ZAKONO UNIVERZITETU("Sl. glasnik RS", br. 20/98) |
Ovim zakonom uređuje se delatnost univerziteta i fakulteta, odnosno akademije umetnosti, njihova organizacija, autonomija, upravljanje i način finansiranja.
Univerzitet je obrazovna i naučna, odnosno umetnička ustanova.
Fakultet, odnosno akademija umetnosti (u daljem tekstu: fakultet) jeste obrazovna i naučna, odnosno umetnička ustanova.
Delatnost univerziteta i fakulteta obavlja se bez političkog, verskog i ideološkog uticaja i teži sticanju naučno utemeljenog objektivnog znanja, uz poštovanje različitih mišljenja.
Na univerzitetu i fakultetu nije dozvoljeno političko, stranačko i versko organizovanje i delovanje.
Univerzitet i fakultet imaju obrazovnu i naučnu autonomiju, u skladu sa ovim zakonom.
Nastavnici i saradnici univerziteta su nezavisni i samostalni u obavljanju nastave i naučnog, odnosno umetničkog rada, uz poštovanje tolerancije i objektivnosti, u skladu sa univerzitetskom tradicijom i ovim zakonom.
Prostor univerziteta i fakulteta nepovrediv je, u skladu sa zakonom.
Studenti imaju pravo da se slobodno informišu o ostvarivanju, organizaciji i načinu izvođenja nastave i pravilima studija na univerzitetu i fakultetu.
Univerzitet čine najmanje tri fakulteta.
Aktom o osnivanju univerziteta utvrđuju se fakulteti u sastavu univerziteta i njihovi međusobni odnosi.
Univerzitet obavlja specijalističke, magistarske i doktorske studije iz interdisciplinarnih i multidisciplinarnih naučnih, odnosno umetničkih oblasti.
Univerzitet podstiče: razvoj nauke, nastave i naučnih istraživanja; stručno i naučno usavršavanje nastavnog i naučnog podmlatka; međunarodnu saradnju i obrazovanje kroz nauku.
Univerzitet koordinira nastavu i naučna istraživanja u okviru univerziteta.
Fakultet obavlja osnovne, specijalističke, magistarske i doktorske studije i stalno stručno obrazovanje i usavršavanje.
U funkciji razvoja delatnosti iz stava 1. ovog člana, fakultet obavlja osnovna, primenjena i razvojna istraživanja, a akademija umetnosti - umetnički rad.
Fakultet organizuje polaganje stručnih ispita i obavlja druge poslove, u skladu sa zakonom.
Delatnost i organizacija univerziteta i fakulteta uređuje se statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
Univerzitet i fakultet imaju svojstvo pravnog lica, u skladu sa zakonom i statutom.
Univerzitet i fakultet obavljaju delatnost u svom sedištu.
Izuzetno, univerzitet i fakultet mogu obavljati delatnost i van sedišta, po pribavljenoj saglasnosti Vlade Republike Srbije (u daljem tekstu: Vlada).
Na statut univerziteta, odnosno fakulteta čiji je osnivač Republika saglasnost daje Vlada.
Organi univerziteta jesu: rektor, upravni odbor i nadzorni odbor.
Stručni organi univerziteta jesu: nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće (u daljem tekstu: veće univerziteta) i drugi stručni organi utvrđeni statutom univerziteta.
Organi fakulteta jesu: dekan, upravni odbor i nadzorni odbor.
Stručni organi fakulteta jesu: nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće (u daljem tekstu: veće fakulteta), veće katedre i drugi stručni organi utvrđeni statutom fakulteta.
Sredstva za obavljanje delatnosti univerziteta, odnosno fakulteta obezbeđuju se: iz sredstava osnivača; iz školarine; pružanjem usluga trećim licima; iz ostalih izvora (poklon, donacije, sponzorstvo i dr.).
Univerzitet, odnosno fakultet čiji je osnivač Republika koristi nepokretnosti i druga sredstva koja obezbeđuje Republika, u skladu sa zakonom.
Nepokretnosti i druga sredstva iz stava 2. ovog člana mogu se koristiti samo za obavljanje delatnosti univerziteta, odnosno fakulteta utvrđene ovim zakonom i statutom.
Nepokretnosti i druga sredstva zadužbine, fondacije ili fonda koje koristi univerzitet, odnosno fakultet mogu se koristiti isključivo u svrhe koje je odredio donator, u skladu sa zakonom.
Nepokretnosti i druga imovina koju univerzitet, odnosno fakultet stekne na osnovu zaveštanja i poklona, svojina su univerziteta, odnosno fakulteta koji je tu imovinu stekao.
II OSNIVANJE I UKIDANJE UNIVERZITETA I FAKULTETA
Univerzitet i fakultet mogu osnovati fizička i pravna lica, u skladu sa zakonom.
Strana pravna i fizička lica mogu osnovati fakultet, u skladu sa zakonom.
Fakultet može obavljati delatnost u inostranstvu, uz saglasnost Vlade.
Kada je osnivač univerziteta, odnosno fakulteta Republika, akt o osnivanju donosi Vlada.
U postupku osnivanja univerziteta, odnosno fakulteta čiji osnivač nije Republika, osnivač donosi elaborat o opravdanosti osnivanja.
Elaborat iz stava 2. ovog člana sadrži razloge za osnivanje univerziteta, odnosno fakulteta, uslove koje obezbeđuje osnivač za početak rada i obavljanje delatnosti i nastavni plan i program studija.
Saglasnost na elaborat iz stava 2. ovog člana daje Ministarstvo prosvete.
Osnivač iz stava 2. ovog člana donosi akt o osnivanju univerziteta, odnosno fakulteta, po pribavljenoj saglasnosti iz stava 4. ovog člana.
Univerzitet, odnosno fakultet može početi sa radom i obavljati delatnost ako ispunjava kadrovske, prostorne i tehničke uslove.
Fakultet može početi sa radom i obavljati delatnost ako ima potreban broj nastavnika sa punim radnim vremenom za dve trećine nastavnih predmeta utvrđenih nastavnim planom osnovnih studija, a akademija umetnosti - za polovinu nastavnih predmeta utvrđenih nastavnim planom osnovnih studija.
Kada fakultet ne osniva Republika, osnivač je dužan da priloži izveštaj banke da su na privremenom računu deponovana novčana sredstva za završetak prve godine studija po planiranom broju studenata za upis.
Bliže uslove iz stava 1. ovog člana propisuje ministar prosvete.
Ministarstvo prosvete utvrđuje ispunjenost uslova za početak rada i obavljanje delatnosti univerziteta, odnosno fakulteta.
Osnivač, uz zahtev za utvrđivanje ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti univerziteta, odnosno fakulteta, podnosi dokaze o ispunjenosti uslova.
O promeni naziva, sedišta, odnosno o statusnoj promeni univerziteta, odnosno fakulteta, odlučuje Vlada, odnosno osnivač.
Univerzitet, odnosno fakultet ukida se pod uslovima i po postupku utvrđenim zakonom.
O ukidanju univerziteta, odnosno fakulteta čiji je osnivač Republika odlučuje Vlada.
Studenti ukinutog univerziteta, odnosno fakulteta imaju pravo da završe započete studije na univerzitetu, odnosno fakultetu koji odredi ministar prosvete.
Studenti iz stava 3. ovog člana upisuju se na studije u statusu koji su stekli na ukinutom univerzitetu, odnosno fakultetu.
III DELATNOST UNIVERZITETA I FAKULTETA
Univerzitet, odnosno fakultet ostvaruje studije na osnovu nastavnog plana i programa za koji je matičan.
Univerzitet, odnosno fakultet može organizovati studije iz stava 1. ovog člana u saradnji sa stranim univerzitetom ili međunarodnom organizacijom, uz saglasnost ministra prosvete.
Matičnost univerziteta, odnosno fakulteta za izvođenje nastavnog plana i programa utvrđuje Vlada, uz pribavljeno mišljenje univerziteta.
Nastavnim planom se utvrđuje trajanje studija, nastavni predmeti i njihov raspored po godinama studija i semestrima i broj časova predavanja i vežbi.
Programom nastavnog predmeta utvrđuje se njegov sadržaj, oblici nastave i način provere znanja studenta.
Na fakultetu se može ostvarivati program fizičke kulture kao neobavezne aktivnosti za čije ostvarivanje uslove obezbeđuje fakultet.
Na univerzitetu, odnosno fakultetu nastava se izvodi na srpskom jeziku.
Na univerzitetu, odnosno fakultetu nastava se može izvoditi i na nekom od svetskih jezika i na jeziku nacionalne manjine, u skladu sa ovim zakonom.
Poseban kadrovski uslov za izvođenje nastave iz stava 2. ovog člana jeste uverenje matičnog fakulteta o osposobljenosti nastavnika za izvođenje nastave na jeziku na kome se nastava izvodi.
