PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PROGRAMA MERA ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽIVOTINJA ZA PERIOD JANUAR-MART 2007. GODINE("Sl. glasnik RS", br. 28/2007) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Program mera zdravstvene zaštite životinja za period januar-mart 2007. godine, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Konkretne mere zdravstvene zaštite životinja, rokovi, način sprovođenja tih mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera utvrđeni su Programom iz člana 1. ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM MERA
ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽIVOTINJA ZA PERIOD JANUAR-MART 2007. GODINE
Radi sprečavanja pojave, ranog otkrivanja, širenja, praćenja, suzbijanja ili iskorenjivanja zaraznih bolesti životinja sprovodiće se:
1) obeležavanje i evidentiranje životinja, registracija i evidentiranje gazdinstava i unošenje podataka o obeleženim i evidentiranim životinjama i registrovanim gazdinstvima u Centralnu bazu podataka o obeležavanju životinja (u daljem tekstu: Centralna baza);
2) zoosanitarne i biosigurnosne mere;
3) aktivni nadzor zdravstvenog stanja životinja na gazdinstvima;
4) imunoprofilaktičke mere;
5) dijagnostička ispitivanja na naročito opasne zarazne bolesti i zoonoze;
6) dijagnostička ispitivanja goveda na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i bolest plavog jezika, dijagnostička ispitivanja ovaca i koza na brucelozu;
7) dijagnostičko ispitivanje na trihinelozu, salmonelozu i tifus živine, influencu ptica, hlamidiozu ptica, infektivnu anemiju konja, leptospirozu, kju-groznicu, bolesti riba, bolesti pčela i infekcije goveda i ovaca izazvane aerobnim i anaerobnim uzročnicima;
8) dijagnostička ispitivanja kod pobačaja;
9) dijagnostičko ispitivanje u centrima za veštačko osemenjavanje goveda i svinja i dijagnostičko ispitivanje priplodnih bikova, nerastova, ovnova i jarčeva koji se koriste za prirodno parenje.
1. OBELEŽAVANJE I EVIDENTIRANJE ŽIVOTINJA, REGISTRACIJA I EVIDENCIJA GAZDINSTAVA I UNOŠENJE PODATAKA O OBELEŽENIM I EVIDENTIRANIM ŽIVOTINJAMA I REGISTROVANIM GAZDINSTVIMA U CENTRALNU BAZU
U cilju sprečavanja pojave, širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zaraznih bolesti životinja i zoonoza i obezbeđivanja kontinuiranog praćenja kretanja životinja, sva goveda, svinje, ovce, koze, konji i psi moraju biti obeleženi i evidentirani u Centralnoj bazi, a gazdinstva na kojima se nalaze ili uzgajaju goveda, svinje, ovce, koze, konji, živina, pčele i ribe registrovana ili evidentirana u Centralnoj bazi.
2. ZOOSANITARNE I BIOSIGURNOSNE MERE
U cilju sprečavanja pojave, širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zaraznih bolesti životinja i zoonoza i zaštite životne sredine sprovodiće se deratizacija gazdinstava i objekata u kojima se obavlja veterinarska delatnost.
Vlasnici i držaoci životinja dužni su da se staraju o zdravlju i dobrobiti životinja i da preduzimaju zoosanitarne i biosigurnosne mere na gazdinstvu.
Zabranjena je ishrana domaćih i divljih svinja pomijama iz restorana, zdravstvenih ustanova i međunarodnog transporta.
3. AKTIVNI NADZOR ZDRAVSTVENOG STANJA ŽIVOTINJA NA GAZDINSTVIMA
Na svim gazdinstvima gde se drže i uzgajaju životinje vršiće se aktivni nadzor zdravstvenog stanja od strane veterinarskih organizacija koje imaju ovlašćenja za sprovođenje Programa mera zdravstvene zaštite životinja za period januar-mart 2007. godine (u daljem tekstu: Program mera).
Na gazdinstvima na kojima se drže i uzgajaju goveda, ovce, koze, konji, pčele i ribe, veterinarske organizacije najmanje jedanput godišnje moraju da izvrše aktivni nadzor, a na gazdinstvima na kojima se uzgajaju svinje i živina najmanje tri puta godišnje.
Imunoprofilaktičke mere sprovode se vakcinacijom svinja protiv klasične kuge svinja, živine protiv atipične kuge živine, pasa i mačaka protiv besnila. Istovremeno, uz obavljanje vakcinacije pasa protiv besnila, vršiće se i njihovo tretiranje protiv uzročnika ehinokokoze.
