PRAVILNIKO ODRŽAVANJU, OBNOVI I IZMENAMA NA VAZDUHOPLOVU I VAZDUHOPLOVNOM PROIZVODU, KAO I TEHNIČKOJ KONTROLI I KONTROLI KVALITETA OBAVLJENIH RADOVA (YU JAR-145)("Sl. glasnik RS", br. 41/2006) |
Ovim pravilnikom propisuju se postupak i uslovi pod kojima se moraju obavljati pregledi i provere, opravke, zamene i preventivno održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda (u daljem tekstu: održavanje), obnova i izmena na vazduhoplovu i vazduhoplovnom proizvodu, kao i tehnička kontrola i kontrola kvaliteta obavljenih radova.
Ovim pravilnikom propisuju se uslovi koje mora da ispuni pravno lice za održavanje, obnovu, izmenu i tehničku kontrolu održavanja vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda, izradu tehničko-tehnološke dokumentacije i operativno-tehnoloških postupaka (u daljem tekstu: organizacija za održavanje).
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
JAA: Zajedničke evropske vazduhoplovne vlasti (Joint Aviation Authorities);
JAR-145: Propis JAA pod nazivom JAR-145 Approved Maintenance Organizations (JAR-145 Ovlašćene organizacije za održavanje);
MOE: Priručnik organizacije za održavanje (Maintenance Organisation Exposition), u daljem tekstu: MOE.
Zahtev za izdavanje Uverenja o osposobljenosti organizacije za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda
Zahtev za izdavanje Uverenja o osposobljenosti za održavanje vazduhoplova i/ili vazduhoplovnog proizvoda mogu podneti:
1) Organizacija za održavanje vazduhoplova, dela ili uređaja vazduhoplova;
2) Prevozilac - operator vazduhoplova sa važećim Uverenjem o osposobljenosti za obavljanje javnog aviotransporta (AOC);
3) Proizvođač vazduhoplova.
Zahtev za izdavanje Uverenja o osposobljenosti za održavanje vazduhoplova i/ili vazduhoplovnog proizvoda podnosi se Direktoratu civilnog vazduhoplovstva države Srbije i države Crne Gore (u daljem tekstu: Direktorat civilnog vazduhoplovstva) na obrascu YU-JAA-Obrazac 2 (JAA Form Two: Application for initial grant/renewal/variation).
Izgled i sadržaj Obrasca iz stava 2. ovoga člana dat je u Prilogu 7 ovoga pravilnika.
Zahtevu se mora priložiti MOE (u dva primerka) i svi dokumenti koji iz njega proizlaze prema Prilogu 4 ovog pravilnika.
Uslovi koje mora da ispuni organizacija za održavanje
Organizacija za održavanje mora posedovati, raspolagati, utvrditi, održavati i sprovoditi:
a) MOE;
b) sistem nadzora kvaliteta;
c) osoblje;
d) radni prostor;
e) tehničke i tehnološke priručnike i podatke za održavanje;
f) opremu, alat i materijal za održavanje;
g) vođenje evidencije o postupcima održavanja.
Ako organizacija za održavanje obavlja poslove za prevozioca koji svoju delatnost obavlja isključivo na području Srbije i Crne Gore, tada MOE mora biti napisan na srpskom jeziku, a ako je prevozilac uključen u međunarodni saobraćaj, tada MOE mora biti napisan i na jeziku koji je prihvatljiv za prevozioca.
Prevozilac koji poseduje Uverenje o osposobljenosti za obavljanje javnog aviotransporta (AOC) može tražiti da mu se izda Uverenje o osposobljenosti za održavanje vazduhoplova i/ili vazduhoplovnog proizvoda (u daljem tekstu: Uverenje) ako u jednom priručniku obuhvati sadržaj prema JAR OPS 1 Odeljak M i prema JAR-145.
Priručnik iz stava 3. mora sadržati:
a) oznaku MME/MOE na naslovnoj strani (ili na drugom prikladnom mestu);
b) jasnu naznaku koji se odeljci/pododeljci odnose na MOE, a koji na MME-odeljak M.
Uslovi iz člana 4. stav 1. koje moraju ispunjavati organizacije za održavanje detaljnije su opisani u Prilogu 1 ovoga pravilnika.
Ovlašćeno osoblje organizacije za održavanje
Organizacija za održavanje mora imati ovlašćeno vazduhoplovno-tehničko osoblje koje poseduje propisane kvalifikacije.
Ovlašćeno rukovodeće osoblje organizacije za održavanje odobrava Direktorat civilnog vazduhoplovstva države Srbije i države Crne Gore (u daljem tekstu: Direktorat civilnog vazduhoplovstva) na osnovu zahteva za odobrenje rukovodećeg osoblja koji se predaje na obrascu YU-JAA-Obrazac 4, koji je objavljen u Prilogu 7 ovog pravilnika.
Najmanja organizacija za održavanje
Najmanja organizacija za održavanje mora imati najmanje jednog stalno zaposlenog s punim radnim vremenom, koji ispunjava zahteve iz Priloga 3. ovoga pravilnika i objedinjuje funkcije odgovornog rukovodioca, inženjera održavanja i osobe ovlašćene za održavanje vazduhoplova.
Uverenje o izvršenim radovima održavanja ne može potpisati samo lice iz stava 1. ovog člana.
Detaljniji opis najmanje organizacije za održavanje dat je u Prilogu 3. ovoga pravilnika.
U postupku utvrđivanja ispunjavanja uslova ili proširenja ovlašćenja organizacije za održavanje, Direktorat civilnog vazduhoplovstva će koristiti standardne postupke u vazduhoplovstvu definisane u JAA-Administrative and Guidance Material, Section Two: Maintenance.
Postupak pregleda organizacije za održavanje koja traži izdavanje, obnovu, produženje ili promenu ovlašćenja iz Uverenja saglasno odredbama ovoga pravilnika obavlja se na osnovu obrasca: YU JAA-Obrazac 6. (ref. JAA Form Six: Recommendation Report to Support JAR-145 Approval issue/renewal/continuation/variation).
Organizaciji za održavanje koja ispunjava uslove propisane ovim pravilnikom, izdaje se Uverenje koji sadrži podatke o:
a) sedištu organizacije za održavanje;
b) lokaciji na kojoj se obavljaju radovi održavanja;
c) obimu ovlašćenja;
d) datumu izdavanja;
e) roku važenja Uverenja.
Uverenje se izdaje sa rokom važenja od 12 meseci za prvo sticanje uverenja, odnosno 24 meseca za svako naredno uverenje.
Obim ovlašćenja obuhvata:
a) opis objekta održavanja;
b) vrste održavanja;
c) nivoe održavanja.
Objekti održavanja mogu biti:
a) vazduhoplovi, uključujući motor i pomoćnu pogonsku grupu ugrađenu na vazduhoplovu;
b) motori i pomoćne pogonske grupe (APU), kao i komponente na istim;
c) komponente vazduhoplova osim motora i pomoćnih pogonskih grupa;
d) posebne aktivnosti iz održavanja.
Održavanje iz tačke b) stav 3. ovoga člana može biti: linijsko (line maintenance) i bazno (održavanje u bazi = base maintenance).
Nivoi održavanja iz tačke c) stav 3. ovoga člana mogu biti: male opravke, velike opravke i nova proizvodnja u okviru održavanja specificiranog u MOE.
Razvrstavanje aktivnosti održavanja prema odredbama ovoga člana dati su u Prilogu 2. ovoga pravilnika.
Uverenje izdaje Direktorat civilnog vazduhoplovstva na obrascu: "Uverenje o osposobljenosti organizacije za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda", YU JAA Obrazac 3. (ref. JAA From Three - Approval Certificate) koji je dat u Prilogu 7. ovog pravilnika. Na strani 2 navedenog obrasca (lista odobrenih radova) definisana su ovlašćenja, za izvođenje pojedinih radova, organizaciji ovlašćenoj za održavanje.
Radovi baznog održavanja (base maintenance) u organizaciji za održavanje ovlašćenoj za linijsko održavanje
Organizacija za održavanje koja je ovlašćena za linijsko održavanje može izvoditi neke radove baznog održavanja kao na primer: obavljanje vazduhoplovnih naredbi (Airworthiness Directive - AD) i izvođenje servisnih biltena (Service Bulletin - SB), ako su ispunjeni sledeći zahtevi:
a) da je na raspolaganju sva potrebna dokumentacija za izvršenje tih radova;
b) da je na raspolaganju sva potrebna oprema za izvršenje tih radova;
c) da je na raspolaganju osoblje koje je kvalifikovano i sposobno izvršiti planirane radove;
d) da ima prethodno odobrenje Direktorata civilnog vazduhoplovstva dobijeno na osnovu prethodne analize i saglasnosti odgovorne osobe za kvalitet radova (Quality Manager) u Organizaciji.
Odgovornost i odnosi između organizacije za održavanje i prevozioca
Organizacija za održavanje je odgovorna za obavljanje ovlašćenih aktivnosti održavanja vazduhoplova i/ili vazduhoplovnog proizvoda za određenog prevozioca, ali je konačna odgovornost za sigurnu upotrebu i program tehničkog održavanja vazduhoplova na prevoziocu vazduhoplova.
Sadržaj, vrsta, nivo održavanja i vođenje dokumentacije moraju biti tačno definisani i razgraničeni između prevozioca vazduhoplova i organizacije za održavanje za svaki tip vazduhoplova, na bazi ugovora ili naloga za obavljanje radova.
Vraćanje vazduhoplova u upotrebu nakon završenog održavanja
Uverenje o izvršenim radovima održavanja: (Certificate Release to Service - CRS) mora biti zaključeno i potpisano od ovlašćene osobe čime se potvrđuje da su obavljeni svi zahtevani radovi održavanja, saglasno postupcima iz svih priručnika organizacije za održavanje.
Sadržaj uverenja o izvršenim radovima održavanja dat je u Prilogu 6. ovog pravilnika.
Nepotpuni - nezavršeni radovi održavanja
Ako iz nekog razloga organizacija za održavanje ne može da obavi propisane i zahtevane radove održavanja u potpunosti, mora o tome obavestiti prevozioca, koji je obavezan da postupi saglasno zahtevima vazduhoplovnih vlasti u čiji je registar vazduhoplov upisan. Radovi koji nisu obavljeni moraju biti detaljno opisani u uverenju o izvršenim radovima održavanja.
U slučaju neotklanjanja kvara ili odlaganja radova održavanja iz stava 1. ovog člana, a koji predstavlja ugrožavanje sigurnosti vazdušnog saobraćaja, uverenje o izvršenim radovima održavanja ne sme se izdati dok se navedeno odstupanje potpuno ne otkloni. Ako u tom slučaju prevozilac vazduhoplova odbije otklanjanje takvog kvara ili obavljanje odloženih radova, organizacija za održavanje mora obavestiti Direktorat civilnog vazduhoplovstva koji će takvo obaveštenje proslediti stranom registru u koji je vazduhoplov upisan, ako vazduhoplov nije upisan u Registar civilnih vazduhoplova Srbije i Crne Gore.
Obaveštavanje o neplovidbenosti vazduhoplova
Organizacija za održavanje obavezna je obaveštavati Direktorat civilnog vazduhoplovstva, imaoca uverenja o tipu vazduhoplova, kao i prevozioca vazduhoplova za kojeg obavlja održavanje o svim uočenim stanjima vazduhoplova i/ili vazduhoplovnog proizvoda koji ugrožavaju sigurnost vazdušnog saobraćaja. Obaveštenje mora biti dostavljeno u najkraćem mogućem roku, ali ne dužem od tri dana od dana utvrđivanja navedenog stanja.
Ugovorni prenos nadzora kvaliteta radova
Obavljanje funkcije nadzora kvaliteta radova može izvoditi:
a) ugovorom angažovana ovlašćena organizacija za održavanje; ili
b) ugovorom angažovana druga pravna ili fizička lica, koje imaju odgovarajuće tehničko znanje, formalnu osposobljenost za takvu delatnost i iskustvo vršenja kontrole kvaliteta radova.
Ugovorno obavljanje nadzora iz stava 1. ovoga člana moguće je ako ugovor odobri Direktorat civilnog vazduhoplovstva.
Ugovorni nadzor kvaliteta mora obuhvatiti najmanje dva kontrolna pregleda - obilaska u 12 meseci (jedan najavljen i jedan nenajavljen).
Dozvola za upotrebu vazduhoplovnog proizvoda
Plovidbenost, ispravnost i prikladnost za upotrebu utvrđeno je obrascem "Dozvola za upotrebu", YU JAA Obrazac 1. (ref. JAA Form One) kojim se dokazuje ispravnost vazduhoplovnog proizvoda koji se koristi prilikom održavanja.
Sadržaj i izgled Obrasca 1. dat je u Prilogu 7 ovog pravilnika i sastoji se iz tri dela: dozvole, napomene na poleđini dozvole i uputstva za popunjavanje obrasca.
Priznavanje sertifikata ugrađenih delova vazduhoplova i vazduhoplovnih uređaja
Za svaki rezervni deo koji se ugrađuje na vazduhoplov zahteva se standardni sertifikat JAA Obrazac 1. (JAA Form One).
Za deo, koji se ugrađuje na vazduhoplov saglasno propisima FAA (SAD) ili TC-DOT (Kanada), prihvata se FAA Form 8130-3 odnosno TC CA Form 24-0078.
Prilozi 1–7. objavljeni su uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo, a to su:
Prilog 1. - JAR-145: Ovlašćene organizacije za održavanje;
Prilog 2:
1) Sadržaj ovlašćenja ovlašćene organizacije za održavanje;
2) Definisanje linijskog održavanja;
3) Proizvodnja za potrebe održavanja;
Prilog 3. - Velika, mala i najmanja organizacija za održavanje;
Prilog 4. - Sadržaj Priručnika organizacije za održavanje - MOE;
Prilog 5. - Izjava odgovorne osobe;
Prilog 6. - Uverenje o izvršenim radovima održavanja;
Prilog 7. - Obrasci:
- YU-JAA Obrazac 1. Dozvola za upotrebu,
- YU-JAA Obrazac 2. Zahtev za izdavanje Uverenja o osposobljenosti,
- YU-JAA Obrazac 3. Uverenje o osposobljenosti organizacije za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda,
- YU-JAA Obrazac 4. Podaci o rukovodećem osoblju.
