žena) ili kad navrši 65 godina života (muškarac), odnosno 60 godina života (žena) i najmanje 20 godina staža osiguranja.
Radnik - žena može, na osnovu pismenog zahteva, ostati u radnom odnosu i posle ispunjenja uslova iz stava 1 ovog člana, a najviše do navršenih 40 godina staža osiguranja ili do navršenih 65 godina života i 20 godina staža osiguranja.
Radniku koji uslov iz stava 1 ovog člana ispuni od 1. januara do 30. juna tekuće godine, prestaje radni odnos 30. juna, a radniku koji taj uslov ispuni od 1. jula do 31. decembra - prestaje radni odnos 31. decembra tekuće godine.
Odredbe st. 1 do 3 ovog člana odnose se i na funkcionere u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće i rukovodeće radnike koje postavlja Savezno izvršno veće.
Radniku prestaje radni odnos po sili zakona ako mu je, po odredbama zakona, odnosno po pravnosnažnoj odluci suda ili drugog organa zabranjeno da vrši određene poslove, odnosno zadatke, a ne može mu se obezbediti vršenje drugih poslova, odnosno zadataka - danom dostavljanja pravnosnažne odluke saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji.
Radniku prestaje radni odnos ako zbog izdržavanja kazne zatvora mora biti odsutan duže od šest meseci danom stupanja na izdržavanje kazne.
Radniku prestaje radni odnos ako mu bude izrečena mera bezbednosti, vaspitna ili zaštitna mera u trajanju dužem od šest meseci i zbog toga mora da bude odsutan sa rada - danom početka primenjivanja takve mere.
Savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija dužna je da radniku, danom prestanka radnog odnosa, vrati uredno popunjenu radnu knjižicu.
Savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija dužna je da svaki prestanak radnog odnosa radnika prijavi nadležnoj organizaciji za zapošljavanje, najdocnije u roku od pet dana od dana donošenja odluke o prestanku rada, odnosno od dana kada je radnik saopštio da istupa iz organa, odnosno organizacije.
13. Prava radnika u slučaju ukidanja zadataka i poslova i ukidanja organa
Ako su opštim aktima o organizaciji i radu i o sistematizaciji zadataka i poslova u saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama ukinuti pojedini zadaci i poslovi zbog smanjenja njihovog obima, radnici koji su radili na odnosnim zadacima i poslovima rasporediće se na druge zadatke i poslove koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu, u istom ili drugom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, ako se o tome sporazumeju funkcioneri koji rukovode tim organima, odnosno organizacijama.
Ako se radnici iz stava 1 ovog člana ne mogu rasporediti na zadatke i poslove u istom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, niti na zadatke i poslove u drugom saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, oni ostaju neraspoređeni.
Prava iz radnog odnosa radnici iz stava 2 ovog člana ostvaruju u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji u kojoj su do tada radili, na način i pod uslovima koji su propisani za radnike ukinutih saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija.
Radnicima iz stava 2 ovog člana mogu se, dok su neraspoređeni poveravati određeni poslovi u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji u kojoj ostvaruju prava iz radnog odnosa, koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu.
Ako se ukine savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija, odluku o raspoređivanju funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, njegovog zamenika i rukovodećih radnika koje je postavilo Savezno izvršno veće - donosi Savezno izvršno veće.
Savezni organi uprave, odnosno savezne organizacije, u čiji delokrug prelaze poslovi ukinutog saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, preuzeće radnike koji su radili u tim organima, odnosno organizacijama na dan donošenja akta o ukidanju tih organa, odnosno organizacija. Preuzimanje radnika vrši se istovremeno sa preuzimanjem odnosnih poslova.
Radnicima koji ne budu preuzeti, odnosno raspoređeni u smislu stava 2 ovog člana, prestaće radni odnos u skladu sa odredbama ovog zakona. Radni odnos će prestati i radnicima koji budu preuzeti, ali ne budu raspoređeni u skladu sa novim aktom o sistematizaciji zadataka i poslova.
Radnici iz stava 3 ovog člana ostvaruju svoja prava kod organa, odnosno službe koju odredi Savezno izvršno veće.
Za radnike iz stava 3 ovog člana koji imaju do 15 godina radnog staža otkazni rok iznosi jednu godinu, a za radnike sa dužim stažom - dve godine.