Klasična kuga svinja sprečavaće se i suzbijati stalnim održavanjem imuniteta protiv klasične kuge svinja na svim gazdinstvima na kojima se drže i uzgajaju svinje tokom cele godine, vakcinacijom svih svinja vakcinom od atenuiranog K-soja virusa, prema uputstvu proizvođača vakcine, i to uz obavezu:
- prve vakcinacije prasadi u starosti od 45 do 60 dana;
- vakcinacije nazimica i krmača najkasnije 15 dana pre svakog pripusta;
- vakcinacije svih nerastova dva puta godišnje u razmaku od šest meseci.
Svinje koje se izvode na zajedničku ispašu, kao i divlje svinje u ograđenim odgajalištima moraju biti vakcinisane jedanput godišnje, i to najkasnije 15 dana pre puštanja na ispašu.
U skladu sa epizootiološkom situacijom, a na osnovu posebnih programa ministarstvo nadležno za poslove veterinarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo) može sprovoditi vakcinaciju i divljih svinja.
Obavezno je obeležavanje svih svinja prilikom prve vakcinacije protiv klasične kuge svinja, odnosno pre stavljanja u promet, na propisan način.
Ukoliko se prasad stavljaju u promet pri starosti manjoj od 45 dana, moraju biti obeležena na propisan način i poticati sa gazdinstava koja su slobodna od klasične kuge svinja i na kojima su vakcinisane sve životinje, uključujući i krmače i nazimice.
Veterinarska organizacija koja obavlja poslove obeležavanja i vakcinacije svinja o tome vodi propisanu evidenciju i podatke unosi u Centralnu bazu.
Ministarstvo će na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa svinja serološkim pregledom krvnih seruma primenom AtELISA metode i to najranije 35 dana posle vakcinacije.
Pravna lica koja se bave lovstvom, lovačka društva i lovna gazdinstva dužna su da izvrše evidentiranje lovnih gazdinstava, a u slučaju uginuća ili izlova divljih svinja obaveste nadležnog veterinarskog inspektora koji će radi pregleda na klasičnu kugu svinja obezbediti uzorkovanje, odnosno nadzirati slanje materijala (slezina, tonzile i limfni čvorovi) na laboratorijska ispitivanja u Naučni institut za veterinarstvo Srbije u Beogradu.
Za svaku pojavu klasične kuge svinja obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na klasičnu kugu svinja (metodama baziranim na imunofluorescenciji, AgELISA i PCR), nabavku vakcina i sprovođenje vakcinacije, dijagnostičko ispitivanje imunološkog statusa, naknadu štete za ubijene životinje, eutanaziju sa neškodljivim uklanjanjem leševa, dezinfekciju i deratizaciju zaraženog objekta i dvorišta, obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
2) Atipična kuga živine (Njukastl bolest)
U cilju sprečavanja pojave, širenja i suzbijanja atipične kuge živine, sva gazdinstva na kojima se nalazi živina i pernata divljač moraju biti registrovana i evidentirana u Centralnoj bazi.
Živina i pernata divljač u svim oblicima proizvodnje i uzgoja mora se vakcinisati protiv atipične kuge vakcinama proizvedenim od lentogenih sojeva (La-Sota), tako da budu imuni u toku cele godine.
Obavezno je sprovođenje vakcinacije izležene živine u inkubatorima.
U slučaju nepovoljne epizootiološke situacije, a na osnovu posebnih programa izrađenih primenom analize rizika, Ministarstvo može da naloži sprovođenje vakcinacije živine i pernate divljači protiv atipične kuge živine vakcinama proizvedenim od mezogenog soja virusa.
Sprovođenje vakcinacije vrši ovlašćena veterinarska organizacija pod nadzorom veterinarske inspekcije.
Naučni ili specijalistički veterinarski instituti sačiniće za vlasnike živine u intenzivnom uzgoju program vakcinacije za svaki turnus živine i dužni su da taj program dostave nadležnoj veterinarskoj inspekciji.
Kod živine namenjene za tov u ekstenzivnim uslovima uzgoja, vakcinacija će se obaviti dvokratno u starosti od jednog dana u inkubatoru raspršivanjem, kao i 14 dana preko vode za piće, raspršivanjem ili okulonazalno prema uputstvu proizvođača.
Kod živine namenjene za proizvodnju konzumnih jaja u ekstenzivnim uslovima uzgoja, vakcinacija će se obaviti četvorokratno: prva vakcinacija će se obaviti u inkubatoru u starosti od jednog dana raspršivanjem, a ostale u starosti od 3, 6 i 12 nedelja.