Usklađenost s međunarodnim propisima
Ovaj pravilnik je usklađen sa sledećim međunarodnim propisima, standardima i preporukama:
a) International Civil Aviation Organization: Annex 6: Operation of the Aircraft, poglavlje 8.7: OVLAŠĆENA ORGANIZACIJA ODRŽAVANJA (ICAO Annex 6: Chapter 8.7. Approved maintenance organization);
b) ICAO ref: Osnovna preporuka (Guidance material) za izradu programa školovanja za sticanje znanja i sposobnosti (to develop knowledge and skills in human performance) iz cirkulara: ljudskih sposobnosti Circular 216: Human Factors Digest
No. 1: Fundamental Human Factors Concepts; Circular 253: Human Factors Digest
No. 12: Human Factors in Aircraft Maintenance and Inspection;
c) Regulativa Evropske unije: EU Regulation 3922/91: Usklađivanje tehničkih zahteva i administrativnih postupaka na području civilnog vazduhoplovstva (Harmonisation of technical requirements and administrative procedures in the field of civil aviation);
d) JAR-145 - Ovlašćena organizacija za održavanje vazduhoplova;
e) JAR-66 - Ovlašćivanje vazduhoplovno-tehničkog osoblja.
U prelaznom periodu do 1. januara 2008. za vazduhoplovne uređaje i delove vazduhoplova koji su izrađeni u državama koje ne primenjuju propise JAA, FAA ili TC-DOT priznaju se sertifikati komponenti u saglasnosti sa njihovim nacionalnim zakonodavstvom, ali taj postupak mora biti posebno naveden u MOE i odobren od Direktorata civilnog vazduhoplovstva. Takvi sertifikati moraju sadržati smisaono identične podatke kao i JAA-Obrazac 1, JAA Form One, FAA Form 8130-3 ili TCCA Form 24-0078.
Ukoliko organizacija za održavanje ovlašćena od strane FAA (SAD) ili TC-DOT (Kanada) nije na popisu organizacija za održavanje koje zadovoljavaju JAR-145 zahteve, objavljenim u poslednjoj izmeni JAR-145, priznavaće se obrazac FAA-Form 8130-3 odnosno TCCA Form 24-0078 samo uz odobrenje Direktorata civilnog vazduhoplovstva. Takav postupak dopušten je samo u prelaznom periodu do 1. januara 2008.
Organizacija za održavanje, koja je pre početka primene ovog pravilnika ovlašćena za održavanje, mora se uskladiti s odredbama ovog pravilnika najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog pravilnika.
Odredbe ovoga pravilnika primenjuju se na sve započete postupke u kojima, do dana početka primene ovog pravilnika, nije izdato Uverenje.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 31. decembra 2006. godine.
YU-JAR-145 OVLAŠĆENE ORGANIZACIJE ZA ODRŽAVANJE
Izrađeno prema JAR-145, Sekcija 1
JAR-145.1 - Opšte
(a) Vazduhoplov koji se koristi u komercijalnom vazdušnom saobraćaju ne sme se koristiti bez uverenja o izvršenim radovima održavanja, koje izdaje ovlašćena organizacija za održavanje vazduhoplova ili dela vazduhoplova namenjenog za ugradnju na taj vazduhoplov.
(b) Organizacija ne sme dati uverenje o izvršenim radovima održavanja vazduhoplova koji se koristi u komercijalnom vazdušnom saobraćaju osim ako ima odobrenje saglasno JAR-145 ili je usklađeno sa JAR-145.10(c). Ako nije drugačije naznačeno u stavu (e), ni jedna organizacija ne sme održavati takve vazduhoplove, dok to nije na odgovarajući način odobreno saglasno JAR-145, prihvaćeno saglasno JAR-145.10(c) ili ako ta organizacija radi pod sistemom kvaliteta organizacije za održavanje odobrene ili prihvaćene saglasno JAR-145.
(c) Organizacija ne sme dati dozvolu za upotrebu d
NAPOMENA: |
odobrenje JAR-145 nije potrebno za servisne preglede (pretpoletni, tranzitni i posleletni). |
ela koji je deo vazduhoplova koji se koristi u komercijalnom vazdušnom saobraćaju, osim ako je odobrena saglasno JAR-145 ili dozvoljena saglasno JAR-145.10(c). Ako to nije drugačije navedeno u stavu (e), organizacija ne sme održavati taj deo vazduhoplova ako nije na odgovarajući način odobrena saglasno JAR-145, prihvaćena saglasno JAR-145.10(c), ili ako radi po sistemu kvaliteta organizacije za održavanje odobrene ili saglasno JAR-145.
(d) Organizacija može biti ovlašćena za održavanje vazduhoplova i/ili dela vazduhoplova.
(e) Organizaciji koja radi po sistemu kvaliteta organizacije za održavanje odobrene prema JAR-145 ili organizacije prihvaćene prema JAR-145.10(c), dozvoljen je rad samo prema JAR-145.65(a) te ne sme obavljati preglede baznog održavanja (base maintenance) vazduhoplova, kompletno radioničko održavanje, opštu opravku (overhaul) motora ili njegovog sklopa.
JAR-145.3 - Stupanje na snagu
Primena zahteva iz ovih dodataka određena je u prelaznim i završnim odredbama ovog pravilnika.
JAR-145.5 - Definicije
Pojedini izrazi upotrebljeni u JAR-145 imaju sledeće značenje:
deo vazduhoplova (Aircraft Component) - bilo koji sastavni deo vazduhoplova koji obuhvata sve delove uključujući i pogonsku grupu i/ili bilo koju funkcionalnu opremu ili opremu za slučaj opasnosti;
inspekcija (Inspection) - nadzor nad primenim propisa o vazduhoplovu/delu vazduhoplova;
komercijalni vazdušni saobraćaj (Commercial Air Transport) - prevoz lica i/ili stvari za materijalnu dobit;
lokacija (Location) - mesto (adresa) na kojem organizacija obavlja ili namerava da obavlja aktivnosti za koje je potrebno odobrenje JAR-145;
nadležno telo (Authority) - vazduhoplovna vlast;
nadležno telo punopravne članice JAA (JAA full member Authority) - vazduhoplovna vlast države koja je punopravni član JAA;
opšta opravka (Overhaul) - temeljna opravka vazduhoplova/dela vazduhoplova saglasno odobrenim normama kako bi se produžilo vreme upotrebe;
odobrene norme (Approved Standard) - norme koje se zahtevaju u proizvodnji/konstruisanju/održavanju/kvalitetu, odobrene od strane nadležnog tela;
odobreni podaci (Approved Data) - podaci neophodni da se vazduhoplov ili deo vazduhoplova može održavati u uslovima kojima se obezbeđuje plovidbenost vazduhoplova ili upotrebljivost opreme i opreme u slučaju opasnosti;
odobreno od nadležnog tela (Approved by the Authority) - znači odobreno od strane nadležnog tela direktno ili u skladu sa postupcima koje je nadležno telo propisalo;
odgovorni rukovodilac (Accountable Manager) - lice koje ima ovlašćenje da omogući da održavanje koje zahteva prevozilac bude finansirano i izvedeno prema normama određenim od strane nadležnog tela;
održavanje (Maintenance) - aktivnosti u cilju obnavljanja, opravke, inspekcije, zamene, izmene ili opravljanja kvara vazduhoplova ili dela vazduhoplova;
organizacija (Organisation) - registrovano pravno lice unutar, odnosno izvan teritorije države članice JAA. Takva se organizacija može nalaziti na više lokacija i može biti nosilac više od jednog JAR-145 ovlašćenja;
organizacija za održavanje (Maintenance Organisation) - organizacija za održavanje vazduhoplova ili delova vazduhoplova;
ovlašćenje za davanje uverenja prema JAR-145 (JAR-145 Certification Authorisation) - ovlašćenje dato ovlašćenom osoblju od strane ovlašćene organizacije za održavanje prema JAR-145, a prema kojem je ono ovlašćeno da potpisuje uverenja o izvršenim radovima održavanja prema JAR-145.50 u ime organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 u okviru ograničenja navedenih u ovlašćenju;
ovlašćeno osoblje (Certifying Staff) - osoblje koje je ovlašćena organizacija za održavanje, saglasno postupku odobrenom od strane nadležnog organa, ovlastila za davanje uverenja o izvršenim radovima održavanja vazduhoplova ili dozvole za upotrebu delova vazduhoplova;
popravka (Repair) - dovođenje vazduhoplova/dela vazduhoplova u ispravno stanje, stanje saglasno odobrenoj normi;
izmena (Modification) - prepravka vazduhoplova ili dela vazduhoplova prema odobrenim normama;
pretpoletni pregled (Pre-flight Inspection) - inspekcija sprovedena pre leta radi potvrde da je vazduhoplov spreman za planirani let. Ona ne uključuje ispravljanje kvara;
priručnik organizacije za održavanje (Maintenance Organisation Exposition) - (MOE) - detaljan opis organizacije za održavanje iz kojeg je vidljiv sistem, postupci, obim i vrsta radova, ovlašćeno i odgovorno osoblje i njihova međusobna veza i odgovornosti, kako bi se mogla utvrditi usaglašenost sa zahtevima iz ovlašćenja.
JAR-145.10 - Primenljivost
(a) Ovaj pravilnik propisuje uslove za izdavanje uverenja organizacijama za održavanje i propisuje osnovna operativna pravila za ovlašćene organizacije za održavanje. Uverenje se primenjuje na celu organizaciju kojom upravlja odgovorni rukovodilac.
(b) Organizacija koja se cela ili delimično nalazi na teritoriji države punopravne članice JAA dobiće Uverenje za bilo koju lokaciju na teritoriji ovih država kada je to saglasno sa JAR-145.
(c) Organizacija koja se nalazi jednim svojim delom ili u celini izvan teritorija navedenih u stavu (b) dobiće Uverenje za bilo koju lokaciju izvan ovih teritorija samo ako je nadležno telo države punopravne članice JAA uvereno u postojanje potrebe za takvim ovlašćenjem za održavanje vazduhoplova/delova vazduhoplova na toj lokaciji i kada je to saglasno sa JAR-145. Nadležni organ punopravne članice JAA može prihvatiti takvu organizaciju i na osnovu ovlašćenja izdatog od nadležnog organa države nečlanice ili nepunopravne članice JAA ako ta organizacija ispunjava dodatne JAA uslove za održavanje koji imaju za cilj da osiguraju identičnost sa JAR-145. Od tako prihvaćene organizacije može se zahtevati da dokaže potrebu postojanja pre nego što bude prihvaćena.
JAR-145.15 - Zahtev i izdavanje uverenja o osposobljenosti
(a) Zahtev za izdavanje ili za izmenu Uverenja organizaciji za održavanje mora biti podnet na obrascu i na način propisan od nadležnog organa punopravne članice JAA i predat zajedno sa potrebnim brojem kopija priručnika organizacije za održavanje ili pripadajućim izmenama.
(b) Kandidat koji ispunjava uslove JAR-145 i koji je platio naknade propisane od nadležnog organa punopravne članice JAA stiče pravo na dobijanje Uverenja organizacije za održavanje.
JAR-145.20 - Obim ovlašćenja
Obim ovlašćenje je utvrđen izdavanjem uverenja o osposobljenosti organizaciji za održavanje od strane nadležnog organa. Ovlašćenje sadrži i rok važenja. Priručnik organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 mora precizirati posao koji je osnov ovlašćenja.
JAR-145.25 - Zahtevi u pogledu objekata
(a) Za planirani rad moraju biti obezbeđeni odgovarajući objekti, naročito vodeći računa o zaštiti od vremenskih uslova. Specijalizovane radionice i natkriveni prostori moraju na odgovarajući način biti izolovani kako bi se sprečila mogućnost pojave zagađenosti okoline i radnog prostora.
(b) Odgovarajući kancelarijski prostor treba da bude obezbeđen za upravljanje poslovima planiranim u stavu (a), uključujući upravljanje kvalitetom, planiranje i tehničku arhivu.
(c) Radna okolina mora biti odgovarajuća za obavljanje zadatka, a naročito za posebne uslove i mora biti takva da se ne ometa efikasnost osoblja.
(d) Sigurne magacinske prostorije moraju se obezbediti za rezervne delove vazduhoplova, opremu, alat i materijal. Uslovi skladištenja moraju da obezbede podeljenost ispravnih od neispravnih delova i materijala, kao i opreme i alata. Oni moraju, saglasno uputstvima proizvođača, onemogućiti kvarenje i oštećivanje uskladištenih stvari. Pristup magacinskim prostorijama može biti dozvoljen samo ovlašćenom osoblju.
JAR-145.30 - Zahtevi u pogledu osoblja
(a) Mora biti imenovano odgovorno lice ili grupa lica prihvatljiva nadležnom organu punopravne članice JAA i garantovati da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 ispunjava zahteve JAR-145. To lice/grupa mora direktno biti odgovorno odgovornom rukovodiocu, a koji mora biti prihvatljiv nadležnom organu punopravne članice JAA.
(b) Ovlašćena organizacija za održavanje prema JAR-145 mora saglasno ovlašćenju zaposliti dovoljan broj osoblja za planiranje, izvođenje, nadziranje i kontrolu rada.
(c) Stručnost osoblja uključenog u održavanje mora biti ustanovljena saglasno postupku i normi prihvatljivim nadležnom organu punopravne članice JAA.
