ZAKONO EKSPROPRIJACIJI("Sl. glasnik SRS", br. 40/84, 53/87, 22/89 i 15/90, "Sl. glasnik RS", br. 6/90 i "Sl. list SRJ", br. 53/95 - odluka SUS) |
Nepokretnosti na kojima postoji pravo svojine mogu se uz pravičnu naknadu eksproprisati ili se to pravo može ograničiti kada je to potrebno radi izgradnje privrednih, stambenih, komunalnih, zdravstvenih, prosvetnih i kulturnih objekata, objekata narodne odbrane i drugih objekata od opšteg interesa.
Nepokretnosti se mogu eksproprisati ili se pravo svojine može ograničiti kada je to potrebno za izvođenje drugih radova od opšteg interesa.
Radi blagovremene pripreme i uređivanja zemljišta za potrebe izgradnje građevinskih objekata mogu se eksproprisati kompleksi zemljišta.
Izuzetno, nepokretnosti se mogu eksproprisati u cilju preuređenja (adaptacije) objekata za potrebe Jugoslovenske narodne armije ili kada je to od posebnog značaja za zemlje ili državnu bezbednost.
Nepokretnosti se ne mogu eksproprisati u svrhu poljoprivredne obrade.
Nepokretnostima, u smislu ovog zakona, smatraju se zemljišta, zgrade i drugi građevinski objekti.
Nepokretnosti na kojima postoji pravo svojine mogu se eksproprisati ili se to pravo može ograničiti tek pošto je na način određen zakonom utvrđeno da postoji opšti interes za izgradnju objekta odnosno izvođenje drugih radova.
Postojanje opšteg interesa u smislu stava 1. ovog člana utvrđuje skupština društveno-političke zajednice ili drugi organ određen zakonom.
Nepokretnost na kojoj postoji pravo svojine danom pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji postaje društvena svojina (potpuna eksproprijacija).
Eksproprijacijom može da se ustanovi službenost na nepokretnosti i zakup na zemljištu na određeno vreme (nepotpuna eksproprijacija).
Zakup može da se ustanovi samo u slučaju kada će se zemljište, s obzirom na svrhu za koju se zakup predlaže, koristiti ograničeno vreme, a najviše do tri godine (za svrhu istraživanja rudnog i drugog blaga, korišćenje kamenoloma, vađenje gline, peska i šljunka i sl.).
Izuzetno, eksproprijacijom može da se ustanovi službenost u korist građana, ako je to zakonom predviđeno (radi postavljanja vodovodnih cevi, električnih i telefonskih kablova i sl.).
Zemljište koje treba da služi određenoj potrebi u vezi sa izgradnjom objekta, odnosno sa izvođenjem drugih radova od opšteg interesa (radi smeštaja radnika, materijala, mašina i sl.) može se privremeno zauzeti (privremeno zauzimanje).
Privremeno zauzimanje će se ukinuti čim prestane potreba zbog koje je određeno, a najkasnije do završetka radova na glavnom objektu.
Na određenoj nepokretnosti može se dozvoliti vršenje pripremnih radnji u svrhu eksproprijacije.
Eksproprijacija se može vršiti u korist i za potrebe društveno-političke zajednice, mesne zajednice, organizacije udruženog rada, samoupravne interesne zajednice, društveno-političke organizacije, zakonom određene društvene organizacije i druge samoupravne organizacije i zajednice (korisnik eksproprijacije).
U gradovima i naseljima gradskog karaktera eksproprijacija se vrši u korist opštine, a za potrebe društveno pravnog lica iz stava 1. ovog člana, kao krajnjeg korisnika.
Eksproprijacijom nepokretnosti korisnik eksproprijacije stiče pravo da tu nepokretnost koristi za svrhu radi koje je eksproprijacija izvršena.
Ako se prilikom eksproprijacije jednog dela nepokretnosti utvrdi da sopstvenik nema privrednog interesa da koristi preostali deo nepokretnosti, odnosno ako je zbog toga na preostalom delu nepokretnosti onemogućena ili bitno otežana njegova egzistencija, eksproprisaće se na njegov zahtev i taj deo nepokretnosti.
Za eksproprisanu nepokretnost sopstvenik ima pravo na pravičnu naknadu.
Određivanjem pravične naknade ne mogu se bitno pogoršavati uslovi života i rada koje je sopstvenik ima na osnovu korišćenja te nepokretnosti.
Pravična naknada ne obuhvata uvećanu vrednost nepokretnosti koja je neposredno ili posredno rezultat ulaganja društvenih sredstava.
Naknadu za eksproprisanu nepokretnost plaća korisnik eksproprijacije.
Prava organizacije udruženog rada i drugog društvenog pravnog lica u pogledu nepokretnosti u društvenoj svojini mogu se, uz odgovarajuću naknadu i po postupku koji je propisan zakonom, oduzeti ili ograničiti i preneti na drugu organizaciju udruženog rada ili društveno pravno lice samo ako to zahtevaju na osnovu zakona utvrđene potrebe planskog uređivanja prostora ili izgradnje objekata od društvenog značaja ili drugi zakonom određeni opšti interes.
U gradovima i naseljima gradskog karaktera prava u pogledu nepokretnosti u društvenoj svojini oduzimaju se ili ograničavaju i prenose u korist opštine, a za potrebe društvenog pravnog lica iz člana 8. stav 1. ovog zakona.
Prilikom eksproprijacije građevinskog objekta koji se nalazi na zemljištu u društvenoj svojini, sopstveniku takvog objekta prestaje pravo korišćenja zemljišta pod objektom i zemljišta koje služi za njegovu redovnu upotrebu.
Za zemljište na kome je prestalo pravo korišćenja, ranijem sopstveniku toga zemljišta pripada pravična naknada.
Nepokretnost se ne može eksproprisati ako nisu obezbeđena sredstva za isplatu naknade.
Nepokretnost koja je po osnovu eksproprijacije postala društvena svojina može se vratiti u svojinu ranijem sopstveniku, pod uslovima i rokovima propisanim zakonom.
Na područjima zahvaćenim elementarnim nepogodama većeg obima, eksproprijacija nepokretnosti se sprovodi po posebnom postupku propisanom zakonom.
Naknada za eksproprisanu nepokretnost određuje se u novcu.
Naknada za eksproprisano obradivo poljoprivredno zemljište zemljoradnika, kome je prihod od tog zemljišta uslov za egzistenciju, određuje se, davanjem u svojinu drugog odgovarajućeg zemljišta iste kulture i klase ili odgovarajuće vrednosti u istom mestu ili bližoj okolini.