Savezno izvršno veće ili organ koji ono ovlasti može radnike na koje se odnose odredbe st. 1 do 5 ovog člana rasporediti na rad u savezne organe uprave, savezne organizacije i stručne i druge službe Veća, na zadatke i poslove koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi. Ako radnik ne prihvati ponuđene zadatke i poslove, prestaje mu radni odnos.
Radnici iz čl. 393 i 394 zakona imaju pravo na naknadu ličnog dohotka u visini njihovog ličnog dohotka ostvarenog u poslednjem mesecu u kome su ostali neraspoređeni. Tim radnicima pripadaju povećanja naknade ličnog dohotka srazmerno povećanju koje važi za radnike raspoređene na zadatke i poslove, kao i druga lična primanja utvrđena za radnike u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama.
Savezni organ uprave, odnosno savezna organizacija u kojoj radnik ne može da se rasporedi, može radi ostvarivanja prava na penziju da mu dokupi staž koji nedostaje za sticanje starosne penzije, u smislu člana 21 Zakona o osnovnim pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, ali najviše do pet godina, pod uslovom i na način utvrđen samoupravnim opštim aktom samoupravne interesne zajednice penzijskog i invalidskog osiguranja ili drugog oblika organizovanja, u skladu sa zakonom.
Radnik koji ne može da se rasporedi, a koji se sa saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom pismeno sporazume da mu prestane radni odnos u tom organu, odnosno organizaciji, ima pravo na otpremninu u visini od 24 prosečna mesečna lična dohotka koja je ostvario u poslednja tri meseca pre ostvarivanja prava na otpremninu.
Radnik ima pravo na otpremninu, u smislu stava 1 ovog člana, pod uslovima da ta sredstva upotrebi za:
1) osnivanje, odnosno ulaganje sredstava u preduzeće, radnju, poljoprivredno gazdinstvo i dr;
2) ulaganje sredstava u drugu organizaciju koja posluje sredstvima u društvenoj svojini radi stvaranja uslova za njegovo zapošljavanje.
Prava iz stava 1 ovog člana ne pripadaju radniku koji je ispunio uslove za ostvarivanje prava na penziju u smislu propisa o penzijskom i invalidskom osiguranju.
Smatra se da je radnik kome je isplaćena otpremnina u smislu stava 1 ovog člana ostvario pravo na rad za period od dvostruko više meseci u odnosu na broj meseci za koje mu je isplaćena otpremnina, pa mu za taj period organizacija nadležna za zapošljavanje neće posredovati u zapošljavanju u organizaciji koja posluje sredstvima u društvenoj svojini.
Radnik ostvaruje pravo na otpremninu, u smislu stava 1 ovog člana, danom utvrđenim u sporazumu o prestanku radnog odnosa.
Funkcionerima i rukovodećim radnicima koje postavlja Savezno izvršno veće iz člana 249 Zakona i radnicima iz čl. 394 i 395 Zakona, ako ne može da se obezbedi ni jedno od prava utvrđenih u čl. 394b i 394v ovog zakona, prestaje radni odnos u rokovima, na način i pod uslovima predviđenim u čl. 249, 394 i 395 Zakona.
Sredstva potrebna za ostvarivanje prava iz čl. 394b i 394v ovog zakona obezbeđuju se u budžetu federacije.
Radnik u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, kad to zahtevaju naročite potrebe službe, može biti stavljen na raspolaganje rešenjem Saveznog izvršnog veća, na predlog funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Radnik iz stava 1 ovog člana može biti na raspolaganju dok ne bude raspoređen na druge zadatke i poslove ili dok ne zasnuje radni odnos u drugom organu, odnosno organizaciji, ili dok mu ne prestane radni odnos po drugom osnovu, ali najduže dve godine. Ako radnik za to vreme ne zasnuje radni odnos u drugom organu ili organizaciji, prestaje mu radni odnos u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji.
Radnik ima pravo, dok se nalazi na raspolaganju, na naknadu ličnog dohotka u visini njegovog ličnog dohotka ostvarenog u poslednjem mesecu u kome je stavljen na raspolaganje. Tom radniku pripadaju povećanja naknade ličnog dohotka srazmerno povećanju koje važi za radnike raspoređene na zadatke i poslove, kao i druga lična primanja utvrđena za radnike u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama.
Vreme provedeno na raspolaganju smatra se kao vreme provedeno na radu.
