ZAKONO RATIFIKACIJI SPORAZUMA IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU SA ADMINISTRATIVNIM SPORAZUMOM ZA SPROVOĐENJE SPORAZUMA IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU("Sl. list SCG - Međunarodni ugovori", br. 4/2006) |
ČLAN 1
Ratifikuje se Sporazum između Srbije i Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju sa Administrativnim sporazumom za sprovođenje Sporazuma između Srbije i Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju, potpisan 12. oktobra 2005. godine u Beogradu, u originalu na srpskom i turskom jeziku.
ČLAN 2
Tekstovi Sporazuma i Administrativnog sporazuma u originalu na srpskom jeziku glase:
SPORAZUM
IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Srbija i Crna Gora i Republika Turska (u daljem tekstu: države ugovornice) dogovorile su se o sledećem:
OPŠTE ODREDBE
(1) U ovom sporazumu sledeći pojmovi znače:
1. "teritorija" -
u odnosu na Srbiju i Crnu Goru: Srbija i Crna Gora;
u odnosu na Republiku Tursku: Turska;
2. "pravni propisi" - zakoni, podzakonski akti i drugi opšti akti koji se odnose na oblasti socijalnog osiguranja iz člana 2. stav 1. ovog sporazuma;
3. "nadležni organ" -
u Srbiji i Crnoj Gori: nadležna ministarstva u Srbiji i Crnoj Gori;
u Republici Turskoj: Ministarstvo rada i socijalne sigurnosti i druga odgovarajuća ministarstva;
4. "nadležni nosilac" - nosilac osiguranja kod koga je lice osigurano u vreme podnošenja zahteva za davanje ili od koga ima ili bi imalo pravo na davanje u skladu sa pravnim propisima iz člana 2. ovog sporazuma;
5. "nosilac" - organizacija, odnosno organ nadležan za sprovođenje pravnih propisa iz člana 2. stav 1. ovog sporazuma;
6. "osiguranik" - lice na koje se primenjuje ili su se primenjivali pravni propisi iz člana 2. ovog sporazuma;
7. "periodi osiguranja" - periodi za koje su plaćeni doprinosi i sa njima izjednačeni periodi prema pravnim propisima iz člana 2. ovog sporazuma;
8. "davanje" - penzija, novčana naknada, dodatak, prihod i druga novčana davanja, zdravstvene usluge i druga davanja;
9. "prebivalište" - mesto stalnog boravka;
10. "boravište"- mesto privremenog boravka;
11. "član porodice" - lice predviđeno pravnim propisima koje primenjuje nadležni nosilac;
12. "korisnik" - lice predviđeno pravnim propisima država ugovornica.
(2) U ovom sporazumu ostali pojmovi imaju značenje koje im pripada prema pravnim propisima država ugovornica.
(1) Ovaj sporazum se odnosi:
- U Srbiji i Crnoj Gori, na pravne propise o:
1. zdravstvenom osiguranju, zdravstvenoj zaštiti i materinstvu;
2. penzijskom i invalidskom osiguranju (starost, invalidnost i smrt);
3. povredi na radu i profesionalnoj bolesti;
4. novčanoj naknadi za slučaj nezaposlenosti;
5. dodatku na decu.
- U Republici Turskoj na:
1. Zakon o socijalnom osiguranju radnika i Zakon o socijalnom osiguranju radnika u poljoprivredi (invalidnost, starost, smrt, povreda na radu i profesionalna bolest, bolest i materinstvo);
2. Zakon o Penzijskom fondu Republike Turske o pravima državnih službenika (invalidnost, starost i smrt);
3. Zakon o Zavodu socijalnog osiguranja trgovaca, preduzetnika, zanatlija i drugih samostalnih delatnosti i Zakon o socijalnom osiguranju lica koja se samostalno bave poljoprivredom (invalidnost, starost i smrt);
4. pravne propise koji se odnose na penzijske fondove kako je predviđeno privremenim članom 20. Zakona o socijalnom osiguranju broj 506 (invalidnost, starost, smrt, povreda na radu i profesionalna bolest, bolest i materinstvo);
5. Zakon o osiguranju za slučaj nezaposlenosti za osigurane radnike.
(2) Ovaj sporazum se odnosi na sve pravne propise kojima se objedinjuju, proširuju, menjaju ili dopunjuju pravni propisi iz stava 1. ovog člana.
(3) Ovaj sporazum se odnosi na pravne propise o novoj grani ili novom sistemu socijalnog osiguranja pod uslovom da države ugovornice u tom cilju zaključe novi sporazum.
Lica na koja se ovaj sporazum primenjuje
Ovaj sporazum se primenjuje na lica za koja važe ili su važili pravni propisi jedne ili obe države ugovornice i na članove porodice i lica koja se kao takva definišu ili priznaju.
Ako ovim sporazumom nije drukčije predviđeno, licu sa prebivalištem na teritoriji jedne od država ugovornica i na koje se primenjuju odredbe ovog sporazuma obezbeđuju se prava predviđena propisima te države ugovornice, pod istim uslovima kao i njenom državljaninu.
(1) Isplata davanja utvrđenog prema pravnim propisima jedne od država ugovornica nastavlja se u istom iznosu licu iz člana 3. ovog sporazuma koje ima prebivalište na teritoriji druge države ugovornice ili na teritoriji treće države u skladu sa nacionalnim propisima u državama ugovornicama.
(2) Stav 1. se ne primenjuje na davanja po osnovu najniže penzije i tuđe nege i pomoći prema pravnim propisima u Srbiji i Crnoj Gori.
ODREDBE O PRAVNIM PROPISIMA KOJI SE PRIMENJUJU
Ako ovim sporazumom nije drukčije određeno:
1. Na zaposleno lice, odnosno lice koje obavlja samostalnu delatnost na teritoriji jedne od država ugovornica će se primenjivati pravni propisi te države ugovornice i kada se prebivalište lica, odnosno sedište poslodavca nalazi na teritoriji druge države ugovornice.
2. Na službenike i sa njima izjednačena lica primenjuju se pravni propisi one države ugovornice u čijoj su administraciji zaposleni.