Izuzetno, odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na slučajeve u kojima se eksproprijacija vrši radi eksploatacije uglja na površinskim kopovima, koji se koristi za potrebe termoelektrana, kao i radi izgradnje akumulacionih jezera predviđenih da služe za potrebe proizvodnje električne energije u hidroelektranama.
Zemljoradniku - ranijem sopstveniku eksproprisanog objekta koji je korišćen za uzgoj stoke i smeštaj ili preradu poljoprivrednih proizvoda, a kome je prihod od tih delatnosti uslov za egzistenciju, naknada se određuje davanjem u svojinu drugog objekta u kome će moći da nastavi obavljanje delatnosti, na mestu koje predloži raniji sopstvenik u okviru svog poljoprivrednog poseda, u skladu sa važećim propisima.
Obavezu iz stava 4. ovog člana korisnik eksproprijacije dužan je da izvrši najdocnije u roku od dvanaest meseci od dana rušenja eksproprisanog objekta.
Do predaje u posed objekta koji se daje u svojinu na ime naknade, korisnik eksproprijacije je dužan da pre rušenja eksproprisanog objekta, ranijem sopstveniku omogući korišćenje drugog objekta.
Po sporazumu stranaka naknada se može odrediti u vidu davanja druge nepokretnosti u svojinu, susvojinu ili na korišćenje, odnosno u drugom obliku.
Ranijem sopstveniku - korisniku eksproprisane stambene zgrade ili stana, odnosno poslovne prostorije koju je koristio za obavljanje poslovne delatnosti, korisnik eksproprijacije dužan je da, na njegov zahtev da u svojinu drugu stambenu zgradu ili stan, odnosno poslovnu prostoriju, odgovarajuće vrednosti.
Obavezu iz stava 1. ovog člana korisnik eksproprijacije dužan je da izvrši pre rušenja eksproprisanog objekta.
U slučaju da se tržišne vrednosti eksproprisanog objekta i objekta koji se daje na ime naknade u svojinu ili susvojinu razlikuju, korisnik eksproprijacije, odnosno raniji sopstvenik dužan je da drugoj strani isplati razliku vrednosti.
Obavezu iz stava 1. ovog člana raniji sopstvenik ima samo u slučaju kada se saglasi da mu se na ime naknade da u svojinu ili susvojinu objekat veće tržišne vrednosti od tržišne vrednosti eksproprisanog objekta.
Način, uslovi i rok isplate razlike tržišnih vrednosti objekata iz stava 2. ovog člana utvrđuje se sporazumom stranaka, odnosno odlukom suda.
Ako raniji sopstvenik ne prihvati da mu se za eksproprisanu nepokretnost da u svojinu ili susvojinu druga nepokretnost iz člana 17. stav 4. i člana 17a ovog zakona, korisnik eksproprijacije je dužan da mu isplati tržišnu vrednost takve nepokretnosti, bez obaveze obezbeđenja druge nepokretnosti.
Nosiocu stanarskog prava na eksproprisanoj stambenoj zgradi ili eksproprisanom stanu kao posebnom delu zgrade, korisnik eksproprijacije dužan je da pre rušenja zgrade obezbedi korišćenje drugog stana.
Naknada za eksproprisanu nepokretnost utvrđuje se sporazumom.
Sporazum o naknadi za eksproprisanu nepokretnost zaključuje se pred opštinskim organom uprave nadležnim za imovinsko pravne poslove.
Ako se sporazum o naknadi ne postigne, naknadu određuje sud u vanparničnom postupku.
Postupak za određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost je hitan.
Protiv pravosnažnog rešenja o određivanju naknade nije dozvoljena revizija.
UTVRĐIVANJE OPŠTEG INTERESA
Opšti interes za izgradnju određenog objekta odnosno izvođenje drugih radova na nepokretnosti za koju postoji detaljan urbanistički plan utvrđuje se tim planom.
U slučaju da nije donet detaljan urbanistički plan, opšti interes utvrđuje se rešenjem skupštine opštine na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost za koju se namerava predložiti eksproprijacija, odnosno rešenjem drugog zakonom ovlašćenog organa.
Opšti interes za izgradnju određenog objekta odnosno izvođenje drugih radova na zemljištu koje se nalazi na teritoriji više opština, utvrđuje se sporazumno rešenjem zainteresovane opštine, a ako do sporazuma ne dođe, Skupština grada, odnosno Izvršno veće Skupštine Socijalističke Republike Srbije.
Pre donošenja rešenja o utvrđivanju opšteg interesa za izgradnju određenog objekta, odnosno izvođenje drugih radova na obradivom poljoprivrednom zemljištu, skupština opštine ili drugi organ ovlašćen zakonom, dužni su da pribave mišljenje mesne zajednice na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost organizacije udruženog rada koja se bavi poljoprivrednom delatnošću na području opštine i stručne institucije iz oblasti poljoprivrede.
Ako se ne prihvate mišljenja iz stava 1. ovog člana, skupština opštine ili drugi nadležni organ dužni su da navedu razloge zbog kojih se ne prihvataju data mišljenja.
Ako je protiv rešenja o utvrđivanju opšteg interesa pokrenut upravni spor, postupak po predlogu za eksproprijaciju se ne prekida.
Ako je presudom poništeno rešenje o utvrđivanju opšteg interesa, poništiće se rešenje o eksproprijaciji.
PRIPREMNE RADNJE U SVRHU EKSPROPRIJACIJE
Društveno-pravno lice koje namerava da podnese predlog za eksproprijaciju može da traži da mu se, radi izrade investicionog elaborata, podnošenja predloga za utvrđivanje opšteg interesa ili podnošenja predloga za eksproprijaciju, dozvoli da na određenoj nepokretnosti izvrši potrebne pripremne radnje (ispitivanje zemljišta, premeravanje ili slično).
U predlogu za dozvolu vršenja pripremnih radnji moraju se naznačiti svrha radi koje se namerava predložiti eksproprijacija, nepokretnost na kojoj predlagač namerava vršiti pripremne radnje, sopstvenik te nepokretnosti, priroda, obim i svrha radnji, kao i vreme njihovog trajanja.
O predlogu za dozvolu vršenja pripremnih radnji rešava opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove.
Ako podnosilac predloga za dozvolu vršenja pripremnih radnji učini verovatnim da su pripremne radnje potrebne za svrhe određene ovim zakonom, nadležni organ dozvoliće rešenjem pripremne radnje.
Prilikom donošenja rešenja o dozvoli za vršenje pripremnih radnji, nadležni organ vodiće računa o tome da se one ne vrše u vreme nepodesno za sopstvenika nepokretnosti, s obzirom na kulturu zemljišta i svrhu za koju nepokretnost koristi.
U rešenju iz stava 1. ovog člana, pored ostalog, moraju se navesti pripremne radnje koje podnosilac predloga može da vrši kao i rok do kojeg je dužan da ih izvrši.