Radnici iz stava 1 ovog člana ostvaruju prava iz rada i po osnovu rada u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji ili stručnoj službi Saveznog izvršnog veća koju odredi Savezno izvršno veće.
Na radnike na raspolaganju primenjuju se odredbe čl. 394b i 394v ovog zakona.
Radnici koji su ostali neraspoređeni i radnici koji su stavljeni na raspolaganje imaju, pod jednakim uslovima, prvenstvo pri zasnivanju radnog odnosa u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, bez obzira da li se popunjavanje vrši na osnovu javnog konkursa ili javnog oglasa.
Savezno izvršno veće ili organ koji ono ovlasti može, po pribavljenom mišljenju funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, radnike iz stava 1 ovog člana rasporediti bez konkursa, odnosno javnog oglasa na zadatke i poslove u saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji, koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu.
Savezno izvršno veće ili organ koji ono ovlasti može, pod uslovima iz stava 2 ovog člana, radnike koji su stavljeni na raspolaganje privremeno raspoređivati u savezne organe uprave, odnosno savezne organizacije na zadatke i poslove koji odgovaraju njihovoj stručnoj spremi i radnom iskustvu.
Radniku koji ne prihvati raspoređivanje u smislu stava 2 ovog člana odnosno koji odbije da radi na zadacima i poslovima iz stava 3 ovog člana, prestaje radni odnos.
Radnik ima pravo prigovora protiv svakog rešenja kojim se odlučuje o njegovim pravima i dužnostima u vezi sa radnim odnosom.
Prigovor se podnosi u roku od 15 dana od dana prijema rešenja, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Organ koji je doneo rešenje protiv koga je prigovor podnesen dužan je da razmotri navode u prigovoru i da donese rešenje.
Ako je rešenje doneo funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom, o prigovoru će se prethodno pribaviti mišljenje radne zajednice, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Rešenje koje se donosi povodom podnesenog prigovora konačno je.
Protiv konačnih odluka donetih od strane samoupravnih i drugih organa, radnik ima pravo i na zaštitu svojih samoupravnih prava pred sudovima udruženog rada, drugim samoupravnim organima i sudovima, u skladu sa zakonom.
Svoja prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa koji nisu uređeni ovim zakonom radnici u radnim zajednicama saveznih organa uprave i saveznih organizacija ostvaruju shodno republičkom, odnosno pokrajinskom zakonu o radnim odnosima koji se primenjuje na teritoriji na kojoj se nalazi sedište saveznog organa uprave, savezne organizacije, područnog organa, odnosno područne organizacione jedinice u kojoj ti radnici rade.
VIII SREDSTVA ZA RAD SAVEZNIH ORGANA UPRAVE I SAVEZNIH ORGANIZACIJA
Sredstva za rad saveznih organa uprave i saveznih organizacija obezbeđuju se u budžetu federacije, u skladu sa odredbama ovog zakona i propisima donesenim na osnovu zakona.
Savezni organi uprave i savezne organizacije mogu ostvarivati prihode svojom delatnošću, ako je to predviđeno zakonom ili propisom donesenim na osnovu zakona.
Sredstva za rad saveznih organa uprave i saveznih organizacija utvrđuju se zavisno od značaja, obima, vrste i složenosti zadataka i poslova utvrđenih u programu rada organa, uslova rada, kao i rezultata rada koje ostvaruju svojom ulogom u razvijanju društvene proizvodnosti rada i socijalističkih društvenih odnosa.
Sredstva za rad saveznih organa uprave i saveznih organa čine:
1) sredstva iz kojih radnici radne zajednice stiču dohodak radne zajednice;
2) sredstva za materijalne troškove;
3) sredstva za posebne namene;
4) sredstva opreme.
Sredstva za ličnu potrošnju su sredstva za lične dohotke radnika.
Sredstva za zajedničku potrošnju čine nepokretne i pokretne stvari namenjene za zadovoljavanje zajedničkih potreba radnika, novčana sredstva namenjena za izgradnju i nabavku takvih stvari, kao i sredstva za druge zajedničke potrebe radnika.
Sredstvima za materijalne troškove vrši se plaćanje troškova koji nastanu potrošnjom materijala ili korišćenjem usluga u vezi sa radom saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija, kao i naknada radnicima u vezi s njihovim radom.
