ODLUKAO GRAĐANSKOM BRANIOCU
|
Ovom odlukom u gradu Nišu ustanovljava se građanski branilac (ombudsman), uređuje se njegov položaj, nadležnost, ovlašćenja i način postupanja.
Građanski branilac štiti individualna i kolektivna prava i interese građana, tako što vrši opštu kontrolu rada gradskih uprava i javnih službi.
Građanski branilac je nezavisan, samostalan i nepristrasan u svom radu i za svoj rad odgovara Skupštini grada, u skladu sa odredbama ove odluke.
U vršenju poslova iz svoje nadležnosti građanski branilac postupa u skladu sa zakonom propisima grada i načelima pravičnosti i jednakosti.
Građanski branilac ne može biti razrešen, niti pozvan na krivičnu odgovornost pritvoren ili kažnjen zbog iznetog mišljenja u javnosti o uočenim pojavama i upućenih preporuka i kritika.
Građanski branilac postupa povodom zahteva građana, koji smatraju da su im aktom, radnjom ili nepreduzimanjem radnje gradskih uprava i javnih službi, povređena individualna i kolektivna prava i interesi, kao i po sopstvenoj inicijativi.
II OVLAŠĆENJA GRAĐANSKOG BRANIOCA
Građanski branilac je ovlašćen da obavlja sledeće poslove:
- obaveštava nadležne organe i javnost kada gradske uprave i javne službe krše individualna i kolektivna prava građana;
- prima i ispituje predstavke, koje se odnose na povredu individualnih i kolektivnih prava građana od strane gradskih uprava i javnih službi;
- postupa po sopstvenoj inicijativi kada postoji sumnja o kršenju individualnih i kolektivnih prava građana od strane gradskih uprava i javnih službi;
- posreduje u mirnom rešavanju sporova u slučaju kršenja individualnih i kolektivnih prava građana;
- priprema savetovanja o ostvarivanju i poštovanju individualnih i kolektivnih prava građana;
- priprema i sprovodi kampanje za informisanje javnosti o pitanjima značajnim za ostvarivanje i poštovanje individualnih i kolektivnih prava građana;
- inicira i podstiče obrazovanje o individualnim i kolektivnim pravima građana u svim oblastima života;
- prikuplja informacije o primeni zakona i drugih propisa od strane gradskih uprava i javnih službi iz oblasti individualnih i kolektivnih prava građana;
- sastavlja godišnji izveštaj o ostvarivanju i poštovanju individualnih i kolektivnih prava građana i primeni načela zabrane diskriminacije od strane gradskih uprava i javnih službi;
- sarađuje i razmenjuje iskustva sa drugim građanskim braniocima i drugim organima i organizacijama koji se bave zaštitom i unapređenjem individualnih i kolektivnih prava građana u zemlji i inostranstvu;
- obavlja druge poslove u skladu sa zakonom i propisima grada.
Građanski branilac podnosi Skupštini grada jednom godišnje izveštaj o svom radu.
Izveštaj sadrži broj i strukturu predstavki, uočene propuste u radu gradskih uprava i javnih službi sa stanovišta zaštite individualnih i kolektivnih prava i preporuke za njihovo otklanjanje.
Građanski branilac može podnositi posebne izveštaje Skupštini grada, kojima ukazuje na naročito ozbiljne slučajeve povrede prava građana i sistematska kršenja individualnih i kolektivnih prava.
Godišnji i posebni izveštaj građanski branilac može objaviti u medijima.
Mediji, čiji je osnivač grad, obavezni su da na prikladan način obaveste javnost o sadržini godišnjeg izveštaja ili posebnih izveštaja građanskog branioca.
Elektronski mediji, čiji je osnivač grad, dužni su da građanskom braniocu omoguće obraćanje javnosti u roku od 24 časa od trenutka prijema njegovog zahteva
Štampani mediji, čiji je osnivač grad, dužni su da građanskom braniocu omoguće obraćanje javnosti u prvom redovnom izdanju.
