SOCIJALNI PROGRAM ZA ZAPOSLENE U JAVNIM KOMUNALNIM PREDUZEĆIMA ČIJI JE OSNIVAČ GRAD BEOGRAD U PROCESU RESTRUKTURIRANJA PREDUZEĆA I PRIPREME ZA PRIVATIZACIJU ("Sl. list grada Beograda", br. 17/2003, 2/2004, 12/2004, 4/2005 i 19/2005)

Socijalni program za zaposlene u javnim komunalnim preduzećima čiji je osnivač grad Beograd (u daljem tekstu: Program) u procesu restrukturiranja preduzeća i priprema za privatizaciju ima za cilj unapređenje poslovanja osnovne delatnosti svakog preduzeća, racionalizaciju ukupnog broja zaposlenih i utvrđivanje osnovnih kriterijuma za dodatno stimulisanje neposrednih izvršilaca u osnovnoj delatnosti, polazeći od specifičnosti poslova.

Programom se utvrđuju:

- instituti radno-pravne zaštite zaposlenih u javnim komunalnim preduzećima čiji je osnivač grad Beograd;

- mere i oblici kojima se obezbeđuje socijalna sigurnost i zaštita, u postupku restrukturiranja preduzeća, zaposlenih za čijim je radom prestala potreba;

- ukupan broj zaposlenih potreban u osnovnoj delatnosti u skladu sa odlukama o osnivanju ovih preduzeća i organizaciji poslova;

- visina sredstava neophodnih za finansijsko pokriće prava i mera zaštite koji se utvrde ovim programom i programima svakog preduzeća polazeći od specifičnosti poslova;

- uslovi i način korišćenja sredstava.

I UTVRĐIVANJE VIŠKA ZAPOSLENIH

U postupku utvrđivanja potrebe i dinamike restrukturiranja javnih komunalnih preduzeća vrši se:

- evidentiranje preduzeća koja ulaze u proces restrukturiranja;

- utvrđivanje dinamike restrukturiranja i priprema za privatizaciju preduzeća;

- analiza organizovanosti preduzeća u skladu sa odlukama o osnivanju.

Postupak iz prethodnog stava vodi Zajednička komisija za socijalni dijalog i Izvršni odbor Skupštine grada Beograda u saradnji sa Ministarstvom za privatizaciju.

U sprovođenju ovog programa preduzeća preduzimaju mere:

1. donose program mera i aktivnosti za rešavanje viška zaposlenih (u daljem tekstu: program preduzeća) u saradnji sa Zavodom za tržište rada;

2. na osnovu utvrđivanja osnovne i pratećih delatnosti i normativa određuju broj potrebnih radnika i višak zaposlenih;

3. sagledavaju i utvrđuju mogućnost efikasnog zapošljavanja viška zaposlenih;

4. evidentiraju neiskorišćeni poslovni prostor koji se može ponuditi zaposlenima koji su utvrđeni kao višak u cilju započinjanja sopstvenog posla;

5. izdvajaju pojedine delove preduzeća i osposobljavaju ih za osamostaljivanje na ekonomskim principima koji omogućavaju zapošljavanje viška zaposlenih u cilju obavljanja proizvodnih, uslužnih i drugih delatnosti za koje su zaposleni osposobljeni.

Program preduzeća treba da sadrži strukturu zaposlenih po osnovu kvalifikacije, starosti i dužine radnog staža, analizu radnih i zdravstvenih sposobnosti i ocenu radne motivacije zaposlenih, socijalnu kartu zaposlenih, utvrđen neophodan broj zaposlenih za obezbeđivanje obima i kvaliteta proizvoda i usluga, utvrđen višak zaposlenih, način rešavanja viška zaposlenih i sredstava za rešavanje socijalno-ekonomskog položaja viška zaposlenih.

Izvršni odbor Skupštine grada Beograda i preduzeće utvrđuju mere i vode računa o sprovođenju postupka iz stava 2. tač. 4. i 5.