Saveznim organima uprave i saveznim organizacijama mogu se obezbediti sredstva za posebne namene, koje služe za podmirivanje određenih posebnih potreba i izvršavanje posebnih zadataka koji su vezani za delatnost saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
Sredstva opreme čine pokretne stvari neophodne za rad saveznih organa uprave i saveznih organizacija i novčana sredstva namenjena za nabavku opreme.
1. Sredstva za materijalne troškove
Sredstva za materijalne troškove služe za:
1) nabavku potrošnog materijala, sitnog inventara i ogreva; troškove za osvetljenje i održavanje čistoće u poslovnim prostorijama; troškove za poštansko-telefonsko-telegrafske usluge, zakup i redovno održavanje poslovnih prostorija;
2) nabavku stručnih publikacija i literature i štampanje službenog materijala;
3) isplatu putnih i drugih troškova koji predstavljaju lična primanja, a koji se po posebnim propisima priznaju saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji u materijalne troškove;
4) isplatu troškova osiguranja i održavanja sredstava opreme;
5) isplatu drugih troškova potrebnih za vršenje delatnosti saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija;
6) naknadu za delimično pokriće izdataka za ishranu radnika u toku rada.
Visina sredstava za materijalne troškove obezbeđuje se saveznim organima uprave i saveznim organizacijama na način i pod uslovima utvrđenim u članu 129 ovog zakona.
O korišćenju sredstava za materijalne troškove odlučuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Sredstva za posebne namene obezbeđuju se saveznim organima uprave, odnosno saveznim organizacijama:
1) za podmirenje određenih posebnih potreba u vezi sa radom saveznih organa uprave i saveznih organizacija;
2) za finansiranje neprivrednih investicija;
3) za lične dohotke i druge naknade funkcionerima;
4) za naknade po ugovorima sa naučnoistraživačkim i drugim organizacijama i pojedincima;
5) za naknade koje se isplaćuju radnicima na osnovu odluke funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom;
6) za dopunsko stručno obrazovanje radnika, u skladu sa posebnim programima obrazovanja;
7) za namene koje se ne finansiraju iz drugih sredstava.
O korišćenju sredstava za posebne namene odlučuje funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Sredstva opreme su inventar i druge pokretne stvari koje saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji služe za vršenje njihove delatnosti čiji je vek trajanja pod normalnim uslovima korišćenja duži od jedne godine.
Savezno izvršno veće može propisati i druge uslove pod kojima pokretne stvari čine sredstva opreme.
Sredstva opreme čine i novčana sredstva namenjena za nabavku opreme.
Ako je propisom uvedena amortizacija sredstava opreme, sredstva amortizacije čine sredstva opreme.
Savezni organi uprave odnosno savezne organizacije mogu pravo u pogledu korišćenja, upravljanja i raspolaganja inventara ili drugih pokretnih stvari koje čine sredstva opreme preneti bez naknade na drugi savezni organ odnosno drugu saveznu organizaciju.
Savezni organi uprave, odnosno savezne organizacije mogu pokretne stvari koje čine sredstva opreme prodati, dati na poslugu ili u zakup organu uprave druge društveno-političke zajednice, organizaciji udruženog rada, samoupravnoj i drugoj organizaciji i zajednici i udruženju.
Stvar koja se nije mogla prodati organu, organizaciji, zajednici ili udruženju iz stava 2 ovog člana, može se prodati građaninu na osnovu nadmetanja, ako po važećim propisima građanin može steći svojinu na takvu stvar.
Savezni organi uprave, odnosno savezne organizacije mogu pokretne stvari, koje čine sredstva opreme rashodovati, ako su usled dotrajalosti ili drugih uzroka postale neupotrebljive.
Savezni organ uprave i savezna organizacija mogu sredstva opreme koristiti zajedno sa drugim saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom ili organom uprave druge društveno-političke zajednice, sa organizacijom udruženog rada, samoupravnom i drugom organizacijom i zajednicom ili udruženjem.
U slučaju iz stava 1 ovog člana, zajedničko korišćenje sredstava opreme reguliše se ugovorom.
Savezno izvršno veće može odrediti da je zajedničko korišćenje pojedinih sredstava opreme obavezno za sve savezne organe uprave i savezne organizacije ili za dva ili više saveznih organa uprave, odnosno saveznih organizacija i odrediti način zajedničkog korišćenja sredstava opreme.
