ZAKONO TEHNIČKIM ZAHTEVIMA ZA PROIZVODE I OCENJIVANJU USAGLAŠENOSTI PROIZVODA S PROPISANIM ZAHTEVIMA("Sl. list SCG", br. 44/2005) |
Ovim zakonom uređuju se:
1) način propisivanja tehničkih zahteva za proizvode, kao i postupci ocenjivanja usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima (u daljem tekstu: ocenjivanje usaglašenosti);
2) donošenje tehničkih propisa kojima se za pojedinačne proizvode, odnosno grupe proizvoda (u daljem tekstu: proizvodi) propisuju naročito:
- tehnički zahtevi koje moraju ispunjavati proizvodi koji se stavljaju u promet ili upotrebu,
- prava i obaveze privrednih društava, preduzeća i drugih pravnih lica, preduzetnika i fizičkih lica koji stavljaju proizvode u promet ili upotrebu,
- postupci ocenjivanja usaglašenosti,
- zahtevi za telo koje učestvuje u postupku ocenjivanja usaglašenosti,
- isprave koje prate proizvode prilikom stavljanja u promet ili upotrebu i
- znak i način označavanja proizvoda;
3) registar tehničkih propisa;
4) vršenje nadzora nad ispunjavanjem zahteva iz tehničkih propisa, i
5) važenje dokumenata o usaglašenosti i znakova usaglašenosti izdatih u inostranstvu.
Proizvod se stavlja u promet ili upotrebu samo ako je, u skladu s propisanim tehničkim zahtevima, njegova usaglašenost ocenjena prema propisanom postupku i ako je proizvod označen u skladu s propisima.
Pojedini izrazi u ovom zakonu imaju sledeća značenja:
1) proizvod je rezultat procesa (hardver, softver, procesni materijal ili usluga), koji je projektovan, proizveden ili na drugi način dobijen, bez obzira na nivo njegove prerade, a namenjen je za stavljanje u promet ili upotrebu;
2) tehnički propis je propis koji sadrži tehničke zahteve neposredno, ili pozivanjem na srpsko-crnogorski standard, tehničku specifikaciju ili pravilo prakse, ili uključuje sadržaje navedenih dokumenata, kao i postupke ocenjivanja usaglašenosti;
3) tehnička specifikacija je dokument u kome se definišu tehnički zahtevi koje moraju ispunjavati proizvodi;
4) staviti proizvod u promet znači prvi put kupiti, ili nabaviti bez naknade proizvod u Srbiji i Crnoj Gori;
5) upotreba je prva upotreba proizvoda u Srbiji i Crnoj Gori od strane krajnjeg korisnika;
6) isporučilac je proizvođač, njegov zastupnik, sa sedištem u Srbiji i Crnoj Gori, uvoznik, odnosno privredno društvo, preduzeće ili drugo pravno lice, preduzetnik ili drugo fizičko lice koje je stavilo proizvod u promet ili omogućilo njegovo korišćenje;
7) ocenjivanje usaglašenosti je svaka aktivnost kojom se posredno ili neposredno utvrđuje da su ispunjeni propisani tehnički zahtevi za proizvode;
8) telo za ocenjivanje usaglašenosti je nezavisna laboratorija, sertifikaciono telo, kontrolni organ, odnosno drugi organ koji učestvuje u postupku ocenjivanja usaglašenosti;
9) notifikacija je prijavljivanje nacionalnog ovlašćenog tela za ocenjivanje usaglašenosti odgovarajućoj međunarodnoj organizaciji.
Izrada, donošenje i primena tehničkih propisa i postupaka za ocenjivanje usaglašenosti zasniva se na sledećim principima:
1) da tehnički propisi i procedure za ocenjivanje usaglašenosti ne predstavljaju nepotrebne prepreke u trgovini niti mogu imati takvo dejstvo;
2) da proizvod poreklom iz države koja je potpisnica relevantnog međunarodnog ugovora ima tretman koji nije nepovoljniji od tretmana koji ima sličan proizvod domaćeg porekla, odnosno sličan proizvod poreklom iz bilo koje druge države;
3) da primena tehničkog propisa prestaje ako prestanu da postoje okolnosti ili ciljevi koji su doveli do njegovog donošenja, odnosno ako su se okolnosti nakon njegovog donošenja izmenile, odnosno ako se ciljevi tehničkog propisa mogu ostvariti na način manje ograničavajući po trgovinu.
Tehnički propisi se donose radi zaštite života, zdravlja i bezbednosti ljudi, životinja i biljaka, zaštite životne sredine, zaštite potrošača i drugih korisnika, zaštite imovine i zaštite drugih javnih interesa.
