PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PROGRAMA MERA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽIVOTINJA ZA 2006. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 38/2006) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se konkretne mere zdravstvene zaštite životinja, rokovi, način sprovođenja tih mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera.
Mere zdravstvene zaštite životinja u 2006. godini vršiće se prema Programu mera zdravstvene zaštite životinja za 2006. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM MERA
ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽIVOTINJA ZA 2006. GODINU
Radi sprečavanja pojave, ranog otkrivanja, širenja, praćenja, suzbijanja ili iskorenjivanja zaraznih bolesti životinja sprovodiće se sledeće mere:
1) imunoprofilaktičke;
2) dijagnostička ispitivanja goveda na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i bolest plavog jezika, dijagnostička ispitivanja ovaca i koza na brucelozu;
3) dijagnostičko ispitivanje na trihinelozu, salmonelozu i tifus živine, influencu ptica, hlamidiozu ptica, infektivnu anemiju konja, leptospirozu, kju-groznicu, bolesti riba i bolesti pčela;
4) dijagnostička ispitivanja kod pobačaja;
5) dijagnostičko ispitivanje u centrima za veštačko osemenjavanje goveda i dijagnostičko ispitivanje priplodnih bikova koji se koriste za prirodno parenje;
6) zoosanitarne i biosigurnosne mere.
Imunoprofilaktičke mere sprovode se vakcinacijom svinja protiv klasične kuge svinja, živine protiv atipične kuge živine, pasa i mačaka protiv besnila, kao i tretiranje pasa protiv uzročnika ehinokokoze.
Klasična kuga svinja sprečavaće se i suzbijati stalnim održavanjem imuniteta protiv klasične kuge svinja u svim gazdinstvima na kojima se drže i uzgajaju svinje tokom cele godine, vakcinacijom svih svinja vakcinom od atenuiranog K-soja virusa, prema uputstvu proizvođača vakcine, i to uz obavezu:
- prve vakcinacije prasadi u starosti od 45 do 60 dana i najkasnije 15 dana pre stavljanja u promet;
- vakcinacije nazimica i krmača najkasnije 15 dana pre svakog pripusta;
- vakcinacije svih nerastova dva puta godišnje u razmaku od šest meseci.
Svinje koje se izvode na zajedničku ispašu kao i divlje svinje u ograđenim odgajalištima moraju biti vakcinisane jedanput godišnje i to najkasnije 15 dana pre puštanja na ispašu.
Obavezno je obeležavanje svih svinja prilikom njihovog vakcinisanja na propisan način.
Zabranjena je ishrana svinja neprokuvanim pomijama i pomijama koje potiču iz zdravstvenih ustanova odnosno međunarodnog transporta. Prokuvane pomije su one koje se termički obrađuju na 90°C najmanje 60 minuta. Zabranjena je ishrana divljih svinja pomijama.
Veterinarska organizacija koja izvrši obeležavanje i vakcinaciju svinja dužna je da o tome vodi propisanu evidenciju.
Ministarstvo nadležno za poslove veterinarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo) će na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa svinja serološkim pregledom krvnih seruma primenom AtELISA metode i to najranije 28 dana posle vakcinacije.
Pravna lica koja se bave lovstvom, lovačka društva i lovna gazdinstva dužna su da u slučaju uginuća ili izlova divljih svinja obaveste nadležnog veterinarskog inspektora koji će radi pregleda na klasičnu kugu svinja obezbediti uzorkovanje, odnosno nadzirati slanje patognomoničnih organa (slezina i limfni čvorovi) u Naučni institut za veterinarstvo Srbije u Beogradu.
Za svaku pojavu klasične kuge svinja obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na klasičnu kugu svinja (imunofluorescencija i AgELISA), nabavku vakcina i sprovođenje vakcinacije, dijagnostičko ispitivanje imunološkog statusa, naknadu štete za ubijene životinje, eutanaziju sa neškodljivim uklanjanjem leševa, dezinfekciju i deratizaciju zaraženog objekta i dvorišta, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
2) Atipična kuga živine (Njukastl bolest)
Živina i pernata divljač u svim oblicima proizvodnje i uzgoja mora se vakcinisati protiv atipične kuge vakcinama proizvedenim od lentogenih sojeva (La-Sota), tako da budu imuni u toku cele godine. Sprovođenje vakcinacije vrši ovlašćena veterinarska organizacija pod nadzorom veterinarske inspekcije.
Naučni ili specijalistički veterinarski instituti sačiniće za vlasnike živine u intenzivnom uzgoju program vakcinacije za svaki turnus živine i dužni su da taj program dostave nadležnoj veterinarskoj inspekciji.
Kod živine namenjene za tov u ekstenzivnim uslovima uzgoja, vakcinacija će se obaviti dvokratno u starosti od jednog dana u inkubatoru raspršivanjem, kao i 14 dana preko vode za piće, raspršivanjem ili okulonazalno prema uputstvu proizvođača.
