ZAKONO RATIFIKACIJI SPORAZUMA O SLOBODNOJ TRGOVINI IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE MAKEDONIJE("Sl. list SCG - Međunarodni ugovori", br. 15/2005) |
ČLAN 1
Ratifikuje se Sporazum o slobodnoj trgovini između Srbije i Crne Gore i Republike Makedonije, potpisan 21. oktobra 2005. godine u Skoplju, u originalu na srpskom, makedonskom i engleskom jeziku.
ČLAN 2
Tekst Sporazuma u originalu na srpskom jeziku glasi:
O SLOBODNOJ TRGOVINI IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE MAKEDONIJE
U želji da razvijaju i jačaju prijateljske odnose, posebno u oblasti trgovine i privredne saradnje, s ciljem da doprinesu razvoju privredne saradnje između dveju zemalja i povećanju obima međusobne trgovinske razmene,
Srbija i Crna Gora i Republika Makedonija (u daljem tekstu: Strane ugovornice);
Polazeći od odredaba člana 7. Sporazuma o regulisanju odnosa i unapređenju saradnje između Savezne Republike Jugoslavije i Republike Makedonije, potpisanog 4. septembra 1996. godine u Skoplju,
Ponovo potvrđujući privrženost principima tržišne privrede kao osnov međusobnih odnosa,
Spremni da produbljuju privrednu saradnju i unapređuju razvoj trgovinske saradnje, da bi se omogućila veća usklađenost, proširivanje strukture i povećanje obima međusobne trgovinske razmene,
Potvrđujući svoju nameru da aktivno učestvuju i podstiču proširivanje međusobnih trgovinskih odnosa u procesu regionalne saradnje i povezivanja u Jugoistočnoj Evropi i izražavajući spremnost za učešće u traženju puteva i načina za jačanje tih procesa,
Saglasno principima sadržanim u Memorandumu o liberalizaciji trgovine u zemljama Jugoistočne Evrope,
Odlučni da u tom cilju postepeno prevaziđu prepreke u zajedničkoj trgovini, u skladu sa odredbama Opšteg sporazuma o carinama i trgovini (GATT 1994) i Sporazuma iz Marakeša o osnivanju Svetske trgovinske organizacije (STO),
Potvrđujući da se nijedna odredba ovog sporazuma ne može tumačiti tako da Strane ugovornice oslobađa njihovih obaveza prihvaćenih drugim međunarodnim sporazumima, naročito Opštim sporazumom o carinama i trgovini (GATT 1994) i Sporazumom iz Marakeša o osnivanju Svetske trgovinske organizacije (STO),
Dogovorile su se da zaključe ovaj sporazum (u daljem tekstu: Sporazum).
Ciljevi
1. Strane ugovornice uspostavljaju područje slobodne trgovine u skladu sa odredbama ovog sporazuma, kao i u saglasnosti sa definicijama zacrtanim u članu XXIV GATT-a 1994 i Sporazuma iz Marakeša o osnivanju Svetske trgovinske organizacije (STO).
2. Ciljevi ovog sporazuma su:
a) da se proširuje međusobna trgovina, podstiče usklađen razvoj ekonomskih odnosa Strana ugovornica i da se ubrza razvoj njihovih privreda, poboljša životni standard i poboljšaju uslovi za zapošljavanje, produktivnost i finansijska stabilnost,
b) da se obezbede pravični uslovi za konkurenciju u trgovinskoj razmeni između privrednih subjekata Strana ugovornica,
v) na taj način, uklanjanjem prepreka u trgovini, će se doprineti skladnom razvoju i širenju svetske trgovine,
g) da se stvore uslovi za dalje podsticanje ulaganja, naročito za razvoj zajedničkih ulaganja i drugih viših oblika ekonomske saradnje u obe zemlje,
d) unapređenje trgovine između Strana ugovornica na tržištima trećih zemalja.
INDUSTRIJSKI PROIZVODI
Primena
Odredbe ove glave odnose se na industrijske proizvode poreklom iz Strana ugovornica. Za potrebe ovog sporazuma, izraz "industrijski proizvod" označava proizvode obuhvaćene glavama od 25. do 97. Usklađenog sistema opisa i šifarskih oznaka robe, izuzev proizvoda navedenih u Aneksu I, stav 1(ii) Sporazuma o poljoprivredi Svetske trgovinske organizacije.
Osnovne carine
1. U trgovinskoj razmeni obuhvaćenoj ovim sporazumom, carinska tarifa Srbije i carinska tarifa Crne Gore primenjuje se za klasifikaciju robe koja se uvozi u Srbiju i Crnu Goru. Carinska tarifa Republike Makedonije se primenjuje za klasifikaciju robe koja se uvozi u Republiku Makedoniju.
2. Strane ugovornice ukidaju osnovne carine za svaki proizvod kao što je predviđeno ovim sporazumom.
3. Osnovna carina koja se primenjuje jeste carina najpovlašćenije nacije na dan stupanja na snagu ovog sporazuma.
Uvozne carine i takse jednakog dejstva
1. U trgovini između Strana ugovornica neće se uvoditi nove uvozne carine i takse jednakog dejstva od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
2. Uvozne carine i takse jednakog dejstva koje se primenjuju u Srbiji i Crnoj Gori za robu poreklom iz Republike Makedonije, ukidaju se od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
3. Uvozne carine i takse jednakog dejstva koje se primenjuju u Republici Makedoniji za robu poreklom iz Srbije i Crne Gore, ukidaju se od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
Fiskalna davanja
Odredbe člana 4. se takođe odnose na carinske takse fiskalne prirode.
Izvozne carine i takse jednakog dejstva
1. U trgovini između Strana ugovornica neće se uvoditi nove izvozne carine i takse jednakog dejstva od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
2. Na dan stupanja na snagu ovog sporazuma, Strane ugovornice ukidaju sve izvozne carine i takse jednakog dejstva.
Količinska ograničenja izvoza i mere jednakog dejstva
1. U trgovini između Strana ugovornica neće se uvoditi nova količinska ograničenja izvoza ili mere jednakog dejstva od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
2. Sva količinska ograničenja izvoza i mere jednakog dejstva se ukidaju između Strana ugovornica od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
Količinska ograničenja uvoza i mere jednakog dejstva
1. U trgovini između Strana ugovornica neće se uvoditi nova količinska ograničenja uvoza ili mere jednakog dejstva od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
2. Sva količinska ograničenja uvoza i mere jednakog dejstva ukidaju se između Strana ugovornica od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
Tehničke prepreke u trgovini
1. Prava i obaveze Strana ugovornica koje se odnose na standarde ili tehničke propise i odgovarajuće mere odgovaraju onima koje su utvrđene Sporazumom o tehničkim preprekama u trgovini Svetske trgovinske organizacije.
2. Strane ugovornice sarađuju i razmenjuju informacije u oblasti standardizacije, metrologije, utvrđivanja ocene usaglašenosti i akreditacije radi smanjivanja tehničkih prepreka u trgovini.
3. Svaka Strana ugovornica, na zahtev druge Strane ugovornice, dostavlja informacije o pojedinačnim standardima, tehničkim pravilima ili sličnim merama.
4. Strane ugovornice se slažu da zaključe sporazume o saradnji u oblasti standardizacije, metrologije i akreditacije.
POLJOPRIVREDNI, PRERAĐENI POLJOPRIVREDNI I PROIZVODI OD RIBE
Primena
Odredbe ove glave odnose se na poljoprivredne, prerađene poljoprivredne i proizvode od ribe (u daljem tekstu: poljoprivredni proizvodi) obuhvaćene glavama od 1. do 24. Usklađenog sistema i naziva šifarskih oznaka robe i na proizvode navedene u Aneksu I stav (ii) Sporazuma o poljoprivredi Svetske trgovinske organizacije, poreklom iz Strana ugovornica.
Poljoprivredna politika
1. Odredbe ove glave ni na koji način ne ograničavaju sprovođenje odgovarajućih poljoprivrednih politika Strana ugovornica ili primenu bilo kakvih mera u okviru te politike, uključujući i primenu odredaba Sporazuma o poljoprivredi Svetske trgovinske organizacije.
2. Strane ugovornice obaveštavaju Mešoviti komitet o promenama u njihovim poljoprivrednim politikama ili o preduzetim merama koje mogu da poremete uslove međusobne trgovine poljoprivrednim proizvodima, kako je predviđeno ovim sporazumom. Na zahtev bilo koje Strane ugovornice, u okviru Mešovitog komiteta se sprovode hitne konsultacije radi ispitivanja stanja.
Određene zaštitne mere
Bez obzira na ostale odredbe ovog sporazuma, a naročito člana 19. ovog sporazuma, i imajući u vidu osetljivost tržišta poljoprivrednih proizvoda, ako uvoz proizvoda poreklom iz jedne od Strana ugovornica izazove ozbiljne poremećaje na tržištu druge Strane ugovornice, pogođena Strana ugovornica odmah inicira konsultacije kako bi se pronašlo odgovarajuće rešenje. Do pronalaženja takvog rešenja pogođena Strana ugovornica može da preduzme mere koje smatra neophodnim.
Sanitarne i fitosanitarne mere
1. Strane ugovornice primenjuju svoje propise vezane za veterinarska, sanitarna i fitosanitarna pitanja na način koji je u skladu sa Sporazumom Svetske trgovinske organizacije o sanitarnim i fitosanitarnim merama.
2. Strane ugovornice sarađuju u oblasti pružanja informacija nadležnim međunarodnim institucijama u pogledu kretanja zaraznih bolesti domaćih životinja i karantinskih bolesti, štetočina i korova kod biljaka, kao i omogućavanja pristupa potrebnim dokumentima u trgovinskoj razmeni i tranzitu robe.
3. Strane ugovornice se obavezuju da primenjuju svoje propise u oblasti veterinarske zaštite i zdravlja biljaka i životinja na nediskriminatornim osnovama i da ne uvode nove mere koje mogu da dovedu do neopravdanog ograničenja uzajamne trgovine.
4. Strane ugovornice se slažu da zaključe sporazum o saradnji u oblasti veterinarstva, sanitarnih i fitosanitarnih mera.
OPŠTE ODREDBE
Pravila o poreklu robe
1. Pravila o poreklu robe i načini administrativne saradnje koji se na to odnose, sadržana su u Protokolu A ovog sporazuma (u daljem tekstu: Protokol A).
2. Strane ugovornice preduzimaju odgovarajuće mere, uključujući i redovnu kontrolu od strane Mešovitog komiteta, kao i dogovore oko administrativne saradnje, radi obezbeđivanja efikasne i usklađene primene odredaba ovog sporazuma radi smanjenja formalnosti u trgovini koliko god je to moguće, i radi postizanja obostrano prihvatljivih rešenja za sve teškoće koje proizađu iz sprovođenja tih odredbi.
Unutrašnje oporezivanje
1. Strane ugovornice primenjuju nacionalni tretman na uvezene proizvode koji su poreklom iz Strana ugovornica, od dana stupanja na snagu ovog sporazuma.
2. Strane ugovornice se uzdržavaju od bilo kakvih mera ili prakse unutrašnje fiskalne prirode kojima se uspostavlja, direktno ili indirektno, diskriminacija proizvoda poreklom iz Strana ugovornica.
3. Za proizvode koji se izvoze u jednu od Strana ugovornica, ne ostvaruje se povraćaj unutrašnjih poreza u iznosu većem od indirektnih poreza propisanih za njih.
Trgovinski odnosi regulisani drugim sporazumima
1. Ovaj sporazum ne sprečava postojanje ili stvaranje carinskih unija, oblasti slobodne trgovine ili aranžmana o pograničnoj trgovini do onog stepena do kojeg oni nemaju negativan uticaj na trgovinski režim Strana ugovornica posebno na odredbe koje se odnose na Pravila o poreklu robe utvrđena ovim sporazumom.
2. Na zahtev, Strane ugovornice obaveštavaju jedna drugu o bilo kojem sporazumu kojim se stvara carinska unija ili oblast slobodne trgovine.
Strukturno prilagođavanje
1. Bilo koja Strana ugovornica može, shodno odredbama člana 4. ovog sporazuma, da preduzme vanredne mere ograničenog vremenskog trajanja u obliku povećanih carina.
2. Ove mere mogu da se odnose samo na industrije u razvoju ili određene sektore koji su u fazi prestruktuiranja ili se suočavaju sa ozbiljnim teškoćama, posebno tamo gde ove teškoće izazivaju značajne socijalne probleme.
3. Uvozne carine koje se primenjuju u jednoj od Strana ugovornica na proizvode poreklom iz druge Strane ugovornice za koje su uvedene ove mere, ne smeju biti veće od 25% ad valorem i predstavljaće element povoljnosti za proizvode poreklom iz druge Strane ugovornice. Ukupna vrednost uvoza proizvoda za koje su uvedene ove mere ne sme prelaziti 15% ukupnog uvoza industrijskih proizvoda iz druge Strane ugovornice, kao što je definisano u članu 4. ovog sporazuma, u toku poslednje godine za koju postoje statistički podaci.
4. Ove mere će se primenjivati u periodu ne dužem od tri godine, osim ako Mešoviti komitet ne odobri duži period.
5. Strana ugovornica obaveštava Mešoviti komitet o bilo kojoj vanrednoj meri koju ima nameru da preduzme. Na zahtev druge Strane ugovornice, održavaju se konsultacije u okviru Mešovitog komiteta o ovim merama i o sektorima u kojima će se one primenjivati pre nego što budu primenjene. Prilikom preduzimanja ovih mera, pogođena Strana ugovornica dostavlja Mešovitom komitetu raspored za postepeno ukidanje carina uvedenih saglasno ovom članu.
Antidamping i kompenzatorne mere
Ništa u ovom sporazumu ne može ni na koji način prejudicirati ili uticati da bilo koja od dveju Strana ugovornica preduzme antidamping i kompenzatorne mere u skladu sa članom VI GATT-a 1994, Sporazuma o primeni člana VI GATT-a 1994 i Sporazuma o subvencijama i kompenzatornim merama pod uslovima i u skladu sa procedurom zacrtanom u članu 22. ovog sporazuma. Strane ugovornice će se uzdržavati od nedozvoljenog subvencionisanja proizvoda.
Opšte zaštitne mere
Ako se neki proizvod uvozi u tako povećanim količinama i pod takvim uslovima da to izaziva ili može da izazove ili preti da izazove:
a) ozbiljnu štetu domaćim proizvođačima sličnih ili direktno konkurentnih proizvoda na području Strane ugovornice-uvoznice, ili
b) ozbiljne poremećaje u bilo kojoj srodnoj privrednoj grani ili teškoće koje bi mogle znatno da pogoršaju privredne uslove na određenom području, pogođena Strana ugovornica može da preduzme odgovarajuće mere u skladu sa odredbama Sporazuma Svetske trgovinske organizacije o zaštitnim merama, pod uslovima i u skladu sa postupkom navedenim u članu 22. ovog sporazuma.
Ponovni izvoz i ozbiljne nestašice
1. Kada primena odredaba članova 7. i 8. ovog sporazuma dovede do:
a) ponovnog izvoza u neku treću zemlju u odnosu na koju je izvozna Strana ugovornica zadržala za određeni proizvod količinska izvozna ograničenja, izvozne carine ili mere ili dažbine jednakog dejstva, ili
b) ozbiljne nestašice ili pretnje nestašicom proizvoda značajnog za Stranu ugovornicu-izvoznicu,
i kada gore pomenute situacije prouzrokuju ili će najverovatnije prouzrokovati ozbiljne teškoće Strani ugovornici-izvoznici, ta Strana ugovornica može da preduzme odgovarajuće mere pod uslovima i saglasno postupcima predviđenim u članu 22. ovog sporazuma.
2. Mere preduzete kao posledica stanja datog u stavu 1. ovog člana primenjuju se na nediskriminatorni način i ukidaju se onda kad nestanu uslovi koji opravdavaju njihovo postojanje.
Državni monopol
Strane ugovornice postepeno prilagođavaju bilo koji državni monopol komercijalne prirode kako bi obezbedile da ne dođe do diskriminacije u pogledu uslova pod kojima se roba nabavlja i prodaje između subjekata Strana ugovornica.
Svaka Strana ugovornica obaveštava Mešoviti komitet o preduzetim merama koje su usvojene kako bi se taj cilj ostvario.
Postupak za primenu zaštitnih mera
1. Pre pokretanja postupka za primenu zaštitnih mera, predviđenih u stavovima ovog člana koji slede, Strane ugovornice pokušavaju da reše sve međusobne nesporazume putem direktnih konsultacija.
