ZAKON O KONKORDATU IZMEĐU SRBIJE I SVETE STOLICE U RIMU ("Srpske novine Kraljevine Srbije ", br. 199/14)

U IME PRESVETE TROJICE

Pošto su Njegovo Veličanstvo Petar I Kralj Srbije i Njegova Svetost Papa Pije X, u nameri da zaštite verske interese katolika u Kraljevini Srbiji, odlučili da zaključe jedan konkordat - imenujući u tu svrhu dva punomoćnika, i to:

Njegovo Veličanstvo: Njegovu Preuzvišenost Gospodina Milenka R. Vesnića, svoga izvanrednog poslanika i opunomoćenog Ministra u Francuskoj i u Belgiji i t.d.;

Njegova Svetost: presvetlog i Visokopoštovanog Gospodina Kardinala Rafaela Merry del Val, svoga državnog Sekretara;

Ovi su izmenjali svoja punomoćstva, i našavši ih u potpunom redu saglasili su se u ovom što ide.

Član 1

Rimokatolička apostolska veroispovest vršiće se slobodno i javno u Kraljevini Srbiji.

Član 2

U Kraljevini Srbiji osniva se jedna crkvena pokrajina, koja se sastoji iz Arhiepiskopije Beogradske, sa sedištem u prestonici, čija oblast obuhvata granice Srbije pre ugovora o miru Londonskog i Bukureškog od godine 1913. - i iz sufraganske Skopske Episkopije, sa sedištem u Skoplju, koja obuhvata novooslobođene krajeve - prelazeći iz nadležnosti Verske Propagande u redovno stanje.

Član 3

Arhiepiskop Beogradski i Episkop Skopski, u čiju duhovnu upravu spadaju svi rimokatolici Kraljevine Srbije, zavisiće u crkvenim poslovima neposredno i isključivo od Sv. Stolice.

Član 4

Pre nego bi definitivno imenovala Arhiepiskopa Beogradskog i Episkopa Skopskog, Njegova Svetost će saopštiti Kraljevskoj Vladi ime kandidata, da ova vidi ima li razloga političke ili privatne prirode, koji bi tome naimenovanju stajali na putu.

Član 5

Arhiepiskop Beogradski i Episkop Skopski primaće iz državne blagajne, prvi 12.000 dinara sistematske plate, i 4.000 dinara dodatka, a drugi 10.000 dinara plate, sa pravom na penziju u iznosu ne manjem od državnih činovnika.

Član 6

Službena titula Arhiepiskopa beogradskog i Episkopa Skopskog glasiće: "Presvetli i Visokopoštovani Gospodin".

Član 7

Pre stupanja na svoju dužnost Arhiepiskop Beogradski i Episkop Skopski polagaće u prisustvu jednog vladinog izaslanika zakletvu vernosti ovim rečima: "Zaklinjem se i obećavam pred Bogom i na Sv. Evanđelima da ću biti poslušan i veran Njegovom Veličanstvu Kralju Srbije i da neću imati nikakva dogovora ni prisustvovati kakvom većanju, niti bodriti a ni dopuštati da moje područno sveštenstvo učestvuje u bilo kakvom preduzeću, koje bi išlo na to da remeti državni javni poredak."

Član 8

Arhiepiskop beogradski i Episkop Skopski imaće potpunu slobodu u vršenju crkvene službe i u upravi svojih Episkopija. Oni će moći da vrše sva prava i povlastice koja im njihovo pastirsko zvanje donosi, po redu koji je crkva odobrila: njima su, u dotičnim episkopijama, podložni svi članovi katoličkog sveštenstva u svemu što spada u vršenje svešteničke službe.

Član 9

Arhiepiskop beogradski i Episkop Skopski će, svaki u svojoj episkopiji, ustanovljavati parohije u sporazumu sa Kraljevskom Vladom. Oni će takođe postavljati parohe. Ali kad bi to imali da budu lica što nisu srpski državljani, postupiće u sporazumu sa Kraljevskom Vladom; budu li u pitanju srpski državljani, Episkopi će prethodno potražiti obaveštenja kod nadležnog Ministra, ima li dela ili razloga političke ili građanske prirode koja bi se tome postavljanju protivili.