Kod živine namenjene za proizvodnju konzumnih jaja u ekstenzivnim uslovima uzgoja, vakcinacija će se obaviti četvorokratno: prva vakcinacija će se obaviti u inkubatoru u starosti od jednog dana raspršivanjem, a ostale u starosti od 3, 6 i 12 nedelja.
Živina, pernata divljač i golubovi koji se drže u ekstenzivnim uslovima uzgoja vakcinisaće se dva puta godišnje.
Ministarstvo će na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa živine, pernate divljači i golubova serološkim pregledom krvnih seruma na osnovu programa vakcinacije.
Za svaku pojavu atipične kuge živine obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Obavezna je vakcinacija svih pasa i mačaka starijih od tri meseca.
Lovački psi mogu ići u lov ako su vakcinisani najkasnije 15 dana, a najranije šest meseci pre izvođenja u lov.
Vakcinacija pasa i mačaka obaviće se inaktivisanom vakcinom. Vakcinacija pasa i mačaka atenuiranom vakcinom (HEP soj virusa) može se sprovoditi najkasnije do 1. oktobra 2006. godine.
Sve odstreljene lisice čije se krzno stavlja u promet obavezno je dijagnostički pregledati na besnilo.
Pravna lica koja se bave lovstvom, lovačka društva i lovna gazdinstva obavezna su da u slučaju uginuća ili izlova lisica obaveste nadležnog veterinarskog inspektora koji će radi pregleda na besnilo obezbediti odnosno organizovati uzimanje i slanje uzoraka materijala u Naučni institut za veterinarstvo Srbije u Beogradu ili Pasterov Zavod u Novom Sadu.
U skladu sa epizootiološkom situacijom, a na osnovu posebnih programa Ministarstvo može sprovoditi vakcinaciju i drugih životinja na propisan način, kao i vakcinaciju prijemčivih divljih životinja oralnom vakcinom.
Vlasnici životinja koje se drže na ispaši moraju onemogućiti kontakt divljih i domaćih životinja.
Ministarstvo može na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa pasa i mačaka serološkim pregledom krvnih seruma u ovlašćenoj laboratoriji.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na besnilo obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.
Dehelmintizacija pasa i mačaka starijih od tri meseca protiv pseće pantljičare Echinococcus granulosus obaviće se sredstvom koje pouzdano ubija zrele i nezrele oblike pantljičare prilikom izvođenja vakcinacije pasa protiv besnila. Radi sprečavanja širenja jaja pantljičare u okolinu, obavezno je najmanje 48 časova posle tretiranja pasa, njihov izmet učiniti neškodljivim.
Pravna i fizička lica koja se bave klanjem životinja za javnu potrošnju, kao i vlasnici koji kolju životinje za sopstvene potrebe, moraju promenjene organe učiniti neškodljivim prokuvavanjem, spaljivanjem ili preradom u kafilerijama. Neškodljivo uklanjanje mora biti pod nadzorom veterinarske inspekcije.
Veterinarski inspektor u klanici vodi evidenciju o svakom utvrđenom slučaju ehinokokoze i o tome obaveštava veterinarskog inspektora u mestu porekla životinje.
2. DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA GOVEDA NA BRUCELOZU, TUBERKULOZU, ENZOOTSKU LEUKOZU GOVEDA I BOLEST PLAVOG JEZIKA, DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA OVACA I KOZA NA BRUCELOZU
Dijagnostička ispitivanja goveda na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i bolest plavog jezika obaviće se u periodu jun - novembar. Dijagnostička ispitivanja ovaca
i koza na brucelozu obaviće se u periodu maj – novembar.
Životinje čije se mleko i proizvodi od mleka stavljaju u promet moraju prethodno biti dijagnostički pregledani na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i infektivno zapaljenje vimena sa negativnim rezultatom.
Za svaki pozitivan nalaz navedenih zaraznih bolesti obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Za dijagnostička ispitivanja na brucelozu goveda, ovaca i koza, tuberkulozu i enzootsku lukozu goveda koja su predviđena ovim programom, nabavku dijagnostikuma za navedena ispitivanja, naknada štete za ubijene odnosno zaklane životinje, za ubijanje na human način i neškodljivo uklanjanje leševa i dezinfekciju zaraženog objekta i dvorišta sredstva se obezbeđuju u budžetu Republike Srbije.
Dijagnostičko ispitivanje goveda, osim mužjaka namenjenih za tov, vršiće se kod svih životinja starijih od 12 meseci, a dijagnostičko ispitivanje ovaca i koza vršiće se kod svih životinja starijih od šest meseci u cilju ranog otkrivanja bruceloze i utvrđivanja i održavanja statusa gazdinstva goveda, ovaca ili koza slobodnog od bruceloze.
Nadležni naučni i specijalistički veterinarski instituti vrše dijagnostička ispitivanja krvnih seruma goveda, ovaca i koza primenom brze metode (brza serumska aglutinacija), a u slučaju pozitivnog rezultata primenom i potvdne serološke metode (indirektna ELISA).