Živina, pernata divljač i golubovi koji se drže u ekstenzivnim uslovima uzgoja vakcinisaće se dva puta godišnje.
Ministarstvo će na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa živine, pernate divljači i golubova serološkim pregledom krvnih seruma na osnovu programa vakcinacije.
Za svaku pojavu atipične kuge živine obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na atipičnu kugu živine i sprovođenje prstenaste vakcinacije u zaraženom području u ekstenzivnim uslovima uzgoja, dijagnostičko ispitivanje imunološkog statusa, naknada štete za ubijene životinje, eutanazija sa neškodljivim uklanjanjem leševa, dezinfekcija i deratizacija zaraženog objekta i dvorišta obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
Obavezna je vakcinacija svih pasa i mačaka starijih od tri meseca jedanput godišnje.
Lovački psi moraju biti vakcinisani dva puta godišnje sa razmakom od šest meseci a mogu ići u lov ako su vakcinisani najkraće 15 dana, a najdalje šest meseci pre izvođenja u lov.
Obavezno je obeležavanje svih pasa koji nisu obeleženi na propisan način prilikom njihovog vakcinisanja protiv besnila.
Vakcinacija pasa i mačaka obaviće se inaktivisanom vakcinom.
Sve odstreljene lisice moraju se dijagnostički pregledati na besnilo.
Pravna lica koja se bave lovstvom, lovačka društva i lovna gazdinstva obavezna su da u slučaju uginuća ili izlova lisica obaveste nadležnog veterinarskog inspektora koji će radi pregleda na besnilo organizovati uzimanje i slanje uzoraka materijala na laboratorijska ispitivanja u Naučni institut za veterinarstvo Srbije u Beogradu ili Pasterov zavod u Novom Sadu.
U skladu sa epizootiološkom situacijom, a na osnovu posebnih programa Ministarstvo može sprovoditi vakcinaciju i drugih životinja na propisan način, kao i vakcinaciju prijemčivih divljih životinja oralnom vakcinom.
Vlasnici životinja koje se drže na ispaši treba da spreče kontakt divljih i domaćih životinja.
Ministarstvo može na osnovu analize rizika izvršiti kontrolu imunološkog statusa pasa i mačaka serološkim pregledom krvnih seruma u ovlašćenoj laboratoriji.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na besnilo obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
Dehelmintizacija pasa i mačaka starijih od tri meseca protiv pseće pantljičare Echinococcus granulosus obaviće se sredstvom koje pouzdano ubija zrele i nezrele oblike pantljičare prilikom izvođenja vakcinacije pasa protiv besnila. Radi sprečavanja širenja jaja pantljičare u okolinu, obavezno je najmanje 48 časova posle tretiranja pasa, njihov izmet učiniti neškodljivim.
Pravna i fizička lica koja se bave klanjem životinja za javnu potrošnju, kao i vlasnici koji kolju životinje za sopstvene potrebe, moraju promenjene organe učiniti neškodljivim prokuvavanjem, spaljivanjem ili preradom u kafilerijama. Neškodljivo uklanjanje mora biti pod nadzorom veterinarske inspekcije.
Veterinarski inspektor u klanici vodi evidenciju o svakom utvrđenom slučaju ehinokokoze i o tome obaveštava veterinarskog inspektora u mestu porekla životinje.
5. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE NA NAROČITO OPASNE ZARAZNE BOLESTI I ZOONOZE
Kod sumnje na pojavu naročito opasnih zaraznih bolesti i zoonoza, izvršiće se hitno uzorkovanje materijala pod nadzorom veterinarskog inspektora radi slanja na dijagnostička ispitivanja, sprovođenje epizootiološkog uviđaja i dijagnostička ispitivanja u ovlašćenom naučnom ili specijalističkom institutu ili Fakultetu veterinarske medicine u Beogradu.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja kod pojave sumnje na naročito opasne zarazne bolesti i zoonoze, dijagnostičko ispitivanje imunološkog statusa, naknadu štete za ubijene životinje, eutanaziju sa neškodljivim uklanjanjem leševa, dezinfekciju i deratizaciju zaraženog objekta i dvorišta, obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
6. DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA GOVEDA NA BRUCELOZU, TUBERKULOZU, ENZOOTSKU LEUKOZU GOVEDA, INFEKTIVNO ZAPALJENJE VIMENA I BOLEST PLAVOG JEZIKA, DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA OVACA I KOZA NA BRUCELOZU
Dijagnostička ispitivanja goveda na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda, infektivno zapaljenje vimena i bolest plavog jezika obaviće se u periodu januar-mart. Dijagnostička ispitivanja ovaca i koza na brucelozu obaviće se u periodu januar-mart.