2. U slučaju da neka od Strana ugovornica u odnosu na uvoz proizvoda koji bi mogao prouzrokovati stanje navedeno u članu 19. ovog sporazuma, primenjuje administrativnu proceduru sa ciljem da brzo pribavi informacije o kretanju robnih tokova, o tome obaveštava drugu Stranu ugovornicu.
3. Strana ugovornica koja ima nameru da preduzme zaštitne mere, bez obzira na stav 7. ovog člana, odmah o tome obaveštava drugu Stranu ugovornicu i pruža joj sve neophodne informacije. U okviru Mešovitog komiteta neodložno se sprovode konsultacije između Strana ugovornica u cilju pronalaženja međusobno prihvatljivog rešenja.
4. U vezi sa:
a) odredbama članova 18, 19. i 20. ovog sporazuma, Mešoviti komitet ispituje slučaj ili situaciju i predlaže potrebno rešenje kako bi se otklonile teškoće na koje je ukazala pogođena Strana ugovornica. U slučaju odsustva takvog rešenja u roku od trideset dana od kada je o slučaju obavešten Mešoviti komitet, pogođena Strana ugovornica može da primeni potrebne mere kako bi se situacija prevazišla;
b) odredbama člana 35. ovog sporazuma, pogođena Strana ugovornica može da preduzme odgovarajuće mere po završetku konsultacija ili po isteku tri meseca od datuma prvog pismenog obaveštenja drugoj Strani ugovornici;
v) odredbama člana 25. ovog sporazuma, pogođena Strana ugovornica pruža Mešovitom komitetu svu neophodnu pomoć sa ciljem da se slučaj ispita i otkloni praksa koja ga je prouzrokovala. Ukoliko druga Strana ugovornica ne prestane sa praksom koja je predmet prigovora u periodu koji je predložio Mešoviti komitet ili ako Mešoviti komitet ne postigne dogovor u roku od trideset radnih dana od kada je obaveštena o tom slučaju, pogođena Strana ugovornica može da preduzme potrebne mere kako bi se prevazišle teškoće proizašle iz takve prakse.
5. O preduzetim zaštitnim merama odmah se obaveštava Mešoviti komitet. Mere su ograničene u pogledu obima i trajanja do nivoa koji je potreban kako bi se prevazišlo stanje koje je dovelo do njihove primene i neće prevazilaziti štetu izazvanu praksom ili teškoćama koje su u pitanju. Prioritet imaju one mere koje najmanje narušavaju sprovođenje ovog sporazuma.
6. Preduzete zaštitne mere su predmet periodičnih konsultacija u okviru Mešovitog komiteta radi njihovog smanjenja ili ukidanja kada uslovi više ne budu opravdavali njihovo postojanje.
7. U vanrednim okolnostima koje zahtevaju hitno delovanje, a prethodni postupak nije moguće sprovesti, pogođena Strana ugovornica može u slučajevima iz članova 18, 19. i 20. ovog sporazuma, odmah da primeni privremene mere, koje su isključivo potrebne kako bi se takvo stanje prevazišlo. Mere se bez odlaganja saopštavaju drugoj Strani ugovornici i Strane ugovornice će u okviru Mešovitog komiteta, što je pre moguće, zakazati konsultacije.
Opšta izuzeća
1. Ovaj sporazum ne uključuje zabranu ili ograničenje uvoza, izvoza ili robe u tranzitu, u slučajevima kada je to opravdano i utemeljeno sa stanovišta javnog morala, javnog poretka ili javne bezbednosti ili radi zaštite života i zdravlja ljudi, životinja ili biljaka, radi zaštite nacionalnih bogatstava umetničke, istorijske ili arheološke vrednosti, radi zaštite intelektualne svojine, životne sredine ili pravila koja se odnose na promet zlata ili srebra ili očuvanje prirodnih resursa, kao i na radioaktivni otpad, ako su takve mere uvedene zajedno sa ograničenjima domaće proizvodnje ili potrošnje i u skladu sa međunarodnim ugovorima zaključenim od strana ugovornica.
2. Navedene zabrane ili ograničenja ne smeju da predstavljaju sredstvo za samovoljnu diskriminaciju ili prikriveno ograničavanje trgovine između Strana ugovornica.
Izuzeća iz razloga bezbednosti
1. Odredbe ovog sporazuma ne sprečavaju Stranu ugovornicu u preduzimanju bilo koje odgovarajuće mere koju smatra nužnom zbog:
a) sprečavanja otkrivanja podataka koji su u suprotnosti sa osnovnim interesima njene bezbednosti;
b) zaštite osnovnih interesa svoje bezbednosti i sprovođenja međunarodnih obaveza ili mera državne politike koje se:
i) odnose na kontrolu i neširenje biološkog i hemijskog oružja, nuklearnog oružja ili drugih eksplozivnih nuklearnih sredstava;
ii) odnose na trgovinu oružjem, municijom i ratnom opremom, pod uslovom da takve mere ne utiču negativno na uslove konkurencije u pogledu proizvoda koji nisu namenjeni isključivo u vojne svrhe, i na promet druge robe, materijala ili usluga, čija namena nije direktno ili indirektno snabdevanje vojnih ustanova, ili
iii) preduzimaju u slučaju rata ili drugih ozbiljnih situacija zategnutosti u međunarodnim odnosima koje predstavljaju pretnju ratom.
2. U skladu sa propisima koji su na snazi u Stranama ugovornicama, nadležni organi Strana ugovornica izdavaće dozvole za uvoz odnosno izvoz za robu za koju važi obavezni režim dozvole, propisan međunarodnim sporazumima i konvencijama.
3. Strane ugovornice ne isključuju primenu mera nadzora, kao i kontrole izvoza i uvoza robe, kao i tehnologija obuhvaćenih međunarodnom kontrolom, poreklom iz Strana ugovornica.
Plaćanja
1. Plaćanja koja se odnose na trgovinu robom između Strana ugovornica i transfer tih plaćanja na teritoriju Strane ugovornice na kojoj poverilac ima sedište ne podležu ograničenjima i vrše se u konvertibilnoj valuti.
2. Strane ugovornice će se uzdržavati od razmene ili administrativnih ograničenja u pogledu odobravanja, otplate i primanja kratkoročnih i srednjoročnih kredita u vezi sa trgovinom robom u kojoj učestvuje subjekat jedne od Strana ugovornica.
3. Bez obzira na odredbe stava 2, bilo koje mere u pogledu tekućih plaćanja vezanih za kretanje robe moraju biti u skladu sa uslovima člana VIII Statuta Međunarodnog monetarnog fonda.
Pravila konkurencije u preduzetništvu
1. Dole navedeno nije u saglasnosti sa pravilnim funkcionisanjem ovog sporazuma ukoliko ima uticaja na trgovinsku razmenu između Strana ugovornica:
a) svi ugovori između preduzeća, odluke udruženja preduzeća i dogovorena praksa između preduzeća čiji je cilj ili posledica sprečavanje, ograničavanje ili ometanje konkurencije;
b) zloupotreba dominantnog položaja od strane jednog ili više preduzeća na teritoriji Strane ugovornice ili u njenom znatnijem delu.
2. Radi primene odredbi stava 1 (a) i (b) ovog člana, Strane ugovornice preduzimaju mere u skladu sa postupcima i pod uslovima utvrđenim u relevantnim pravilima Svetske trgovinske organizacije. U slučaju bilo kakve promene u tim postupcima i/ili uslovima, ove promene se primenjuju između Strana ugovornica.
3. Ako jedna od Strana ugovornica smatra da određena praksa nije u skladu da uslovima iz stava 1 (a) i (b) ovog člana, i:
a) nije adekvatno tretirana saglasno pravilima pomenutim u stavu 2. ovog člana, ili
b) u odsustvu takvih pravila i ako takva praksa izazove ili preti da izazove ozbiljno narušavanje interesa druge Strane ugovornice, ili materijalnu štetu njenoj domaćoj industriji, uključujući i uslužnoj industriji, pogođena Strana ugovornica može da preduzme odgovarajuće mere saglasno članu 22. ovog sporazuma.
Državna pomoć
1. Nije u saglasnosti sa pravilnim funkcionisanjem ovog sporazuma bilo kakva državna pomoć u bilo kojem obliku ako ona ometa ili preti da omete konkurenciju uz davanje prednosti određenim preduzećima ili proizvodnji određene robe.
2. Svaka Strana ugovornica obezbeđuje javnost u radu u oblasti državne pomoći. Na zahtev jedne Strane ugovornice, druga Strana ugovornica obezbeđuje informacije o određenim pojedinačnim slučajevima državne pomoći.
3. Ako neka od Strana ugovornica smatra da određena praksa, uključujući i praksu u oblasti poljoprivrede:
- nije u skladu sa odredbama iz stava 1, i
- izaziva ili preti da izazove ozbiljno narušavanje interesa druge Strane ugovornice ili materijalnu štetu njenoj domaćoj industriji ili poljoprivredi,
ona može preduzeti odgovarajuće mere pod uslovima i u skladu sa odredbama predviđenim u članu 22. ovog sporazuma.
Takve odgovarajuće mere se mogu preduzeti samo u skladu sa postupcima i pod uslovima predviđenim Sporazumom o subvencijama, i kompenzatornim merama, GATT-om 1994. i Svetskom trgovinskom organizacijom i svakim drugim relevantnim instrumentom o kojem je postignut dogovor pod njihovim okriljem, koji su međusobno primenjivi u Stranama ugovornicama.
Teškoće u platnom bilansu
Ako jedna Strana ugovornica ima ozbiljne teškoće sa platnim bilansom ili postoji opasnost od nastanka takvih teškoća, pogođena Strana ugovornica može, saglasno uslovima utvrđenim u STO/ GATT 1994. da usvoji mere ograničenja, uključujući i mere koje se odnose na uvoz, koje su ograničenog trajanja i ne prelaze ono što je potrebno za poboljšanje platnog bilansa. Sa poboljšanjem stanja platnog bilansa mere se postepeno smanjuju i ukidaju se onog trenutka kada više ne postoje uslovi koji opravdavaju njihovo postojanje. Pogođena Strana ugovornica obaveštava drugu Stranu ugovornicu o nameri da se one uvedu i, onda kada je to moguće, o vremenskom rasporedu njihovog ukidanja.
Prava intelektualne svojine
1. Strane ugovornice daju i obezbeđuju odgovarajuću i delotvornu zaštitu prava intelektualne svojine na nediskriminatornim osnovama uključujući i delotvorne mere za njihovo sprovođenje.
2. U smislu ovog sporazuma termin "zaštita intelektualne svojine" obuhvata "zaštitu autorskih i srodnih prava, uključujući i računarske programe i baze podataka, zaštitu pronalazaka, robnih znakova, industrijskih uzoraka i modela, geografskih oznaka, nove sorte biljaka, topografiju integrisanih kola, zaštitu neobjavljenih podataka o "know how" kao i znanje i umeće iz određenih oblasti tzv. "know how".
3. Strane ugovornice potvrđuju svoju volju da poštuju obaveze koje proizlaze iz Sporazuma STO o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine, postojećeg Aneksa I (s) Sporazuma iz Marakeša o osnivanju STO, kao i ostalih konvencija o zaštiti intelektualne svojine, koje su potpisale obe Strane ugovornice.
Takva zaštita će biti obezbeđena u skladu sa međunarodnim konvencijama i ugovorima koji se odnose na prava intelektualne svojine, prikazanim u Aneksu II ovog sporazuma.
4. U slučaju da jedna ili obe Strane ugovornice nisu potpisnice određene konvencije primenjuje se princip uzajamnosti i nediskriminacije.
Javne nabavke
1. Strane ugovornice smatraju da je liberalizacija tržišta javnih nabavki jedan od ciljeva ovog sporazuma.
2. Strane ugovornice postepeno razvijaju svoja respektivna pravila, uslove i prakse u oblasti javnih nabavki i obezbeđuju preduzećima druge Strane ugovornice, na njihov zahtev, uvid u postupak dodeljivanja ugovora na tržištu javnih nabavki.
3. Mešoviti komitet ispituje dostignuća po pitanju ostvarivanja ciljeva naznačenih ovim članom i može da preporuči praktične načine primenjivanja odredbi stava 2. kako bi se obezbedio slobodan pristup, javnost u radu, potpuna jednakost prava i obaveza i uzajamno otvaranje svojih respektivnih tržišta javnih nabavki.
4. Strane ugovornice će nastojati da se pridruže važećim sporazumima u okviru GATT 1994. i Sporazuma iz Marakeša o osnivanju Svetske trgovinske organizacije.
Usluge i ulaganja
Strane ugovornice uvažavaju sve veći značaj oblasti usluga i ulaganja. Ulažući napor u postepeni razvoj i proširenje njihove saradnje, posebno u kontekstu evropskih integracija, Strane ugovornice sarađuju u cilju postizanja postepene liberalizacije i uzajamnog otvaranja svojih tržišta za ulaganje i trgovinu uslugama, uzimajući u obzir relevantne odredbe Opšteg sporazuma o trgovini i uslugama u okviru STO/GATS.
Tranzit
Strane ugovornice obezbeđuju slobodan tranzit preko svojih teritorija saglasno pravilima utvrđenim za međunarodni tranzit, za saobraćaj i tranzit sa i na teritoriju druge Strane ugovornice. Ograničavanje ne sme da postoji za odvijanje saobraćaja u odnosu na mesto porekla, polazak, ulaz, izlaz ili destinaciju, ili na svaku okolnost koja se odnosi na vlasništvo robe ili ostala transportna sredstva.
Izvršavanje obaveza
1. Strane ugovornice preduzimaće potrebne mere radi ostvarivanja ciljeva ovog sporazuma i ispunjenja obaveza iz ovog sporazuma.
2. Ako jedna Strana ugovornica smatra da druga Strana ugovornica nije izvršila određenu obavezu iz ovog sporazuma, ona može pod uslovima i saglasno postupku iz člana 22. ovog sporazuma da donese odgovarajuće mere.
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Mešoviti komitet
1. Strane ugovornice su saglasne da se formira Mešoviti komitet sastavljen od njihovih predstavnika.
2. Mešoviti komitet se stara o sprovođenju ovog sporazuma.
3. Radi pravilne primene ovog sporazuma, Strane ugovornice razmenjuju informacije i u okviru Mešovitog komiteta razmatraju mogućnost daljeg unapređenja trgovinskih i ekonomskih odnosa između Strana ugovornica.
Rad Mešovitog komiteta
1. Radi pravilnog sprovođenja ovog sporazuma, Mešoviti komitet se sastaje po potrebi, a najmanje jedanput godišnje.
2. Mešoviti komitet donosi svoj poslovnik o radu koji, između ostalog, sadrži odredbe o sazivanju sastanaka, imenovanju predsednika i trajanju njegovog/njenog mandata.
3. Mešoviti komitet može da formira radna tela za koja smatra da mogu da pomognu u izvršavanju njegovih zadataka.
4. U roku od jednog meseca od početka primene ovog sporazuma, Mešoviti komitet osniva Mešoviti potkomitet za zaštitne mere koji će detaljno odrediti uslove iz stava 7. člana 22. ovog sporazuma.
Razvojna klauzula
Ako jedna od Strana ugovornica smatra da bi bilo od zajedničkog interesa za njihove privrede da se razviju i prodube odnosi uspostavljeni ovim sporazumom, proširivanjem na druge oblasti koje nisu obuhvaćene ovim sporazumom, ona dostavlja drugoj Strani ugovornici obrazloženi predlog. Strane ugovornice mogu da predlože Mešovitom komitetu da prouči predlog i kada je to opravdano može dati preporuke radi započinjanja pregovora.
Aneksi i protokoli
Aneksi I, II i Protokol A sastavni su deo ovog sporazuma.
Izmene i dopune
Izmene i dopune ovog sporazuma stupaju na snagu u skladu sa procedurom predviđenom u članu 39. ovog sporazuma.
Stupanje na snagu
1. Ovaj sporazum stupa na snagu prvog dana meseca koji sledi mesecu u kojem je stiglo poslednje obaveštenje diplomatskim putem u kojem Strane ugovornice obaveštavaju jedna drugu da su ispunjeni svi unutrašnji zakonski uslovi Strana ugovornica za njegovo stupanje na snagu.
2. Stupanjem na snagu ovog sporazuma prestaje da važi Sporazum o trgovini između Savezne Republike Jugoslavije i Vlade Republike Makedonije koji je zaključen 4. septembra 1996. godine.