3. Na lice zaposleno u filijali ili stalnom predstavništvu registrovanom na teritoriji druge države ugovornice u kojoj se ne nalazi njegovo sedište primenjuju se pravni propisi države ugovornice na čijoj teritoriji je registrovana filijala ili stalno predstavništvo.
Na lice zaposleno na teritoriji jedne od država ugovornica upućeno od strane poslodavca na teritoriju druge države ugovornice, pod uslovom da zadrži status zaposlenog kod istog poslodavca, odnosno na lice koje obavlja samostalnu delatnost, ako nastavi da privremeno obavlja istu delatnost na teritoriji druge države ugovornice, primenjuju se, za period ne duži od 24 meseca pravni propisi prve države ugovornice, s tim što se ovaj period može produžiti najviše do 60 meseci, uz prethodnu saglasnost nadležnih organa država ugovornica.
Osoblje međunarodnih transportnih preduzeća
Na lice koje je član putujućeg osoblja preduzeća koje obavlja usluge međunarodnog transporta u drumskom, železničkom, vazdušnom i vodenom saobraćaju i ima sedište na teritoriji jedne od država ugovornica primenjuju se pravni propisi te države ugovornice.
Članovi posade i ostali zaposleni na brodu
(1) Na lice koje je član posade broda koji plovi pod zastavom jedne od država ugovornica primenjuju se pravni propisi te države ugovornice.
(2) Ako lice koje redovno radi u teritorijalnim vodama, odnosno u luci jedne od država ugovornica, a nije član posade broda, bude angažovano u utovaru, istovaru i popravci broda koji plovi pod zastavom druge države ugovornice, ili nadzire ove aktivnosti, primenjuju se pravni propisi države ugovornice u kojoj se luka nalazi, odnosno u čijim teritorijalnim vodama je to lice angažovano.
(3) Na lice koje je angažovano na brodu koji plovi pod zastavom jedne od država ugovornica od strane preduzeća, odnosno poslodavca sa sedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji druge države ugovornice, primenjuju se pravni propisi druge države ugovornice, ako to lice ima prebivalište na njenoj teritoriji.
Diplomatske misije i konzularna predstavništva
(1) Na zaposlene u diplomatskim misijama i konzularnim predstavništvima, kao i na druga lica upućena od strane države ugovornice kojoj pripada diplomatska misija, odnosno konzularno predstavništvo primenjuju se pravni propisi države koja ih je uputila.
(2) Na lokalno zaposleno lice u diplomatskoj misiji, odnosno konzularnom predstavništvu, koje nije poslato, primenjuju se pravni propisi države ugovornice na čijoj je teritoriji zaposleno. Oni mogu izabrati propise države koja ih zapošljava, u roku od tri meseca od dana zaposlenja, pod uslovom da su državljani te države.
(3) Lica na koja se ne odnose st. 1. i 2. ovog člana podležu pravnim propisima države prijema.
Nadležni organi država ugovornica mogu sporazumno dogovoriti izuzetke od čl. 7. do 10. u vezi sa pravnim propisima koji se primenjuju na lice ili grupu lica.
POSEBNE ODREDBE
BOLEST I MATERINSTVO
(1) Periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima obe države ugovornice se sabiraju ako je potrebno za sticanje prava na davanje i za određivanje trajanja tog davanja, pod uslovom da se ne odnose na isto vreme.
(2) Sabiranje perioda osiguranja iz stava 1. ovog člana za ostvarivanje prava na dnevne novčane naknade u slučaju bolesti i materinstva važi samo ako se osiguranik bavi delatnošću po osnovu koje je obavezno osiguran na teritoriji države ugovornice prema čijim propisima je podnet zahtev.
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga na teritoriji druge države ugovornice
(1) Lice iz čl. 7. i 10. ovog sporazuma, kao i članovi njegove porodice, ima pravo na davanja za slučaj bolesti i materinstva u skladu sa propisima nadležnog nosioca na teritoriji druge države ugovornice na teret nadležnog nosioca.
(2) Lice koje ima pravo na davanja prema pravnim propisima jedne države ugovornice, kao i članovi njegove porodice, ima pravo na davanje za vreme privremenog boravka na teritoriji druge države ugovornice kada njegovo stanje zahteva hitno pružanje zdravstvene zaštite, a na teret nadležnog nosioca.
(3) Ako lice koje je osigurano prema pravnim propisima jedne države ugovornice, kao i članovi njegove porodice koji s njim prebivaju, promeni boravak na teritoriju druge države ugovornice za vreme korišćenja zdravstvene zaštite koju mu pruža nadležni nosilac, on i dalje zadržava ovo pravo pod uslovom da je dobijena prethodna saglasnost nadležnog nosioca. Nadležni nosilac može saglasnost da uskrati samo zbog zdravstvenog stanja osiguranika koje mu onemogućuje putovanje.
(4) Saglasnost iz stava 3. ovog člana, koja nije data zbog opravdanih razloga, može se i naknadno dati.
(5) Uslovi za sticanje prava, sadržina, obim i trajanje prava i krug članova porodice koji imaju pravo na davanja određuju se prema pravnim propisima koji važe za nadležnog nosioca, a način korišćenja zdravstvene zaštite prema pravnim propisima koji važe za nosioca mesta boravka.
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga članova
(1) Članovi porodice lica koje je osigurano kod nosioca jedne države ugovornice, korisnici su davanja ako imaju prebivalište na teritoriji druge države ugovornice kao da su osigurani kod nosioca mesta njihovog prebivališta. Troškovi pružene zdravstvene zaštite padaju na teret nadležnog nosioca.
(2) Članovi porodice iz stava 1. ovog člana koji borave ili pređu sa prebivalištem na teritoriju nadležne strane ugovornice, koriste davanja u skladu sa odredbama pravnih propisa te strane ugovornice.
(3) Sticanje prava, trajanje, sadržina i obim davanja, kao i krug članova porodice koji imaju pravo na korišćenje zdravstvenih usluga određuju se u skladu sa pravnim propisima koje primenjuje nadležni nosilac, a način pružanja davanja određuje se prema pravnim propisima koje primenjuje nosilac mesta prebivališta.
