ODLUKA o usvajanju stambene strategije grada Niša ("Sl. list grada Niša", br. 95/2006)

I Usvaja se Stambena strategija grada Niša u svemu kao u predloženom tekstu.

Tekst Stambene strategije grada Niša je sastavni deo odluke.

II Ovu odluku objaviti u "Službenom listu grada Niša".

STAMBENA STRATEGIJA GRADA NIŠA

Sažetak

Zakon o lokalnoj samoupravi, a posebno Nacrt zakona o socijalnom stanovanju, lokalnim samoupravama daje najveću nadležnost u oblasti sprovođenja stambene politike, a pre svega politike socijalnog stanovanja. Nacrtom zakona o socijalnom stanovanju predviđeno je da opštine - gradovi izrade Opštinske - Gradske strategije stanovanja. Odlukom Gradonačelnika br. 2565/2005-01 od 7. decembra 2005, za nosioca izrade Gradske stambene strategije određena je Gradska stambena agencija.

Izrada Gradske stambene strategije Niša podrazumevala je osam radnih faza (pripremne aktivnosti - prikupljanje informacija, konsultacije i početna istraživanja, mobilizacija i organizacija aktera; pripremu Gradskog stambenog profila; formiranje sektorskih radnih grupa; pripremu sektorskih strategija i finalizaciju ciljeva, pripremu Nacrta Gradskog stambenog akcionog plana; javnu raspravu i definisanje međusektorske koordinacije; definisanje metodologije implementacije i instrumenata za praćenje aktivnosti i proces odobravanja Gradske stambene strategije i početak realizacije). U izradi Gradske stambene strategije učestvovali su zainteresovani akteri iz sva tri sektora (javni, privatni i civilni) (videti Aneks 1).

Izrada Nacrta Gradske stambene strategije završena je u septembru 2006. godine.

Imajući u vidu analizu postojeće stambene situacije u Nišu, sadašnje i buduće stambene potrebe, potencijale i ograničenja prisutna u javnom, privatnom i civilnom sektoru grada, kao i stambenu situaciju u Republici Srbiji, akteri uključeni u formulisanje Stambene strategije grada Niša složili su se da opšti razvojni cilj strategije treba da dovede do postizanja kvalitativno boljeg stanja u, a pre svega da obezbedi1:

•	Obezbeđenje većeg broja kvalitetnih lokacija za novu stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima i namenjenih socijalnom stanovanju, koje su urbanistički i imovinskopravno rešene, komunalno opremljene i stavljene u funkciju;
•	Revitalizaciju stambenog fonda u vlasništvu grada, aktiviranje stambenog potencijala u privatnom vlasništvu namenjenog rentiranju i institucionalno jačanje neprofitnog stambenog sektora;
•	Povećanje stambene udobnosti u postojećem stambenom fondu, njegovo bolje i efektivnije održavanje, uz jasnu podelu nadležnosti i obaveza između javnog sektora i vlasnika stanova;
•	Efikasnije upravljanje ostvarivanjem stambene politike grada, transparentnost i efikasnost u radu gradskih uprava, službi i preduzeća zaduženih za sprovođenje ove politike;
•	Poboljšanje kvaliteta stanovanja ranjivih i ugroženih grupa, uz stvaranje finansijskih, institucionalnih i organizacionih mogućnosti za dalji razvoj socijalnog stanovanja.

Opšti razvojni cilj Stambene strategije grada Niša definiše se na sledeći način:

Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz:
•	potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja,
•	razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i
•	unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.

Prioritetni strateški ciljevi definisani su kako sledi:

I	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju;
II	Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru;
III	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda;
IV	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja;
V	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa.

Definisane su sektorske strategije za period 2007 - 2012. po svakom od prioritetnih strateških ciljeva i odgovarajući akcioni plan za period 2007 - 2008. Takođe su definisani instrumenti za monitoring i evaluaciju.

_______________
1redosled ne odražava relativnu značajnost.

1. Uvod

1.1. Kontekst

Značenje stana, stanovanja i stambenih potreba može se promatrati sa socijalnog, ekonomskog i političkog stanovišta. Egzistencijalno značenje stana polazi od stana kao primarne ljudske potrebe. Socijalno značenje stana polazi takođe od činjenice da je stan primarna čovekova potreba, te da je bez stana nemoguće zamisliti život čoveka i porodice, kao i od toga da je stan nezamenljiv, pa bi ga svako morao imati. Zbog toga socijalno značenje stana i stanovanja podrazumeva razne državne i društvene pomoći i potpore koje su prisutne u gotovo celom svetu, bez obzira na nivo razvijenosti pojedine zemlje. Stambene potrebe ne podmiruju se isključivo po tržišnim principima ponude i potražnje.

Ekonomsko vrednovanje stana i stanovanja polazi od stana kao dobra dugoročne potrošnje, koje svojom izgradnjom podstiče proizvodnju i zapošljavanje, a u fazi korišćenja, stvarajući bolje uslove života i rada, doprinosi povećanju efikasnosti rada. Ekonomski aspekti stana navode na zaključak da je stan roba, pri čemu se njegova velika pojedinačna vrednost, dugotrajnost i imobilnost ističu kao specifičnosti po kojima se stan razlikuje od drugih roba. Shodno ovakvom tretiranju stana, nameće se kao neophodno uvođenje ekonomskih odnosa u fazi izgradnje, kupovine i korišćenja stana kroz ekonomske stanarine i stvaranjem tržišnih uslova za sticanje i korišćenje stana.

Sa druge strane, stan je i važno socijalno pravo u većini razvijenih zemalja. Pravo na pristojan stan garantuje se i ustavnim odredbama. Ostvarenje ovog prava jedan je od političkih prioriteta. Prihvatanjem Milenijumskih ciljeva razvoja Ujedinjenih nacija naša zemlja je preuzela, između ostalog, da razvija i unapređuje univerzalno pravo na stanovanje za sve, u okviru ostvarivanja Milenijumskog cilja 7 ("Osigurati održivost životne sredine") i specifičnog cilja 32 ("Smanjivanje udela stanovništva bez prava na stanovanje")2.

Imajući u vidu značaj lokalne stambene politike, grad Niš je pristupio izradi Gradske stambene strategije, kao osnovnog strateškog dokumenta za njeno formulisanje, implementaciju i praćenje napretka u sprovođenju. Imajući u vidu širi teritorijalni kontekst, Gradska stambena strategija Niša usklađena je sa nacionalnim, regionalnim i politikama Evropske unije i obezbeđuje okvir za pristup nacionalnim, regionalnim i evropskim finansijskim organizacijama.

Legalni okvir za izradu Gradske stambene strategije nalazi se u Zakonu o lokalnoj samoupravi i Nacrtu zakona o socijalnom stanovanju. Shodno svojim nadležnostima propisanim ovim Zakonom, lokalna zajednica ima pravo i odgovornost da izradi Lokalnu stambenu strategiju.

Gradska stambena strategija Niša bavi se problemima koji se odnose na sve tipove stanovanja (privatni stambeni fond, stambeni fond u javnom vlasništvu, itd), i u teritorijalnom obuhvatu celokupnom teritorijom grada, uključujući i seoska naselja.

___________
2 ______ Pregled realizacije Milenijumskih ciljeva razvoja u Srbiji. Beograd: Vlada Republike Srbije, 2005.

1.2. Nacionalni okvir

Gradska stambena strategija Niša radi se u periodu kada još uvek nije usvojena Nacionalna stambena strategija Srbije. Tokom izrade Gradske stambene strategije korišćen je dokument "Nacrt studije stambenog sektora Republike Srbije", koji je izradilo Ministarstvo za kapitalne investicije RS, kao i Metodološke smernice za izradu opštinske stambene strategije (UN HABITAT i Ministarstvo za kapitalne investicije RS).

Gradska stambena strategija usklađena je sa Strategijom za smanjenje siromaštva u Srbiji, Nacionalnom strategijom za rešavanje problema izbeglih, prognanih i interno raseljenih lica, Strategijom lokalnog održivog razvoja i Nacrtom strategije za integraciju i davanje novih ovlašćenja Romima.

1.3. Opis procesa izrade

Na osnovu Memoranduma o razumevanju, potpisanog 9. marta 2005. između Skupštine grada Niša i Programa Ujedinjenih nacija za ljudska naselja UN-HABITAT, u gradu Nišu se sprovodi "Program stanovanja i trajne integracije izbeglica" (SIRP). Pored grada Niša u ovaj program uključeno je još šest opština širom Srbije. Jedna od najznačajnijih aktivnosti predviđenih ovim programom je izrada Gradske stambene strategije, koju bi potom usvojila Skupština grada.

Odlukom gradonačelnika br. 2565/2005-01 od 7. decembra 2005, za nosioca izrade Gradske stambene strategije određena je "Gradska stambena agencija", koja je i do sada bila partner u ovom projektu.

Izrada Gradske stambene strategije Niša zasnivala se na

•	Postojanju političke svesti i konsenzusa svih političkih nosilaca odlučivanja o potrebi formulisanja i implementacije,
•	Preticipativnom procesu, koji je uključio sve zainteresovane aktere i
•	Transparentnosti prilikom identifikacije zainteresovanih aktera, formulacije vizije i identifikacije problema, kao i formulisanja same strategije.

Izrada Gradske stambene strategije Niša podrazumevala je osam radnih faza (pripremne aktivnosti - prikupljanje informacija, konsultacije i početna istraživanja, mobilizacija i organizacija aktera; pripremu Gradskog stambenog profila; formiranje sektorskih radnih grupa; pripremu sektorskih strategija i finalizaciju ciljeva, pripremu Nacrta Gradskog stambenog akcionog plana; javnu raspravu i definisanje međusektorske koordinacije; definisanje metodologije implementacije i instrumenata za praćenje aktivnosti i proces odobravanja Gradske stambene strategije i početak realizacije).

U izradi Gradske stambene strategije učestvovali su zainteresovani akteri iz sva tri sektora (javni, privatni i civilni) (videti Aneks 1).

Izrada Nacrta gradske stambene strategije završena je u septembru 2006. godine.

 

2. Gradski stambeni profil

2.1. Prikaz situacije u oblastima relevantnim za stanovanje

2.1.1. Stanovništvo

Broj stanovnika Niša prema popisu iz 2002. godine iznosi 250.518, što je 3,3% ukupne populacije Srbije. Gustina naseljenosti grada Niša je 421 stanovnika na km2, odnosno pet puta više od proseka Srbije. Osim u urbanim centrima (uža teritorija grada i Niška Banja), gustina stanovništva veća je od republičkog proseka i u većini sela. Očekivano trajanje života za decu rođenu posle 2000. godine iznosi za mušku populaciju 72 godine, a za žensku 75 godina.

Dve trećine stanovništva čini gradsko stanovništvo. Stepen urbanizacije na teritoriji grada Niša je 71% (u odnosu na 56% u Srbiji), mada je u poslednje dve decenije smanjen sa 86% na 71%. Na teritoriji grada formirana je mreža od 71 naselja.

Na teritoriji grada Niša ima 70 naselja, od kojih su dva urbana (Niš i Niška Banja), dok je preostalih 68 u kategoriji sela. Odnos urbanog i seoskog stanovništva je relativno stabilan u poslednjih dvadeset godina, sa oko dve trećine urbanog stanovništva. Ovaj obim centričnosti naselja ukazuje na tendencije i pravce razvoja, odnosno koncentraciju procesa razvoja u dva urbana centra, a pre svega u samom urbanom naselju Niša.

Seosko stanovništvo u urbanom sistemu Niša distribuirano je prema sledećoj raspodeli: 9,9% u malim selima (0 - 500 stanovnika), 42,60% u selima srednje veličine (500 - 2.000 stanovnika) i 47,9 % u velikim selima (preko 2.000 stanovnika). Više od polovine sela na teritoriji Niša ima negativan ili nulti demografski priraštaj. Većina sela sa pozitivnim priraštajem spada u kategoriju sela sa brojem stanovnika između 1.000 i 2.000.

Gustina mreže naselja na teritoriji grada Niša skoro dvostruko je veća od prosečne gustine mreže naselja u Republici Srbiji.

Negativni prirodni priraštaj u Nišu se beleži konstantno od 1997. godine. Ovakav trend prisutan je i danas, uz blago smanjenje negativne stope prirodnog priraštaja (u 2001. - 1,9%, 2002. - 1,1% i 2003. - 1,7%). Intenzivna urbanizacija i migracije selo - grad značajno su smanjene posle 1980. godine. U periodu ratova na području bivše Jugoslavije mehanički priliv stanovništva bio je izazvan migracijama izbeglih lica sa teritorija Hrvatske i Bosne, i, kasnije, migracijama privremeno raseljenih lica sa Kosova i Metohije.

Prema poreklu, stanovništvo grada Niša u 2002. godini činilo je 51,6% autohtono i 47,4% migraciono stanovništvo. Najveći deo selidbenog stanovništva Niša u međupopisnom periodu došao je sa područja drugih opština iz iste Republike (29,7%), dok je sa teritorije iste lokalne jedinice doseljeno oko (9,7%). Priliv lica iz bivših republika SFRJ je bio relativno umeren (4,7%), dok su lica iz drugih privrednih i administrativnih centara činila 3,5% ukupno doseljenog stanovništva.

Procentualno učešće stanovništva preko 65 godina starosti u ukupnoj populaciji u periodu 1991 - 2002. godina poraslo je sa 9,7 % na 14,2 %, dok se u istom periodu udeo mladih iz kategorije do 24 godine smanjio sa 32,4 % na 28,9 %. I pored toga, dominantan procenat stanovništva otpada na radno sposobno stanovništvo (69,1% u 2002. godini).

U Nišu živi 85.269 porodičnih domaćinstava, sa prosečno 2,9 člana po jednom domaćinstvu. Posle 1990. godine ovaj porast broja domaćinstava je znatno ublažen na urbanizovanoj teritoriji grada, skoro zaustavljen na seoskom području, ali i nastavljen istim tempom u prigradskim naseljima Niša.

Prosečan broj članova porodičnih domaćinstava u Nišu je 2,9 i konstantno opada. Relativni pad je najizraženiji u seoskom području, a najmanje se oseća u prigradskim naseljima. U strukturi domaćinstava preovladavaju dvočlana, tročlana i četvoročlana domaćinstva, ali je značajan i broj samačkih domaćinstava (17,1%). Veliki broj stanovnika Niša živi u porodičnom domaćinstvu sa roditeljima ili jednim roditeljem, iako je navršio dvadeset petu godinu života (13%). Gotovo identičan je i broj porodičnih domaćinstava u kojima živi jedan od roditelja sa decom, s tim što je broj samohranih majki dvostruko veći od broja samohranih očeva. Broj razvedenih u odnosu na broj sklopljenih brakova je u porastu.