Univerzitet, odnosno fakultet donosi odluku o izvođenju nastave iz stava 2. ovog člana, uz saglasnost Vlade.
Univerzitet, odnosno fakultet izvodi nastavu iz stava 2. ovog člana po dobijanju rešenja ministra prosvete o ispunjenosti uslova iz stava 3. ovog člana.
Nastavni plan osnovnih, magistarskih i doktorskih studija donosi fakultet, uz saglasnost univerziteta.
Nastavni plan specijalističkih studija donosi fakultet.
Univerzitet donosi nastavni plan i program studija koje organizuje.
Nastavni plan i program studija koje organizuje više fakulteta, donosi univerzitet, na predlog tih fakulteta.
Fakultet koji nije u sastavu univerziteta donosi nastavni plan za oblik studija koji organizuje, uz saglasnost jednog od odgovarajućih univerziteta.
Nastavni program studija donosi univerzitet, odnosno fakultet.
Nastavni plan i program stalnog stručnog obrazovanja i usavršavanja donosi fakultet.
Univerzitet, odnosno fakultet vrši izmenu i dopunu nastavnog plana i programa po postupku propisanom za donošenje novog nastavnog plana i programa.
Ne smatraju se izmenama i dopunama nastavnog plana i programa izmene i dopune koje univerzitet, odnosno fakultet vrši radi njihovog usklađivanja sa organizacijom rada i dostignućima nauke.
Nastavnim planom osnovnih studija može se utvrditi najmanje 24, a najviše 30 časova predavanja i vežbi nedeljno.
U fond časova iz stava 1. ovog člana ne ulazi obavezan praktičan rad studenata i stručna praksa.
Studije se ostvaruju u toku školske godine koja počinje 1. oktobra tekuće, a završava se 30. septembra naredne godine.
Nastava u školskoj godini ostvaruje se u zimskom i letnjem semestru.
Statutom univerziteta, odnosno fakulteta utvrđuje se trajanje semestra.
Osnovne studije traju od četiri do šest školskih godina.
Magistarske i specijalističke studije traju od jedne do dve školske godine, u skladu sa statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
Doktorske studije traju tri školske godine.
Trajanje specijalističkih studija iz medicine, stomatologije i farmacije uređuje se posebnim zakonom.
Nastava se ostvaruje: predavanjima, vežbama, seminarima, konsultacijama, naučnim, odnosno umetničkim radom, stručnom praksom, mentorskim radom, kao i drugim oblicima obrazovno-naučnog, odnosno obrazovno-umetničkog rada utvrđenim statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
Nastavnik i saradnik, u okviru 40-časovne radne nedelje obavlja 20 časova svih oblika nastave.
Nastavnik obavlja sve oblike nastave.
Saradnik obavlja vežbe, kolokvijume i druge oblike nastave, osim predavanja i ispita.
U izvođenju oblika nastave iz stava 3. ovog člana mogu učestvovati i studenti magistarskih i doktorskih studija.
Nastavu iz kliničkih nastavnih predmeta na medicinskom, stomatološkom i farmaceutskom fakultetu može obavljati nastavnik i asistent koji istovremeno radi na klinici ili institutu u okviru punog radnog vremena.
Raspored nastavnog, zdravstvenog i naučnog rada nastavnika i asistenta u okviru 40-časovne radne nedelje uređuje se opštim aktom fakulteta.
Na predlog veća fakulteta, profesor u penziji može učestvovati u izvođenju predavanja na magistarskim i doktorskim studijama i ocenjivati studente na ispitima iz tih studija, biti član komisije za pripremu izveštaja za izbor nastavnika, kao i član komisije za ocenu i odbranu magistarske teze i doktorske disertacije.
Upis na studije je slobodan, u skladu sa ovim zakonom.
Upisom na studije stiče se svojstvo studenta.
Upis u prvu godinu studija na fakultetu, odnosno univerzitetu sprovodi se na osnovu konkursa.
Konkurs iz stava 1. ovog člana sadrži: broj studenata koji se mogu upisati za svaki odsek, grupu ili smer; uslove za upis studenata; merila za utvrđivanje redosleda kandidata; način i vreme polaganja prijemnog ispita, odnosno ispita za proveru sklonosti i sposobnosti; rok za upis primljenih kandidata i visinu školarine koju plaćaju studenti čije se obrazovanje ne finansira iz budžeta.
Konkurs iz stava 1. ovog člana raspisuje fakultet, odnosno univerzitet.
Student se upisuje u određenu godinu studija svake školske godine.
Upis studenata obavlja se najkasnije 10 dana po završetku oktobarskog ispitnog roka tekuće školske godine.
Student osnovnih, magistarskih i doktorskih studija na univerzitetu, odnosno fakultetu čiji je osnivač Republika upisuje se u statusu studenta koji se finansira iz budžeta, sufinansirajućeg (plaća delimičnu školarinu) ili samofinansirajućeg (plaća ekonomsku školarinu), u skladu sa članom 40. ovog zakona.
Status studenta koji se finansira iz budžeta student ostvaruje samo na jednom univerzitetu, odnosno fakultetu.
U prvu godinu osnovnih studija može se upisati lice koje ima srednje obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju utvrđeno statutom fakulteta.
U prvu godinu osnovnih studija na akademiji umetnosti može se upisati i lice bez srednjeg obrazovanja, pod uslovima utvrđenim statutom.
U pravu godinu specijalističkih studija može se upisati lice koje ima visoko obrazovanje.
U prvu godinu magistarskih studija može se upisati lice koje ima visoko obrazovanje utvrđeno statutom fakulteta, odnosno univerziteta i opšti uspeh najmanje 8 (osam) na osnovnim studijama. Lice koje ima opšti uspeh manji od 8 (osam) na osnovnim studijama polaže prijemni ispit, u skladu sa statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
U prvu godinu doktorskih studija može se upisati lice koje ima visoko obrazovanje utvrđeno statutom fakulteta, odnosno univerziteta i opšti uspeh najmanje 8,5 (osam i po) na osnovnim studijama.
Stranac se upisuje u prvu godinu studija pod istim uslovima kao i državljanin SR Jugoslavije.
Poseban uslov za upis stranca u prvu godinu studija jeste znanje srpskog jezika.
Proveru znanja srpskog jezika obavlja posebna komisija, na način i po postupku propisanim statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
Stranac plaća ekonomsku školarinu na studijama, osim ako međudržavnim sporazumom nije drukčije određeno.
Poseban uslov za upis u prvu godinu studija koje se izvode na stranom jeziku ili jeziku nacionalne manjine jeste znanje jezika na kome se izvodi nastava.
Proveru znanja jezika iz stava 1. ovog člana obavlja posebna komisija, na način i po postupku propisanim statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Student upisan na studije iz stava 1. ovog člana ne može prelaziti u toku studija na nastavni plan i program studija koji se izvodi na srpskom jeziku.
O broju studenata za upis u prvu godinu osnovnih, magistarskih i doktorskih studija i o visini školarine za sufinansirajuće i samofinansirajuće studente, za fakultete i univerzitete čiji je osnivač Republika, odlučuje Vlada.
Akt iz stava 1. ovog člana Vlada donosi na predlog ministra prosvete, po prethodno pribavljenom mišljenju univerziteta.
Fakulteti čiji je osnivač Republika objavljuju zajednički konkurs za upis u prvu godinu osnovnih studija.
Kandidat koji konkuriše za upis u prvu godinu osnovnih studija polaže prijemni ispit, odnosno ispit za proveru sklonosti i sposobnosti.
Pravo na rangiranje radi upisa stiče kandidat koji je položio prijemni ispit, odnosno ispit za proveru sklonosti i sposobnosti.
Redosled kandidata za upis u prvu godinu osnovnih studija utvrđuje se na osnovu opšteg uspeha postignutog u srednjem obrazovanju i rezultata postignutog na prijemnom ispitu, odnosno ispitu za proveru sklonosti i sposobnosti.
Merila za upis studenata na osnovne studije utvrđuju se statutom fakulteta.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, kandidat koji je kao učenik četvrtog razreda srednje škole osvojio jedno od prva tri pojedinačna mesta na republičkom takmičenju koje organizuje Ministarstvo prosvete, odnosno saveznom ili međunarodnom takmičenju iz nastavnog predmeta iz koga se polaže prijemni ispit, ne polaže prijemni ispit iz tog nastavnog predmeta, u skladu sa statutom fakulteta.
Kandidatu iz stava 5. ovog člana vrednuje se prijemni ispit, odnosno deo tog ispita maksimalnim brojem bodova.
Lice sa višim, odnosno visokim obrazovanjem može se upisati na osnovne studije na fakultetu bez polaganja prijemnog ispita, odnosno ispita za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa statutom fakulteta.