II NAČIN REŠAVANJA SOCIJALNO-EKONOMSKOG POLOŽAJA VIŠKA ZAPOSLENIH

U skladu sa odlukama o osnivanju, statutom i organizacijom poslova javnih komunalnih preduzeća čiji je osnivač grad Beograd utvrdiće se broj zaposlenih neophodan za obavljanje poslova osnovne i pratećih delatnosti u cilju obezbeđivanja potrebnog kvaliteta i obima proizvoda i usluga koje svako preduzeće treba da pruži korisnicima.

Na osnovu analize i plana potrebnog broja zaposlenih utvrditi višak zaposlenih u svakom organizacionom delu javnih komunalnih preduzeća.

Utvrđivanje potrebnog broja zaposlenih u osnovnoj i pratećim delatnostima preduzeća bitno je zbog donošenja odluka o institutima radno-pravne zaštite zaposlenih u javnim komunalnim preduzećima i utvrđivanje mera i oblika kojima se obezbeđuje socijalna sigurnost i zaštita zaposlenih.

Utvrđivanje viška zaposlenih bitno je zbog obezbeđivanja visine sredstava neophodnih za finansijsko pokriće prava i mera zaštite zaposlenih iz ovog programa.

Lica koja se evidentiraju kao višak zaposlenih treba upoznati sa svim pravima koja im se mogu obezbediti preko Zavoda za tržište rada.

Lica koja su utvrđena kao višak zaposlenih mogu se opredeliti za jedan od sledećih načina rešavanja svog socijalno-ekonomskog položaja:

1. otpremnina uz saglasnost zaposlenog za dobrovoljan prestanak radnog odnosa i pravo na isplatu jednokratne novčane pomoći;

2. prekvalifikaciju - dokvalifikaciju, odnosno osposobljavanje za druge poslove osnovne delatnosti;

3. pravo na novčanu naknadu i obaveznu dodatnu obuku za novo zapošljavanje i

4. prestanak radnog odnosa i prijavljivanje Zavodu za tržište rada.

Rokovi primene prava zaposlenih

- Prava iz tačke 1, 2. i 4. iz stava 6 - počeće da se koriste od 1. januara 2003. godine i koristiće se do 30. septembra 2005. godine;

- Pravo iz tačke 3. stava 6 - počeće da se koristi od 1. oktobra 2005. godine.

Korišćenje prava iz tačke 4. ne isključuje korišćenje prava iz tačke 1. ovog programa.

Pravo za korišćenje otpremnine - dobrovoljnog napuštanja radnog odnosa imaju:

- zaposleni koji ispunjava jedan od uslova za odlazak u penziju zakonom propisan (godine staža osiguranja ili godine života);

- zaposleni koji u roku od godinu dana od primene Programa stiče jedan od uslova za odlazak u penziju;

- zaposleni koji žele da mu prestane radni odnos a ne ispunjava nijedan od zakonom propisanih uslova za odlazak u penziju.

Zaposlenom koji se odluči za dobrovoljni prestanak radnog odnosa i korišćenje otpremnine u javnom komunalnom preduzeću, isplatiće se otpremnina u visini od 10 neto zarada zaposlenog iz prethodnog meseca ili 10 prosečnih neto zarada preduzeća po osnovu broja zaposlenih iz časova rada, ako je to za radnika povoljnije.

Osnovna zarada zaposlenog je zarada koja se ostvaruje po osnovu cene radnog mesta, kao proizvod vrednosti radnog časa i vrednosti posla, uvećana za vreme provedeno u radnom odnosu.

Zaposleni koji želi da koristi pravo otpremnine - dobrovoljnog napuštanja radnog odnosa mora da ima najmanje pet godina radnog staža u javnom komunalnom preduzeću.

Zaposlenom koji odbije prekvalifikaciju - dokvalifikaciju, odnosno osposobljavanje za druge srodne i poslove iste vrednosti u okviru osnovne delatnosti preduzeće nema obavezu da obezbedi bilo koje pravo po ovom programu.

Zaposleni koji prihvati dobrovoljni prestanak radnog odnosa i otpremninu ne može se zaposliti ni u jednom javnom preduzeću - službi, upravi čiji je osnivač grad Beograd.