Osnovne ekonomske karakteristike stanovništva Niša su:

•	gradski potencijal predstavlja dominantan radno-sposobni kontingent stanovništva (165.403 stanovnika) i procenat iskorišćenosti radnog kontingenta iznosi 69,03% što je približno na nivou proseka Republike (70,9%);
•	114.179 stanovnika čini ukupno aktivno stanovništvo, odnosno stopa aktivnosti iznosi 45,6% (RS 45,3%);
•	stopa zaposlenosti aktivnog stanovništva iznosi 60,1% (RS 60,4%), a 1991. godine ova stopa iznosila je 81,2%;
•	stopa nezaposlenosti aktivnog stanovništva iznosi 39,4% (RS 28,5%), a pre deceniju i po ova stopa je bila manja za čak 18 indeksnih poena.

2.1.2. Ekonomska situacija

Brojna ograničenja koja otežavaju poslovanje niške privrede rezultat su sinergijskog delovanja sledećih faktora:

•	tehnološko-ekonomsko zaostajanje značajnog broja instaliranih kapaciteta - smanjena operativna sposobnost, oprema izraubovana i neprimerena tekućim, tehnološkim i proizvodnim zahtevima tržišta;
•	dominantna zastupljenost tradicionalne industrijske proizvodnje;
•	nezavršen proces privatizacije;
•	nerazvijenost privredne infrastrukture;
•	nerazvijenost tržišnih institucija;
•	manjak investicija i evidentna potreba za velikim investicionim ulaganjima;
•	izražena nelikvidnost i nedostatak kratkoročnih i dugoročnih sredstava za finansiranje proizvodnje, izvoza i novih investicionih programa;
•	nedostatak kapitala za ulaganja u novu opremu i tehnologiju;
•	otežan povratak na tržišta izgubljena dugogodišnjim sankcijama;
•	nepovoljna starosna struktura stanovništva i intenzivan odlazak u inostranstvo stručne, kreativne mlade radne snage.

Od 2000. godine U Nišu je konstantno beležen rast ND po stanovniku, koji 2003. godine prevazilazi republički prosek. Međutim, vrednost ovog indikatora je dostigla tek polovinu vrednosti s početka devedesetih godina. Društveni proizvod po glavi stanovnika u Nišu u 2003. godini bio je 10% veći u odnosu na republički prosek, mada je to bilo samo oko 74% vrednosti DP iz 1990. godine. Bruto društveni proizvod u privredi Niša u 2003. godini iznosio je blizu €1.800 po glavi stanovnika i što je omogućilo nešto iznad €1.400 nacionalnog dohotka po stanovniku u 2003. godini, odnosno 5,9% iznad republičkog proseka.

Ogromnu većinu od 2.960 preduzeća u Nišu čine ona iz grupacije malih i srednjih preduzeća (2.833 mala i 104 srednja), dok je samo 23 preduzeća iz grupacije velikih. Pored njih, na evidenciji je i 9.946 radnji. Najveći broj preduzeća je iz sektora trgovine (47%) i prerađivačke industrije (30%). Preduzeća iz oblasti prerađivačke industrije ostvaruju 36% ND, dok preduzeća iz oblasti trgovine ostvaruju 29% ND.

Privreda Niša se može smatrati neuspešnom u globalu: u 2004. godini gubici u privredi bili su veći od dobitaka 5,2 puta!

Društveni sektor učestvuje sa 4,6% u broju preduzeća privrede Niša u 2004. godini i sa 17,4% u broju zaposlenih, stvara 0,6% dobiti i 9,1% ukupan prihod lokalne ekonomije, ali i uzrokuje 20% gubitka.

Broj nezaposlenih lica rastao je konstantno u apsolutnom iznosu u periodu 1995 - 2000. i 2001 - 2003. Stopa nezaposlenosti je u 2004. godini bila 36,8%, ili 179 nezaposlenih na 1000 stanovnika, što je u granicama republičkog proseka. Pored visoke ukupne stope Niš registruje i visoku stopu nezaposlenosti aktivnog dela populacije (39,4%), što je za 11 indeksnih poena iznad republičkog proseka. Evidentan je pad broja zaposlenih u privredi (u odnosu na 2000. godinu 13,3%), uz istovremeni rast zaposlenosti u vanprivrednim delatnostima (6,6% u istom periodu) i rast broja lica koja samostalno obavljaju delatnost (blizu 46% u periodu 2001 - 2004). 42,3 % zaposlenih u privredi Niša svoju egzistenciju ostvaruje u 22 velika preduzeća. Mala i srednja preduzeća (2.327) zapošljavaju ukupno 23.825 zaposlenih.

Postupak privatizacije na teritoriji grada Niša pokrenut je za 73 društvena preduzeća. Ukupan broj radnika u preduzećima koja očekuju postupak privatizacije danas iznosi preko 20.000, što je četvrtina zaposlenih u gradu. Evidentno je, dakle, da će u narednom periodu doći do značajnog smanjenja broja radnika u društvenim preduzećima koja očekuju privatizaciju, ali i do povećanja stope nezaposlenosti i broja "tranzicionih gubitnika".

Nivo realnih zarada u Nišu je nizak i u septembru 2005. godine iznosio je 16.512 dinara. Početkom 2006. godine došlo je do daljeg zaostajanja Niša u nivou prosečnih neto zarada, tako da je u proleće 2006. godine Niš zauzimao poslednje mesto među gradovima u Srbiji, sa prosečnom ostvarenom neto zaradom od 16.505 dinara, koja je za trećinu manja od one ostvarene u Beogradu. Prosečna neto zarada u privredi pri tome je bila još niža (14.471 dinara). Troškovi života su, pri tom, rasli na godišnjem nivou od 9,5% a cene na malo 10%.

2.1.3. Socio - ekonomska situacija stanovništva

Niš se svrstava u razvijenije opštine (kategorija 4) sa nivoom razvijenosti koji je veći od prosečne u Srbiji. Sa druge strane, cela jugoistočna Srbija, koja gravitira Nišu, ima najveći procenat siromašnih (16,6%), sa enormnim rizikom siromaštva (56,6%) i brojem siromašnih od 22% ukupnog stanovništva.

Aktivno stanovništvo čini 45,6% ukupnog stanovništva grada. Procenat izdržavanog stanovništva je veliki (34,3%), kao i procenat stanovništva koje ostvaruje prihode po osnovu penzija ili drugih transfera od strane države.

Za grad Niš ne postoje pouzdana istraživanja o stratifikaciji domaćinstava prema materijalnom položaju ili imovinskom stanju. Ako se koriste projekcije za celokupnu teritoriju Srbije, može se zaključiti da 12.000 domaćinstava ima izrazito nizak materijalni položaj, 42.000 nizak, 18.500 srednji, 8.500 srednje visok i samo 4.200 domaćinstava visok materijalni položaj.

Prosečno mesečno izdvajanje za troškove stanovanja (zakupnina, električna energija, grejanje, gas, voda, telefon, itd.), koje se u Nišu može proceniti na 20% ukupnih mesečnih primanja u domaćinstvu, još uvek je na relativno niskom nivou u odnosu na procenat koji se za ove namene izdvaja u razvijenijim zemljama. Razlozi leže u sledećem:

a)	cene usluga su još uvek neekonomske (ovo se, pre svega, odnosi na cene koje su u nadležnosti lokalne samouprave, dok se cene električne energije približavaju ekonomskim);
b)	na ukupna prosečna mesečna izdvajanja za troškove stanovanja ne utiču značajno cene zakupa stanova za rentalno stanovanje, jer je procenat domaćinstava koja su otkupom stanova postala vlasnici dominantan u odnosu na procenat domaćinstava koji stanuje u iznajmljenim stanovima.

Sa druge strane, evidentno je da domaćinstva iz kategorije niskog i srednje niskog materijalnog položaja (63% ukupnog broja domaćinstava) nisu u stanju da redovno izmiruju svoje obaveze po osnovu stanovanja, dok domaćinstva iz kategorije srednjeg materijalnog položaja (22% ukupnog broja domaćinstava) mogu redovno da izmiruju obaveze po osnovu stanovanja, ali nisu u stanju da ulažu u investiciono održavanje stambenog prostora. Nijedna od ovih kategorija (ukupno 85% domaćinstava) nije u stanju da sopstvenim sredstvima finansira nabavku novog stana, niti da na tržištu konkuriše za dobijanje kredita po uslovima kreditiranja koja trenutno postoje.

Najugroženije kategorije domaćinstava su staračka domaćinstva, seoska domaćinstva, domaćinstva iz kategorije socijalno ugroženih i ranjivih društvenih grupa, romska domaćinstva i izbeglice i privremeno raseljena lica (redosled ne ukazuje na intenzitet ugroženosti).

U budžetu grada za 2006. godinu za stanovanje je planirano samo 0,16%, i to polovina planirane sume za otplatu anuiteta iz prethodnih perioda, a preostala suma za realizaciju Projekta UN Habitata.

2.1.4. Korišćenje zemljišta

Generalnim planom Niša 1995-2010. iz 1995. predviđeno je formiranje pet centara zajednice naselja sa projekcijom od 288 500 stanovnika do 2010. godine. Područje ovog Generalnog plana obuhvatalo je Niš sa 11 prigradskih i 7 seoskih naselja, ukupne površine 15.036 ha. Ovakve projekcije nisu ostvarene u najvećem delu, tako da je Niš i danas monocentrično naselje.

Prema zatečenoj organizaciji grada i razvojnim mogućnostima, Niš je monocentrično organizovan grad sa glavnim gradskim centrom, a GP-om se predviđa da će takav i ostati, sa popunjavanjem nedostajućim centralnim funkcijama gradskog i regionalnog karaktera.

Za stanovanje je namenjeno 3675,68 ha, odnosno 25% ukupne površine obuhvaćene planom.

Kako ne postoji gradsko građevinsko zemljište koje je u prometu (ne postoji mogućnost prometa zemljištem, jer je celokupno zemljište u državnoj svojini), ne postoji ni tržišno formirana cena zemljišta. Vrednovanje gradskog građevinskog zemljišta vrši se administrativno određenim naknadama (za korišćenje i za uređivanje građevinskog zemljišta), tako da su cene dualne: nerealno niske za individualne korisnike koji plaćaju naknadu za korišćenje i visoke za investitore, koji plaćaju naknadu za uređenje gradskog građevinskog zemljišta.

Tokom 2006. godine započeta je izrada novog Generalnog plana Niša, kojim je znatno povećan obuhvat plana.

2.1.5. Infrastruktura

Pokrivenost grada vodovodnom mrežom je dobra. Osnovni problemi u vodosnabdevanju su nedostatak kapaciteta za snabdevanje potrošača u trećoj visinskoj zoni u letnjem periodu i nedovoljan procenat naplate potrošnje vode (oko 82%). Poseban problem prilikom naplate predstavljaju potrošači u višeporodičnim stambenim zgradama, koji su priključeni na zajednički vodomer. Zbog nedefinisanog statusa skupština stanara i nemogućnosti da se pojedinačni potrošači u stambenim zgradama isključuju, često dolazi do nezadovoljstva, kako potrošača, tako i Javnog preduzeća.

Pokrivenost teritorije grada kanalizacionim sistemom je zadovoljavajuća. Za razliku od toga, grad Niš nema centralno postrojenje za prečišćavanje komunalnih otpadnih voda, što utiče na enormno zagađenje reke Nišave kao recepijenta. Pokrivenost seoskog područja kanalizacionim sistemom je zadovoljavajuća. Pored nedostatka postrojenja za prečišćavanje, osnovni problem kanalizacionog sistema Niša je što ne postoji poseban sistem za atmosfersku kanalizaciju.

Sistemom daljinskog grejanja obuhvaćeno je 1.236.138, 27 m2 stambene površine, odnosno 21.864 stana u objektima kolektivnog stanovanja i 821 kuća, što iznosi oko 30% ukupnog stambenog fonda grada. Svi delovi grada priključeni na sistem daljinskog grejanja dobro su pokriveni, sem Duvaništa, gde postoje infrastrukturni deficiti.

Krak gasovoda došao je do Niša u toku 2004. godine i od tada se razvija samo primarni gasovodni prsten, tako da nema stanova priključenih na gasovodnu mrežu.

Celokupna teritorija grada Niša pokrivena je mrežom električne energije. 99,4% stanova u Nišu ima električnu energiju.

Vodotok Nišave, koji prolazi kroz urbanizovanu teritoriju grada u potpunosti je regulisan. Poseban problem grad ima sa neregulisanim podzemnim vodama i klizištima. Najveći su problemi sa klizištima na teritoriji opštine Crveni Krst u Mramoru i na teritoriji opštine Niška Banja.

2.1.6. Postojeći opštinski planovi i programi

Generalni urbanistički plan Niša 1995-2010. donet je 1995. godine, a 2000. su usvojene njegove prve izmene, koje su i danas na snazi. U prvoj polovini 2006. godine započet je postupak za izradu novog Generalnog plana Niša. U odnosu na važeći Generalni plan koji obuhvata površinu od 150,36 km2, novi plan treba da razradi dvostruko veći prostor od oko 291 km2. Na osnovu Generalnog plana Niša Skupština grada usvojila je 251 plan detaljne regulacije, uz jedan plan generalne regulacije.

U saradnji sa okrugom Empoli Valdeze planira se projekat Teritorijalno planiranje grada Niša, kojim će se uraditi socio-ekonomski atlas Niša i stvoriti jasne slike resursa i potreba kao polazne tačke za definisanje strategije i pravih mera za otvaranje participatornog procesa teritorijalnog planiranja koje će dovesti do usvajanja planova razvoja.

Tokom 2001. godine tadašnja opština Niš usvojila je Lokalni ekološki akcioni plan, kao planski dokument kojim se izdvajaju prioriteti i neophodne akcije ka unapređenju i zaštiti životne sredine.

Grad Niš, osim godišnjih planova razvoja, obaveznih po Zakonu o lokalnoj samoupravi, nema integralni plan razvoja.

2.2. Stambena situacija

2.2.1. Stambena situacija - generalna slika stanja

Stambena reforma izvedena je donošenjem Zakona o stambenim odnosima 1990. godine i Zakona o stanovanju 1992. godine, kojima je uspostavljena zakonska osnova za masovnu privatizaciju stanova u društvenom vlasništvu. U periodu od 1990. do 1993. godine privatizovano je blizu 98% stanova u Srbiji. Uprkos tome, nije bilo fundamentalno novih pravnih ili finansijskih mehanizama, regulatornih mera, kao ni tržišno orijentisanih sistema u oblasti stanovanja u Srbiji. Stambena oblast je prepuštena tržištu, uglavnom još uvek nedovoljno regulisanom, dok je država zauzela stav nemešanja, a često i nezainteresovanosti za ovu problematiku.