Rešenjem iz stava 3. ovog člana ne može se dozvoliti izvođenje građevinskih ili drugih sličnih radova.
Korisnik eksproprijacije u čiju je korist dozvoljeno vršenje pripremnih radnji dužan je da za to plati pravičnu naknadu sopstveniku nepokretnosti u visini i na način propisan ovim zakonom.
POSTUPAK EKSPROPRIJACIJE
Predlog za eksproprijaciju može da podnese korisnik eksproprijacije tek pošto je po odredbama ovog zakona utvrđen opšti interes za izgradnju objekata ili izvođenje drugih radova od opšteg interesa.
U ime društveno-političke i mesne zajednice predlog za eksproprijaciju podnosi nadležni javni pravobranilac.
Kada se eksproprijacija vrši u korist opštine, a za potrebe korisnika iz člana 8. stav 1. ovog zakona, javni pravobranilac podnosi predlog za eksproprijaciju i preduzima druge radnje u postupku eksproprijacije i određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost.
Ako je opšti interes utvrđen rešenjem skupštine opštine ili drugog zakonom određenog organa, predlog za eksproprijaciju može se podneti u roku od dve godine od dana donošenja tog rešenja.
Predlog za eksproprijaciju podnosi se organu uprave nadležnom za imovinsko-pravne poslove opštine na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost predložena za eksproprijaciju.
U predlogu za eksproprijaciju nepokretnosti moraju biti naznačeni:
1. korisnik eksproprijacije, a u gradovima i naseljima gradskog karaktera i društveno pravno lice za čije se potrebe vrši eksproprijacija (u daljem tekstu: krajnji korisnik);
2. nepokretnost za koju se predlaže eksproprijacija i mesto gde se ta nepokretnost nalazi;
3. sopstvenik nepokretnosti za koju se predlaže eksproprijacija i njegovo prebivalište ili sedište;
4. objekat, odnosno radovi radi kojih se predlaže eksproprijacija.
Uz predlog za eksproprijaciju podnosi se:
1. izvod iz javnih knjiga u kojima se upisuje pravo svojine na nepokretnosti koji sadrži podatke o nepokretnosti za koju se predlaže eksproprijacija, a ako takve knjige ne postoje katastarski podaci;
2. odluka o izgradnji investicionog objekta doneta u skladu sa propisima o izgradnji investicionih objekata;
3. izvod iz detaljnog urbanističkog plana koji se odnosi na granice zemljišta i svrhu za koju ono može biti upotrebljeno, ukoliko je opšti interes utvrđen tim planom (član 20. stav 1);
4. rešenje skupštine opštine, odnosno drugog zakonom ovlašćenog organa, ako je opšti interes utvrđen tim rešenjem (član 20. stav 2).
U gradovima i naseljima gradskog karaktera, dokumentaciju iz stava 1. ovog člana, društveno-pravno lice za čije potrebe se vrši eksproprijacija dostavlja nadležnom javnom pravobraniocu radi podnošenja predloga za eksproprijaciju.
Pored isprava iz člana 30. ovog zakona, u predlog za eksproprijaciju podnosi se i potvrda Službe društvenog knjigovodstva ili druga isprava propisana zakonom, kao dokaz da predlagač eksproprijacije, odnosno društveno pravno lice za čije potrebe se vrši eksproprijacija ima obezbeđena sredstva izdvojena na svom posebnom računu depozita, u visini potrebnoj za plaćanje pravične naknade za eksproprisanu nepokretnost.
Predlagač eksproprijacije, odnosno društveno-pravno lice za čije potrebe se vrši eksproprijacija može sredstva iz stava 1. ovog člana, do dospelosti isplate naknade, da daje kod banke kao depozit po viđenju ili oročeni depozit sa otkaznim rokom kojim se obezbeđuje isplata pravične naknade iz tih sredstava, na osnovu izvršne isprave.
U slučaju otvaranja postupka stečaja ili likvidacije nad predlagačem eksproprijacije, odnosno društveno pravnim licem za čije potrebe se vrši eksproprijacija kao dužnikom, sredstva za isplatu pravične naknade iz st. 1. i 2. ovog člana ne ulaze u stečajnu masu, niti mogu biti predmet izvršenja, odnosno obezbeđenja potraživanja po drugim osnovima.
Kao dokaz o obezbeđenju sredstava za plaćanje pravične naknade za eksproprisanu nepokretnost može se podneti i bankarska garancija "bez prigovora", kojom se banka obavezuje da će ranijem sopstveniku isplatiti novčani iznos iz garancije za račun predlagača, odnosno društveno pravnog lica za čije potrebe se vrši eksproprijacija, na osnovu izvršne isprave.
Postupak po predlogu za eksproprijaciju sprovodi i rešenje donosi organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove opštine na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost predložena za eksproprijaciju.
Ako su uz predlog za eksproprijaciju, ili naknadno, podnete isprave iz člana 30. ovog zakona, i ako su tim ispravama dokazane potrebne činjenice, organ iz stava 1. ovog člana usvojiće rešenjem predlog za eksproprijaciju, a u protivnom odbiće taj predlog.
Pre donošenja rešenja o eksproprijaciji organ iz stava 1. ovog člana saslušaće sopstvenika nepokretnosti o činjenicama u vezi sa eksproprijacijom.
U slučaju iz člana 10. ovog zakona organ koji vodi postupak eksproprijacije dužan je da pouči sopstvenika da može da podnese zahtev za eksproprijaciju preostalog dela nepokretnosti i da to unese u zapisnik.
Zahtev u smislu stava 1. ovog člana može se podneti u roku od dve godine od završetka izgradnje objekta, odnosno završetka izvođenja radova.
Ako se zahtev za eksproprijaciju preostalog dela nepokretnosti podnese do donošenja prvostepenog rešenja o eksproprijaciji, nadležni organ rešava po zahtevu istovremeno sa predlogom korisnika eksproprijacije, a ako je zahtev podnet posle donošenja prvostepenog rešenja o zahtevu se rešava u odvojenom postupku.
Rešenje kojim se usvaja predlog za eksproprijaciju naročito sadrži:
1. naznačenje akta na osnovu koga je utvrđen opšti interes;
2. naznačenje korisnika eksproprijacije, a u gradovima i naseljima gradskog karaktera krajnjeg korisnika;
3. naznačenje nepokretnosti koja se ekspropriše uz navođenje podataka iz javnih knjiga u kojima se upisuju prava svojine na nepokretnosti, odnosno katastarski podaci ako takve knjige ne postoje;
4. naznačenje sopstvenika eksproprisane nepokretnosti i njegovog prebivališta ili sedišta;
5. naznačenje objekta ili radova, radi čije se izgradnje, odnosno izvođenja nepokretnost ekspropriše;
6. obavezu sopstvenika da nepokretnost preda u državinu korisnika eksproprijacije, a u gradovima i naseljima gradskog karaktera u državinu krajnjeg korisnika, kao i rok predaje;
7. Ukoliko je eksproprisana stambena zgrada ili stan kao posebni deo zgrade, odnosno poslovna prostorija, i obavezu korisnika eksproprijacije na ispunjenje obaveze iz člana 18. ovog zakona.