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga korisnika penzije
(1) Na korisnika penzije, ostvarene prema pravnim propisima obe države ugovornice, primenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na čijoj teritoriji ima prebivalište.
(2) Na korisnika penzije ostvarene prema pravnim propisima jedne države ugovornice koji ima prebivalište u drugoj državi ugovornici, primenjuju se pravni propisi te države ugovornice, kao da je pravo na penziju ostvareno prema njenim pravnim propisima, a na teret nadležnog nosioca.
(3) Korisnik penzije iz stava 2. ovog člana sa prebivalištem u jednoj državi ugovornici čije stanje za vreme boravka u drugoj državi ugovornici zahteva hitno pružanje davanja ima pravo na ta davanja prema pravnim propisima i na teret nosioca druge države ugovornice.
Ortopedska pomagala, proteze i druga naturalna davanja od veće finansijske vrednosti
Ortopedska pomagala, proteze i druga naturalna davanja od veće finansijske vrednosti pružaju se, osim u slučajevima bezuslovne hitnosti, uz odobrenje nadležnog nosioca. Lista ovih davanja daje se kao prilog uz Administrativni sporazum.
(1) Novčana davanja primenom Sporazuma odobrava nadležni nosilac prema pravnim propisima koje on primenjuje.
(2) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice iznos novčanih davanja zavisi od broja članova porodice, nadležni nosilac uzima u obzir i članove porodice koji imaju prebivalište na teritoriji druge države ugovornice.
Nadležni nosilac vrši naknadu troškova zdravstvene zaštite nosiocu osiguranja druge države ugovornice za davanja pružena u skladu sa članom 14, 15, 16, 17, 25. i 27. ovog sporazuma, prema postupku koji se utvrđuje Administrativnim sporazumom.
STAROST, INVALIDNOST I SMRT
(1) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, sticanje, očuvanje ili ponovno priznavanje prava na davanje uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, nosilac te države ugovornice uzima u obzir, ako je potrebno, i periode osiguranja navršene prema pravnim propisima druge države ugovornice, kao da su navršeni prema njegovim pravnim propisima, pod uslovom da se ne poklapaju.
(2) Osiguraniku, državljaninu jedne od država ugovornica koji i, pored primene stava 1. ovog člana, ne ispunjava uslove za sticanje prava na davanje, nadležni nosilac uzima u obzir i periode osiguranja navršene u trećoj državi sa kojom obe države ugovornice imaju zaključene sporazume o socijalnom osiguranju.
(3) Ako je, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, pravo na određeno davanje uslovljeno navršenjem perioda osiguranja u određenom zanimanju, odnosno poslu ili u zanimanju za koje postoji poseban sistem, nosilac te države ugovornice uzima u obzir i periode osiguranja koji je, prema pravnim propisima druge države ugovornice, navršene u istom zanimanju, odnosno poslu ili u odgovarajućem sistemu.
(4) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice za ostvarivanje prava na davanje mora biti navršen period osiguranja u određenom periodu ili utvrđeno činjenično stanje, taj period se produžava odgovarajućim periodom osiguranja, odnosno postojanjem određenog činjeničnog stanja (korišćenje penzije, davanje za slučaj bolesti, povrede na radu, nezaposlenosti i dr.) u drugoj državi ugovornici.
(5) Prema turskim pravnim propisima period osiguranja od jednog kalendarskog meseca se računa kao 30 dana, a jedna kalendarska godina kao 360 dana.
Period osiguranja kraći od jedne godine
(1) Ako je ukupan period osiguranja, koji se prema pravnim propisima jedne države ugovornice uzima u obzir za obračunavanje davanja kraći od 12 meseci, ne odobrava se pravo na davanje, izuzev u slučaju kada, prema tim pravnim propisima, postoji pravo na davanje samo po osnovu tog perioda osiguranja.
(2) Period osiguranja iz stava 1. ovog člana po osnovu koga nosilac jedne države ugovornice ne odobrava davanje, uzima u obzir nosilac druge države ugovornice za sticanje, očuvanje i ponovno priznavanje prava na davanje, kao i određivanje njegove visine, kao da je taj period navršen prema njegovim pravnim propisima.
(1) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na davanje i bez primene člana 19. ovog sporazuma, nadležni nosilac te države ugovornice utvrđuje davanje isključivo na osnovu perioda osiguranja koji se uzimaju u obzir prema tim pravnim propisima.
(2) Ako prema pravnim propisima jedne države ugovornice postoji pravo na davanje samo uz primenu člana 19. ovog sporazuma, nadležni nosilac te države ugovornice utvrđuje iznos davanja na taj način što:
1. obračunava teorijski iznos davanja koji bi pripadao da su ukupni periodi osiguranja koji se uzimaju u obzir za obračun davanja navršeni prema pravnim propisima koje on primenjuje. Iznos davanja koji ne zavisi od dužine perioda osiguranja uzima se kao teorijski iznos;
2. na osnovu tako obračunatog iznosa, utvrđuje iznos davanja srazmeran odnosu između perioda osiguranja navršenih isključivo prema pravnim propisima koje on primenjuje i ukupnih perioda osiguranja koji se uzimaju u obzir za obračun davanja;
3. ako zbir perioda osiguranja navršenih prema pravnim propisima obe države ugovornice prelazi najduže periode osiguranja utvrđene prema pravnim propisima jedne države ugovornice za sticanje punog davanja, nadležni nosilac te države će uzeti najduži period umesto zbira navršenih perioda.
(3) Ako se prema pravnim propisima jedne države ugovornice iznos davanja obračunava na osnovu zarade, osnovice osiguranja, odnosno uplaćenog doprinosa u određenom periodu, nadležni nosilac uzima u obzir zaradu, osnovicu osiguranja, odnosno uplaćeni doprinos isključivo iz perioda osiguranja navršenog prema pravnim propisima koje on primenjuje.
Umanjenje, suspenzija i ukidanje davanja
Lica na koja se ovaj sporazum primenjuje ne podležu pravnim propisima dveju država ugovornica o umanjenju, suspenziji ili ukidanju davanja u slučaju istovremenog korišćenja.