Lokalne samouprave imale su (i imaju) ograničene nadležnosti u regulaciji problema stanovanja (rešavanje stambenih pitanja domaćinstava građana nesposobnih za privređivanje, korisnika stanarskog prava u stanovima koji su denacionalizovani, građana koji žive u nehigijenskim uslovima stanovanja i pojedinaca koji imaju naročite zasluge za društveni život u zajednici). Međutim, lokalnim vlastima za ove namene država ne pruža nikakve dodatne finansijske resurse. Sa druge strane, Zakonom o sredstvima u vlasništvu Republike Srbije opštine su "razvlašćene" vlasništva nad imovinom, između ostalog i na ono malo stanova u javnom vlasništvu preostalih posle privatizacije stambenog sektora, tako da ne mogu računati na prihode sa te strane. Rezultat toga je da, osim retkih izuzetaka, u prethodnoj deceniji lokalne vlasti u Srbiji nisu koristile svoje ionako ograničene nadležnosti u obezbeđivanju dostupnosti stanovanja za svoje građane, ponašajući se po obrascu koji im je nametnut politikom centralne vlasti.

85.269 domaćinstava na teritoriji Niša stanuje u 95.130 stanova namenjenih za stalno stanovanje. Statistički, po jednom domaćinstvu dolazi više od jednog stana (1,12). Prosečna površina stana u Nišu je 59,42 m2. U proseku svako domaćinstvo koristi 66,29 m2stambenog prostora, dok je svaki stanovnik Niša prema popisu iz 2002. godine koristio prosečno 22,56 m2stambenog prostora. Ogromna većina stanova je u vlasništvu privatnih lica (preko 98%). Zanemarljiv broj neotkupljenih stanova je još uvek u javnom vlasništvu, sa tendencijom njihovog daljeg otkupa. Na osnovu dostupnih statističkih podataka ne može se direktno utvrditi broj stanova koji su namenjeni izdavanju, mada se može govoriti o 6.200 do 7.500 stanova, odnosno 7,5 - 9 % ukupnog stambenog fonda. Visina zakupnina u rentalnom sektoru varira u zavisnosti od veličine stanova i položaja u gradu (odnosno blizine centru) od €50 do €250. Prosečna cena mesečnog zakupa dvosobnog stana u širem centru grada je €150.

Osim subvencija manjeg obima za stanovanje socijalno ugroženih lica, opštinski budžet nema sredstva opredeljena unapređenju stanovanja. Po ukidanju Fonda solidarnosti za stambenu izgradnju donošenjem odgovarajućih zakonskih rešenja na nivou Republike Srbije, nije osmišljena nikakva inicijativa na nivou opštine namenjena poboljšanju stambenog statusa građana i ulaganju u održavanje postojećeg fonda ili izgradnju novih stanova. Sredstva ostvarena od privatizacionih prihoda koji su namenjeni lokalnoj samoupravi (pre svega sredstva od privatizacije Duvanske industrije) nisu usmerena u unapređenje stambene situacije u gradu.

2.2.2. Postojeći stambeni fond

Individualno stanovanje pokriva ukupno oko 88%, dok kolektivno stanovanje pokriva oko 11% celokupnog prostora namenjenog stanovanju. Individualno stanovanje dominira u odnosu na višeporodično (kolektivno) stanovanje (1 : 2,3). Svaki peti stambeni objekat na urbanom području grada izgrađen je pre 1960. godine, dok je u seoskom području svaki treći stambeni objekat stariji od 45 godina. Celokupni stambeni fond Niša može biti u upotrebi u narednih 15 godina. Na seoskom području situacija je znatno lošija nego na urbanizovanom gradskom području: od 17% domaćinstava koja žive na seoskom području 99% žive u stanovima koji imaju električnu struju, dok samo 86% ovih domaćinstava ima u stanu vodovodne i kanalizacione instalacije. Samo 66% seoskih domaćinstava ima odgovarajuće savremene sanitarne uslove u celini.

Stambeni fond Niša razvijao se intenzivno u periodu od 1961. do 1981. godine, prateći dinamiku porasta broja stanovnika u gradu. Ovo je posebno bilo karakteristično za urbanizovano područje. Od 1981. do 1991. godine, porast broja stambenih jedinica je još drastičniji, imajući u vidu postepeno usporavanje porasta broja stanovnika. Interesantno je, međutim, da je i u periodu od 1991. do poslednjeg popisa građeno mnogo više stanova, nego što je bio tempo rasta broja stanovnika, koji je u tom periodu skoro bio zaustavljen.

U vlasništvu fizičkih lica je 93.592 (98,1% svih nastanjenih stanova za stalno stanovanje), dok je u javnom vlasništvu samo 385 stanova (takozvani "neotkupljeni stanovi"). Za preostali broj od nešto preko 1.000 stanova može se pretpostaviti da je u vlasništvu preduzeća ili ustanova, ili da se kao neprodato nalazi na tržištu.

Stanovi za stalno stanovanje čine 94,1% ukupnog stambenog fonda (u Srbiji 92,8%), sa 84% stalno nastanjenih stanova. Svaki treći stan se nalazi na seoskom području. 10% nenastanjenih stanova (više od 10.000 na teritoriji grada) statistički predstavlja značajan potencijal za razvoj stambenog sektora, pre svega rentalnog stanovanje, međutim, njihova teritorijalna dispozicija je nepovoljna: određeni broj ovih stanova je na seoskom području (47% od ukupnog broja, dok u odnosu na ukupan broj stanova na teritoriji grada udeo stanova na seoskom području čini 37%), gde ne postoje visoki stambeni zahtevi, niti potražnja, a deo njih je napušten zbog migracija ili neuslovnosti stambenog prostora. Ipak, čini se da je u pogledu ovog parametra situacija u proseku nešto bolja nego na nivou Srbije.

Jedan broj stanova u privatnom vlasništvu u statistici se vodi kao nastanjeni stanovi u kojima ne žive vlasnici, već zakupci, rođaci vlasnika stanova ili neko drugi. Kako ne postoji zvanična statistika stanova koji se rentiraju, može se pretpostaviti da se stanovi koji su u kategoriji stanova u kojima žive zakupci i "neko drugi", po pravilu, rentiraju od strane vlasnika, ali i da se značajan broj stanova iz kategorije onih u kojima stanuju rođaci vlasnika takođe rentira - na osnovu neke vrste nezvaničnog dogovora između vlasnika i stanara. Na osnovu ovoga može se doći do procenta od 7,5 do 9% ukupnog stalno nastanjenog stambenog fonda koji se rentira (6.200 do 7.500 stanova).

"Standardnu" iskorišćenost stambenog prostora ima 47,9% stanova (jedna osoba po sobi), "normalnu" iskorišćenost (do dve osobe po sobi) ima 23,6% stanova, dok je prenaseljen svaki peti stan (19,6%). Prosečan broj soba u nastanjenim stanovima za stalno stanovanje je 2,53 (ukupan broj soba 211893). Po kriterijumu jedna soba - jedna osoba, u Nišu nedostaje 38.625 soba, odnosno na jednu sobu dolazi 1,18 stanovnika.

32% stanova ima manje od 15 m2 po stanovniku (što je identično, na primer, stambenim uslovima u Beogradu), od čega jedna trećina stanova ima manje od 10 m2 po stanovniku. Nešto manje od polovine stanova ima između 15 i 30 m2 po stanovniku, dok 21% stanova ima više od 30 m2 po stanovniku.

Od 83.546 nastanjenih stanova za stalno stanovanje na teritoriji Niša, najveći više od polovine (57%) ima između 40 i 70 m2. Najzastupljeniji su stanovi površine 51 do 60 m2 (24%), dok samo 3% stanova ima površinu veću od 100 m2. Nešto veći procenat od ovog otpada na male stanove do 30 m2 (8%). Garsonjere i posebne sobe učestvuju u ukupnom broju stanova sa 5%, jednosobni stanovi sa 9%, najveći je udeo dvosobnih (36%) i trosobnih (37%) stanova, dok na stanove sa četiri i više soba otpada ukupno 13% celokupnog stambenog fonda.

Samo 5,6% objekata je izgrađeno pre 1919. godine (što je skoro identično republičkom proseku), dok je najveći broj stanova izgrađen tokom socijalističkog perioda, između 1960. i 1980. godine.

Standard stanovanja u pogledu stambene udobnosti znatno je poboljšan. 27,8% stanova ima sve parametre stambene udobnosti (centralno ili etažno grejanje, vodovod, kanalizaciju i električnu struju), 65,9% ima sve parametre udobnosti, osim daljinskog grejanja, 3,5% stanova nema kanalizaciju, dok 2,6% nema ni vodovod ni kanalizaciju. Samo 112 stanova na teritoriji grada nema nikakve instalacije. Stambena udobnost na seoskom području je mnogo niža nego na urbanom području.

Broj stanova u Nišu još od osamdesetih godina premašuje broj domaćinstava (1 : 1,12). Ovaj višak stambenog prostora sada veoma teško nalazi put do rentalnog stanovanja iz više razloga: individualne kuće nisu privlačne potencijalnim stanarima zbog njihove neopremljenosti (pre svega daljinskim grejanjem, ali i drugim zahtevima), teritorijalne dispozicije, navika, itd; rentalni sektor je pravno neuređen, ne postoje garancije kako za vlasnike, tako ni za stanare; stanarine su za stanare veliki izdatak, dok su u ekonomskom smislu za vlasnike ponekad niže od stope amortizacije stana, i tako dalje. U 91% od ukupnog broja nastanjenih stanova živi samo jedno domaćinstvo, u 6,2% živi dva domaćinstva, dok u 433 stana živi tri i više domaćinstava. Čak 431 jednosoban stan (uključujući garsonjere) nastanjen je sa više od jednog domaćinstva, dok više domaćinstava živi i u preko 1800 dvosobnih stanova.

U Nišu postoji šest studentskih domova, po jedan dom za decu i omladinu ometenu u razvoju i za socijalno ugroženu decu, jedan dom za stare, jedan dom za odrasla invalidna lica, jedan manastirski konak i još 10 kolektivnih stanova različitih namena. U ovim kolektivnim stanovima u 2002. godini bilo je smešteno ukupno 3225 lica, od kojih je 2122 lica koja stalno stanuju, dok preostali broj otpada na lica čija domaćinstva žive u drugom mestu. Ukupna površina objekata za smeštaj studenata i đaka je 14.500 m2.

2.2.3. Upravljanje i održavanje stambenog fonda

Kako je ogromna većina stanova u Nišu u privatnom vlasništvu, to je i upravljanje i održavanje stambenog fonda u ingerenciji vlasnika stanova. Svaki treći stan u višeporodičnom stanovanju održava Javno preduzeće "Nišstan", dok ostale održava nekoliko privatnih preduzeća. Ako se u obzir uzme da se poslovi održavanja uglavnom ugovaraju za stanove u višeporodičnom stanovanju, jasno je da je udeo privatnih preduzeća mnogo manji od udela javnog preduzeća "Nišstan" u održavanju stanova. Prosečna cena tekućeg održavanja po stanu je od 80 do 150 dinara. Najveći problemi su kod investicionog održavanja i rešavaju se davanjem saglasnosti privatnim investitorima za nadgradnju ravnih krovova, što pogoršava ukupno stanje urbanog prostora, ili izdavanjem zajedničkih prostorija. Ovakva rešenja se mogu smatrati trenutnim premošćavanjem problema, ali nikako njihovim rešenjem.

Izdvajaju se dva osnovna problema kod upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda u Nišu. Prvi je nemogućnost naplate zajedničkih troškova od skupština stanara. Ovo se, pre svega, odnosi na naplatu utroška vode i daljinskog grejanja. Drugi problem je vezan za održavanje liftova u stambenim zgradama. Prema procenama Javnog preduzeća "Nišstan", koje održava deo liftovskih postrojenja u gradu, 70% liftova je u takvom stanju da im je potrebna značajna investicija, dok bi 50 liftova trebalo u potpunosti isključiti, jer su opasni po korisnike. Pored ovih, problem predstavlja i loše stanje instalacija za zaštitu od požara.

2.2.4. Stambeni fond u javnom vlasništvu

Niš je u 2002. raspolagao sa 385 neotkupljenih stambenih jedinica, što čini gotovo zanemarljivi procenat ukupnog stambenog fonda. Svi stanovi su u funkciji, instalaciono opremljeni, sa TA ili daljinskim grejanjem. Postojeći stambeni fond u javnom vlasništvu čine uglavnom stari stanovi, građeni u periodu 1950 - 1975. godine, stanovi koji se zbog nedostatka sredstava u gradskom budžetu za tu namenu ne održavaju. Zakupnine za korisnike su neekonomske i veoma niske. Grad ne izdvaja sredstva za ulaganje u održavanje ovih stanova.

2.2.5. Neformalna i podstandardna naselja

Ukupan broj podnetih prijava za legalizaciju po novom zakonu na teritoriji Grada je 10.911, od čega je do kraja 2003. godine legalizovano oko 3.000. Nelegalna gradnja je najprisutnija u prigradskim naseljima (naselje 9. maj, naselje Branko Bjegović, Durlan, Duvanište, Čalije, Brzi Brod). Postoje dva evidentno podstandardna naselja na teritoriji grada (Stočni Trg i deo naselja Crvena zvezda) i oba su vezana za stanovanje romske populacije. Oba naselja su na urbanoj teritoriji grada, dok je naselje Stočni trg udaljeno od centra grada nepun kilometar. Veliki broj prigradskih naselja delimično ne zadovoljava standarde, pre svega u pogledu komunalne opremljenosti. Najveći problemi su u sektoru opremljenosti kanalizacionom mrežom i asfaltnim putevima.

2.3. Stambena situacija ranjivih grupa

2.3.1. Stambena situacija ranjivih grupa

Ukupan broj izbeglih lica, nastanjenih na teritoriji grada Niša je 4554, od čega je po jedna trećina izbegla sa teritorija Bosne i Hercegovine, Hrvatske i iz drugih bivših republika. Izbegla lica su uticala na povećanje broja stanovnika u Nišu za 1,91%, tako da se Niš po ovom parametru svrstava u grupu opština sa značajnim udelom izbegličke populacije u Srbiji. Mali broj izbeglih lica je stalno zaposlen, a većinu "absorbuje sivo tržište". Status izbeglica se menja njihovim prijemom u državljanstvo, tako da je veoma nezahvalno statistički pratiti njihov stambeni položaj. Tako je, na primer, sredinom 2004. godine u Nišu registrovano oko 800 izbeglica sa područja Hrvatske i Bosne i Hercegovine, od kojih je oko 170 smešteno u šest izbegličkih centara, dok su svi ostali bili u privatnom smeštaju. Mada su neki izbeglički centri u gradu zatvoreni, izbeglice su još uvek smeštene u Domu omladine u Penteleju, Zavodu za vaspitanje omladine u Paliluli, motelu "Medijana", hotelu "Srbija" u Niškoj Banji, odmaralištu "Trem" u Sićevu i OŠ "Đura Jakšić" u Jelašnici. Većina porodica je stanovala u iznajmljenim stanovima (92%) za koje je plaćala mesečnu zakupninu do €50 (21%), €50 - 100 (52%) i preko €100 (19%). Izražavajući svoje preferencije vezano za mogući način rešavanja stambenog pitanja, izbegla lica opredelila su se u velikoj većini za sticanje vlasništva nad stanom, otkupom stana površine 50 m2, na rok od 15 godina sa 15% učešća i mesečnom ratom otkupa od €150 (80%), dok je samo jedna petina izbegličkih porodica izabrala mogućnost zakupa stana iste veličine u vlasništvu grada i sa mesečnom zakupninom od €50.