Važnost i otkazivanje
1. Ovaj sporazum se zaključuje na neodređeno vreme.
2. Svaka Strana ugovornica može da otkaže ovaj sporazum pismenim obaveštenjem koje je drugoj Strani ugovornici upućeno diplomatskim putem. U tom slučaju, ovaj sporazum prestaje da važi prvog dana šestog meseca od dana kada je druga Strana ugovornica primila pismeno obaveštenje o otkazivanju ovog sporazuma.
3. Strane ugovornice se slažu da u slučaju da jedna od Strana ugovornica potpisnica ovog sporazuma pristupi Evropskoj uniji, ovaj sporazum prestaje dan pre nego što ta Strana ugovornica pristupi Evropske uniji, bez sukcesivne kompenzacije drugoj Strani ugovornici.
U potvrdu čega dole potpisani, propisno ovlašćeni opunomoćenici potpisali su ovaj sporazum.
Sastavljeno u duplikatu u Skoplju, dana 21. oktobra 2005. godine, u dva originalna primerka, na srpskom, makedonskom i engleskom jeziku, pri čemu su svi tekstovi podjednako verodostojni. U slučaju različitog tumačenja odredaba ovog sporazuma, merodavan je tekst na engleskom jeziku.
Za |
Za |
Srbiju i Crnu Goru |
Republiku Makedoniju |
Predrag Ivanović, s. r. |
Fatmir Besimi, s. r. |
(odnosi se na članove 2. i 10. ovog sporazuma)
HS šifra |
Kratak opis proizvoda |
2905 43 |
Manitol |
2905 44 |
d-glucitol (sorbitol) |
3301 |
eterična ulja, proizvodi od smole |
3501 do 3505 |
kazein, kazeinati, kazeinski lepkovi, albumini, albuminati, želatin, riblje tutkalo, ostala tutkala životinjskog porekla, peptoni i njihovi derivati, kožni prah, dekstrini i ostale vrste modifikovanog skroba, tutkala od skroba ili dekstrina |
3809 10 |
premazi, nosači boja koji ubrzavaju proces bojenja ili fiksiranja boja i ostalih proizvoda i preparacija |
3824 60 |
sorbitol ali ne onaj koji spada pod broj 2905 44 |
4101 do 4103 |
sirova koža i goveđe kože (uključujući tu i kože bizona) ili konjske, ovčije ili jagnjeće kože; ostale sirove kože i neprerađene kože |
4301 |
sirova krzna |
5001 do 5003 |
čaure svilenih buba koje su pogodne za predenje, sirova svila i svileni otpaci |
5101 do 5103 |
vuna, fina ili gruba životinjska dlaka, otpaci od vune ili grube životinjske dlake |
5201 do 5203 |
pamuk i otpaci od pamuka |
5301 |
lan, sirov ili prerađen ali nepreden; lan i njegovi otpaci (uključujući otpatke od prediva i raščupane tekstilne materijale) |
5302 |
konoplja (Canabis sativa), sirova ili prerađivana ali nepredena; kučina i otpaci konoplja (uključujući otpatke od prediva i raščupane tekstilne materijale) |
Odnosi se na stav 3. člana 29.
ZAŠTITA INTELEKTUALNE SVOJINE
Multilateralni sporazumi koji se pominju u stavu 3. člana 29. su:
1. Pariska konvencija od 20. marta 1883. za zaštitu intelektualne svojine (Akt iz Stokholma iz 1967. godine i dopunjen 1979. godine);
2. Bernska konvencija od 9. septembra 1886. za zaštitu književnih i umetničkih dela (Akt iz Pariza, 1971. godine);
3. Međunarodna konvencija od 26. oktobra 1961. godine za zaštitu izvođača, producenata fonograma i organizacija za emitovanje programa (Rimske konvencije);
4. Madridski sporazum o međunarodnom registrovanju robnih marki (Akt iz Stokholma iz 1967. godine, a dopunjen 1979. godine);
5. Ugovor iz Budimpešte o međunarodnom priznavanju deponovanja mikroorganizama u cilju procedure pronalazaka (1977. godine, a dopunjen 1980. godine);
6. Ugovor o saradnji oko pronalazaka (Vašington iz 1970. godine, a dopunjen 1979. godine i modifikovan 1980. godine);
7. Konvencija kojom se uspostavlja Svetska organizacija za intelektualnu svojinu (Akt iz Stokholma iz 1967. godine, a dopunjen 1979. godine);
8. Konvencija za zaštitu producenata fonograma protiv neovlašćenog umnožavanja njihovih fonograma (Ženeva 1971. godine);
9. Sporazum iz Haga o međunarodnom deponovanju industrijskih uzoraka i modela (Hag 1925. godine, a dopunjen je 1960. godine i u Stokholmu 1967. godine);
10. Sporazum iz Nice o međunarodnoj klasifikaciji robe i usluga u cilju registracije robnih marki;
11. Protokol koji se tiče Madridskog sporazuma o međunarodnom registrovanju marki (Akt iz Stokholma iz 1967. godine, a dopunjen je 1979. godine);
12. Sporazum iz Strazbura o međunarodnoj klasifikaciji pronalazaka (1971. godine, a dopunjen je 1979. godine);
13. Sporazum Svetske trgovinske organizacije o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine koji je potpisan u Marakešu 5. aprila 1994. godine (TRIPS sporazuma);
14. WIPO ugovor o autorskim pravima iz 1996. godine;
15. WIPO ugovor o izvođenju i fonogramima iz 1996. godine;
16. Univerzalna konvencija o autorskim pravima iz 1952. godine;
17. Briselska konvencija o distribuciji signala koji prenose program, a koje emituju sateliti iz 1974. godine;
18. Sporazum iz Lokarna kojim se osniva Međunarodni sistem klasifikacije industrijskih uzoraka i modela iz 1968. godine, a dopunjen 1979. godine.
O DEFINICIJI POJMA "PROIZVODI SA POREKLOM" I METODAMA ADMINISTRATIVNE SARADNJE
OPŠTE ODREDBE
Član 1
Definicije
Za potrebe ovog protokola:
(a) "izrada" znači bilo koju vrstu obrade ili prerade, uključujući sklapanje ili posebne postupke;
(b) "materijal" znači bilo koji sastojak, sirovinu, komponentu ili deo itd. koji se koriste u izradi proizvoda;
(v) "proizvod" znači proizvod koji se izrađuje, čak i ako je namenjen za kasniju upotrebu u nekom drugom postupku izrade;
(g) "roba" znači i materijale i proizvode;
(d) "carinska vrednost" znači vrednost utvrđenu u skladu sa Sporazumom o primeni člana VII Opšteg sporazuma o carinama i trgovini GATT (WTO Sporazum o carinskoj vrednosti) iz 1994;
(đ) "cena franko fabrika" znači cenu plaćenu za proizvod proizvođaču u Strani ugovornici u čijem je preduzeću obavljena zadnja obrada ili prerada, pod uslovom da ta cena uključuje vrednost svih upotrebljenih materijala, uz odbitak unutrašnjih poreza koji se vraćaju ili se mogu vratiti nakon izvoza dobijenog proizvoda;
(e) "vrednost materijala" znači carinsku vrednost u vreme uvoza upotrebljenih materijala bez porekla ili, ako ona nije poznata i ne može se utvrditi, prvu cenu koja se može utvrditi a koja se za te materijale plaća u toj Strani ugovornici;
(ž) "vrednost materijala sa poreklom" znači vrednost materijala iz podstava (e) primenjenu mutatis mutandis;
(z) "glave" i "tarifni brojevi" znače glave i tarifne brojeve (četvorocifreni brojevi) korišćene u nomenklaturi koja čini Harmonizovani sistem naziva i šifarskih oznaka roba (u daljem tekstu: Harmonizovani sistem ili HS);
(i) "razvrstan" se odnosi na klasifikaciju proizvoda ili materijala pod određenim tarifnim brojem;
(j) "pošiljka" znači proizvode koje jedan izvoznik istovremeno šalje jednom primaocu ili proizvode obuhvaćene jednim prevoznim dokumentom koji pokriva njihovu dopremu od izvoznika do primaoca ili, u nedostatku takvog dokumenta, proizvode obuhvaćene jednom fakturom;
(k) "područje" uključuje teritorijalne vode;
(l) "evro" predstavlja jedinstvenu valutu za područje evropske monetarne unije.
DEFINICIJA POJMA "PROIZVODI SA POREKLOM"
Član 2
Opšti uslovi
Za potrebe ovog sporazuma sledeći proizvodi će se smatrati proizvodima sa poreklom iz jedne od Strana ugovornica:
(a) proizvodi u potpunosti dobijeni u toj Strani ugovornici u smislu člana 5. ovog protokola;
(b) proizvodi dobijeni u toj Strani ugovornici koji uključuju materijale koji nisu u potpunosti tamo dobijeni, pod uslovom da su ti materijali prošli dovoljnu obradu ili preradu u toj Strani ugovornici u smislu člana 5. ovog protokola.
Član 3
Bilateralna kumulacija porekla u Srbiji i Crnoj Gori
Materijali sa poreklom iz Republike Makedonije smatraće se materijalima sa poreklom iz Srbije i Crne Gore kad su ugrađeni u tamo dobijeni proizvod. Nije potrebno da takvi materijali prođu dovoljnu obradu ili preradu, pod uslovom da su bili predmet obrade ili prerade koja premašuje one obrade ili prerade navedene u članu 7. stav 1. ovog protokola.
Član 4
Bilateralna kumulacija porekla u Republici Makedoniji
Materijali sa poreklom iz Srbije i Crne Gore smatraće se materijalima sa poreklom iz Republike Makedonije kad su ugrađeni u tamo dobijeni proizvod. Nije potrebno da takvi materijali prođu dovoljnu obradu ili preradu, pod uslovom da su bili predmet obrade ili prerade koja premašuje one obrade ili prerade navedene u članu 7. stav 1. ovog protokola.
Član 5
Potpuno dobijeni proizvodi
1. Potpuno dobijenim proizvodima u jednoj od Strana ugovornica smatraju se:
(a) mineralni proizvodi izvađeni iz zemlje ili morskog dna;
(b) tamo ubrani ili požnjeveni biljni proizvodi;
(v) tamo okoćene i uzgojene žive životinje;
(g) proizvodi dobijeni od tamo uzgojenih živih životinja;
(d) proizvodi tamo dobijeni lovom ili ribolovom;
(đ) proizvodi morskog ribolova i drugi proizvodi koji su izvađeni iz mora van teritorijalnih voda Strane ugovornice, njenim plovilima;
(e) proizvodi izrađeni na njenim brodovima fabrikama isključivo od proizvoda iz stava (đ);
(ž) tamo prikupljeni upotrebljavani predmeti, namenjeni samo za recikliranje sirovina, uključujući upotrebljavane automobilske gume koje se mogu koristiti samo za protektiranje ili kao otpad;
(z) otpad i otpadne materije od proizvodnih aktivnosti u toj Strani ugovornici;
(i) proizvodi izvađeni s morskog dna ili podzemlja van teritorijalnih voda te Strane ugovornice, pod uslovom da ona ima isključiva prava na obradu tog dna ili podzemlja;
(j) roba tamo proizvedena isključivo od proizvoda navedenih u stavovima (a) do (i).
2. Pojmovi "njena plovila" i njeni brodovi fabrike" u stavu 1. tačke (đ) i (e) primenjuju se samo na plovila i brodove fabrike:
(a) koji su registrovani ili se vode u Strani ugovornici,
(b) koji plove pod zastavom te Strane ugovornice;
(v) koji su najmanje 50% u vlasništvu državljana odnosne Strane ugovornice, ili firme sa sedištem u jednoj od Strana ugovornica, u kojoj direktor ili direktori, predsednik poslovodnog ili nadzornog odbora te većina članova tih odbora su državljani odnosne Strane ugovornice, te u kojima, dodatno, u slučaju partnerstva ili društava s ograničenom odgovornošću najmanje polovina kapitala pripada odnosnoj strani ugovornici ili javnim telima ili državljanima te Strane ugovornice;
(g) na kojima su komandant i oficiri državljani odnosne Strane ugovornice; i
(d) na kojima su najmanje 75% posade državljani odnosne Ugovorne strane.
Član 6
Dovoljno obrađeni ili prerađeni proizvodi
1. Za potrebe člana 2. proizvodi koji nisu potpuno dobijeni smatraju se dovoljno obrađenim ili prerađenim kad su ispunjeni uslovi navedeni u Listi iz Priloga II.
Gorepomenuti uslovi označavaju za sve proizvode obuhvaćene ovim sporazumom obradu ili preradu koje se moraju obaviti na materijalima bez porekla koji se koriste u izradi, te se primenjuju u odnosu samo na takve materijale. Iz toga sledi da ako se proizvod koji je stekao poreklo ispunjenjem uslova navedenih u listi, koristi za izradu nekog drugog proizvoda, tada se na njega ne odnose uslovi primenljivi na proizvod u koji se on ugrađuje, te se ne uzimaju u obzir materijali bez porekla koji su eventualno korišćeni u njegovoj izradi.
2. Bez obzira na stav 1, materijali bez porekla koji se prema uslovima iz liste ne bi smeli koristiti u izradi određenog proizvoda, ipak se mogu koristiti, pod uslovom:
(a) da njihova ukupna vrednost ne prelazi 10% fabričke cene proizvoda;
(b) da se primenom ovog stava ne prekorači bilo koji od procenata navedenih u listi kao maksimalna vrednost materijala bez porekla.
Ovaj stav ne primenjuje se na proizvode obuhvaćene Glavama 50 do 63 Harmonizovanog sistema.
3. Odredbe st. 1. i 2. ne primenjuju se u slučajevima navedenim u članu 6.
Član 7
Nedovoljni postupci obrade ili prerade
1. Uzimajući u obzir odredbe stava 2. ovog člana, smatra se da su sledeći postupci obrade ili prerade nedovoljni, da bi proizvod dobio status proizvoda sa poreklom bilo da su ili ne ispunjeni uslovi iz člana 6:
a) postupci za očuvanje robe u dobrom stanju za vreme prevoza i skladištenja;
b) rastavljanje i sastavljanje pošiljki;
v) pranje, čišćenje, uklanjanje prašine, korozije, ulja, boje ili drugih materija za prekrivanje;
g) peglanje ili presovanje tekstila;
d) jednostavni postupci bojenja i poliranja;
đ) komišanje, beljenje, delimično ili u celini, poliranje i glaziranje žita i pirinča;
e) postupci bojenja šećera ili oblikovanja šećernih kocki;
ž) guljenje, uklanjanje koštica i ljuštenje voća, oraščića i povrća;
z) brušenje, jednostavno drobljenje ili jednostavno rezanje;
i) sejanje, prebiranje, razvrstavanje, usklađivanje, gradiranje i sparivanje (uključujući i sastavljanje garniture proizvoda);
j) jednostavno pakovanje u tegle, konzerve, čuture, kesice, sanduke, kutije, učvršćivanje na kartone ili ploče, itd., kao i svi ostali postupci pakovanja;
k) dodavanje oznaka, nalepnica, natpisa i drugih sličnih znakova za razlikovanje proizvoda i njihove ambalaže;
l) jednostavno mešanje proizvoda, bili oni različiti ili ne;
lj) jednostavno sklapanje delova kako bi se proizveo celovit proizvod, ili rastavljanje proizvoda na delove;
m) kombinacija dva ili više postupaka, navedenih u podstavovima od a) do lj);
n) klanje životinja.
2. Kod utvrđivanja da li se prerade ili obrade, koje su obavljene na celokupnom proizvodu, ubrajaju u nedovoljne u smislu stava 1, zajednički se uzimaju u obzir svi postupci obavljeni na tom proizvodu u jednoj od Strana ugovornica.
Član 8
Kvalifikacijska jedinica
1. Kvalifikacijska jedinica za primenu odredbi ovog protokola konkretni je proizvod, koji se smatra osnovnom jedinicom, kada se roba razvrstava primenom nomenklature Harmonizovanog sistema.
Iz tog proizlazi da:
(a) kad se proizvod koji se sastoji od grupe ili delova proizvoda, svrstava u jedan tarifni broj harmonizovanog sistema, takva celina čini jednu kvalifikacijsku jedinicu;
(b) kad se pošiljka sastoji od niza istih proizvoda razvrstanih u isti tarifni broj Harmonizovanog sistema, svaki proizvod mora se uzimati pojedinačno prilikom primene odredbi ovog protokola.
2. Kada je u skladu sa Osnovnim pravilom 5 Harmonizovanog sistema, za potrebe razvrstavanja, ambalaža uključena zajedno sa proizvodom, ona će biti uključena i za potrebe utvrđivanja porekla.