(d) Ako nije drugačije navedeno u stavu (g), svaka organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 koja održava vazduhoplov najveće dozvoljene mase poletanja 5700 kg i više, mora imati:
(1) |
za linijsko održavanje vazduhoplova, odgovarajuće ovlašćeno osoblje kvalifikovano za tip vazduhoplova saglasno JAR-145.35 i JAR-66 podkategorijama B1 i B2. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može koristiti i odgovarajuće ovlašćeno osoblje osposobljeno prema JAR-145.35 i JAR-66 kategorijom A, radi izvršenja manjih redovnih radova linijskoga održavanja i otklanjanje jednostavnih kvarova. Postojanje ovlašćenog osoblja kategorije A ne umanjuje potrebu za ovlašćenim osobljem podkategorije B1 i B2 JAR-66, jer se očekuje da osoblje podkategorija B1 i B2 JAR-66 ne treba uvek biti prisutno na linijskoj stanici tokom izvođenja manjih redovnih radova linijskoga održavanja ili otklanjanja jednostavnih kvarova; |
(2) |
za bazno održavanje vazduhoplova, odgovarajuće ovlašćeno osoblje kvalifikovano za tip vazduhoplova saglasno JAR-145.35 i JAR-66 kategorijom C JAR-66. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora imati odgovarajuće ovlašćeno osoblje za određeni tip vazduhoplova osposobljeno saglasno JAR-145.35(b) i (e) i podkategorijama B1 i B2 JAR-66 koje će biti podrška ovlašćenom osoblju kategorije C. Organizacija ovlašćena za održavanje prema JAR-145 mora voditi registar svog kvalifikovanog pomoćnog osoblja podkategorija V1 i V2 JAR-66. |
(e) Rezervisano za ovlašćeno osoblje za vazduhoplove do 5700 kg maksimalne mase poletanja. Da bi do vremena određenog u JAR-66 ovlašćeno osoblje za vazduhoplove do 5700 kg maksimalne mase poletanja moglo nastaviti koristiti svoja ovlašćenja dobijena ovlašćenjem JAR-145, mora ispunjavati uslove iz važećih propisa nadležnog organa države punopravne članice JAA čime garantuju ili se pretpostavlja da garantuju ispunjavanje zahteva JAR-145.
(f) Rezervisano za ovlašćeno osoblje za vazduhoplovne delove. Da bi do vremena određenog u JAR-66 ovlašćeno osoblje za vazduhoplovne delove moglo nastaviti koristiti svoja ovlašćenja dobijena ovlašćenjem JAR-145, mora ispunjavati uslove važećih propisa nadležnog organa države punopravne članice JAA čime garantuju ili se pretpostavlja da garantuju ispunjavanje zahteva JAR-145.
(g) Uprkos stavu (d) organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR 145 može uz ispunjavanje svih navedenih uslova koristiti ovlašćeno osoblje kvalifikovano saglasno ovom stavu u sledećim slučajevima:
(1) |
Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 od strane nadležnog organa punopravne članice u državi nečlanici JAA ili nepunopravnoj članici JAA dopuštena, može koristiti ovlašćeno osoblje kvalifikovano saglasno vazduhoplovnim propisima države u kojoj je organizacija ovlašćena, uz uslov da su nadležni organ punopravne članice JAA i odsek za održavanje JAA uvereni da takvi propisi garantuju zadovoljavajuću obučenost saglasno JAR-66. Gde je to naznačeno, dodatni uslovi izdati od strane JAA moraju biti zadovoljeni kako bi se ostvarila identičnost. |
(2) |
Rezervisano za organizaciju za održavanje ovlašćenu prema JAR-145 od države nečlanice JAA dopuštenoj od nadležnih organa punopravnih članica JAA saglasno JAR-145.10(c). |
(3) |
Za ograničeno linijsko održavanje koje obavlja neka druga organizacija pod sistemom kvaliteta organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 od nadležnog organa punopravne članice JAA na teritoriji države koja nije članica ili nije punopravna članica JAA, može koristiti ovlašćeno osoblje obučeno saglasno nacionalnim vazduhoplovnim propisima države na čijem se teritoriju nalazi, uz uslov da su nadležni organ punopravne članice JAA i odsek za održavanje JAA uvereni da takvi propisi garantuju zadovoljavajuću obučenost saglasno JAR-66. Gde je to naznačeno, dodatni uslovi izdati od strane JAA moraju biti ispunjeni kako bi se ostvarila identičnost. |
(4) |
Za ponavljajuću pretpoletnu naredbu o plovidbenosti koju može sprovesti letačka posada, ovlašćena organizacija održavanja ovlašćena prema JAR-145 može nakon uspešno završene praktične obuke izdati ograničeno ovlašćenje vođi vazduhoplova i/ili inženjeru leta da je sprovedu u zahtevanom standardu. |
(5) |
U slučaju nepredviđenog sletanja vazduhoplova na lokaciju koja nema odgovarajuće ovlašćenu ili prihvaćenu JAR-145 organizaciju za održavanje, JAR-145 ovlašćena organizacija za održavanje koja se obavezala obezbediti pomoć u održavanju može izdati jednokratnu JAR-145 potvrdu o ovlašćenju osobi koja mora imati najmanje 5 godina iskustva u održavanju i koja poseduje važeću ICAO dozvolu za održavanje vazduhoplova sa ovlašćenjem za tip vazduhoplova za koji zahteva potvrdu, pod uslovom da organizacija za održavanje ovlašćena po JAR-145 dobija i čuva podatke o iskustvu i dozvoli. Svaki takav slučaj mora se prijaviti nadležnom organu punopravne članice JAA u roku od 7 dana od izdavanja takve potvrde o ovlašćenju. Nadležni organ punopravne članice JAA zahtevaće za takvo održavanje proveru ovlašćene organizacije za održavanje koja se obavezala obezbediti pomoć u održavanju ako takvo održavanje može uticati na sigurnost leta. |
U vezi ovoga stava nepredviđeno sletanje znači da sletanje vazduhoplova prevozilac nije mogao predvideti, budući da je kvar neočekivano nastao u, do tog vremena, pouzdanom sistemu.
JAR-145.35 - Ovlašćeno osoblje (za overavanje radova održavanja i potvrđivanje dokumentacije) (Certifying Staff)
(a) Odgovarajućim stavovima (d) do (g) JAR-145.30, organizacija održavanja ovlašćena prema JAR-145 treba obezbediti da ovlašćeno osoblje ima odgovarajuće znanje određenog vazduhoplova i/ili dela/delova kao i postupaka organizacije kako bi održala postupke pripadajuće organizacije pre izdavanja ili ponovnog izdavanja ovlašćenja prema JAR-145. Određeni vazduhoplov i/ili deo/delovi vazduhoplova podrazumevaju vazduhoplove i/ili deo/delove koji su naznačeni u posebnom ovlašćenju JAR-145.
(b) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora osigurati da je svo ovlašćeno osoblje u periodu od dve godine bilo uključeno najmanje 6 meseci u stvarno održavanje vazduhoplova. U smislu ovog stava, stvarno održavanje vazduhoplova podrazumeva rad tog osoblja u održavanju vazduhoplova i korišćenje ovlašćenja prema JAR-145 i/ili stvarno održavanje barem nekih sistema na tipovima vazduhoplova navedenih u određenom ovlašćenju izdatom prema JAR-145.
(c) Organizacija održavanja ovlašćena prema JAR-145 mora osigurati da u dvogodišnjim periodima ovlašćeno osoblje ima stalno odgovarajuće obnavljanje znanja kako bi usvojilo najnovija saznanja primenjene tehnologije, organizacionih postupaka i uticaja ljudskog faktora.
(d) Organizacija održavanja ovlašćena prema JAR-145 treba ustanoviti program za neprekidno obnavljanje znanja i postupke kojima se osigurava saglasnost sa odgovarajućim stavovima JAR-145.35 koji su osnova za izdavanje ovlašćenja za ovlašćeno osoblje prema JAR-145 i, ako je potrebno, postupke radi saglasnosti sa JAR-66.
(e) Osim za jednokratnu JAR-145 potvrdu o ovlašćenju iz stava JAR-145.30(g)(5) organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora, prema postupcima prihvatljivim nadležnom organu punopravne članice JAA, svom predviđenom ovlašćenom osoblju oceniti stručnost, kvalifikaciju i sposobnost za izvršenje planiranih dužnosti radi davanja potvrde o ovlašćenju prema JAR-145.
(f) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora izdati potvrdu o ovlašćenju prema JAR-145 u kojoj se jasno navodi obim i ograničenja ovlašćenja osoblju koje imenuje kao ovlašćeno osoblje u ime organizacije, uz ispunjenje uslova iz stava (a), (c) i (e) i ako je potrebno dodatno i (b). Trajanje važenja ovlašćenja prema JAR-145 zavisi od trajanja ispunjenosti uslova iz stavova (a) i (c) i ako je potrebno i (b).
(g) Rukovodilac ili lice odgovorno za sistem kvaliteta mora, u ime organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145, takođe biti odgovoran i za izdavanje ovlašćenom osoblju potvrda o ovlašćenju prema JAR-145. Takav rukovodilac ili osoba može ovlastiti druge osobe za izdavanje potvrda o ovlašćenju prema JAR-145 saglasno postupku prihvatljivom nadležnom organu punopravne članice JAA.
(h) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora voditi dokumentaciju o svom ovlašćenom osoblju koja mora uključiti pojedinosti o svim dozvolama za održavanje vazduhoplova izdatim prema JAR-66, svim završenim obukama i obimu njihovog ovlašćenja prema JAR-145. Dokumentacija mora uključiti i ovlašćenja sa ograničenjima kao i jednokratne potvrde o ovlašćenju izdate prema JAR-145.
(i) Ovlašćeno osoblje mora imati kopiju potvrde o ovlašćenju izdate prema JAR-145. Kopija može biti dokument ili elektronskog oblika.
(j) Ovlašćeno osoblje mora u razumnom vremenskom roku dati na uvid potvrdu o ovlašćenju prema JAR-145 svakoj ovlašćenoj osobi.
JAR-145.40 - Oprema, alat i materijal
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora posedovati neophodnu opremu, alat i materijal za izvođenje radova u obimu odobrenja.
(b) Ukoliko je neophodno, alat, oprema i naročito kontrolna oprema moraju biti proveravani i baždareni prema normama prihvatljivim nadležnom organu punopravne članice JAA toliko često koliko je potrebno da se osigura ispravnost i tačnost. O baždarenju i uobičajenom korišćenju, organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora voditi dokumentaciju.
JAR-145.45 - Odobreni podaci (vezani za plovidbenost vazduhoplova)
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora posedovati i koristiti primenjive aktuelne odobrene podatke pri održavanju, uključujući izmene i opravke. Primenjivo znači bitno za vazduhoplov, deo vazduhoplova ili postupak naveden u ovlašćenju organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145, odobrenju za redovno održavanje i bilo kojoj potvrdi o osposobljenosti (capability list).
(b) U smislu JAR-145 odobreni primenjivi podaci podrazumevaju:
(1) |
sve primenjive zahteve, postupke, naredbe o plovidbenosti, radna uputstva ili obaveštenja koje je izdao nadležni organ JAA ili punopravne članice JAA; |
(2) |
svaku primenjivu naredbu o plovidbenosti koju izdaje nadležni organ države nečlanice JAA ili države koja nije punopravna članica JAA pri čemu je taj organ nadležan za izdavanje prvog uverenja o tipu; |
(3) |
sve primenjive podatke, kao - ali ne isključivo, priručnike za održavanje i opravke izdate od organizacije ovlašćene od nadležnog organa države punopravne članice JAA, uključujući imaoca uverenja o tipu i imaoca dodatka uverenja o tipu kao i svaku drugu organizaciju ovlašćenu od nadležnog organa za objavljivanje takvih obaveštenja; |
(4) |
sve primenjive podatke, kao - ali ne isključivo, priručnike za održavanje i opravke izdate od organizacije ovlašćene od nadležnog organa države nečlanice ili nepunopravne članice JAA pri čemu je taj organ nadležan za izdavanje prvog uverenja o tipu, ako nadležan organ punopravne članice JAA nije odredio drugačije; |
(5) |
sve primenjive norme, kao - ali ne isključivo, primenjene norme održavanja koje izdaje nadležni organ, institut ili organizacija i koje nadležni organ punopravne članice JAA prihvata kao standard održavanja; |
(6) |
Sve primenjive podatke izdate saglasno stavu (c). |
(c) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može samo preinačiti uputstva za održavanje saglasno postupku određenom u priručniku organizacije za održavanje kada se pokaže da takva izmenjena uputstva za održavanje imaju za posledicu jednake ili poboljšane norme održavanja, a o tome mora biti obavešten imalac uverenja o tipu. Uputstva za održavanje u ovom stavu podrazumevaju uputstva kako sprovesti posao održavanja.
(d) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora obezbediti da svi odobreni primenjivi podaci budu spremni za upotrebu kada to osoblju za održavanje zatreba.
(e) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora obezbediti da se odobreni podaci, koje ona proverava, održavaju ažurnima. U slučaju da odobrene podatke proverava i obezbeđuje prevozilac/kupac, organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora dokazati da poseduje pismeno odobrenje prevozioca/kupca da su svi odobreni podaci ažurni, da poseduje izmenjene radne odredbe, određene izmenom odobrenih podataka koji se koriste ili može dokazati da su na popisu izmena prevozioca/kupca.
JAR-145.50 - Potvrđivanje održavanja
(a) Uverenje o izvršenim radovima održavanja mora biti izdato od strane odgovarajućeg ovlašćenog osoblja od organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 pod uslovom da je celokupno potrebno održavanje vazduhoplova ili dela vazduhoplova izvedeno od organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 saglasno postupcima određenim u JAR-145.70 priručniku organizacije za održavanje.
NAPOMENA: |
Za deo vazduhoplova koji se održava izvan vazduhoplova potrebno je izdati dozvolu za upotrebu za takvo održavanje, kao i drugu potvrdu o vraćanju koja se odnosi na njegovo ispravno ugrađivanje u vazduhoplov kada je to potrebno. |
(b) Dozvola za upotrebu mora sadržati osnovne pojedinosti o izvedenom održavanju, datum kada je održavanje izvršeno, kao i podatke koji uključuju ovlašćenja organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 i ovlašćenog osoblja koje izdaje takvu potvrdu.
(c) Dozvole za upotrebu dela vazduhoplova izdate pre datuma navedenog u JAR-145.3 od strane organizacija koje nisu odobrene prema JAR-145 ostaju važeće do 1. januara 2008. godine. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora obezbediti da se određeni deo može ugraditi u vazduhoplov uz primenu, u međuvremenu izdatih, različitih izmena i/ili naredbi o plovidbenosti.
JAR-145.55 - Dokumentacija o održavanju
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora dokumentovati sve pojedinosti izvršenih radova u obliku koji je prihvatljiv nadležnom organu.
(b) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora obezbediti za prevozioca kopiju svake potvrde o vraćanju vazduhoplova u upotrebu, zajedno s kopijom svih posebnih odobrenih podataka korišćenih za opravke/izmene.