U slučaju dobijanja pozitivnog rezultata, vrši se ponovno uzorkovanje krvi uz prisustvo veterinarskog inspektora i epizootiologa iz nadležnog veterinarskog instituta i slanje uzorka Naučnom institutu za veterinarstvo Srbije u Beogradu ili Fakultetu veterinarske medicine u Beogradu – Katedra za mikrobiologiju gde će se primenom potvrdne serološke metode (spora serumska aglutinacija, RVK i kompetitivna ELISA) ispitati prisustvo specifičnih antitela protiv brucela vrste.
Nadležni instituti su dužni da u roku od pet dana dostave rezultate ispitivanja veterinarskom inspektoru i Ministarstvu ukoliko se utvrdi pozitivan rezultat.
Fakultet veterinarske medicine, naučni i specijalistički veterinarski instituti dužni su da uzorke seruma čuvaju najmanje jednu godinu.
Metode i tehnike koje se koriste u laboratorijskoj dijagnostici bruceloze goveda, ovaca, koza i svinja, njihova standardizacija i tumačenje rezultata moraju biti usaglašene sa poslednjim izdanjem OIE Manual of Standards for Diagnostic Tests and Vaccines.
Svi antigeni koji se koriste za dijagnostiku bruceloze primenom metoda brza serumska aglutinacija, spora serumska aglutinacija i reakcija vezivanja komplementa moraju biti pripremljeni od soja Brucella abortus biovar 1, Weybridge, soj 99 ili USDA soj 1119-3.
Standardni referentni serum za brzu serumsku aglutinaciju (RBT), sporu serumsku aglutinaciju i reakciju vezivanja komplementa je OIE međunarodni referentni standardni serum (OIEISS, ISAbS).
Ovce, koze i goveda kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem potvrđena bruceloza, najkasnije u roku od sedam dana, uz prisustvo veterinarskog inspektora ubijaju se na human način, a leševi neškodljivo uklanjaju na propisan način.
U gazdinstvu u kome je raširenost bolesti 10% i više od ukupnog broja životinja iste vrste, goveda, ovce i koze kod kojih nije potvrđeno prisustvo antitela protiv brucela vrste upućuju se na klanje.
U gazdinstvu u kome je raširenost bolesti manja od 10% ukupnog broja prijemčivih životinja iste vrste, posle 30 dana od ubijanja obolelih goveda, ovaca i koza vrši se ponovno uzorkovanje krvi i dijagnostičko ispitivanje primenom istih metoda. Ukoliko se potvrdi najmanje jedna obolela životinja, posle ubijanja obolelih životinja, preostale se upućuju na klanje.
U slučaju da serološki negativne životinje iz zaraženog dvorišta nije moguće uputiti na klanje Ministarstvo može odobriti njihovo ubijanje na human način.
Svi rasplodni ovnovi se pre puštanja u promet obavezno moraju ispitati na infekciju sa B. ovis (Epididimitis ovaca).
Radi ranog otkrivanja tuberkuloze i utvrđivanja statusa gazdinstva goveda slobodnog od tuberkuloze, vršiće se dijagnostičko ispitivanje na tuberkulozu kod svih goveda starijih od šest nedelja primenom testa intrakutane tuberkulinizacije.
Test intrakutane tuberkulinizacije sastoji se iz:
1) intradermalnog testa (tuberkulinizacija) koji se izvodi jednokratnom aplikacijom goveđeg (Mycobacterium bovis) tuberkulina PPD (purifikovani proteinski derivat);
2) intradermalnog komparativnog testa (retuberkulinizacija) koji se izvodi aplikacijom goveđeg tuberkulina i aplikacijom avijarnog tuberkulina koje se vrše jedna za drugom sa različitih strana tela životinje.
Doza tuberkulina koja se aplikuje životinji mora biti veća od 2000 internacionalnih jedinica (I.J.) goveđeg (Mycobacterium bovis) tuberkulina i veća od 2000 I.J. avijarnog (Mycobacterium avium) tuberkulina.
Zapremina tuberkulina koji se aplikuje intradermalno iznosi najviše 0,2 ml.
Tuberkulinizacija se izvodi intradermalnom aplikacijom goveđeg tuberkulina u kožu vrata sa leve strane životinje na prelazu iz prednje u srednju trećinu vrata. Ukoliko se aplikuju i goveđi avijarni tuberkulin, najbolje je da se svaki od njih aplikuje sa različite strane tela životinje, goveđi sa leve, a avijarni sa desne strane.
Mesto na kome će se izvršiti aplikacija mora biti očišćeno i ošišano posle čega se vrši merenje kožnog nabora i upisivanje izmerene vrednosti u evidenciju. Odmah posle toga se aplikuje tuberkulin na način koji obezbeđuje njegovu intradermalnu distribuciju.