Član 9
Pribor, rezervni delovi i alati
Pribor, rezervni delovi i alati isporučeni sa opremom, mašinom, uređajem ili vozilom, koji su deo normalne opreme i uključeni u njenu cenu ili koji nisu posebno fakturisani, smatraju se sastavnim delom te opreme, mašine, uređaja ili vozila.
Član 10
Setovi
Setovi, kako su definisani Osnovnim pravilom 3. Harmonizovanog sistema, smatraju se proizvodom sa poreklom, kada sve komponente seta imaju poreklo. Međutim, kada se set sastoji od proizvoda sa poreklom i proizvoda bez porekla, smatraće se proizvodom sa poreklom pod uslovom da vrednost proizvoda bez porekla ne premašuje 15% cene seta franko fabrika.
Član 11
Neutralni elementi
Da bi se utvrdilo da li je neki proizvod sa poreklom, nije potrebno određivati poreklo onoga što je moglo biti korišćeno u njegovoj izradi, kako sledi:
(a) energija i gorivo;
(b) postrojenja i oprema;
(v) mašine i alati;
(g) roba koja ne ulazi niti je namenjena tome da uđe u konačni sastav proizvoda.
TERITORIJALNI USLOVI
Član 12
Načelo teritorijalnosti
1. Osim kako je predviđeno članom 3, članom 4. i stavom 3. ovog člana, uslovi za sticanje statusa proizvoda sa poreklom navedeni u Glavi II i dalje moraju biti ispunjeni u svakom trenutku u Strani ugovornici.
2. Osim u slučajevima predviđenim čl. 3. i 4, kada se proizvodi sa poreklom, izvezeni iz jedne od Strana ugovornica u neku drugu zemlju vrate, moraju se smatrati proizvodima bez porekla, osim kada je carinskoj službi moguće dokazati:
(a) da je vraćena roba ona ista koja je bila izvezena; i
(b) da nije bila podvrgnuta nikakvom drugom postupku osim onom koji je bio potreban da se roba očuva u dobrom stanju dok je bila u odnosnoj zemlji ili dok je bila izvezena.
3. Za sticanje statusa proizvoda sa poreklom u skladu sa uslovima iznetim u Glavi II neće biti od uticaja obrada ili prerada izvršena van Strana ugovornica na materijalima izvezenim iz jedne od Strana ugovornica i naknadno ponovno uvezenim tamo, pod uslovom:
(a) da su ti materijali celovito dobijeni u jednoj od Strana ugovornica ili su pre izvoza prošli obradu ili preradu veću od nedovoljnih postupaka navedenih u članu 7; i
(b) da je carinskoj službi moguće dokazati:
i) da je ponovno uvezena roba dobijena obradom ili preradom izvezenih materijala; i
ii) da ukupna dodata vrednost ostvarena van Strana ugovornica primenom odredbi ovog člana ne prelazi 10% cene proizvoda franko fabrika krajnjeg proizvoda za koji se traži status proizvoda sa poreklom.
4. Za potrebe stava 3, uslovi za sticanje statusa proizvoda sa poreklom izneti u Glavi II neće se primeniti na obradu ili preradu obavljenu van Strana ugovornica. Ali kada je, u listi u Prilogu II, za određivanje statusa porekla za krajnji proizvod predviđeno pravilo koje određuje maksimalnu vrednost za sve ugrađene materijale bez porekla, ukupna vrednost materijala bez porekla ugrađenih na teritoriji odnosne Strane ugovornice, zajedno sa ukupnom dodatom vrednošću ostvarenom van Strana ugovornica uz primenu odredaba ovog člana ne sme premašiti navedeni procenat.
5. Za potrebe primene odredbi st. 3. i 4. "ukupna dodata vrednost" znači sve troškove koji nastanu van Strana ugovornica, uključujući vrednost tamo ugrađenih materijala.
6. Odredbe st. 3. i 4. neće se primeniti na proizvode koji ne udovoljavaju uslovima iznetim u listi u Prilogu II koji se mogu smatrati dovoljno obrađenim ili prerađenim jedino ukoliko se primene opšta odstupanja predviđena članom 6. stav 2.
7. Odredbe st. 3. i 4. neće se primeniti na proizvode koji se razvrstavaju u glavama 50 do 63 Harmonizovanog sistema.
8. Svaka vrsta obrade ili prerade obuhvaćena odredbama ovog člana obavljena van Strana ugovornica, biće obavljena po postupku spoljne prerade, ili sličnom postupku.
Član 13
Direktni transport
1. Povlašćeni tretman iz sporazuma primenjuje se samo na proizvode koji zadovoljavaju uslove iz ovog protokola koji se direktno transportuju iz među Strana ugovornica. Međutim, proizvodi koji čine jednu pošiljku mogu se transportovati kroz druga područja, i mogu se ako do toga dođe, pretvarati ili privremeno uskladištiti na tim područjima, pod uslovom da roba ostane pod nadzorom carinskih organa u zemlji tranzita ili skladištenja i da se ne podvrgava drugim postupcima osim istovara, ponovnog utovara ili bilo kog postupka namenjenog njenom očuvanju u dobrom stanju.
Proizvodi sa poreklom mogu se cevovodima transportovati preko drugih područja koja nisu područja Strana ugovornica.
2. Dokazi o tome da su ispunjeni uslovi iz stava 1. pružiće se carinskim organima zemlje uvoznice podnošenjem:
(a) transportnog dokumenta koji obuhvata put od zemlje izvoznice kroz zemlju tranzita; ili
(b) uverenja izdatog od strane carinskih organa zemlje tranzita:
(i) koje sadrži tačan opis proizvoda;
(ii) u kome se navodi datum istovara i pretovara proizvoda i gde je to moguće imena brodova ili drugih upotrebljenih prevoznih sredstava;
i
(iii) u kome se potvrđuju uslovi pod kojima su proizvodi ostali u zemlji tranzita; ili
(v) u nedostatku pomenutih, sve druge uverljive dokumente.
Član 14
Izložbe
1. Na proizvode sa poreklom koji se šalju na izložbe van Strana ugovornica i nakon izložbe se prodaju radi uvoza u jednu od Strana ugovornica primenjivaće se odredbe sporazuma pod uslovom da se carinskim organima dokaže:
(a) da je izvoznik poslao te proizvode iz jedne od Strana ugovornica u zemlju u kojoj se održavala izložba i da ih je tamo izlagao;
(b) da je izvoznik prodao proizvode ili ih je na neki drugi način ustupio nekom licu u jednoj od Strana ugovornica;
(v) da su isporučeni proizvodi, za vreme ili odmah posle izložbe, onakvi kakvi su bili i upućeni na izložbu; i
(g) da proizvodi, nakon upućivanja na izložbu, nisu bili korišćeni ni za kakav drugi cilj osim pokazivanja na izložbi.
2. Dokaz o poreklu mora se izdati ili popuniti u skladu sa odredbama Glave V i predati carinskim organima Strane ugovornice uvoznice na uobičajen način. Na njemu mora stajati ime i adresa izložbe. U slučaju potrebe mogu se zahtevati dodatni dokumentarni dokazi o uslovima pod kojima su proizvodi bili izlagani.
3. Odredbe stava 1. primenjuju se na bilo koju trgovinsku industrijsku, poljoprivrednu ili zanatsku izložbu, sajam ili sličnu javnu priredbu ili izlaganje koji se ne organizuju u privatne, svrhe u trgovinama i poslovnim prostorima sa namerom prodaje stranih proizvoda, i za vreme kojih proizvodi ostaju pod carinskim nadzorom.
DOKAZ O POREKLU
Član 15
Opšti uslovi
1. Proizvodi sa poreklom iz jedne od Strana ugovornica će kod uvoza u drugu Stranu ugovornicu imati olakšice u okviru ovog sporazuma ukoliko je podnet jedan od sledećih dokumenata:
(a) Uverenje o poreklu robe EUR.1 čiji uzorak je dat u Prilogu III, ili
(b) Izjava izvoznika, u slučajevima iz člana 21. stav 1, čiji tekst je dat u Prilogu IV, koju izvoznik unosi na fakturu, dostavnicu ili bilo koji drugi komercijalni dokument koji dovoljno detaljno opisuje proizvode o kojima je reč i tamo omogućuje njihovo prepoznavanje.
2. Bez obzira na stav 1. proizvodi sa poreklom u smislu ovog protokola, u slučajevima navedenim u članu 26. koriste pogodnosti ovog sporazuma bez obaveze podnošenja bilo kog od gore navedenih dokumenata.
Član 16
Postupak izdavanja uverenja o poreklu robe EUR.1
1. Uverenja o poreklu robe EUR. 1 izdaju carinski organi Strane ugovornice izvoznice na pismeni zahtev izvoznika ili njegovog ovlašćenog predstavnika, a na odgovornost izvoznika.
2. U tom cilju izvoznik ili njegov ovlašćeni predstavnik popunjava uverenje o poreklu robe EUR.1 i obrazac zahteva, čiji su uzorci dati u Prilogu III. Pomenuti obrasci popunjavaju se na engleskom, srpskom ili makedonskom jeziku, a u skladu sa odredbama unutrašnjeg zakonodavstva Strane ugovornice izvoznice. Ako se obrasci popunjavaju rukom, treba pisati mastilom i štampanim slovima. Opis proizvoda unosi se u rubriku rezervisanu za tu nameru, bez praznih redova. Ako polje nije sasvim popunjeno povlači se vodoravna crta ispod zadnjeg reda opisa, a prazan prostor se precrta.
3. Izvoznik koji podnosi zahtev za izdavanje uverenja o poreklu robe EUR.1 mora biti spreman u svako doba na zahtev carinskih organa Strane ugovornice izvoznice u kojoj se izdaje uverenje o poreklu robe EUR.1 dati na uvid sve odgovarajuće dokumente kojima se dokazuje poreklo proizvoda na koji se to odnosi, kao i to da su ispunjeni drugi uslovi iz ovog protokola.
4. Uverenje o poreklu robe EUR.1 izdaju carinski organi Strane ugovornice ako se proizvodi o kojima je reč mogu smatrati proizvodima sa poreklom iz jedne od Strana ugovornica i ako ispunjavaju druge uslove iz ovog protokola.
5. Carinski organi koji izdaju uverenja EUR.1 preduzeće sve potrebne korake za proveru porekla proizvoda i ispunjenja drugih uslova iz ovog protokola. U tom cilju imaju pravo da zahtevaju bilo koje dokaze i obavljaju proveru izvoznikovih navoda ili bilo koju drugu proveru koju smatraju potrebnom. Carinski organi koji izdaju uverenje EUR.1 takođe će obezbediti pravilno popunjavanje obrazaca iz stava 2. Posebno će proveravati da li je prostor rezervisan za opis proizvoda popunjen na način koji isključuje svaku mogućnost neistinitih dopunjavanja.
6. Datum izdavanja uverenja o poreklu robe EUR.1 naznačuje se u polju 11 uverenja.
7. Uverenje o poreklu robe EUR.1 izdaju carinski organi i stavljaju ga na raspolaganje izvozniku čim se obavi ili obezbedi stvarni izvoz.
Član 17
Naknadno izdavanje uverenja o poreklu robe EUR.1
1. Bez obzira na član 16. stav 7, uverenje o poreklu robe EUR.1 može se izuzetno izdati nakon izvoza proizvoda na koje se ono odnosi, ako:
(a) uverenje nije bilo izdato u vreme izvoza zbog grešaka ili nenamernih propusta ili posebnih okolnosti; ili
(b) ako se carinskim organima dokaže da je uverenje o poreklu robe EUR.1 bilo izdato, ali pri uvozu nije bilo prihvaćeno zbog tehničkih razloga.
2. Za primenu stava 1. izvoznik mora u svom zahtevu naznačiti vreme i mesto izvoza proizvoda na koje se odnosi uverenje o poreklu robe EUR.1 i navesti razloge svog zahteva.
3. Carinski organi mogu naknadno izdati uverenje o poreklu robe EUR.1 tek pošto proverom utvrde da se podaci iz izvoznikovog zahteva slažu sa onima iz odgovarajuće evidencije.
4. Naknadno izdato uverenje o poreklu robe EUR.1 mora biti označeno jednom od sledećih napomena:
"ISSUED RETROSPECTIVELY",
"НАКНАДНО ИЗДАТО" (ćirilica) ili "NAKNADNO IZDATO",
"ДОПОЛНИТЕЛНО ИЗДАДЕНО".
5. Napomena iz stava 4. unosi se u polje "Napomene" uverenja o poreklu robe EUR.1.
Član 18
Izdavanje duplikata uverenja o poreklu robe EUR.1
1. U slučaju krađe, gubitka ili uništenja uverenja o poreklu robe EUR.1, izvoznik može podneti zahtev carinskim organima koji su izdali uverenje za izdavanje duplikata na osnovu izvozne dokumentacije koju poseduje.
2. Tako izdat duplikat mora biti označen jednom od sledećih beleški:
"DUPLICATE",
"ДУПЛИКАТ" (ćirilica) ili "DUPLIKAT",
"ДУПЛИКАТ".
3. Napomena iz stava 2. unosi se u polje "Napomene" duplikata uverenja o poreklu robe EUR.1.
4. Duplikat mora nositi datum izdavanja originalnog uverenja o poreklu robe EUR.1, i važi od tog datuma.
Član 19
Izdavanje uverenja o poreklu robe EUR.1 na osnovu izdatog ili prethodno popunjenog dokaza o poreklu
Kad se proizvodi sa poreklom nalaze pod carinskim nadzorom u nekoj od Strana ugovornica, originalni dokaz o poreklu moći će se zameniti sa jednim ili više uverenja o poreklu robe EUR.1 u cilju slanja svih ili nekih od tih proizvoda na druga mesta u Strani ugovornici. Zamenjeno uverenje(a) o poreklu robe EUR.1 izdaje carinarnica pod čijim se nadzorom proizvodi nalaze.
Član 20
Odvojeno knjigovodstveno iskazivanje
1. Ako nastanu značajni troškovi ili materijalne poteškoće u čuvanju odvojenih zaliha materijala sa poreklom i materijala bez porekla, koji su jednaki ili međusobno zamenljivi, carinski organi mogu, na pismeni zahtev zainteresovanih, dozvoliti takozvani metod "odvojenog knjigovodstvenog iskazivanja", za vođenje takvih zaliha.
2. Ovaj metod mora obezbediti da broj dobijenih proizvoda koji se smatraju proizvodima sa poreklom, u određenom periodu, bude jednak onome koji bi se dobio da su zalihe bile fizički odvojene.
3. Carinski organi mogu dati takvo odobrenje pod bilo kojim uslovima, koji se smatraju potrebnim.
4. Ovaj metod se evidentira i primenjuje na osnovu opštih računovodstvenih načela koja važe u Strani ugovornici, u kojoj je proizvod bio proizveden.
5. Korisnik ovog pojednostavljenja može izdati odnosno zatražiti dokaz o poreklu, što može biti slučaj za one količine proizvoda koji se mogu smatrati proizvodima sa poreklom. Na zahtev carinskog organa, korisnik će dati izjavu o načinu vođenja količina.
6. Carinski organi će kontrolisati upotrebu odobrenja, i mogu ga oduzeti u bilo kom trenutku, ako ga korisnik na bilo koji način neispravno koristi, ili propusti da ispuni neki od uslova propisanih ovim protokolom.
Član 21
Uslovi za popunjavanje izjave na fakturi
1. Izjavu na fakturi iz člana 15. stav 1(b) može dati:
(a) ovlašćeni izvoznik u smislu člana 22, ili
(b) bilo koji izvoznik za bilo koju pošiljku koja se sastoji od jednog ili više paketa koji sadrže proizvode sa poreklom, čija ukupna vrednost ne prelazi 6.000 evra.
2. Izjava na fakturi može se dati ako se navedeni proizvodi mogu smatrati proizvodima sa poreklom iz Strana ugovornica i ako ispunjavaju druge uslove iz ovog protokola.
3. Izvoznik koji daje izjavu na fakturi biće spreman da svakog momenta na zahtev carinskih organa Strane ugovornice izvoznice, podnese na uvid odgovarajuća dokumenta kojima se dokazuje poreklo za odgovarajuću robu, kao i to da su ispunjeni ostali uslovi iz ovog protokola.
4. Izjavu na fakturi izvoznik će otkucati mašinom, otisnuti pečatom ili odštampati na fakturi, dostavnici ili drugom komercijalnom dokumentu, s tim da će za izjavu čiji se tekst nalazi u Prilogu IV koristiti jednu od jezičkih verzija navedenih u tom Prilogu i u skladu sa odredbama unutrašnjeg zakonodavstva Strane ugovornice izvoznice. Ako se izjava ispisuje rukom, mora biti napisana mastilom i štampanim slovima.