POMOĆ ZA SLUČAJ SMRTI
Sabiranje perioda osiguranja i sticanje prava na davanje
(1) Ako je prema pravnim propisima jedne države ugovornice pravo na davanje za slučaj smrti uslovljeno pravo navršenim periodima osiguranja, nadležni nosilac osiguranja te države ugovornice uzima u obzir, ako je to potrebno, i periode osiguranja navršene prema pravnim, propisima druge države ugovornice pod uslovom da se ne poklapaju.
(2) Ako lice osigurano prema pravnim propisima jedne države ugovornice umre na teritoriji druge države ugovornice smatra se da je umrlo na teritoriji države ugovornice u kojoj je osigurano i u kojoj ispunjava uslove za davanje za slučaj smrti.
(3) Ako pravo na davanje za slučaj smrti postoji prema pravnim propisima obe države ugovornice primenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na čijoj teritoriji je umrlo lice imalo prebivalište.
POVREDE NA RADU I PROFESIONALNE BOLESTI
(1) Lice koje po osnovu povrede na radu ili profesionalne bolesti ima pravo na zdravstvene usluge prema pravnim propisima jedne države ugovornice, a ima prebivalište ili boravište na teritoriji druge države ugovornice prima te usluge, na teret nadležnog nosioca, od nosioca na čijem području ima prebivalište ili boravište, prema pravnim propisima koje taj nosilac primenjuje, kao da je kod njega osigurano.
(2) Za korišćenje proteza, pomagala i drugih zdravstvenih usluga veće vrednosti, primenjuje se odredba člana 16. ovog sporazuma.
(3) Na naknadu troškova nastalih prema stavu 1. ovog člana primenjuju se odredbe člana 18. ovog sporazuma.
(1) Ako je odobrenje davanja za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, uslovljeno time da je bolest prvi put lekarski utvrđena na teritoriji te države ugovornice, smatra se da je taj uslov ispunjen ako je ta bolest prvi put utvrđena na teritoriji druge države ugovornice.
(2) Ako je odobrenje davanja za slučaj profesionalne bolesti, prema pravnim propisima jedne države ugovornice, uslovljeno time da je obavljanje delatnosti koja može da izazove tu bolest, trajalo određeno vreme, nadležni nosilac te države ugovornice, ako je to potrebno, uzima u obzir i vreme obavljanja takve delatnosti u skladu sa pravnim propisima druge države ugovornice.
(1) Ako pravo na novčano davanje za slučaj profesionalne bolesti postoji prema pravnim propisima obe države ugovornice, davanje se odobrava samo prema pravnim propisima one države ugovornice na čijoj teritoriji je poslednji put obavljana delatnost koja može da izazove tu profesionalnu bolest.
(2) Ako lice, koje je po osnovu profesionalne bolesti primalo ili prima novčano davanje na teret nosioca jedne države ugovornice, zbog pogoršanja bolesti prouzrokovanog obavljanjem delatnosti koja, prema pravnim propisima druge države ugovornice, može da izazove profesionalnu bolest, podnese zahtev za davanje nosiocu druge države ugovornice, nosilac prve države ugovornice i dalje snosi troškove davanja, bez obzira na pogoršanje, prema svojim pravnim propisima. Nosilac druge države ugovornice odobrava davanje u visini razlike između davanja koje pripada nakon pogoršanja i davanja koje bi, po osnovu nastupanja te bolesti, pripadalo prema njegovim pravnim propisima.
NEZAPOSLENOST
(1) Ako je pravo na davanje po osnovu nezaposlenosti uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima država ugovornica se sabiraju.
(2) Iznos, trajanje i postupak isplate davanja utvrđuje se prema pravnim propisima nadležnog nosioca.
PORODIČNA DAVANJA - DODATAK NA DECU
(1) Ako je pravo na davanje po osnovu porodičnih davanja - dodatka na decu uslovljeno navršenjem perioda osiguranja, periodi osiguranja navršeni prema pravnim propisima država ugovornica se sabiraju.
(2) Pravo na porodično davanje - dodatak na decu se određuje prema pravnim propisima one države ugovornice po kojima je lice osigurano i za decu koja imaju prebivalište na teritoriji druge države ugovornice.
(3) Ako pravo na porodično davanje - dodatak na decu postoji prema pravnim propisima obe države ugovornice, primenjuju se isključivo pravni propisi one države ugovornice na čijoj teritoriji dete ima prebivalište.
RAZNE ODREDBE
Administrativni sporazumi i saradnja
(1) Nadležni organi država ugovornica odlučuju o administrativnim sporazumima neophodnim za primenu ovog sporazuma.
(2) Nadležni organi država ugovornica se međusobno obaveštavaju, u što kraćem roku, o svim merama preduzetim u cilju sprovođenja Sporazuma, kao i o promenama svojih propisa ukoliko se one odnose na primenu ovog sporazuma.
(3) Nadležni organi država ugovornica, u cilju olakšavanja primene Sporazuma, osnivaju organe za vezu.
(4) Nadležni organi i nosioci država ugovornica se međusobno pomažu u vezi sa pitanjima koja se odnose na primenu ovog sporazuma, ukoliko je u pitanju primena nacionalnih propisa. Ta pomoć je besplatna.
(5) Lekarske preglede koji se obavljaju isključivo zbog primene pravnih propisa jedne države ugovornice, a odnose se na lica koja imaju prebivalište ili boravište na teritoriji druge države ugovornice obaviće na zahtev nadležnog nosioca i na njegov teret nosilac prema mestu prebivališta ili boravišta. Lekarske preglede koji se obavljaju zbog primene pravnih propisa obe države ugovornice obavlja na svoj teret nosilac prema prebivalištu ili boravištu lica čiji se pregled zahteva.
(6) Svaka poverljiva informacija koja je drugoj državi ugovornici potrebna radi primene ovog sporazuma i propisa na koje se on odnosi dostavlja se u skladu sa pravnim propisima koji se primenjuju, na zahtev, drugoj državi ugovornici. Druga država ugovornica je obavezna da čuva dostavljenu informaciju.
(1) Nadležni organi i nosioci država ugovornica mogu međusobno da komuniciraju na svojim zvaničnim jezicima u cilju primene ovog sporazuma.