Pravo iz stava 1. ovog člana ostvaruje se na lični zahtev.
Dekan odlučuje o priznavanju položenih ispita.
Lice iz stava 1. ovog člana upisuje se u određenu godinu studija, pod uslovima propisanim statutom fakulteta, u statusu samofinansirajućeg studenta.
Student može prelaziti u toku osnovnih studija sa jednog na drugi odsek, grupu ili smer istog ili srodnog fakulteta, ako ispuni uslov za upis u narednu godinu studija na fakultetu na kome je upisan.
Student iz stava 1. ovog člana zadržava stečeni status u pogledu plaćanja studija.
Pravo prelaska iz stava 1. ovog člana student ne može ostvariti u toku prve i poslednje godine studija i u statusu apsolventa.
Statutom fakulteta bliže se propisuju uslovi za upis studenta iz stava 1. ovog člana.
Student stiče pravo da polaže ispit iz nastavnog predmeta kada izvrši sve predispitne obaveze utvrđene nastavnim programom, overi semestar i ispuni druge uslove propisane ovim zakonom i statutom fakulteta.
Uspeh studenta na ispitu izražava se ocenom od 5 (pet) do 10 (deset).
Pri utvrđivanju ocene na ispitu uzima se u obzir i rezultat studenta postignut na vežbama, kolokvijumima, seminarima i drugim oblicima nastave.
Student koji nije postigao zadovoljavajući uspeh na ispitu dobija ocenu 5 (pet).
Ocenu daje nastavnik, odnosno ispitna komisija.
Ocena se upisuje u indeks, zapisnik o polaganju ispita i matičnu knjigu studenata.
Ocena 5 (pet) se ne upisuje u indeks i matičnu knjigu studenata.
Ispitni rokovi jesu: januarsko-februarski, aprilski, junski, septembarski i oktobarski.
Aprilski i oktobarski ispitni rokovi ne mogu biti kraći od 10 radnih dana.
Statutom fakulteta, odnosno univerziteta mogu se propisati i drugi ispitni rokovi.
Apsolvent ima pravo da polaže ispite svakog meseca u toku školske godine.
Statutom fakulteta, odnosno univerziteta utvrđuje se način obezbeđivanja javnosti ispita, kao i pravo studenta da ponovo polaže ispit ako je nezadovoljan dobijenom ocenom.
Statutom akademije umetnosti mogu se utvrditi nastavni predmeti iz kojih se ispit može polagati samo u jednom ispitnom roku u toku školske godine.
Posle tri neuspela polaganja istog ispita student polaže taj ispit pred komisijom, uz naknadu troškova.
Komisiju iz stava 1. ovog člana obrazuje dekan.
Student je obavezan da pohađa nastavu i izvrši predispitne obaveze utvrđene nastavnim programom univerziteta, odnosno fakulteta.
Overom zimskog semestra student stiče pravo da pohađa nastavu u letnjem semestru.
Uslovi za overu semestra i godine studija propisuju se statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
Student koji u toku zimskog semestra ne ispuni do jedne trećine predispitnih obaveza, može na lični zahtev da pohađa nastavu u letnjem semestru, kao i da nadoknadi predispitne obaveze uz naknadu troškova.
Uslovi za ostvarivanje prava iz stava 1. ovog člana propisuju se statutom fakulteta.
Visinu troškova nadoknade utvrđuje fakultet.
Student može upisati narednu godinu osnovnih studija sa:
1) dva nepoložena ispita iz nastavnih predmeta prethodne godine studija u kojoj ima do osam nastavnih predmeta;
2) tri nepoložena ispita iz nastavnih predmeta prethodne godine studija u kojoj ima devet ili deset nastavnih predmeta;
3) četiri nepoložena ispita iz nastavnih predmeta prethodne godine studija u kojoj ima najmanje jedanaest nastavnih predmeta.
Student može upisati završnu godinu studija ako položi ispite iz najmanje polovine nastavnih predmeta prethodne godine studija.
Student koji ne overi poslednju godinu studija ponovo upisuje tu godinu studija.
Student koji se finansira iz budžeta i sufinansirajući student zadržava status u pogledu plaćanja studija pod uslovom da ne ponovi ni jednu godinu u toku osnovnih studija.
Ako student koji se finansira iz budžeta, odnosno sufinansirajući student, ne ispuni uslov za upis u narednu godinu studija može da nastavi studije u statusu samofinansirajućeg studenta.
Ako student upisan prvi put u statusu sufinansirajućeg, odnosno samofinansirajućeg studenta položi sve ispite prethodne godine studija u toku jedne školske godine, upisuje narednu školsku godinu u statusu studenta koji se finansira iz budžeta.
Kad student fakulteta čiji je osnivač Republika, ponovi godinu osnovnih studija, snosi troškove studija za tu ponovljenu godinu srazmerno troškovima fakulteta za njegovo školovanje u toj godini.
Visinu troškova studija iz stava 1. ovog člana utvrđuje fakultet, a najviše do visine školarine utvrđene za samofinansirajućeg studenta.
Student ima pravo da završi osnovne studije po započetom nastavnom planu i programu.
Student koji posle ponovljene godine studija ne ispuni uslov za upis u narednu godinu, nastavlja studije po novom nastavnom planu i programu.
Student koji u prve dve godine osnovnih studija postigne prosečnu ocenu najmanje 8,5 (osam i po) ima pravo da završi studije u roku kraćem od roka utvrđenog nastavnim planom, pod uslovima propisanim statutom fakulteta.
Fakultet je dužan da studentu iz stava 1. ovog člana odredi mentora iz reda nastavnika.
Studentu koji je za vreme osnovnih studija upućen na odsluženje, odnosno dosluženje vojnog roka, koji je zbog bolesti bio sprečen da studira, studentu koji je upućen na stručnu praksu u zemlji ili inostranstvu, a u trajanju od najmanje tri meseca, kao i studentu roditelju deteta do godinu dana života i studentkinji za vreme trudnoće, miruju prava i obaveze.
Student ostvaruje mirovanje prava i obaveze iz stava 1. ovog člana na lični zahtev.
Student koji izvrši sve predispitne obaveze i overi poslednju godinu osnovnih studija, stiče svojstvo apsolventa.
Apsolventski rok traje šest meseci od isteka poslednje godine osnovnih studija, odnosno 12 meseci ako je nastavnim planom i programom predviđen diplomski ispit.
Po isteku apsolventskog roka student polaže ispite uz naknadu troškova.
Student ima pravo da završi započete studije po nastavnom planu i programu po kome je stekao status apsolventa u roku od dve godine od isteka apsolventskog roka.
Po isteku roka iz stava 4. ovog člana student može nastaviti studije po novom nastavnom planu i programu, uz obavezu plaćanja troškova studija, u skladu sa statutom fakulteta.
Student polaže diplomski ispit ako je to predviđeno nastavnim planom i programom osnovnih studija.
Statutom fakulteta propisuje se način polaganja diplomskog ispita.
Lice koje položi sve ispite utvrđene nastavnim planom osnovnih studija stiče visoko obrazovanje i stručni naziv utvrđen posebnim zakonom.
Opšti uspeh na osnovnim studijama utvrđuje se prosečnom ocenom.
Prosečna ocena iz stava 2. ovog člana predstavlja aritmetičku sredinu ocena iz nastavnih predmeta utvrđenih nastavnim planom uključujući i ocenu postignutu na diplomskom ispitu, ako je taj ispit predviđen.
5. Magistarska teza i specijalistički rad
Magistarska teza je rezultat samostalnog naučnog rada studenta, kojim se sistematizuju postojeća naučna znanja i daje doprinos novim naučnim saznanjima.
Magistarska teza u umetničkoj oblasti jeste: izložba umetničkih radova, pozorišna predstava, film, radio i televizijska emisija, kompozicija, koncertno ili scensko izvođenje muzičkog dela i solistički koncert.
Pravo da brani magistarsku tezu ima lice koje je steklo visoko obrazovanje i položilo sve ispite utvrđene nastavnim planom magistarskih studija.
Magistarska teza brani se na univerzitetu, odnosno fakultetu koji je matičan za naučnu, odnosno umetničku oblast iz koje je lice steklo visoko obrazovanje.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta odobrava temu magistarske teze i određuje studentu mentora iz reda profesora.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta odlučuje o zahtevu za odbranu magistarske teze, na predlog komisije za ocenu i odbranu magistarske teze.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta imenuje komisiju za ocenu i odbranu magistarske teze najkasnije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahteva za odbranu.
Komisija za ocenu i odbranu magistarske teze dužna je da dostavi izveštaj veću fakulteta, odnosno veću univerziteta sa predlogom najkasnije u roku od 45 dana od dana imenovanja.