Građanski branilac postupa po sopstvenoj inicijativi ili po predstavci lica koje smatra da mu je aktom, radnjom ili nepreduzimanjem radnje gradske uprave i javne službe, povređeno neko individualno ili kolektivno pravo.
Lice koje smatra da mu je aktom, radnjom ili nepreduzimanjem radnje gradske uprave ili javne službe povređeno neko individualno ili kolektivno pravo može uputiti građanskom braniocu predstavku.
Predstavku može u ime oštećenog lica podneti njegov zakonski zastupnik ili punomoćnik.
Kancelarija građanskog branioca dužna je da pruži pomoć oštećenom licu u sastavljanju predstavke.
Predstavka se podnosi u pisanom obliku, koji nema posebnu formu, uključujući sve oblike elektronske komunikacije ili usmeno na zapisnik u kancelariji građanskog branioca.
Predstavka mora da sadrži lične podatke oštećenog lica (ime, prezime, adresu) i mora biti potpisana od strane podnosioca predstavke
Predstavka sadrži naziv gradske uprave ili javne službe, na čiji se rad odnosi, okolnosti konkretnog slučaja, činjenice i dokaze koji potkrepljuju navode iz predstavke, kao i podatke o tome koja pravna sredstva je podnosilac već koristio.
Predstavka se podnosi u roku od jedne godine od dana učinjene povrede, nepravilnosti ili od donošenja poslednjeg akta u spornoj stvari.
Građanski branilac može postupati u slučaju kada je iskorišćeno redovno pravno sredstvo za otklanjanje povreda na koje podnosilac ukazuje, odnosno, kada ne postoji pravno sredstvo za otklanjanje povrede na koju podnosilac ukazuje.
Izuzetno, građanski branilac može postupati i kada je postupak po redovnom pravnom sredstvu u toku, ali bi dužina njegovog trajanja mogla otežati ili osujetiti zaštitu individualnih i kolektivnih prava.
Zaštita individualnih i kolektivnih prava građana pred građanskim braniocem je besplatna.
Građanski branilac je dužan da u toku i nakon prestanka mandata čuva tajnost podataka do kojih je došao u svom radu.
U prethodnom ispitivanju blagovremenosti i dopuštenosti predstavke, građanski branilac neće postupati po predstavci ukoliko utvrdi:
1. da predstavka ne sadrži podatke na osnovu kojih se podnosilac može sa sigurnošću odrediti (anonimna predstavka);
2. ako predstavka ne sadrži druge propisane podatke, a podnosilac predstavke ne otkloni te nedostatke u naknadno određenom roku;
3. ako se predstavka ne odnosi na rad gradske uprave i javne službe;
4. ako nisu iscrpljena sva redovna pravna sredstva za otklanjanje povreda, a nema mesta primeni pravila iz člana 13. stav 2;
5. da se radi o ponovljenoj predstavci koja ne sadrži nove činjenice i dokaze;
6. da se radi o zloupotrebi prava na podnošenje predstavke, a podnosilac nije postupio po traženju građanskog branioca i svoju predstavku dopunio navodima i činjenicama koji je potkrepljuju;
7. da okolnosti slučaja i dokazi koji su podneti ne dovode do njegovog uverenja da postoji povreda individualnih i kolektivnih prava, odnosno druga nepravilnost u radu gradske uprave ili javne službe;
8. da je predstavka podneta po isteku roka od jedne godine od dana učinjene povrede, nepravilnosti ili od donošenja poslednjeg akta u spornoj stvari;
9. ukoliko je povodom iste stvari građanski branilac ranije odlučivao.
Građanski branilac može izuzetno da odluči da postupa i u slučajevima iz stava 1. tačka 8. ukoliko oceni da okolnosti slučaja na koji se predstavka odnosi, težina posledice ili druge okolnosti opravdavaju postupanje građanskog branioca.
