ZAKONO ZAŠTITI BILJA OD BOLESTI I ŠTETOČINA("Sl. glasnik SRS", br. 14/84 - prečišćen tekst i 6/89 i "Sl. glasnik RS", br. 53/93, 67/93, 48/94 i 101/2005 - dr. zakon) |
Ovim zakonom propisuju se mere za sprečavanje pojava, otkrivanje i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina, zdravstvena kontrola bilja, kontrola sredstava za zaštitu bilja u proizvodnji i prometu i utvrđuju uslovi i način obavljanja poslova zaštite bilja, kao i obezbeđivanje sredstava za sprovođenje propisanih mera.
Biljnim bolestima se, u smislu ovog zakona, smatraju oboljenja koja su prouzrokovana gljivicama, bakterijama, virusima, mikroplazmama i parazitnim cvetonošama, a pod biljnim štetočinama - štetni insekti, štetne grinje, štetne stonoge, štetne nematode, štetni puževi, štetni sisari i štetne ptice.
Biljem se, u smislu ovog zakona, smatraju živo bilje i njegovi delovi, seme i sadni materijal, biljni plodovi, vlakna predivih biljaka, ambalaža biljnog porekla, rezana drvna građa i šumski sortimenti, stočna hrana biljnog porekla, organsko đubrivo i drugi predmeti biljnog i životinjskog porekla kojim se mogu prenositi biljne bolesti ili štetočine.
Sredstvima se za zaštitu bilja, u smislu ovog zakona, smatraju hemijska i biološka sredstva kojima se uspešno sprečava pojava ili suzbijaju biljne bolesti i štetočine i korovi, materije koje se dodaju tim sredstvima radi poboljšanja njihovog dejstva, mešavine sredstava za zaštitu bilja sa veštačkim đubrivima i materije koje se koriste za regulisanje rasta bilja.
Listu biljnih bolesti i štetočina čije je sprečavanje i suzbijanje od interesa za Republiku donosi republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Organizacije udruženog rada i zemljoradničke zadruge koje se bave poljoprivrednom i šumarskom proizvodnjom, prometom i preradom bilja i prometom sredstava za zaštitu bilja, samoupravne organizacije i zajednice, građanska pravna lica i građani (u daljem tekstu: držaoci bilja) dužni su da preduzimaju mere za sprečavanje pojave, otkrivanje i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina.
Društveno-političke zajednice organizuju zaštitu bilja od biljnih bolesti i štetočina na način predviđen ovim zakonom.
Delatnost, odnosno poslove zaštite bilja obavljaju organizacije udruženog rada, zemljoradničke zadruge, druge samoupravne organizacije i zajednice (u daljem tekstu: organizacije za zaštitu bilja) i građani, pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
II SPREČAVANJE I SUZBIJANJE BILJNIH BOLESTI I ŠTETOČINA
Radi sprečavanja pojave i širenja ili utvrđivanja prisustva biljnih bolesti i štetočina može se narediti:
1. praćenje pojave, brojnosti i rasprostranjenosti određenih biljnih bolesti i štetočina;
2. pregled zemljišta i bilja radi utvrđivanja prisustva karantinskih biljnih bolesti i štetočina;
3. zabrana gajenja za određeno vreme i na određenom području pojedinih vrsta, sorti ili klonova poljoprivrednog i šumskog bilja;
4. obavezni zdravstveni pregled bilja pre otpremanja u unutrašnjem prometu;
5. zabrana otpremanja bilja iz zaraženih područja;
6. pregled prostorija za smeštaj bilja i sredstava za transport bilja.
Mere iz stava 1. tačka 3. ovog član naređuje republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja, a mere iz stava 1. tač. 2, 5. i 6. ovog člana opštinski organ uprave nadležan za poslove bilja.
Radi suzbijanja biljnih bolesti i štetočina može se narediti:
1. obavezno učešće organizacija udruženog rada, drugih organizacija i građana u suzbijanju biljnih bolesti i štetočina i korišćenje njihove opreme za tu svrhu,
2. uništavanje bilja i ambalaže;
3. dezinfekcija, dezinsekcija, deratizacija i primena drugih mera hemijskog suzbijanja;
4. primena agrotehničkih, mehaničkih, fizičkih, bioloških i drugih mera prema ukazanoj potrebi.
Mere iz stava 1. tačka 1. ovog člana naređuje skupština opštine ili organ koji ona odredi, a mere iz stava 1. tač. 2, 3. i 4. ovog člana opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Za učešće u sprovođenju mera iz stava 1. tačka 1. ovog člana, učesnicima pripada naknada u visini koju utvrdi organ koji je meru naredio.