Životinje čije se mleko i proizvodi od mleka stavljaju u promet moraju prethodno biti dijagnostički pregledani na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i infektivno zapaljenje vimena sa negativnim rezultatom.
Za svaki pozitivan nalaz na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda i bolest plavog jezika obavezno se obavlja epizootiološka anketa.
Za dijagnostička ispitivanja na brucelozu goveda, ovaca i koza, tuberkulozu i enzootsku leukozu goveda, izvođenje brze metode (kalifornija mastitis test) kod ispitivanja poremećaja sekrecije vimena i bakterioloških ispitivanja (izolacija mikroorganizama) koja su predviđena ovim programom, nabavka dijagnostikuma za navedena ispitivanja, naknada štete za ubijene, odnosno zaklane životinje, za ubijanje na human način i neškodljivo uklanjanje leševa i dezinfekciju zaraženog objekta i dvorišta sredstva su obezbeđena Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
Dijagnostičko ispitivanje goveda, osim mužjaka namenjenih za tov, vršiće se kod svih životinja starijih od 12 meseci, a dijagnostičko ispitivanje ovaca i koza vršiće se kod svih životinja starijih od šest meseci u cilju ranog otkrivanja bruceloze i utvrđivanja i održavanja statusa gazdinstva goveda, ovaca ili koza slobodnog od bruceloze.
Nadležni naučni i specijalistički veterinarski instituti vrše dijagnostička ispitivanja pouzdano obeleženih uzoraka krvnih seruma goveda, ovaca i koza primenom brze metode (brza serumska aglutinacija), a u slučaju pozitivnog rezultata primenom i potvrdne serološke metode (indirektna ELISA).
U slučaju dobijanja pozitivnog rezultata, vrši se ponovno uzorkovanje krvi uz prisustvo veterinarskog inspektora i epizootiologa iz nadležnog veterinarskog instituta i slanje uzorka Naučnom institutu za veterinarstvo Srbije u Beogradu gde će se primenom potvrdne serološke metode (spora serumska aglutinacija, RVK i kompetitivna ELISA) ispitati prisustvo specifičnih antitela protiv brucela vrste.
Nadležni instituti su dužni da u roku od pet dana dostave rezultate ispitivanja veterinarskom inspektoru i Ministarstvu ukoliko se utvrdi pozitivan rezultat.
Naučni i specijalistički veterinarski instituti dužni su da reprezentativan broj uzoraka seruma, određen od strane Ministarstva, čuvaju u banci seruma najmanje jednu godinu.
Metode i tehnike koje se koriste u laboratorijskoj dijagnostici bruceloze goveda, ovaca, koza i svinja, njihova standardizacija i tumačenje rezultata moraju biti usaglašene sa poslednjim izdanjem OIE Manual of Standards for Diagnostic Tests and Vaccines.
Svi antigeni koji se koriste za dijagnostiku bruceloze primenom metoda brza serumska aglutinacija, spora serumska aglutinacija i reakcija vezivanja komplementa moraju biti pripremljeni od soja Brucella abortus biotip 1, Weybridge, soj 99 ili USDA soj 1119-3.
Standardni referentni serum za brzu serumsku aglutinaciju (RBT), sporu serumsku aglutinaciju i reakciju vezivanja komplementa je OIE međunarodni referentni standardni serum (OIEISS, ISAbS).
Ovce, koze i goveda kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem potvrđena bruceloza, najkasnije u roku od sedam dana, uz prisustvo veterinarskog inspektora ubijaju se na human način, a leševi neškodljivo uklanjaju na propisan način.
Na gazdinstvu na kome se uzgaja 20 i više goveda, ovaca ili koza, a u kome je raširenost bolesti viša od 10% u odnosu na ukupan broj životinja iste vrste, goveda, ovaca i koza kod kojih nije potvrđeno prisustvo antitela protiv brucela vrste upućuju se na klanje.
Na gazdinstvu u kome je raširenost bolesti 10% i manje u odnosu na ukupan broj prijemčivih životinja iste vrste, kao i na gazdinstvima na kojima se uzgaja 19 ili manje goveda, ovaca ili koza, posle 30 dana od ubijanja obolelih goveda, ovaca i koza vrši se ponovno uzorkovanje krvi i dijagnostičko ispitivanje primenom istih metoda. Ukoliko se prilikom ovih ispitivanja potvrdi najmanje jedna obolela životinja, posle ubijanja obolelih životinja, preostale se upućuju na klanje.