Odredbe čl. 411 i 412 ovog zakona shodno se primenjuju i kad se saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji daju na korišćenje nepokretne stvari.
Prenošenje prava korišćenja, davanja u zakup i prodaja nepokretnih stvari datih saveznom organu uprave, odnosno saveznoj organizaciji na korišćenje, vrši se prema saveznim propisima.
Savezno izvršno veće donosi bliže propise o materijalno-finansijskom poslovanju saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
IX PRIMENJIVANJE ODREDABA OVOG ZAKONA NA ODREĐENE ORGANE, SLUŽBE I ORGANIZACIJE U FEDERACIJI
Odredbe ovog zakona koje se odnose na obezbeđivanje javnosti u radu saveznih organa uprave (čl. 175 do 177) i ostvarivanje načela ravnopravnosti jezika i pisama naroda i narodnosti Jugoslavije u radu saveznih organa uprave (čl. 178 do 181) shodno se primenjuju na Savezni sud, Savezno javno tužilaštvo, Saveznog društvenog pravobranioca samoupravljanja, Savezno javno pravobranilaštvo, Savezno veće za prekršaje, Službu društvenog knjigovodstva Jugoslavije i druge samoupravne organizacije koje vrše poslove od interesa za ostvarivanje funkcija federacija, ako zakonom nije drukčije određeno.
Odredbe ovog zakona o pravima, obavezama i odgovornostima radnika u saveznim organima uprave (čl. 289 do 398) i o sredstvima za rad saveznih organa uprave i saveznih organizacija (čl. 399 do 414), odredbe o sticanju, utvrđivanju i raspoređivanju dohotka i raspodeli sredstava za lične dohotke i za zajedničku potrošnju (čl. 290a do 290ž i član 292a), odredbe o postavljanju funkcionera i rukovodećih radnika koje postavlja Savezno izvršno veće na osnovu javnog konkursa (čl. 32 do 37), odredbe o prestanku radnog odnosa sa pravom na penziju (čl. 46 do 53) i odredbe o dokupu staža i jednokratnoj pomoći - otpremnini (čl. 394a do 394d) shodno se primenjuju na radnike u organima, službama i organizacijama iz stava 1 ovog člana, ako zakonom nije drukčije određeno.
Odredbe ovog zakona navedene u st. 1 i 2 ovog člana, kao i odredbe o izboru i imenovanju funkcionera koje bira i imenuje Skupština SFRJ (čl. 193 i 237), odredbe o saveznim savetnicima u Saveznom izvršnom veću i odredbe o rukovodećim radnicima u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće (čl. 239 do 249), odredbe o prestanku radnog odnosa sa pravom na penziju (čl. 46 do 53) i odredbe o dokupu staža i jednokratnoj pomoći (otpremnini) - čl. 394a. do 394d) shodno se primenjuju i na savezne savetnike u Skupštini SFRJ i Predsedništvu SFRJ i rukovodeće radnike i druge radnike u stručnim i drugim službama Skupštine SFRJ, Predsedništva SFRJ i Saveznog izvršnog veća, saglasno potrebama i uslovima rada tih organa i službi.
Aktom o organizaciji i radu stručnih i drugih službi Skupštine SFRJ, Predsedništva SFRJ i Saveznog izvršnog veća uređuje se način shodne primene odredaba navedenih u stavu 3 ovog člana na te službe.
Odredbe ovog zakona primenjuju se i na radnike u diplomatskim i konzularnim predstavništvima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu.
Ovlašćuje se Savezno izvršno veće da donese propise o načinu obezbeđivanja sredstava za rad diplomatskih i konzularnih predstavništava Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Odredbe ovog zakona o aktima o organizaciji i radu i o sistematizaciji zadataka i poslova (čl. 92 do 96) primenjuju se i na Savezno veće za prekršaje, s tim što ove opšte akte donosi Savezno veće za prekršaje, u saglasnosti sa Saveznim izvršnim većem, a po pribavljenom mišljenju radne zajednice Saveznog veća za prekršaje.
Odredbe ovog zakona o opštim aktima o organizaciji i radu i o sistematizaciji zadataka i poslova (čl. 92 do 96) ne primenjuju se na Savezni sekretarijat za narodnu odbranu.