Očitavanje reakcije vršiće se posle 72 (+/- 4) sata. Tumačenje rezultata vrši se kliničkim pregledom životinje i merenjem zadebljanja na koži na mestu gde je izvršena aplikacija tuberkulina.
1) Negativna reakcija - ukoliko ne postoji zadebljanje ili je ono manje od 2 mm u prečniku, a životinja ne ispoljava kliničke znake kao što su difuzni otok, eksudacija, nekroza, bol ili zapaljenje limfnih kanala u području aplikacije ili limfnog čvora.
2) Sumnjiva reakcija - bez kliničkih simptoma iz tačke 1) ovog stava ali uz zadebljanje na mestu inokulacije tuberkulina veličine 2 mm do 4 mm.
3) Pozitivna reakcija - ukoliko se utvrdi zadebljanje veće od 4 mm ili životinja pokazuje simptome pomenute u tački 1) ovog stava.
Sve životinje koje su reagovale sumnjivo prilikom izvođenja tuberkulinizacije moraju biti podvrgnute intradermalnom komparativnom testu (retuberkulinizaciji) pod nadzorom nadležnog veterinarskog inspektora i epizootiologa iz instituta posle najmanje 42 dana. Ukoliko posle ponovljenog testiranja nemaju negativnu reakciju, smatraju se pozitivnim na tuberkulinizaciju.
Sve životinje koje su reagovale pozitivno prilikom izvođenja tuberkulinizacije moraju biti podvrgnute retuberkulinizaciji (intradermalnom komparativnom testu), kada se istovremeno vrši tuberkulinizacija primenom i goveđeg i avijarnog tuberkulina.
1) Pozitivni intradermalni komparativni test je onaj kod kojeg je zadebljanje na koži gde je aplikovan goveđi tuberkulin veće za 4 mm od mesta gde se aplikuje avijarni tuberkulin ili gde se uočava prisustvo kliničkih simptoma.
2) Sumnjiva reakcija je ona gde je zadebljanje na mestu aplikacije goveđeg tuberkulina veće za 1 mm do 4 mm od mesta gde je aplikovan avijarni tuberkulin uz odsustvo kliničkih simptoma.
3) Negativna reakcija je ona gde je utvrđena negativna bovina reakcija ili pozitivna ili sumnjiva bovina reakcija ali koja je jednaka ili manja od pozitivne ili sumnjive avijarne reakcije uz odsustvo kliničkih simptoma u oba slučaja.
Životinje sa sumnjivim intradermalnim komparativnim testom moraju se podvrgnuti još jednom testu posle perioda od najmanje 42 dana. Životinje koje nisu reagovale negativno (koje su reagovale sumnjivo ili pozitivno) prilikom očitavanja tog ponovljenog komparativnog tuberkulinskog testa smatraju se pozitivnim na tuberkulinizaciju.
Radi utvrđivanja što većeg broja obolelih ili inficiranih životinja u zapatu, epizootiološkoj jedinici ili području, Ministarstvo može pored tuberkulinskog testa primeniti korišćenje gama-interferon testa na način koji je propisan u poslednjem izdanju OIE Manual of Standards for Diagnostic Tests and Vaccines.
Tuberkulin PPD koji se koristi za izvođenje testa intrakutane tuberkulinizacije mora biti pripremljen od toplotom tretirane i lizirane kulture Mycobacterium bovis (goveđi tuberkulin PPD), odnosno Mycobacterium avium (avijarni tuberkulin PPD).
Životinje kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem utvrđena tuberkuloza nadležni veterinarski inspektor u najkraćem roku upućuje na klanje, odnosno neškodljivo uništenje. Šest meseci posle uklanjanja životinja koje su reagovale pozitivno izvršiće se ponovno ispitivanje svih goveda na tuberkulozu.
Sva zaklana goveda moraju da se pregledaju na prisustvo pato-anatomskih lezija karakterističnih za tuberkulozu. Ukoliko se posle klanja ustanovi prisustvo takvih promena, one moraju da se pošalju u ovlašćenu laboratoriju radi bakterioloških ispitivanja na prisustvo uzročnika tuberkuloze.
Veterinarski inspektor u klanici mora da vodi posebnu evidenciju o svakom utvrđenom slučaju tuberkuloze goveda, svinja i živine i da o nalazu obavesti nadležnog veterinarskog inspektora u mestu porekla tuberkulozne životinje.
Radi ranog otkrivanja enzootske leukoze goveda i uspostavljanja statusa gazdinstva slobodnog na ovu bolest izvršiće se dijagnostičko ispitivanje svih goveda starijih od 24 meseca na celoj teritoriji Republike Srbije.
Dijagnostička ispitivanja izvršiće se primenom ELISA testa na grupnim uzorcima od pet životinja. Ako se u grupnom uzorku ustanovi pozitivna reakcija, izvršiće se i pojedinačno ispitivanje uzoraka krvnih seruma.
Ako se utvrdi prisustvo pozitivnih životinja izvršiće se dijagnostička ispitivanja u gazdinstvu svih goveda starijih od šest meseci uz obavezno sprovođenje epozootiološke ankete.