5. Izjava na fakturi mora nositi originalni svojeručni potpis izvoznika. Međutim, ovlašćeni izvoznik u značenju člana 22. ne mora potpisivati takve deklaracije pod uslovom da se pred carinskim organima zemlje izvoznice pismeno obaveže da preuzima punu odgovornost za svaku izjavu na fakturi koja ga identifikuje, kao da je nju sam svojeručno potpisao.
6. Izjavu na fakturi izvoznik može popuniti kad se proizvodi na koje se ona odnosi izvoze, ili nakon njihovog izvoza uz uslov da se ista u Strani ugovornici uvoznici predoči najkasnije u roku od dve godine nakon uvoza proizvoda na koje se odnosi.
Član 22
Ovlašćeni izvoznik
1. Carinski organi Strane ugovornice izvoznice mogu ovlastiti bilo kojeg izvoznika, u nastavku "ovlašćenog izvoznika", koji često obavlja isporuke proizvoda iz ovog sporazuma za popunjavanje izjava na fakturi bez obzira na vrednost proizvoda o kojima je reč. Izvoznik koji traži takvo ovlašćenje mora carinskim organima pružiti sve dokaze potrebne za proveru porekla i o ispunjavanju drugih uslova iz ovog protokola.
2. Carinski organi mogu odobriti status ovlašćenog izvoznika uz bilo koji uslov koji smatraju potrebnim.
3. Carinski organi ovlašćenom izvozniku dodeljuju broj carinskog ovlašćenja koji se unosi u izjavu na fakturi.
4. Carinski organi nadziraće upotrebu ovlašćenja ovlašćenog izvoznika.
5. Carinski organi mogu u svako doba povući ovlašćenje. To će učiniti onda kad ovlašćeni izvoznik više ne daje dokaze iz stava 1, kad ne ispunjava uslove iz stava 2. ili na neki drugi način nepravilno upotrebljava ovlašćenje.
Član 23
Važnost dokaza o poreklu
1. Dokaz o poreklu važi četiri meseca od dana izdavanja u Strani ugovornici izvoznici, pa se u tom periodu mora podneti carinskim organima Strane ugovornice uvoznice.
2. Dokazi o poreklu koji se podnose organima Strane ugovornice uvoznice nakon isteka roka za podnošenje navedenog u stavu 1. mogu se prihvatiti u cilju primene povlašćenog tretmana kad je nepodnošenje tih dokumenata pre isteka krajnjeg roka bilo izazvano vanrednim okolnostima.
3. U ostalim slučajevima zakasnelog podnošenja carinski organi Strane ugovornice uvoznice mogu prihvatiti dokaze o poreklu kad su proizvodi isporučeni pre napred navedenog krajnjeg roka.
Član 24
Podnošenje dokaza o poreklu
Dokazi o poreklu podnose se carinskim organima Strane ugovornice uvoznice u skladu sa postupcima koji se primenjuju u toj Strani ugovornici. Pomenuti organi mogu zahtevati prevod dokaza o poreklu, a takođe mogu zahtevati da uvoznu deklaraciju prati i izjava uvoznika o tome da proizvodi ispunjavaju uslove potrebne za primenu ovog sporazuma.
Član 25
Sukcesivni uvoz
Kad se na zahtev uvoznika, i pod uslovima koje su odredili carinski organi Strane ugovornice uvoznice, uvoze u više pošiljki, rastavljeni ili nesastavljeni proizvodi u smislu Osnovnog pravila 2(a) Harmonizovanog sistema, koji se svrstavaju u odeljke XVI i XVII ili u tarifne brojeve 73.08 i 94.06 Harmonizovanog sistema, carinskim organima se za takve proizvode podnosi samo jedno uverenje o poreklu robe pri uvozu prve delimične pošiljke.
Član 26
Izuzeća od dokazivanja porekla
1. Proizvodi koje privatna lica u malim paketima šalju privatnim licima ili koji su deo ličnog prtljaga putnika priznaju se kao proizvodi sa poreklom pa se za iste ne zahteva podnošenje dokaza o poreklu, pod uslovom da se takvi proizvodi ne uvoze za trgovačke svrhe, i da su deklarisani kao proizvodi koji ispunjavaju uslove iz ovog Protokola, i kad nema sumnje u istinitost takve izjave. U slučaju proizvoda poslatih poštom, takva izjava može se dati na carinskoj deklaraciji CN22/CN23 ili na listu hartije koji se prilaže tom dokumentu.
2. Pojedinačni uvoz koji se isključivo sastoji od proizvoda za ličnu upotrebu primaoca ili putnika ili njihovih porodica ne smatra se uvozom trgovačke prirode ako je iz prirode i količine proizvoda očigledno da nisu uvezeni zbog trgovine.
3. Ukupna vrednost tih proizvoda ne može prelaziti 500 evra u slučaju malih paketa ili 1.200 evra u slučaju proizvoda koji su deo ličnog prtljaga putnika.
Član 27
Prateća dokumenta
Dokumenti iz člana 16. stav 3. i člana 21. stav 3. koji se koriste u cilju dokazivanja da se proizvodi obuhvaćeni uverenjem o poreklu robe EUR.1 ili izjavom na fakturi mogu smatrati proizvodima sa poreklom iz neke od Strana ugovornica, i da ispunjavaju ostale uslove iz ovog protokola, mogu se između ostalog sastojati od sledećeg:
(a) direktnih dokaza o postupcima koje je preduzeo izvoznik ili dobavljač za dobijanje odnosne robe, sadržanih na primer u njegovim računima ili unutrašnjem knjigovodstvu;
(b) dokumenata koji dokazuju poreklo upotrebljenih materijala, koji se koriste, izdaju ili popunjavaju u Strani ugovornici u kojoj se ti dokumenti koriste u skladu sa njenim unutrašnjim zakonodavstvom;
(v) dokumenata koji dokazuju obradu ili preradu materijala u Strani ugovornici, koji se koriste, izdaju ili popunjavaju u Strani ugovornici u kojoj se ti dokumenti koriste u skladu sa njenim unutrašnjim zakonodavstvom;
(g) uverenja o poreklu robe EUR.1 ili izjave na fakturi koje dokazuju poreklo upotrebljenih materijala, izdate ili popunjene u Strani ugovornici u skladu sa ovim protokolom.
Član 28
Čuvanje dokaza o poreklu i prateće dokumentacije
1. Izvoznik koji podnese zahtev za izdavanje uverenja o poreklu robe EUR.1 čuvaće dokumente iz člana 16. stav 3. najmanje tri godine.
2. Izvoznik koji daje izjavu na fakturi najmanje tri godine čuvaće kopiju te izjave na fakturi, kao i dokumente iz člana 21. stav 3.
3. Carinski organi Strane ugovornice izvoznice koje izdaju uverenje o poreklu robe EUR.1 čuvaće najmanje tri godine obrazac zahteva iz člana 16. stav 2.
4. Carinski organi Strane ugovornice uvoznice najmanje tri godine čuvaće uverenje o poreklu robe EUR.1 i izjave na fakturi, koje im budu podnete.
Član 29
Neslaganje i formalne greške
1. Otkriće manjih neslaganja između izjava u dokazu o poreklu i onih u dokumentima koji se podnose carinskim organima u svrhu obavljanja formalnosti za uvoz proizvoda neće ipso facto učiniti dokaz o poreklu nevažećim i ništavnim ako se ispravno ustanovi da taj dokument zaista odgovara datim proizvodima.
2. Očite formalne greške poput kucanih, u dokazu o poreklu, neće biti razlog odbijanja tog dokumenta, ako te greške nisu takve da izazivaju sumnju u tačnost izjava datih u tom dokumentu.
Član 30
Iznosi izraženi u evrima
1. Za primenu odredaba iz člana 21. stava 1. tačke (b) i člana 26. stava 3. u slučajevima kad se faktura ispostavi u nekoj drugoj valuti, a ne u evrima, svaka od Strana ugovornica godišnje će utvrditi iznose u domaćoj valuti te Strane ugovornice, koji odgovaraju iznosima izraženim u evrima.
2. Za pošiljku se mogu uvažiti pogodnosti iz člana 21. stava 1. tačke (b) i člana 26. stava 3. pozivanjem na valutu u kojoj je račun ispostavljen, u skladu sa iznosom koji je utvrdila ta država.
3. Iznosi koje treba primeniti u bilo kojoj od domaćih valuta su one protivvrednosti u onoj nacionalnoj valuti, koje su jednake iznosima izraženim u evrima prema kursu na prvi radni dan u oktobru, a koriste se od 1. januara sledeće godine. Strane ugovornice će obavestiti jedna drugu o odgovarajućim iznosima.
4. Strana ugovornica može iznos, koji dobije prilikom preračunavanja iznosa izraženog u evrima u domaću valutu, zaokružiti prema gore ili prema dole. Zaokruženi iznos se ne sme razlikovati od iznosa koji se dobije prilikom preračunavanja za više od 5%. Strana ugovornica može zadržati i neizmenjenu protivvrednost u domaćoj valuti kao iznos izražen u evrima, ako prilikom godišnjeg usklađivanja predviđenog stavom 3, preračunata protivvrednost tog iznosa, pre bilo kakvog zaokruživanja, rezultira povećanjem koje je manje od 15% iznosa izraženog u nacionalnoj valuti. Protivvrednost u domaćoj valuti može ostati neizmenjena, ako bi se zbog preračunavanja smanjila protivvrednost u toj nacionalnoj valuti.
5. Mešoviti komitet pregleda iznose izražene u evrima na zahtev jedne od Strana ugovornica. Prilikom tog pregleda, Mešoviti komitet će uzeti u obzir želju očuvanja stvarnih efekata predmetnih vrednosnih ograničenja. U tom cilju može se doneti odluka o promeni iznosa izraženih u evrima.
METODI ADMINISTRATIVNE SARADNJE
Član 31
Međusobna pomoć
1. Carinski organi Strana ugovornica dostaviće jedna drugoj uzorke otisaka pečata koji se koriste u njihovim carinarnicama za izdavanje uverenja o poreklu robe EUR.1 zajedno sa adresama carinskih organa zaduženih za proveru tih uverenja i izjava na fakturi.
2. Radi obezbeđivanja pravilne primene ovog protokola, Strane ugovornice pomagaće jedna drugoj putem nadležne carinske uprave u proveri ispravnosti uverenja o poreklu robe EUR.1 ili izjava na fakturi i tačnosti podataka iz tih dokumenata.
Član 32
Provera dokaza o poreklu
1. Naknadne provere dokaza o poreklu obavljaće se nasumice ili u svakom slučaju opravdane sumnje carinskih organa Strane ugovornice uvoznice u ispravnost takvih dokumenata, poreklo robe o kojoj se radi ili u ispunjenje drugih uslova iz ovog protokola.
2. U cilju sprovođenja odredbi iz stava 1. carinski organi Strane ugovornice uvoznice vratiće uverenje o poreklu robe EUR.1 i fakturu, ako su bili podneti, izjavu na fakturi, ili kopiju tih dokumenata, carinskim organima Strane ugovornice izvoznice, uz navođenje razloga za proveru, gde je to potrebno. Svi pribavljeni dokumenti i podaci koji ukazuju na to da je podatak u uverenju o poreklu ili izjavi na fakturi netačan biće dostavljeni kao dokaz uz zahtev za proveru.
3. Proveru će izvršiti carinski organi Strane ugovornice izvoznice. U tom cilju imaju pravo zahtevati bilo koji dokazni materijal i izvršiti kontrolu izvoznikovih računa ili bilo koju drugu proveru koju smatraju potrebnom.
4. Ako carinski organi Strane ugovornice uvoznice odluče suspendovati odobrenje povlašćenog tretmana konkretnim proizvodima u očekivanju rezultata provere, uvozniku će biti ponuđeno preuzimanje robe uz sve potrebne mere predostrožnosti.
5. Carinski organi koji zatraže proveru biće obavešteni o rezultatima te provere što pre. Ti rezultati moraju jasno pokazivati da li su dokumenti verodostojni i mogu li se konkretni proizvodi smatrati proizvodima sa poreklom iz Strane ugovornice i da li ispunjavaju druge uslove iz ovog protokola.
6. Ako u slučaju opravdane sumnje odgovor ne stigne u roku od deset meseci od dana podnošenja zahteva za proveru, ili ako odgovor ne sadrži podatke dovoljne za utvrđivanje verodostojnosti dokumenta o kojem je reč ili stvarnog porekla proizvoda, carinski organi koji su podneli zahtev će, osim u izuzetnim okolnostima, uskratiti pravo na povlašćeni tretman.
Član 33
Rešavanje sporova
1. Ako dođe do sporova u odnosu na postupak provere iz člana 32. koji se ne mogu rešiti između carinskih organa koji su podneli zahtev za proveru i carinskih organa zaduženih za obavljanje provere, ili kad se u njima postavlja pitanje tumačenja ovog protokola, isti se upućuju Mešovitom komitetu.
2. U svim slučajevima rešavanje sporova između uvoznika i carinskih organa Strane ugovornice uvoznice primenjuje se zakonodavstvo te Strane ugovornice.
Član 34
Kazne
Kazniće se svako lice koje izradi ili omogući da se izradi dokument koji sadrži netačne podatke u cilju pribavljanja povlašćenog tretmana za proizvode.
Član 35
Slobodne zone
1. Strane ugovornice preduzeće sve potrebne mere za obezbeđenje da proizvodi kojima se trguje, a obuhvaćeni su dokazima o poreklu, te tokom transporta koriste slobodnu zonu smeštenu na njihovom području, ne budu zamenjeni drugom robom i da ne budu podvrgnuti drugom rukovanju osim normalnih postupaka za sprečavanje njihovog propadanja.
2. Izuzimajući od odredbe sadržane u stavu 1, kada se proizvodi sa poreklom iz neke Strane ugovornice uvoze u slobodnu zonu i obuhvaćeni su dokazom o poreklu, a podležu obradi ili preradi, nadležni organi izdaće novo uverenje EUR.1 na zahtev izvoznika, ako su obrada ili prerada u skladu s odredbama ovog protokola.
ZAVRŠNE ODREDBE
Član 36
Izmene Protokola
Mešoviti komitet može odlučivati o izmenama odredbi ovog protokola.
Član 37
Potkomitet za carinska pitanja
1. Potkomitet za carinska pitanja će se formirati, u cilju sprovođenja administrativne saradnje, imajući u vidu ispravnost u jednoobraznu primenu ovog protokola i sprovođenja bilo kog drugog zadatka iz oblasti carine koji mu može biti poveren.
2. Potkomitet će se sastojati od eksperata obe Strane ugovornice zaduženih za carinska pitanja.
Član 38
Prilozi
Prilozi I, II, III, IV i V sastavni su deo ovog protokola.
Član 39
Roba u provozu ili u skladištu
Roba koja udovoljava uslovima iz Glave II i koja je na dan stupanja na snagu Sporazuma na putu ili privremeno smeštena u nekoj od Strana ugovornica u carinskim skladištima ili slobodnim zonama, smatraće se robom sa poreklom, pod uslovom da se u roku od četiri meseca od tog datuma, carinskoj službi Strane ugovornice uvoznice podnese dokaz o poreklu izdat naknadno, zajedno sa dokumentima koji potvrđuju uslove prevoza.
UVODNE NAPOMENE UZ LISTU U PRILOGU II PROTOKOLA A
Napomena 1:
U listi se utvrđuju uslovi koje treba da ispune svi proizvodi da bi se smatrali da su bili predmet dovoljne obrade ili prerade u smislu člana 5. Protokola.
Napomena 2:
2.1. U prve dve kolone u listi daje se opis proizvoda koji se dobija. U prvoj koloni navodi se tarifni broj ili broj glave iz Harmonizovanog sistema, dok se u drugoj koloni navodi naimenovanje robe, koje se u tom sistemu koristi za taj tarifni broj ili za tu glavu. Za svaki podatak koji se nalazi u prve dve kolone, postoji pravilo koje se navodi u koloni 3 ili 4. Ako se, u nekim slučajevima, ispred tarifnog broja u prvoj koloni nalazi oznaka "ex", to znači da se pravila iz kolone 3 ili 4 primenjuju samo na deo tog tarifnog broja, kako je navedene u koloni 2.