Iako je broj privremeno raseljenih lica sa Kosova i Metohije znatno veći od broja izbeglih lica, problemi u pogledu stanovanja ove kategorije znatno su drugačiji. Ne može se sa sigurnošću odrediti zajednički stambeni profil privremeno raseljenih lica, delom zbog nedostatka verodostojnih statističkih podataka. Deo njih rešavao je svoj stambeni status kupovinom stanova na tržištu, pri čemu je to prouzrokovalo povećanu potražnju i skok cena za 15 - 20%. Deo je gradio individualne stambene objekte u prigradskim delovima grada, veoma često bez validne građevinske dozvole, uvećavajući na taj način veličinu neformalnih naselja. Značajan je i broj zakupaca stanova i onih koji žive u stanovima svojih rođaka. Procene na tržištu stanova operišu sa jednom trećinom, odnosno po 1.200 do 1.500 porodica raspoređenih podjednako u sve tri kategorije.

U Nišu živi oko 1000 korisnika tuđe nege i pomoći. Broj osoba sa invaliditetom je znatno veći. Procena Udruženja osoba sa invaliditetom je da je broj invalidnih lica koja se nalaze u kolicima između 700 i 800. Stambena situacija lica sa invaliditetom ne može se generalizovati i zavisi uglavnom od materijalnog stanja porodica sa kojima ove osobe žive. Generalno gledano, najveći problem lica sa invaliditetom je nedostatak stambenih subvencija za invalidna lica lošijeg materijalnog statusa i neprilagođenost objekata za stanovanje specifičnim potrebama lica sa otežanom ili disfunkcionalnom lokomotornom funkcijom. Više od polovine ovih osoba je ekstremno siromašno. Ovako visok nivo siromaštva utiče i na stambeno siromaštvo u velikoj meri. Sa druge strane, lica sa invaliditetom do sada nisu sagledavana, ili su samo delimično sagledavana kao kategorija kojoj posebnim subvencijama treba povećati dostupnost stanovanja. Grad nema posebna sredstva usmerena za ove namene. Neprilagođenost objekata za stanovanje specifičnim potrebama lica sa invaliditetom prisutna je u ogromnom procentu objekata za kolektivno stanovanje. Ova situacija je poboljšana posle donošenja odgovarajućeg zakona.

U Nišu prema zvaničnim rezultatima popisa živi 5.687 pripadnika romske populacije, mada procenjen broj Roma u Nišu varira od 25.000 do 30.000, od čega oko 1.200 Roma spada u kategoriju privremeno raseljenih lica. Preko polovine ukupne romske populacije (62%) mlađe je od 25 godina, dok na stanovnike preko 60 godina starosti otpada samo 4,11%. Procenat nezaposlenih Roma na celom području Srbije četiri puta je veći u odnosu na celokupnu populaciju. Samo 27,2% Roma u Nišu je ekonomski aktivno. Skoro trećina Roma u Nišu prima neki od vidova socijalne pomoći, a za 18% romskih porodica socijalna pomoć je jedini izvor preživljavanja. Značajan broj romskih porodica izdržava se od pomoći koje dobijaju od rođaka na radu u inostranstvu (20 - 27%). Samo oko 9% Roma ima stalne prihode od rada, uključujući penziono i zdravstveno osiguranje. Samo 2,5% žena iz Romske populacije je stalno zaposleno.

Veći deo romske populacije u Nišu, bilo da stanuju u gradu ili na selu, živi u krajnje lošim stambenim uslovima. U gradskom tkivu Niša, u tri gradska naselja, nastanjeno je, prema rezultatima istraživanja Ministarstva za ljudska i manjinska prava SCG, oko 10.780 Roma. Naselje Beograd-mala koje je u smešteno u centralnom gradskom tkivu, spada u grupu tradicionalnih naselja podignutih pre 1900. godine. U naselju pored 5.000 Roma starosedelaca i 1.500 Roma raseljenih sa Kosova živi i blizu 2.000 stanovnika srpske i drugih nacionalnosti. Naselje je pretežno uređeno i urbanizovano, mada postoje sirotinjski delovi koji zahtevaju intervenciju. U lošijem stanju je, takođe, staro naselje Stočni trg u kojem živi oko 4000 Roma, pretežno starosedelaca, a najlošija situacija u pogledu uređenosti je u naselju Crvena zvezda u kojem živi oko 400 ljudi. U preostalim naseljima Nišavskog okruga nastanjeno je još oko 4000 Roma. Romi su vezani za svoje mahale i teško prihvataju pokušaje raseljavanja.

2.3.2. Stambene subvencije i podsticaji

Odlukom o proširenim pravima iz oblasti socijalne zaštite iz 2005. godine, grad je preuzeo obavezu da sufinansira troškove stanovanja najugroženijih građana. Pravo na stambene subvencije u iznosu od 450 dinara mesečno imaju porodice koje ispunjavaju materijalni cenzus u dvostrukoj vrednosti cenzusa za materijalno obezbeđenje porodice. U februaru 2006. godine broj porodica kojima se subvencioniraju troškovi stanovanja iznosio je 3.096.

Osim ovih podsticaja i subvencija, treba pomenuti i druge, čiji nosilac nije (ili nije isključivo) lokalna vlast.

•	U okviru SYRP programa, koji u nekoliko gradova u Srbiji finansira i sprovodi UN HABITAT, započeta je izgradnja 75 stanova za izbeglice, bivše izbeglice sa niskim primanjima i socijalno ugroženo domaće stanovništvo. U prvoj fazi je planirana izgradnja 45 stanova, a u drugoj 30 stanova u stambenim objektima spratnosti Po+P+4 na delu bloka 8 u Pasi Poljani.
•	Odlukom o pravima iz oblasti socijalne zaštite na teritoriji grada Niša predviđeno je socijalno stanovanje u zaštićenim uslovima. Kao jedna od uspešnih realizacija ovog vida stanovanja su dva nova dvospratna objekta sa ukupno 13 stanova različite strukture i zajedničkim dnevnim boravkom, izgrađeni u naselju Pasi poljana. Partneri u realizaciji ovog projekta su SDC (švajcarska Direkcija za razvoj i saradnju, Odeljenje za humanitarnu pomoć), Ministarstvo za rad, zapošljavanje i socijalnu politiku Republike Srbije, grad Niš, Centar za socijalni rad Niš, UNHCR Beograd i Komesarijat za izbeglice Republike Srbije. Vrednost donacije je €265.000.
•	Vlada Nemačke, preko implementacionog partnera Savezne ustanove za tehničku pomoć THB obezbedila je donaciju od €450.000 za izgradnju objekta sa 40 stanova. Učešće grada u realizaciji projekta je obezbeđenje komunalno infrastrukturno opremljenog građevinskog zemljišta, pribavljanje potrebnih dozvola i saglasnosti i priključenje objekata na komunalnu infrastrukturu. Izgradnja je završena i sledi potpisivanje ugovora o zakupu i useljenje u stanove.
•	Fondacija za rešavanje stambenih potreba mladih naučnih radnika i umetnika Univerziteta u Nišu radi po principu neprofitne organizacije za stambeno zbrinjavanje naučnih radnika Univerziteta u Nišu. Početkom 2004. godine Građevinska direkcija Srbije Fondaciji je na raspolaganje prenela 112 stanova u naselju Stevan Sinđelić u Nišu, koji su nakon raspisanog konkursa dati u zakup na određeno vreme, uz mogućnost otkupa po povoljnim uslovima (rok otplate 40 godina, kamata 0,5% godišnje, sa 10% učešća). Očekuje se da tokom 2006. godine započne gradnja još jedne stambene zgrade sa dvadesetak stanova sredstvima Fondacije koja su prikupljena otplatom kredita.
•	Marta 2006. godine je potpisan Ugovor o izgradnji 24 stana za socijalno ugrožene, izbegla lica i invalide rata od 1991. godine, koju će finansirati Vlada Japana, Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike Republike Srbije i grad Niš. Ugovorom je predviđena izgradnja 24 stana ukupne površine 845 metara kvadratnih, u vrednosti €250 000.

2.4. Izgradnja stanova

2.4.1. Glavni učesnici, mogućnosti i ograničenja za unapređenje stambene izgradnje

Osnovni nosioci stambene politike u gradu i stambene izgradnje su:

•	Javni sektor
-	GRADSKA VLAST - Nosioci odlučivanja (gradonačelnik, gradski menadžer, gradski arhitekta, Gradsko veće, Skupština grada);
-	GRADSKA ADMINISTRACIJA - gradske uprave (Uprava za planiranje i izgradnju, Uprava za imovinu grada, Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine, Uprava za komunalne delatnosti, energetiku i saobraćaj, Uprava za dečju, socijalnu i primarnu zdravstvenu zaštitu - Povereništvo za izbeglice, Uprava za inspekcijske poslove);
-	JAVNA PREDUZEĆA I USTANOVE u vlasništvu grada (JP Direkcija za izgradnju grada, JP Zavod za urbanizam, JKP "Naisus", JKP "Gradska toplana", JP "Nišstan", JP "GSA");
-	INSTITUCIJE NA REPUBLIČKOM I NA NIVOU DRŽAVNE ZAJEDNICE (RGZ-Služba za katastar nepokretnosti, Ministarstvo finansija - Poreska uprava, Vojska RS)
•	Privatni sektor
-	Privatni preduzetnici - investitori i njihova udruženja;
-	Građevinska preduzeća;
-	Kućni saveti;
-	Privatni samograditelji
-	Banke i druge finansijske institucije.
•	Civilni sektor
-	Neprofitne stambene organizacije;
-	Univerzitet, naučna i stručna udruženja.

2.4.2. Korišćenje građevinskog zemljišta za stanovanje

Stare zgrade izgrađene do 1945. godine nalaze se u gradskom jezgru, na najskupljem zemljištu za stanovanje. U narednom periodu izgradnja se pretežno odvijala na slobodnom zemljištu u neposrednoj okolini centra. U posleratnom periodu, nastupa era masovne primene montažnih betonskih konstrukcija, kada su izgrađivana moderna naselja na udaljenijim slobodnim lokacijama. Tako se desilo da su tehnički najmodernije zgrade za kolektivno stanovanje izgrađene relativno daleko od gradskog centra, nažalost bez pratećih sadržaja, što umanjuje njihovu vrednost. Na periferiji grada formirala su se neformalna naselja sa pretežno individualnim stambenim zgradama, koja nemaju odgovarajuću infrastrukturu i ograničavaju razvoj grada.

Ovakva urbanistička praksa imala je za posledicu neracionalno trošenje zemljišnih resursa, velike troškove infrastrukturnog opremanja udaljenih i neatraktivnih lokacija i skupo rušenje i raseljavanje centralnih gradskih lokacija.

U periodu tranzicije trend postaje nadgradnja stambenih objekata sa ravnim krovovima, u velikom broju slučajeva statički neispravna, bez ikakvih estetskih principa i bez planiranih parking-prostora za nove stambene jedinice.

2.4.3. Tekuća stambena izgradnja

Tek u 2004. godini tekuća stambena izgradnja je pokazala izvesne znake oporavka od stagnacije u devedesetim, sa prosekom od tri izgrađena stana na 1000 stanovnika. Ovakav trend delimično je održan i u 2005. godini. Stambenu izgradnju u Nišu početkom XXI veka karakteriše:

•	odsustvo značajnijih javnih ulaganja u stambenu izgradnju,
•	potpuno odsustvo ulaganja u izgradnju stanova za izdavanje,
•	odsustvo bilo kakvih subvencija za individualnu stambenu izgradnju, kao i nedovoljan broj lokacija za ovaj vid izgradnje,
•	veći broj "malih" privatnih investitora, koji pokušavaju da grade novcem od unapred prodatih stanova ili novcem koji je stečen drugim poslovnim aktivnostima (ne stanogradnjom),
•	nedostatak lokacija za izgradnju u centralnom gradskom jezgru i nedovoljan interes investitora za izgradnju kolektivnih stambenih objekata u prigradskim naseljima,
•	dugi i komplikovani postupci rešavanja imovinskopravnih odnosa i nezadovoljavajuća situacija u katastarskom sistemu,
•	izgradnja stanova u nadgradnji ravnih krovova, čiji je kvalitet različit, ali u najvećem broju slučajeva nezadovoljavajući,
•	projektovanje i izgradnja malih (često podstandardnih) stambenih jedinica,
•	nedostatak inoviranih gradskih odluka kojima bi se standardizovao kvalitet izgradnje stanova, što, sa jedne strane, pruža mogućnost subjektivne procene prilikom izdavanja dozvola za gradnju, a sa druge strane, smanjuje kvalitet postojeće stambene izgradnje,
•	nepoštovanje urbanističkih standarda za mirujući saobraćaj prilikom izgradnje stanova u kolektivnom stanovanju, što prouzrokuje nedostatak mesta za parkiranje u centralnom gradskom jezgru,
•	teškoće u poslovanju "tradicionalnih" graditelja, odnosno društvenih građevinskih preduzeća i pojava malih i srednjih građevinskih preduzeća, koja su samo delimično osposobljena za veće graditeljske zadatke.

U proizvođačku cenu stanova ulazi dosta elemenata. Sama kupovina lokacije obuhvata oko 16 % čitave investicije (ovaj procenat je značajno manji od republičkog proseka, koji iznosi 27%, ili od proseka u Beogradu, koji iznosi 30%). Zatim slede manji troškovi, kao što je dobijanje "Akta u urbanističkim uslovima", što iznosi tri do četiri hiljade evra, zavisno od kvadrature. Idejni arhitektonski projekat košta, u proseku, €15 po kvadratu, što je ukupno oko €20.000 na nekoj boljoj lokaciji. Građevinsko zemljište je između €40 i €100 po kvadratu. Cena same izgradnje, u zavisnosti od kvaliteta, kreće se između €400 i 650. Svemu tome treba dodati i takse za razne komunalne usluge.

2.4.4. Tržište

Tržište stanova u Nišu još uvek nedovoljno regulisano odnosom ponude i potražnje i da su skorašnji primeri poremećaja izazvanih prinudnim migracijama, privatizacijom velikih sistema i promenama u fiskalnoj i zakonodavnoj oblasti ostavili velike i dugotrajne posledice, kako na tržište nekretnina, tako i na prosečnog kupca stana. Od 1999. godine bilo je nekoliko udara, koji su posebno uticali na formiranje prodajnih cena novoizgrađenih i starih stanova:

•	Priliv privremeno raseljenih lica sa Kosova i Metohije tokom 1999, 2000. i 2001. godine podigao je cene stanova (približno za 20%).
•	Privatizacija Duvanske industrije 2002. godine značajno je doprinela povećanoj tražnji i, samim tim, povećanju cena.
•	Uvođenje poreza na dodatu vrednost takođe je uticalo na porast cena stanova u Nišu.