(c) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora čuvati kopije celokupne dokumentacije sa pojedinostima i svim pripadajućim odobrenim podacima u periodu dve godine od datuma kada je vazduhoplov ili deo vazduhoplova, na koji se rad odnosi, vraćen u upotrebu od strane organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145.
NAPOMENA: |
Kada prevozilac vazduhoplova ugovori da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 vodi njegovu dokumentaciju o izvršenim radovima i svim pripadajućim odobrenim podacima, vreme čuvanja (retention period) je određeno u JAR-OPS 1(3) Pododeljak M a ne u JAR-145.55(c). Do stupanja na snagu JAR-OPS 1(3), organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora se podvrgavati nacionalnim vazduhoplovnim propisima izdatim od nadležnog organa. |
JAR-145.60 - Izveštavanje o neplovidbenim situacijama
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora prijaviti nadležnom organu i imaocu uverenja o tipu vazduhoplova sva utvrđena stanja vazduhoplova ili dela vazduhoplova koje je ona uočila i koji mogu ozbiljno ugroziti vazduhoplov.
(b) Dokumentacija se mora voditi u obliku i na način koji je propisan od nadležnog organa, kao i sadržati sve bitne podatke o stanju vazduhoplova koji su poznati organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145.
(c) Ako je organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 ugovorila održavanje sa prevoziocem koji ima odobrenje prema JAR-OPS da će održavati njegove vazduhoplove, ovlašćena organizacija mora prijaviti i prevoziocu sva spomenuta utvrđena stanja vazduhoplova ili dela vazduhoplova koja se tiču prevozioca.
(d) Dokumentacija mora biti dostavljena što je moguće pre, ali u svakom slučaju, najkasnije u roku od tri dana od kada je organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 uočila stanje na koje se prijava odnosi.
JAR-145.65 - Postupci održavanja i sistem kvaliteta
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora uspostaviti postupke prihvatljive nadležnom organu kako bi se obezbedilo kvalitetno održavanje i saglasnost sa svim bitnim uslovima u JAR-145 koji moraju uključiti jasnu radnu odredbu ili ugovor, koji moraju omogućiti da vazduhoplov ili deo vazduhoplova budu vraćeni u upotrebu saglasno JAR-145.50.
(b) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora uspostaviti sistem kvaliteta koji uključuje nezavisnu kontrolu kvaliteta (audit) kako bi se nadgledala ispravnost proizvoda i primenjivost postupaka za kvalitetno održavanje i plovidbenost vazduhoplova/dela vazduhoplova. U najmanjim organizacijama nezavisna kontrola kvaliteta (audit) može ugovorno biti preneta na drugu organizaciju za održavanje ovlašćenu prema JAR-145 ili osobu sa dokazanim zadovoljavajućim iskustvom u obavljanju kontrole kvaliteta (audita) prihvatljive nadležnom organu. Sprovođenje nezavisne kontrole kvaliteta (audit) mora uključiti sistem povratne veze prema licu ili grupi lica navedenih u JAR-145.30(a) i obavezno odgovornom rukovodiocu kako bi se osigurala potrebna korektivna radnja. Ovi sistemi moraju biti prihvatljivi nadležnom organu.
JAR-145.70 - Priručnik organizacije za održavanje (Maintainance Organisation Exposition - MOE)
(a) Priručnik organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 mora sadržati sledeće podatke:
(1) izjavu potpisanu od odgovornog rukovodioca koja potvrđuje da priručnik organizacije za održavanje i svi ostali priručnici određuju da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 ispunjava uslove iz JAR-145 i da će ih trajno ispunjavati;
(2) nazive radnih mesta i imena odgovornih osoba prihvaćenih od nadležnog organa saglasno JAR-145.30(a);
(3) dužnosti i odgovornosti odgovornih lica navedenih u tački (2) uključujući teme koje oni mogu neposredno rešavati sa nadležnim organom u ime organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145;
(4) šemu organizacije koja prikazuje vezu odgovornosti odgovornih lica navedenih u tački (2);
(5) listu ovlašćenog osoblja za izdavanje uverenja;
(6) opšti opis resursa radne snage;
(7) opšti opis prostora na svakoj adresi navedenoj u ovlašćenju organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145;
(8) pojedinosti obima rada organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 koje su bitne za obim ovlašćenja;
(9) postupak prijave promena saglasan sa JAR-145.85 u organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145;
(10) postupak sprovođenja izmena u priručniku organizacije za održavanje;
NAPOMENA: |
Tačke (1) do (10) u priručniku opisuju sistem upravljanja organizacijom za održavanje (MOE). |
(11) postupke i sistem kvaliteta organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145 kako je to propisano u članovima JAR:-145.25, -145.30, -145.35, -145.40, -145.45, -145.50, -145.55, -145.60, -145.65, -145.70, -145.75 i -145.80.
(12) spisak prevozioca, ako ih ima, ovlašćenih prema JAR-OPS kojima organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 pruža uslugu održavanja vazduhoplova;
(13) spisak organizacija, ako ih ima, navedenih u JAR-145.75(b);
(14) spisak mesta linijskog održavanja, ako ih ima, navedenih u JAR-145.75(d);
(15) spisak ovlašćenih organizacija za održavanje utemeljenih na JAR-145 sa kojima je sklopljen ugovor, ako ih ima.
(b) Podaci navedeni u stavovima (5) i (11) do (15), kada su deo priručnika organizacije za održavanje, mogu se voditi kao zasebni dokumenti ili kao zasebni elektronski podaci u upravnom delu spomenutog priručnika organizacije za održavanje i moraju biti dostupni kontroli.
(c) Priručnik organizacije za održavanje i sve pripadajuće izmene moraju biti odobreni od strane nadležnog organa.
JAR-145.75 - Ovlašćenja organizacije za održavanje
Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može izvoditi samo sledeće odobrene radove navedene u priručniku organizacije za održavanje odobrene prema JAR-145:
(a) održavati vazduhoplov ili deo vazduhoplova za koji ima ovlašćenje na mestima naznačenim u uverenju o osposobljenosti i/ili u priručniku organizacije za održavanje;
(b) organizovati održavanje vazduhoplova ili dela vazduhoplova u okviru ograničenja JAR-145.1(e) za koje ima ovlašćenje u drugoj organizaciji koja radi po sistemu kvaliteta organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145.
(c) održavati vazduhoplov ili deo vazduhoplova za koji je ovlašćena na bilo kojoj lokaciji s obzirom na potrebu takvog održavanja koja se javlja usled neispravnosti vazduhoplova ili potrebu povremenog linijskog održavanja s obzirom na uslove naznačene u postupku koji je prihvatljiv nadležnom organu i koji je uključen u priručnik organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145;
(d) održavati vazduhoplov ili deo vazduhoplova za koji ima ovlašćenje na lokaciji koja je označena kao mesto linijskog održavanja opremljeno za manja održavanja i samo ako priručnik organizacije za održavanje dopušta takve radove i u popisu ima takvo mesto;
(e) izdavati uverenja o izvršenim radovima održavanja u pogledu stavova (a) do (d) po završetku održavanja saglasno JAR-145.50.
JAR-145.80 - Uslovi koji ograničavaju ovlašćenje organizacije za održavanje
Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može održavati vazduhoplov ili deo vazduhoplova za koji ima ovlašćenje samo ako su na raspolaganju svi neophodni prostori, oprema, alati, materijali, odobreni podaci i ovlašćeno osoblje.
JAR-145.85 - Promene u ovlašćenoj organizaciji za održavanje
(a) Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora obavestiti nadležni organ o svakom predlogu za sprovođenje sledećih promena pre nego se ostvare, kako bi omogućila nadležnom organu trajnu mogućnost ustanovljavanja saglasnosti sa JAR-145 i, ako je to potrebno, izmenu uverenja o osposobljenosti. Ako o predloženim izmenama osoblja rukovodstvo nije znalo pre, mora o tome obavestiti prvom prilikom:
(1) |
ime organizacije (preduzeće); |
(2) |
lokacija organizacije (sedište); |
(3) |
dodatne lokacije organizacije; |
(4) |
odgovorni rukovodilac; |
(5) |
sve odgovorne osobe navedene u članu JAR-145.30(a); |
(6) |
prostor, oprema, alat, materijal, postupci, obim rada i ovlašćeno osoblje koji mogu uticati na ovlašćenje. |
(b) Nadležni organ može propisati uslove pod kojima organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može raditi tokom ovih promena ili privremeno staviti van snage uverenje o osposobljenosti.
JAR-145.90 - Produženje važenja uverenja
Uverenje o osposobljenosti kojem nije istekao upisani rok važenja, a koje nije pre isteka roka važenja vraćeno, zamenjeno, privremeno stavljeno van snage ili poništeno, ostaje važeće ako:
(a) organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 ispunjava uslove iz JAR-145;
(b) nadležni organ ima ovlašćenje pristupa organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145 kako bi utvrdio dalju saglasnost sa JAR-145;
(c) su plaćene sve naknade koje je propisao nadležni organ. Neplaćanje daje nadležnom organu pravo da uverenje suspenduje, ali ne i da ga automatski proglasi nevažećim.
JAR-145.95 - Jednakost nivoa sigurnosti
(a) Nadležni organ može osloboditi organizaciju ispunjavanja nekog uslova iz JAR-145 ako je uverena da postojeća situacija nije predviđena u JAR-145, a odnosi se na bilo koje dodatne uslove koje nadležni organ smatra neophodnim da bi se osigurao nivo jednake sigurnosti. Nadležni organ se mora složiti sa ovim dodatnim uslovima kako bi omogućio dalje priznavanje ovlašćenja.
(b) Nadležni organ može osloboditi organizaciju od ispunjavanja nekog uslova iz JAR-145 u pojedinačnom slučaju na osnovu davanja dopuštenja za taj slučaj (case permission basis) samo uz primenu dodatnih uslova koje nadležni organ smatra neophodnim da se obezbedi jednak nivo sigurnosti.
JAR-145.100 - Ukidanje, stavljanje van snage, ograničavanje ili odbijanje obnavljanja uverenja o osposobljenosti JAR 145
Nadležni organ punopravne članice JAA može, iz razumljivih razloga posle sprovedenog postupka, ukinuti, staviti van snage, ograničiti ili odbiti obnavljanje uverenja o osposobljenosti prema JAR-145 ako nije uvereno da nosilac uverenja o osposobljenosti i dalje ispunjava uslove JAR-145 s obzirom na uslove iz tačke (a) ili (b) koji je prikladniji.
(a) Osim u slučaju navedenom u tački (b), pre ukidanja, stavljanja van snage, ograničavanja ili odbijanja obnavljanja uverenja o osposobljenosti prema JAR-145, nadležni organ mora prvo dati pismeno obaveštenje imaocu ovlašćenja najmanje 28 dana ranije o svojoj nameri i razlozima te mora vlasniku dati mogućnost obrazlaganja (representation) a nadležni organ će obrazloženje razmotriti.
(b) U slučaju kad nadležni organ utvrdi da sigurno korišćenje vazduhoplova može biti ugroženo, nadležni organ može uz odredbe tačke (a) privremeno, delimično ili potpuno, suspendovati uverenje o osposobljenosti prema JAR-145, bez prethodnog obaveštavanja dok postupak iz tačke (a) nije sproveden.
(1) SADRŽAJ OVLAŠĆENJA OVLAŠĆENE ORGANIZACIJE ZA ODRŽAVANJE
- Sistem odobrenja za klasu i kategoriju ovlašćenja organizacija za održavanje prema JAR-145
Prema JAR-145, Appendix 1, 10. 07. 98.
1. Ako nije drugačije navedeno, za najmanje organizacije iz stava 13, standardni oblik svih mogućnosti ovlašćenja prema JAR-145, prikazane su u tabeli 1.
Organizacija može dobiti ovlašćenje od jedne klase i kategorije sa ograničenjima do svih klasa i kategorija sa ograničenjima.
2. Osim podataka u tabeli 1 organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 treba u priručniku organizacije naznačiti i obim radova zahtevan u članu JAR-145.20. Zahtevi iz člana JAR-145.70(a)(8) takođe se smatraju obimom radova te sa listom mogućnosti (capability list) moraju biti navedeni. Vidi takođe stav 11.
3. U ovlašćenju za klasu (klase) i kategoriju (kategorije) koje izdaje nadležni organ, obim rada određen u priručniku organizacije za održavanje određuje precizne granice ovlašćenja. Stoga je neophodno da za klasu (klase) i kategoriju (kategorije) i obim rada organizacije budu usklađeni.
4. Ovlašćenje kategorije A znači da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može održavati vazduhoplov ili bilo koji deo vazduhoplova (uključujući motore/APU) samo ako su delovi ugrađeni na vazduhoplov, osim kad su ti delovi radi održavanja privremeno uklonjeni u svrhu održavanja, a takvo je uklanjanje izričito dopušteno u priručniku održavanja vazduhoplova kako bi se olakšao pristup predmetu održavanja, a prema postupku proveravanja navedenom u priručniku organizacije za održavanje koji je prihvatljiv nadležnom organu. U odeljku sa ograničenjima naznačen je obim takvog održavanja prema širini ovlašćenja.
5. Ovlašćenje kategorije B znači da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može održavati neugrađeni motor/APU i delove motora/APU samo za vreme kada ti delovi ugrađeni na motoru/APU samo ako su delovi ugrađeni na vazduhoplov, osim kad su ti delovi radi održavanja privremeno uklonjeni u svrhu održavanja a takvo je uklanjanje izričito dopušteno u priručniku održavanja motora/APU kako bi se olakšao postupak održavanja. U odeljku sa ograničenjima naznačen je obim takvog održavanja prema širini ovlašćenja. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 sa ovlašćenjem kategorije B takođe može održavati ugrađeni motor tokom baznog i linijskog održavanja a prema postupku proveravanja navedenom u priručniku organizacije za održavanje koji je prihvatljiv nadležnom organu. Poglavlje 1.8 priručnika organizacije za održavanje o obimu rada, mora sadržati sve radnje koje je dozvolilo nadležni organ.