U slučaju da serološki negativne životinje iz zaraženog dvorišta nije moguće uputiti na klanje Ministarstvo može odobriti njihovo ubijanje na human način.
Svi rasplodni ovnovi se pre puštanja u promet obavezno moraju ispitati na infekciju sa B.ovis (Epididimitis ovaca).
Radi ranog otkrivanja tuberkuloze i utvrđivanja statusa gazdinstva goveda slobodnog od tuberkuloze, vršiće se dijagnostičko ispitivanje na tuberkulozu kod svih goveda starijih od šest nedelja primenom testa intrakutane tuberkulinizacije.
Test intrakutane tuberkulinizacije sastoji se iz:
1) intradermalnog testa (tuberkulinizacija) koji se izvodi jednokratnom aplikacijom goveđeg (Mycobacterium bovis) tuberkulina PPD (purifikovani proteinski derivat);
2) intradermalnog komparativnog testa (retuberkulinizacija) koji se izvodi aplikacijom goveđeg tuberkulina i aplikacijom avijarnog tuberkulina koje se vrše jedna za drugom sa različitih strana tela životinje.
Doza tuberkulina koja se aplikuje životinji mora biti veća od 2000 internacionalnih jedinica (I.J.) goveđeg (Mycobacterium bovis) tuberkulina i veća od 2000 I.J. avijarnog (Mycobacterium avium) tuberkulina.
Zapremina tuberkulina koji se aplikuje intradermalno iznosi najviše 0,2 ml.
Tuberkulinizacija se izvodi intradermalnom aplikacijom goveđeg tuberkulina u kožu vrata sa leve strane životinje na prelazu iz prednje u srednju trećinu vrata. Ukoliko se aplikuju i goveđi avijarni tuberkulin, najbolje je da se svaki od njih aplikuje sa različite strane tela životinje, goveđi sa leve, a avijarni sa desne strane.
Mesto na kome će se izvršiti aplikacija mora biti očišćeno i ošišano posle čega se vrši merenje kožnog nabora i upisivanje izmerene vrednosti u evidenciju. Odmah posle toga se aplikuje tuberkulin na način koji obezbeđuje njegovu intradermalnu distribuciju.
Očitavanje reakcije vršiće se posle 72 (+/- 4) sata. Tumačenje rezultata vrši se kliničkim pregledom životinje i merenjem zadebljanja na koži na mestu gde je izvršena aplikacija tuberkulina, i to:
1) negativna reakcija - ukoliko ne postoji zadebljanje ili je ono manje od 2 mm u prečniku, a životinja ne ispoljava kliničke znake kao što su difuzni otok, eksudacija, nekroza, bol ili zapaljenje limfnih kanala u području aplikacije ili limfnog čvora;
2) sumnjiva reakcija - bez kliničkih simptoma iz tačke 1) ovog stava ali uz zadebljanje na mestu inokulacije tuberkulina veličine 2 mm do 4 mm;
3) pozitivna reakcija - ukoliko se utvrdi zadebljanje veće od 4 mm ili životinja pokazuje simptome iz tačke 1) ovog stava.
Sve životinje koje su reagovale sumnjivo prilikom izvođenja tuberkulinizacije moraju biti podvrgnute intradermalnom komparativnom testu (retuberkulinizaciji) pod nadzorom nadležnog veterinarskog inspektora i epizootiologa iz instituta posle najmanje 42 dana. Ukoliko posle ponovljenog testiranja nemaju negativnu reakciju, smatraju se pozitivnim na tuberkulinizaciju.
Sve životinje koje su reagovale pozitivno prilikom izvođenja tuberkulinizacije moraju biti podvrgnute retuberkulinizaciji (intradermalnom komparativnom testu), kada se istovremeno vrši tuberkulinizacija primenom i goveđeg i avijarnog tuberkulina, i to:
1) pozitivni intradermalni komparativni test je onaj kod kojeg je zadebljanje na koži gde je aplikovan goveđi tuberkulin veće za 4 mm od mesta gde se aplikuje avijarni tuberkulin ili gde se uočava prisustvo kliničkih simptoma;
2) sumnjiva reakcija je ona gde je zadebljanje na mestu aplikacije goveđeg tuberkulina veće za 1 mm do 4 mm od mesta gde je aplikovan avijarni tuberkulin uz odsustvo kliničkih simptoma;
3) negativna reakcija je ona gde je utvrđena negativna bovina reakcija ili pozitivna ili sumnjiva bovina reakcija ali koja je jednaka ili manja od pozitivne ili sumnjive avijarne reakcije uz odsustvo kliničkih simptoma u oba slučaja.