U vršenju poslova prognoze biljnih bolesti i štetočina i poslova izveštavanja o pojavi biljnih bolesti i štetočina opštine su dužne da na svojoj teritoriji organizuju:
1. pregled zemljišta i bilja radi utvrđivanja prisustva određenih biljnih bolesti i štetočina;
2. osmatranje pojave, kretanja i rasprostranjenosti određenih biljnih bolesti i štetočina;
3. vršenje meteoroloških osmatranja koja su od značaja za pojavu biljnih bolesti i štetočina i evidentiranje određenih meteoroloških podataka;
4. predviđanje pojave određenih biljnih bolesti i štetočina, obaveštavanje držalaca bilja o dugoročnoj i kratkoročnoj prognozi te pojave i preporučivanje mera i rokova za sprečavanje pojave, širenja i za suzbijanja tih bolesti i štetočina;
5. vođenje evidencije o biljnim bolestima i štetočinama koje se pojavljuju u ekonomski značajnijem obimu, o preduzetim merama za njihovo suzbijanje i o obimu pričinjene štete od tih bolesti i štetočina;
6. stručno osposobljavanje građana koji upotrebljavaju sredstva za zaštitu bilja radi upoznavanja sa merama sprečavanja pojave i suzbijanja biljnih bolesti i štetočina, otrovnošću, načinom delovanja, rukovanja i primene tih sredstava, načinom zaštite od trovanja pri radu sa tim sredstvima i opasnošću za čovekovu sredinu od njihove neracionalne primene, kao i pružanje stručne pomoći kod primenjivanja tih mera;
7. praćenje primene sredstava za zaštitu bilja od strane držalaca bilja.
Vršenje poslova iz stava 1. ovog člana skupština opštine poverava organizaciji udruženog rada koja ispunjava uslove propisane ovim zakonom.
Organ, odnosno organizacija koja vrši poslove iz stava 1. ovog člana dužna je da podatke o pojavi, rasprostranjenosti, predviđanju pojave određenih biljnih bolesti i štetočina, pričinjenim štetama i o preduzetim merama na sprečavanju pojave i suzbijanju tih bolesti i štetočina, dostavlja organizaciji udruženog rada iz člana 9. stav 2. ovog zakona.
Poslove zaštite bilja čije vršenje obezbeđuje Republika jesu:
1. organizovanje i sistematsko praćenje dinamike pojave i izveštavanja o pojavi određenih biljnih bolesti i štetočina u Republici;
2. izrada stručnih uputstava i metoda za utvrđivanje prisustva, praćenja pojave i rasprostranjenosti određenih biljnih bolesti i štetočina, kao i metoda za prognozu pojave i rada na usavršavanju ovih metoda;
3. osposobljavanje kadrova koji rade na poslovima prognoze biljnih bolesti i štetočina;
4. identifikacija prouzrokovača novopojavljenih i drugih nepoznatih biljnih bolesti i štetočina, kada se te bolesti i štetočine pojave u Republici;
5. izrada dugoročne i kratkoročne prognoze stepena pojave određenih biljnih bolesti i štetočina i saopštavanje tih prognoza i preporučenih rokova i mera za sprečavanje pojave i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina preko sredstava javnog informisanja;
6. razmena informacija o pojavi, rasprostranjenosti i prognozi pojave određenih biljnih bolesti i štetočina sa organima uprave nadležnim za poslove zaštite bilja u autonomnim pokrajinama i drugim republikama;
7. evidentiranje pojave, rasprostranjenosti, obima pričinjene štete i preduzetih mera na sprečavanju pojave i suzbijanju određenih biljnih bolesti i štetočina;
8. kontrola ostataka određenih pesticidnih materija u zemljištu, bilju i biljnim proizvodima.
Poslove iz stava 1. ovog člana vrši organizacija udruženog rada koja se bavi naučnoistraživačkim radom iz oblasti zaštite bilja, koju odredi republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Sredstva za vršenje poslova iz stava 1. ovog člana obezbeđuje Republika.
Vršenje poslova prognoze biljnih bolesti i štetočina i poslova izveštavanja o njihovoj pojavi i sprovođenje mera za sprečavanje i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina, predviđenih ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega, utvrđuju se programom mera zaštite bilja.
Skupština opštine utvrđuje program mera zaštite bilja za teritoriju opštine do kraja novembra tekuće godine za naredne dve godine, a po prethodno pribavljenom mišljenju organizacije udruženog rada koja vrši poslove iz stava 1. ovog člana.
Program mera zaštite bilja za teritoriju grada Beograda donosi Skupština grada Beograda.
Programom mera utvrđuju se mere, izvršioci mera, način, rokovi i kontrola sprovođenja pojedinih mera.
Držaoci bilja su dužni da vrše pregled svog zemljišta, bilja, prostorija u kojima su smešteni bilje i biljne prerađevine, uređaja za preradu bilja i sredstava za prevoz bilja i da o pojavi biljne bolesti ili štetočine i o preduzetim merama obaveste opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja, ili najbližu organizaciju za zaštitu bilja.