Komisija za ocenu i odbranu magistarske teze sastoji se od najmanje tri nastavnika fakulteta. Kada se magistarska teza brani na univerzitetu komisija za ocenu i odbranu magistarske teze sastoji se od najmanje tri nastavnika fakulteta u sastavu tog univerziteta.
Student može braniti magistarsku tezu u roku od tri godine od dana odobravanja teme magistarske teze.
Fakultet, odnosno univerzitet može odobriti studentu na njegov zahtev, produženje roka za odbranu magistarske teze, pod uslovima utvrđenim statutom.
Postupak odbrane magistarske teze propisuje se statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Lice koje odbrani magistarsku tezu stiče akademski naziv magistra nauka, odnosno akademski naziv magistra umetnosti.
Pravo da brani specijalistički rad ima lice koje je steklo visoko obrazovanje i položilo sve ispite utvrđene nastavnim planom specijalističkih studija.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta odobrava temu specijalističkog rada i određuje studentu mentora.
Specijalistički rad brani se pred komisijom nastavnika fakulteta.
Lice koje odbrani specijalistički rad stiče stručni naziv specijaliste.
Postupak odobravanja specijalističkog rada, sastav komisije za odbranu rada i postupak odbrane, propisuje se statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Doktorska disertacija jeste rezultat originalnog naučnog rada doktoranta u odgovarajućoj naučnoj oblasti.
Pravo da brani doktorsku disertaciju ima lice koje je steklo akademski naziv magistra nauka i lice koje je položilo sve ispite utvrđene nastavnim planom doktorskih studija.
Doktorska disertacija se brani na fakultetu, odnosno univerzitetu koji je matičan za oblast iz koje je lice steklo akademski naziv magistra nauka, odnosno završilo doktorske studije.
Kandidat brani doktorsku disertaciju u roku od pet godina od dana odobravanja teme.
Fakultet može odobriti kandidatu, na njegov zahtev, produženje roka za odbranu doktorske disertacije pod uslovima propisanim statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Univerzitet daje saglasnost na predlog teme doktorske disertacije i na izveštaj o urađenoj doktorskoj disertaciji, kada se disertacija brani na fakultetu.
Zahtev za davanje saglasnosti iz stava 3. ovog člana podnosi fakultet.
Na zahtev kandidata, veće fakulteta, odnosno veće univerziteta određuje mentora iz reda profesora.
Postupak odbrane doktorske disertacije propisuje se statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Fakultet, odnosno univerzitet obrazuje komisiju za ocenu i odbranu doktorske disertacije.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta, odlučuje o zahtevu za odbranu doktorske disertacije, na predlog komisije za ocenu i odbranu doktorske disertacije.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta imenuje komisiju za ocenu i odbranu doktorske disertacije najkasnije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahteva za odbranu.
Komisija za ocenu i odbranu doktorske disertacije je dužna da dostavi izveštaj veću fakulteta, odnosno veću univerziteta sa predlogom najkasnije u roku od 60 dana od dana imenovanja.
Komisija za ocenu i odbranu doktorske disertacije sastoji se od najmanje tri nastavnika fakulteta. Kada se doktorska disertacija brani na univerzitetu komisija za ocenu i odbranu doktorske disertacije sastoji se od najmanje tri nastavnika fakulteta u sastavu tog univerziteta.
Lice koje odbrani doktorsku disertaciju stiče naučni stepen doktora nauka.
Promociju u naučni stepen doktora nauka obavlja rektor univerziteta.
Licu koje je svojim delima unapredilo naučnu misao i licu koje je naročito zaslužno za napredak nauke, tehnike, tehnologije, kulture i umetnosti, univerzitet može dodeliti počasni doktorat.
Univerzitet može dodeliti počasni doktorat i strancu.
Opštim aktom univerziteta uređuju se uslovi i postupak za dodelu počasnog doktorata.
8. Naučna i umetnička delatnost
Univerzitet i fakultet obavljaju naučnu i umetničku delatnost u cilju unapređenja obrazovne delatnosti, odnosno podizanja kvaliteta nastave, usavršavanja nastavnog podmlatka, uvođenja studenata u naučni, odnosno umetnički rad, kao i stvaranja materijalnih uslova za rad i razvoj univerziteta i fakulteta.
Naučni rad na univerzitetu, odnosno fakultetu ostvaruje se kroz osnovna, primenjena i razvojna istraživanja, a umetnički rad kroz umetničke projekte.
Naučni, odnosno umetnički rad obavlja se i organizuje u skladu sa zakonom i statutom univerziteta, odnosno fakulteta.
IV ZAŠTITA PRAVA I ODGOVORNOST STUDENATA
Student ima pravo da veću fakulteta, odnosno veću univerziteta, podnosi prigovore i predloge koji se odnose na kvalitet obrazovnog procesa, kao i organizaciju i način izvođenja nastave.
Veće fakulteta, odnosno veće univerziteta razmatra prigovore, odnosno predloge iz stava 1. ovog člana i o njima se izjašnjava.
Učesnik konkursa za upis na jedan od oblika studija može podneti prigovor na redosled kandidata za upis u prvu godinu studija dekanu, odnosno rektoru, u roku od 24 časa od dana objavljivanja liste na oglasnoj tabli fakulteta, odnosno univerziteta.
Po prigovoru učesnika konkursa dekan, odnosno rektor donosi rešenje u roku od 24 časa od dana prijema prigovora.
Kandidat može izjaviti žalbu upravnom odboru fakulteta, odnosno univerziteta u roku od 24 časa od dana prijema rešenja.
Upravni odbor fakulteta, odnosno univerziteta rešava po žalbi u roku od tri dana od dana njenog prijema.
Student može podneti prigovor:
1) na ocenu dobijenu na ispitu ako smatra da ispit nije obavljen u skladu sa ovim zakonom ili statutom fakulteta, odnosno univerziteta;
2) na akt kojim mu nije odobren upis u narednu godinu studija, ako smatra da nije donet u skladu sa ovim zakonom ili statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
Student podnosi prigovor dekanu, odnosno rektoru u roku od 24 časa od dana saopštenja ocene, odnosno prijema akta iz stava 1. tačka 2) ovog člana.
Dekan, odnosno rektor odlučuje po prigovoru studenta u roku od 24 časa od dana prijema prigovora.
Ako dekan, odnosno rektor usvoji prigovor iz stava 1. ovog člana obrazovaće komisiju pred kojom će student polagati ispit.
Student odgovara za povredu obaveze koja je u vreme izvršenja bila utvrđena opštim aktom fakulteta, odnosno univerziteta.
Za lakšu povredu obaveze studentu se izriče disciplinska mera opomene ili ukora, a za težu povredu obaveze disciplinska mera strogog ukora ili isključenja najduže do jedne godine.
Disciplinski postupak ne može se pokrenuti po isteku tri meseca od dana saznanja za povredu obaveze i učinioca, odnosno šest meseci od dana kada je povreda učinjena.
Opštim aktom fakulteta, odnosno univerziteta utvrđuju se lakše i teže povrede obaveza studenata i disciplinski organi i propisuje disciplinski postupak za utvrđivanje odgovornosti studenata.
V NASTAVNICI I SARADNICI UNIVERZITETA
1. Zvanja nastavnika i saradnika univerziteta
Zvanja nastavnika univerziteta jesu: docent, vanredni profesor i redovni profesor.
Zvanje nastavnika stranog jezika na nematičnom fakultetu jeste predavač.
Zvanja saradnika univerziteta jesu: asistent - pripravnik, asistent, lektor i viši lektor.
Zvanja saradnika za stručno-umetničke nastavne predmete na akademiji umetnosti, kao i na drugom fakultetu jesu: stručni saradnik, viši stručni saradnik i samostalni stručni saradnik.
2. Uslovi za sticanje zvanja nastavnika univerziteta
Zvanje docenta može da stekne lice koje ima:
1) naučni stepen doktora nauka iz naučne oblasti za koju se bira;
2) naučne, odnosno stručne radove u odgovarajućoj oblasti objavljene u međunarodnim ili domaćim naučnim ili stručnim časopisima ili zbornicima sa recenzijama;
3) sposobnost za nastavni rad.
Zvanje vanrednog profesora može da stekne lice koje, pored uslova iz člana 80. ovog zakona, ima:
1) veći broj naučnih radova od značaja za razvoj nauke u odgovarajućoj naučnoj oblasti objavljenih u međunarodnim ili domaćim naučnim i stručnim časopisima sa recenzijama;
2) originalno stručno ostvarenje (projekat, studiju, originalni metod), odnosno rukovođenje ili učešće u naučnim projektima;
3) objavljen udžbenik, praktikum ili zbirku zadataka za naučnu oblast za koju se bira;
4) veći broj radova saopštenih na međunarodnim ili domaćim naučnim skupovima.