Odredbe ovog zakona o postavljenju i razrešenju radnika u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće (čl. 236 do 249) ne primenjuju se na vojna i građanska lica koja se nalaze na rukovodećim položajima u Saveznom sekretarijatu za narodnu odbranu, vojnim jedinicama i vojnim ustanovama Jugoslovenske narodne armije.
Prava, obaveze i odgovornosti vojnih i građanskih lica na službi u Saveznom sekretarijatu za narodnu odbranu, vojnim jedinicama i vojnim ustanovama i raspolaganje, korišćenje i upravljanje sredstvima Jugoslovenske narodne armije, uređuju se posebnim zakonom.
Odredbe st. 1 i 2 ovog člana odnose se i na savezne organe uprave i savezne organizacije u sastavu Saveznog sekretarijata za narodnu odbranu.
Do donošenja zakona o organizaciji i radu službi inostranih poslova federacije, odredbe člana 249 ovog zakona primenjivaće se na ambasadore koje postavlja Predsednik Republike, kao i na šefove diplomatskih predstavništava i generalne konzule Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, koje postavlja Savezno izvršno veće.
Funkcioneri koji su se na dan stupanja na snagu ovog zakona zatekli u saveznim organima uprave, saveznim organizacijama i službama Saveznog izvršnog veća na položaju podsekretara, pomoćnika funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, saveznom organizacijom, odnosno službom Veća i savetnika funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom i ambasadori u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove, nastavljaju da rade u istim organima, organizacijama i službama kao rukovodeći radnici koje postavlja Savezno izvršno veće, u smislu ovog zakona, dok ne budu razrešeni zbog isteka vremena za koje su postavljeni.
Ako su se na dan stupanja na snagu ovog zakona u pojedinim saveznim organima uprave zatekla dva ili više podsekretara, oni nastavljaju da rade u istim organima kao rukovodeći radnici koje postavlja Savezno izvršno veće, u smislu ovog zakona, do isteka vremena za koje su postavljeni.
Danom stupanja na snagu ovog zakona razrešavaju se savetnici Saveznog izvršnog veća.
Radnici koji su se na dan stupanja na snagu ovog zakona zatekli na radu u saveznim organima uprave, saveznim organizacijama i službama Saveznog izvršnog veća, a koji nemaju položen stručni ispit, odnosno dopunski ispit za zadatke i poslove koje obavljaju, dužni su da taj ispit polože u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu propisa o stručnoj spremi i stručnom obrazovanju radnika u saveznom organu uprave, saveznoj organizaciji, odnosno službi Veća.
Radnici iz člana 421 ovog zakona koji nisu položili stručni, odnosno dopunski ispit za zadatke i poslove koje obavljaju, dužni su da taj ispit polože u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Radniku koji u roku iz stava 1 ovog člana ne položi stručni, odnosno dopunski ispit, prestaje radni odnos po sili zakona.
Pod stručnom spremom, u smislu člana 88 ovog zakona, podrazumeva se i stručna sprema koja je po dosadašnjim propisima priznata radnicima koji su se na dan stupanja na snagu ovog zakona zatekli u saveznim organima uprave, saveznim organizacijama i službama Saveznog izvršnog veća.
Radnici koji su se na dan stupanja na snagu ovog zakona zatekli u saveznim organima uprave, saveznim organizacijama i službama Saveznog izvršnog veća na zadacima i poslovima za koje nemaju potrebnu školsku spremu, ali su dugogodišnjim radom dokazali stručnu osposobljenost za obavljanje tih zadataka i poslova, mogu ostati na tim zadacima i poslovima.
Savezno izvršno veće propisuje uslove i način utvrđivanja stručne sposobnosti u smislu stava 2 ovog člana, kao i organe nadležne za utvrđivanje te sposobnosti.
Statuti radnih zajednica saveznih organa uprave, saveznih organizacija i službi Saveznog izvršnog veća doneće se u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do roka iz stava 1 ovog člana uskladiće se sa odredbama ovog zakona i drugi samoupravni opšti akti radnih zajednica saveznih organa uprave, saveznih organizacija i službi Veća.
Savezno izvršno veće utvrdiće do 31. decembra 1979. godine opšta načela o unutrašnjoj organizaciji saveznih organa uprave i saveznih organizacija, u skladu sa članom 93 ovog zakona.