U slučaju nepostupanja po predstavci, osim kad je predstavka anonimna, građanski branilac će u pisanoj formi obrazložiti razloge za njegovo nepostupanje i podnosiocu predstavke dati savet o eventualnim drugim mogućnostima zaštite njegovih prava.
Kada građanski branilac odluči da postupa po predstavci, obavestiće o tome podnosioca predstavke.
Građanski branilac je u obavezi da o svakom predmetu po kome postupa, pribavi stav gradske uprave ili javne službe, na čije se postupanje predstavka odnosi.
Gradska uprava ili javna služba, je dužna da obavesti građanskog branioca o svom stavu u roku koji građanski branilac odredi, a koji ne može biti duži od 10 dana od dana prijema zahteva građanskog branioca.
Gradska uprava i javna služba je dužna da građanskom braniocu, na njegov zahtev, stavi na raspolaganje i uvid spise i dokumentaciju, bez obzira na nivo tajnosti, i omogući mu da sprovede ispitivanje.
Građanski branilac može da uzima izjave od izabranih, postavljenih i imenovanih lica kao i zaposlenih, kada je to potrebno za razjašnjenje slučaja i utvrđivanje činjeničnog stanja.
Lica koja je građanski branilac pozvao radi razjašnjenja slučaja i utvrđivanja činjeničnog stanja dužna su da se odazovu pozivu.
Gradska uprava i javna služba je dužna da dostavi građanskom braniocu, na njegov zahtev, kopije svih traženih spisa i dokumenata, podatke, obaveštenja i objašnjenja, u roku koji on odredi, a koji ne može biti duži od 15 dana.
Ukoliko gradska uprava i javna služba ne postupi u skladu sa zahtevom građanskog branioca iz stava 1. ovog člana, on će o tome obavestiti predsednika Skupštine grada i javnost.
Od svakog lica za koje osnovano pretpostavlja da raspolaže saznanjima o okolnostima slučaja koji ispituje, građanski branilac može uzeti pisanu izjavu ili obaviti razgovor.
Pozvano lice je dužno da se odazove pozivu građanskog branioca.
Kada građanski branilac utvrdi da nema povrede prava i drugih nepravilnosti u radu, ili je povreda u toku postupanja otklonjena, obavestiće o tome podnosioca predstavke, gradsku upravu ili javnu službu čiji je rad bio predmet ispitivanja.
O pojavama nezakonitog i nepravilnog rada kojima se povređuju prava i interesi građana, građanski branilac upozorava gradsku upravu i javnu službu, upućuje im kritike i preporuke i o tome podnosi izveštaj Skupštini grada i javnosti.
Gradska uprava ili javna služba, kojoj je upućena kritika ili preporuka, dužna je da obavesti građanskog branioca o merama koje je preduzela, najkasnije u roku od 15 dana od dana prijema kritike ili preporuke.
Ako gradska uprava ili javna služba ne obavesti građanskog branioca o tome šta je preduzeto ili ako građanski branilac smatra da preduzete mere nisu odgovarajuće, građanski branilac će o nepostupanju gradske uprave ili javne službe obavestiti predsednika Skupštine grada i javnost.
Pored kritika i preporuka iz prethodnog člana, građanski branilac može:
1. predložiti gradskoj upravi ili javnoj službi da ponovo sprovede postupak u skladu sa zakonom, uz uvažavanje preporuka građanskog branioca;
2. predložiti gradskoj upravi ili javnoj službi da licu naknadi štetu, nastalu usled nezakonitog rada;
3. podneti gradskoj upravi ili javnoj službi zahtev za privremeno obustavljanje izvršenja konačnog upravnog akta, u skladu sa zakonom;
4. predložiti nadležnom organu pokretanje postupka za razrešenje funkcionera u čijem radu je ustanovio nepravilnost, koja je dovela do teških i sistematskih kršenja individualnih i kolektivnih prava;
5. izdati preporuke gradskoj upravi ili javnoj službi za unapređenje njihovog rada i odnosa sa građanima.