Očekivana stabilizacija tržišta je u toku, mada do značajnijeg pojeftinjenja stanova nije došlo. Cene stanova su sada previsoke, naročito starih stanova, čija se cena izjednačava sa novogradnjom. Agencije ne očekuju poskupljenja, ali ni sniženje cena stanova u narednom periodu, bez obzira na činjenicu da je ponuda u prvoj polovini 2006. godine veća od potražnje. Cene korišćenih stanova u prometu su od €400 do 1.000 po m2. Još uvek se prodaju najmanji i mali stanovi, dok je interesovanje za stanove preko 40 m2 znatno manje. Analizom potencijalnih kupaca stanova ovakvih struktura može se doći do zaključka da stanove kupuju porodice sa visokim primanjima, pre svega kao način ulaganja sredstava u nekretnine, a manje zbog realne potrebe za rešavanjem stambenog pitanja, ili mladi bračni parovi koji razdvajaju svoje porodično domaćinstvo, uz učešće roditelja u finansiranju (najčešće se veliki stanovi prodaju i za dobijeni novac kupuju dva manja stana). Problemi stanovanja u gradu se na ovaj način rešavaju samo u manjem obimu, jer je samo 15% porodica u stanju da koristi ovakav način dolaska do stana.

Uvođenje hipotekarnih stambenih kredita nije se još uvek odrazilo na tržište nekretnina, zbog malog obima kredita u odnosu na tekuću stambenu izgradnju i kratkog vremenskog perioda od njihovog uvođenja.

Tržište novih stanova u periodu 2000 - 2004. karakteriše specifični odnos finansiranja: investitor prodaje stanove u fazi izgradnje i isplata se vrši u gotovini. Rizik transakcije preuzimaju solidarno investitor i kupac, što je svojstveno neuređenim tržištima tranzicionih zemalja. Pri tome je obrt kapitala veliki. Ova situacija se menja u poslednjih godinu dana zbog smanjene kupovne moći, smanjene potražnje i sve lošijeg kvaliteta stanova (pre svega u nadgradnjama), a posledica je određeni broj neprodatih stanova, građenih po ovakvoj matrici (agencije u Nišu špekulišu sa 1000 neprodatih stanova zaključno sa 2005. godinom), ali i određeni broj investitora koji su bankrotirali.

Stambeno zadrugarstvo, kao ni formalno tržište stanova za izdavanje u Nišu ne postoji.

2.5. Procena sadašnjih i budućih stambenih potreba

Godina	Ukupan potreban broj stanova	Od toga namenjeno socijalnom stanovanju
2007.	1.050	220
2008.	1.150	300
2009.	1.200	300
2010.	950	150
2011.	950	150
2012.	950	150

2.6. Zaključci

2.6.1. Sadašnje i buduće stambene potrebe

I	Već danas postoji potreba za preko 2.000 novih stambenih jedinica po osnovu razdvajanja porodica.
II	Broj stanovnika Niša na urbanoj teritoriji grada biće veći za 2.800 do 3.500, uz istovremeno smanjenje broja stanovnika na seoskom području za 1.500 do 2.000 do 2010. godine iz sledećih razloga:
•	Negativna stopa prirodnog priraštaja stanovništva zadržaće se i u periodu do 2010. godine, uz blagi porast u periodu 2010 - 2015. godine;
•	Ne mogu se očekivati znatnija migratorna kretanja iz drugih mesta ka Nišu zbog ekonomske neatraktivnosti privrede Niša;
•	Unutrašnje migracije (selo - grad, pre svega) biće nastavljene;
•	Nerealno je očekivati povratak privremeno raseljenih lica na Kosovo i Metohiju u periodu do 2010. godine, dok se u periodu 2010 - 2015. može očekivati povratak manjeg broja ovih lica;
•	Imigratorna kretanja, pre svega mladih ka inostranstvu, biće zaustavljena;
•	Određeni broj ekonomskih emigranata i azilanata iz Zapadne Evrope biće vraćen zbog obaveze koje država preuzima u procesu evropskih integracija;
•	Stopa urbanizacije će do 2015. dostići 73 - 75%.
III	Broj novosklopljenih brakova bi mogao da se stabilizuje na 1.400 godišnje, uz blago povećanje broja razvedenih brakova.
IV	Postojeći trend smanjenja broja članova porodice mogao bi da bude nastavljen sa tendencijom stabilizacije na 2,8 po porodici.
V	Osnovni nosioci tražnje stanova u narednom periodu biće mladi bračni parovi koji zasnivaju porodično domaćinstvo. Uz povoljniju kreditnu politiku i mere Vlade Srbije u domenu stambene politike koje se očekuju, može se realno pretpostaviti da će se jedan deo novosklopljenih porodica iz kategorije srednje imućnih priključiti onima iz kategorije dobrostojećih, što čini 30 - 35% novosklopljenih brakova (400 - 450 novih porodica koje su spremne da kupe stan) godišnje.
VI	Preostale kategorije porodica koje mogu formirati stambenu tražnju su:
•	azilanti - povratnici (150 do 200 porodica godišnje u periodu 2007 - 2008) i
•	deo postojećih domaćinstava koja nisu rešila svoje stambeno pitanje (250 stanova godišnje u periodu do 2010. godine, i 150 stanova posle ovog perioda).
VII	Deo ovih porodica rešavaće svoje stambeno pitanje zakupom stanova, što će zavisiti od politike jačanja rentalnog sektora.
VIII	Ne može se realno očekivati poboljšanje zaposlenosti i ekonomske situacije porodica, koje bi moglo da značajnije utiče na povećanje tražnje na tržištu.
IX	Realno je očekivati da promene u politici dostupnosti stanovanja, novi mehanizmi stambenog kreditiranja i subvencionisanja stanovanja povećaju potražnju tek posle 2009. godine.
X	Procenjuje se da je na teritoriji Niša oko 2.000 pripadnika Vojske SCG koji bi trebalo da budu u ovoj kategoriji. Ove potrebe su kratkoročne i predstavljaće značajan faktor tražnje do 2010. godine.

2.6.2. Problemi, ograničenja i prepreke

I	Problemi, ograničenja i prepreke koji se odnose na investitore, kupce, stanodavce i zakupce stanova
•	Ograničeno stambeno finansiranje zbog (još uvek) visokog rizika poverilaca;
•	Nedostatak pogodnih lokacija;
•	Banke još uvek nisu spremne da prate male privatne investitore;
•	Dugotrajan i institucionalno nedovoljno uređen postupak izdavanja dozvola za gradnju;
•	Neuređeno tržište stanova;
•	Nepostojanje tržišta u oblasti izdavanja stanova;
•	Nelojalna konkurencija na tržištu;
•	Nedostatak savremenih tehničkih pravila i standarda izgradnje stanova.
II	Problemi, ograničenja i prepreke koji se odnose na funkcionisanje lokalne samouprave
•	Nedostatak gradske stambene politike i politike socijalnog stanovanja;
•	Nedostatak budžetskih i vanbudžetskih sredstava;
•	Monopol centralne vlasti nad građevinskim zemljištem;
•	Veliki udeo nelegalne (divlje) gradnje;
•	Zakonsko ograničenje davanja prava na besplatno korišćenje gradskog građevinskog zemljišta za izgradnju stanova za socijalno stanovanje;
•	Nepostojanje odgovarajuće unutrašnje organizacije u okviru Gradske uprave, koja bi integralno sagledavala i rešavala probleme stanovanja;
•	Nedovoljna kadrovska opremljenost postojećih uprava i javnih preduzeća.

2.6.3. Potencijali

I	Povoljnija zakonska rešenja
II	Fiskalne pogodnosti
III	Zakon o hipoteci
IV	Osnivanje Gradske stambene agencije i njeno učešće u rešavanju stambenih potreba ranjivih društvenih grupa

3. Opšti razvojni cilj

Imajući u vidu analizu postojeće stambene situacije u Nišu, sadašnje i buduće stambene potrebe, potencijale i ograničenja prisutna u javnom, privatnom i civilnom sektoru grada, kao i stambenu situaciju u Republici Srbiji, akteri uključeni u formulisanje Stambene strategije grada Niša složili su se da opšti razvojni cilj strategije treba da dovede do postizanja kvalitativno boljeg stanja u, a pre svega da obezbedi3:

•	Obezbeđenje većeg broja kvalitetnih lokacija za novu stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima i namenjenih socijalnom stanovanju, koje su urbanistički i imovinskopravno rešene, komunalno opremljene i stavljene u funkciju;
•	Revitalizaciju stambenog fonda u vlasništvu grada, aktiviranje stambenog potencijala u privatnom vlasništvu namenjenog rentiranju i institucionalno jačanje neprofitnog stambenog sektora;
•	Povećanje stambene udobnosti u postojećem stambenom fondu, njegovo bolje i efektivnije održavanje, uz jasnu podelu nadležnosti i obaveza između javnog sektora i vlasnika stanova;
•	Efikasnije upravljanje ostvarivanjem stambene politike grada, transparentnost i efikasnost u radu gradskih uprava, službi i preduzeća zaduženih za sprovođenje ove politike;
•	Poboljšanje kvaliteta stanovanja ranjivih i ugroženih grupa, uz stvaranje finansijskih, institucionalnih i organizacionih mogućnosti za dalji razvoj socijalnog stanovanja.

Opšti razvojni cilj Stambene strategije grada Niša definiše se na sledeći način:

Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz
•	potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja,
•	razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i
•	unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.

________________
3redosled ne odražava relativnu značajnost.

4. Prioritetni strateški ciljevi

Imajući u vidu postojeću stambenu situaciju, iskazane stambene potrebe, potencijale i ograničenja, a pre svega ukupni razvojni cilj Strategije, definisani su prioritetni strateški ciljevi, kako sledi:

VI	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju;
VII	Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru;
VIII	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda;
IX	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta Gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja;
X	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa.

4.1. Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju

U okviru aktivnosti i mera predviđenih akcionim planom koji je sastavni deo ovog dokumenta, grad Niš će u periodu do 2012. godine mehanizmima zemljišne politike obezbediti neophodno gradsko građevinsko zemljište za izgradnju stanova pod tržišnim uslovima i za izgradnju stanova za izdavanje pod dostupnim uslovima, kao i uspostaviti mehanizme za dugoročno obezbeđivanje zemljišta namenjenog stanovanju, a posebno gradskog građevinskog zemljišta namenjenog socijalnom stanovanju. Grad će do kraja 2008. godine komunalno opremiti lokacije za novu stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima 380 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 900 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 400 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području, kao i posebno opredeliti u novom Generalnom planu grada lokacije namenjen socijalnom stanovanju (najmanje 6 do 8 lokacija za kolektivnu stambenu izgradnju) i prioritetno razraditi ove lokacije planovima detaljne regulacije i urbanističkim projektima.

Polazeći od politike zacrtane u Nacrtu Nacionalne stambene strategije i realnih tržišnih i društvenih potreba grada Niša, aktivnosti vezane za građevinsko zemljište koje treba sprovesti na nivou grada Niša u periodu obuhvaćenom ovom Strategijom su sledeće:

•	Hitno donošenje Odluke o javnom građevinskom zemljištu u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji, koji reguliše tu materiju i predviđa obavezu donošenja ovakve odluke.
•	Jasno definisanje novih stambenih zona i blokova za rekonstrukciju stambene izgradnje u gradskom jezgru u novom Generalnom planu grada Niša, uz definisanje osnovnih kriterijuma i standarda stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje u tom dokumentu.
•	Preispitivanje sistema funkcionisanja gradske rente kao glavnog izvora prihoda grada za finansiranje oblasti stanogradnje, i to:
-	analizirati dosadašnju praksu korišćenja rentnih potencijala u Nišu i iskustva referentnih gradova u Srbiji i na osnovu toga izraditi Analizu rentnih potencijala grada Niša;
-	model obračuna komunalnih troškova po zonama, koji je trenutno prisutan u praksi, zameniti modelom obračunavanja ovih troškova na osnovu analize rentnih potencijala svake konkretne lokacije, prema odgovarajućoj metodologiji. U tom kontekstu neophodno je izmeniti postojeću Odluku o merilima za ugovaranje i utvrđivanje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta ("Sl. list grada Niša" br. 1/2004);
-	preispitati sistem naknade za korišćenje građevinskog zemljišta i kao obveznike plaćanja ove naknade uvesti nove osnove i korisnike koji su u dosadašnjoj praksi bili oslobođeni plaćanja naknade.
•	Izvršiti komunalno opremanje zemljišta za novu stambenu izgradnju korišćenjem sredstava iz gradske rente, sredstvima ostvarenim od privatizacije i sredstvima iz donacija i isto ponuditi zainteresovanim investitorima na tržištu. Dinamika komunalnog opremanja zemljišta treba da prati iskazane potrebe za stanovima, koje se ostvaruju izgradnjom pod tržišnim uslovima, i to:
-	u 2007. godini komunalno opremiti zemljište za izgradnju 180 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 450 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 200 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području;
-	u 2008. godini komunalno opremiti zemljište za izgradnju 200 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 450 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 200 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području;
-	tokom 2009 - 2012. godine uskladiti komunalno opremanje zemljišta za novu stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima sa novim Generalnim planom grada i iskazanim potrebama u ovoj strategiji.
•	Posebno opredeliti u novom Generalnom planu grada lokacije namenjene socijalnom stanovanju (najmanje 6 do 8 lokacija za kolektivnu stambenu izgradnju) i prioritetno razraditi ove lokacije planovima detaljne regulacije i urbanističkim projektima.
•	Obezbediti zemljište pod posebnim zakonskim uslovima (eksproprijacijom) za socijalno stanovanje i isto komunalno opremiti, takođe pod posebnim (povlašćenim) uslovima.
•	Postići dogovor sa Vojskom RS o ustupanju dela kompleksa postojećih vojnih objekata na užoj teritoriji grada radi njihovog svrsishodnog sagledavanja i planiranja u novom GP-u za stambenu izgradnju i druge produktivne namene.

4.2. Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru

Grad Niš će ostvarivanjem ovog specifičnog cilja u periodu do 2012. godine omogućiti rešavanje problema nadležnosti za razvoj rentalnog sektora, kao i instrumenata i praktičnih politika kojima se stimulišu stanodavci i zakupci stanova kroz
•	regulisanje pravnog odnosa između zakupaca i stanodavca;
•	subvencija javnog sektora (grada) za stambenu izgradnju stanova za izdavanje (objektne subvencije) ili za zakupce (subjektne subvencije);
•	obezbeđivanje kvaliteta rentalnog stanovanja.
Rentalni sektor stanovanja biće unapređen u transparentan i uređen sistem stanovanja koji građanima pruža odgovarajuću zaštitu i sigurnost. Rentalno stanovanje u javnom fondu, zajedno sa novom izgradnjom socijalnih stanova namenjenih izdavanju potrebno je određenim merama iz domena zakonodavstva, ali i merama na nivou lokalnih zajednica urediti tako da pružaju najviši nivo socijalne i pravne zaštite. Deo rentalnog stanovanja u privatnim stanovima treba pokušati indirektnim i direktnim merama fiskalne politike dovesti na nivo kontrolisane stanarine.
U pogledu politike zakupnina, "zaštićene" stanarine potrebno je uskladiti s ekonomskim kriterijumima upravljanja i održavanja, odnosno načelima pokrića troškova, uz istovremeno uspostavljanje transparentnog sistema subvencija najamnina za socijalno ugrožene kategorije građana. S tim ciljem potrebno je uspostaviti bazu podataka o stanovima koji se izdaju i evidenciju visina zakupnina. Politika zakupnina trebalo bi da obuhvati sistem subvencija za podmirenje troškova stanovanja.