Organizacija iz stava 1. ovog člana dužna je da opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja obavesti o pojavi, širenju ili opasnosti od daljeg širenja biljne bolesti i štetočine za koju u svom radu sazna i da pruža stručnu pomoć pri njihovom suzbijanju.
Pod stručnom pomoći u smislu stava 2. ovog člana podrazumeva se naročito izbor sredstava za zaštitu bilja, način i vreme njihove upotrebe.
Kad držalac bilja utvrdi postojanje biljne bolesti ili štetočine, dužan je da odmah preduzme propisane mere za sprečavanje širenja i njeno suzbijanje.
Ako držalac bilja ne preduzme odmah propisane mere, izvršenje tih mera narediće opštinski organ uprave nadležan za poslove poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije.
Republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja može osloboditi od sprovođenja pojedinih propisa i naređenih mera za zaštitu bilja naučnu organizaciju udruženog rada koja se bavi zaštitom bilja u cilju naučnog istraživanja, pod uslovom da preduzme mere da se biljna bolest odnosno štetočina ne proširi.
Ako držalac bilja ne izvrši propisane, odnosno naređene mere za suzbijanje biljne bolesti ili štetočine, opštinski organ uprave nadležan za poslove poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije izvršenje tih mera može poveriti organizaciji za zaštitu bilja ili građaninu, na trošak držaoca bilja.
Poveravanje izvršenja mera za suzbijanje biljne bolesti ili štetočine u smislu stava 1. ovog člana vrši se u slučajevima kad to zahteva hitnost i efikasnost mera, ili ako držalac bilja svojim tehničkim sredstvima ne može da izvrši te mere.
Poljoprivredni usevi za proizvodnju semena, objekti za proizvodnju šumskog semena i objekti za proizvodnju sadnog materijala višegodišnjiih biljaka, podležu najmanje dva puta u toku vegetacije obaveznom zdravstvenom pregledu.
Seme i sadni materijal koji potiču od poljoprivrednih useva za proizvodnju semena, objekata za proizvodnju šumskog semena (pojedinačnih stabala, šumskih sastojina i sl.) i objekata za proizvodnju sadnog materijala višegodišnjih biljaka (rasadnika i dr.), koji nisu zdravstveno pregledani, ne mogu se staviti u promet ni koristiti za sopstvene potrebe.
Obavezni zdravstveni pregled useva za proizvodnju semena, objekata za proizvodnju šumskog semena i objekata za proizvodnju sadnog materijala, može vršiti organizacija udruženog rada koja ispunjava uslove propisane ovim zakonom.
Organizacija iz stava 1. ovog člana podnosi prijavu republičkom organu uprave nadležnom za poslove zaštite bilja sa dokazima da ispunjava propisane uslove.
Spisak organizacija udruženog rada koje mogu vršiti zdravstvene preglede iz stava 1. ovog člana, objavljuje se u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Proizvođač poljoprivrednog semena, odnosno proizvođač šumskog semena ili sadnog materijala dužan je da u propisanom roku prijavi proizvodnju semena i sadnog materijala opštinskom organu uprave nadležnom za poslove zaštite bilja opštine na čijoj se teritoriji proizvodi seme, odnosno sadni materijal.
Ako se prilikom obaveznog zdravstvenog pregleda na objektu za proizvodnju sadnog materijala utvrdi postojanje biljnih bolesti i štetočina iz člana 3. ovog zakona, smatraće se zaraženim sadni materijal oštećen od tih bolesti i štetočina kad ne odgovara propisanom kvalitetu.
Organizacija udruženog rada iz člana 15. ovog zakona dužna je da:
1. izda uverenje o zdravstvenom stanju objekta za proizvodnju sadnog materijala u pogledu zaraženosti karantinskom, određenom ekonomski štetnom ili bolešću ili štetočinom iz člana 3. ovog zakona;
2. zdravstveno stanje poljoprivrednih useva za proizvodnju semena unese u uverenje o priznavanju semenskih useva na propisanom obrascu;
3. o utvrđenom zdravstvenom stanju pregledanih useva i objekata obavesti opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja, a o zdravstvenom stanju objekata i republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Uverenje iz stava 1. tačke 1. ovog člana izdaje se na propisanom obrascu.
Bilje trajno zagađeno (kontaminirano) sredstvima za zaštitu bilja u količinama koje su štetne za zdravlje ljudi i korisnih životinja može se koristiti u druge svrhe samo na osnovu saglasnosti koju daju republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja i republički organ uprave nadležan za poslove zdravlja. Saglasnost se daje na osnovu izveštaja o rezultatima hemijske analize uzoraka pribavljenog od naučne organizacije udruženog rada i predloga datog u izveštaju o mogućem bezbednom korišćenju tog bilja u druge svrhe.
Hemijsku analizu uzoraka iz stava 1. ovog člana vrši organizacija udruženog rada koju odredi republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Silosi, skladišta i druge prostorije za smeštaj bilja određenog kapaciteta moraju imati uređaje i opremu za vršenje dezinfekcije i dezinsekcije i ispunjavati druge uslove za sprečavanje pojave i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina.