6. Ovlašćenje kategorije C znači da organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može održavati neugrađene delove (osim motora i APU) koji se nameravaju ugraditi u vazduhoplov ili motor/APU. U odeljku sa ograničenjima naznačen je obim takvog održavanja prema širini ovlašćenja. Organizacija za održavanje prema JAR-145 sa ovlašćenjem kategorije C takođe može održavati ugrađeni deo tokom baznog i linijskog održavanja ili u prostoru za održavanje motora/APU a prema postupku proveravanja navedenom u priručniku organizacije za održavanje koji je prihvatljiv nadležnom organu. Poglavlje 1.8 priručnika organizacije za održavanje o obimu rada, mora sadržati sve radnje koje je nadležni organ dozvolio.
7. Ovlašćenje kategorije D je nezavisno ovlašćenje koje se ne mora odnositi na određeni vazduhoplov, motor ili drugi deo. Ovlašćenje D1 za kontrolu bez razaranja (Non Destructive Inspection - NDI) potrebno je samo organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145 koja kontrolu bez razaranja sprovodi kao posebne radove za drugu organizaciju. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 sa ovlašćenjem kategorije A, B ili C, može bez posedovanja ovlašćenja kategorije D1, sprovoditi kontrolu bez razaranja na proizvodima koje održava saglasno priručniku organizacije za održavanje koji sadrži postupke kontrole bez razaranja.
8. Ovlašćenje kategorije A je podeljeno na bazno i linijsko održavanje. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 može biti ovlašćena posebno za bazno, posebno za linijsko ili za oboje. Potrebno je napomenuti da prostori i oprema linijskog održavanja koji su locirani u objektima baznog održavanja zahtevaju ovlašćenje linijskog održavanja.
9. Namera odeljka sa ograničenjima je omogućiti nadležnom telu maksimalnu prilagodljivost ovlašćenja određenoj organizaciji. Tabela 1 određuje vrste mogućih ograničenja i, kako je održavanje navedeno kao poslednji stav u svakom ovlašćenju za klasu, prihvatljivo je staviti veći naglasak na vrstu održavanja nego na tip vazduhoplova, motora ili proizvođača, u slučaju kad je to organizaciji prikladnije. Primer navedenog može biti instaliranje elektronskih sistema i njihovo održavanje.
10. Tabela 1 razdvaja seriju, tip i grupu u koloni o ograničenjima kategorije A i B. Serija podrazumeva određeni tip serije kao što je Airbus 300, 310 ili 319; Boeing 737-300; RB211-524 itd. Tip podrazumeva određeni tip ili model kao što je Airbus 310-240 ili RB211-524 B4 itd. Svaki broj serije ili tipa može biti naveden. Grupa podrazumeva naprimer Cessna vazduhoplov sa jednoklipnim motorom ili Lycoming motori bez punjača itd.
11. Kad se koristi duža lista mogućnosti koja je podložna češćim izmenama, tada svaka izmena mora biti saglasna postupku prihvatljivom nadležnom organu i uključena u priručnik organizacije za održavanje. Ovaj postupak mora navesti ko je odgovoran za proveru izmena liste mogućnosti i radnji potrebnih za izmene. Te radnje uključuju osiguravanje saglasnosti sa JAR-145 za proizvode ili usluge pridodate listi.
12. Tabela 2 navodi 100 ATA odeljaka za razvrstavanje ovlašćenja kategorije C.
13. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 koja zapošljava samo jednu osobu koja planira i izvoditi celokupno održavanje može posedovati samo ograničeni obim ovlašćenja. Maksimalne dopuštene granice su navedene u tabeli u nastavku:
KLASA |
KATEGORIJA |
OGRANIČENJE |
VAZDUHOPLOV |
A2 AVIONI |
SA KLIPNIM MOTORIMA DO 5700 KG LINIJSKO I BAZNO ODRŽAVANJE |
VAZDUHOPLOV |
A2 AVIONI |
SA TURBO MOTORIMA DO 5700 KG LINIJSKO I BAZNO ODRŽAVANJE |
VAZDUHOPLOV |
A3 HELIKOPTERI |
JEDNOMOTORNI DO 2730 KG LINIJSKO I BAZNO ODRŽAVANJE |
MOTOR |
B2 KLIPNI |
DO 450 KS |
VAZDUHOPLOVNI DELOVI |
C1 DO C20 |
KAKO JE NAVEDENO U LISTI |
SPECIJALIZOVANE USLUGE |
D1 KONTROLA BEZ RAZARANJA |
U IZRADI |
Treba napomenuti da svaka organizacija može biti ograničena od nadležnog organa punopravne članice JAA u obimu ovlašćenja u zavisnosti od mogućnosti određene organizacije.
Tabela 1
KLASA |
OVLAŠĆENJE |
OGRANIČENJA |
BAZNO LINIJSKO |
VAZDUHOPLOV |
A1 avioni/vazdušni brodovi iznad 5700 kg |
Treba navesti seriju ili tip aviona/vazdušnog broda i/ili zadatak održavanja |
|
|
A2 avioni/vazdušni brodovi do 5700 kg |
Treba navesti proizvođača aviona/vazdušnog broda i/ili grupu ili seriju ili tip i/ili zadatak održavanja |
|
|
A3 helikopteri |
Treba navesti proizvođača helikoptera ili grupu ili seriju ili tip i/ili zadatak održavanja |
|
MOTORI |
B1 Turbinski |
Treba navesti seriju ili tip motora i/ili zadatke održavanja |
|
B2 Klipni |
Treba navesti proizvođača motora ili skup ili seriju ili tip i/ili zadatke održavanja |
||
B3 APU |
Treba navesti proizvođača motora ili seriju ili tip i/ili zadatke održavanja |
||
KOMPONENTE (OSIM KOMPLETNIH MOTORA ILI APU) |
C1 Klimatizacija i održavanje pritiska |
Treba navesti tip vazduhoplova ili proizvođača vazduhoplova ili proizvođača dela vazduhoplova ili određeni deo i/ili pozvati se na listu mogućnosti u priručniku i/ili zadatke održavanja. |
|
C2 Autopilot |
|||
C3 Komunikacija i navigacija |
|||
C4 Vrata i otvori |
|||
C5 Elektrika |
|||
C6 Oprema |
|||
C7 Motor-APU |
|||
C8 Komande leta |
|||
C9 Gorivo - struktura |
|||
C10 Helikopter - rotor |
|||
C11 Helikopter - prenos |
|||
C12 Hidraulika |
|||
C13 Instrumenti |
|||
C14 Stajni trap |
|||
C15 Kiseonik |
|||
C16 Elise |
|||
C17 Pneumatika |
|||
C18 Zaštita od leda/kiše/požara |
|||
C19 Prozori |
|||
C20 Struktura |
|||
SPECIJALIZOVANE USLUGE |
D1 Kontrola bez razaranja |
Treba navesti pojedinačne ili skup usluga |
|
Tabela 2
KLASA |
OVLAŠĆENJE |
ATA ODELJAK |
DELOVI (OSIM KOMPLETNOG MOTORA ILI APU) |
C1 Klimatizacija i održavanje pritiska |
21 |
C2 Autopilot |
22 |
|
C3 Komunikacija i navigacija |
23-34 |
|
C4 Vrata i otvori |
52 |
|
C5 Elektrika |
24-33 |
|
C6 Oprema |
25-38-45 |
|
C7 Motor-APU |
49-71-72-73-74-75-76-77-78-79-80-81-82-83 |
|
C8 Komande leta |
27-55-57.40-57.50-57.60-57.70 |
|
C9 Gorivo - struktura |
28 |
|
C10 Helikopter - rotor |
62-64-66-67 |
|
C11 Helikopter - prenos |
63-65 |
|
C12 Hidraulika |
29 |
|
C13 Instrumenti |
31 |
|
C14 Stajni trap |
32 |
|
C15 Kiseonik |
35 |
|
C16 Elise |
61 |
|
C17 Pneumatika |
36-37 |
|
C18 Zaštita od leda/kiše/požara |
26-30 |
|
C19 Prozori |
56 |
|
C20 Struktura |
53-54-57.10-57.20-57.30 |
(2) DEFINISANJE LINIJSKOG ODRŽAVANJA
Prema: Leaflet No. JAR-145 Definition of Line Maintenance
Linijsko održavanje je svako održavanje koje mora biti izvedeno pre leta kako bi se osiguralo da je vazduhoplov spreman za planirani let. Ono može uključiti:
- otkrivanje grešaka;
- opravku kvarova;
- zamenu dela uz upotrebu spoljnih instrumenata za proveru ako je to potrebno. Zamena dela može uključiti delove kao što su motori i elise;
- redovno održavanje i/ili provere uključujući vizuelni pregled koji može otkriti nezadovoljavajuće stanje/odstupanje ali ne zahteva obiman i detaljan pregled. Ono takođe može uključiti unutrašnju strukturu, sisteme i pogonske sklopove koji su vidljivi pri otvaranju pristupnih otvora/vrata;
- manje opravke i izmene koji ne zahtevaju veće rasklapanje i koji se mogu obaviti jednostavnim sredstvima.
U privremenim i povremenim slučajevima rukovodilac kvaliteta može prihvatiti da poslove baznog održavanja izvede organizacija za linijsko održavanje pod uslovom da su svi zahtevi zadovoljeni. Nacionalne vazduhoplovne vlasti će propisati uslove pod kojima ovi radovi mogu biti izvršeni.
Zadaci održavanja koji ne spadaju u ove kriterije smatraju se baznim održavanjem.
Napomena: |
Vazduhoplovi koji su održavani saglasno progresivnom programu za tip moraju biti pojedinačno ispitani u vezi sa ovim članom. U principu, odluka o dozvoljavanju izvođenja nekih progresivnih provera se donosi na osnovu ocene da se svi radovi u okviru određene provere mogu izvesti saglasno utvrđenim normama na označenoj stanici linijskog održavanja. |
(3) PROIZVODNJA ZA POTREBE ODRŽAVANJA
Prema: Leaflet No. 9 JAR-145 Maintenance Manufacturing Interface
1. Proizvodnje za potrebe održavanja u Organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145
Ako organizacija za održavanje mora proizvesti delove tokom opravke ili izmene, pod određenim uslovima ovo je dopustivo samo za opravke i izmene koji nisu u suprotnosti sa važećim zahtevima. Normalno da se zahteva da za proizvodnju delova od strane organizacije za održavanje preduzeće za to poseduje određeno ovlašćenje.
Organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145 takođe je dopuštena proizvodnja ograničenog broja delova ako:
(a) su proizvodnja, inspekcija sklopova i testiranje, jasno unutar tehničkih i proceduralnih sposobnosti organizacije za održavanje ovlašćene prema JAR-145;
(b) su svi potrebni podaci za proizvodnju dela odobreni od strane JAA ili nacionalne vazduhoplovne vlasti, imaoca uverenja o tipu, imaoca ovlašćenja organizacije za konstruisanje, ili imaoca dodatka uverenja o tipu.
2. Ograničenja
2.1. Delovi proizvedeni u organizaciji za održavanje ovlašćenoj prema JAR-145 mogu se koristiti samo u toj organizaciji, za obnavljanje, održavanje, izmene, ili opravke vazduhoplova ili delova, koja obavlja taj rad u vlastitim prostorima. Dozvola za ovakvu proizvodnju ne dozvoljava opštu, ili proizvodnju za druge korisnike ako delovi nisu kvalifikovani za odobrenje na YU-JAA Obrascu 1. Zabranjuje se isporuka proizvodnje ili viška proizvedenih delova drugima, radi čega ovako proizvedeni delovi moraju biti i fizički odvojeni.
Napomena 1: |
Podugovarač ovlašćene organizacije mora se smatrati delom te organizacije. |
Napomena 2: |
Proizvodnja delova, izmenjenih sklopova itd. za dalje snabdevanje i/ili prodaju mora biti izvedena saglasno odgovarajućem ovlašćenju organizacije za proizvodnju. |
2.2. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora izdati potvrdu da su obnavljanja, opravke, izmene, zamene, nadzor i provere izvedeni saglasno odobrenim normama/specifikacijama/uslovima za vazduhoplov i/ili delove koji su navedeni u ovlašćenju.
2.3. Organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 mora svoje aktivnosti izvoditi saglasno odobrenim priručnicima, nacrtima i propisima a sva dokumentacija mora biti odobrena od nadležnog organa.
2.4. Podaci navedeni u stavu 1(b) mogu sadržati postupke opravke koji uključuju proizvodnju nestandardnih delova. Kada su podaci o ovim delovima dovoljni za proizvodnju, delovi se mogu proizvesti prema ovlašćenju JAR-145. Podaci koji se moraju osigurati, uključuju proizvodne brojeve delova, dimenzije, materijal, procese, i sva druga posebna tehnika proizvodnje, posebna specifikacija sirovina ili/i uslovi nadzora, kao i potrebne proizvodne mogućnosti ovlašćene organizacije. Ove mogućnosti moraju biti sadržane u priručniku organizacije. Kada se u odobrenju zahtevaju posebni postupci proizvodnje ili nadzora kojih nema u odobrenju ovlašćene organizacije, organizacija za održavanje ovlašćena prema JAR-145 ne sme proizvoditi deo osim ako to posebno ne odobri imalac uverenja o tipu (TC) ili dodatka uverenju o tipu (STC).
Napomena: Do primene osnovnih zahteva za izmene i opravke odobreni podaci moraju biti razvijani prema nacionalnim vazduhoplovnim propisima države članice JAA u kojoj se nalazi organizacija ovlašćena prema JAR-145, saglasno ovlašćenju prevozioca JAA ili nacionalne vazduhoplovne vlasti.
2.5. Primeri proizvodnje na temelju JAR-145 ovlašćenja mogu, ali nije ograničeno, uključivati i sledeće:
a) proizvodnju cilindričnih čaura, cevnih priključaka i metalnih pločica;
b) proizvodnju sekundarnih elemenata strukture i oplate vazduhoplova;
c) proizvodnju savitljivih užadi komadi leta;
d) proizvodnju savitljivih i krutih cevi;
e) proizvodnju električne kablaže i sklopova;
f) oblikovane ili mašinsko izrađene metalne površine oplate za opravku.
Svi gore navedeni proizvedeni delovi moraju biti usklađeni sa podacima navedenim u priručnicima za obnovu ili opravku, šemama za izmene i servisnim pismima, ili moraju biti odobreni od nadležnog organa.