Predlagač eksproprijacije dužan je na osnovu predloga za eksproprijaciju, da podnese zahtev za zabeležbu eksproprijacije u javnim knjigama u kojima se upisuju prava na nepokretnostima.
Otuđenje nepokretnosti za koju je stavljena zabeležba eksproprijacije, kao i promena drugih odnosno na nepokretnostima (promena nosioca stanarskog prava i dr.) koja može biti od uticaja na obaveze korisnika eksproprijacije, nema pravnog dejstva prema korisniku eksproprijacije.
Troškove postupka eksproprijacije snosi korisnik eksproprijacije.
Po zahtevu korisnika eksproprijacije eksproprisana nepokretnost mu se predaje posle pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji.
Ako se nepokretnost ekspropriše radi izgradnje objekta za proizvodnju, prenos ili distribuciju električne energije, na zahtev korisnika eksproprijacije izvršiće se predaja te nepokretnosti radi privođenja nameni na osnovu konačnog rešenja o eksproprijaciji.
Republički sekretarijat za finansije može, na zahtev korisnika eksproprijacije, rešiti da mu se nepokretnost preda posle donošenja prvostepenog rešenja o eksproprijaciji ako utvrdi da je to neophodno zbog šireg društvenog značaja i hitnosti izgradnje određenog objekta ili izvođenja drugih radova i ako korisnik eksproprijacije dokaže da je izvršio obavezu iz čl. 17a i 18. ovog zakona.
Rešenja iz člana 36. ovog zakona su izvršne isprave, bez obzira na vrstu eksproprisane nepokretnosti.
Izvršenje rešenja o eksproprijaciji neće se dozvoliti:
1. na eksproprisanim stambenim zgradama, stanovima i poslovnim prostorijama ukoliko korisnik eksproprijacije ne podnese dokaze da je obezbedio odgovarajući stan, odnosno poslovnu prostoriju u smislu čl. 17a i 18. ovog zakona,
2. na eksproprisanom i oduzetom zemljištu koje je pod zgradom i zemljištu koje služi za njenu redovnu upotrebu odvojeno od izvršenja na zgradi;
3. ukoliko je izvršenje uslovljeno sporazumom stranaka do ispunjenja tih uslova.
Kad na eksproprisanom zemljištu postoji zgrada, drugi objekti ili zasadi, opštinski organ nadležan za imovinsko-pravne poslove ne može korisniku eksproprijacije predati te nepokretnosti pre nego što utvrdi vrednost tih zgrada, drugih objekata ili zasada ili obezbedi dokaze o njihovoj vrednosti.
Ako je korisniku eksproprijacije nepokretnost predata pre pravosnažnosti rešenja, a predlog za eksproprijaciju bude u daljem postupku pravosnažno odbijen, korisnik eksproprijacije je dužan da sopstveniku vrati nepokretnost i naknadi štetu.
U gradovima i naseljima gradskog karaktera, obaveza povraćaja nepokretnosti i naknade štete iz stava 2. ovog člana pada na teret krajnjeg korisnika.
U slučaju spora, imovinsko-pravne odnose između korisnika eksproprijacije i sopstvenika nepokretnosti rešava sud opšte nadležnosti.
Korisnik eksproprijacije može do pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji da odustane od predloga za eksproprijaciju.
Pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se ili izmeniti ako to korisnik eksproprijacije i raniji sopstvenik zajednički zahtevaju.
Na zahtev ranijeg sopstvenika eksproprisane nepokretnosti pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se ako korisnik eksproprijacije u roku od tri godine od pravosnažnosti tog rešenja nije izvršio, prema prirodi objekta, znatnije radove na tom objektu, osim u slučaju eksproprijacije kompleksa zemljišta.
Kada je eksproprisan kompleks zemljišta pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se na zahtev ranijeg sopstvenika ako u roku od pet godina od pravosnažnosti rešenja na kompleksu zemljišta nisu izvršeni znatni radovi na pripremi i uređenju zemljišta.
O odustanku od predloga za eksproprijaciju i po zahtevu za poništaj pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji, rešava organ koji je po predlogu za eksproprijaciju rešavao u prvom stepenu.
Imovinsko-pravne odnose između korisnika eksproprijacije i sopstvenika nepokretnosti u slučaju spora rešava sud opšte nadležnosti.
POSEBAN POSTUPAK ZA EKSPROPRIJACIJU NA PODRUČJIMA ZAHVAĆENIM ELEMENTARNIM NEPOGODAMA VEĆEG OBIMA
Na područjima zahvaćenim zemljotresom, poplavama, požarom, i drugim elementarnim nepogodama većeg obima, eksproprijacija radi izgradnje objekata i izvođenja radova kojima se otklanjaju posledice prouzrokovane tim nepogodama vrši se po odredbama čl. 41. do 43. ovog zakona.
Područja na kojima će se odredbe čl. 41. do 43. ovog zakona primenjivati, kao i vreme za koje će se primenjivati, utvrđuje Izvršno veće Skupštine Socijalističke Republike Srbije.
Opšti interes u slučajevima iz stava 1. ovog člana utvrđuje skupština opštine.
Korisnik eksproprijacije može na osnovu konačnog rešenja o eksproprijaciji, tražiti predaju te nepokretnosti radi privođenja svrsi.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, skupština opštine može, na zahtev korisnika eksproprijacije da odluči da mu se nepokretnost preda posle donošenja prvostepenog rešenja, ako je to zbog hitnosti neophodno.
Ako se ekspropriše stambena zgrada ili stan, kao posebni deo zgrade, korisnik eksproprijacije dužan je ranijem sopstveniku - korisniku i nosiocu stanarskog prava da obezbedi odgovarajući stan u roku koji ne može biti duži od osamnaest meseci, računajući od dana iseljenja iz eksproprisane zgrade ili stana.
Do obezbeđenja odgovarajućeg stana, korisnik eksproprijacije dužan je da, pre rušenja eksproprisane zgrade odnosno stana, licima iz prethodnog stava obezbedi privremeni smeštaj koji ispunjava osnovne uslove stanovanja (određen broj prostorija, električno osvetljenje, vodi i sl.).