(2) Zahtev i dokument se ne odbacuju zbog toga što su napisani na zvaničnom jeziku druge države ugovornice.
(1) Oslobađanje ili smanjenje poreza i taksi predviđeno propisima jedne države ugovornice za pismene podneske ili dokumenta koja se prilažu zbog primene njenih pravnih propisa, odnosi se i na odgovarajuće pismene podneske i dokumenta koji se prilažu zbog primene ovog sporazuma ili pravnih propisa druge države ugovornice.
(2) Isprave, dokumenta i pismeni podnesci bilo koje vrste, koji se prilažu prilikom primene ovog sporazuma, ne podležu overi.
Podnošenje pismenih dokumenata
(1) Zahtevi, izjave ili pravna sredstva koja su u primeni ovog sporazuma ili pravnih propisa jedne države ugovornice podneta organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi jedne države ugovornice, smatraju se zahtevima, izjavama ili pravnim sredstvima podnetim organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi druge države ugovornice.
(2) Zahtev za davanje, podnet prema pravnim propisima jedne države ugovornice, smatra se zahtevom za odgovarajuće davanje prema pravnim propisima druge države ugovornice koje dolazi u obzir primenom ovog sporazuma, izuzev ako podnosilac zahteva izričito zahteva da se odloži utvrđivanje stečenog prava na davanje u slučaju starosti prema pravnim propisima jedne od država ugovornica.
(3) Zahtevi, izjave ili pravna sredstva koja primenom pravnih propisa jedne države ugovornice treba podneti organu, nosiocu ili nekoj drugoj nadležnoj ustanovi te države ugovornice, mogu se, u istom roku, podneti odgovarajućem organu, nosiocu ili nekoj drugoj ustanovi druge države ugovornice.
(4) U slučajevima iz st. 1. do 3. ovog člana navedene institucije, bez odlaganja, dostavljaju zahteve, izjave ili pravna sredstva odgovarajućim institucijama druge države ugovornice neposredno ili posredstvom organa za vezu.
(1) Ako lice koje prema pravnim propisima jedne države ugovornice prima davanje za štetu koja je nastala u drugoj državi ugovornici i ima, prema njenim pravnim propisima, pravo na naknadu štete od trećeg lica, tada pravo na tu naknadu prelazi na nosioca prve države ugovornice prema njegovim pravnim propisima.
(2) Ako je pravo na naknadu štete u vezi sa istovrsnim davanjima, po osnovu istog slučaja štete, preneto, u skladu sa stavom 1. ovog člana, nosiocima obe države ugovornice, treće lice može isplatiti naknadu štete sa oslobađajućim dejstvom, jednom ili drugom nosiocu. Nosioci će namiriti svoja potraživanja po ovom osnovu srazmerno davanjima koja isplaćuju.
Povraćaj nepripadajućih iznosa
Ako je na osnovu odredaba Sporazuma, nosilac jedne države ugovornice isplatio korisniku nepripadajući iznos davanja, nosilac te države može da zatraži od nosioca druge države ugovornice, koji je nadležan za plaćanje naknade korisniku, da od pretplaćenog iznosa odbije eventualne zaostatke koji se duguju tom licu. Nadležni nosilac druge države ugovornice je dužan da tako umanjeni iznos doznači drugoj državi ugovornici.
Ukoliko nije moguće obezbediti povraćaj na navedeni način primenjuje se sledeće:
1. Ako je nosilac jedne države ugovornice isplatio iznos veći od pripadajućeg on može prema uslovima i u meri predviđenim pravnim propisima koje primenjuje, da od nosioca druge države ugovornice nadležnom za plaćanje odnosnom licu zatraži odbijanje pretplaćenog iznosa od isplata koje taj nosilac vrši istom licu.
Nosilac druge države ugovornice vrši umanjenje u meri kako to predviđaju pravni propisi koje on primenjuje i na način kao da je on izvršio pretplatu. Tako odbijen iznos doznačava drugoj državi ugovornici.
2. Ako je nosilac jedne države ugovornice isplatio akontaciju naknade za period u kome je korisnik imao pravo na naknadu u skladu sa pravnim propisima koje on primenjuje, on može da zatraži od nosioca druge države ugovornice da se odbije iznos akontacije u skladu sa pravnim propisima koje primenjuje taj nosilac, a od naknade koju on korisniku duguje za isti period. Nosilac druge države ugovornice odbija iznos i doznačava državi ugovornici koja je to zatražila.
(1) Plaćanje bilo koje nadoknade u skladu sa ovim sporazumom vrši se u valuti one države ugovornice čiji nosilac vrši plaćanje i svako plaćanje na taj način predstavlja potpuno ispunjavanje obaveze zbog koje je i izvršeno.
(2) Nosilac jedne države ugovornice ostvaruje pravo na refundaciju nastalih troškova od strane nosioca druge države ugovornice.
(1) Nadležni organi država ugovornica čine napore da sporazumno reše spor koji nastane u vezi sa tumačenjem ili primenom ovog sporazuma.
(2) Ukoliko spor ne može da se reši u skladu sa stavom 1. ovog člana u roku od šest meseci podnosi se zahtev nadležnog organa bilo koje od država ugovornica arbitražnom sudu sastavljenom na sledeći način:
1. U cilju rešavanja spora arbitražom svaka država ugovornica imenuje po jednog arbitražnog sudiju, i u roku od šest meseci po prijemu zahteva za arbitražom. Zatim, dvojica sudija imenuju trećeg arbitražnog sudiju koji nije državljanin država ugovornica (u roku od dva meseca od dana kada država ugovornica koja je poslednja imenovala svog sudiju obavesti o tome drugu državu ugovornicu).
2. Ako, u propisanom roku bilo koja država ugovornica ne imenuje jednog arbitražnog sudiju druga država ugovornica može da zatraži od predsednika Međunarodnog suda pravde ili, ako je on državljanin jedne od država ugovornica, potpredsednika ili sledećeg visokog sudiju tog suda koji nisu državljani država ugovornica da izvrši to imenovanje. Sličan postupak se primenjuje i na zahtev bilo koje od država ugovornica u slučaju kada se dvojica sudija ne mogu da dogovore o imenovanju trećeg arbitražnog sudije.