Investitor je dužan da uz zahtev za izdavanje odobrenja za izgradnju objekata iz stava 1. ovog člana podnese potvrdu opštinskog organa uprave nadležnog za poslove zaštite bilja da je izgradnja objekta u skladu sa propisanim uslovima koje treba da ispuni taj objekat.
U prostorijama za smeštaj, preradu i čuvanje bilja i u sredstvima za prevoz bilja, u kojima je utvrđena biljna bolest ili štetočina, mora se izvršiti dezinfekcija, dezinsekcija ili deratizacija radi suzbijanja te bolesti ili štetočine.
Poslove prognoze biljnih bolesti i štetočina i poslove izveštavanja o njihovoj pojavi (član 8), obavezni zdravstveni pregled useva i objekata za proizvodnju semena i objekata za proizvodnju sadnog materijala kao i utvrđivanje zdravstvenog stanja semena, može vršiti organizacija udruženog rada koja ima:
1. u radnom odnosu diplomiranog inženjera poljoprivrede smera zaštite bilja ili sa specijalizacijom iz zaštite bilja i sa najmanje jednogodišnjim radnim iskustvom na poslovima zaštite bilja, odnosno diplomiranog inženjera poljoprivrede ratarskog ili voćarsko-vinogradarskog smera i sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima zaštite bilja, odnosno diplomiranog inženjera šumarstva sa specijalizacijom iz zaštite šuma i najmanje jednogodišnjim radnim iskustvom na poslovima zaštite šuma, ili diplomiranog inženjera šumarstva biološkog smera sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima zaštite šuma;
2. odgovarajuće prostorije, laboratorijsku i drugu opremu za identifikovanje prouzrokovača biljnih bolesti i štetočina, prognozu biljnih bolesti i štetočina i utvrđivanje zdravstvenog stanja bilja.
Dezinfekciju, dezinsekciju i deratizaciju iz člana 21. ovog zakona može vršiti organizacija udruženog rada koja ima:
1. u radnom odnosu diplomiranog inženjera poljoprivrede smera zaštite bilja ili sa specijalizacijom iz zaštite bilja, odnosno diplomiranog inženjera šumarstva sa specijalizacijom iz zaštite šuma za vršenje ovih poslova;
2. propisane uređaje i opremu za primenu sredstava za zaštitu bilja i za utvrđivanje prisustva tih sredstava u tretiranom objektu i prevoznom sredstvu;
3. potreban broj radnika koji su osposobljeni za vršenje dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije.
Uslove iz stava 1. ovog člana dužna je da ispuni i organizacija udruženog rada koja sprovodi mere za zaštitu bilja korišćenjem sredstava za zaštitu bilja iz vazduhoplova.
Organizacija udruženog rada utvrđuje osposobljenost radnika iz stava 1. tačka 3. ovog člana.
Dezinsekciju cijanovodoničnom kiselinom, njenim solima i drugim sredstvima za zaštitu bilja koje deluju u obliku gasa može vršiti samo organizacija udruženog rada koja ispunjava uslove iz stava 1. ovog člana i koju za to posebno ovlasti republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Organizacija udruženog rada koja se bavi poljoprivrednom, odnosno šumarskom proizvodnjom i čuvanjem bilja, može sprovoditi mere zaštite na otvorenom prostoru i u prostorijama za čuvanje i preradu bilja upotrebom pesticidnih materijala osim sredstava koja deluju u obliku gasa, ako:
1. u radnom odnosu ima diplomiranog inženjera poljoprivrede ratarskog ili voćarsko-vinogradarskog smera, odnosno diplomiranog inženjera šumarstva biološkog smera i radnim iskustvom od najmanje tri godine na poslovima zaštite bilja, odnosno zaštite šuma;
2. ispunjava uslove iz člana 23. stav 1. tač. 2. i 3. ovog zakona.
Zemljoradnička zadruga, osnovna zadružna organizacija i osnovna organizacija kooperanata, i druga samoupravna organizacija i zajednica koja se bavi sprovođenjem mera zaštite bilja na otvorenom prostoru, mora za stručno rukovođenje tih poslova obezbediti radnika sa stručnom spremom i ispuniti druge uslove propisane za organizaciju iz stava 1. ovog člana.
Opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja utvrđuje da li organizacija udruženog rada iz člana 23. st. 1. i 2. i člana 24. stav 1. ovog zakona, odnosno zemljoradnička zadruga, osnovna zadružna organizacija, osnovna organizacija kooperanata kao i druga samoupravna organizacija i zajednica iz člana 24. stav 2. ovog zakona ispunjava propisane uslove i o tome izdaje potvrdu.
Držaoci bilja dužni su da mašine i uređaje za primenjivanje sredstava za zaštitu bilja održavaju i upotrebljavaju u ispravnom stanju, prema uputstvima za njihovo korišćenje za zaštitu bilja.