Životinje sa sumnjivim intradermalnim komparativnim testom moraju se podvrgnuti još jednom testu posle perioda od najmanje 42 dana. Životinje koje nisu reagovale negativno (koje su reagovale sumnjivo ili pozitivno) prilikom očitavanja tog ponovljenog komparativnog tuberkulinskog testa smatraju se pozitivnim na tuberkulinizaciju.
Radi utvrđivanja što većeg broja obolelih ili inficiranih životinja u zapatu, epizootiološkoj jedinici ili području, Ministarstvo može pored tuberkulinskog testa primeniti korišćenje gama-interferon testa na način koji je propisan u poslednjem izdanju OIE Manual of Standards for Diagnostic Tests and Vaccines.
Tuberkulin PPD koji se koristi za izvođenje testa intrakutane tuberkulinizacije mora biti pripremljen od toplotom tretirane i lizirane kulture Mycobacterium bovis (goveđi tuberkulin PPD), odnosno Mycobacterium avium (avijarni tuberkulin PPD).
Životinje kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem utvrđena tuberkuloza nadležni veterinarski inspektor u najkraćem roku upućuje na klanje, odnosno neškodljivo uništenje. Šest meseci posle uklanjanja životinja koje su reagovale pozitivno izvršiće se ponovno ispitivanje svih goveda na tuberkulozu.
Sva zaklana goveda moraju da se pregledaju na prisustvo pato-anatomskih lezija karakterističnih za tuberkulozu. Ukoliko se posle klanja ustanovi prisustvo takvih promena, one moraju da se pošalju u ovlašćenu laboratoriju radi bakterioloških ispitivanja na prisustvo uzročnika tuberkuloze.
Veterinarski inspektor u klanici mora da vodi posebnu evidenciju o svakom utvrđenom slučaju tuberkuloze goveda, svinja i živine i da o nalazu obavesti nadležnog veterinarskog inspektora u mestu porekla tuberkulozne životinje.
Radi ranog otkrivanja enzootske leukoze goveda i uspostavljanja statusa gazdinstva slobodnog na ovu bolest izvršiće se dijagnostičko ispitivanje svih goveda starijih od 24 meseca na celoj teritoriji Republike Srbije.
Dijagnostička ispitivanja izvršiće se metodom ELISA testa na grupnim uzorcima od pet životinja. Ako se u grupnom uzorku ustanovi pozitivna reakcija, izvršiće se i pojedinačno ispitivanje uzoraka krvnih seruma.
Ako se utvrdi prisustvo pozitivnih životinja izvršiće se dijagnostička ispitivanja u gazdinstvu svih goveda starijih od šest meseci uz obavezno sprovođenje epozootiološke ankete.
Životinje kod kojih je dijagnostičkim ispitivanjem utvrđena enzootska leukoza nadležni veterinarski inspektor upućuje na klanje, odnosno neškodljivo uklanjanje.
Sva zaklana goveda moraju biti pregledana na liniji klanja od strane veterinarskog inspektora koji će sve tumore sumnjive na lympho-sarcoma poslati Naučnom institutu za veterinarstvo Srbije u Beogradu, radi daljih dijagnostičkih ispitivanja.
Veterinarski inspektor u klanici mora da vodi posebnu evidenciju o svakom utvrđenom slučaju tumora i da o pozitivnom nalazu obavesti nadležnog veterinarskog inspektora u mestu porekla leukozne životinje.
Nadležni veterinarski inspektor u mestu porekla leukozne životinje mora izvršiti nadzor nad dijagnostičkim ispitivanjima na leukozu u gazdinstvu iz kojeg potiču obolele životinje.
Životinje čije se mleko i proizvodi od mleka stavljaju u promet i priplodne životinje moraju prethodno biti dijagnostički ispitani na enzootsku leukozu.
Dijagnostička ispitivanja na bolest plavog jezika sprovodiće se u kontinuitetu na osnovu posebnog projekta zdravstvene zaštite odobrenog i finansiranog od strane Ministarstva.