Sa druge strane, evidentno je da u Nišu postoji određeni broj stanova koji nisu u rentalnom prometu iz različitih razloga. Merama stambene politike trebalo bi ohrabriti vlasnike ovih stanova da ih ponude zakupcima pod tržišnim uslovima.

Mere i aktivnosti koje se predviđaju su sledeće:

•	Delegiranje nadležnosti za razvoj rentalnog sektora (stvaranje baze podataka, pravnog i savetodavnog centra) Gradskoj stambenoj agenciji kao neprofitnoj organizaciji u okviru javnog sektora grada;
•	Normativno uređivanje sistema izdavanja stanova na teritoriji grada;
•	Razvoj sistema olakšica (davanje na korišćenje gradskog zemljišta pod posebnim uslovima, određivanje lokacija za rentalno stanovanje u urbanističkim planovima) za investiranje u stanove za izdavanje pod uslovima koje propiše grad;
•	Uvođenje tržišnih cena naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta za porodice koje ne koriste stanove;
•	Stvaranje uslova za formiranje neprofitnih organizacija za razvoj rentalnog stanovanja;
•	Povećavanje stambene mobilnosti kroz mere kojima se omogućava lakša razmena stanova koji se rentiraju.

4.3. Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda

Grad Niš će u periodu do 2012. godine, uz sufinansiranje od strane vlasnika stanova, finansirati remont 150 liftova u višeporodičnim stambenim zgradama, povećaće se broj priključaka na daljinsko grejanje za 30% do 2010. godine stavljanjem u funkciju toplane "Apelovac", 400 stanova na seoskom području u opštini Pantelej biće priključeni na vodovodnu mrežu do 2010. godine. Završetka radova na vodosnabdevanju stanova u III i IV visinskoj zoni omogućiće osiguranje potrebnog pritiska u vodovodnoj mreži za stanove koji se nalaze u ovim visinskim zonama.

Upravljanje stambenim fondom i njegovo održavanje predstavljaju jedan od prioriteta, kako na nacionalnom nivou, tako i na teritoriji grada Niša. Restruktuiranje stambenog fonda kroz njegovu privatizaciju i zakonska rešenja kojima je odgovornost za upravljanje i održavanje stambenog fonda preneta na nove vlasnike kroz institut stambene zgrade kao pravnog lica nije doneo očekivana poboljšanja, već je u mnogim slučajevima problem upravljanja i održavanja stambenog fonda intenziviran. Na ovaj način postojeći stambeni fond izložen je gubicima na svojoj tržišnoj vrednosti zbog nedovoljnog ulaganja u održavanje. U očekivanju novih strateških opredelenja i zakonskih rešenja na nivou Republike (pre svega kondominijum svojine), ovaj strateški cilj podrazumeva sledeće aktivnosti:

•	Generalni remont liftova na teritoriji grada;
•	Podizanje instalisanih kapaciteta daljinskog grejanja (stavljanje u funkciju toplane "Apelovac" i izgradnja novih kapaciteta);
•	Detaljno normativno regulisanje pitanja upravljanja i održavanja zgrada odlukom na nivou grada, u cilju utvrđivanja instrumenata koji će obavezati sve suvlasnike na preduzimanje mera i snošenje obaveza kojima će se osigurati da se u zgradama sa višeporodičnim stanovanjem manjina pridržava uslova većine, a saglasno članu 6. Zakona o održavanju stambenih zgrada;
•	Dalji razvoj tržišta održavanja stambenih zgrada.

4.4. Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta Gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja

Nadležnost poslova iz domena definisanja i sprovođenja stambene politike na nivou grada Niša biće razgraničena između aktera u javnom sektoru, tako što će se uspostaviti nadležnost Gradske uprave (pre svih, Uprave za planiranje i izgradnju) za ukupnu realizaciju stambene politike grada Niša, dok je "Gradska stambena agencija" nadležna za sprovođenje pojedinih strateških ciljeva.

S obzirom da se pozitivnom zakonskom regulativom predviđa da je lokalna samouprava nadležna za ostvarivanje stambenih potreba građana koji žive na njenoj teritoriji, a imajući u vidu da je institucionalna i kadrovska osposobljenost Gradske uprave i javnih i javno komunalnih preduzeća u ovoj oblasti pratila trend nemarnog odnosa centralne i lokalne vlasti prema stambenoj problematici u prethodnom periodu, neophodno je posebnu pažnju posvetiti razvoju institucionalne infrastrukture i podizanju kapaciteta Gradske uprave i javnih preduzeća da kreiraju, sprovode i nadgledaju sprovođenje stambene strategije grada. Aktivnosti koje treba sprovesti u periodu obuhvaćenom ovom Strategijom su sledeće:

•	Izdvajanje poslova evidentiranja i upravljanja stambenim fondom u javnom vlasništvu iz domena rada Uprave za imovinu grada i preuzimanje ovih poslova od strane "Gradske stambene agencije", u čijoj nadležnosti će biti sprovođenje Gradske stambene strategije, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda;
•	Organizaciono i kadrovsko jačanje Uprave za planiranje i izgradnju, u cilju poboljšanja efikasnosti i transparentnosti javnog sektora u oblasti politike stanovanja;
•	Razvoj i usvajanje godišnjih programa stanovanja na nivou grada;
•	Razvoj i usvajanje godišnjih programa socijalnog stanovanja na nivou grada;
•	Donošenje gradske odluke o standardima izgradnje novih stanova, kojom će se definisati standard zauzetosti stanova, tehnički uslovi i pravila za projektovanje i izgradnju.

4.5. Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa

Ostvarivanje ovog specifičnog cilja zasnivaće se na konceptu socijalnog stanovanja. Savremeni koncept socijalnog stanovanja podrazumeva kompleksni paket mera u oblasti politike stanovanja, podsticaja i subvencija kojima se omogućava porodicama sa niskim primanjima da ostvare svoje pravo na stanovanje pod uslovima koji bi im bili nedostupni direktno na tržištu. Sve mere koje će biti preduzete mogu se klasifikovati u dve grupe:
•	Programi kojima se obezbeđuje direktno učešće grada u obezbeđivanju dostupnih stanova za siromašne i ranjive društvene grupe, uz finansijsku podršku Republike (iz različitih budžetskih ili vanbudžetskih sredstava, a u skladu sa Nacionalnom strategijom stanovanja) i donatorske zajednice.
•	Programi koji uključuju preraspodelu dohodaka (na primer, subvencionisanje troškova stanovanja) koji bi se finansirali iz republičkog budžeta, uz proporcionalne dotacije iz budžeta grada. To znači da se deo troškova (5-20%) plaća iz budžeta grada, što stvara podsticaj za pažljiviji odabir korisnika programa.

Mere i aktivnosti koje se predviđaju su sledeće:

•	Izgradnja dostupnih stanova namenjenih socijalnom stanovanju;
•	Hitno rešavanje problema nehigijenskih romskih naselja (Stočni trg, Crvena zvezda), uz uključivanje predstavnika romske zajednice u izbor adekvatnog načina rešavanja;
•	Sprovođenje godišnje analize efekata subvencionisanja stanovanja za socijalno ugrožene i postepeno proširenje obuhvata subvencionisanja u skladu sa mogućnostima budžeta grada;
•	Specificiranje lokacija za razvoj socijalnog stanovanja kroz novu stambenu izgradnju u Generalnom planu Niša;
•	Razvoj i usvajanje jasnih kriterijuma stambenog siromaštva;
•	Organizaciono i kadrovsko jačanje "Gradske stambene agencije" kao nosioca programa rešavanja stambenih potreba siromašnih i ranjivih grupa;

 

5. Sektorske strategije 2007-2012.

5.1. Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju

Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju
	Opis	Indikatori	Izvor verifikacije	Pretpostavke i rizici	Vremenski okvir
Opšti strateški cilj	Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda uz potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja, razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.
Prioritetni strateški cilj	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta  za novu stambenu izgradnju	Veći broj kvalitetnih lokacija za novu stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima i namenjenih socijalnom stanovanju, koje su urbanistički i imovinsko-pravno rešene, komunalno opremljene i stavljene u funkciju	Izveštaj gradonačelnika Skupštini grada o napretku u sprovođenju stambene politike		2007 - 2009.
Rezultati	1. Usvojena Odluka o javnom građevinskom zemljištu	Skupština grada Niša usvojila odluku o javnom građevinskom zemljištu	Odluka o javnom građevinskom zemljištu u "Službenom glasniku grada Niša"	Nepostojanje političkog konsenzusa Blokada u radu Skupštine grada	Početak 2007.
	2. U novom Generalnom planu Niša definisane nove stambene zone za dodeljivanje pod tržišnim uslovima i definisane stambene zone sa namenom socijalnog stanovanja (6 do 8 zona)	Stambene zone za dodeljivanje pod tržišnim uslovima i definisane stambene zone sa namenom socijalnog stanovanja (6 do 8 zona) u GP-u Niša	GP Niša	Kašnjenje u radu na donošenju novog GP-a Niša Nedostatak adekvatnih lokacija Neuspešni pregovori sa Vojskom Srbije	2007.
	3. U novom Generalnom planu Niša definisati stambene zone za rekonstrukciju stambene izgradnje u postojećem gradskom jezgru	Definisane stambene zone za rekonstrukciju stambene izgradnje u postojećem gradskom jezgru	GP Niša	Kašnjenje u radu na donošenju novog GP-a Niša	2007.
	4. Definisani osnovni kriterijumi i standardi stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje	Doneta gradska odluka kojom se definišu osnovni kriterijumi i standardi stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje	GP Niša Odluka o kriterijumima i standardima stambene izgradnje u Nišu	Nedostatak političke volje Nedostatak stručnih potencijala Blokada u radu Skupštine grada	2007.
	5. Izvršena analiza rentnih potencijala grada Niša	Preporuke za novu metodologiju obračuna naknade za uređivanje i naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta	Analiza rentnih potencijala grada Niša	Ograničenja u postojećoj zakonskoj regulativi Nedovoljna osposobljenost gradske administracije i službi da sprovede analizu	2007.
	6. Izvršena izmena Odluke o merilima za ugovaranje i utvrđivanje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta, saglasno preporukama Analize rentnih potencijala grada Niša	Veća zainteresovanost ozbiljnijih privatnih investitora Bolje regulisano tržište Uvećani prihodi gradskog budžeta	Odluka o merilima za ugovaranje i utvrđivanje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta Analiza budžetskih prihoda od gradske rente	Ograničenja u postojećoj zakonskoj regulativi Nepostojanje političke volje	2007.
	7. Komunalno opremljeno zemljište za izgradnju 180 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 450 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 200 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području	Veća zainteresovanost ozbiljnijih privatnih investitora Veći broj zahteva za ustupanje gradskog građevinskog zemljišta Bolje regulisano tržište Uvećani prihodi gradskog budžeta	Godišnji izveštaj "Gradske stambene agencije" Izveštaj o radu Uprave za planiranje i izgradnju Analiza budžetskih prihoda	Nedostatak lokacije za stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima u postojećem GP-u Niša Nedovoljno interesovanje investitora Nedostatak sredstava u budžetu grada i vanbudžetskih sredstava (smanjen priliv sredstava u budžet grada od prodaje zemljišta i naknada za uređivanje GGZ)	2007.
	8. Komunalno opremljeno zemljište za izgradnju 200 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 450 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 200 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području	Veća zainteresovanost ozbiljnijih privatnih investitora Veći broj zahteva za ustupanje gradskog građevinskog zemljišta Bolje regulisano tržište Uvećani prihodi gradskog budžeta	Godišnji izveštaj "Gradske stambene agencije" Izveštaj o radu Uprave za planiranje i izgradnju Analiza budžetskih prihoda	Nedovoljan napredak u sistemu finansiranja stambene izgradnje i kupovine stanova Nedostatak lokacija za stambenu izgradnju pod tržišnim uslovima u postojećem GP-u Niša Nedovoljno interesovanje investitora Nedostatak sredstava u budžetu grada i vanbudžetskih sredstava	2008.
	9. Izvršena analiza efekata komunalnog opremanja lokacija za stambenu namenu i usklađivanje sa novim GP-om Niša i usvojen Akcioni plan komunalnog opremanja za period 2009 - 2012.		Analiza efekata komunalnog opremanja lokacija u  periodu 2007-2008.  Akcioni plan komunalnog opremanja lokacija za stambenu izgradnju za 2009-2012.	Nije donet GP Niša	2009.
	10. Urbanistički i imovinsko - pravno razrađeno 6 do 8 lokacija za kolektivnu stambenu izgradnju namenjenu socijalnom stanovanju (izrađeni i usvojeni planovi detaljne regulacije i urbanistički projekti)	6 do 8 lokacija za izgradnju objekata namenjenih socijalnom stanovanju u funkciji	Odluka SG o dodeli zemljišta "Gradskoj stambenoj agenciji" pod posebnim uslovima Planovi detaljne regulacije Urbanistički projekti	Nije donet Zakon o socijalnom stanovanju Nije doneta Odluka o javnom gradskom građevinskom zemljištu Nedostatak lokacija namenjenih socijalnom stanovanju u posedu grada	2007 - 2008.
	11. Postignut dogovor sa Vojskom RS o ustupanju gradu Nišu dela kompleksa postojećih vojnih objekata na užoj teritoriji grada	Lokacije za novu stambenu izgradnju	Potpisan sporazum sa Vojskom RS	Nedovoljna podrška Vlade RS i neuvrštavanje lokacija pogodnih za stambenu izgradnju u Master plan VRS Nepostojanje političke volje na centralnom i lokalnom nivou	2007.