III ZDRAVSTVENA KONTROLA BILJA U PROMETU
Seme i sadni materijal mogu se stavljati u unutrašnji promet ako nisu zaraženi karantinskim, kao ni određenim ekonomski štetnim biljnim bolestima i štetočinama u procentu većem od procenta koji za pojedine vrste semena i sadnog materijala utvrdi savezni organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja, a sadni materijal i ako nije zaražen u smislu člana 17. ovog zakona.
Obavezni zdravstveni pregledi bilja u mestu utovara pre otpremanja sa područja zaraženog karantinskom biljnom bolešću ili štetočinom u područje koje nije zaraženo tom bolešću ili štetočinom, ili u drugo zaraženo područje ako se prevoz vrši preko nezaraženog područja, kao i zdravstveni pregled sadnog materijala pre otpremanja sa objekta na kome je proizveden, vrši opštinski organ uprave nadležan za poslove poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije.
Ako bilje iz stava 2. ovog člana nije zaraženo karantinskom a seme i određenom ekonomski štetnom bolešću ili štetočinom, odnosno ako sadni materijal nije zaražen karantinskom, odnosno određenom ekonomski štetnom bolešću ili štetočinom iz člana 3. ovog zakona, organ iz stava 2. ovog člana pošiljaocu izdaje uverenje o zdravstvenom stanju bilja na propisanom obrascu.
Uverenje o zdravstvenom stanju bilja važi 15 dana od dana izdavanja.
Organizacije udruženog rada koje vrše usluge železničkog, rečnog, jezerskog, vazdušnog, drumskog i poštanskog saobraćaja, druge organizacije udruženog rada i pojedinci ne smeju prevoziti bilje iz zaraženog područja bez uverenja o zdravstvenom stanju bilja.
Obavezni zdravstveni pregledi pošiljaka bilja koje se izvoze iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije a utovaruju na teritoriji Socijalističke Republike Srbije van teritorija autonomnih pokrajina i izdavanje uverenja o zdravstvenom stanju tih pošiljaka, vrši republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Obavezni zdravstveni pregled i izdavanje uverenja iz stava 1. ovog člana može vršiti organizacija udruženog rada koja ispunjava uslove iz člana 22. ovog zakona, koju odredi republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Organizacija udruženog rada iz stava 2. ovog člana dužna je da republičkom organu uprave nadležnom za poslove zaštite bilja, na njegov zahtev, dostavlja izveštaje o izvršenom obaveznom zdravstvenom pregledu.
IV PROMET I KONTROLA SREDSTAVA ZA ZAŠTITU BILJA
Organizacija udruženog rada koja se bavi prometom sredstava za zaštitu bilja na veliko dužna je da u radnom odnosu ima diplomiranog inženjera poljoprivrede smera zaštite bilja ili sa specijalizacijom iz zaštite bilja i radnim iskustvom na poslovima zaštite bilja od najmanje jedne godine, ili diplomiranog inženjera poljoprivrede sa radnim iskustvom na poslovima prometa sredstava za zaštitu bilja od najmanje pet godina, odnosno diplomiranog inženjera šumarstva sa specijalizacijom iz zaštite šuma i radnim iskustvom na poslovima zaštite šuma od najmanje jedne godine, ili diplomiranog inženjera šumarstva biološkog smera sa radnim iskustvom na poslovima zaštite šuma od najmanje pet godina, koji će se starati o smeštaju, čuvanju i izdavanju sredstava za zaštitu bilja.
Organizacija udruženog rada koja se bavi prometom sredstava za zaštitu bilja na malo dužna je da u svakoj prodavnici ovih sredstava ima u radnom odnosu radnika sa najmanje četvrtim stepenom stručne spreme poljoprivredne ili šumarske struke, odnosno radnika sa srednjom stručnom spremom poljoprivrednog ili šumarskog smera (poljoprivredni ili šumarski tehničar) osposobljenog za obavljanje poslova smeštaja, čuvanja i izdavanja sredstava za zaštitu bilja i za davanje potrošačima uputstva o načinu upotrebe tih sredstava.
Organizacije iz st. 1. i 2. ovog člana moraju imati prostorije za smeštaj, čuvanje i izdavanje sredstava za zaštitu bilja koje ispunjavaju propisane tehničke i sanitarno-higijenske uslove.
Program i način stručnog osposobljavanja i sticanja prava za vršenje poslova iz stava 2. ovog člana uređuje se samoupravnim sporazumima koje zaključuju regionalne privredne komore i organizacije udruženog rada koje se bave prometom sredstava za zaštitu bilja na malo.
Sredstvo za zaštitu bilja koje se nalazi u prometu podleže kontroli radi utvrđivanja da li odgovara propisanim uslovima.
Sredstvo za zaštitu bilja ne može se stavljati u unutrašnji promet ako mu je istekao deklarisani rok upotrebe ili ako ne odgovara drugim propisanim uslovima.