5) Infektivno zapaljenje vimena
Pre stavljanja mleka i proizvoda od mleka u promet za javnu potrošnju, proizvođači su dužni da podvrgnu svaku muznu kravu, ovcu i kozu pregledu na poremećaj sekrecije vimena dva puta godišnje u razmaku od šest meseci primenom brze metode (Kalifornija mastitis test).
Veterinarska organizacija koja utvrdi pozitivnu reakciju primenom brze metode obavestiće o tome veterinarsku inspekciju koja će obezbediti uzimanje uzorka od strane nadležnog instituta radi bakterioloških ispitivanja.
Mleko krava, ovaca i koza sa poremećenom sekrecijom vimena mora se bakteriološki ispitati u nadležnom naučnom ili specijalističkom veterinarskom institutu.
7. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE NA TRIHINELOZU, SALMONELOZU I TIFUS ŽIVINE, INFLUENCU PTICA, HLAMIDIOZU PTICA, INFEKTIVNU ANEMIJU KONJA, LEPTOSPIROZU, KJU-GROZNICU, BOLESTI RIBA I BOLESTI PČELA
Dijagnostičko ispitivanje na trihinelozu, salmonelozu i tifus živine, influencu ptica, hlamidiozu ptica, infektivnu anemiju konja, leptospirozu, kju-groznicu, bolesti riba i bolesti pčela obavljaće se u kontinuitetu.
Dijagnostički pregled na prisustvo larve Trichinella vršiće se metodom kompresije ili veštačke digestije u uzorcima mesa svih zaklanih svinja i konja čiji su vlasnici fizička lica i koji kolju za sopstvene potrebe, kao i kod svih odstreljenih divljih svinja.
Prilikom klanja svinja za sopstvene potrebe vlasnik ili držalac životinja mora, uz propisani uzorak mesa za pregled na trihinelozu dostaviti veterinarskoj organizaciji koja vrši pregled i ušnu markicu zaklane životinje radi brisanja iz Centralne baze.
Obavezna je sistematska deratizacija zaraženog područja i neškodljivo uklanjanje leševa glodara, kao i planska deratizacija svih objekata u kojima se drže i uzgajaju životinje.
Plan deratizacije donosi nadležni naučni ili veterinarski specijalistički institut na osnovu analize epizootiološke situacije za svoje područje, uz saglasnost Ministarstva.
Sistematsku deratizaciju zaraženog područja vrše veterinarske organizacije koje imaju ovlašćenje Ministarstva za obavljanje poslova po Programu mera i ispunjavaju propisane uslove za vršenje dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije.
Troškovi nabavke mamaka za sprovođenje sistematske deratizacije na zaraženim područjima padaju na teret sredstava obezbeđenih Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
2) Salmoneloza živine (Salmonella pullorum), tifus živine (S. gallinarum) i infekcije živine sa S. enteritidis, S. typhimurium i S. arizonae
Konzumna i priplodna jaja mogu se staviti u promet ili u inkubatore samo ukoliko potiču iz registrovanih gazdinstava na kojima se nalaze jata živine koja su slobodna od salmoneloze. Uzorke za laboratorijska ispitivanja može dostaviti samo ovlašćeni veterinarski inspektor, a laboratorijski nalaz ne sme biti stariji od 30 dana.
Obavezno je laboratorijsko ispitivanje (bakteriološko, odnosno serološko) svih jata živine i ptica čiji se proizvodi koriste za javnu potrošnju. Slanje uzoraka iz ovih objekata mora biti pod nadzorom veterinarskog inspektora. Veličina uzoraka data je u tabelama, i to:
Tabela broj 1 Živina u uzgoju i za proizvodnju rasplodnih jaja;
Tabela broj 2 Živina u uzgoju i za proizvodnju konzumnih jaja;
Tabela broj 3 Živina za tov;
Tabela broj 4 Proizvodnja u inkubatorima.
Jato živine koje je namenjeno za klanje (koje podrazumeva isključivo životinje iste vrste i starosti koje potiču iz istog objekta) mora biti slobodno od Salmonella spp., a što će biti potvrđeno laboratorijskim nalazom ovlašćenog naučnog, odnosno specijalističkog veterinarskog instituta, koji ne sme biti stariji od 15 dana.
Fabrike i mešaone stočne hrane dužne su da dostavljaju na bakteriološki pregled jednom mesečno u nadležni veterinarski specijalistički institut uzorke svih hraniva kao i uzorke svih gotovih smeša.
Uzimanje uzoraka poreklom od živine, domaćih i divljih ptica i dijagnostička ispitivanja na influencu ptica vršiće se na osnovu posebnog programa zdravstvene zaštite koji je finansiran od strane Ministarstva.