Zvanje redovnog profesora može da stekne lice koje, pored uslova iz čl. 80. i 81. ovog zakona, ima:
1) objavljenu monografiju u odgovarajućoj naučnoj oblasti;
2) ostvarene rezultate u razvoju naučno-nastavnog podmlatka na fakultetu, a posebno kroz mentorstvo u magistarskim tezama ili doktorskim disertacijama, kao i učešće u komisijama za ocenu ili odbranu magistarskih teza ili doktorskih disertacija.
Zvanje docenta iz umetničke, odnosno stručno-umetničke oblasti može da stekne lice koje ima akademski naziv magistra umetnosti, priznata umetnička dela, odnosno ostvarenja i sposobnost za nastavni rad.
Zvanje vanrednog profesora iz umetničke, odnosno stručno-umetničke oblasti može da stekne lice koje ima akademski naziv magistra umetnosti, umetnička dela, odnosno ostvarenja od značaja za razvoj umetnosti i sposobnost za nastavni rad.
Zvanje redovnog profesora iz umetničke, odnosno stručno-umetničke oblasti može da stekne lice koje ima akademski naziv magistra umetnosti, izuzetna umetnička dela, odnosno ostvarenja koja su značajnije uticala na razvoj kulture i umetnosti, i sposobnost za nastavni rad.
Zvanje nastavnika iz umetničke, odnosno stručno-umetničke oblasti može da stekne i lice koje ima visoko obrazovanje, vrhunska umetnička ostvarenja i sposobnost za nastavni rad.
Zvanje predavača stranog jezika na nematičnom fakultetu može da stekne lice koje ima visoko obrazovanje i objavljene stručne, odnosno naučne radove u odgovarajućoj naučnoj oblasti i sposobnost za nastavni rad.
3. Uslovi za sticanje zvanja saradnika univerziteta
Zvanje asistenta-pripravnika može da stekne lice koje ima visoko obrazovanje i opšti uspeh najmanje 8 (osam) na osnovnim studijama.
Zvanje asistenta može da stekne lice koje ima akademski naziv magistra nauka, odnosno magistra umetnosti i ima smisla za nastavni rad.
Zvanje asistenta kliničkog nastavnog predmeta utvrđenog statutom medicinskog i stomatološkog fakulteta, može da stekne lice koje ima akademski naziv magistra nauka i stručni naziv specijaliste, u skladu sa posebnim zakonom.
Zvanje lektora stranog jezika može da stekne lice koje ima odgovarajuće visoko obrazovanje, opšti uspeh najmanje 8 (osam) na osnovnim studijama i ima smisla za nastavni rad.
Zvanje višeg lektora može da stekne lice koje, pored uslova iz stava 4. ovog člana, ima objavljene stručne, odnosno naučne radove.
Zvanje stručnog saradnika umetničkog, odnosno stručno-umetničkog nastavnog predmeta može da stekne lice koje ima odgovarajuće stručne rezultate.
Zvanje višeg stručnog saradnika umetničkog, odnosno stručno-umetničkog nastavnog predmeta može da stekne lice koje ima visoko obrazovanje i priznate stručne radove.
Zvanje samostalnog stručnog saradnika umetničkog, odnosno stručno-umetničkog nastavnog predmeta može da stekne lice koje ima visoko obrazovanje i stručne rezultate od značaja za razvoj struke ili umetnosti.
4. Sticanje zvanja i zasnivanje radnog odnosa nastavnika i saradnika
Nastavnik, osim redovnog profesora, stiče zvanje i zasniva radni odnos na vreme od pet godina.
Saradnik stiče zvanje i zasniva radni odnos na vreme od četiri godine.
Asistent - pripravnik stiče zvanje i zasniva radni odnos na vreme od četiri godine bez mogućnosti ponovnog izbora u isto zvanje.
Nastavnik i saradnik stiče zvanje i zasniva radni odnos na fakultetu na osnovu konkursa.
Dekan fakulteta odlučuje o objavljivanju konkursa, na predlog katedre.
Konkurs iz stava 1. ovog člana naročito sadrži naziv radnog mesta i uslove za rad na radnom mestu nastavnika, odnosno saradnika, u skladu sa opštim aktom fakulteta.
Dekan obrazuje komisiju za pripremu izveštaja o prijavljenim kandidatima.
Komisija iz stava 1. ovog člana sastoji se od najmanje tri nastavnika iz naučne, odnosno umetničke oblasti, za koju se nastavnik, odnosno saradnik bira.
Članovi komisije su u istom ili višem zvanju od zvanja u koje se nastavnik bira.
Izveštaj komisije sadrži: biografske podatke, pregled i mišljenje o naučnom, stručnom, odnosno umetničkom radu kandidata, kao i mišljenje o ispunjenosti uslova kandidata za izbor u zvanje i na radno mesto nastavnika, odnosno saradnika.
Po dostavljanju izveštaja komisije dekan vrši izbor između kandidata koji ispunjavaju uslove za izbor u zvanje i na radno mesto nastavnika, odnosno saradnika.
Izbor u zvanje i na radno mesto redovnog profesora dekan vrši po prethodnoj saglasnosti ministra prosvete.
Sa licem koje je izabrano u smislu st. 1. i 2. ovog člana, dekan zaključuje ugovor o radu.
Nastavnik zasniva radni odnos za izvođenje nastave iz najviše dva nastavna predmeta jedne naučne, odnosno umetničke oblasti.
Nastavnik može biti preuzet u radni odnos na drugom fakultetu u istom zvanju, u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi.
Ako se na objavljeni konkurs za izbor nastavnika ne prijave kandidati koji ispunjavaju uslove za radno mesto nastavnika ili se ne izabere ni jedan kandidat, dekan fakulteta može zaključiti ugovor o dopunskom radu sa nastavnikom drugog fakulteta u toku školske godine, u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi.
Istaknuti naučnik, stručnjak ili umetnik može da učestvuje u ostvarivanju dela nastave na univerzitetu, odnosno fakultetu u skladu sa statutom.
5. Prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa
U pogledu prava, obaveza i odgovornosti nastavnika i saradnika i drugih zaposlenih na univerzitetu, odnosno fakultetu primenjuje se zakon kojim se uređuju radni odnosi, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
O pojedinačnim pravima, obavezama i odgovornostima nastavnika, saradnika i drugih zaposlenih na univerzitetu, odnosno fakultetu odlučuje rektor, odnosno dekan.
O pojedinačnim pravima, obavezama i odgovornostima rektora univerziteta, odnosno dekana fakulteta odlučuje upravni odbor univerziteta, odnosno fakulteta.
Vanrednom profesoru, docentu i saradniku koji se nalazi na odsluženju vojnog roka, porodiljskom odsustvu, bolovanju dužem od tri meseca, kao i u slučajevima mirovanja radnog odnosa utvrđenih zakonom, radni odnos se produžava za vreme trajanja odsustva.
Nastavniku posle pet godina provedenih u nastavi na fakultetu može biti odobreno plaćeno odsustvo u trajanju do dve školske godine radi stručnog i naučnog usavršavanja, u skladu sa statutom fakulteta.
Nastavniku prestaje radni odnos pod uslovima i na način propisanim zakonom kojim se uređuju radni odnosi.
Kad nadležni organ fakulteta ne odluči da nastavnik koji je navršio 65 godina života ili 40 godina staža osiguranja, ostane i dalje u radnom odnosu, tom nastavniku radni odnos prestaje na kraju školske godine u kojoj je navršio 65 godina života ili 40 godina staža osiguranja.
Kad nadležni organ fakulteta odluči da nastavnik koji je navršio 65 godina života ili 40 godina staža osiguranja ostane i dalje u radnom odnosu, tom nastavniku radni odnos ne može prestati pre isteka školske godine.
VI STRUČNI ORGANI UNIVERZITETA
Stručni organ univerziteta je nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće.
Statutom univerziteta mogu se utvrditi i drugi stručni organi univerziteta: stručna veća po oblastima nauka, odnosno po disciplinama (u daljem tekstu: stručna veća), nastavno-naučna, odnosno nastavno-umetnička veća grupacija srodnih fakulteta (u daljem tekstu: veća grupacija).
Veće univerziteta čine po jedan predstavnik fakulteta u sastavu univerziteta iz reda redovnih profesora.
Statutom univerziteta može se utvrditi i veći broj članova veća univerziteta iz reda redovnih profesora.
Rektor i prorektor su članovi veća univerziteta po funkciji, bez prava odlučivanja.
Broj članova, trajanje mandata, sastav i način izbora predsednika i članova veća univerziteta utvrđuju se statutom univerziteta.