(3) Arbitražni sud utvrđuje svoja pravila postupka i troškovnik koji ravnopravno snose obe države ugovornice. Odluka o arbitražnom sudu, koja je obavezujuća za obe države ugovornice, donosi se većinom.
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
(1) Ovim sporazumom se ne utvrđuje pravo na davanja za period pre njegovog stupanja na snagu.
(2) Za utvrđivanje prava na davanja prema ovom sporazumu uzimaju se u obzir svi periodi osiguranja koji su navršeni prema pravnim propisima jedne države ugovornice pre njegovog stupanja na snagu.
(3) U skladu sa stavom 1. ovog člana, prava iz ovog sporazuma se odnose i na nepredviđene okolnosti koje nastanu pre njegovog stupanja na snagu.
(4) Na zahtev lica davanja na osnovu ovog sporazuma se, u skladu sa njegovim odredbama, isplaćuju počev od stupanja na snagu Sporazuma, osim ako licu nije, na osnovu ranije utvrđenih prava, isplaćen iznos u celini.
Ratifikovanje i stupanje na snagu
(1) Ovaj sporazum podleže ratifikaciji u skladu sa pravnim propisima država ugovornica, a instrumenti ratifikacije se razmenjuju u što kraćem roku.
(2) Sporazum stupa na snagu prvog dana trećeg meseca od meseca kada su razmenjeni ratifikacioni instrumenti.
Ovaj sporazum se zaključuje na neodređeno vreme. Svaka država ugovornica ga može otkazati tako što će obavestiti drugu državu ugovornicu, pismenim putem, tri meseca ranije.
(1) U slučaju otkazivanja Sporazuma njegove odredbe se i dalje primenjuju na stečena prava.
(2) U spučaju prestanka Sporazuma započeti postupci za ostvarivanje prava će se završiti prema odredbama ovog sporazuma.
Sačinjeno i potpisano u Beogradu, 12. oktobra 2005. godine, u dva originala na zvaničnim jezicima država članica u Srbiji i Crnoj Gori i turskom jeziku, pri čemu su obe verzije podjednako verodostojne.
Za Srbiju i Crnu Goru |
Za Republiku Tursku |
|
Vuk Drašković, s. r. |
Abdulah Gul, s. r. |
|
ministar spoljnih poslova |
ministar inostranih poslova |
ADMINISTRATIVNI SPORAZUM
ZA SPROVOĐENJE SPORAZUMA IZMEĐU SRBIJE I CRNE GORE I REPUBLIKE TURSKE O SOCIJALNOM OSIGURANJU
Na osnovu člana 29. Sporazuma između Srbije i Crne Gore i Republike Turske o socijalnom osiguranju, koji je potpisan u Beogradu, 12. oktobra 2005. godine (u daljem tekstu: Sporazum), Ministarstvo spoljnih poslova Srbije i Crne Gore i Vlada Republike Turske dogovorili su sledeće:
OPŠTE ODREDBE
Član 1
Izrazi koji se upotrebljavaju u ovom sporazumu imaju isto značenje kao i u Sporazumu.
Član 2
(1) U skladu sa članom 29. Sporazuma, kao organi za vezu određuju se:
- za Srbiju i Crnu Goru:
u Republici Srbiji
- za penzijsko i invalidsko osiguranje: Republički fond za penzijsko i invalidsko osiguranje zaposlenih - Beograd
- za zdravstveno osiguranje _____________
u Republici Crnoj Gori
- za penzijsko i invalidsko osiguranje: Ministarstvo rada i socijalnog staranja - Podgorica
- za zdravstveno osiguranje: Ministarstvo zdravlja - Podgorica
- za Republiku Tursku:
a) Za primenu pravnih propisa koji se odnose na radnike, uključujući i radnike u poljoprivrednom sektoru u skladu sa članom 20. Zakona o socijalnom osiguranju Br. 506
Presidency of Social Insurance Authority - Ankara (Predsedništvo Zavoda za socijalno osiguranje - Ankara)
b) Za primenu pravnih propisa koji se odnose na službenike u javnim službama
General Directorate of Retirement Fund of Turskish Republic - Ankara (Glavna direkcija Penzijskog fonda za Republiku Tursku - Ankara).
v) Za primenu pravnih propisa koji se odnose na zanatlije, umetnike i druga lica u samostalnoj delatnosti i druga lica zaposlena u samostalnoj delatnosti u poljoprivredi
General Directorate of BAG-KUR - Ankara (Generalna direkcija Bag-Kur - Ankara)
g) Za primenu pravnih propisa koji se odnose na osiguranje za slučaj nezaposlenosti
General Directorate of Turkish Labour Office-Ankara (Generalna direkcija Tuskog biroa za zapošljavanje - Ankara).
(2) U cilju primene ovog administrativnog sporazuma, organi za vezu određeni u stavu 1. ovog člana mogu kontaktirati neposredno, kao i sa osiguranicima i njihovim punomoćnicima.
(3) Organi za vezu sporazumno utvrđuju zajedničke postupke i obrasce potrebne za primenu Sporazuma i ovog administrativnog sporazuma.
PRIMENA PRAVNIH PROPISA
Član 3
Podnošenje potvrde o navršenim periodima osiguranja
(1) U okviru primene člana 6. stav 2, člana 7, člana 8, člana 9. st. 1. i 3. i člana 10. stav 1. Sporazuma, zainteresovano lice podnosi dokument nadležnom nosiocu države ugovornice u koju je upućeno, kao osnov za primenu pravnih propisa države ugovornice iz koje se upućuje.
(2) Potvrdu iz stava 1. ovog člana, na zahtev osiguranika ili poslodavca, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, izdaje:
- u Srbiji i Crnoj Gori:
organizaciona jedinica nosioca zdravstvenog osiguranja u republici;
- u Republici Turskoj:
organ socijalnog osiguranja.
(3) Potvrda iz stava 1. ovog člana se, izuzetno, može i naknadno izdati na zahtev osiguranika, poslodavca ili nosioca države ugovornice na čijoj teritoriji lice radi, odnosno obavlja delatnost.