Funkcioneri koji rukovode saveznim organima uprave i saveznim organizacijama dužni su da donesu opšte akte o organizaciji i radu i opšte akte o sistematizaciji zadataka i poslova tih organa i organizacija, u skladu sa odredbama ovog zakona, u roku od tri meseca od dana utvrđivanja opštih načela iz stava 1 ovog člana, i da ih dostave na saglasnost Saveznom izvršnom veću.
Odredbe člana 390 ovog zakona o prestanku radnog odnosa po sili zakona primenjivaće se od 1. januara 1978. godine.
Radnicima u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koji do 31. decembra 1979. godine ispune uslove iz člana 390 stav 1 ovog zakona radni odnos prestaje 30. juna 1979. godine.
Odredbe stava 2 ovog člana primenjivaće se i na funkcionere u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće i rukovodeće radnike koje postavlja Savezno izvršno veće.
Radnik kome je priznat staž osiguranja sa uvećanim trajanjem može ostati u radnom odnosu do 30. juna 1986. godine i posle navršenih 40 godina staža osiguranja, a najduže do navršenih 60 godina života.
Izuzetno od odredbe stava 1 ovog člana, radnik raspoređen na zadatke i poslove inspektora - letača saobraćajne i poslovne avijacije koji je navršio 40 godina staža osiguranja može da ostane u radnom odnosu najduže do navršenih 60 godina života, uz prethodno pribavljeno mišljenje nadležnog organa o njegovoj psihofizičkoj sposobnosti za dalje obavljanje tih zadataka i poslova.
Odredba stava 2 ovog člana primenjuje se do 31. decembra 1988. godine.
Odredbe člana 17 ovog zakona primenjivaće se na radne zajednice koje vrše poslove za savezne organe uprave i savezne organizacije od 1. januara 1980. godine.
Odredba člana 17 ovog zakona koja se odnosi na poseban dodatak primenjivaće se od 1. jula 1986. godine.
U roku iz stava 1 ovog člana, društvenim dogovorom, zaključenim na osnovu člana 311 ovog zakona, utvrdiće se i zajednički kriterijumi za sticanje i raspoređivanje dohotka koji se stiče zbog prirode vršenja zadataka i poslova i zbog posebnih uslova rada opasnih za život i zdravlje radnika, dok se to štetno dejstvo ili opasnost ne otkloni.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na sticanje, utvrđivanje i raspoređivanje dohotka i raspodelu sredstava za lične dohotke i za zajedničku potrošnju radnika u radnim zajednicama saveznih organa uprave i saveznih organizacija primenjivaće se od dana stupanja na snagu propisa Saveznog izvršnog veća iz člana 18 ovog zakona najkasnije od 1. oktobra 1989. godine.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:
1) Zakon o Saveznom izvršnom veću ("Službeni list SFRJ", br. 21/74);
2) Zakon o saveznim organima uprave, saveznim savetima i saveznim organizacijama ("Službeni list SFRJ", br. 21/67, 50/69 i 25/70);
3) Zakon o saveznoj upravi ("Službeni list SFRJ", br. 7/65);
4) Osnovni zakon o sredstvima za rad organa uprave ("Službeni list SFRJ", br. 46/64, 57/65 i 1/67);
5) Zakon o društvenom dogovaranju i samoupravnom sporazumevanju o raspodeli dohotka i ličnih dohodaka u organima federacije ("Službeni list SFRJ", br. 40/73);
6) Zakon o primanju pripravnika u savezne organe ("Službeni list SFRJ", br. 27/69).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 21/82)
Član 13
Odredbe člana 12 ovog zakona primenjuju se i na radnika - ženu za koju je pokrenut postupak za prestanak radnog odnosa na osnovu člana 390 Zakona o osnovama sistema državne uprave i o Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave ("Službeni list SFRJ", br. 23/78), ako danom stupanja na snagu ovog zakona odluka o prestanku radnog odnosa nije postala pravnosnažna.
Član 15
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 18/95)
Član 25
Funkcioneri, odnosno rukovodeći radnici koji su stekli pravo na osnovu odredaba člana 249 Zakona o osnovama sistema državne uprave i o Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave ("Službeni list SFRJ", br. 23/78 i 21/82) nastavljaju da se koriste tim pravom posle stupanja na snagu ovog zakona do isteka vremena za koje su se mogli koristiti tim pravom, a najviše do jedne godine.