Odredbe st. 3. i 4. ovog člana, shodno će se primenjivati i u slučaju eksproprijacije poslovne prostorije (član 17a ovog zakona).
Zemljište na kome postoji pravo svojine, kao i zemljište u društvenoj svojini može se privremeno zauzeti i kada je to potrebno i celishodno radi postavljanja i izgradnje privremenih objekata (poslovni objekti, objekti za smeštaj stanovnika i imovine i sl.).
Žalba izjavljena protiv rešenja, kojim se ustanovljava privremeno zauzimanje zemljišta ne odlaže izvršenje rešenja.
Rešenje o privremenom zauzimanju zemljišta ukinuće se čim prestane potreba zbog koje je doneto.
Ukoliko odredbama čl. 41. do 43. ovog zakona nije drukčije određeno, na područjima zahvaćenim elementarnim nepogodama većeg obima primenjivaće se ostale odredbe ovog zakona.
NAKNADA ZA EKSPROPRISANU NEPOKRETNOST
Vrednost objekta koji se daje u svojinu ili susvojinu na ime naknade i vrednost eksproprisanog objekta, u slučaju zasnivanja prava svojine ili susvojine, određuje se prema tržišnoj vrednosti tih objekata u momentu zasnivanja prava svojine odnosno susvojine.
Visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje se po tržišnoj vrednosti, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi.
Ako se korisniku eksproprijacije nepokretnost predaje pre pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji, raniji sopstvenik ima pravo da bira da mu se naknada odredi prema okolnostima u vreme predaje nepokretnosti ili u vreme donošenja prvostepene odluke o naknadi.
Ako su eksproprisane nepokretnosti raznih vrsta u svojini istog sopstvenika, u sporazumu o visini naknade, odnosno u odluci suda, posebno se iskazuje naknada za pojedine vrste nepokretnosti (zemljište, zgrade, uređaji i dr.).
Naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište u građevinskom području određuje se u novcu prema tržišnoj vrednosti takvog zemljišta.
Tržišna vrednost zemljišta iz stava 1. ovog člana utvrđuje se na osnovu podataka o tržišnoj vrednosti koje daje služba društvenih prihoda i podataka o iznosima iz sporazuma o naknadi za eksproprisano zemljište, za poslednju kalendarsku godinu u tom mestu.
U tržišnu vrednost za eksproprisano zemljište iz stava 1. ovog člana ranijem sopstveniku priznaje se i vrednost uloženih neamortizovanih investicija značajnih za trajnije očuvanje i poboljšanje poljoprivrednog zemljišta.
Čl. 46 i 47
(Prestali da važe odlukom SUS)
Ako je dejstvom elementarnih nepogoda ili usled drugih uzroka, eksproprisani objekat oštećen pre eksproprijacije, njegova tržišna vrednost će se umanjiti srazmerno tom oštećenu. Iznos za koji se umanjuje tržišna vrednost obračunava se putem sastavljanja predmera i predračuna za popravku objekta.
Ukoliko je građevinski objekat dotrajao ili je oštećen u tolikoj meri da zbog toga nije upotrebljiv, tržišna vrednost takvog objekta se utvrđuje na osnovu vrednosti upotrebljivog materijala.
Čl. 49 – 51
(Brisani)
Naknada za eksproprisani vinograd ili voćnjak, koji daju plodove određuje se tako što se odredi naknada za zemljište prema članu 45. ovog zakona, pa se tom iznosu doda iznos neamortizovanih investicija uloženih u podizanje i održavanje takvog vinograda ili voćnjaka i iznos čistog prinosa koji bi taj vinograd ili voćnjak dao, a s obzirom na svoju starost i plodnost za onoliko godina koliko je potrebno da se podigne i da počne davati plod novi vinograd ili voćnjak.
Naknada za eksproprisani mladi vinograd ili voćnjak koji ne daju plodove određuje se tako što se odredi naknada za zemljište po odredbama člana 45. ovog zakona pa se toj naknadi doda vrednost investicija uloženih za njegovo podizanje.
Po odredbama st. 1. i 2. ovog člana određuje se naknada i za pojedina stabla voćaka i čokota vinove loze koji se nalaze na eksproprisanom zemljištu.
Naknada za eksproprisani rasadnik određuje se kao za poljoprivredno zemljište (član 45). Ovako određena naknada uvećava se za vrednost sadnog materijala (sadnice i ostali materijal za reprodukciju) koji raniji sopstvenik nije iskoristio do dana predaje nepokretnosti korisniku eksproprijacije.
Naknada za eksproprisanu zrelu ili približno zrelu šumu za seču, određuje se na osnovu vrednosti drveta na panju, tako što se od društveno dogovorene cene sortimenata koji se mogu proizvesti od tog drveta odbijaju troškovi seče, izrade, utovara i transporta do mesta isporuke.
Troškove iz stava 1. ovog člana čine lični dohoci i materijalni rashodi koje obračunavaju organizacije udruženog rada za gazdovanje šumama na tom šumskom privrednom području.
Naknada za eksproprisanu mladu šumu određuje se prema troškovima podizanja takve šume uvećanim faktorom porasta vrednosti tako da se u vreme približne zrelosti za seču postigne vrednost drveta na panju.
Naknadi određenoj po odredbama st. 1. i 3. ovog člana dodaje se naknada za zemljište pod šumom koja se određuje u visini naknade za najbliže poljoprivredno zemljište odgovarajućeg kvaliteta.
Troškovi podizanja mlade šume nastale veštačkim putem određuju se u visini troškova pošumljavanja, a troškovi podizanja mlade šume nastale prirodnim putem u visini troškova veštačkog pošumljavanja semenom.
U smislu ovog zakona, smatra se kao približno zrela za seču ona jednodobna šuma koja ima najmanje dve trećine starosti zrele šume, a kao mlada jednodobna šuma smatra se ona šuma koja ima do dve trećine starosti zrele šume za seču.
Raznodobna šuma (prebirana šuma i grupimično raznodobna šuma) smatra se zrelom za seču.
Naknada za vinograd, voćnjak, rasadnik i šumu, koji se nalaze na građevinskom zemljištu, određuje se prema odredbama čl. 52. do 55. ovog zakona.
Raniji sopstvenik nema pravo na naknadu za ulaganja koja je izvršio posle dana kada je pismeno obavešten o podnetom predlogu za eksproprijaciju, osim troškova koji su bili neophodni za korišćenje nepokretnosti.
Obaveštenje o podnetom predlogu za eksproprijaciju ranijem sopstveniku dostavlja organ nadležan za donošenje rešenja o eksproprijaciji.