Član 10

Verska nastava katoličke mladeži stajaće, u svim školama, pod nadzorom Arhiepiskopa i Episkopa, u dotičnim episkopijama. U državnim školama nju će vršiti veroučitelji koje će sporazumno naimenovati nadležni Episkop i Ministar Prosvete i Crkvenih Poslova. Episkopi će moći da zabrane predavanje veronauke, i u državnim školama, onim veroučiteljima koji bi se pokazali nepodesni za to zvanje, saopštavajući takvu svoju zabranu Ministru Prosvete i Crkvenih Poslova, kome će u isto vreme predložiti drugo svešteno lice za popunjavanje dotičnog mesta. Država će plaćati veroučitelje u državnim školama. Za veroučitelje mogu biti postavljeni i parosi. -

Član 11

Da bi se pripremili srpski mladići za rimokatoličke sveštenike, ustanoviće se jedan seminar u prestonici ili u njenoj blizini, koji će sama crkvena vlast urediti i o njemu se starati, dok će Kraljevska Vlada na to odrediti shodnu godišnju pomoć. Nastavni jezik za necrkvene predmete u ovom seminaru biće srpski.

Član 12

Vlada priznaje važnost braka među katolicima i mešovitih brakova zaključenih pred katoličkim sveštenikom po propisima katoličke crkve.

Član 13

Bračne sporove između supružnika katoličke vere, kao i između supružnika iz mešovitih brakova, zaključenih pred rimokatoličkim sveštenikom, - sudiće katolički duhovni sudovi, s izuzetkom rasprava čisto civilnih odnosa.

Član 14

Katolički suprug u mešovitim brakovima zaključenim pred rimokatoličkim sveštenikom, imaće pravo da ugovara da će deca iz tog braka biti vaspitana u katoličkoj veroispovesti.

Član 15

Molitva za Vladaoca: "Gospode spasi Kralja", pevaće se pri božijim službama, prema mesnim prilikama, na srpskom ili na latinskom jeziku.

Član 16

Država priznaje katoličkoj crkvi predstavljenoj svojim legitimnim hijerarhijskim vlastima i redovima, obeležje pravnog lica i sposobnost da vrši sva prava koja joj kao takovoj pripadaju.

Član 17

Crkva može, po propisima građanskoga prava, sticati, držati i sa njima slobodno upravljati, kako pokretna tako i nepokretna dobra, namenjena potrebama same crkve i njenih ustanova u zemlji. Stvari koje ona stiče, kao i njene zadužbine nepovredne su isto tako kao i dobra srpskih građana.

Član 18

Svojina Crkve biće podložna javnim nametima, isto tako kao i svojina srpskih građana, sem zgrada namenjenih službi božijoj, seminara i episkopskih i parohijskih domova, koji će biti oslobođeni od svakog nameta i koji se neće moći upotrebiti ni na šta drugo.

Član 19

Sveštenici i klirici neće biti obavezni da vrše javne službe protivne sveštenom pozivu i životu.

Član 20

Ako bi se u buduće pojavile kakve teškoće u tumačenju odredaba ovog konkordata, ili pitanja koja u njemu slučajno nisu predviđena, Vlada Kraljevine Srbije i Sveta Stolica rešavaće ih zajedničkim sporazumom i u skladu sa kanonskim pravom.

Član 21

Konkordat će stati na snagu čim ga svojim potpisom potvrde Njegovo Veličanstvo Kralj Srbije i Njegova Svetost Papa.

Član 22

Izmena potvrda izvršiće se u Rimu u što kraćem roku.

Rim, 24. juna 1914. god.

R. Kardinal Merry del Val.

Mil. R. Vesnitch.

Br. 71.969.

IZ VATIKANA 24. JUNA 1914.

Dole potpisani Kardinal Državni Sekretar ima čast da u dopunu i kao sastavni deo Konkordata saopšti Njegovoj Preuzvišenosti Gospodinu D-ru Milenku R. Vesniću, izvanrednom poslaniku i opunomoćenom Ministru Srbije ovo što sleduje:

Njegova Svetost pristaje da katolici latinskog obreda Kraljevine Srbije upotrebe u Sv. Liturgiji staroslovenski jezik i glagolska slova u onim parohijama koje će posebice naznačiti na osnovi jezika kojim govore dotični parohijani.

Sem toga Njegova Svetost proteže na te parohije odluku Sv. Kongregacije obreda od 18. decembra 1906. Br. 4196 u koliko se njome uređuje upotreba Rimskog obrednika (pri krštenjima, venčanjima, pogrebima i t.d.) kao i pevanje i čitanje molitava, apostolskih poslanica i Evanđelja na srpskom jeziku.

Obrednik, Evanđelja i molitve o kojima je govor u gornjem stavu - mogu se štampati književnim slovima koja su sada u upotrebi u Srbiji.

Potpisani Kardinal koristi se i ovom prilikom da ponovi Preuzvišenom Gospodinu Ministru izraz svog visokog poštovanja.

R. Kard. Merry del Val.

Preporučujemo Našem Ministru Prosvete i Crkvenih Poslova da ovaj zakon obnaroduje, a svima Našim Ministrima da se o izvršenju njegovom staraju; vlastima pak zapovedamo da po njemu postupaju a svima i svakome da mu se pokoravaju.