2.2. Ako se u koloni 1 nalazi, grupisano, nekoliko tarifnih brojeva ili je naveden broj jedne glave, zbog čega je naimenovanje proizvoda u koloni 2 dato uopšteno, pravila iz kolone 3 ili 4 primenjuju se na sve proizvode koji se, po Harmonizovanom sistemu, svrstavaju u tarifne brojeve iz te glave ili u bilo koji od grupisanih tarifnih brojeva u koloni 1.
2.3. Ako je u listi navedeno nekoliko različitih pravila, koja se primenjuju na različite proizvode u okviru jednog tarifnog broja, u svakoj alineji dato je naimenovanje dela tog tarifnog broja na koji se odnose susedna pravila u koloni 3 ili 4.
2.4. Kada su, uz podatke u prve dve kolone, navedena pravila i u koloni 3 i u koloni 4, izvoznik može da bira da li će da primeni pravilo iz kolone 3 ili pravilo iz kolone 4. Ako u koloni 4 nije navedeno pravilo za sticanje statusa proizvoda sa poreklom, primeniće se pravilo navedeno u koloni 3.
Napomena 3:
3.1. Odredbe člana 5. ovog protokola, koje se odnose na proizvode koji su stekli status proizvoda sa poreklom, a upotrebljavaju u procesu proizvodnje drugog proizvoda, primenjuju se, bez obzira da li su proizvodi stekli taj status u fabrici gde su upotrebljeni ili u nekoj drugoj fabrici u Ugovornoj strani.
Primer:
Motor iz tarifnog broja 84.07, za koji, na osnovu navedenog pravila, vrednost materijala bez porekla koji mogu da se ugrade u njega, ne sme da bude veća od 40% cene franko fabrika, proizvodi se od "ostalih legiranih čelika a grubo oblikovanih kovanjem" koji se svrstavaju u tarifni broj ex 72.24.
Ako je otkivak dobijen kovanjem u Ugovornoj strani na ingotu bez porekla, u tom slučaju on je već stekao status porekla na osnovu pravila uz tarifni broj ex 72.24 u listi. Prema tome, prilikom utvrđivanja vrednosti motora, može se smatrati da je on sa poreklom, bez obzira da li je proizveden u istoj ili u nekoj drugoj fabrici odnosne Ugovorne strane. Stoga se vrednost ingota bez porekla neće uzeti u obzir kada se dodaje vrednost upotrebljenih materijala bez porekla.
3.2. Pravilom u listi navodi se minimalan stepen obrade ili prerade koju treba izvršiti, a i sa višim stepenom obrade ili prerade se, takođe, stiče status proizvoda sa poreklom; nasuprot tome, sa nižim stepenom obrade ili prerade ne može da se stekne status proizvoda sa poreklom. Prema tome, ako se pravilom predviđa da, na određenom nivou proizvodnje, može da se upotrebi materijal bez porekla, taj materijal može da se upotrebi u nekoj ranijoj fazi proizvodnje, dok njegova upotreba u nekoj kasnijoj fazi proizvodnje, nije dozvoljena.
3.3. Bez obzira na napomenu 3.2, kada se u pravilu upotrebljava izraz "Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja", tada materijali iz bilo kog tarifnog broja (uključujući materijale istog naimenovanja i tarifnog broja kao i proizvod) mogu biti upotrebljeni, ali uz određena ograničenja koja takođe mogu biti sadržana u pravilu.
Međutim, pod pojmom "Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, uključujući druge materijale iz tarifnog broja..." ili "Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, uključujući druge materijale iz istog tarifnog broja kao i proizvod", se podrazumeva da se mogu upotrebljavati materijali iz bilo kog tarifnog broja izuzev onih istog naimenovanja kao proizvod, kao što je navedeno u koloni 2 u listi.
3.4. Ako se u pravilu iz liste navodi da u proizvodnji proizvoda može da se upotrebi više od jednog materijala, to znači da može da se upotrebi jedan ili više materijala. Nije neophodno da se upotrebe svi materijali.
Primer:
U pravilu koje se odnosi na tkanine iz tar. br. 52.08 do 52.12, navodi se da se mogu upotrebiti prirodna vlakna, kao i da se, između ostalih materijala, mogu, takođe, upotrebiti i hemijski materijali. To ne znači da se moraju upotrebiti oba materijala; može da se upotrebi jedan ili drugi, ili oba.
3.5. Ako se u pravilu iz liste navodi da proizvod mora da se proizvede od određenog materijala, očigledno je da ovaj uslov nije prepreka da se upotrebe i drugi materijali koji, zbog svoje svojstvene prirode, ne mogu da zadovolje uslovima iz pravila (videti, takođe, Napomenu 6.2. koja se odnosi na tekstile).
Primer:
Pravilom koje se odnosi na proizvode za ishranu iz tar. br. 19.04, kojim se posebno isključuje upotreba žitarica i njihovih derivata, ne sprečava se upotreba mineralnih soli, hemikalija i drugih aditiva, koji nisu proizvodi žitarica.
Međutim, ovo se ne primenjuje u slučaju proizvoda koji, premda ne mogu da se proizvedu od određenih materijala navedenih u listi, mogu da se proizvedu, u nekoj ranijoj fazi proizvodnje, od materijala iste prirode.
Primer:
U slučaju odeće od netkanih materijala iz ex. Glave 62, ako se za svu vrstu proizvoda dozvoljava upotreba samo prediva bez porekla, proizvodnja ne može da se započne od netkane tkanine - čak i ako netkane tkanine ne mogu normalno biti izrađene od prediva. U takvim slučajevima, polazni materijal koji bi trebalo da se koristi je onaj materijal, koji u fazi obrade neposredno prethodi predivu - tj. koji je u stadijumu vlakna.
3.6. Ako su u pravilu iz liste date dve procentualne vrednosti za maksimalnu vrednost materijala bez porekla koji se mogu koristiti, onda se ovi procenti ne mogu sabirati. Drugim rečima, maksimalna vrednost materijala bez porekla koji mogu da se koriste ne sme ni u kom slučaju da premaši najveći navedeni procenat. Štaviše, pojedinačni procenti ne smeju biti premašeni u odnosu na određeni materijal na koji se odnose.
Napomena 4:
4.1. Pod pojmom "prirodna vlakna", koji se koristi u listi, podrazumevaju se vlakna, osim veštačkih ili sintetičkih. Ograničava se na vlakna u fazama pre predenja, uključujući i na otpatke i, ako nije na drugi način navedeno, na vlakna koja nisu vlačena, češljana ili na drugi način obrađena, ali nepredena.
4.2. Pod pojmom "prirodna vlakna" podrazumevaju se i konjska dlaka iz tar. br. 05.03, svila i tar. br. 50.02 i 50.03, kao i vunena vlakna, fina ili gruba životinjska dlaka iz tar. br. 5.01. do 51.05, pamučna vlakna iz tar. br. 52.01 do 52.03 i ostala biljna vlakna iz tar. br. 53.01 do 53.05.
4.3. Pod pojmom "tekstilna celuloza", "hemijski materijali", i "materijali za proizvodnju hartije", koji se koriste u listi, podrazumevaju se materijali koji se ne svrstavaju u Glave 50 do 63, koji se mogu upotrebiti za proizvodnju veštačkih, sintetičkih ili papirnih vlakana ili prediva.
4.4. Pod pojmom "veštačka ili sintetička vlakna, sečena", koji se koristi u listi, podrazumevaju se kablovi od sintetičkih ili veštačkih filamenata, sečena vlakna ili otpaci, iz tar. br. 55.01 do 55.07.
Napomena 5:
5.1. Kada se za određen proizvod iz liste, upućuje na ovu napomenu, uslovi navedeni u koloni 3 ne primenjuju se na osnovne tekstilne materijale koji se koriste u proizvodnji tog proizvoda i koji, svi zajedno, predstavljaju 10% ili manje od ukupne mase svih upotrebljenih osnovnih tekstilnih materijala. (Videti, takođe, Napomenu 5.3. i 5.4)
5.2. Međutim, tolerancija navedena u napomeni 5.1. može da se primeni samo na mešane proizvode koji su izrađeni od dva ili više osnovna tekstilna materijala.
Sledeće se smatra osnovnim tekstilnim materijalima:
- svila,
- vuna,
- gruba životinjska dlaka,
- fina životinjska dlaka,
- konjska dlaka,
- pamuk,
- materijali za proizvodnju hartije i hartija,
- lan,
- prirodna konoplja,
- juta i ostala tekstilna likasta vlakna,
- sisal i ostala tekstilna vlakna roda Agave,
- kokosovo vlakno, abaka, ramija i ostala biljna tekstilna vlakna,
- sintetički filamenti,
- veštački filamenti,
- provodljivi filamenti,
- sintetička vlakna od polipropilena, sečena,
- sintetička vlakna od poliestera, sečena,
- sintetička vlakna od poliamida, sečena,
- sintetička vlakna od poliakrilonitrila, sečena,
- sintetička vlakna od polimida, sečena,
- sintetička vlakna od politetrafluoretilena, sečena,
- sintetička vlakna od polifenilensulfida, sečena,
- sintetička vlakna od polivinilhlorida, sečena,
- ostala sintetička vlakna, sečena,
- veštačka vlakna od viskoze, sečena,
- ostala veštačka vlakna, sečena,
- predivo izrađeno od poliuretana, razdvojeno fleksibilnim segmentima polietra, uključujući i obavijeno ili neobavijeno,
- predivo izrađeno od poliuretana, razdvojeno fleksibilnim segmentima poliestra, uključujući i obavijeno ili neobavijeno,
- proizvodi iz tar. br. 56.05 (metalizovano predivo) sa ugrađenom trakom koja se sastoji od jezgra aluminijumske folije ili od jezgra od plastičnog premaza, uključujući i prevučene prahom od aluminijuma, širine koja ne prelazi 5 mm, uslojeno pomoću providnog ili obojenog lepka između dva sloja plastičnog premaza.
- ostali proizvodi iz tar. br. 56.05.
Primer:
Predivo iz tar. br. 52.05, izrađeno od pamučnih vlakana iz tar. br. 52.03 i od sintetičkih sečenih vlakana iz tar. br. 55.06 predstavlja predivo od mešanih vlakana. Prema tome, sintetička sečena vlakna bez porekla koja zadovoljavaju uslove pravila o poreklu (prema kojima se zahteva izrada od hemijskih materijala ili tekstilne celuloze), mogu se koristiti, pod uslovom da njihova ukupna masa nije veća od 10% mase prediva.
Primer:
Tkanina od vune iz tar. br. 51.12, izrađena od vunenog prediva iz tar. br. 51.07 i od sintetičkog prediva od sečenih vlakana iz tar. br. 55.09, predstavlja mešanu tkaninu. Prema tome, sintetičko predivo koje ne zadovoljava uslove pravila o poreklu (prema kojima se zahteva izrada od hemijskih materijala ili tekstilne celuloze) ili vuneno predivo koje ne zadovoljava uslove pravila o poreklu (koja zahtevaju izradu od prirodnih vlakana nevlačenih, niti češljanih, niti na drugi način pripremljenih za predenje) ili njihova kombinacija, mogu da se koriste, pod uslovom da njihova ukupna masa nije veća od 10% mase tkanine.
Primer:
Taftovana tekstilna tkanina iz tar. br. 58.02, izrađena od pamučnog prediva iz tar. br. 52.05 i od pamučne tkanine iz tar. br. 52.10, je mešani proizvod samo ako je pamučna tkanina sama po sebi mešana tkanina izrađena od prediva koja se svrstavaju u dva odvojena tarifna broja ili ako su upotrebljena pamučna prediva, i sama mešavina.
Primer:
Ako je predmetna taftovana tekstilna tkanina izrađena od pamučnog prediva iz tar. br. 52.05 i od sintetičke tkanine iz tar. br. 54.07, onda je očigledno da su prediva koja se koriste dva odvojena osnovna tekstilna materijala, pa je, prema tome, i taftovana tekstilna tkanina mešani proizvod.
5.3. U slučaju proizvoda koji sadrže "predivo izrađeno od poliuretana razdvojeno fleksibilnim segmentima polietra, uključujući i obavijeno ili neobavijeno", dozvoljeno odstupanje je 20% u odnosu na ovo predivo.
5.4. U slučaju proizvoda sa ugrađenom "trakom, koja se sastoji od jezgra od aluminijumske folije ili od jezgra od plastičnog premaza, uključujući i prevučene prahom od aluminijuma, širine koja ne prelazi 5 mm, uslojeno pomoću providnog ili obojenog lepka između dva sloja plastičnog premaza", dozvoljeno odstupanje je 30% u odnosu na ovu traku.
Napomena 6:
6.1. Kada se u Listi upućuje na ovu napomenu, tekstilni materijali (sa izuzetkom postava i međupostava), koji ne ispunjavaju uslove iz pravila u koloni 3 liste, a koje se odnosi na gotove predmetne proizvode, mogu se upotrebiti pod uslovom da se svrstavaju u drugi tarifni broj, a ne u tarifni broj u koji se svrstava sam proizvod i da njihova vrednost nije veća od 8% cene proizvoda franko fabrika.
6.2. Bez obzira na Napomenu 6.3, u proizvodnji proizvoda od tekstila mogu slobodno da se upotrebe materijali koji se ne svrstavaju u Glave 50 do 63, bez obzira da li sadrže ili ne sadrže tekstile.
Primer:
Ako se pravilom u listi predviđa da se za određen tekstilni predmet (kao što su pantalone) mora upotrebiti predivo, to ne zabranjuje upotrebu metalnih predmeta, kao što su dugmad, pošto se dugmad ne svrstavaju u Glave 50 do 63. Iz istog razloga to ne sprečava da se upotrebe patent-zatvarači, i pored toga što patent-zatvarači normalno sadrže tekstile.
6.3. Kada se primenjuje procentualno pravilo prilikom utvrđivanja vrednosti upotrebljenih materijala bez porekla, mora da se uzme u obzir vrednost materijala koji se ne svrstavaju u Glave 50 do 63.
Napomena 7:
7.1. U svrhe primene tar. br. ex 27.07, 27.13 do 27.15, ex 29.01, ex 29.02 i ex 34.03, pod pojmom "specifični procesi" podrazumeva se sledeće:
(a) vakuumska destilacija;
(b) ponovna destilacija veoma jakim frakcionim procesom;
(v) kreking;
(g) davanje drugih oblika;
(d) ekstrakcija pomoću selektivnih rastvarivača;
(đ) proces koji obuhvata sledeće radnje: prerada sa koncentrisanom sumpornom kiselinom, oleumom ili sumpornim anhidridom; neutralizacija sa alkalnim agensima; dekolorizacija i prečišćavanje sa prirodnoaktivnom zemljom, aktiviranom zemljom, aktiviranim ugljenom ili boksitom;
(e) polimerizacija,
(ž) alkilacija;
z) izomerizacija.
7.2. U svrhe primene tar. br. 27.10, 27.11 i 27.12, pod pojmom "specifični procesi" podrazumeva se sledeće:
(a) vakuumska destilacija;
(b) ponovna destilacija veoma jakim frakcionim procesom;
(v) kreking;
(g) davanje drugog oblika;
(d) ekstrakcija pomoću selektivnih rastvarača,
(đ) proces koji obuhvata sledeće radnje: prerada sa koncentrisanom sumpornom kiselinom, oleumom ili sumpornim anhidridom; neutralizacija sa alkalnim agensima; dekolarizacija i prečišćavanje sa prirodnoaktivnom zemljom, aktiviranom zemljom, aktiviranim ugljenom ili boksitom;
(e) polimerizacija;
(ž) alkilacija;
(z) izomerizacija;
(i) samo u slučaju teških ulja koja se svrstavaju u tar. br. ex 27.10, desumporizacija sa hidrogenom čiji je rezultat smanjenje najmanje 85% sadržaja sumpora kod proizvoda koji se obrađuju (ASTM D 1266-59 T metod);
(j) samo u slučaju proizvoda koji se svrstavaju u tar. br. 27.10, deparafinizacija nekim drugim procesom, a ne filtriranjem;
(k) samo u slučaju teških ulja iz tar. br. ex 27.10, tretman sa hidrogenom pod pritiskom od preko 20 bara i na temperaturi iznad 250 °C uz upotrebu nekog drugog katalizatora, a ne onog koji izaziva desumporizaciju, kada hidrogen predstavlja aktivni element u hemijskoj reakciji. Dalji tretman ulja za podmazivanje iz tar. br. ex 27.10 sa hidrogenom (npr.: hidrofiniš ili dekolorizacija) u cilju, naročito, poboljšanja boje i stabilnosti, neće se smatrati specifičnim procesom;
(l) samo u slučaju ulja za gorivo iz tar. br. ex 27.10, atmosferska destilacija, pod uslovom da manje od 30% zapremine ovih proizvoda, uključujući i gubitke, destiliše na temperaturi od 300 °C po metodu ASTM D 86;
(m) samo u slučaju teških ulja, osim gasnih ulja i goriva koji se svrstavaju u tar. br. ex 27.10, postupak pomoću visokofrekventnih električnih pražnjenja bez iskrenja;
(n) samo u slučaju sirovih proizvoda iz tarifnog broja ex 27.12 (osim vazelina, ozokerita, voska od lignita ili treseta, parafina koji sadrže po masi manje od 0,75% ulja), uklanjanje ulja frakcionom kristalizacijom.