Pri određivanju naknade u smislu čl. 45. i 46. ovog zakona uzeće se u ocenu materijalne i druge lične i porodične prilike ranijeg sopstvenika samo ako su te okolnosti od bitnog značaja za njegovu egzistenciju (broj članova domaćinstva, broj članova domaćinstva koji su sposobni za privređivanje, odnosno koji su zaposleni, zdravstveno stanje članova domaćinstva, mesečni prihodi domaćinstva i sl.).
Raniji sopstvenik eksproprisanog zemljišta ima pravo da skine useve i ubere plodove.
Organ nadležan za donošenje rešenja o eksproprijaciji može u hitnim slučajevima, dozvoliti korisniku eksproprijacije, na njegov zahtev, da na eksproprisanom zemljištu, počne da izvodi radove pre dospeća useva ili plodova za žetvu ili berbu.
Žalba ne zadržava izvršenje rešenja iz stava 2. ovog člana.
Ako raniji sopstvenik nije bio u mogućnosti da skine useve ili ubere plodove, usled toga što je korisniku eksproprijacije dozvoljeno da otpočne radove pre skidanja useva i ubiranja plodova, raniji sopstvenik ima pravo na naknadu za useve ili plodove po odbitku potrebnih troškova koje bi imao od žetve ili berbe.
Raniji sopstvenik ima pravo i na naknadu za korist koju bi ostvario dotadašnjim načinom korišćenja eksproprisane nepokretnosti, od dana stupanja u posed korisnika eksproprijacije do dana zaključenja sporazuma o naknadi, odnosno do dana donošenja prvostepene odluke o naknadi, utvrđenu prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o naknadi, odnosno u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi.
Ako je naknada određena davanjem u svojinu druge nepokretnosti, raniji sopstvenik ima pravo na naknadu iz stava 1. ovog člana od dana stupanja u posed eksproprisane nepokretnosti od strane korisnika eksproprijacije do dana prijema nepokretnosti koja se daje na ime naknade.
U slučaju ustanovljenja službenosti naknada se određuje u iznosu za koji je, usled ustanovljenja službenosti, smanjena vrednost zemljišta ili zgrada.
Naknada iz stava 1. ovog člana određuje se po postupku za određivanje naknade propisanom ovim zakonom.
U slučaju ustanovljenja zakupa naknada se određuje u visini zakupnine koja se ostvaruje za najbliže slično zemljište.
Naknada se određuje u obliku jednokratnog iznosa za sve vreme trajanja zakupa, ili u povremenim davanjima, koja se plaćaju u jednakim vremenskim razmacima.
Naknada se računa od dana kada je zakupcu zemljište predato.
Ako se ustanovljenjem zakupa sopstveniku zemljišta nanosi stvarna šteta naknada se daje i za tu štetu.
Naknada za privremeno zauzimanje zemljišta određuje se u visini i na način kako je to ovim zakonom propisano za naknadu u slučaju ustanovljenja zakupa.
Naknada za pripremne radnje određuje se u visini i na način kako je to ovim zakonom propisano za ustanovljenje zakupa, s tim što se kao osnov računanja naknade računa vreme trajanja pripremnih radnji.
2. Postupak određivanja naknade
Posle pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove dužan je da bez odlaganja zakaže i održi raspravu za sporazumno određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost.
Korisnik eksproprijacije dužan je da organu iz stava 1. ovog člana podnese pismenu ponudu o visini naknade u roku koji ne može biti duži od 15 dana od dana pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji.
Organ iz stava 1. ovog člana bez odlaganja dostavlja primerak ponude ranijem sopstveniku eksproprisane nepokretnosti, a od upravnih i drugih organa i organizacija pribavlja obaveštenja o činjenicama koje mogu biti od značaja za sporazumno određivanje naknade.
Sporazumom o naknadi za eksproprisanu nepokretnost moraju biti određeni naročito oblik i visina naknade i rok u kome je korisnik eksproprijacije dužan da ispuni obavezu u pogledu naknade, kao i obaveze ranijeg sopstvenika, ukoliko su sporazumom ugovorene.
Sporazum se može zaključiti i o delu naknade.
Sporazum o naknadi ili delu naknade unosi se u zapisnik koji mora da sadrži sve podatke neophodne za ispunjenje obaveza stranaka.
Sporazum o naknadi ili o delu naknade ima snagu izvršne isprave, ukoliko organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove ne odbije zaključenje sporazuma.
Po pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji stranke se ne mogu sporazumevati o visini i oblicima naknade van postupka propisanog ovim zakonom.
Opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove, rešenjem će odbiti zaključenje sporazuma o visini i oblicima naknade za eksproprisanu nepokretnost ukoliko oceni da bi taj sporazum bio u suprotnosti sa prinudnim propisima o samoupravnim pravima radnih ljudi, o raspolaganju društvenim sredstvima, drugim prinudnim propisima i pravilima morala socijalističkog samoupravnog društva.
Protiv rešenja iz stava 1. ovog člana ne može se izjaviti žalba niti pokrenuti upravni spor.
Ako organ uprave odbije zaključenje sporazuma o naknadi, bez odlaganja će sve spise predmeta eksproprijacije sa rešenjem o odbijanju sporazuma dostaviti mesno nadležnom opštinskom sudu radi određivanja naknade.
Ako je u postupku sporazumevanja učestvovao javni pravobranilac kao stranka, organ iz stava 1. ovog člana ne može odbiti da dâ saglasnost na zaključeni sporazum.
Član 65
Kada se sporazum postigne opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove dužan je da jedan pripremak zapisnika u koji je unesen sporazum o naknadi za eksproprisane nepokretnosti, dostavi nadležnom javnom pravobraniocu sa svim spisima eksproprijacije, u roku od sedam dana od dana zaključenja sporazuma.
Ako javni pravobranilac oceni da su stranke zaključile sporazum o naknadi na štetu društvene zajednice, ustupiće u roku od 15 dana od dana prijema sporazuma, spise predmeta mesno nadležnom opštinskom sudu radi određivanja naknade.
U postupku pred opštinskim organom uprave nadležnim za imovinsko-pravne poslove ili pred nadležnim sudom stranke se mogu sporazumeti: o novčanom iznosu naknade, o davanju druge nepokretnosti odgovarajuće vrednosti u svojinu, a ako je u pitanju stambena zgrada ili stan i u susvojini, umesto eksproprisane nepokretnosti, o međusobnim doplatama razlike u vrednosti nepokretnosti, o premeštanju eksproprisanih objekata na drugo po propisima dozvoljeno mesto, o izgradnji prilaza, prolaza i pristupnih puteva, kao i drugim zakonom dozvoljenim činidbama.
Nije dozvoljeno davanje naknade ranijem sopstveniku umesto obezbeđenja odgovarajućeg stana ili poslovne prostorije.