Veće univerziteta:
1) daje mišljenje o predlogu statuta univerziteta;
2) donosi program naučnih istraživanja, odnosno program umetničkih projekata univerziteta;
3) daje mišljenje o matičnosti fakulteta;
4) donosi nastavni plan i program studija koje organizuje univerzitet;
5) dodeljuje počasni doktorat;
6) najmanje jednom godišnje razmatra izveštaj o ostvarivanju programa naučnih istraživanja, odnosno umetničkog rada koje donosi univerzitet;
7) obavlja i druge poslove utvrđene ovim zakonom i statutom univerziteta.
O pitanjima iz svoje nadležnosti veće univerziteta odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova.
Stručni organi fakulteta jesu: nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće i veće katedre.
Statutom fakulteta mogu se utvrditi i drugi stručni organi.
Veće fakulteta čine svi nastavnici i saradnici fakulteta ili njihovi predstavnici.
Dekan i prodekan su članovi veća fakulteta po funkciji, bez prava odlučivanja.
Broj članova, trajanje mandata i način izbora predsednika i članova veća fakulteta utvrđuje se statutom fakulteta.
Veće fakulteta:
1) daje mišljenje o predlogu statuta fakulteta;
2) donosi nastavni plan i program osnovnih, specijalističkih, magistarskih i doktorskih studija po odsecima, grupama ili smerovima;
3) donosi nastavni plan i program stalnog stručnog obrazovanja i usavršavanja;
4) donosi program naučnih istraživanja, odnosno umetničkih projekata fakulteta;
5) utvrđuje mere za podsticanje razvoja izrazito uspešnih i darovitih studenata;
6) najmanje jednom godišnje razmatra izveštaj o ostvarivanju programa naučnih istraživanja, odnosno umetničkog rada;
7) obavlja i druge poslove utvrđene ovim zakonom i statutom fakulteta.
O pitanjima iz svoje nadležnosti veće fakulteta odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova.
Na fakultetu se osnivaju katedre za jedan ili više srodnih nastavnih predmeta.
Stručni organ katedre je veće katedre koje čine svi nastavnici i saradnici koji obavljaju obrazovno-naučni, odnosno obrazovno-umetnički rad iz nastavnih predmeta za koje je katedra osnovana.
Veće katedre:
1) predlaže nastavni program nastavnih predmeta katedre;
2) daje mišljenje o programu naučnih istraživanja, odnosno umetničkog rada i o naučnim i umetničkim radovima u kojima učestvuju nastavnici i saradnici katedre;
3) obavlja druge poslove propisane statutom fakulteta.
Organizacija i način rada katedre i veća katedre uređuje se statutom fakulteta.
Organi univerziteta jesu: rektor, upravni odbor i nadzorni odbor.
Rektor je poslovodni organ univerziteta.
Rektor ima prava i dužnosti direktora preduzeća, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Univerzitet ima jednog ili više prorektora, u skladu sa statutom univerziteta.
Univerzitet može imati prorektora studenta.
Rektora univerziteta imenuje i razrešava osnivač.
Rektora univerziteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Rektor univerziteta se imenuje na period od dve godine iz reda redovnih profesora fakulteta koji je u sastavu univerziteta.
Rektor univerziteta stupa na dužnost na osnovu akta o imenovanju.
Rektor razrešen dužnosti raspoređuje se na poslove nastavnika u zvanju redovnog profesora na fakultetu na kome je obavljao ove poslove.
Prorektora univerziteta imenuje i razrešava rektor po postupku propisanom statutom univerziteta.
Prorektor se imenuje iz reda redovnih profesora fakulteta koji su u sastavu univerziteta, a prorektor student se imenuje iz reda studenata, na period od dve godine.
Rektor univerziteta:
1) predlaže statut univerziteta;
2) odgovara za ostvarivanje naučne, odnosno umetničke i obrazovne delatnosti na univerzitetu;
3) predlaže osnove poslovne politike;
4) predlaže godišnji program rada i plan razvoja univerziteta;
5) izvršava odluke upravnog odbora univerziteta;
6) predlaže unutrašnju organizaciju univerziteta;
7) podnosi upravnom odboru godišnji izveštaj o rezultatima poslovanja univerziteta;
8) pokreće inicijativu i predlaže rešenja o pitanjima od značaja za obavljanje delatnosti univerziteta;
9) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom univerziteta.
Prorektor obavlja poslove utvrđene statutom univerziteta, kao i druge poslove za koje ga ovlasti rektor.
Upravni odbor je organ upravljanja univerziteta.
Članove upravnog odbora univerziteta imenuje i razrešava osnivač.
Članove upravnog odbora univerziteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Upravni odbor univerziteta čiji je osnivač Republika ima 15 članova.
Šest članova upravnog odbora imenuju se iz reda zaposlenih na univerzitetu i fakultetima u sastavu univerziteta, a tri člana iz reda studenata, u skladu sa statutom.
Mandat članova upravnog odbora iz stava 1. ovog člana traje pet godina, a članova upravnog odbora iz reda studenata dve godine, počev od dana konstituisanja.
Upravni odbor univerziteta:
1) donosi statut univerziteta;
2) odlučuje o korišćenju sredstava univerziteta;
3) usvaja finansijski plan, godišnji obračun i izveštaj o poslovanju univerziteta;
4) razmatra pitanja studentskog standarda i daje inicijative nadležnim organima za unapređivanje stanja u toj oblasti;
5) donosi godišnji program rada i plan razvoja univerziteta;
6) obavlja druge poslove utvrđene zakonom i statutom univerziteta.
O pitanjima iz svoje nadležnosti upravni odbor univerziteta odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova.
Nadzorni odbor univerziteta imenuje i razrešava osnivač.
Nadzorni odbor univerziteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Nadzorni odbor univerziteta čiji je osnivač Republika ima pet članova.
Dva člana nadzornog odbora iz stava 1. ovog člana imenuju se iz reda zaposlenih na univerzitetu i fakultetima u sastavu univerziteta.
Mandat članova nadzornog odbora iz stava 1. ovog člana traje pet godina, počev od dana konstituisanja.
Nadzorni odbor univerziteta:
1) vrši nadzor nad zakonitošću rada organa univerziteta;
2) vrši nadzor nad poslovanjem univerziteta;
3) obavlja druge poslove utvrđene zakonom i statutom univerziteta.
Organi fakulteta jesu: dekan, upravni odbor i nadzorni odbor.
Dekan je poslovodni organ fakulteta.
Dekan ima prava i dužnosti direktora preduzeća, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Fakultet ima jednog ili više prodekana, u skladu sa statutom fakulteta.
Fakultet može imati prodekana studenta.
Dekana fakulteta imenuje i razrešava osnivač.
Dekana fakulteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Dekan fakulteta se imenuje na period od dve godine iz reda profesora fakulteta.
Dekan fakulteta stupa na dužnost na osnovu akta o imenovanju.
Dekan razrešen dužnosti raspoređuje se na poslove nastavnika u zvanju u kome je biran na fakultetu.
Prodekana fakulteta imenuje i razrešava dekan po postupku propisanom statutom fakulteta.
Prodekan se imenuje iz reda profesora fakulteta, a prodekan student se imenuje iz reda studenata, na period od dve godine.
Dekan fakulteta:
1) predlaže statut fakulteta;
2) odgovara za ostvarivanje obrazovne, umetničke i naučne delatnosti;
3) predlaže osnove poslovne politike;
4) predlaže godišnji program rada i plan razvoja;
5) izvršava odluke upravnog odbora;
6) predlaže unutrašnju organizaciju fakulteta;
7) podnosi godišnji izveštaj o rezultatima poslovanja;
8) pokreće inicijativu i predlaže rešenja o pitanjima od značaja za obavljanje delatnosti fakulteta;
9) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom fakulteta.
Prodekan obavlja poslove utvrđene statutom fakulteta, kao i druge poslove za koje ga ovlasti dekan.
Upravni odbor je organ upravljanja na fakultetu.
Upravni odbor fakulteta imenuje i razrešava osnivač.
Upravni odbor fakulteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Upravni odbor fakulteta čiji je osnivač Republika ima devet članova.
Četiri člana upravnog odbora imenuju se iz reda zaposlenih na fakultetu, a dva člana iz reda studenata, u skladu sa statutom.
Mandat članova upravnog odbora iz stava 1. ovog člana traje pet godina, a članova iz reda studenata dve godine, počev od dana konstituisanja.
Upravni odbor fakulteta:
1) donosi statut fakulteta;
2) odlučuje o korišćenju sredstava fakulteta;
3) usvaja finansijski plan, godišnji obračun i izveštaj o poslovanju fakulteta;
4) donosi godišnji program rada i plan razvoja fakulteta;
5) donosi odluku o obrazovanju organizacionih jedinica, na predlog dekana;
6) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom fakulteta.
Upravni odbor fakulteta donosi odluku većinom glasova ukupnog broja članova.