Životinje kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem utvrđena enzootska leukoza nadležni veterinarski inspektor upućuje na klanje, odnosno neškodljivo uklanjanje.
Sva zaklana goveda moraju biti pregledana na liniji klanja od strane veterinarskog inspektora koji će sve tumore sumnjive na lymphosarcoma poslati Naučnom institutu za veterinarstvo Srbije u Beogradu ili Fakultetu veterinarske medicine – Katedra za patološku morfologiju u Beogradu, radi daljih dijagnostičkih ispitivanja.
Veterinarski inspektor u klanici mora da vodi posebnu evidenciju o svakom utvrđenom slučaju tumora i da o pozitivnom nalazu obavesti nadležnog veterinarskog inspektora u mestu porekla leukozne životinje.
Nadležni veterinarski inspektor u mestu porekla leukozne životinje mora izvršiti nadzor nad dijagnostičkim ispitivanjima na leukozu svih prijemčivih životinja u dvorištu.
Životinje čije se mleko i proizvodi od mleka stavljaju u promet i priplodne životinje moraju prethodno biti dijagnostički ispitani na enzootsku leukozu.
Dijagnostička ispitivanja na bolest plavog jezika sprovodiće se u toku cele godine na osnovu posebnog projekta zdravstvene zaštite odobrenog i finansiranog od strane Ministarstva.
5) Infektivno zapaljenje vimena
Pre stavljanja mleka i proizvoda od mleka u promet za javnu potrošnju, proizvođači su dužni da podvrgnu svaku muznu kravu, ovcu i kozu pregledu na poremećaj sekrecije vimena dva puta godišnje u razmaku od šest meseci primenom brze metode (Kalifornija mastitis test).
Mleko krava, ovaca i koza sa poremećenom sekrecijom vimena mora se bakteriološki ispitati u nadležnom naučnom ili specijalističkom veterinarskom institutu.
3. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE NA TRIHINELOZU, SALMONELOZU I TIFUS ŽIVINE, INFLUENCU PTICA, HLAMIDIOZU PTICA, INFEKTIVNU ANEMIJU KONJA, LEPTOSPIROZU, KJU-GROZNICU, BOLESTI RIBA I BOLESTI PČELA
Dijagnostičko ispitivanje na trihinelozu, salmonelozu i tifus živine, influencu ptica, hlamidiozu ptica, infektivnu anemiju konja, leptospirozu, kju-groznicu, bolesti riba i bolesti pčela obavljaće se tokom cele godine.
Dijagnostički pregled na prisustvo larve Trichinella spiralis vršiće se metodom kompresije ili veštačke digestije u uzorcima mesa svih zaklanih svinja i konja čiji su vlasnici fizička lica i koji kolju za sopstvene potrebe, kao i kod svih odstreljenih divljih svinja.
Prilikom klanja svinja za sopstvene potrebe vlasnik ili držalac životinja mora, uz propisani uzorak mesa za pregled na trihinelozu dostaviti veterinarskoj organizaciji, koja vrši pregled i ušnu markicu zaklane životinje radi brisanja iz evidencije.
Obavezna je sistematska deratizacija zaraženog područja i neškodljivo uklanjanje leševa glodara, kao i planska deratizacija svih objekata u kojima se drže i uzgajaju životinje.
Plan deratizacije donosi nadležni naučni ili veterinarski specijalistički institut na osnovu analize epizootiološke situacije za svoje područje, uz saglasnost Ministarstva.
Sistematsku deratizaciju zaraženog područja vrše veterinarske organizacije koje imaju ovlašćenje Ministarstva za obavljanje poslova po Programu mera i ispunjavaju propisane uslove za vršenje dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije.
Troškovi nabavke mamaka za sprovođenje sistematske deratizacije na zaraženim područjima padaju na teret budžeta Republike Srbije.
2) Salmoneloza-puloroza živine (Salmonella pullorum), tifus živine (S. gallinarum) i infekcije živine sa S. enteritidis, S. typhimurium i S. arizonae
Konzumna i priplodna jaja mogu se staviti u promet ili u inkubatore samo ukoliko potiču iz registrovanih gazdinstava na kojima se nalaze jata živine koja su slobodna od salmoneloze. Uzorke za laboratorijska ispitivanja može dostaviti samo ovlašćeni veterinarski inspektor, a laboratorijski nalaz ne sme biti stariji od 30 dana.
Obavezno je laboratorijsko ispitivanje (bakteriološko odnosno serološko) svih jata živine i ptica čiji se proizvodi koriste za javnu potrošnju. Slanje uzoraka iz ovih objekata mora biti pod nadzorom veterinarskog inspektora. Veličina uzorka data je u tabelama, i to:
Tabela broj 1 Živina u uzgoju i za proizvodnju rasplodnih jaja
Tabela broj 2 Živina u uzgoju i za proizvodnju konzumnih jaja
Tabela broj 3 Živina za tov
Tabela broj 4 Proizvodnja u inkubatorima
Jato živine koje je namenjeno klanju mora (isključivo životinje iste vrste i starosti koje potiču iz istog objekta) biti slobodno od S. gallinarum, S. pullorum, S. enteritidis, S. typhimurium i S. arizonae, a što će biti potvrđeno laboratorijskim nalazom ovlašćenog naučnog, odnosno specijalističkog veterinarskog instituta, koji ne sme biti stariji od 15 dana.