Ispitivanje uzoraka hemijskih sredstava za zaštitu bilja vrši organizacija udruženog rada koju odredi republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja.
Organizacija udruženog rada kojoj je uzorak sredstava za zaštitu bilja upućen na ispitivanje dužna je da u roku od 30 dana od dana prijema uzorka, podnosiocu uzorka dostavi izveštaj o rezultatima laboratorijske i druge analize.
Ako se analizom, odnosno superanalizom utvrdi da hemijsko sredstvo ne odgovara propisanim uslovima, organizacija koja je izvršila analizu, odnosno superanalizu dužna je da izveštaj o rezultatu analize, odnosno superanalize dostavi opštinskom organu poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije čiji je inspektor dostavio uzorak, organizaciji udruženog rada od koje je uzet uzorak i republičkom organu uprave nadležnom za poslove zaštite bilja.
V NAKNADE ZA ZDRAVSTVENE PREGLEDE BILJA
Proizvođači semena i sadnog materijala plaćaju naknadu za izvršeni obavezni zdravstveni pregled useva i objekata iz člana 14. stav 1. ovog zakona.
Pošiljaoci bilja u unutrašnjem prometu iz člana 27. ovog zakona plaćaju naknadu za obavezni zdravstveni pregled bilja i snose troškove nastale primenjivanjem mera za zaštitu bilja u vezi sa prometom bilja.
Visinu naknade iz stava 1. ovog člana određuje skupština opštine.
Sredstva od naplaćenih naknada iz stava 1. ovog člana su prihod opštine.
Za obavezni zdravstveni pregled pošiljaka bilja iz člana 28. stav 1. ovog zakona izvoznici plaćaju naknadu.
Visinu naknade iz stava 1. ovog člana, za obavezni pregled koji izvrši republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja, određuje Izvršno veće Skupštine Socijalističke Republike Srbije.
Sredstva od naplaćenih naknada iz stava 2. ovog člana su prihod Republike.
Nadzor nad izvršavanjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega vrše organi poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije, ako pojedini poslovi nisu posebnim propisima stavljeni u nadležnost drugih organa.
U vršenju nadzora nad izvršavanjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega, opštinski poljoprivredni, odnosno šumarski inspektor ovlašćen je i dužan da:
1. vrši pregled zemljišta i bilja na njemu, prostorija za smeštaj, čuvanje i preradu bilja i biljnih prerađevina kao i bilja u tim prostorijama, sredstva za transport bilja i bilja u unutrašnjem prometu radi analize, i izdaje uverenje o zdravstvenom stanju bilja u unutrašnjem prometu;
2. kontroliše primenu propisanih mera za sprečavanje i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina od strane držalaca bilja;
3. kontroliše sprovođenje dezinfekcije i dezinsekcije bilja, sredstava za prevoz bilja i prostorija za smeštaj bilja i biljnih prerađevina i deratizaciju u prostorijama za smeštaj bilja i drugim objektima držaoca bilja, kontroliše sprovođenje mera za zaštitu iz vazduhoplova kao i upotrebu mašina i uređaja za primenjivanje sredstava za zaštitu bilja;
4. zabrani pristup na mesto pojave karantinske biljne bolesti ili štetočine i iznošenje bilja sa tog mesta, ako postoji opasnost da se na taj način karantinska bolest ili štetočina može proširiti;
5. naredi uništavanje bilja čije je gajenje zabranjeno, zaraženog bilja, semena, sadnog materijala i ambalaže, bilja trajno zagađenog sredstvima za zaštitu bilja kad je to zakonom dozvoljeno, kao i da kontroliše postupak oko uništavanja takvog bilja;
6. zabrani promet sredstava za zaštitu bilja organizaciji udruženog rada ako u pogledu zaposlenih radnika ne obezbedi propisane uslove, zabrani promet i primenu sredstava za zaštitu bilja koja ne odgovaraju uslovima iz dozvole za stavljanje u promet ili kojima je istekao deklarisani rok do koga se mogu uspešno primenjivati, kao i da kontroliše upotrebu ovih sredstava u odnosu na krajnje rokove primene i namenu korišćenja;
7. zabrani stavljanje u promet bilja zaraženog karantinskom, a semena i sadnog materijala i određenom ekonomski štetnom i drugom biljnom bolešću ili štetočinom;
8. privremeno, do odluke nadležnog organa oduzme bilje i druge predmete upotrebljene za izvršenje krivičnog dela, privrednog prestupa ili prekršaja ili pribavljeno krivičnim delom, privrednim prestupom ili prekršajem, ili nastalo izvršenjem krivičnog dela, privrednog prestupa ili prekršaja.
Republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja ovlašćen je da:
1. prati pojavu i kretanje biljnih bolesti i štetočina u Republici, upozorava opštinske organe poljoprivredne, odnosno šumarske inspekcije na opasnost pojave bolesti i štetočina i na primenjivanje određenih mera, i pruža pomoć u sprovođenju mera za njihovo sprečavanje i suzbijanje.