7.3. U svrhe primene tar. br. ex 27.07, 27.13 do 27.15, ex 29.01, ex 29.02 i ex 34.03, jednostavne radnje, kao što su čišćenje, pretakanje, otklanjanje soli, izdvajanje vode, filtriranje, bojadisanje, stavljanje oznaka, dobijanje sumpornog sadržaja, kao rezultata mešanja proizvoda sa raznim sumpornim sadržajima, odnosno bilo koja kombinacija ovih ili sličnih radnji ne dodeljuju status porekla.
LISTA OBRADE ILI PRERADE KOJU TREBA IZVRŠITI NA MATERIJALIMA BEZ POREKLA KAKO BI PRERAĐENI PROIZVOD MOGAO DA STEKNE STATUS PROIZVODA SA POREKLOM
Svi proizvodi navedeni u Listi ne moraju biti obuhvaćeni Sporazumom. Iz tog razloga neophodno je konsultovati ostale delove Sporazuma.
HS |
Naimenovanje |
Obrada
ili prerada izvršena na materijalima bez |
|
1 |
2 |
3 ili |
4 |
Glava 1 |
Žive životinje |
Sve upotrebljene životinje iz Glave 1 biće u potpunosti dobijene |
|
Glava 2 |
Meso i drugi klanični proizvodi za jelo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz glava 1 i 2 u potpunosti dobijeni |
|
Glava 3 |
Ribe, ljuskari, mekušci i ostali vodeni beskičmenjaci |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 3 u potpunosti dobijeni |
|
ex Glava 4 |
Mleko i proizvodi od mleka živinska i ptičja jaja; prirodni med; jestivi proizvodi životinjskog porekla, nepomenuti, niti obuhvaćeni na drugom mestu; osim: |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 4 u potpunosti dobijeni |
|
04.03 |
Mlaćenica, kiselo mleko, kisela pavlaka, jogurt, kefir i ostalo fermentisano ili zakiseljeno mleko ili pavlaka, koncentrovani, nekoncentrovani sa sadržajem dodatog šećera ili drugih materija za zaslađivanje, aromatizovani ili sa dodatim voćem, jezgrastim voćem ili kakaom |
Proizvodnja kod
koje: |
|
ex Glava 5 |
Proizvodi životinjskog porekla, na drugom mestu nepomenuti, niti obuhvaćeni; osim: |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 5 u potpunosti dobijeni |
|
ex 05.02 |
Pripremljene čekinje od pitomih ili divljih svinja |
Čišćenje, dezinfekcija, sortiranje i ispravljanje čekinja i dlaka |
|
Glava 6 |
Živo drveće i druge biljke; lukovice, korenje i slično; sečeno cveće i ukrasno lišće |
Proizvodnja kod
koje: |
|
Glava 7 |
Povrće, korenje i krtole za jelo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 7 u potpunosti dobijeni |
|
Glava 8 |
Voće za jelo; kore agruma ili dinja i lubenica |
Proizvodnja kod
koje: |
|
ex Glava 9 |
Kafa, čaj, mate čaj i začini; osim: |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 9 u Potpunosti dobijeni |
|
09.01 |
Kafa, pržena ili nepržena sa ili bez kofeina; ljuspice i opne kafe; zamene kafe koje sadrže kafu u bilo kom procentu |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja |
|
|
Čaj, nearomatizovan ili aromatizovan |
|
|
09.02 |
Mešavine začina |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja |
|
ex 09.10 |
|
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja |
|
Glava 10 |
Žitarice |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 10 u potpunosti dobijeni |
|
ex Glava 11 |
Proizvodi mlinske industrije; slad; skrob, inulin; gluten od pšenice; osim: |
Proizvodnja kod koje su sve upotrebljene žitarice, jestivo povrće, korenje i krtole (gomolje) iz tar. br. 07.14 ili voće u potpunosti dobijeni |
|
ex 11.06 |
Brašno, griz i prah, od suvog oljuštenog mahunastog povrća iz tar. br. 07.13 |
Sušenje i mlevenje mahunastog povrća iz tar. br. 07.08 |
|
Glava 12 |
Uljano semenje i plodovi; razno zrnevlje, seme i plodovi; industrijsko i lekovito bilje; slama i stočna hrana (kabasta) |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 12 u potpunosti dobijeni |
|
13.01 |
Šelak: prirodne gume, smole gume-smole i uljane smole (npr.: balzami) |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala iz tar. br. 13.01 nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
13.02 |
Biljni sokovi i ekstrakti; pektinske materije, pektinati i pektati; agar-agar i ostale sluzi i zgrušivači, dobijeni od biljnih proizvoda, modifikovani ili nemodifikovani: |
|
|
- Sluzi i zgušnjivači, dobijeni iz biljnih proizvoda, modifikovani |
Proizvodnja od nemodifikovane sluzi i sredstava za zgušnjavanje |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
Glava 14 |
Biljni materijali za pletarstvo; biljni proizvodi na drugom mestu nepomenuti, niti obuhvaćeni |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 14 u potpunosti dobijeni |
|
ex Glava 15 |
Masnoće i ulja životinjskog i biljnog porekla i proizvodi njihovog razlaganja; prerađene jestive masnoće; voskovi životinjskog i biljnog porekla; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
15.01 |
Svinjska masnoća (uključujući jestivu mast) i živinska masnoća, osim onih iz tar. br. 02.09 i 15.03: |
|
|
- Masnoće od kostiju ili otpadaka |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od materijala iz tar. br. 02.03, 02.06 ili 02.07 ili od kostiju iz tar, br. 05.06 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja od mesa ili drugih jestivih klaničnih proizvoda od svinjskog mesa iz tar. br. 02.03 ili 02.06 ili od mesa i jestivih otpadaka od živine iz tar. br. 02.07 |
|
|
15.02 |
Masnoće od životinja vrste goveda, ovaca i koza, osim onih iz tar. br. 15.03: |
|
|
- Masnoće od kostiju ili otpadaka |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od materijala iz tar. br. 02.01, 02.02, 02.04 ili 02.06 ili od kostiju iz tar. br. 05.06 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 2 u potpunosti dobijeni |
|
|
15.04 |
Masti i ulja kao i njihove frakcije, od riba ili morskih sisara, prečišćeni ili neprečišćeni, ali hemijski nemodifikovani: |
|
|
- Čvrste frakcije |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 15.04 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glava 2 i 3 u potpunosti dobijeni |
|
|
ex 15.05 |
Prečišćeni (rafinisani) lanolin |
Proizvodnja od sirove masnoće od vune iz tar. br. 15.05 |
|
15.06 |
Ostale masti ili ulja životinjskog porekla i njihove frakcije, prečišćeni ili neprečišćeni, ali hemijski nemodifikovani: |
|
|
- Čvrste frakcije |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 15.06 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 2 u potpunosti dobijeni |
|
|
15.07 do 15.15 |
Ulja biljnog porekla i njihove frakcije: |
|
|
- Sojino ulje, ulje od kikirikija, palmino ulje, ulje od kokosovog oraha (kopre), ulje od palminog jezgra (koštice), ulje od "babasua", tungovo ulje, oitikika ulje, vosak smreče i japanski vosak, frakcije jojoba ulja i ulja za tehničke i industrijske namene, osim za proizvodnju hrane za ljudsku ishranu |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
|
- Čvrste frakcije, osim onih od jojoba ulja |
Proizvodnja od ostalih materijala iz tar. br. 15.07 do 15.15 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni biljni materijali u potpunosti dobijeni |
|
|
15.16 |
Masti i ulja životinjskog ili biljnog porekla i njihove frakcije, delimično ili potpuno hidrogenizovani, interesterifikovani, reesterifikovani ili eleidinizovani, rafinisani ili nerafinisani, ali dalje nepripremljeni |
Proizvodnja kod
koje su: |
|
15.17 |
Margarin, mešavine i preparati od masti ili ulja životinjskog ili biljnog porekla ili od frakcija različitih masti ili ulja iz ove glave, podobni za jelo, osim jestivih masti ili ulja i njihovih frakcija iz tar. br. 15.16 |
Proizvodnja kod
koje su: |
|
Glava 16 |
Prerađevine od mesa, riba, ljuskara, mekušaca ili ostalih vodenih beskičmenjaka |
Proizvodnja od: |
|
ex Glava 17 |
Šećer i proizvodi od šećera; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex 17.01 |
Šećer od šećerne trske i šećerne repe i hemijski čista saharoza, u čvrstom stanju, sa dodatim sredstvima za aromatizaciju ili materijama za bojenje |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala iz Glave 17 veća od 30% cene proizvoda franko fabrika |
|
17.02 |
Ostali šećeri, uključujući hemijski čistu laktozu, maltozu, glikozu i fruktozu u čvrstom stanju; šećerni sirupi bez dodatih sredstava za aromatizaciju ili materija za bojenje; veštački med i mešavine veštačkog i prirodnog meda; karamel: |
|
|
- Hemijski čista maltoza ili fruktoza |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 17.02 |
|
|
- Ostali šećeri u čvrstom obliku, sa dodatkom sredstava za aromatizaciju ili materija za bojenje |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala iz Glave 17 nije veća od 30% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali sa poreklom |
|
|
ex 17.03 |
Melase dobijene prilikom ekstrakcije ili rafinisanja šećera, sa dodatkom sredstava za aromatizaciju ili materija za bojenje |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala iz Glave 17 nije veća od 30% cene proizvoda franko fabrika |
|
17.04 |
Proizvodi od šećera (uključujući belu čokoladu), bez kakaa |
Proizvodnja: |
|
Glava 18 |
Kakao i proizvodi od kakaa |
Proizvodnja: |
|
19.01 |
Ekstrakt slada; prehrambeni proizvodi od brašna, ječma, griza, skroba i ekstrakta slada bez dodatka kakaa ili sa dodatkom kakaa u prahu u količini manjoj od 40% po masi kakaa, računato na potpuno odmašćenu osnovu, na drugom mestu nepomenuti niti uključeni; prehrambeni proizvodi od robe iz tar. br. 04.01 do 04.04 bez dodatka kakaa praha ili sa sadržajem kakaa manjim od 5% po masi, računato na potpuno odmašćenu osnovu, na drugom mestu nepomenuti, niti obuhvaćeni: |
|
|
- Ekstrakt slada |
Proizvodnja od žitarica iz Glave 10 |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja: |
|
|
19.02 |
Testenine, kuvane ili nekuvane ili punjene (mesom ili drugim materijalima) ili na drugi način pripremljene, kao što su špageti, makaroni, rezanci, lazanje, njoki, ravijoli, kaneloni; kus-kus, pripremljeni ili nepripremljeni; |
|
|
- sa sadržajem 20% ili manje po masi mesa, iznutrica, ribe, ljuskara ili mekušaca |
Proizvodnja kod koje su sve upotrebljene žitarice i njihovi derivati (osim tvrde pšenice i njenih derivata), u potpunosti dobijeni |
|
|
- sa sadržajem više od 20% po masi mesa, iznutrica, ribe, ljuskara ili mekušaca |
Proizvodnja
kod koje su: |
|
|
19.03 |
Tapioka i zamene tapioke pripremljeni od skroba u obliku ljuspica, zrnaca, perli i sličnih oblika |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od skroba od krompira iz tar. br. 11.08 |
|
19.04 |
Proizvodi za ishranu dobijeni bubrenjem ili prženjem žitarica ili proizvoda od žitarica (npr: kukuruzne pahuljice); žitarice (osim kukuruza), u zrnu ili u obliku pahuljica ili na drugi način obrađenog zrna (osim brašna, ječma i griza), prethodno kuvane ili na drugi način pripremljene, na drugom mestu nepomenute, niti obuhvaćene |
Proizvodnja: |
|
19.05 |
Hleb, peciva, kolači, biskviti i ostali pekarski proizvodi sa dodatkom kakaa ili bez dodatka kakaa; nafora, kapsule za farmaceutske proizvode, oblande, pirinčana hartija i slični proizvodi |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od materijala iz Glave 11 |
|
ex Glava 20 |
Proizvodi od povrća, voća ili ostalih delova bilja, osim: |
Proizvodnja kod koje je sve upotrebljeno voće ili povrće u potpunosti dobijeno |
|
ex 20.01 |
Jam, slatki krompir i slični jestivi delovi bilja sa sadržajem najmanje 5% po masi skroba, pripremljeni ili konzervisani u sirćetu ili sirćetnoj kiselini |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex 20.04 i |
Krompir u obliku brašna, griza, ljuspi, pripremljen ili konzervisan na drugi način, osim u sirćetu ili sirćetnoj kiselini |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
20.06 |
Povrće, voće, jezgrasto voće, kore od voća i ostali delovi bilja, konzervisani u šećeru (kandirani) |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala iz Glave 17 nije veća od 30% cene proizvoda franko fabrika |
|
20.07 |
Džemovi, voćni želei, marmelade, voćni pirei i voćne paste dobijeni kuvanjem, sa dodavanjem ili bez dodavanja šećera ili drugih sredstava za zaslađivanje |
Proizvodnja: |
|
ex 20.08 |
- Jezgrasto voće, bez dodatka šećera ili alkohola |
Proizvodnja kod koje je vrednost svog upotrebljenog jezgrastog voća sa poreklom i zrna uljarica iz tar. br. 08.01, 08.02 i 12.02 do 12.07, veća od 60% cene proizvoda franko fabrika |
|
- Puter od kikirikija; mešavine od žitarica; palmina jezgra; kukuruz |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
|
- Ostalo, osim voća i jezgrastog voća kuvanog na drugi način, osim u vodi ili na pari, bez dodatka šećera, smrznuto |
Proizvodnja: |
|
|
20.09 |
Voćni sokovi (uključujući širu od grožđa) i sokovi od povrća, nefermentisani i bez dodatka alkohola, sa dodatkom ili bez dodatka šećera ili ostalih sredstava za zaslađivanje |
Proizvodnja: |
|
ex Glava 21 |
Razni proizvodi za ishranu; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
21.01 |
Ekstrakti, esencije i koncentrati kafe, čaja, mate čaja ili preparata na bazi tih proizvoda ili na bazi kafe, čaja ili mate čaja; pržena cikorija i ostale pržene zamene kafe i ekstrakti, esencije i koncentrati tih proizvoda |
Proizvodnja: |
|
21.03 |
Preparati za sosove i pripremljeni sosovi; mešani začini i mešana začinska sredstva; brašno od slačice i pripremljena slačica (senf) |
|
|
- Preparati za sosove i pripremljeni sosovi; mešani začini i mešana začinska sredstva |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, može da se upotrebe brašno ili griz od slačice ili pripremljena slačica |
|
|
- Brašno od slačice i pripremljena slačica |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja |
|
|
ex 21.04 |
Supe i čorbe i preparati za te proizvode |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od pripremljenog ili konzervisanog povrća iz tar. br. 20.02 do 20.05 |
|
21.06 |
Prehrambeni proizvodi na drugom mestu nepomenuti, niti obuhvaćeni |
Proizvodnja: |
|
ex Glava 22 |
Pića, alkoholi i sirće; osim: |
Proizvodnja: |
|
22.02 |
Voda, uključujući mineralnu vodu i gaziranu vodu, sa dodatkom šećera ili drugih sredstava za zaslađivanje ili aromatizaciju i ostala bezalkoholna pića, osim sokova od voća i povrća koji se svrstavaju u tar. br. 20.09 |
Proizvodnja: |
|
22.07 |
Nedenaturisan etil-alkohol alkoholne jačine 80% zapremine ili jači; etil-alkohol i ostali alkoholi, denaturisani, bilo koje jačine |
Proizvodnja: |
|
22.08 |
Nedenaturisan etil-alkohol alkoholne jačine manje od 80% zapr.; rakije, likeri i ostala alkoholna pića |
Proizvodnja: |
|
ex Glava 23 |
Ostaci i otpaci prehrambene industrije; pripremljena hrana za životinje; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex 23.01 |
Brašno od kita; brašno, prah i pelete od riba ili ljuskara, mekušaca ili ostalih vodenih beskičmenjaka, nepodobni za ljudsku ishranu |
Proizvodnja kod koje su upotrebljeni materijali iz Glava 2 i 3 u potpunosti dobijeni |
|
ex 23.03 |
Ostaci od proizvodnje skroba od kukuruza (isključujući koncentrisana močila) sa sadržajem belančevina preko 40% po masi, računato na suvi proizvod |
Proizvodnja kod koje je upotrebljen kukuruz u potpunosti dobijen |
|
ex 23.06 |
Uljne pogače i ostali čvrsti ostaci dobijeni ekstrakcijom maslinovog ulja sa sadržajem više od 3% maslinovog ulja |
Proizvodnja kod koje su upotrebljene masline u potpunosti dobijene |
|
23.09 |
Proizvodi koji se upotrebljavaju za ishranu životinja |
Proizvodnja kod
koje su: |
|
ex Glava 24 |
Duvan i proizvodi zamene duvana; osim: |
Proizvodnja kod koje su svi upotrebljeni materijali iz Glave 24 u potpunosti dobijeni |
|
24.02 |
Cigare, cigarilosi i cigarete od duvana ili zamene duvana |
Proizvodnja kod koje je najmanje 70% po masi upotrebljenog neprerađenog duvana ili duvanskih otpadaka iz tar. br. 24.01 u potpunosti dobijeno |
|
ex 24.03 |
Duvan za pušenje |
Proizvodnja kod koje je najmanje 70% po masi upotrebljenog neprerađenog duvana ili duvanskih otpadaka iz tar. br. 24.01 u potpunosti dobijeno |
|
ex Glava 25 |
So; sumpor; zemlja; kamen; gips; kreč i cement; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex 25.04 |
Prirodni kristalni grafit sa obogaćenim sadržajem ugljenika, prečišćen i mleven |
Obogaćivanje sadržaja ugljenika, prečišćavanje i mlevenje sirovog kristalnog grafita |
|
ex 25.15 |