Fabrike i mešaone stočne hrane dužne su da dostavljaju na bakteriološki pregled u nadležni veterinarski specijalistički institut uzorke svih komponenti hrane životinjskog porekla pre pripremanja krmnih smeša, a jednom mesečno uzorke svih gotovih smeša.
Uzimanje uzoraka poreklom od živine, domaćih i divljih ptica i dijagnostička ispitivanja na influencu ptica vršiće se na osnovu posebnog programa zdravstvene zaštite koji je finansiran od strane Ministarstva.
Sva matična jata i gazdinstva na kojima se drže i uzgajaju i na kojima se obavlja promet egzotičnih, ukrasnih i sobnih ptica i golubova moraju biti registrovana u Ministarstvu, a ptice koje potiču iz ovih objekata, a namenjeni su za rasplod, prodaju, izložbe i slično moraju biti slobodne od hlamidioze.
Laboratorijska ispitivanja na hlamidiozu ptica vršiće se u Veterinarskom specijalističkom institutu "Kraljevo" iz Kraljeva pri čemu laboratorijski nalaz za ptice u prometu ne sme biti stariji od 60 dana.
Radi otkrivanja, praćenja i suzbijanja infektivne anemije konja sprovodiće se dijagnostičko ispitivanje Coggins testom (agar gel imunodifuzionim testom):
1) u priplodnim i sportskim ergelama, šumskim i drugim radilištima kod svih konja starijih od godinu dana;
2) pre dovođenja konja na ergele, radilišta, hipodrome, sajmove, izložbe, smotre, sportska takmičenja i opasivanje, s tim što serološki pregled ne sme biti stariji od tri meseca;
3) kod konja koji se drže radi proizvodnje bioloških preparata svakih šest meseci;
4) kod kobila pre pripusta;
5) kod stavljanja kopitara u promet.
Kada držalac konja prodaje ili na drugi način otuđuje konje potvrda o izvršenom pregledu na infektivnu anemiju konja ne sme biti starija od 30 dana.
Radi otkrivanja, praćenja i suzbijanja leptospiroze vršiće se dijagnostička ispitivanja primenom metode mikroskopska aglutinacija (MAT):
1) kod bikova, nerastova, ovnova, jarčeva i pastuva koji služe za prirodni pripust i proizvodnju semena za veštačko osemenjavanje serološki sve pretražuje na leptospirozu dva puta godišnje;
2) kod izlovljenih divljih svinja 10% od izlova.
U slučaju nepovoljne epizootiološke situacije na osnovu posebnog programa Ministarstva, a na predlog nadležnog veterinarskog instituta može se vršiti ispitivanje i drugih vrsta i kategorija životinja.
Ispitivanja na Kju-groznicu u slučaju nepovoljne epizootiološke situacije na osnovu posebnog programa Ministarstva, a na predlog nadležnog veterinarskog instituta mogu se vršiti i kod drugih vrsta i kategorija životinja.
Izvršiće se registracija svih odgajilišta riba, uključujući i ona za sportski ribolov na kojima se mora obezbediti stalni veterinarski nadzor sa redovnim kliničkim pregledom ribe i laboratorijskim analizama.
U odgajalištima (ribnjacima) šarana sprovodi se laboratorijska kontrola zdravstvenog stanja riba (eritrodermatitisa, prolećne viremije i zapaljenja ribljeg mehura šarana).
U odgajalištima (ribnjacima) pastrmki obavljaće se:
1) u septembru klinički, a u slučaju potrebe i laboratorijski pregled mlađi na vrtičavost pastrmki;
2) u decembru virusološki pregled mlađi i matičnih zapata na zaraznu nekrozu gušterače pastrmki;
3) virusološki pregled kod postavljene sumnje, a u decembru na virusnu hemoragičnu septikemiju pastrmki;
4) laboratorijski pregled uzoraka pastrmki na renobakteriozu i jersiniozu (bolest crvenih usta pastrmki).
U promet mogu da se stave samo zdrave pčelinje zajednice, odnosno one koje potiču sa registrovanih gazdinstava i kod kojih su sprovedene predviđene mere i to:
a) Američka kuga pčelinjeg legla
Na gazdinstvima u kojima je u 2005. godini utvrđena američka kuga, u aprilu 2006. godine moraju se klinički pregledati sve pčelinje zajednice, kao i one koje se nalaze u krugu prečnika tri kilometara od zaraženog pčelinjaka.