2. daje uputstva i instrukcije za sprovođenje mera za sprečavanje i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina i vršenje obaveznih pregleda pošiljaka bilja i kontrolu sredstava za zaštitu bilja;
3. vodi evidenciju o organizacijama udruženog rada kojima je povereno vršenje određenih poslova zaštite bilja;
4. vrši nadzor nad sprovođenjem propisanih mera i uslova u karantinskim objektima za proveru zdravstvenog stanja bilja.
Novčanom kaznom od 200.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup organizacija udruženog rada ili drugo društveno pravno lice ako:
1. protivno zabrani gaji pojedine vrste, sorte ili klonove poljoprivrednog ili šumskog bilja (član 6. stav 1. tačka 3);
2. ne postupi ili u određenom roku ne postupi po naredbi nadležnog organa za sprovođenje mera iz člana 7. stav 1. tač. 1, 2. i 3. ovog zakona, pa usled toga dođe do širenja biljne bolesti ili štetočine;
3. stavi u promet ili koristi za sopstvene potrebe seme ili sadni materijal od useva i sa objekta koji nije zdravstveno pregledan (član 14. stav 2);
4. koristi skladišta, druge prostorije i objekte određenog kapaciteta za smeštaj bilja koji nemaju propisane uređaje i opremu za vršenje dezinfekcija i dezinsekcija i ne ispunjavaju druge propisane uslove za sprečavanje pojave i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina (član 20. stav 1);
5. vrši dezinfekciju, dezinsekciju i deratizaciju i sprovodi mere za zaštitu bilja korišćenjem sredstava za zaštitu bilja iz vazduhoplova, a ne ispunjava propisane uslove (član 23);
6. stavlja u unutrašnji promet sredstvo za zaštitu bilja kojem je istekao deklarisani rok upotrebe ili ako ne odgovara drugim propisanim uslovima (član 30. stav 2).
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 2.000 do 200.000 dinara i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada ili drugom društvenom pravnom licu.
Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija udruženog rada ili drugo društveno pravno lice ako:
1. ne postupi ili u određenom roku ne postupi po naredbi nadležnog organa za sprovođenje mera iz člana 7. stav 1. tač. 2, 3. i 4. ovog zakona a ne dođe do širenja biljne bolesti ili štetočine;
2. ne preduzme mere za sprečavanje širenja i suzbijanja biljne bolesti ili štetočine (član 12. stav 1);
3. ne izvrši dezinfekciju, dezinsekciju ili deratizaciju u objektima za smeštaj, preradu i čuvanje bilja i u sredstvima za prevoz bilja u kojima je utvrđena biljna bolest ili štetočina (član 21);
4. vrši obavezni zdravstveni pregled poljoprivrednih useva za proizvodnju semena, objekata za proizvodnju šumskog semena, objekata za proizvodnju sadnog materijala višegodišnjih biljaka i utvrđivanje zdravstvenog stanja semena, a ne ispunjava propisane uslove (član 22);
5. sprovodi mere uređajima i opremom sa zemlje na otvorenom prostoru i u prostorijama za čuvanje i preradu bilja upotrebom sredstava za zaštitu bilja a ne ispunjava propisane uslove (član 24);
6. stavlja u promet ili koristi za sopstvene potrebe sadni materijal koji se smatra zaraženim u smislu člana 17. ovog zakona (član 27. stav 1);
7. preveze u unutrašnjem prometu bilje iz zaraženog područja bez uverenja o zdravstvenom stanju (član 27. stav 5);
8. vrši promet sredstava za zaštitu bilja na veliko ili na malo a nema u radnom odnosu radnika sa propisanom stručnom spremom (član 29. st. 1. i 2);
9. postupi protivno merama opštinskog poljoprivrednog, odnosno šumarskog inspektora iz člana 35. stav 1. tač. 5, 6, 7. i 8. ovog zakona.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada ili drugom društvenom pravnom licu.
Novčanom kaznom od 80.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija udruženog rada ili drugo društveno pravno lice ako:
1. ne vodi propisanu evidenciju i ne dostavlja izveštaje (član 8. stav 1. tačka 5. i stav 3. i član 9. stav 1. tačka 7);
2. ne postupi u skladu sa odredbom člana 11. ovog zakona;
3. ne prijavi u propisanom roku proizvodnju sadnog materijala nadležnom opštinskom organu uprave (član 16);
4. ne obavesti opštinski organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja i republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja o utvrđenom zdravstvenom stanju useva i objekata (član 18. stav 1. tačka 3);
5. mašine i uređaje za primenjivanje sredstava za zaštitu bilja upotrebljava u neispravnom stanju (član 26);
6. ne dostavlja izveštaje o obaveznom zdravstvenom pregledu bilja za izvoz (član 28. stav 3);
7. podnosiocu uzorka sredstava za zaštitu bilja ne dostavi izveštaj o rezultatima laboratorijske ili druge analize u propisanom roku (član 30. stav 4);
8. postupi protivno odredbi člana 30. stav 5.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 8.000 do 30.000 dinara i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada ili drugom društvenom pravnom licu.