Mermer, samo sečen testerom ili na drugi način, u blokove ili ploče pravougaonog oblika (uključujući i kvadratnog), debljine do 25 cm |
Rezanje mermera debljine preko 25 cm, testerom ili na drugi način (čak i ako je već isečen) |
|
ex 25.16 |
Granit, porfir, bazalt, peščar i ostali kamen za spomenike, građevinarstvo i drugo, sečen testerom ili na drugi način u blokove ili ploče pravougaonog oblika (uključujući i kvadratnog) debljine do 25 cm |
Rezanje kamena, debljine preko 25 cm, testerom ili na drugi način (čak i ako je već isečen) |
|
ex 25.18 |
Dolomit, pečen |
Pečenje nepečenog dolomita |
|
ex 25.19 |
Usitnjen prirodni magnezijum-karbonat (magnezit) u hermetički zapečaćenim kontejnerima i magnezijum-oksid, čist ili nečist, osim topljenog magnezijum-oksida ili sintermagnezita |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, dozvoljena je upotreba prirodnog magnezijum-karbonata (magnezita) |
|
ex 25.20 |
Gips posebno pripremljen za zubarstvo |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
ex 25.24 |
Prirodna azbestna vlakna |
Proizvodnja od minerala azbesta (azbestnog koncentrata) |
|
ex 25.25 |
Liskun u prahu |
Mlevenje liskuna ili otpadaka od liskuna |
|
ex 25.30 |
Zemljane boje, pečene ili u prahu |
Pečenje ili mlevenje zemljanih boja |
|
Glava 26 |
Rude, zgure i pepeli |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex Glava 27 |
Mineralna goriva, mineralna ulja i proizvodi njihove destilacije; bitumenozne materije; mineralni voskovi, osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod |
|
ex 27.07 |
Ulja, kod kojih masa aromatskih sastojaka prelazi masu nearomatskih sastojaka, slična mineralnim uljima dobijenim destilacijom katrana kamenog uglja na visokoj temperaturi, od kojih više od 65% zapr. destiliše na temperaturi od 250 °C (uključujući mešavine esencije nafte i benzola), namenjena za upotrebu kao pogonsko gorivo ili gorivo za zagrevanje |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1) ili |
|
ex 27.09 |
Sirova ulja dobijena od bitumenoznih minerala |
Suva destilacija bitumenoznih materijala |
|
27.10 |
Ulja dobijena od nafte i ulja dobijena od bitumenoznih minerala, osim sirovih; proizvodi na drugom mestu nepomenuti ili obuhvaćeni, koji sadrže po masi 70% ili više ulja od nafte ili ulja dobijenih od bitumenoznih minerala. ako predstavljaju osnovne sastojke tih proizvoda; otpadna ulja |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(2) ili |
|
27.11 |
Naftni gasovi i ostali gasoviti ugljovodonici |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(2) ili |
|
27.12 |
Vazelin; parafin, mikrokristalni vosak od nafte, presovani parafini, ozokerit, vosak od mrkog uglja i lignita, vosak od treseta, ostali mineralni voskovi i slični proizvodi dobijeni sintezom ili drugim postupcima, obojeni ili neobojeni |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(2) ili |
|
27.13 |
Naftni koks, bitumen od nafte i ostali ostaci iz nafte ili iz ulja od bitumenoznih minerala |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1) ili |
|
27.14 |
Bitumen i asfalt, prirodni; bitumenozni i uljni škriljci i ter-pesak; asfaltiti i asfaltne stene |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1) ili |
|
27.15 |
Bitumenske mešavine na bazi prirodnog asfalta, prirodnog bitumena, bitumena od nafte, mineralnog katrana ili mineralne katranske smole (npr.: bitumen kit, "cutbacks") |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1) ili |
|
ex Glava 28 |
Neorganski hemijski proizvodi; organska i neorganska jedinjenja plemenitih metala, metala retkih zemlji, radioaktivnih elemenata ili izotopa; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br., pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 28.05 |
"Misch-metal" |
Proizvodnja elektrolitičkim ili termalnim postupkom, kod koje vrednost upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene Proizvoda franko fabrika |
|
ex 28.11 |
Sumpor-trioksid |
Proizvodnja od sumpor-dioksida |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 28.33 |
Sulfat aluminijuma |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
ex 28.40 |
Natrijum-perborat |
Proizvodnja od dosodium-tetraborat pentahidrata |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 29 |
Organski hemijski proizvodi; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br., pod uslovom da njihova vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 29.01 |
Aciklični ugljovodonici za upotrebu kao pogonsko gorivo ili gorivo za zagrevanje |
Postupci rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1) ili |
|
ex 29.02 |
Ciklani i cikleni (osim azulena), benzol, toluol, ksiloli, za upotrebu kao pogonsko gorivo ili gorivo za zagrevanje |
Postupici rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa(1)
ili |
|
ex 29.05 |
Alkoholati metala od alkohola iz ovog tar. br. i od etil-alkohola |
Proizvodnja od materijala iz bilo kod tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 29.05. Međutim, mogu da se upotrebe alkoholati metala iz ovog tar br., pod uslovom da njihova vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
29.15 |
Zasićene aciklične monokarbonske kiseline i njihovi anhidridi, halogenidi, peroksidi i perkiseline; njihovi halogeni, sulfo-, nitro- i nitrozo derivati |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. Međutim, vrednost svih upotrebljenih materijala iz tar. br. 29.15 i 29.16 ne sme da bude veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 29.32 |
Unutrašnji etri i njihovi halogeni, sulfo-, nitro- i nitrozo derivati |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. Međutim, vrednost svih upotrebljenih materijala iz tar. br. 29.09 ne sme da bude veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
|
- Ciklični acetali i unutrašnji hemiacetali i njihovi halogeni, sulfo-, nitro-, nitrozo derivati |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
29.33 |
Heterociklična jedinjenja samo sa heteroatomom ili heteroatomima azota |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. Međutim, vrednost svih upotrebljenih materijala iz tar. br. 29.32 i 29.33 ne sme da bude veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
29.34 |
Nukleinske kiseline i njihove soli hemijski definisane ili nedefinisane; ostala heterociklična jedinjenja |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. Međutim, vrednost svih upotrebljenih materijala iz tar. br. 29.32, 29.33 i 29.34 ne sme da bude veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 29.39 |
Koncentrati od slamki maka sa sadržajem ne manje od 50% po masi alkaloida |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
ex Glava 30 |
Farmaceutski proizvodi; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe i materijali koji se svrstavaju u isti tar. br., u koji se svrstava proizvod pod uslovom da njihova vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
30.02 |
Ljudska krv; životinjska krv pripremljena za upotrebu u terapeutske, profilaktičke ili dijagnostičke svrhe; antiserum i ostale frakcije krvi i modifikovani imunološki proizvodi, bilo da su dobijeni putem biotehnoloških procesa ili ne; vakcine, toksini, kulture mikroorganizama (osim kvasca) i slični proizvodi |
|
|
|
- Proizvodi koji se sastoje od dva ili više sastojka, koji su pomešani za upotrebu u terapeutske ili profilaktičke svrhe, ili nepomešani proizvodi za ove svrhe, pripremljeni u odmerene doze, ili u oblike ili pakovanja za maloprodaju |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- Ostalo |
|
|
|
- - ljudska krv |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- - životinjska krv pripremljena za terapeutske ili profilaktičke svrhe |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- - frakcije krvi, osim antiseruma, hemoglobina i krvnih globulina i serumskih globulina |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- - hemoglobin, krvni globulini i serumski globulini |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- - ostalo |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 30.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali istog naimenovanja kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
30.03 i 30.04 |
Lekovi (izuzev proizvoda iz tar. br. 30.02, 30.05 ili 30.06): |
|
|
|
- Dobijeni od amikacina iz tar. br. 29.41 |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe i materijali iz tar. br. 30.03 i 30.04, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja: |
|
ex 30.06 |
Farmaceutski otpaci kako se navode u Napomeni 4(k) uz ovu glavu |
Poreklo proizvoda kod ovog svrstavanja se neće promeniti |
|
ex Glava 31 |
Đubriva; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 31.05 |
Mineralna ili hemijska
đubriva koja sadrže dva ili tri đubriva elementa-azot,
fosfor i kalijum; ostala đubriva; proizvodi iz ove glave
u obliku tableta ili sličnih oblika ili u pakovanjima
do 10 kg bruto mase, osim: |
Proizvodnja: |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 32 |
Ekstrakti za štavljenje ili bojenje; tanini i njihovi derivati; boje, pigmenti i ostale materije za bojenje; pripremljena premazna sredstva i lakovi; kitovi i druge zaptivne mase, štamparske boje i mastila; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 32.01 |
Taini i njihove soli, etri, estri i ostali derivati |
Proizvodnja od ekstrakta za štavljenje, biljnog porekla |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
32.05 |
Lak-boje; preparati predviđeni napomenom 3. uz ovu glavu, na bazi lak-boja(3) |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim iz tar. br. 32.03, 32.04 i 32.05. Međutim, mogu da se upotrebe i materijali iz tar. br. 32.05, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upetrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 33 |
Eterična ulja i rezinoidi; parfimerijski, kozmetički ili toaletni proizvodi; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar:, br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
33.01 |
Eterična ulja (bez terpena ili sa terpenima), uključujući tzv. "concretes" i "absolute"; rezinoidi, ekstrahovane uljane smole, koncentrati eteričnih ulja u mastima, neeterskim uljima, voskovima ili slično, dobijeni postupkom ekstrakcije eteričnih ulja pomoću masti ili maceracijom; sporedni terpenski proizvodi dobijeni deterpenacijom eteričnih ulja, vodeni destilati i vodeni rastvori eteričnih ulja |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br. uključujući i od materijala različite "grupe" (4) ovog tar. br. Međutim, mogu da se upotrebe materijali iz iste grupe, kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 34 |
Sapun, organska površinski aktivna sredstva, preparati za pranje, preparati za podmazivanje, veštački voskovi, pripremljeni voskovi, preparati za poliranje i čišćenje, sveće i slični proizvodi, paste za modeliranje, "zubarski voskovi" i zubarski preparati na bazi gipsa; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe i materijali koji se svrstavaju u isti tar. br kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 34.03 |
Preparati za podmazivanje koji sadrže manje od 70% po masi ulja od nafte ili ulja dobijena od bitumenoznih minerala |
Postupak rafinisanja
i/ili jedan ili više specifičnih procesa (1) ili |
|
34.04 |
Veštački voskovi i pripremljeni voskovi: |
|
|
|
- Na bazi parafina, naftnih voskova, voskova dobijenih od bitumenoznih minerala, presovanog parafina ili parafina sa odstranjenim uljem |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- Ostalo |
Proizvodnja od
materijala iz bilo kog tar. br., osim od: |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 35 |
Belančevinaste materije; modifikovani skrobovi; lepkovi; enzimi; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
35.05 |
Dekstrini i ostali modifikovani skrobovi (npr. preželatinizovani i esterifikovani skrobovi); lepkovi na bazi skrobova ili na bazi dekstrina ili ostalih modifikovanih skrobova: |
|
|
|
- Skrobni etri i estri |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., uključujući i od ostalih materijala iz tar. br. 35.05 |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
|
- Ostalo |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. broja, osim materijala iz tar. br. 11.08 |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 35.07 |
Pripremljeni enzimi na drugom mestu nepomenuti niti obuhvaćeni |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
Glava 36 |
Eksplozivi; pirotehnički proizvodi; šibice; piroforne legure; zapaljivi preparati |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 37 |
Proizvodi za fotografske i kinematografske svrhe; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
37.01 |
Fotografske ploče i planfilmovi, osetljivi na svetlost, neosvetljeni, od bilo kog materijala osim od hartije, kartona ili tekstila; planfilmovi za trenutnu (brzu) fotografiju, osetljivi na svetlost, neosvetljeni, u kasetama ili bez kaseta: |
|
|
|
- Plan-filmovi za trenutnu (brzu) fotografiju u boji, u kasetama |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od materijala iz tar. br. 37.01 ili 37.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u tar. br. 37.02, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 30% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
|
- Ostalo |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim od materijala iz tar. br. 37.01 ili 37.02. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u tar. br. 37.01 i 37.02, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
37.02 |
Fotografski filmovi u rolnama osetljivi na svetlost, neosvetljeni, od bilo kog materijala osim od hartije, kartona ili tekstila; filmovi u rolnama za trenutne (brze) fotografije, osetljivi na svetlost, neosvetljeni |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim materijala koji se svrstavaju u tar. br. 37.01 i 37.02 |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40%cene proizvoda franko fabrika |
37.04 |
Fotografske ploče, filmovi, hartije, karton i tekstil osvetljeni ali nerazvijeni |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tar. br., osim materijala koji se svrstavaju u tar. br. 37.01 do 37.04 |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex Glava 38 |
Razni proizvodi hemijske industrije; osim: |
Proizvodnja od materijala iz bilo kog tarifnog broja, osim od materijala iz tarifnog broja u koji se svrstava sam proizvod. Međutim, mogu da se upotrebe materijali koji se svrstavaju u isti tar. br. kao i proizvod, pod uslovom da njihova ukupna vrednost nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 38.01 |
- Koloidni grafit u rastvoru ulja i polukoloidni grafit; ugljenične paste za elektrode |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|
|
- Grafit u obliku paste, gde mešavina grafita i mineralnih ulja učestvuje sa više od 30% po masi |
Proizvodnja kod koje vrednost upotrebljenih materijala iz tar. br. 34.03 nije veća od 20% cene proizvoda franko fabrika |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 38.03 |
Tal-ulje, rafinisano |
Rafinisanje sirovog tal-ulja |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 38.05 |
Sulfatno terpentinsko ulje, prečišćeno |
Prečišćavanje destilacijom ili rafinisanjem sirovog sulfatnog terpentinskog ulja |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 38.06 |
Smolni estri |
Proizvodnja od smolnih kiselina |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
ex 38.07 |
Katran od drveta (smola od katrana od drveta) |
Destilacija katrana od drveta |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 40% cene proizvoda franko fabrika |
38.08 |
Insekticidi, rodenticidi, fungicidi, herbicidi, sredstva protiv klijanja, sredstva za regulaciju rasta biljaka, dezinfektanti i slični proizvodi pripremljeni u oblike ili pakovanja za prodaju na malo ili kao preparati ili proizvodi (npr.: sumporisane trake, fitilji, sveće i hartija za ubijanje muva) |
Proizvodnja kod koje vrednost svih upotrebljenih materijala nije veća od 50% cene proizvoda franko fabrika |
|