Sporazum o novčanoj naknadi izvršava nadležni sud, a sporazum o drugim oblicima naknade izvršava organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove.
Ako se sporazum o naknadi u celini ne postigne u roku od dva meseca od dana pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji, opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove dostaviće pravosnažno rešenje o eksproprijaciji sa svim spisima sudu na čijem se području nalazi eksproprisana nepokretnost, radi određivanja naknade.
Ako nadležni organ ne postupi po odredbi stava 1. ovog člana, raniji sopstvenik i korisnik eksproprijacije mogu se neposredno obratiti sudu radi određivanja naknade.
Troškove postupka radi sporazumnog određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost snosi korisnik eksproprijacije.
Korisnik eksproprijacije je dužan da naknadu u novcu iz čl. 45. do 56, člana 59. stav 4. i člana 59a ovog zakona isplati ranijem sopstveniku u roku određenom sporazumom o naknadi, odnosno u roku od 15 dana od dana pravosnažnosti odluke o naknadi.
Korisnik eksproprijacije je dužan da, za period od dana donošenja prvostepene odluke o naknadi do dana njene pravosnažnosti, ranijem sopstveniku na iznos naknade isplati kamatu po stopi koja se plaća na oročene štedne uloge, zavisno od trajanja perioda za koji se ta kamata plaća.
Ukoliko korisnik eksproprijacije u roku iz stava 1. ovog člana ne isplati naknadu ranijem sopstveniku, dužan je da istom isplati zakonsku zateznu kamatu do dana isplate.
Danom pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji prestaju na eksproprisanoj nepokretnosti hipoteke, lične službenosti, svi stvarni tereti, osim stvarnih službenosti čije je vršenje moguće nakon privođenja nameni eksproprisane nepokretnosti.
Stvarna prava iz stava 1. ovog člana brišu se u javnim knjigama po predlogu korisnika eksproprijacije.
U slučaju iz člana 72. ovog zakona korisnik eksproprijacije je dužan da iznos naknade položi kod banke na poseban račun, s tim što uz naknadu polaže i dospele kamate. Banka će isplatiti naknadu ranijem sopstveniku, odnosno potraživanja imaocu stvarnog prava samo na osnovu njihovog pismenog sporazuma overenog od strane nadležnost organa, ili na osnovu odluke suda.
Uknjižba društvene svojine i drugih prava na eksproprisanoj nepokretnosti vrši se na osnovu pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji.
Zahtev za uknjižbu može podneti svaka stranka.
Uknjižba svojine i drugih prava na nepokretnostima koja su na ime naknade data ranijem sopstveniku eksproprisane nepokretnosti, vrši se na osnovu pravosnažnih rešenja o eksproprijaciji i izvršnih isprava o naknadi.
EKSPROPRIJACIJA KOMPLEKSA ZEMLJIŠTA RADI IZGRADNJE GRAĐEVINSKIH OBJEKATA I PRIPREME I UREĐIVANJA ZEMLJIŠTA
Za izgradnju građevinskih objekata i pripremu i uređivanje zemljišta za takvu izgradnju može se vršiti eksproprijacija kompleksa zemljišta, ako primenom propisa o građevinskom zemljištu to zemljište ne može preći u društvenu svojinu.
Odredbe ovog zakona koje se odnose na potpunu eksproprijaciju nepokretnosti primenjuju se i na eksproprijaciju kompleksa zemljišta radi izgradnje građevinskih objekata i pripreme i uređenja zemljišta za takvu izgradnju, ako odredbama ovog zakona nije drukčije propisano.
Kompleks zemljišta može se eksproprisati radi izgradnje građevinskih objekata i pripreme i uređenje zemljišta samo ako je za taj kompleks donesen detaljni urbanistički plan i ako je izgradnja građevinskih objekata predviđena srednjoročnim planom odgovarajuće društveno-političke zajednice.
Opšti interes za eksproprijaciju kompleksa zemljišta utvrđuje se detaljnim urbanističkim planom.
Ako se na eksproprisanom zemljištu nalazi zgrada koja na osnovu detaljnog urbanističkog plana može postojati na mestu na kome se nalazi, a u takvom je stanju da nije opravdano njeno rušenje, takva zgrada se ne može eksproprisati.
Danom pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji kompleksa zemljišta sopstvenik zgrade iz stava 1. ovog člana stiče pravo da koristi zemljište pod zgradom i zemljište koje je potrebno za njenu redovnu upotrebu u okviru jedne građevinske parcele.
Pravo korišćenja zemljišta pod zgradom i zemljišta koje je potrebno za njenu redovnu upotrebu traje dok postoji zgrada na tom zemljištu, a u slučaju prenosa prava svojine na zgradu na novog sopstvenika zgrade prelazi i pravo korišćenja zemljišta.
Sopstvenik stambene zgrade može na tom zemljištu umesto postojeće izgraditi novu zgradu, ako je takva izgradnja u skladu sa detaljnim urbanističkim planom.
Korisnik eksproprijacije kompleksa zemljišta je opština na čijoj se teritoriji taj kompleks nalazi.
Eksproprisano zemljište opština može davati na korišćenje pravnom licu radi izgradnje zgrade i drugih objekata i radi izvođenja drugih radova u skladu sa detaljnim urbanističkim planom.
Opština može, u skladu sa detaljnim urbanističkim planom, davati zemljište na korišćenje i građanima radi izgradnje zgrada na koje oni mogu imati pravo svojine, ako je to zemljište određeno za takvu izgradnju.
Raniji sopstvenik zemljišta eksproprisanog u smislu člana 75. ovog zakona ima pravo prvenstva u dobijanju na korišćenje tog zemljišta radi izgradnje zgrade na koju po zakonu može steći pravo svojine, u granicama jedne građevinske parcele čija je površina potrebna za redovnu upotrebu zgrade, ako se na osnovu detaljnog urbanističkog plana na tom zemljištu može podići takva zgrada (preče pravo gradnje), pod uslovima i na način propisanim u Zakonu o građevinskom zemljištu.
ODUZIMANJE, OGRANIČENJE I PRENOS PRAVA NA NEPOKRETNOSTI U DRUŠTVENOJ SVOJINI (ADMINISTRATIVNI PRENOS)
Prava organizacije udruženog rada i drugog društveno-pravnog lica u pogledu nepokretnosti u društvenoj svojini mogu se rešenjem opštinskog organa uprave nadležnog za imovinsko-pravne poslove oduzeti ili ograničiti i preneti na drugu organizaciju udruženog rada ili drugo društveno-pravno lice samo ako to zahtevaju na osnovu zakona utvrđene potrebe planskog uređenja prostora ili izgradnje objekta od društvenog značaja ili drugi zakonom određeni opšti interes.