Član 4
Produženje trajanja privremenog upućivanja
(1) U slučaju produženja trajanja privremenog rada shodno članu 7. Sporazuma, nadležni nosilac države ugovornice u kojoj je zainteresovano lice osigurano dostavlja dvojezične obrasce u tri primerka u Srbiji i Crnoj Gori ministarstvima nadležnim za poslove rada i zapošljavanja, a u Republici Turskoj Ministarstvu rada i socijalnog staranja.
Zahtev se podnosi na dvojezičnom obrascu u tri primerka.
(2) Nadležni organ iz stava 1. ovog člana svoju saglasnost potvrđuje dostavljanjem dvojezičnog obrasca, u dva primerka, nadležnom organu druge države ugovornice.
Član 5
(1) Lice iz člana 10. stav 2. Sporazuma može da koristi svoje pravo izbora u roku od tri meseca od datuma otpočinjanja sa radom. Za lice koje već radi rok teče od datuma stupanja na snagu ovog administrativnog sporazuma.
(2) Mogućnost pozivanja na pravo izbora važi od prvog dana u mesecu posle meseca u kojem se zainteresovano lice izjasnilo o svom izboru.
PRIMENA POSEBNIH ODREDABA
BOLEST I MATERINSTVO
Član 6
(1) Radi primene člana 12. Sporazuma, nadležni nosilac izdaje, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, potvrdu o periodu osiguranja navršenom prema pravnim propisima koje primenjuje.
(2) Potvrdu iz stava 1. ovog člana, na zahtev osiguranika, izdaje:
- u Srbiji i Crnoj Gori:
organizaciona jedinica nosioca zdravstvenog osiguranja u republici;
- u Republici Turskoj:
organ socijalnog osiguranja.
(3) Potvrda iz stava 1. ovog člana se, izuzetno, može naknadno izdati na zahtev osiguranika ili nosioca države ugovornice na čijoj teritoriji lice radi, odnosno obavlja delatnost.
Član 7
Pravo korišćenja zdravstvenih usluga na teritoriji druge države ugovornice
(1) Radi korišćenja prava na zdravstvenu zaštitu, lice iz člana 13. Sporazuma je obavezno da nosiocu u mestu prebivališta ili boravišta, podnese, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, potvrdu o pravu na davanje u naturi.
(2) Potvrdu iz stava 1. ovog člana izdaje:
- u Srbiji i Crnoj Gori:
organizaciona jedinica nosioca zdravstvenog osiguranja u republici;
- u Republici Turskoj:
organ socijalnog osiguranja.
(3) Potvrda iz stava 1. ovog člana se, izuzetno, može naknadno izdati na zahtev nosioca osiguranja koji je pružio davanja u naturi. Uz zahtev, nosilac prilaže i raspoloživu medicinsku dokumentaciju.
(4) U slučaju utvrđene nesposobnosti za rad i odobrenog bolničkog lečenja, nosilac koji pruža davanja prema prebivalištu ili boravištu lica je dužan da o tome neodložno, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, obavesti nadležnog nosioca.
Član 8
Pravo na korišćenje zdravstvenih usluga članova porodice sa prebivalištem u drugoj državi ugovornici
(1) Radi primene člana 14. Sporazuma, nadležni nosilac dostavlja nosiocu osiguranja na čijoj teritoriji prebivaju članovi porodice potvrdu o pravu na davanja u naturi. Potvrda je važeća sve dok nosilac mesta prebivališta ne dobije obaveštenje o njenom opozivu.
(2) U slučaju prestanka prava na davanja iz stava 1. ovog člana nadležni nosilac je obavezan da nosiocu mesta prebivališta dostavi potvrdu o prestanku prava na davanje. U tom slučaju, pravo na korišćenje davanja se obustavlja 30 dana od datuma izdavanja potvrde.
(3) Osiguranik i članovi njegove porodice su obavezni da obaveste o svim promenama koje mogu da utiču na pravo korišćenja davanja iz oblasti zdravstvenog osiguranja, kao što su promena posla, adrese stanovanja ili prestanak radnog odnosa.
Član 9
Davanja iz oblasti zdravstvenog osiguranja za penzionere
(1) Radi primene člana 15. stav 2. Sporazuma, nadležni nosilac dostavlja nosiocu u mestu prebivališta penzionera potvrdu o pravu na davanje u naturi na utvrđenom dvojezičnom obrascu.
(2) U slučaju prestanka prava na davanja nadležni nosilac je dužan da nosiocu mesta prebivališta dostavi potvrdu o prestanku prava na davanje. U tom slučaju, pravo na korišćenje davanja prestaje 30 dana od datuma izdavanja potvrde ili sa datumom smrti.
(3) Za vreme privremenog boravka na teritoriji druge države ugovornice u kojoj korisnik penzije i članovi njegove porodice nemaju prebivalište, za slučaj korišćenja zdravstvene zaštite na teret nadležnog nosioca, nosilac izdaje kopiju potvrde.
Član 10
Ortopedska pomagala, proteze i druga naturalna davanja veće finansijske vrednosti
Ortopedska pomagala, proteze i druga davanja čija vrednost prelazi iznos od 150 evra, izražena u nacionalnoj valuti države ugovornice, pružaju se, osim u slučajevima hitnosti, uz prethodnu saglasnost nadležnog nosioca. Spisak davanja se nalazi u Dodatku 1 ovog administrativnog sporazuma.
Član 11
Naknada u slučaju nepridržavanja propisanog postupka
(1) Licu koje je koristilo zdravstvenu zaštitu na način koji nije predviđen ovim administrativnim sporazumom, nastale troškove naknađuje nadležni nosilac, prema pravnim propisima koje on primenjuje.
(2) Nosilac koji je pružio davanje iz stava 1. ovog člana obavezan je da nadležnom nosiocu, na njegov zahtev, dostavi neophodnu dokumentaciju.
Član 12
Nadležni nosilac isplaćuje novčano davanje iz člana 17. Sporazuma neposredno korisniku prava.
Član 13
Nadoknada troškova za davanja u naturi
Postupak nadoknade troškova zdravstvene zaštite utvrdiće se posebnim sporazumom.