Član 26
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 18/89)
Član 22
Ovaj zakon stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 40/89)
Član 46
Radniku koji se na dan stupanja na snagu ovog zakona zatekne na radu u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama, u stručnim i drugim službama Saveznog izvršnog veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija, kad to nalaže potreba za racionalnijim i efikasnijim ostvarivanjem funkcija, zadataka i poslova saveznog organa uprave, odnosno savezne organizacije, može prestati radni odnos sa pravom na penziju ako ispunjava uslove za starosnu penziju propisane saveznim zakonom o osnovnim pravima iz penzijskog i invalidskog osiguranja ili ako je navršio 25 godina penzijskog staža.
Radniku može prestati radni odnos sa pravom na penziju, pod uslovima iz stava 1 ovog člana i kad svojim radom, stručnim i drugim sposobnostima ne može da odgovori zahtevima blagovremenog, racionalnog i efikasnog izvršavanja zadataka i poslova iz okvira funkcija organa, odnosno organizacija.
Član 47
Rešenje o prestanku radnog odnosa radnika po odredbama člana 46 ovog zakona donosi funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave, odnosno saveznom organizacijom.
Radniku prestaje radni odnos po odredbama člana 46 ovog zakona u roku od tri meseca od dana donošenja rešenja iz stava 1 ovog člana.
Protiv rešenja iz stava 1 ovog člana radnik može izjaviti žalbu Saveznom izvršnom veću u roku od 15 dana od dana prijema rešenja.
Protiv konačnog rešenja iz stava 3 ovog člana može se voditi upravni spor.
Čl. 48 i 49*
(Prestali da važe)
Član 50
Radnik kome prestaje radni odnos zbog odlaska u penziju po odredbama člana 46 ovog zakona ima pravo na otpremninu u visini i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
Član 51
Odredbe ovog zakona o prestanku radnog odnosa sa pravom na penziju odnose se i na funkcionere i rukovodeće radnike u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama koje postavlja Savezno izvršno veće.
Rešenje iz člana 47 ovog zakona za funkcionere i rukovodeće radnike koje postavlja Savezno izvršno veće donosi Veće.
Protiv rešenja iz stava 2 ovog člana može se voditi upravni spor.
Član 52
Prava stečena po odredbama člana 48 ovog zakona mogu se ograničiti ili prestati u slučajevima predviđenim odredbama člana 85 saveznog zakona kojim se uređuju osnovna prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja.
Član 53
Odredbe čl. 46 do 52 ovog zakona odnose se i na radnike i rukovodeće radnike u stručnim službama i drugim službama Saveznog izvršnog veća, saveznih organa uprave i saveznih organizacija.
Član 54
Odredbe čl. 46 do 53 ovog zakona primenjivaće se do 1. jula 1991. godine.
Član 56
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 42/90)
Član 47
U skladu s odredbama člana 28 (novi član 84a) ovog zakona postojeće organizacije u saveznim organima uprave i saveznim organizacijama prestaće da rade u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 48
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SRJ", br. 31/93)
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o osnovama sistema državne uprave i o
Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SRJ", br. 50/93)
Član 2
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".
Odredbe čl. 48 i 49 Zakona o izmenama i dopunama Zakona o osnovama
sistema državne uprave i o Saveznom izvršnom veću i saveznim organima uprave
("Sl. list SFRJ", br. 40/89), prestale su da važe danom stupanja na
snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o osnovnim pravima iz penzijskog i
invalidskog osiguranja ("Sl. list SFRJ", br. 44/90), odnosno 8. aprila
1990. godine.
Zakon o osnovama sistema državne uprave i o Saveznom izvršnom veću i saveznim
organima uprave ("Sl. list SFRJ", br. 23/78, 21/82, 18/85, 37/88,
18/89, 72/89, 42/90, 74/90 i 35/91), osim odredaba koje se odnose na položaj
i prava radnika u saveznim organima uprave prestao je da važi danom stupanja
na snagu akta o organizaciji i delokrugu saveznih ministarstava i drugih saveznih
organa i organizacija - član 14 Ustavnog zakona za sprovođenje Ustava Savezne
Republike Jugoslavije ("Sl. list SRJ", br. 1/92).
U pogledu ostvarivanja prava zaposlenih koji ne budu preuzeti u institucije
državne zajednice ili u državne organe država članica - videti član 19 stav
2 Zakona za sprovođenje Ustavne povelje državne zajednice Srbija i Crna Gora
("Sl. list SCG", br. 1/2003).