Odredbe članova od 13. do 23. primenjuju se i kad građanski branilac postupa po sopstvenoj inicijativi.
IV IZBOR I RAZREŠENJE GRAĐANSKOG BRANIOCA
Građanskog branioca postavlja Skupština grada, na vreme od četiri godine, iz reda uglednih i politički nepristrasnih ličnosti, većinom od ukupnog broja odbornika, na predlog predsednika skupštine.
Za građanskog branioca može biti postavljeno lice pravne struke, koje ima državljanstvo Republike Srbije, najmanje 6 godina radnog iskustva u oblasti ljudskih prava, uprave ili pravosuđa, koje nije osuđivano za dela koja ga čine nedostojnim za obavljanje funkcije i koje uživa najviši moralni i profesionalni ugled u svojoj sredini.
Za građanskog branioca ne može biti postavljeno lice koje je u periodu od 12 meseci pre postavljenja bilo na funkciji kao izabrano, postavljeno ili imenovano lice u organu i službi grada ili javnoj službi, čiji je osnivač grad.
Građanski branilac može biti postavljen na istu dužnost najviše dva puta uzastopno.
Funkcija građanskog branioca je nespojiva sa vršenjem bilo koje druge javne funkcije ili profesionalne delatnosti, bez obzira da li su plaćene ili ne, kao ni sa članstvom u političkim partijama.
Danom stupanja na dužnost građanskog branioca moraju prestati sve njegove druge funkcije i delatnosti.
Građanski branilac može biti razrešen dužnosti na isti način na koji i postavljen, i to:
- na sopstveni zahtev,
- ako bude pravnosnažno osuđen za krivično delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje funkcije,
- ako sudskom odlukom bude lišen poslovne sposobnosti,
- ako je to predlog iz građanske inicijative,
- ako obavlja bilo koju drugu javnu funkciju ili profesionalnu delatnost.
Sedište građanskog branioca je u Nišu.
Građanski branilac obrazuje kancelariju za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti.
Radom kancelarije rukovodi građanski branilac.
Građanski branilac, može iz reda zaposlenih, ovlastiti određeno lice da ga zamenjuje u slučaju odsutnosti, odnosno, da u njegovo ime preduzima radnje iz nadležnosti građanskog branioca.
Akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u kancelariji građanskog branioca, kao i akt o platama, naknadama i drugim ličnim primanjima zaposlenih u kancelariji građanskog branioca, donosi građanski branilac uz saglasnost nadležnog organa.
Sredstva za finansiranje rada građanskog branioca i kancelarije građanskog branioca za tekuće rashode za zaposlene, dobra, usluge i ostale izdatke iz delokruga rada građanskog branioca i kancelarije građanskog branioca, obezbeđuju se odlukom o budžetu grada.
Za zakonito i namensko korišćenje sredstava za finansiranje rada građanskog branioca i njegove kancelarije odgovoran je građanski branilac.
Zahteve i druge akte za isplatu sredstava iz budžeta grada za finansiranje rada građanskog branioca i kancelarije, potpisuje građanski branilac, ili lice koje on ovlasti.
Funkcioner ili zaposleno lice (službeno lice) koji odbije da postupi po zahtevu građanskog branioca, kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 50.000 dinara. (Član 19)
Lice koje se ne odazove pozivu građanskog branioca da bi dalo usmenu ili pismenu izjavu, kazniće se novčanom kaznom u iznosu od 30.000 dinara. (Član 20)
VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Postavljenje građanskog branioca izvršiće se u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odluke.
Građanski branilac doneće akte o organizaciji kancelarije u roku od 30 dana od stupanja na dužnost.
Skupština grada obezbediće potrebne uslove za početak rada građanskog branioca u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odluke.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Niša."