STAROST, INVALIDNOST I SMRT
Član 14
Nosilac države ugovornice kod koga je podnet zahtev za davanje zatražiće od podnosioca zahteva da priloži raspoloživu dokumentaciju potrebnu nadležnom nosiocu druge države ugovornice za obradu zahteva, a naročito podatke o periodima, vrsti i mestima zaposlenja, odnosno obavljanja delatnosti, kao i podatke o poslodavcu.
Član 15
Obrada zahteva i pokretanje postupka
(1) Nadležni nosioci odnosno nadležni organi su dužni da se međusobno obaveštavaju o svakom zahtevu za davanje i svim činjenicama od značaja za ostvarivanje prava i utvrđivanje visine davanja, pri čemu potvrđivanje podataka na utvrđenom dvojezičnom obrascu zamenjuje dostavljanje originalne dokumentacije.
(2) Nadležni nosioci, odnosno nadležni organi takođe, međusobno dostavljaju pregled zaposlenja, odnosno delatnosti koje su obavljane u drugoj državi ugovornici, kao i, eventualno, u trećoj državi, uz odgovarajuću dokumentaciju u originalu, odnosno u fotokopiji koju su overili, uključujući i radnu knjižicu.
(3) Nadležni nosilac odnosno nadležni organ kome je podnet zahtev za davanje potvrđuje nosiocu druge države ugovornice periode osiguranja koji se uzimaju u obzir prema pravnim propisima koje on primenjuje.
Član 16
Obaveštavanje o završetku postupka za utvrđivanje prava na davanje
Nadležni nosioci se međusobno obaveštavaju, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, o završetku postupka za utvrđivanje prava na davanje.
Član 17
Nadležni nosioci, odnosno nadležni organi se međusobno obaveštavaju o činjenicama značajnim za davanje, a naročito o:
- prestanku prava na davanje, odnosno obustavi isplate davanja;
- promeni o penzijskom stažu;
- početku zaposlenja, odnosno obavljanja delatnosti;
- novom bračnom stanju udovice, odnosno udovca;
- preseljenju u treću državu;
- promeni adrese;
- prestanku školovanja deteta i
- smrti korisnika prava.
Član 18
Obustava isplate i prestanak prava na davanje
Nadležni nosioci država ugovornica se međusobno, bez odlaganja, obaveštavaju o činjenicama zbog kojih se obustavlja isplata davanja ili prestaje pravo na davanje.
Član 19
(1) Nadležni nosilac odnosno nadležni organ isplaćuje novčano davanje neposredno korisniku prava.
(2) Na zahtev nadležnog nosioca odnosno nadležnog organa iz stava 1. ovog člana, korisnik prava je obavezan da dostavi potvrdu o životu, najkasnije do kraja aprila tekuće godine.
(3) Nadležni nosilac odnosno nadležni organ, krajem marta tekuće godine, međusobno razmenjuju statističke podatke o broju korisnika po vrsti penzija i isplaćenim iznosima za prethodnu godinu.
POVREDA NA RADU I PROFESIONALNA BOLEST
Član 20
Na slučajeve iz člana 24. Sporazuma primenjuju se odredbe ovog administrativnog sporazuma.
Član 21
Nadležni nosioci odnosno nadležni organi isplaćuju novčana davanja iz člana 26. Sporazuma neposredno korisniku prava.
NEZAPOSLENOST
Član 22
Radi korišćenja prava iz člana 27. Sporazuma, nadležni nosioci država ugovornica, na utvrđenom dvojezičnom obrascu, potvrđuju periode osiguranja podnosioca zahteva navršene prema pravnim propisima koje oni primenjuju, kao i periode u kojima je isplaćivana naknada za slučaj nezaposlenosti.
PRAVNA I ADMINISTRATIVNA POMOĆ
Član 23
Organizovanje lekarskog pregleda
(1) Na osnovu člana 29. stav 6. Sporazuma, lekarske preglede korisnika davanja samo jedne države ugovornice koji imaju prebivalište na teritoriji druge države ugovornice organizuje, na zahtev nadležnog nosioca, odnosno nadležnog organa nosilac mesta prebivališta u skladu sa pravnim propisima koje on primenjuje.
(2) Na zahtev nadležnog nosioca odnosno nadležnog organa jedne države ugovornice, nadležni nosilac odnosno nadležni organ druge države ugovornice dostavlja besplatno obaveštenje medicinske prirode i svu dokumentaciju koju poseduje, kao i onu koja se odnosi na invaliditet podnosioca zahteva ili korisnika davanja.
(3) Nadležni nosilac odnosno nadležni organ zadržava pravo da zahteva da se pregledu osiguranika pristupi po njegovom izboru.
(4) Troškove koji nastanu prilikom lekarskih pregleda stavljanjem pod nadzor, putovanjem lekara i lekarskim ispitivanjima potrebnim za dobijanje, pružanje ili reviziju davanja, nadoknađuje nadležnom nosiocu odnosno nadležnom organu koji ih snosi, na osnovu njegove tarife, nosilac za čiji račun su oni učinjeni. Lekarski pregledi obavljeni u interesu obe države ugovornice se ne nadoknađuju.
(5) Kada organ veštačenja nadležnog nosioca odnosno nadležnog organa jedne države ugovornice, u primeni Sporazuma, utvrdi da nalaz, ocena i mišljenje organa veštačenja nosioca druge države ugovornice odgovaraju merilima koja on primenjuje, taj nalaz, ocena i mišljenje će se uzeti u obzir kao dokazno sredstvo u postupku ostvarivanja prava.
ZAVRŠNA ODREDBA
Član 24
Ovaj sporazum stupa na snagu istovremeno sa Sporazumom.
Sačinjeno i potpisano u Beogradu, 12. oktobra 2005. godine, u dva originala na zvaničnim jezicima država članica u Srbiji i Crnoj Gori i turskom jeziku, pri čemu su obe verzije podjednako verodostojne.
Za Srbiju i Crnu Goru |
Za Republiku Tursku |
|
Vuk Drašković, s. r. |
Abdulah Gul, s. r. |
|
ministar |
ministar |
|
spoljnih poslova |
inostranih poslova |
ČLAN 3
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SCG - Međunarodni ugovori".