Napomena: |
Nije prihvatljivo proizvesti bilo koji deo sklopa za ugradnju bez inženjerskog nacrta koji sadrži sve potrebne postupke proizvodnje i koji je prihvatljiv za JAA ili nacionalne vazduhoplovne vlasti. |
2.6. Kada imalac uverenja o tipu ili ovlašćena proizvodna organizacija daje na raspolaganje potpune podatke koji nisu navedeni u priručniku vazduhoplova ili servisnim pismima, ali osiguravaju proizvodne nacrte navedene u listi delova, nije predviđeno da proizvođač tih delova ima ovlašćenje prema JAR 145, osim ako nije dogovoreno drugačije sa JAA ili nacionalnim vazduhoplovnim vlastima saglasno postupku navedenom u priručniku ovlašćene organizacije (vidi JAR-145, prilog 2, odeljak 2, stav 2.9.).
3. Nadzor i identifikacija delova
Svaki proizvedeni deo mora biti odvojeno i nezavisno podvrgnut kontroli pre provere njegove ugradnje. Kontrola mora ustanoviti punu saglasnost sa bitnim podacima proizvođača, a sam deo mora biti nedvosmisleno jednak kao odgovarajući deo za upotrebu, nakon što je ustanovljena saglasnost sa odobrenim podacima. Odgovarajuća se dokumentacija mora voditi o svim ovim proizvodnim postupcima uključujući termičku obradu i završnu proveru. Svi delovi, osim gde nema dovoljno prostora, moraju nositi proizvodni broj dela koji ga jasno povezuje sa podacima o proizvodnji/nadzoru. Osim proizvodnog broja, oznaka JAR-145 organizacije mora biti označen na tom delu kao dokaz o povezanosti.
4. Slučaj kada radove održavanja obavlja proizvođač vazduhoplova
Da bi se dopustilo održavanje vazduhoplova/dela vazduhoplova, posle kojeg se on koristi u komercijalnom vazdušnom saobraćaju, organizacija za proizvodnju mora posedovati ovlašćenje prema JAR-145 udovoljavajući zahtevima u JAR-145.1(b) i (c).
Na primer:
- rad koji garantuje ovlašćena organizacija za proizvodnju,
- rad koji zahteva posebna znanja, zaštićeni postupak, poseban alat,
- održavanje tokom opravke kvara nastalog usled zloupotrebe ili pogrešnog rukovanja korisnika.
Kada je vazduhoplov ili deo vazduhoplova prevozioca u upotrebi u komercijalnom vazdušnom saobraćaju ti radovi jasno potpadaju pod JAR-145.
Radi pojašnjenja, novoproizvedeni vazduhoplov ili deo vazduhoplova mora biti održavan od organizacije ovlašćene prema JAR-145 počevši od datuma koji odgovara jednom od sledećih slučajeva:
(a) kad je vlasništvo nad vazduhoplovom ili delom vazduhoplova preneseno sa proizvodne organizacije na drugo lice u svrhu komercijalnog vazdušnog saobraćaja;
(b) kad je vazduhoplov ili deo vazduhoplova predmet ugovora o najmu ili zakupu između proizvodne organizacije i drugog lica u svrhu komercijalnog vazdušnog saobraćaja;
(c) kad proizvodna organizacija odluči da koristi vazduhoplov ili deo vazduhoplova u svrhu komercijalnog vazdušnog saobraćaja.
Napomena: |
Pri postupku da proizvodna organizacija bude ovlašćena prema JAR-145 kao organizacija za održavanje, imalac ovlašćenja proizvodne organizacije može koristiti delove organizacije za proizvodnju kao što su prostori, postupci, osoblje i elementi sistema koji se odnose na održavanje, ako tako odluči i odredi u priručniku ovlašćene organizacije za održavanje. |
VELIKA, MALA I NAJMANJA ORGANIZACIJA ZA ODRŽAVANJE
(A) TIPIČNA VELIKA ORGANIZACIJA
Upravni odbor organizacije ovlašćene po JAR-145 za vršenje tehničkog održavanja |
|||||||||||
Odgovorni rukovodilac |
|||||||||||
Tehnički direktor |
|||||||||||
Rukovodilac tehničkog održavanja vazduhoplova |
Rukovodilac radioničkog održavanja |
Rukovodilac kvaliteta |
|||||||||
Osoblje koje vrši planiranje |
Osoblje koje vrši planiranje |
Osoblje koje vrši kontrolu kvaliteta |
Osoblje koje vodi tehničku dokumentaciju |
||||||||
Osoblje koje vrši tehničko održavanje |
Osoblje koje vrši tehničko održavanje |
|
|
||||||||
Osoblje koje overava Uverenje o izvršenim radovima |
Osoblje koje overava Dozvolu za upotrebu komponente |
|
|
||||||||
1. Tehnički direktor može biti odgovorni rukovodilac ako je član upravnog odbora preduzeća i ispunjava druge uslove za odgovorno lice. Uobičajeno je da ova funkcija ima naziv potpredsednik (za tehničko održavanje vazduhoplova).
2. Osoblje za audit kvaliteta mora biti nezavisno od rukovodioca održavanja vazduhoplova. Osoblje za izdavanje uverenja o izvršenim radovima održavanja ili dozvole za upotrebu može davati izveštaje direktno rukovodiocu kvaliteta umesto rukovodiocu tehničkog održavanja.
3. Osoblje za tehničku dokumentaciju može davati izveštaje direktno rukovodiocu tehničkog održavanja ili rukovodiocu radioničkog održavanja umesto rukovodiocu kvaliteta.
(B) TIPIČNA MALA ORGANIZACIJA
Upravni odbor organizacije ovlašćene po JAR-145 za vršenje tehničkog održavanja |
||||||
Odgovorni rukovodilac |
||||||
Inženjer tehničkog održavanja |
Inženjer kontrole kvaliteta |
|||||
(C) NAJMANJA ORGANIZACIJA
1. Najmanja JAR-145 organizacija.
1.1. Podrazumeva se da će najmanja organizacija za održavanje održavati ograničeni broj manjih vazduhoplova, ili delova vazduhoplova, koji se koriste u komercijalnom vazdušnom saobraćaju. Na osnovu toga, manji vazduhoplovi ne zahtevaju isti nivo mogućnosti, opremljenosti i složenih postupaka održavanja kao velike organizacije.
1.2. Utvrđeno je da će JAR-145 odobrenje biti zahtevano za dva različita tipa malih organizacija, od kojih je prva namenjena baznom održavanju malih vazduhoplova u hangaru, a druga za održavanje delova vazduhoplova u radionici, npr. klipnih motora malih snaga, radio opreme itd. Mnoge nacionalne vazduhoplovne vlasti složile su se da je davanje ovlašćenja malim radionicama za održavanje delova vazduhoplova vrlo ozbiljno, jer zahtevi JAR-145 moraju biti primenjeni sa malo doslednosti u odnosu na zadovoljavanje standarda za komercijalni vazdušni saobraćaj. Neke su olakšice neophodne za određene male organizacije ovlašćene prema JAR-145. Stavovi 1.3 i 2. se odnose na organizacije koje vodi samo jedna osoba, a stav 3. se odnosi na organizacije u kojima je u održavanje uključeno najviše 5 osoba.
1.3. Kada je samo jedna osoba zaposlena puno radno vreme kako je propisano u stavu 2.1. (koja obavlja funkciju izdavanja uverenja i sve ostale funkcije), organizacije prema JAR-145 mogu koristiti alternativne mogućnosti ograničene na sledeće:
Klasa A2: bazno i linijsko održavanje aviona mase manje od 5700 kg (samo klipni motori);
Klasa A3: bazno i linijsko održavanje jednomotornih helikoptera mase manje od 2730 kg;
Klasa B2: klipni motori maksimalne snage manje od 450 KS;
Klasa C: delovi vazduhoplova;
Klasa D1: kontrolu bez razaranja.
Napomena 1: |
Definicija linijskog održavanja je navedena u Prilogu 2. |
Napomena 2: |
Opravke i izmene po odobrenju nadležnog tela. |
Obratiti pažnju da sledeći odeljci uključuju samo bitne članove JAR-145 koji se odnose na alternative. Za članove JAR-145 koji nisu navedeni podrazumeva se da ih treba potpuno ispuniti.
2. Organizacije koje održavaju razred aviona, helikoptera, motora ili delova u okviru ograničenja navedenih u stavu 1.3.
2.1. JAR-145.30(b); minimalni uslov je jedna osoba koja radi puno radno vreme i koja ispunjava uslove nacionalnih vazduhoplovnih propisa za osoblje koje izdaje uverenje i obavlja funkciju odgovornog rukovodioca, inženjera održavanja i osoblja za izdavanje uverenja o izvršenim radovima održavanja. Nijedna druga osoba ne sme izdati uverenje o izvršenim radovima održavanja i ne sme obavljati nikakvo održavanje ukoliko nije naznačeno.
Funkciju nadzora kvaliteta, navedenu u JAR-145.65(b), može sporazumno preuzeti organizacija odgovarajućeg ovlašćenja prema JAR-145 ili osoba sa odgovarajućim tehničkim znanjem i obimnim iskustvom u pogledu provere kvaliteta (audita) koja nije zaposlena puno radno vreme, pri čemu je potreban sporazum sa nacionalnim vazduhoplovnim nadležnim organom.
Napomena: |
Puno radno vreme u svrhu JAR-145 podrazumeva ne manje od 35 sati nedeljno, osim tokom odmora. |
2.2. JAR-145.30(d); uslovi početne obuke za osobu iz stava 2.1. moraju biti saglasni trenutno važećim uslovima nacionalnog nadležnog organa za vazduhoplovstvo. Dalje usavršavanje osoblja za izdavanje uverenja o izvršenim radovima održavanja najmanjih organizacija mora biti određena u priručniku organizacije i prihvaćeno od nacionalnog nadležnog organa za vazduhoplovstvo, ako je to adekvatno. Ovo može obuhvatiti plaćeno odsustvo radi pohađanja aerotehničkog kursa za manje iskusno ovlašćeno osoblje, seminare ili kraće kurseve koje održavaju ovlašćene organizacije za obuku iskusnog osoblja. Inženjer za proveru kvaliteta koji radi po osnovu ugovora može održavati interne kurseve o značajnim temama u vreme kada je manji intenzitet posla. Usavršavanje mora obuhvatiti dostignuća vezana za tip proizvoda koji se održava, pregled problematičnih područja organizacije i tumačenje najnovijih JAR regulativa koje se odnose na održavanje. Ovo treba da bude bitan doprinos daljem usavršavanju pri čemu ovlašćena organizacija mora čuvati sve podatke o polaznicima kursa, datumima i provedenom vremenu.
2.3. JAR-145.35; ako je osnova ovlašćenja samo jedna ovlašćena osoba koja koristi ugovor o nadzoru kvaliteta, ispunjen Obrazac 4 prihvaćen od nacionalnog nadležnog organa za vazduhoplovstvo je dovoljan za vođenje podataka o ovlašćenoj osobi. Sa samo jednom ovlašćenom osobom izdvojeni podaci o ovlašćenju su nepotrebni jer se YU-JAA Obrascem 3 određuje to ovlašćenje. Odgovarajuća izjava o tom slučaju mora biti sastavni deo Priručnika.
2.4. JAR-145.65(b); ako sistem nezavisnog nadzora kvaliteta vodi organizacija ili lice koje ne sme izvoditi održavanje, neophodno je u priručniku navesti postupak da će biti obavljena najmanje dva nadzora svakih 12 meseci.
Organizacija prema JAR-145 koja se obavezala na nadzor kvaliteta ili lice naznačeno u stavu 2.1. mora obaviti najmanje dva nadzora u periodu od 12 meseci, na osnovu jedne najavljene i jedne nenajavljene posete ovlašćenoj organizaciji za održavanje vazduhoplova ovlašćenoj prema JAR-145.
Odgovornost je organizacije za održavanje vazduhoplova ovlašćene prema JAR-145 da se uskladi sa nalazima ugovorene organizacije za nadzor ovlašćene prema JAR-145 ili lica, osim ako je nacionalni nadležni organ za vazduhoplovstvo odredio drugačije.
2.5. PAŽNJA: Ako ugovorna organizacija prema JAR-145 ili navedeno lice izgubi ili se odrekne svoga ovlašćenja, ovlašćenje organizacije za održavanje vazduhoplova izdato prema JAR-145 biće stavljeno van snage dok nadležni organ ne odobri novi ugovor.
3. Preporučeni operativni postupak za organizaciju za održavanje ovlašćenu prema JAR-145, utemeljenu na najviše 5 lica uključenih u održavanje.
Napomena: |
Lica uključena u održavanje su određena u 145.30(c) kao što su: lica za planiranje, mehaničari, kontrolori i ovlašćeno osoblje. |
3.1. JAR-145.30(b); minimalni uslov su dva lica zaposlene na puno radno vreme koja ispunjavaju uslove nacionalnog nadležnog organa za vazduhoplovstvo za ovlašćeno osoblje, pri čemu jedno od njih mora obavljati funkciju odgovornog rukovodioca, a drugo obavlja funkciju inženjera audita kvaliteta.
Puno radno vreme u svrhu JAR-145 obično podrazumeva ne manje od 35 sati nedeljno, izuzev tokom odmora.
Bilo koje lice može preuzeti odgovornosti odgovornog rukovodioca uz uslov da u potpunosti ispunjava uslove iz JAR-145.5, ali rukovodilac održavanja (tehničar/inženjer održavanja) mora biti ovlašćeno lice kako bi zadržao nezavisnost inženjera za audit kvaliteta u izvođenju tih provera. Svaki tehničar/inženjer održavanja može da preuzme zadatke održavanja pod uslovom da rukovodilac održavanja izdaje uverenje o izvršenim radovima održavanja.
Inženjer audita kvaliteta mora imati jednake kvalifikacije i status inženjera održavanja radi verodostojnosti, osim ako ima dokazano iskustvo u obezbeđenju kvaliteta vazduhoplova. U tom slučaju može od strane nadležnog organa biti prihvaćeno smanjenje potrebnih kvalifikacija za održavanje.
U slučaju kada se nadležni organ složi da je nepraktično da organizacija imenuje lice za nadzor kvaliteta, ta se funkcija može sporazumno ugovoriti saglasno stavu 2.