Na gazdinstvima za uzgoj i prodaju matica, koja moraju biti registrovana u Ministarstvu, izvršiće se klinički pregled svih pčelinjih zajednica. Iz pčelinjih društava pčele koje su sumnjive na bolest, veterinarski inspektor će naložiti dostavljanje uzoraka u laboratoriju na pregled na američku kugu pčelinjeg legla. Svaka sumnja se mora potvrditi laboratorijskim analizama sa procenom starosti procesa.
Na pregled se dostavlja komad saća sa poklopljenim leglom veličine 10x10 na kome su znaci bolesti dobro vidljivi i u odgovarajućoj ambalaži.
Sredstva za naknadu štete koja je nastala uništavanjem košnica posle dijagnostikovanja kuge pčela obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije, ako patološki proces nije stariji od dva meseca.
Prilikom otvaranja pčelinjih zajednica u proleće zimske gubitke uginulih pčela dostaviti na laboratorijski pregled nadležnom naučnom ili specijalističkom veterinarskom institutu. Materijal za pregled dostavlja nadležna veterinarska služba pod nadzorom veterinarske inspekcije.
U toku sezone uzgoja i prometa matica iz svih pčelinjih zajednica, nadležni veterinarski inspektor naložiće uzorkovanje pčela i njihovo slanje na laboratorijska ispitivanja.
Dijagnostički pregled na svim pčelinjacima vršiće se na varoozu, a po potrebi i preventivno tretiranje pčelinjih zajednica i to pet pčelinjih zajednica na pčelinjacima koji imaju do 50 zajednica, odnosno tretiranje 10% pčelinjih zajednica na gazdinstvima koja imaju više od 50 zajednica.
Dijagnostičko ispitivanje obavljaće se u veterinarsko specijalističkim institutima na materijalima dostavljenim isključivo preko nadležne veterinarske službe pod nadzorom veterinarske inspekcije.
Na svim pčelinjacima će se izvršiti pregled podloške na uzročnika tropileloze (Tropilaelaps spp.) i to u vreme dijagnostičkog tretiranja protiv varooze.
Na svim pčelinjacima će se izvršiti pregled pčelinjih društava na etinozu (Aethina tumida) i to u vreme dijagnostičkog tretiranja protiv varooze.
4. DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA KOD POBAČAJA
Vlasnik, odnosno držalac životinje dužan je da prijavi svaki slučaj pobačaja kod krava, junica, ovaca, koza, krmača, nazimica i kobila, veterinarskoj organizaciji.
Organizovanje, uzimanje i slanje materijala (pobačeni fetus, plodove ovojnice i dr.) u nadležni naučni ili specijalistički institut vrši veterinarska organizacija uz prisustvo veterinarskog inspektora, koji će uzorak proslediti Naučnom institutu za veterinarstvo "Novi Sad" iz Novog Sada, radi utvrđivanja uzroka pobačaja.
5. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE U CENTRIMA ZA VEŠTAČKO OSEMENJAVANJE GOVEDA I DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE PRIPLODNIH BIKOVA KOJI SE KORISTE ZA PRIRODNO PARENJE
Dijagnostičkom ispitivanju u centrima za veštačko osemenjavanje goveda i dijagnostičkom ispitivanju priplodnih bikova koji se koriste za prirodno parenje podležu sve priplodne životinje dva puta godišnje na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda, kampilobakteriozu, trihomonijazu, infektivni bovini rinotraheitis/infektivni pustulozni vulvovaginitis i leptospirozu.
Pored ispitivanja na prisustvo specifičnih antitela u uzorcima krvnih seruma priplodnih životinja na brucelozu, leukozu, infektivni bovini rinotraheitis/infektivni pustulozni vulvovaginitis i leptospirozu moraju se izvršiti virusološka ispitivanja semena i to na svakih šest meseci na goveđu virusnu dijareju i na svaka tri meseca na infektivni bovini rinotraheitis/infektivni pustulozni vulvovaginitis i mikrobiološka ispitivanja ispirka prepucijuma bikova na Campylobacter fetus subsp.venerealis i Trichomonas fetus na svakih šest meseci.
Dijagnostička ispitivanja na brucelozu, tuberkulozu i enzootsku leukozu goveda finansiraće se iz budžeta Republike Srbije.
6. ZOOSANITARNE I BIOSIGURNOSNE MERE
U cilju sprečavanja pojave, širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zaraznih bolesti životinja i zoonoza i zaštite životne sredine sprovodiće se deratizacija gazdinstava i objekata za klanje životinja i preradu, proizvodnju i skladištenje namirnica životinjskog porekla, objekata za proizvodnju i skladištenje stočne hrane i drugih objekata.
Vlasnici i držaoci životinja su dužni da se staraju o zdravlju i dobrobiti životinja i da preduzimaju zoosanitarne i biosigurnosne mere na gazdinstvu.