Opšti interes za oduzimanje ili ograničenje tih prava utvrđuje se na način koji je zakonom određen za eksproprijaciju nepokretnosti.
Za oduzeta prava u pogledu zemljišta ili drugih prirodnih bogatstava, organizacija udruženog rada, odnosno drugo društveno-pravno lice ima pravo na naknadu samo za rad i sredstva uložena u to zemljište ili drugo prirodno bogatstvo.
Ako su zemljište ili drugo prirodno bogatstvo uslovi rada, organizacija udruženog rada, odnosno drugo društveno-pravno lice, ima pravo na naknadu kojom se obezbeđuje da ti uslovi ne budu pogoršani.
Za oduzeta prava u pogledu zgrada i drugih građevinskih objekata, organizacija, udruženog rada, odnosno drugo društveno-pravno lice, ima pravo na naknadu, i to:
1. u visini koja je potrebna za kupovinu takve zgrade ili objekta, ako su zgrada ili objekat predstavljali uslov rada ili materijalnu osnovu organizacije udruženog rada, odnosno drugog društveno-pravnog lica;
2. u visini tržišne vrednosti, ako su zgrada ili objekat stečeni prenosom uz naknadu, kupovinom ili finansiranjem izgradnje, a nisu predstavljali uslov rada ni materijalnu osnovu organizacije udruženog rada, odnosno drugog društvenog pravnog lica;
3. u visini uloženih sredstava u sticanje i investiciono održavanje, ako su zgrade ili objekat stečeni prenosom ili na osnovu akta nadležnog organa, a nisu predstavljali uslov rada ni materijalnu osnovu organizacije udruženog rada, odnosno drugog društvenog pravnog lica.
Naknada se određuje u novcu, a po sporazumu stranaka i davanjem druge nepokretnosti.
Naknadu iz čl. 81. i 82. ovog zakona, snosi društveno-pravno lice na koje se pravo prenosi.
Na zemljištu u društvenoj svojini mogu se ustanoviti prava službenosti prolaza, prevoza, crpljenja vode, postavljanja objekata za prenos električne energije i druge službenosti u korist društvenih pravnih lica.
Za ustanovljenje službenosti određuje se naknada u iznosu za koji je usled ustanovljenja službenosti smanjena vrednost zemljišta ili zgrada.
Zemljište u društvenoj svojini može se privremeno zauzeti ako je to potrebno i celishodno, radi izgradnje objekata kao i za uređivanje tog zemljišta za takvu izgradnju.
Privremeno zauzimanje može se vršiti u korist društveno-političke zajednice, organizacije udruženog rada, samoupravne interesne zajednice, mesne zajednice, društveno-političke organizacije, zakonom određene društvene organizacije i druge samoupravne organizacije i zajednice.
Za privremeno zauzimanje zemljišta u društvenoj svojini određuje se naknada u visini zakupnine koja se ostvaruje za najbliže slično zemljište.
Naknada iz stava 3. ovog člana ne isključuje pravo na naknadu štete po propisima o odgovornosti za štetu.
Rešenje o ustanovljenju službenosti ili privremenom zauzimanju donosi opštinski organ uprave nadležan za imovinsko-pravne poslove.
Odredbe ovog zakona, kojima se uređuje eksproprijacija nepokretnosti, primenjuju se u slučaju oduzimanja, ograničavanja i prenosa prava na nepokretnostima u društvenoj svojini, ukoliko odredbama čl. 80. do 86. ovog zakona nije drugačije određeno.
ODREDBE SA ELEMENTOM INOSTRANOSTI
Strana fizička i pravna lica koja su uložila sredstva za izgradnju objekata, kroz ulaganja u sopstveno ili mešovito preduzeće, banku, deoničarsko društvo ili drugu finansijsku organizaciju, zadrugu, odnosno druge oblike saradnje, ukoliko dođe do eksproprijacije takvih objekata, imaju u postupku eksproprijacije i postupku određivanja naknade sva prava koja imaju raniji sopstvenici eksproprisanih nepokretnosti po ovom zakonu.
Lica iz stava 1. ovog člana svoja prava i pravne interese ostvaruju neposredno ili preko ovlašćenih organa ili organizacija.
Visina naknade za eksproprisane objekte, licima iz člana 87a ovog zakona, određuje se prema okolnostima u momentu stupanja na snagu odluke o detaljnom urbanističkom planu ili drugom planskom aktu donetom u skladu sa zakonom kojim se utvrđuje opšti interes, odnosno u momentu pravosnažnosti rešenja o utvrđivanju opšteg interesa, izraženo u valuti zemlje iz koje je ulagač.
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Odredbe ovog zakona primenjivaće se u svim predmetima koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Odredbe čl. 1. i 2, član 3. stav 1, čl. 4-16; čl. 17a i 18 i član 19. stav 1. primenjuju se jedinstveno na celoj teritoriji Republike u smislu člana 300. Ustava Socijalističke Republike Srbije.
U postupku eksproprijacije i određivanja naknade svi podnesci i odluke oslobođeni su plaćanja takse.
Nadležni organ opštine vodi evidenciju o eksproprijaciji nepokretnosti za teritoriju opštine.
Sadržinu i način vođenja evidencije o eksproprijaciji nepokretnosti propisuje republički sekretar za finansije.
Zbirne podatke evidencije iz stava 1. ovog člana, za svaka tri meseca, nadležni organ opštine dostavlja Republičkom sekretarijatu za finansije.
Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o eksproprijaciji ("Službeni glasnik SR Srbije", br. 47/77, 6/78 i 27/78).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o eksproprijaciji
("Sl. glasnik SRS", br. 53/87)
Član 3
Odredbe ovog zakona primenjivaće se u svim predmetima određivanja naknade koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 4
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o eksproprijaciji
("Sl. glasnik SRS", br. 22/89)
Član 4
Odredbe ovog zakona primenjivaće se u postupku po predmetima koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 5
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o eksproprijaciji
("Sl. glasnik SRS", br. 15/90)
Član 6
Odredbe ovog zakona primeniće se i u postupku po predmetima koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 7
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o eksproprijaciji
("Sl. glasnik RS", br. 6/90)
Član 17
Odredbe ovog zakona primenjivaće se u postupku po predmetima koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Izuzetno, odredba člana 6. ovog zakona primenjivaće se i u postupku po zahtevu za poništaj pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji, koji je pravosnažno okončan do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 18
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Odredbe čl. 46. i 47. prestale su da važe na osnovu Odluke Saveznog ustavnog suda III U broj 29/94 od 21. novembra 2005. godine objavljene u "Sl. listu SRJ", br. 53/95 od 24. novembra 1995. godine.