3.2. JAR-145.30(d); uslovi početne obuke za lica navedena u stavu 3.1 moraju biti u saglasnosti sa trenutno važećim nacionalnim uslovima. Dalje usavršavanje treba biti izvedeno od inženjera za audit kvaliteta, osim ako je za tu svrhu organizacija odlučila koristiti neku drugu organizaciju ovlašćenu prema JAR-145 ili centar za obuku. Usavršavanje mora obuhvatiti dostignuća u tipu proizvoda koji se održava, pregled problematičnih područja organizacije i tumačenje najnovijih JAR regulativa koje se odnose na održavanje.
PRIRUČNIK ORGANIZACIJE ZA ODRŽAVANJE VAZDUHOPLOVA - MOE
(MOE - Maintenance Organisation Exposition)
Prema: (JAR-145, Section 2, Appendix 2)
Sadržaj Priručnika
0 DEO: ORGANIZACIJA PREVOZIOCA (JAR-OPS OPŠTA ORGANIZACIJA)
Ovaj deo prikazuju ovlašćene organizacije za održavanje koje su u sastavu prevozioca.
1. DEO: UPRAVLJANJE ORGANIZACIJOM ZA ODRŽAVANJE
1.1 Izjava odgovornog rukovodioca u ime organizacije.
1.2 Rukovodeće osoblje.
1.3 Dužnosti i odgovornosti rukovodećeg osoblja.
1.4 Organizaciona šema organizacije.
1.5 Lista ovlašćenog osoblja.
1.6 Resursi radne snage.
1.7 Opšti opis objekata na svim lokacijama za koje se traži odobrenje.
1.8 Planirani obim rada organizacije.
1.9 Postupak obaveštavanja nadležnog organa o promenama aktivnosti / ovlašćenja / lokacije / osoblja u organizaciji.
1.10 Postupci izmene priručnika organizacije uključujući i odobrene procedure.
DEO 2: POSTUPCI ODRŽAVANJA
2.1 Postupci procene dobavljača i postupci provere podugovora.
2.2 Prijem/pregled delova vazduhoplova i materijala od spoljnih podugovarača.
2.3 Smeštaj, označavanje i izdavanje delova vazduhoplova i materijala radi održavanja vazduhoplova.
2.4 Prijem alata i opreme.
2.5 Baždarenje alata i opreme.
2.6 Korišćenje alata i opreme od strane osoblja (uključujući specijalne alate).
2.7 Norme čistoće prostora održavanja.
2.8 Uputstva za održavanje i njihov odnos prema uputstvima proizvođača vazduhoplova/delova vazduhoplova uključujući ažuriranost i dostupnost istih osoblju.
2.9 Postupak opravke.
2.10 Saglasnost programa tehničkog održavanja vazduhoplova.
2.11 Postupak prema naredbama o plovidbenosti (Airworthiness Directive).
2.12 Postupak neobaveznih izmena (Optional Modification).
2.13 Upotreba dokumentacije o održavanju i njeno kompletiranje.
2.14 Kontrola tehničkih izveštaja.
2.15 Popravljanje neispravnosti nastalih tokom baznog održavanja.
2.16 Postupak vraćanja u upotrebu.
2.17 Podaci za JAR-OPS prevozioca.
2.18 Izveštavanje o neispravnostima JAA / prevoziocu / proizvođaču.
2.19 Uskladištenje neispravnih delova vazduhoplova.
2.20 Prosleđivanje neispravnih delova spoljnim podugovaračima.
2.21 Kontrola sistema kompjuterskog vođenja podataka.
2.22 Opis posebnih postupaka održavanja kao što su postupci pri radu motora (engine running), postupci za testove pritiska na vazduhoplovu (pressure run), postupci za vuču vazduhoplova, postupci taksiranja vazduhoplova.
DEO L2: DODATNI POSTUPCI LINIJSKOG ODRŽAVANJA
L2.1 Provera delova vazduhoplova, alata, opreme, itd. linijskog održavanja.
L2.2 Postupci servisiranja / snabdevanja gorivom / odleđivanja itd. pri linijskom održavanju.
L2.3 Provera neispravnosti i ponavljajućih neispravnosti pri linijskom održavanju.
L2.4 Popunjavanje tehničke knjižice vazduhoplova u linijskom održavanju.
L2.5 Postupak upotrebe vlastitih i pozajmljenih delova u linijskom održavanju.
L2.6 Postupak vraćanja neispravnih delova skinutih sa vazduhoplova u linijskom održavanju.
DEO 3: POSTUPCI SISTEMA KVALITETA
3.1 Kontrola kvaliteta organizacijskih postupaka.
3.2 Kontrola kvaliteta vazduhoplova.
3.3 Kontrola kvaliteta nezavršenih postupaka opravljanja.
3.4 Kvalifikacija ovlašćenog osoblja i postupci usavršavanja.
3.5 Dokumentacija o ovlašćenom osoblju.
3.6 Osoblje za kontrolu kvaliteta.
3.7 Osposobljeni kontrolori.
3.8 Osposobljeni mehaničari.
3.9 Kontrola postupaka odstupanja od zadanih radova održavanja vazduhoplova ili dela vazduhoplova.
3.10 Postupak kontrole dopuštenog odstupanja od zadanih radova.
3.11 Postupak kontrole specijalizovanih aktivnosti kao što je NDT, zavarivanje (welding) itd.
3.12 Kontrola proizvođačevih i drugih radnih timova koji učestvuju u održavanju.
DEO 4
4.1 Ugovorni JAR-OPS prevozioci.
4.2 Postupci JAR-OPS prevozioca i dokumentacija.
4.3 Kompletiranje dokumentacije JAR-OPS prevozioca.
DEO 5: DODACI
5.1 Primerci dokumenata.
5.2 Lista podugovarača kako je propisano u JAR-145.75(b).
5.3 Lista lokacija linijskog održavanja kako je propisano u JAR-145.75(d)
5.4 Lista ugovornih organizacija kako je propisano u JAR-145.75(d).
DEO 6: JAR-OPS POSTUPCI ODRŽAVANJA
Ovaj odeljak je rezervisan za one JAR-145 ovlašćene organizacije za održavanje koje su ujedno JAR-OPS prevozioci.
CORPORATE COMITMENT BY THE ACCOUNTABLE MANAGER
Ovaj priručnik organizacije za održavanje vazduhoplova (MOE) određuje organizaciju i postupke po kojima __________ (ime organizacije) __________ izvodi sve aktivnosti održavanja vazduhoplova u svome radu. Direktorat civilnog vazduhoplovstva države Srbije i države Crne Gore (DCV) je na osnovu ovoga priručnika izdao Uverenje o osposobljenosti za održavanje vazduhoplova.
This maintenance organisation Exposition (MOE) defines the organization and procedures of the aircraft maintenance according to which __________ (name of organisation) __________ performs all maintenance activities on the aircraft in the operation. The CAD of Serbia and Montenegro approval is based upon this manual.
Ovi postupci su odobreni od dole potpisanog i moraju biti u skladu sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju i uključivati JAR standarde, kad se radni proces počne izvoditi u skladu sa Uverenjem o osposobljenosti.
These procedures are approved by the undersigned and must be complied with the Air Traffic Law and JAR standards shall be implemented as appropriate when the working process is being progressed in accordance with this approval.
Podrazumeva se da ovi postupci ne isključuju nužnost izvođenja aktivnosti u skladu sa novim ili dopunjenim sistemom regulative vazdušnog saobraćaja u Srbiji i Crnoj Gori, ako bi nova ili dopunjena regulativa bila u suprotnosti sa ovim postupcima.
It is accepted that these procedures do not override the necessity of complying with any new or amended regulation of the air traffic in Serbia and Montenegro where these or amended regulations are in conflict with these procedures.
Podrazumeva se, da DCV odobrava ovu organizaciju održavanja dok je evidentno da su postupci i standardi u skladu sa zakonom i zahtevima iz priručnika. Nadalje se podrazumeva da DCV ima pravo opozvati, promeniti ili ukinuti dato uverenje ako se ne poštuju propisani postupci ili se propisani standardi održavanja ne održavaju.
It is understood that the CAD will approve this organisation whilst the CAD is satisfied that the procedures are being followed and work standards maintained. It is further understood that the CAD reserves the right to suspend, vary or cancel the subject approval if the CAD has evidence that procedures are not followed or standards not upheld.
Mesto/Place: ____________ Datum/Date _______
Odgovorna osoba/Accountable Manager
Potpis/Sign: ___________________
Ime/Name: ____________________
Ime preduzeća/For the company: ______________
UVERENJE O IZVRŠENIM RADOVIMA ODRŽAVANJA
(CERTIFICATE OF RELEASE TO SERVICE)
U priručniku organizacije za održavanje MOE/MME mora biti definisana izjava (obrazac) za vraćanje vazduhoplova u upotrebu: Certificate of Release to Service.
Izjava/Statement: "Uverenje da su svi izvršni radovi izvedeni u skladu sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju i zahtevima JAR-145 te saglasno navedenom vazduhoplov je spreman za povratak u upotrebu" / "Certificates that the work specify was carried out in accordance with JAR-145 and in respect to that work the aircraft is considered ready for release to service."
Podaci koje mora sadrži izjava:
- Registarska oznaka vazduhoplova / Registration mark
- Operator / Prevozilac / Naručilac / Aircraft operator / Airline / Customer
- Proizvođač vazduhoplova / Aircraft Manufacturer
- Proizvođačev serijski broj / Serijski broj vazduhoplova / Manufacturer serial number / Fuselage serial number
- Proizvođač motora / Proizvođač elise / Engine manufacturer / Propeller manufacturer
- Tip motora / Tip elise / Engine Type / Propeller Type
- Serijski broj motora / Serijski broj elise / Engine S/N / Propeler S/N
- Radni nalog stranke/naručioca / Identifikacija naručenih radova / Customer work order / work Package Identification
- Vrsta radova održavanja / Type of maintenance
- Veza sa odobrenim podacima radova održavanja / Reference to approved Maintenance date used
- Odloženi radovi - podaci o listi odloženih radova / For deferred Items List
- Veza sa podacima o testiranju delova koji su bili u upotrebi / Reference to Associated Maintenance Test Records
- Vek upotrebe / Interval za opštu obnovu / Operativna ograničenja / Life / Overhaul / Operational Limitations
- Opis ograničenja / Description of Limitation
- Narađeni sati i/ili ciklusi vazduhoplova u trenutku izvedenih radova / Aircraft FH and/or FC accumulated when Maintenance completed
- Ime ovlašćene organizacije / Name of JAR 145 AMO
- Broj uverenja ovlašćene organizacije / Organisation Approval Reference Number
- Mesto / Datum / Place / Date
- Štampano ime ovlašćene osobe / Funkcija / Potpis / Printed name of authorised Person / Authorisation Reference of authorised Person / Signature of authorised person
Dozvola za upotrebu (Authorised release certificate)
DOZVOLA ZA UPOTREBU (AUTHORISED RELEASE CERTIFICATE) |
YU-JAA Obrazac 1 |
1. Država / Country |
2. Nacionalna vazduhoplovna vlast / National Authority |
3. Referentni broj sertifikata / Certificate Ref. No. |
||||||||||||||
|
DIREKTORAT CIVILNOG VAZDUHOPLOVSTVA DOZVOLA ZA UPOTREBU |
|
||||||||||||||
4. Organizacija / Organization |
5. Radni nalog/Ugovor / Work Order/Contract/Invoice |
|||||||||||||||
6. Deo / Item |
7. Naziv / Description |
8. Broj dela / Part No. |
9. Prihvatljivost / Eligibility* |
10. Količina / Qty |
11. Broj serije/kompleta / Serial/Batch No. |
12. Status/Rad / Status/Work |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
13. Primedbe / Remarks |
||||||||||||||||
Delovi sa ograničenim vekom imaju ažuriranu prateću dokumentaciju. |
||||||||||||||||
14. Novi delovi: |
c Plovidbenost |
c Saglasnost |
19. c JAR-145-50 Puštanje u eksploataciju |
c Ostali propisi navedeni u bloku 13 |
||||||||||||
Potvrđuje da su gore navedeni delovi, osim ako je drugačije navedeno u bloku 13, pregledani u skladu sa primenljivim podacima o konstrukciji i sa propisima o plovidbenosti Srbije i Crne Gore. (Videti drugu stranu) |
Potvrđuje da je gore navedeni rad, osim ako nije drugačije navedeno u bloku 13, izvršen u skladu sa JAR-145 i u pogledu tog posla deo (delovi) se smatra(ju) spremnim za puštanje u eksploataciju. (Videti drugu stranu) |
|||||||||||||||
15. Potpis / Signature |
16. Referentni broj odobrenja / Approval Reference Number |
20. Potpis / Signature |
21. Referentni broj odobrenja / Approval Reference Number |
|||||||||||||
17. Ime / Name |
18. Datum (datum/mesec/godina) / Date (d/m/y) |
22. Ime / Name |
23. Datum (datum/mesec/godina) / Date (d/m/y) |
|||||||||||||
YU-JAA Obrazac 1 / JAA Form One - Issue 3 |
* Izvršilac mora unakrsno proveriti prihvatljivost sa primenljivim tehničkim podacima / Installer must cross-check eligibilty with applicable technical data |
DOZVOLA ZA UPOTREBU / YU-JAA Obrazac 1
AUTHORISED RELEASE CERTIFICATE - JAA FORM ONE
ODGOVORNOSTI KORISNIKA / IZVRŠIOCA
USER / INSTALLER RESPONSIBILITIES
NAPOMENE:
NOTE:
1. |
Važno je znati da postojanje same Dozvole ne ustanovljava automatski organ koji će ugrađivati deo / podsklop / sklop. |
|
It is important to understand that the existence of the Document alone does not automatically constitute authority to install the part / component / assembly. |
|
|
2. |
Kada korisnik / izvršilac radi u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom Vlasti koja utvrđuje ispravnost koje se razlikuje od onog navedenog u bloku 2 suštinski je važno da korisnik / izvršilac obezbedi da njegova Vlast prihvata delove / podsklopove / sklopove od Vlasti navedene u bloku 2. |
|
Where the user / installer works in accordance with the national regulations of an Airworthiness Authority different from the Airworthiness Authority specified in block 2 it is essential that the user / installer ensures that his / her Airworthiness Authority accepts parts / components / assemblies from the Airworthiness Authority specified block 2. |
|
|
3. |
Izjave 14 i 19 ne ustanovljavaju ovlašćivanje ugradnje. U svim slučajevima evidencija tehničkog održavanja vazduhoplova mora da sadrži ovlašćivanje ugradnje regulisano u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom od strane korisnika / izvršioca pre nego što vazduhoplov bude u stanju da leti. |
|
Statements 14 and 19 do not constitute installation certification. In all cases the aircraft maintenance record must contain an installation certification issued in accordance with the national regulations by the user / installer before the aircraft may be flown. |
(Poleđina obrasca YU-JAA Obrazac 1) |
|
YU-JAA Obrazac 1
(referenca: JAR 145: Section 2; Appendix 3: The Authorised Release Certificate - JAA FORM ONE)
DEFINICIJA DOKUMENTA:
Ovaj dokument identifikuje plovidbenost (airworthiness) i prikladnost (eligibility) dela/komponente/sklopa (part/component/assemblies), što je u daljem tekstu definisano kao deo (part) nakon završenih radova održavanja na delu.
UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE OBRASCA YU-JAA - Obrazac 1
Uputstvo za popunjavanje ovog obrasca je potpuno identično originalnom uputstvu za popunjavanje obrasca JAA FORM ONE.
Rubrika 3: Jednocifreni broj mora biti unapred upisan /odštampan/ zbog sertifikacijske kontrole u pretraživanju; Unapred upisan broj nije potreban u slučaju popunjavanja dokumenta putem računara, ukoliko je programirano putem računara određivanje tog broja.
Rubrika 4: Puno ime i naziv organizacije, koja ovim sertifikatom vraća u upotrebu predmetni deo/delove; Ova rubrika može biti unapred odštampana; Simboli su dopušteni ali samo unutar ove rubrike.
Rubrika 5: Namena rubrike je definisanje referentnog broja radnog naloga/ugovora/ fakture/računa koji omogućava brzo pretraživanje.
Rubrika 6: ISPUNJAVANJE NIJE OBAVEZNO - omogućava jednostavnu povezanost sa napomenom u rubrici 13 sa upotrebom predmetnih brojeva (item numbers);
Rubrika 7: Naziv ili opis dela; upotreba podataka iz kataloga delova (IPC) je obavezna;
Rubrika 8: Kataloški broj (part number PN) prema katalogu delova (IPC) mora biti definisan;
Rubrika 9: OPCIJSKA UPOTREBA RUBRIKE: popis sertifikovanih/homologovanih proizvoda, za koje je deo sertifikovan za ugradnju; dopušteni upisi su:
a) |
Pojedinačno vazduhoplov/motor/elisa ili APU ili serija proizvoda; |
b) |
Različito (Various), ako je poznato da je deo sertifikovan za ugradnju na više modela ili sertifikovanih proizvoda; |
c) |
Nepoznato (Unknown), ako je sertifikovanost dela u smislu ugradnje nepoznata - tu kategoriju najčešće upotrebljavaju organizacije za održavanje: |
NAPOMENA: |
Informacija u rubrici 9 nije ovlašćenje za ugradnju predmetnog dela za ugradnju na vazduhoplov, motor, elisu, APU; Korisnik/servis (koji ugrađuje deo), mora potvrditi, s obzirom na dokumentaciju kao što je katalog delova, servisni bilten, itd., da je deo sertifikovan za konkretnu ugradnju. |
Rubrika 10: Broj delova, koji se potvrđuju za vraćanje u upotrebu;
Rubrika 11: Serijski broj dela (Serial Number S/N) ili nabavni broj (Batch Number): Ukoliko nije od važnosti niti jedna od navedenih mogućnosti, potrebno je upisati N/A (not applicable);
Rubrika 12: Status dela mora biti precizno naveden, dopušteni podaci za upis su:
OVERHAULED (opšta opravka): Obnova dela/komponente/sklopa sa pregledom, testiranjem i zamenama u saglasnosti sa odobrenim standardom zbog produženja roka rada;
INSPECTED/TESTED (pregledano/testirano): Provera dela/komponente/ sklopa zbog ispunjavanja zahteva za izvršenje odobrenog standarda;
MODIFIED (modifikovano): Modifikacija (izmena) dela/komponente/ sklopa saglasno odobrenom standardu;
REPAIRED (opravljeno): Obnova dela/komponente/sklopa dovođenjem u upotrebno stanje (serviceable condition) saglasno odobrenom standardu;
RETREATED (obnovljeno): Obnova, koja se upotrebljava na gumama obzirom na odobreni standard;
REASSEMBLED (sastavljen): ponovno sastavljena komponenta saglasno odobrenom standardu (npr. elisa nakon transporta),
Rubrika 13: JE OBAVEZNA: mora sadržati informaciju, koja je neposredna (direktna) ili sa referencom na tehnološku dokumentaciju, koja sadrži pojedinačne podatke ili ograničenja dela/delova, koji se vraćaju u upotrebu i koji su neophodni korisniku, da sa punom odgovornošću potvrdi konačni plovidbeni status dela; informacija mora biti jasna i potpuna (sadržaj dokumentacije, plovidbeno-tehnički zahtevi - AD, opravke, modifikacije, zamene delova, status delova sa ograničenim životnim vekom itd.); u slučaju da nema nikakve informacije potrebno je upisati NONE.
Rubrika 14, 15, 16, 17 i 18: SE NE SMEJU UPOTREBLJAVATI U OKVIRU OVLAŠĆENE ORGANIZACIJE ODRŽAVANJA; ove rubrike su posebno predviđene za ovlašćene proizvodne organizacije;
Rubrika 19: Udovoljava zahtevu JAR 145.50: izjava o vraćanju u upotrebu; ova izjava "ukoliko nije drugačije definisano u rubrici 13" podrazumeva:
a) |
primer, kada održavanje nije izvršeno do kraja (not completed); |
b) |
primer, kada aktivnost održavanja odstupa od JAR-145; |
c) |
primer, kada je aktivnost održavanja izvršena u saglasnosti sa nekim drugim standardom koji odstupa od JAR-145; |
Navedeni slučajevi ili njihova kombinacija moraju biti navedeni u rubrici 13.
Rubrika 20: Potpis ovlašćene osobe, koja ima ovlašćenje ovlašćene organizacije za potpisivanje obrasca.
Rubrika 21: Referentni broj ovlašćene/odobrene organizacije iz registra ovlašćenih organizacija Srbije i Crne Gore.
Rubrika 22: Upisano/odštampano ime osobe, koja je potpisana u rubrici 20 i broj ovlašćenja te osobe.
Rubrika 23: Datum potpisa u rubrici 19; datum vraćanja u upotrebu (release to service).
NAPOMENA: Servis/izvršilac mora obavezno poštovati/ispuniti zahtev iz tačke 3 na strani 2 Obrasca 1 (Form One).
Zahtev za izdavanje uverenja o osposobljenosti organizacije za održavanje
YU-JAA Obrazac 2
Grb |
DIREKTORAT CIVILNOG VAZDUHOPLOVSTVA CIVIL AVIATION DIRECTORATE |
Grb |
11070 Novi Beograd, Omladinskih brigada br. 1, Tel / Faks: 311 75 79
ZAHTEV ZA IZDAVANJE UVERENJA O OSPOSOBLJENOSTI ORGANIZACIJE ZA ODRŽAVANJE Na osnovu člana 192. Zakona o opštem upravnom postupku ("Službeni list SRJ", br. 33/97 i 31/2001), člana 47. Zakona o vazdušnom saobraćaju ("Službeni list SRJ", br. 12/98, 44/99, 73/2000 i 70/2001 i "Službeni glasnik RS", br. 101/2005) In accordance with Article 192 of the Law on General Administrative Procedure ("Official Gazette of FR of Yugoslavia", No. 33/97 i 31/2001), Article 47 Para 2 of the Air Transport Law ("Official Gazette of SR of Yugoslavia", No. 12/98, 44/99, 73/2000 i 70/2001 and "Official Gazette of RS", No. 101/2005) |
1. Vrsta zahteva / Application type |
||
c IZDAVANJE |
c PROMENA |
c OBNOVA |
2. Podnosilac zahteva / Applicant |
||
Registrovani naziv |
|
|
Adresa |
|
|
Telefon |
|
|
Faks |
|
|
Odobreni obim radova relevantan po ovom zahtevu (Pogledaj stranu 2 za mogućnosti) |
||
Ime i prezime (predloženog*) ovlašćenog direktora: |
||
Potpis (predloženog*) ovlašćenog direktora |
||
Mesto i datum: |
M.P. |
|
* Samo u slučaju izdavanja novog uverenja
* Applicable only in the case of a new YU-JAR-145 Applicant.
Napomena: |
Popunite velikim slovima. Nepotpun zahtev neće se razmatrati. |
Remark: |
Fill in capital letters. Incomplete forms will be returned and not processed |
MOGUĆI ODOBRENI OBIM RADOVA PREMA YU-JAR-145
SCOPE OF YU-JAR-145 APPROVAL AVAILABLE
class |
Rating |
Limitation |
Base |
Line |
|
Avioni |
A1 |
Avioni teži od 5700 kg |
Navesti tip aviona |
|
|
A2 |
Avioni lakši od 5700 kg |
Navesti proizvođača, grupu ili tip aviona |
|
|
|
A3 |
Helikopteri |
Navesti proizvođača, grupu ili tip helikopter |
|
|
|
Motori |
B1 |
Turbo mlazni |
Navesti tip motora |
||
B2 |
Klipni |
Navesti proizvođača motora, grupu motora ili tip |
|||
B3 |
APU |
Navesti proizvođača motora ili tip |
|||
Ostali |
C1 |
Klimatizacija i presurizacija |
Navesti tip aviona ili proizvođača komponenti ili određenu komponentu ili pozvati na listu osposobljenosti. |
||
C2 |
Auto pilot / Autoflight |
||||
C3 |
Komunikacija i navigacija |
||||
C4 |
Vrata i otvori |
||||
C5 |
Električno napajanje |
||||
C6 |
Oprema / Equipment |
||||
C7 |
Motor - APU |
||||
C8 |
Komande leta |
||||
C9 |
Gorivna instalacija |
||||
C12 |
Hidraulika / Hydraulic |
||||
C13 |
Instrumenti / Instruments |
||||
C14 |
Stajni trap / Landing Gear |
||||
C15 |
Kiseonik / Oxygen |
||||
C16 |
Elise / Propellers |
||||
C17 |
Pneumatika / Pneumatics |
||||
C18 |
Zaštita od leda/kiše/požara |
||||
C19 |
Prozori / Windows |
||||
C20 |
Struktura / Structures |
||||
Posebne usluge |
D1 |
Ispitivanje bez razaranja |
|||
D2 |
Tehnološko-hemijski procesi: |
||||
Uverenje o osposobljenosti organizacije za održavanje vazduhoplova i vazduhoplovnog proizvoda
YU-JAA Obrazac 3
Grb |
DIREKTORAT CIVILNOG VAZDUHOPLOVSTVA CIVIL AVIATION DIRECTORATE |
Grb |
Na osnovu člana 192. Zakona o opštem upravnom postupku ("Službeni list SRJ", br. 33/97, 31/2001), člana 47. stav 2. Zakona o vazdušnom saobraćaju ("Službeni list SRJ", br. 12/98, 38/99, 44/99, 73/2000 i 70/2001 i "Službeni glasnik RS", br. 101/2005), a u vezi sa Odlukom o osnivanju Direktorata civilnog vazduhoplovstva države Srbije i države Crne Gore ("Službeni glasnik R. Srbije", br. 102/2003 i "Službeni list R. Crne Gore", br. 61/2003), izdaje se
In accordance with Article 192 of the Law on General Administrative Procedure ("Official Gazette of FR of Yugoslavia", No. 33/97, 31/2001), Article 47 Para 2 of the Air Transport Law ("Official Gazette of SR of Yugoslavia", No. 12/98, 5/99, 38/99, 44/99, 73/2000 i 70/2001) and in relation with Decision on Foundation of Civil Aviation Directorate of the State of Serbia and the State of Montenegro ("Official Gazette of Serbia", No 102/2003 and "Official Gazette of Montenegro", No 61/2003)
UVERENJE O OSPOSOBLJENOSTI ORGANIZACIJE ZA ODRŽAVANJE VAZDUHOPLOVA I VAZDUHOPLOVNOG PROIZVODA
|
Broj: |
|
|
Number: |
Ovim se potvrđuje da:
This is to certify that:
ispunjava uslove propisane članom 293. stav 3. Zakona o vazdušnom saobraćaju (JAR-145), za održavanje vazduhoplova, motora, elise i opreme vazduhoplova kako je utvrđeno u prilogu koji je sastavni deo ovog Uverenja.
meets the requirements prescribed by the Air Transport Law, Article 293 Para 3 (JAR-145), on the maintenance of aircraft, engine, propeller and aircraft equipment as specified in the Annex hereto which constitutes an integral part of this Certificate.
Datum izdavanja:
Date of issue:
Izmena:
Revision:
Datum izmene:
Date of Revision:
Važi do:
Valid until:
|
Generalni direktor |
|
Director General |
YU-JAA Obrazac 4
Grb |
DIREKTORAT CIVILNOG VAZDUHOPLOVSTVA CIVIL AVIATION DIRECTORATE |
Grb |
YU-JAA OBRAZAC 4
PODACI O RUKOVODEĆEM OSOBLJU
1. |
Ime: |
|
NAME |
2. |
Radno mesto: |
|
POSITON |
3. |
Stručna sprema: |
|
QUALIFICATIONS RELEVANT TO THE ITEM (2) POSITION |
4. |
Radni staž u vazduhoplovstvu: |
|
WORK EXPERIENCE RELEVANT TO THE ITEM (2) POSITION |
Potpis: |
|
|
Datum: |
|
SIGNATURE |
|
DATE |
|
Direktorat civilnog vazduhoplovstva države Srbije i države Crne Gore - Odeljenje vazduhoplova
CIVIL AVIATION DIRECTORATE OF SERBIA AND MONTENEGRO - AIRWORTHINESS DEPARTMENT
U ime Direktorata civilnog vazduhoplovstva prihvatam gore navedenu osobu za rukovodeće osoblje
IN CIVIL AVIATION DIRECTORATEOF SERBIA AND MONTENEGRO NAME I ACCEPT A MENTIONED ABOVE PERSON FOR SENIOR PERSON OF
|
. |
(naziv organizacije) |
Ime: |
|
|
|
|
NAME |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Potpis: |
|
|
Datum: |
|
SIGNATURE |
|
DATE |
|