U ministarstvu nadležnom za poslove unutrašnjih ekonomskih odnosa državne zajednice Srbija i Crna Gora (u daljem tekstu: Ministarstvo), obavljaju se poslovi u vezi s pružanjem informacija i u vezi s notifikacijama u delu koji se odnosi na tehničke zahteve za proizvode i ocenjivanje usaglašenosti, u skladu sa obavezama koje proističu iz relevantnih međunarodnih ugovora.
II PROPISIVANJE TEHNIČKIH ZAHTEVA
Savet ministara donosi tehnički propis u skladu s principima utvrđenim u članu 4. ovog zakona i preuzetim obavezama iz bilateralnih i multilateralnih sporazuma o sprečavanju i otklanjanju prepreka u međunarodnoj trgovini i u slučajevima kada je to potrebno, radi usklađivanja tehničkih propisa s tehničkim propisima Evropske unije i tehničkim propisima u okviru međunarodnih ugovora koji obavezuju Srbiju i Crnu Goru.
Tehnički propis iz stava 1. ovog člana donosi se i u skladu s potrebama privreda država članica.
Tehnički propis izrađuje Ministarstvo, u saradnji s nadležnim ministarstvima država članica, u čiji delokrug spada materija koju treba urediti tim propisom.
Način izrade i donošenje tehničkih propisa uređuje se posebnim propisom.
Tehničkim propisom može se odrediti da je proizvod usaglašen sa zahtevima tehničkog propisa ako odgovara zahtevima standarda na koje se tehnički propis poziva.
Usaglašenost proizvoda iz stava 1. ovog člana može se odrediti i na drugi način.
Pri izradi tehničkog propisa, na zahtev Ministarstva, Institut za standardizaciju Srbije i Crne Gore dužan je da dostavi obaveštenje da li je u oblasti koju treba urediti tehničkim propisom donesen odgovarajući srpsko-crnogorski standard ili predstoji njegovo donošenje, odnosno da li postoji odgovarajući evropski ili međunarodni standard.
III REGISTAR TEHNIČKIH PROPISA
Ministarstvo kao javnu knjigu vodi registar tehničkih propisa.
Sadržina i način vođenja registra tehničkih propisa uređuje se posebnim propisom.
IV POSTUPCI OCENJIVANJA USAGLAŠENOSTI
Tehničkim propisima određuju se proizvodi za koje je isporučilac dužan, pre njihovog stavljanja u promet ili upotrebu, da:
1) obezbedi primenu postupka ocenjivanja usaglašenosti;
2) izda, odnosno da obezbedi: deklaraciju, izveštaj o ispitivanju, sertifikat ili drugi dokumenat o usaglašenosti (u daljem tekstu: isprava o usaglašenosti);
3) izradi i obezbedi čuvanje tehničke dokumentacije u propisanom obimu, obliku i rokovima;
4) obezbedi označavanje proizvoda s propisanim znakovima usaglašenosti.
Postupci ocenjivanja usaglašenosti propisuju se direktno u tehničkim propisima ili indirektno u standardima na koje se poziva tehnički propis ili tehničkim specifikacijama.
Način ocenjivanja usaglašenosti uređuje se posebnim propisom.
Za ocenjivanje usaglašenosti iz člana 11. stav 2. ovog zakona primenjivaće se jedan postupak, nekoliko postupaka ili odgovarajuća kombinacija različitih postupaka ocenjivanja usaglašenosti, kao što su:
1) samostalno ocenjivanje usaglašenosti proizvoda od strane proizvođača;
2) ocenjivanje usaglašenosti proizvoda koje obavlja telo za ocenjivanje usaglašenosti na jednom uzorku ili na statistički odabranom uzorku iz proizvodnog procesa;
3) sistem menadžmenta kvalitetom proizvođača;
4) ocenjivanje usaglašenosti i nadzor nad sistemom menadžmenta kvalitetom, koje obavlja telo za ocenjivanje usaglašenosti.
Postupci iz stava 1. ovog člana uređuju se posebnim propisima.
Znak usaglašenosti stavlja se na proizvod koji je usaglašen s tehničkim propisom i na proizvod za koji je propisano obavezno stavljanje znaka usaglašenosti.
Oblik, sadržaj i izgled znaka usaglašenosti uređuje se posebnim propisom.
V TELO ZA OCENJIVANJE USAGLAŠENOSTI
Tehničkim propisom utvrđuju se uslovi koje mora ispunjavati telo za ocenjivanje usaglašenosti, i to:
1) stručna osposobljenost osoblja;
2) oprema;
3) nezavisnost i nepristrasnost u postupku ocenjivanja usaglašenosti;
4) čuvanje poslovne tajne;
5) odgovornost za izvršene poslove;
6) drugi uslovi.
Ministar nadležan za poslove unutrašnjih ekonomskih odnosa (u daljem tekstu: ministar) donosi rešenje o ovlašćenju tela za ocenjivanje usaglašenosti, koje se vremenski može ograničiti.
Rešenje iz stava 1. ovog člana donosi se na osnovu zahteva koji podnosi telo za ocenjivanje usaglašenosti.