Nadzorni odbor fakulteta imenuje i razrešava osnivač.
Nadzorni odbor fakulteta čiji je osnivač Republika imenuje i razrešava Vlada.
Nadzorni odbor fakulteta čiji je osnivač Republika ima pet članova.
Dva člana nadzornog odbora iz stava 1. ovog člana imenuju se iz reda zaposlenih na fakultetu.
Mandat članova nadzornog odbora iz stava 1. ovog člana traje pet godina, počev od dana konstituisanja.
Nadzorni odbor fakulteta:
1) vrši nadzor nad zakonitošću rada organa fakulteta;
2) vrši nadzor nad poslovanjem fakulteta;
3) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i statutom.
X FINANSIRANJE UNIVERZITETA I FAKULTETA ČIJI JE OSNIVAČ REPUBLIKA
Sredstva za obavljanje delatnosti osnovnih, magistarskih i doktorskih studija fakulteta, odnosno univerziteta, u skladu sa ovim zakonom, a čiji je osnivač Republika, obezbeđuju se u budžetu Republike.
Pored sredstava iz člana 134. ovog zakona univerzitet, odnosno fakultet čiji je osnivač Republika, može sticati sredstva od školarine, a kad to dozvoljavaju kadrovske i prostorne mogućnosti i pružanjem usluga trećim licima, kao i iz ostalih izvora (poklon, donacije, sponzorstvo i dr.).
Sredstva iz stava 1. ovog člana koja univerzitet, odnosno fakultet čiji je osnivač Republika, stiče od školarine, odnosno koja ostvari pružanjem usluga trećim licima, koristiće se za namene iz člana 138. ovog zakona prema programu univerziteta, odnosno fakulteta čiji je osnivač Republika, na koji saglasnost daje Vlada.
Sredstva iz člana 134. ovog zakona obezbeđuju se prema normativima i standardima uslova rada i godišnjem programu rada univerziteta, odnosno fakulteta.
Normative i standarde uslova rada univerziteta, odnosno fakulteta čiji je osnivač Republika utvrđuje Vlada.
Godišnji program rada sadrži vreme i način ostvarivanja obrazovne i naučne, odnosno umetničke delatnosti univerziteta, odnosno fakulteta čiji je osnivač Republika u toku školske godine.
Godišnji program rada iz stava 2. ovog člana donosi se do 30. septembra za narednu školsku godinu.
Sredstva iz čl. 134. i 135. ovog zakona, univerzitet, odnosno fakultet čiji je osnivač Republika može koristiti za:
1) troškove poslovanja;
2) zarade zaposlenih u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom;
3) opremu;
4) obavljanje naučnog, odnosno umetničkog rada koji je u funkciji podizanja kvaliteta nastave;
5) naučno i stručno usavršavanje nastavnika i saradnika;
6) podsticanje razvoja nastavnog podmlatka;
7) rad sa darovitim studentima;
8) međunarodnu saradnju;
9) izvore informacija i informacione sisteme;
10) druge namene u skladu sa zakonom.
XI NOSTRIFIKACIJA I EKVIVALENCIJA
Licu koje je u inostranstvu steklo visoko obrazovanje, specijalističko obrazovanje, akademski naziv magistra nauka, odnosno magistra umetnosti ili naučni stepen doktora nauka nostrifikuje se diploma na njegov lični zahtev, u skladu sa ovim zakonom.
U postupku nostrifikacije izjednačava se diploma stečena u inostranstvu sa diplomom stečenom u Republici.
U postupku ekvivalencije izjednačava se strana školska javna isprava sa ispravom stečenom u Republici.
Veće odgovarajućeg fakulteta sprovodi postupak nostrifikacije diplome, odnosno utvrđuje ekvivalentnost strane školske javne isprave.
Ukoliko u Republici nema odgovarajućeg fakulteta, odnosno studijske grupe, nostrifikaciju diplome, utvrđivanje stručnog naziva, kao i utvrđivanje ekvivalentnosti strane školske javne isprave obavlja univerzitet.
Uslovi i postupak nostrifikacije diplome, odnosno utvrđivanje ekvivalentnosti strane školske javne isprave bliže se uređuju statutom fakulteta, odnosno univerziteta.
U postupku nostrifikacije diplome, odnosno ekvivalencije strane školske javne isprave, uzima se u obzir: sistem školovanja u državi u kojoj je diploma, odnosno školska javna isprava stečena; nastavni plan i program studija; trajanje studija; prava koja daje stečena diploma; druge okolnosti od značaja za nostrifikaciju, odnosno ekvivalenciju.
Ako se u postupku nostrifikacije utvrdi da se nastavni planovi i programi znatnije razlikuju, fakultet, odnosno univerzitet uslovljava nostrifikaciju polaganjem ispita, odnosno izvršavanjem drugih obaveza utvrđenih nastavnim planom i programom fakulteta, odnosno univerziteta.
Akt o nostrifikaciji diplome, odnosno ekvivalenciji strane školske javne isprave, fakultet, odnosno univerzitet dostavlja Ministarstvu prosvete, u roku od 15 dana od dana donošenja.
Fakultet, odnosno univerzitet trajno čuva dokumentaciju o obavljenoj nostrifikaciji diplome, odnosno utvrđenoj ekvivalentnosti strane školske javne isprave i o tome vodi evidenciju.
Sadržaj obrasca i način vođenja evidencije iz stava 1. ovog člana propisuje ministar prosvete.
XII EVIDENCIJA I JAVNE ISPRAVE
Fakultet vodi: matičnu knjigu studenata, evidenciju o izdatim diplomama i zapisnik o polaganju ispita.
Univerzitet vodi knjigu promovisanih doktora nauka, knjigu počasnih doktora, kao i evidencije iz stava 1. ovog člana kada neposredno organizuje određene programe obrazovanja.
Evidencija iz st. 1. i 2. ovog člana vodi se na srpskom jeziku, ćiriličnim pismom.
Kad se nastava ostvaruje na jeziku nacionalne manjine, matična knjiga studenata i evidencija o izdatim diplomama vodi se na srpskom jeziku ćiriličnim pismom i jeziku i pismu nacionalne manjine.
Matična knjiga studenata, knjiga promovisanih doktora nauka i počasnih doktora trajno se čuvaju.
Sadržaj i oblik obrasca i način vođenja evidencija propisuje ministar prosvete.
Na osnovu podataka iz evidencije fakultet, odnosno univerzitet izdaje javne isprave.
Javne isprave, u smislu ovog zakona, jesu: studentska knjižica (indeks), diploma o stečenom visokom obrazovanju, stručnom nazivu specijaliste, akademskom nazivu magistra nauka, odnosno magistra umetnosti, naučnom stepenu doktora nauka i uverenje o savladanom programu stručnog obrazovanja i usavršavanja.
Univerzitet, odnosno fakultet izdaje javne isprave na srpskom jeziku ćiriličnim pismom.
Kada se nastava na univerzitetu, odnosno fakultetu ostvaruje na stranom jeziku ili na jeziku nacionalne manjine, javne isprave se izdaju na obrascu koji je štampan dvojezično: na srpskom jeziku ćiriličnim pismom i stranom jeziku, odnosno jeziku i pismu nacionalne manjine.
Sadržaj i oblik obrasca javne isprave propisuje ministar prosvete.
Diplome o završenim osnovnim, magistarskim i doktorskim studijama i o stečenom naučnom stepenu doktora nauka potpisuju dekan fakulteta i rektor univerziteta.
Diplome iz stava 1. ovog člana overavaju se suvim žigom univerziteta.
Diplome o specijalističkim studijama potpisuje dekan fakulteta.
Diplome koje izdaje univerzitet potpisuje rektor univerziteta.
Univerzitet, odnosno fakultet izdaje novu javnu ispravu, posle proglašenja originala javne isprave nevažećim u "Službenom glasniku Republike Srbije", na propisanom obrascu, na osnovu podataka iz evidencije koju vodi.
Javna isprava iz stava 1. ovog člana ima značaj originalne javne isprave.
Na javnu ispravu iz stava 1. ovog člana stavlja se naznaka da se radi o novoj javnoj ispravi koja je izdata posle proglašenja originala javne isprave nevažećim.
Način stavljanja naznake iz stava 3. ovog člana bliže uređuje ministar prosvete.
Lice koje nema diplomu o stečenom visokom obrazovanju, stručnom nazivu specijaliste, akademskom nazivu magistra nauka, odnosno magistra umetnosti, naučnom stepenu doktora nauka ili uverenje o savladanom programu stručnog obrazovanja i usavršavanja, a evidencija o tome, odnosno arhivska građa je uništena ili nestala, može podneti zahtev opštinskom sudu na čijem području je sedište ili je bilo sedište fakulteta, odnosno univerziteta, radi utvrđivanja završenog obrazovanja, odnosno stručnog obrazovanja i usavršavanja.