Zabranjen je lov na divlje svinje odnosno pernatu divljač i učestvovanje u bilo kojim poslovima sa živim, ulovljenim ili uginulim divljim svinjama odnosno pernatom divljači za radnike koji rade na gazdinstvu na kome se uzgajaju svinje odnosno živina.
7. PLAN SPROVOĐENJA IMUNOPROFILAKTIČIH MERA I DIJAGNOSTIČKIH ISPITIVANJA
Plan sprovođenja imunoprofilaktičkih mera i dijagnostičkih ispitivanja donosi veterinarska organizacija, odnosno veterinarska služba koja sprovodi Program mera uz saglasnost veterinarskog inspektora.
Obeležavanje, tuberkulinizacija, vakcinacija i dehelmintizacija životinja, ispitivanje na infektivno zapaljenje vimena, uzimanje materijala za dijagnostička ispitivanja, vršiće veterinarska organizacija, odnosno veterinarska služba za obavljanje poslova po Programu mera.
Dijagnostička ispitivanja obavljaće naučni i specijalistički veterinarski instituti, Pasterov Zavod u Novom Sadu i Fakultet veterinarske medicine.
Naučni, odnosno veterinarski instituti vršiće distribuciju veterinarskih lekova i medicinskih sredstava za sprovođenje Programa mera, a po raspodeli Ministarstva.
Veterinarske organizacije i nadležni naučni odnosno specijalistički veterinarski instituti dužni su da vode evidenciju o poslovima po Programu mera, a izveštaje o sprovedenim merama dostave Ministarstvu najkasnije do 15 u tekućem mesecu za prethodni mesec.
Promet živih životinja dozvoljen je samo ukoliko su obeležene na propisan način, ukoliko promet vrši od Ministarstva ovlašćeno lice, ukoliko potiču i ukoliko se prevoze u registrovano gazdinstvo, na registrovanim stočnim pijacama, dogonima i drugim otkupnim mestima koja su pod stalnom veterinarskom kontrolom.
Životinje i proizvodi životinjskog porekla mogu da se stave u promet samo ako su sve mere utvrđene Programom mera izvršene i ako su životinje obeležene na propisan način.
ŽIVINA U UZGOJU I ZA PROIZVODNJU RASPLODNIH JAJA
Kategorija/ |
Mesto |
Uzorak |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
jednodnevni pilići (do 72 sata nakon leženja) |
iz objekta za uzgoj |
transportni podlošci i pilića |
10 transportnih podložaka i 20 pilića |
odmah po isporuci |
|
1 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
pilići |
20 |
1x |
|
3 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
pilići |
10 pilića |
1x |
|
4 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
8 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
16 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
21 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
Veličina jata |
broj uzoraka |
1x mesečno |
1-24 |
Jednak broju živine |
||||
25-29 |
20 |
||||
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
Od 5001-10000 |
90 |
1x mesečno |
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
preko 10000 |
120 |
1x mesečno |
* (1 uzorak predstavlja 12 složenih pojedinačnih fecesa)
ŽIVINA U UZGOJU I ZA PROIZVODNJU KONZUMNIH JAJA
Kategorija/ |
Mesto |
Uzorak |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
jednodnevni pilići (do 72 sati starosti) |
iz objekta za uzgoj |
transportni podlošci i pilići |
10 transportnih podložaka i 20 pilića |
odmah po isporuci |
|
3 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
12 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
Od 25 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
krv i jaja |
Broj jedinki |
Uzorak |
1 x mesečno za jata sa više 4 x godišnje u jatima sa manje |
|
|
|
Od 500-5000 |
60 |
1 x mesečno |
ŽIVINA ZA TOV
Kategorija/ |
Mesto |
Uzorak |
Broj jedinki |
Broj uzoraka |
Učestalost |
živina u tovu |
objekat za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
1-24 |
Jednak broju živine u jatu |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|
|
|
Od 500-5000 |
60 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|
|
|
Od 5001-10.000 |
90 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|
|
|
Više od 10.001 |
120 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
PROIZVODNJA U INKUBATORIMA
Kategorija/ |
Mesto |
Uzorak |
Veličina jata |
Broj uzoraka |
Učestalost |
jata živine čija se jaja inkubiraju u inkubatoru kapaciteta manjeg od 1000 jaja |
objekat za uzgoj živine |
zbirni uzorak fecesa |
1-24 |
Jednak broju |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
jata živine čija se jaja inkubiraju u inkubatoru kapaciteta većeg od 1000 jaja |
inkubator |
mekonijum |
1 zbirni uzorak mekonijuma (zbirni uzorak - od 250 pilića) |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
|
ili |
|||||
neizleženo pile u ljusci ili jednodnevno pile |
50 |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
|||
jata koja imaju manje od 250 komada živine a inkubiraju se u inkubatoru kapaciteta većeg od 1000 jaja |
inkubator |
mekonijum |
1 zbirni uzorak mekonijuma (zbirni uzorak - od 250 pilića) |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
|
ili |
|||||
neizleženo pile u ljusci ili jednodnevno pile |
50 |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
|||