Prilikom donošenja rešenja o ovlašćenju iz stava 1. ovog člana, ministar će utvrditi da li telo za ocenjivanje usaglašenosti ispunjava uslove za obavljanje poslova ocenjivanja usaglašenosti propisane ovim zakonom.
Pri ocenjivanju ispunjavanja propisanih uslova iz stava 3. ovog člana, ministar može ceniti i tehničku kompetentnost iz postupka akreditacije ili drugog podjednako važnog postupka.
Rešenje iz stava 1. ovog člana je konačno.
Način ovlašćivanja tela za ocenjivanje usaglašenosti i utvrđivanje ispunjenosti uslova iz člana 14. ovog zakona uređuju se posebnim propisom.
Ministarstvo kao javnu knjigu vodi registar ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti.
Sadržina i način vođenja registra iz stava 1. ovog člana uređuje se posebnim propisom.
Telo ovlašćeno za ocenjivanje usaglašenosti izdaje ispravu o usaglašenosti.
Isprava iz stava 1. ovog člana izdaje se na osnovu zahteva privrednog društva, preduzeća ili drugog pravnog lica, preduzetnika ili drugog fizičkog lica koje stavlja proizvod u promet ili u upotrebu.
Međusobna prava i obaveze u vezi sa izdavanjem isprave o usaglašenosti i održavanja uslova na osnovu kojih je izdata isprava o usaglašenosti, telo za ocenjivanje usaglašenosti i podnosilac zahteva iz stava 2. ovog člana utvrđuju ugovorom.
Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem odredaba ovog zakona i propisa donesenih na osnovu ovog zakona vrše nadležni inspekcijski organi država članica, u skladu sa zakonom.
VII VAŽENJE ISPRAVA I ZNAKOVA USAGLAŠENOSTI IZDATIH U INOSTRANSTVU
U Srbiji i Crnoj Gori važe isprave o usaglašenosti i znaci usaglašenosti izdati u inostranstvu, ako su izdati u skladu s međunarodnim ugovorima koji obavezuju Srbiju i Crnu Goru.
Ministarstvo kao javnu knjigu vodi evidenciju o vrstama važećih isprava o usaglašenosti, znacima usaglašenosti i telima za ocenjivanje usaglašenosti.
Sadržina i način vođenja evidencije iz stava 2. ovog člana uređuju se posebnim propisom.
Tehnički propisi drugih država koje su potpisnice relevantnih međunarodnih ugovora mogu se primenjivati kao ekvivalentni i ako ti tehnički propisi odstupaju od tehničkih propisa Srbije i Crne Gore.
Bliži uslovi za primenu stava 1. ovog člana uređuju se posebnim propisom.
Kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom privredno društvo, preduzeće ili drugo pravno lice:
1) ako stavi u promet proizvod koji nije u skladu s propisanim tehničkim zahtevima, ako usaglašenost proizvoda nije ocenjena prema propisanom postupku i ako nije označen u skladu s propisima (član 2);
2) ako na proizvode koji nisu usaglašeni s tehničkim propisima i proizvode za koje nije propisano stavljanje znakova usaglašenosti stavi znak usaglašenosti ili drugi znak koji je sličan propisanim znacima o usaglašenosti (član 13. stav 1).
Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom i odgovorno lice u privrednom društvu, preduzeću i drugom pravnom licu.
Kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom telo za ocenjivanje usaglašenosti koje učestvuje u postupku ocenjivanja usaglašenosti ako obavlja poslove ocenjivanja usaglašenosti a da za to nema rešenje o ovlašćenju (član 15. stav 1).
Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom i odgovorno lice u telu za ocenjivanje usaglašenosti.
Kazniće se za prekršaj preduzetnik i drugo fizičko lice ako učini neku od radnji iz člana 22. stav 1. ovog zakona.
Visina novčanih kazni iz čl. 22, 23. i 24. ovog zakona utvrđuje se propisima država članica.
Za vođenje postupka i izricanje kazni nadležni su sudovi, odnosno organi za prekršaje država članica, u skladu sa zakonima država članica.
Postojeći tehnički propisi moraju se uskladiti sa ovim zakonom u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do donošenja tehničkih propisa na osnovu ovog zakona, odnosno drugih zakona, primenjuju se tehnički propisi koji su doneseni i preuzeti na osnovu Zakona o standardizaciji ("Službeni list SRJ", br. 30/96, 59/98, 70/2001 i 8/2003).
Propisi za izvršavanje ovog zakona doneće se u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Danom početka primene ovog zakona prestaju da važe odredbe Zakona o standardizaciji ("Službeni list SRJ", br. 30/96, 59/98, 70/2001 i 8/2003), kojima su uređeni tehnički zahtevi i ocenjivanje usaglašenosti.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SCG", a primenjivaće se od 1. januara 2006. godine.