5.2. Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru

Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru
	Opis	Indikatori	Izvor verifikacije	Pretpostavke i rizici	Vremenski okvir
Opšti strateški  cilj	Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja, razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.
Prioritetni strateški cilj	Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru	Revitalizacija stambenog fonda u vlasništvu grada, aktiviranje stambenog potencijala u privatnom vlasništvu namenjenog rentiranju i institucionalno jačanje neprofitnog stambenog sektora.	Izveštaj gradonačelnika Skupštini grada o napretku u sprovođenju stambene politike
Rezultati	1. Delegiranje nadležnosti za razvoj rentalnog sektora (stvaranje baze podataka, pravnog i savetodavnog centra) "Gradskoj stambenoj agenciji" kao neprofitnoj organizaciji u okviru javnog sektora grada 2. Normativno uređivanje sistema izdavanja stanova na teritoriji grada	Novi način praćenja stanja i evidentiranja postojećeg i novog stambenog fonda u vlasništvu grada Novi instituti pravnog i savetodavnog centra u oblasti zaštite stanodavaca i stanara	Gradska Odluka o poveravanju poslova evidentiranja i upravljanja stambenim fondom u vlasništvu grada "Gradskoj stambenoj agenciji" Nova sistematizacija "Gradske stambene agencije"	Nedostatak konsenzusa unutar gradske vlasti Nedovoljni kadrovski, prostorni i materijalni potencijali GSA	2007.
	3. Razvoj sistema olakšica (davanje na korišćenje gradskog zemljišta pod posebnim uslovima, određivanje lokacija za rentalno stanovanje u urbanističkim planovima) za investiranje u stanove za izdavanje pod uslovima koje propiše grad	Razvijen sistem olakšica za investitore koji su spremni da ulažu u izgradnju stanova za izdavanje	Gradska odluka	Nejasna zakonska rešenja Nepostojanje Nacionalne strategije stanovanja, ili nepostojanje razvoja rentalnog sektora u njoj kao jednog od ciljeva	2009 - 2010.
	4. Uvođenje tržišnih cena naknade za korišćenje gradskog građevinskog zemljišta za porodice koje ne koriste stanove za stalno stanovanje, niti ih izdaju pod uslovima koje je propisao grad	Smanjenje broja stanova koji se ne koriste za stalno stanovanje	Gradska odluka	Nepostojanje političke volje Stagnacija ili pad kupovne moći stanovništva	2009.
	5. Stvaranje uslova za formiranje neprofitnih organizacija za razvoj rentalnog stanovanja	Porast broja stanova koji su u rentalnom prometu Smanjenje cene najma stana	Analiza razvoja tržišta stanova za izdavanje	Nepostojanje Zakona o socijalnom stanovanju Nepostojanje Nacionalne strategije stanovanja, ili nepostojanje razvoja rentalnog sektora u njoj kao jednog od ciljeva	2010.
	6. Povećavanje stambene mobilnosti kroz mere kojima se omogućava lakša razmena stanova koji se rentiraju	Porast broja stanova koji su u rentalnom prometu	Analiza razvoja tržišta  stanova za izdavanje	Nepostojanje Zakona o socijalnom stanovanju Nepostojanje Nacionalne strategije stanovanja, ili nepostojanje razvoja rentalnog sektora u njoj kao jednog od ciljeva	2009 - 2010.

5.3. Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda

Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda
	Opis	Indikatori	Izvor verifikacije	Pretpostavke i rizici	Vremenski okvir
Opšti strateški cilj	Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja, razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.
Prioritetni strateški cilj	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda	Povećana je stambena udobnost u postojećem stambenom fondu. Postojeći stambeni fond se bolje i efektivnije održava, uz jasnu podelu nadležnosti i obaveza između javnog sektora i vlasnika stanova
Rezultati	Generalni remont liftova na teritoriji grada	Remontovano 150 liftova u zgradama na teritoriji grada u periodu 2007 - 2012.	Godišnji izveštaji o radu JP "Nišstan" Uvid na terenu	Nedostatak finansijskih sredstava za sufinansiranje od strane građana	2007 - 2012
	Nastavak izgradnje i stavljanje u funkciju toplane "Apelovac"	Toplana "Apelovac" u funkciji Povećan broj priključaka na daljinsko grejanje za 30% do 2010.	Godišnji izveštaj JP "Gradska toplana" Uvid na terenu	Nedostatak finansijskih sredstava	2007 - 2008.
	Završetak radova na vodosnabdevanju stanova u III i IV visinskoj zoni	Povećan pritisak u mreži u letnjim mesecima	Godišnji izveštaj JP "Naissus" Uvid na terenu	Nedostatak finansijskih sredstava	2007 - 2008.
	Priključenje sela u opštini Pantalej na vodovodnu mrežu	400 stanova na seoskom području priključeni na vodovodnu mrežu	Godišnji izveštaj JP "Naissus" Uvid na terenu	Nedostatak finansijskih sredstava	2007 - 2010.
	Normativno regulisanje pitanja upravljanja i održavanja zgrada na teritoriji grada	Doneta Odluka o upravljanju i održavanju stambenih zgrada	Odluka o upravljanju i održavanju stambenih zgrada	Nije došlo do promene Zakona kojim se ova materija reguliše	2009.

5.4. Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta Gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja

Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja
	Opis	Indikatori	Izvor verifikacije	Pretpostavke i rizici	Vremenski okvir
Opšti strateški cilj	Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja, razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.
Prioritetni strateški cilj	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta Gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja	Efikasnije upravljanje ostvarivanjem stambene politike grada, transparentnost i efikasnost u radu gradskih uprava, službi i preduzeća zaduženih za sprovođenje ove politike
Rezultati	Poslovi evidentiranja i upravljanja stambenim fondom u javnom vlasništvu povereni su "Gradskoj stambenoj agenciji"	Efikasnije upravljanje stambenim fondom u javnom vlasništvu	Godišnji izveštaj o radu GSA	Nedostatak konsenzusa u Skupštini grada	2007.
	Uprava za planiranje i izgradnju organizaciono i kadrovski ojačana	Povećana efikasnosti i transparentnosti javnog sektora u oblasti politike stanovanja	Godišnji izveštaj o radu Uprave Analiza rada Uprave (broj predmeta i broj izdatih dozvola)	Nedostatak političkog konsenzusa	2007 - 2009.
	Usvojen godišnji program stanovanja na nivou grada	Povećana efikasnosti i transparentnosti javnog sektora u oblasti politike stanovanja	Godišnji program stanovanja	Nedostatak menadžerskih znanja i veština u javnom sektoru	Stalan zadatak
	Usvojen godišnji program socijalnog stanovanja na nivou grada	Povećana efikasnosti i transparentnosti javnog sektora u oblasti politike stanovanja	Godišnji program socijalnog stanovanja	Nedostatak menadžerskih znanja i veština u javnom sektoru	Stalan zadatak
	Usvojena gradska odluka o standardima izgradnje novih stanova, kojom će se definisati standard zauzetosti stanova, tehnički uslovi i pravila za projektovanje i izgradnju	Bolji kvalitet gradnje novih stanova	Odluka o standardima građenja stanova u Nišu		2007.

5.5. Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa

Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa
	Opis	Indikatori	Izvor verifikacije	Pretpostavke i rizici	Vremenski okvir
Opšti strateški cilj	Ostvariti dostupnost stanovanja i raspoloživost stambenog fonda, uz potpunu pravnu sigurnost rentalnog sektora stanovanja i uspostavljanje i dalje jačanje socijalnog stanovanja, baziranog na neprofitnim ili niskoprofitnim stambenim organizacijama u okviru javnog sektora i odgovarajućim programima stanovanja, razvoj institucionalne infrastrukture i podsticanje izgradnje novih stanova, kao i unapređenje upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda.
Prioritetni strateški cilj	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa	Poboljšanje kvaliteta stanovanja ranjivih i ugroženih grupa uz stvaranje finansijskih, institucionalnih i organizacionih mogućnosti za dalji razvoj socijalnog stanovanja
Rezultati	Izgrađeno 392 stana namenjenih otkupu iz Nacionalnog investicionog plana za radnike zaposlene u državnoj upravi na lokaciji "Stevan Sinđelić"	392 porodična domaćinstva sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu		2007 - 2008.
	Izgrađeno 200 stanova namenjenih socijalnom stanovanju, od kojih 120 namenjenih zakupu bez mogućnosti otkupa	200 porodičnih domaćinstava sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu	Nepostojanje adekvatne zakonske regulative Nedostatak finansijskih sredstava Nepostojanje urbanističko planske dokumentacije	2008.
	Izgrađeno 300 stanova namenjenih socijalnom stanovanju, od kojih 120 namenjenih zakupu bez mogućnosti otkupa	300 porodičnih domaćinstava sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu	Nepostojanje adekvatne zakonske regulative Nedostatak finansijskih sredstava Nepostojanje urbanističko planske dokumentacije	2009.
	Izgrađeno 450 stanova namenjenih socijalnom stanovanju, od kojih 200 namenjenih zakupu bez mogućnosti otkupa	450 porodičnih domaćinstava sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu	Nepostojanje adekvatne zakonske regulative Nedostatak finansijskih sredstava Nepostojanje urbanističko planske dokumentacije	2010 - 2012.
	Izgrađeno 40 stanova namenjenih zakupu za interno raseljena lica na lokaciji Ledena stena	40 porodica interno raseljenih lica sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu		2007.
	Izvršena adaptacija i izgradnja 21 stana u Ulici kovanlučkoj namenjenih zakupu za izbeglice i interno raseljena lica, kao i za ostalo stanovništvo iz kategorije ugroženih lica	21 porodica interno raseljenih lica sa rešenim stambenim pitanjem	Uvid na terenu		2007.
	Usvojen Program rešavanja dislokacije romskog naselja "Crvena zvezda" (150 porodica), uz učešće predstavnika romske zajednice	Stvoreni uslovi za rešavanje problema nehigijenskog naselja	Program rešavanja dislokacije romskog naselja Crvena zvezda	Nedostatak političke volje Neefikasnost u radu gradskih službi nadležnih za planiranje Nepostojanje pravnih i planerskih mehanizama	2007.
	Izgrađeno 500 montažnih kuća u nizu na lokaciji Stočni Trg u neposrednoj blizini postojećeg romskog naselja na Jevrejskom groblju, namenjenih stanovanju romske zajednice	Poboljšan kvalitet stanovanja romske populacije	Uvid na terenu	Nedostatak finansijskih sredstava Nepostojanje urbanističko planske dokumentacije	2007 - 2010.
	Usvojen Pravilnik o kriterijumima za raspodelu stanova koji se grade po programima socijalnog stanovanja	Postoje jasni i transparentni kriterijumi stambenog siromaštva	Pravilnik o kriterijumima za raspodelu stanova koji se grade po programima socijalnog stanovanja		2007.
	Specificirane su lokacije za razvoj socijalnog stanovanja kroz novu stambenu izgradnju u Generalnom planu Niša - Ledena stena za razvoj kolektivnog stanovanja, Mokranjčeva i Pasi poljana za razvoj individualnog stanovanja	Stvorena mogućnost za rešavanje imovinsko - pravnih odnosa za razvoj socijalnog stanovanja pod posebnim uslovima	GP Niša	GP Niša nije usvojen	2007.
	GSA kao nosilac sprovođenja Gradske stambene strategije opremljena materijalno i kadrovski (uvođenje novih softvera potrebnih za rad, zapošljavanje do tri nova radnika sa VŠS, trening i obuka za zaposlene)	Povećanje budžetskih i vanbudžetskih izdvajanja za rad GSA	Budžet grada Niša	Nedostatak budžetskih sredstava Nedostatak političke volje	2007 - 2008.