Zahtev sadrži dokaze na osnovu kojih može da se utvrdi da je to lice završilo studije, odnosno program stručnog obrazovanja i usavršavanja i potvrdu da je evidencija, odnosno arhivska građa uništena ili nestala.
Potvrdu da je arhivska građa uništena ili nestala izdaje fakultet, odnosno univerzitet u kojoj je lice steklo obrazovanje, odnosno stručno obrazovanje i usavršavanje, ili druga organizacija koja je preuzela evidenciju, odnosno arhivsku građu. Ako takva organizacija ne postoji, potvrdu izdaje Ministarstvo prosvete.
Rešenje o utvrđivanju stečenog obrazovanja, odnosno stručnog obrazovanja i usavršavanja iz člana 148. stav 1. ovog zakona donosi opštinski sud u vanparničnom postupku.
Rešenje iz stava 1. ovog člana zamenjuje diplomu, odnosno uverenje koje izdaje fakultet, odnosno univerzitet.
Diploma o stečenom visokom obrazovanju, akademskom nazivu magistra nauka, odnosno magistra umetnosti, stručnom nazivu specijaliste i naučnom stepenu doktora nauka oglašava se ništavom:
1) ako je izdata od neovlašćene organizacije;
2) ako je potpisana od neovlašćenog lica;
3) ako lice nije položilo sve ispite na način i po postupku utvrđenim zakonom i nastavnim programom fakulteta, odnosno univerziteta;
4) ako nije izdata na propisanom obrascu.
Fakultet, odnosno univerzitet oglašava ništavom diplomu iz razloga utvrđenih u stavu 1. tač. 2) do 4) ovog člana.
Ministar prosvete po službenoj dužnosti oglašava diplomu ništavom iz razloga utvrđenih u stavu 1. ovog člana.
Fakultet, odnosno univerzitet oglašava ništavom diplomu o stečenom akademskom nazivu magistra nauka, odnosno magistra umetnosti, ako utvrdi da magistarska teza nije rezultat samostalnog naučnog rada.
Fakultet, odnosno univerzitet oglašava ništavom diplomu o stečenom naučnom stepenu doktora nauka, ako utvrdi da doktorska disertacija ne predstavlja originalni naučni rezultat u određenoj naučnoj oblasti.
Ministar prosvete po službenoj dužnosti oglašava ništavom diplomu iz razloga utvrđenih u st. 1. i 2. ovog člana.
Upravni nadzor nad radom univerziteta i fakulteta vrši Ministarstvo prosvete.
Inspekcijski nadzor vrše inspektori, odnosno druga ovlašćena lica (u daljem tekstu: inspektor).
Poslove inspektora može obavljati lice koje ima pravni fakultet, položen stručni ispit i najmanje tri godine radnog iskustva.
Poslove inspektora iz člana 154. tačka 3) ovog zakona obavlja lice koje ima ekonomski fakultet, položen stručni ispit i najmanje tri godine radnog iskustva.
U vršenju inspekcijskog nadzora, inspektor je ovlašćen da:
1) poništi upis studenata u prvu godinu studija preko broja utvrđenog aktom Vlade;
2) poništi upis studenata koji je obavljen suprotno odredbama ovog zakona;
3) izvrši kontrolu namenskog korišćenja sredstava koja se obezbeđuju univerzitetu i fakultetu iz budžeta Republike;
4) preduzima druge mere za koje je zakonom i drugim propisima ovlašćen.
Novčanom kaznom od 3.000 do 10.000 novih dinara kazniće se za prekršaj univerzitet, odnosno fakultet ako:
1) obavlja organizovanje i delovanje iz člana 4. ovog zakona;
2) obavlja delatnost van sedišta (član 10. st. 3. i 4);
3) primenjuje statut na koji nije dobio saglasnost Vlade (član 10. stav 5);
4) nastavni plan i program studija ostvaruje suprotno ovom zakonu i godišnjem programu rada (čl. 19. i 137. stav 2);
5) nastavni plan i program studija nije donet na način utvrđen članom 24. st. 1-6. ovog zakona;
6) nastavni plan i program stalnog stručnog obrazovanja i usavršavanja nije donet na način utvrđen članom 24. stav 7. ovog zakona;
7) prekine sa ostvarivanjem nastavnog plana i programa u toku školske godine (član 27);
8) upiše u prvu godinu studija kandidata koji se nije prijavio na konkurs (član 34. stav 1);
9) upiše studenta u određenu godinu studija posle roka utvrđenog članom 35. stav 2. ovog zakona;
10) naplati školarinu studentu suprotno visini školarine koju utvrdi Vlada (član 40. stav 1);
11) upiše u prvu godinu osnovnih studija kandidata koji nije položio prijemni ispit, odnosno ispit za proveru sklonosti i sposobnosti (član 41. stav 2);
12) upiše studenta u narednu godinu studija suprotno čl. 50. i 51. ovog zakona;
13) sprovede postupak za ocenu i odbranu magistarske teze suprotno odredbama čl. 61. i 62. ovog zakona;
14) sprovede postupak za ocenu i odbranu doktorske disertacije suprotno čl. 68. i 69. ovog zakona;
15) ne vodi na propisan način ili neuredno vodi evidenciju utvrđenu članom 144. ovog zakona;
16) izdaje javne isprave koje po sadržaju ne odgovaraju sadržini obrazaca javne isprave koje propisuje ministar prosvete (član 145).
Novčanom kaznom od 500 do 1.000 novih dinara kazniće se i odgovorno lice na univerzitetu, odnosno fakultetu za prekršaj iz stava 1. ovog člana.
Novčanom kaznom od 3.000 do 10.000 dinara kazniće se za prekršaj univerzitet, odnosno fakultet ako:
1) primi u radni odnos nastavnika, odnosno saradnika koji ne ispunjava uslove utvrđene ovim zakonom ili ga primi u radni odnos bez konkursa (čl. 80-86, 88. stav 1);
2) zaključi ugovor o dopunskom radu suprotno članu 94. ovog zakona.
Novčanom kaznom od 500 do 1.000 novih dinara kazniće se i odgovorno lice na univerzitetu, odnosno fakultetu za prekršaj iz stava 1. ovog člana.
Univerziteti i fakulteti nastavljaju rad u skladu s odredbama ovog zakona, a usaglasiće svoju organizaciju i opšta akta sa ovim zakonom u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Odredbe podzakonskih akata koje su se primenjivale do stupanja na snagu ovog zakona, a nisu sa njim u suprotnosti, primenjivaće se do donošenja akata na osnovu ovog zakona.
Konstituisanje upravnih i nadzornih odbora univerziteta i fakulteta i imenovanje rektora, dekana, prorektora i prodekana, u skladu sa ovim zakonom, izvršiće se u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Konstituisanjem upravnih odbora univerziteta, odnosno fakulteta, prestaju sa radom saveti univerziteta i fakulteta.
Lica izabrana u zvanje nastavnika univerziteta po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, zadržavaju stečena zvanja i nastavljaju da obavljaju poslove nastavnika do isteka vremena za koje su izabrana.
Lice koje je na dan stupanja na snagu Zakona o univerzitetu ("Službeni glasnik RS", broj 54/92) imalo zvanje nastavnika na nematičnom fakultetu za nastavni predmet strani jezik i najmanje 25 godina staža osiguranja (žena), odnosno 30 godina staža osiguranja (muškarac), zadržava stečeno zvanje.
Nastavnici izabrani u zvanje predavača i višeg predavača stranog jezika na nematičnom fakultetu po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, obavljaju poslove nastavnika do isteka vremena za koje su izabrani.
Nastavnicima fizičkog vaspitanja na nematičnom fakultetu za čijim je radom prestala potreba obezbeđuje se jedno od prava utvrđenih zakonom kojim se uređuju radni odnosi.
Saradnici izabrani u saradničko zvanje po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovoga zakona obavljaju poslove saradnika do isteka vremena na koje su izabrani.
Zaposleni na univerzitetu, odnosno fakultetu, koji su zasnovali radni odnos do dana stupanja na snagu ovog zakona, jesu u obavezi da zaključe ugovor o radu u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Studenti upisani na osnovne studije do dana stupanja na snagu ovog zakona upisaće se u školsku 1998/99. godinu, u pogledu uslova za upis i u pogledu plaćanja studija, pod uslovima koji su bili propisani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Studentima kojima je apsolventski rok istekao po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona rok iz člana 56. stav 4. počinje da teče 1. oktobra 1998. godine.
Danom stupanja na snagu ovoga zakona prestaje da važi Zakon o univerzitetu ("Službeni glasnik RS", br. 54/92, 39/93, 44/93, 53/93, 67/93, 48/94, 24/96 i 7/98).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".