Novčanom kaznom od 8.000 do 30.000 dinara kazniće se za prekršaj građanin ili građansko-pravno lice ako izvrši neku od radnji iz čl. 37. do 39. ovog zakona.
Za privredni prestup iz člana 37. ili prekršaj iz čl. 38. i 39. ovog zakona može se, pored novčane kazne, izreći i zaštitna mera oduzimanja bilja i predmeta upotrebljenih za izvršenje privrednog prestupa ili prekršaja, ili pribavljenih, odnosno nastalih izvršenjem privrednog prestupa ili prekršaja, kao i zaštitna mera oduzimanja imovinske koristi pribavljene izvršenjem privrednog prestupa ili prekršaja.
VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Republički organ uprave nadležan za poslove zaštite bilja doneće bliže propise o:
1. određivanju pesticidnih materija čiji će se ostaci kontrolisati u zemljištu, bilju i biljnim proizvodima (član 9);
2. uređajima i opremi za vršenje dezinfekcije i dezinsekcije koje moraju imati silosi, skladišta i druge prostorije za smeštaj bilja određenog kapaciteta i o drugim uslovima za sprečavanje pojave i suzbijanje biljnih bolesti i štetočina (član 20. stav 1);
3. postupku kod vršenja dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije (član 21); i
4. uređajima i opremi za primenu sredstava za zaštitu bilja koje moraju imati organizacije udruženog rada koje se bave vršenjem dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije (član 23. stav 1. tačka 2).
Silosi, skladišta i druge prostorije za smeštaj bilja iz člana 21. Zakona o zaštiti bilja od bolesti i štetočina ("Službeni glasnik SRS", broj 28/77), koji nemaju uređaje i opremu za vršenje dezinfekcije i dezinsekcije ili ne ispunjavaju druge propisane uslove, mogli su se koristiti za smeštaj bilja najduže jednu godinu od dana propisivanja uslova.
Organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije i zajednice koje vrše poslove zaštite bilja bile su dužne da svoje poslovanje usklade sa odredbama Zakona o zaštiti bilja od bolesti i štetočina u roku od jedne godine od dana njegovog stupanja na snagu.
Danom stupanja na snagu Zakona o zaštiti bilja od bolesti i štetočina ("Službeni glasnik SRS", broj 28/77) prestali su da važe:
1. Zakon o zaštiti bilja od bolesti i štetočina ("Službeni glasnik SRS", broj 54/65);
2. Odluka o visini naknade za zdravstveni pregled objekata za proizvodnju sadnog materijala i bilja u unutrašnjem prometu ("Službeni glasnik SRS", broj 31/65);
3. Odluka o određivanju biljnih bolesti i štetočina koje se smatraju ekonomski štetnim ("Službeni glasnik SRS", broj 30/67);
4. Pravilnik o uslovima koje u pogledu kadrova i opreme treba da ispunjavaju radne organizacije koje vrše poslove zaštite bilja ("Službeni glasnik SRS", broj 27/66);
5. Uputstvo o obrascu uverenja o zdravstvenom stanju pošiljaka bilja u unutrašnjem prometu ("Službeni glasnik SRS", broj 25/66).
Do donošenja propisa iz člana 42. Zakona, primenjivaće se, ukoliko nisu u suprotnosti sa odredbama ovog zakona, i to:
1. Odluka o uslovima koje treba da ispuni organizacija udruženog rada koja vrši dezinfekciju, dezinsekciju i deratizaciju radi suzbijanja biljnih bolesti ili štetočina ("Službeni glasnik SRS", broj 23/79);
2. Pravilnik o uređajima i opremi za vršenje dezinfekcije i dezinsekcije i o drugim uslovima koje moraju ispunjavati silosi, skladišta i druge prostorije za smeštaj bilja ("Službeni glasnik SRS", broj 23/69);
3. Pravilnik o postupku vršenja dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije ("Službeni glasnik SRS", broj 23/69).
* Novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje određene ovim zakonom izmenjene su Zakonom o izmenama i dopunama zakona kojima su određene novčane kazne za prekršaje ("Sl. glasnik SRS", br. 24/85), Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe ("Sl. glasnik SRS", br. 35/86), Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe ("Sl. glasnik SRS", br. 6/89), Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za prekršaje ("Sl. glasnik SRS", br. 6/89), Zakonom o valorizovanju novčanih kazni za prekršaje iz republičkih zakona ("Sl. glasnik RS", br. 53/93 i 67/93), Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje ("Sl. glasnik RS", br. 48/94) i Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje ("Sl. glasnik RS", br. 101/2005).