Dodatna stimulacija zaposlenih

Zaposlenom koji se odluči za dobrovoljno napuštanje radnog odnosa, pored otpremnine, pripadaju sledeće stimulativne naknade u fiksnom iznosu:

1. 10.000 dinara zaposlenima do 10 godina provedenih u radnom odnosu;

2. 20.000 dinara zaposlenima od 10 do 15 godina provedenih u radnom odnosu;

3. 40.000 dinara zaposlenima od 15 do 20 godina provedenih u radnom odnosu;

4. 50.000 dinara zaposlenima od 20 do 25 godina provedenih u radnom odnosu;

5. 60.000 dinara zaposlenima od 25 do 30 godina provedenih u radnom odnosu;

6. 65.000 dinara zaposlenima preko 30 godina provedenih u radnom odnosu;

7. 70.000 dinara zaposlenima kojima nedostaju dve godine do dana sticanja jednog od uslova za penziju;

8. 80.000 dinara zaposlenima invalidima rada bez obzira na stepen invalidnosti;

9. 75.000 dinara samohranoj majci sa detetom do dve godine života, i

10. 50.000 dinara zaposlenom koji je stekao jedan od uslova za penzionisanje.

Zaposlenom koji je stekao jedan od uslova za penziju, preduzeće je u obavezi da isplati i odgovarajuću otpremninu u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom preduzeća.

Zaštićene kategorije zaposlenih

Po osnovu viška zaposlenih neće prestati radni odnos sledećim kategorijama zaposlenih:

1. zaposlenom kome nedostaju dve godine do dana sticanja jednog od uslova za penziju;

2. zaposlenom koji ima preko 53 godine života,

3. invalidu rada bez obzira na stepen invalidnosti;

4. supružnicima ako su oba zaposlena, radni odnos može da se raskine samo sa jednim od supružnika;

5. samohranoj majci sa detetom do dve godine života;

6. zaposlenom sa više od 15 godina neprekidnog rada u komunalnom preduzeću ukoliko je sposoban da obavlja specifične poslove delatnosti, odnosno ukoliko nije došlo do smanjenja radne sposobnosti i

7. zaposlenom sa više od 20 godina neprekidnog rada u komunalnoj delatnosti ukoliko nije došlo do smanjenja radne sposobnosti.

Odredbe o zaštićenim kategorijama iz prethodnog stava ne odnose se na dobrovoljni prestanak radnog odnosa i korišćenje otpremnine, osim za kategorije iz prethodnog stava pod tačkama 4. i 5.

III OBIM, IZVORI I NAČIN KORIŠĆENJA SREDSTAVA

Sredstva za isplatu jednokratne novčane naknade - otpremnine, uz saglasnost zaposlenog, obezbeđuju se po pravilu iz sredstava preduzeća, kao i sredstava predviđenih za ove namene u budžetu grada Beograda i Zavoda za tržište rada i drugih sredstava koja se za tu namenu obezbede u skladu sa zakonom.

Prilikom utvrđivanja sredstava i načina korišćenja utvrđuje se odnos sredstava koja obezbeđuje: javno komunalno preduzeće, osnivač i Zavod za tržište rada u zavisnosti od mere, odnosno prava za koje zaposleni koristi.

Preduzeća mogu da koriste sredstva koje je osnivač predvideo u budžetu grada Beograda za sprovođenje socijalnog programa ukoliko smanjuju broj zaposlenih za najmanje 5% godišnje.

Ovaj program se neposredno primenjuje u javnim komunalnim preduzećima čiji je osnivač grad Beograd, počev od 1. jula 2003. godine.

Za tačku 3. i 4. iz poglavlja II, svako preduzeće utvrđuje svoj program o načinu rešavanja socijalno-ekonomskog položaja viška zaposlenih polazeći od specifičnosti poslova osnovne delatnosti i godišnjeg plana izvršioca tih poslova.

Ovaj program objaviti u "Službenom listu grada Beograda".