6. Gradski stambeni akcioni plan 2007 - 2008.

RB	Aktivnost	Strateški cilj	Opis aktivnosti	Aranžmani za sprovođenje	Veza sa NAP	Radni program na realizaciji	Način obezbeđenja sredstava
1.	Definisati i urbanistički razraditi stambene zone i lokacije za stambenu namenu u novom Generalnom planu grada Niša	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Navedene aktivnosti predstavljaju pripremnu fazu za obezbeđenje lokacija za novu stambenu izgradnju, kako za tržište, tako i u oblasti socijalnog stanovanja. Kako se vremenski podudaraju sa koncipiranjem i donošenjem GP-a Niša, potrebno je koordinisati aktivnosti iz radnog programa sa izradom GP-a. Navedene aktivnosti imaju karakter urbanističko planerskih mera.	Nosilac aktivnosti: Zavod za urbanizam Učesnici: GSA, Uprava za planiranje i izgradnju Napomena: Preporučuje se oformljavanje Radne grupe za stanovanje u okviru tima za izradu GP-a		Usvojiti odluku o javnom građevinskom zemljištu Definisati nove stambene zone za dodeljivanje pod tržišnim uslovima i stambene zone sa namenom socijalnog stanovanja (6 do 8 zona) u novom Generalnom planu Niša Definisati stambene zone za rekonstrukciju stambene izgradnje u postojećem gradskom jezgru u novom Generalnom planu Niša	Budžet grada (tekući troškovi)
2.	Definisati osnovne kriterijume i standarde stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Izvršiti detaljnu stručnu analizu i na osnovu toga sačiniti odluku o kriterijuma i standardima stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje na teritoriji grada. Ova odluka treba da ima karakter pravilnika kojim će se regulisati parametri stambene udobnosti, zahtevi koje projektanti, investitori i izvođači radova moraju ispuniti prilikom izgradnje objekata (pre svega višeporodičnih) namenjenih stanovanju	Nosilac aktivnosti: GSA Učesnici: Univerzitet u Nišu, Uprava za planiranje i izgradnju, Zavod za urbanizam, Direkcija za izgradnju grada, Poslovno udruženje "Investitor", "Nišprojekt"		Izvršiti detaljnu stručnu analizu postojećih zakonskih propisa i standarda građenja u RS, primera dobre prakse u drugim komparabilnim gradovima i specifičnih potreba Niša Pripremiti nacrt odluke o kriterijuma i standardima stambene izgradnje, rekonstrukcije i nadgradnje na teritoriji grada	Budžet grada (tekući troškovi)
3.	Razvoj novog modela ekonomske valorizacije gradskog građevinskog zemljišta u Nišu	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Izvršiti analizu rentnih potencijala grada Niša i na osnovu njenih rezultata predložiti izmene Odluke o merilima za ugovaranje i utvrđivanje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta u cilju bolje ekonomske valorizacije gradskog građevinskog zemljišta	Nosilac: GSA Učesnici: Radna grupa (Nezavisni eksperti, Direkcija za izgradnju grada, GSA)		Izvršiti analizu rentnih potencijala grada Niša Pripremiti nacrt odluke o merilima i merilima za ugovaranje i utvrđivanje visine naknade za uređivanje građevinskog zemljišta u cilju bolje ekonomske valorizacije gradskog građevinskog zemljišta	Budžet grada Projektno finansiranje iz donatorskih sredstava 1.500.000 dinara
4.	Komunalno opremanje zemljišta za izgradnju 380 stanova u zgradama namenjenim za kolektivno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om, 900 stambenih jedinica za individualno stanovanje na teritoriji obuhvaćenoj važećim GUP-om i 400 stambenih jedinica za individualno stanovanje na seoskom području	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Grad će u okviru programa Direkcije za izgradnju grada za 2007. i 2008, kao i potencijalnih dodatnih sredstava od ostvarene privatizacije i na osnovu projektnog finansiranja planirati i izvršiti komunalno opremanje zemljišta namenjenog novoj stambenoj izgradnji, koje će biti ponuđeno potencijalnim investitorima pod tržišnim uslovima. Jedna trećina predviđenog zemljišta nalaziće se na seoskom području.	Nosilac: Direkcija za izgradnju grada Učesnici: GSA		Donošenje odgovarajuće odluke Skupštine grada Otkup zemljišta i rešavanje imovinsko - pravnih osnova Izgradnja komunalne infrastrukture	Budžet grada (100 000 000 u 2007. + 100 000 000 u 2008.) Zaduživanje kod poslovnih banaka (210 000 000)
5.	Izrada i usvajanje planova detaljne regulacije i urbanističkih projekata za 6 do 8 lokacija namenjenih razvoju socijalnog stanovanja i imovinsko - pravna priprema ovih lokacija	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Na lokacijama koje grad ima u posedu (ul. Majakovskog) i na lokacijama koje će se preneti u posed grada pod posebnim uslovima (saglasno Odluci o javnog gradskom građevinskom zemljištu) (Pasi poljana i Mokranjčeva za individualno stanovanje, Ledena stena za kolektivno stanovanje, Jevrejsko groblje - raseljavanje dela romskog naselja) izvršiće se imovinsko - pravna priprema i usvojiće se odgovarajuća urbanističko planska dokumentacija. Na ovaj način u 2007. godini pripremiće se lokacije za gradnju stanova za socijalno stanovanje za naredni period.	Nosilac aktivnosti: GSA Učesnici: Zavod za urbanizam, Direkcija za izgradnju grada		Izrada i usvajanje planova detaljne regulacije i urbanističkih projekata Rešavanje imovinskopravnih odnosa	Budžet grada (tekući troškovi)
6.	Završetak pregovora sa Vojskom RS o ustupanju gradu Nišu dela kompleksa postojećih vojnih objekata na užoj teritoriji grada pod tržišnim uslovima	Obezbeđenje gradskog građevinskog zemljišta za novu stambenu izgradnju	Vlada Srbije usvojila je Master plan za prodaju lokacija i objekata Vojske RS, prema kojem određeni broj lokacija mora biti ponuđen lokalnim samoupravama do kraja 2007. godine pod tržišnim uslovima (nadoknada ili razmena stanova). Započete pregovore sa VRS o ustupanju zemljišta u vojnim objektima Stevan Sinđelić i Bubanj treba okončati dogovorom o razmeni za novoizgrađene stanove (lokalne samouprave imaju mogućnost dogovaranja bez tendera).	Nosilac aktivnosti: gradonačelnik Učesnici: GSA			Budžet grada (tekući troškovi)
7.	Delegiranje nadležnosti za razvoj rentalnog sektora (stvaranje baze podataka, pravnog i savetodavnog centra) "Gradskoj stambenoj agenciji" i normativno uređenje rentalnog sektora	Podrška razvoju rentalnog sektora, kako javnog, tako i privatnog, uz stvaranje uslova za potpunu pravnu sigurnost u ovom sektoru	Nadležnosti za upravljanje stambenim fondom u vlasništvu grada prenose se gradskom odlukom na GSA. Nadležnosti jasno preciziraju obaveze GSA da evidentira postojeći stambeni fond, upravlja njegovim održavanjem i svim budućim inicijativama i programima kojima se ovaj fond uvećava i unapređuje. Uvode se novi instituti pravnog i savetodavnog centra pod okriljem GSA. GSA priprema sve neophodne odluke kojima se oblast rentalnog stanovanja normativno reguliše na teritoriji grada.	Nosilac aktivnosti: gradonačelnik, Gradsko veće i GSA		Priprema i usvajanje odluke o poveravanju poslova evidentiranja i upravljanja stambenim fondom u vlasništvu grada "Gradskoj stambenoj agenciji" i Stvaranje nove unutrašnje organizacije GSA Priprema i predlaganje odluke o normativnom regulisanju rentalnog sektora	Budžet grada (tekući troškovi)
8.	Generalni remont 60 liftova u objektima namenjenim višeporodičnom stanovanju na teritoriji grada, prema planu prioriteta JP "Nišstan"	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda	JP "Nišstan" će na osnovu tehničkih kriterijuma predložiti plan remonta liftova na teritoriji grada, koji će usvojiti Gradsko veće. Remont liftova se vrši po modelu subvencije grada od 50% i učešća vlasnika stanova od 50%. Gradsko veće će usvojiti kriterijume za oslobađanje celokupnih ili dela troškova za siromašne porodice vlasnike stanova.	Nosilac aktivnosti: JP "Nišstan" Učesnici: GSA, Gradsko veće		Izrada i usvajanje plana remonta liftova Izrada projektne dokumentacije i Generalni remont liftova	Budžet grada Projektno finansiranje iz donatorskih sredstava (opciono) 70.000.000 dinara
9.	Završetak izgradnje i stavljanje u funkciju toplane "Apelovac"	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda	Prema postojećem programu JP "Gradska toplana"	Nosilac aktivnosti: JP "Gradska toplana"		Prema postojećem programu JP "Gradska toplana"	Budžet grada 100.000.000 dinara
10.	Završetak radova na vodosnabdevanju stanova u III i IV visinskoj zoni	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda	Prema postojećem programu JP "Naissus"	Nosilac aktivnosti: JP "Naissus"		Prema postojećem programu JP "Naissus"	Budžet grada 50.000.000 dinara
11.	Izrada vodovodne infrastrukture na seoskom području	Unapređenje sistema upravljanja i održavanja postojećeg stambenog fonda	Prema postojećem programu JP "Naissus"	Nosilac aktivnosti: JP "Naissus"		Prema postojećem programu JP "Naissus"	Budžet grada 50.000.000 dinara
12.	Organizaciono i kadrovsko jačanje Uprave za planiranje i izgradnju	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja	Uprava za planiranje i izgradnju kadrovski se osnažuje prijemom u radni odnos do 2 stručnjaka VSS tehničke struke sa predhodnim radnim iskustvom i do 2 pripravnika VSS tehničke struke. Uprava za planiranje i izgradnju organizaciono se osnažuje uvođenjem Geografskog informacionog sistema, uz odgovarajuću obuku zaposlenih i umrežavanjem sa Zavodom za urbanizam i javnim preduzećima. Unutrašnju organizaciju Uprave uskladiti sa obavezom poštovanja rokova izdavanja odobrenja za izgradnju iz Zakona o planiranju i izgradnji	Nosilac aktivnosti: Uprava za planiranje i izgradnju		Prijem novih radnika Uvođenje Geografskog informacionog sistema i obuka	Budžet grada 10.000.000 dinara
13.	Izrada godišnjih planova stanovanja i godišnjih planova socijalnog stanovanja	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja	Uvodi se obaveza GSA da izrađuje godišnji plan stanovanja i godišnji plan socijalnog stanovanja, koje usvaja Gradsko veće.	Nosilac aktivnosti: GSA Učesnici: Svi stejkholderi		-	Budžet grada (tekući troškovi)
14.	Razvoj i usvajanje odluke o standardima građenja stanova u Nišu	Razvoj institucionalne infrastrukture i podizanje kapaciteta gradske uprave za ostvarivanje programa stanovanja	GSA će pripremiti i predložiti Skupštini grada usvajanje odluke o standardima izgradnje novih stanova, kojom će se definisati standard zauzetosti stanova, tehnički uslovi i pravila za projektovanje i izgradnju	Nosilac aktivnosti: GSA			Budžet grada (tekući troškovi)
15.	Izgradnja 200 stanova namenjenih socijalnom stanovanju, od kojih 120 namenjenih zakupu bez mogućnosti otkupa	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa		Nosilac aktivnosti: GSA		Razvoj i usvajanje odluke o stambenom siromaštvu i kriterijuma za stambeno zbrinjavanje Izgradnja stanova Sprovođenje konkursa za dodelu stanova	Projektno finansiranje iz donatorskih sredstava, uz učešće iz budžeta grada Zaduživanje kod poslovnih banaka 700.000.000 dinara
16.	Izgradnja 392 stana namenjenih otkupu iz Nacionalnog investicionog plana za radnike zaposlene u državnoj upravi na lokaciji "Stevan Sinđelić"	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa		Nosilac aktivnosti: Građevinska direkcija Srbije			NIP 600.000.000 dinara
17.	Izgradnja 40 stanova namenjenih zakupu za interno raseljena lica na lokaciji Ledena stena	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa		Nosilac aktivnosti: GSA			Projektno finansiranje iz donatorskih sredstava 80.000.000 dinara
18.	Adaptacija i izgradnja 21 stana u Ulici kovanlučkoj namenjenih zakupu za izbeglice, privremeno raseljena lica i ugroženo domicilno stanovništvo	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa		Nosilac aktivnosti: GSA			Projektno finansiranje iz donatorskih sredstava 32.000.000 dinara
19.	Usvajanje Programa rešavanja dislokacije romskog naselja Crvena zvezda (150 porodica), uz učešće predstavnika romske zajednice	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa	GSA će pripremiti Program rešavanja dislokacije romskog naselja Crvena zvezda, uz učešće predstavnika romske zajednice i podneti ga na usvajanje Skupštini grada. Program će se realizovati u narednim fazama implementacije Gradske stambene strategije.	Nosilac aktivnosti: GSA			Budžet grada: (tekući troškovi)
20.	Izgradnja 500 montažnih kuća u nizu na lokaciji Stočni trg u neposrednoj blizini postojećeg romskog naselja na Jevrejskom groblju, namenjenih stanovanju romske zajednice	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa	Ovim programom rešava se problem dela nehigijenskog naselja Stočni Trg, koje je izgrađeno na teritoriji Jevrejskog groblja. Koristiće se već usvojeno idejno urbanističko rešenje, uz dalji rad na planu detaljne regulacije. Predviđa se izgradnja 500 montažnih objekata za raseljavanje, s tim da će oni biti na lokaciji u neposrednoj blizini postojećeg romskog naselja, čime se uzimaju u obzir specifičnosti stambenih potreba i preferencija romske zajednice.	Nosilac aktivnosti: GSA			Projektno finansiranje iz vanbudžetskih sredstava, republičkih fondova ili donatorskih sredstava, uz učešće iz budžeta grada 200.000.000 dinara
21.	Organizaciono i kadrovsko jačanje "Gradske stambene agencije"	Razvoj posebnih programa za rešavanje problema stanovanja siromašnih i ranjivih društvenih grupa	"Gradska stambena agencija" kadrovski se osnažuje prijemom u radni odnos do 2 stručnjaka VSS tehničke struke i do 2 stručnjaka pravne i ekonomske struke sa prethodnim radnim iskustvom i do 2 pripravnika VSS tehničke struke. "Gradska stambena agencija" organizaciono se osnažuje uvođenjem Geografskog informacionog sistema, uz odgovarajuću obuku zaposlenih i umrežavanjem sa Upravom za planiranje i izgradnju, Zavodom za urbanizam i javnim preduzećima.	Nosilac aktivnosti: GSA		Prijem novih radnika Uvođenje Geografskog informacionog sistema i obuka	Budžet grada 10.000.000 dinara

 

7. Instrumenti za monitoring i evaluaciju

7.1. "Gradska stambena agencija"

Gradska stambena agencija je osnovni nosilac implementacije Stambene strategije grada Niša.

Kao što je već pomenuto, Zakon o lokalnoj samoupravi, a posebno Nacrt zakona o socijalnom stanovanju, lokalnim samoupravama daje najveću nadležnost u oblasti sprovođenja stambene politike, a pre svega politike socijalnog stanovanja. Nacrtom zakona o socijalnom stanovanju predviđeno je da opštine - gradovi formiraju neprofitne stambene organizacije kojima se daje nadležnost sprovođenja programa socijalnog stanovanja na teritoriji opštine - grada. "Gradska stambena agencija" je neprofitna stambena organizacija, koju je grad Niš već formirao u tu svrhu.

7.2. Opšta metodologija implementacije

Glavni metod realizacije Stambene strategije grada Niša je povezivanje aktivnosti datih u okviru Akcionog plana u jedinstvene projekte. Projekti su komponovani od aktivnosti iz svih relevantnih sektora bitnih za unapređenje nekog stambenog pitanja.

U okviru Akcionog plana 2007 - 2008. projekti su organizovani kako sledi:

Projekat	Broj aktivnosti iz Akcionog plana
Projekat obezbeđenja gradskog građevinskog zemljišta i održivog finansiranja komunalnog uređenja	1, 2, 3, 6
Projekat komunalnog opremanja za novu stambenu izgradnju	4
Projekat jačanja kapaciteta na nivou grada za sprovođenje strategije stanovanja	5, 7, 12, 13, 14
Projekat unapređenja kvaliteta stanovanja za postojeći stambeni fond	8, 9, 10, 11
Projekat socijalnog stanovanja	15, 16, 17, 18, 19, 20

Indikatori praćenja realizacije pojedinih aktivnosti navedeni su u poglavlju 5. Sektorske strategije 2007 - 2012. Nosioci implementacije navedeni su u poglavlju 6. Gradski stambeni akcioni plan 2007 - 2008.

7.3. Monitoring

Za praćenje napretka u ostvarivanju Gradske stambene strategije nadležan je gradonačelnik Niša. Gradonačelnik Niša podnosi izveštaj o ostvarivanju Gradske stambene strategije Skupštini grada Niša svake druge godine.

"Gradska stambena agencija" obezbeđuje praćenje indikatora i o tome podnosi godišnji izveštaj Gradskom veću. Gradsko veće razmatra izveštaj i o tome izveštava gradonačelnika.

Aneks 1. Spisak zainteresovanih aktera koji su učestvovali u izradi Strategije

1. Gradski arhitekta

2. Uprava za dečju, socijalnu i primarnu zdravstvenu zaštitu

3. Uprava za planiranje i izgradnju

4. Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine

5. Uprava za imovinu

6. Povereništvo za izbeglice

7. Centar za socijalni rad

8. Odeljenje za statistiku Skupštine grada

9. Ministarstvo finansija - Poreska uprava, Filijala Niš

10. Vojska SCG - Vojno građevinska direkcija

11. RGZ - Služba za katastar nepokretnosti Niš

12. JP Zavod za urbanizam

13. JP Objedinjena naplata

14. JKP "Naissus"

15. JKP "Gradska toplana"

16. JP Direkcija za izgradnju grada Niša

17. DOO "Građevinar"

18. AIK banka

19. "Nišinženjering"

20. Projektantska kuća "NIŠ PROJEKT"

21. Agencija za promet nekretnina "TWINS"

22. Udruženje Roma

23. Društvo arhitekata Niša

24. Liga za zaštitu privatne svojine i ljudskih prava

25. Centar za razvoj građanskog društva "Protekta"

26. Građevinsko-arhitektonski fakultet

27. NVO Fond za mikro-razvoj

28. Udruženje osoba sa invaliditetom "NILKO"

29. Srpska radikalna stranka

30. Srpski pokret obnove

31. Poslovno udruženje "Investitor"