Sva matična jata i gazdinstva na kojima se drže i uzgajaju i na kojima se obavlja promet egzotičnih, ukrasnih i sobnih ptica i golubova moraju biti registrovana u Ministarstvu, a ptice koje potiču iz ovih objekata, a namenjeni su za rasplod, prodaju, izložbe i slično moraju biti slobodne od hlamidioze.
Laboratorijska ispitivanja na hlamidiozu ptica vršiće se u Veterinarskom specijalističkom institutu "Kraljevo" iz Kraljeva pri čemu laboratorijski nalaz za ptice u prometu ne sme biti stariji od 60 dana.
Radi otkrivanja, praćenja i suzbijanja infektivne anemije konja sprovodiće se dijagnostičko ispitivanje Coggins testom (agar gel imunodifuzionim testom) kao i evidentiranje gazdinstava na kojima se uzgajaju konji, obeležavanje svih konja:
1) u priplodnim i sportskim ergelama, šumskim i drugim radilištima kod svih konja starijih od godinu dana;
2) pre dovođenja konja na ergele, radilišta, hipodrome, sajmove, izložbe, smotre, sportska takmičenja i opasivanje, s tim što serološki pregled ne sme biti stariji od tri meseca;
3) kod konja koji se drže radi proizvodnje bioloških preparata svakih šest meseci;
4) kod kobila pre pripusta;
5) kod stavljanja kopitara u promet.
Kada držalac konja prodaje ili na drugi način otuđuje konje potvrda o izvršenom pregledu na infektivnu anemiju konja ne sme biti starija od 30 dana.
Radi otkrivanja, praćenja i suzbijanja leptospiroze vršiće se dijagnostička ispitivanja primenom metode mikroskopska aglutinacija (MAT) kod bikova, nerastova, ovnova, jarčeva i pastuva koji služe za prirodni pripust i proizvodnju semena za veštačko osemenjavanje dva puta godišnje.
U slučaju nepovoljne epizootiološke situacije na osnovu posebnog programa Ministarstva, a na predlog nadležnog veterinarskog instituta može se vršiti ispitivanje i drugih vrsta i kategorija životinja.
Ispitivanja na kju-groznicu u slučaju nepovoljne epizootiološke situacije a na predlog i po programu nadležnog veterinarskog instituta, uz odobrenje Ministarstva, vršiće se ispitivanja kod prijemčivih životinja.
Izvršiće se evidencija i registracija svih objekata za uzgoj i držanje riba, uključujući i ona za sportski ribolov, na kojima se mora obezbediti stalni veterinarski nadzor sa redovnim kliničkim pregledom ribe i laboratorijskim analizama.
U odgajilištima (ribnjacima) šarana sprovodi se laboratorijska kontrola zdravstvenog stanja riba (eritrodermatitisa, prolećne viremije i zapaljenja ribljeg mehura šarana).
Radi otkrivanja, praćenja i suzbijanja bolesti pčela, obavezna je evidencija svih gazdinstava na kojima se uzgajaju pčele.
U promet mogu da se stave samo zdrave pčelinje zajednice, odnosno one koje potiču sa registrovanih gazdinstava i kod kojih su sprovedene predviđene mere.
a) Američka kuga pčelinjeg legla
Na gazdinstvima u kojima je u 2006. godini utvrđena američka kuga moraju se klinički pregledati sve pčelinje zajednice, kao i one koje se nalaze u krugu prečnika tri kilometara od zaraženog pčelinjaka.
Na gazdinstvima za uzgoj i prodaju matica, koja moraju biti registrovana u Ministarstvu, izvršiće se klinički pregled svih pčelinjih zajednica. Iz pčelinjih društava pčele koje su sumnjive na bolest, veterinarski inspektor će naložiti dostavljanje uzoraka u laboratoriju na pregled na američku kugu pčelinjeg legla. Svaka sumnja se mora potvrditi laboratorijskim analizama sa procenom starosti procesa.
Na pregled se dostavlja komad saća sa poklopljenim leglom veličine 10x10 na kome su znaci bolesti dobro vidljivi i u odgovarajućoj ambalaži.
Sredstva za naknadu štete koja je nastala uništavanjem košnica posle dijagnostikovanja kuge pčela obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine, ako patološki proces nije stariji od dva meseca.
b) Nozemoza pčela
Prilikom otvaranja pčelinjih zajednica u proleće zimske gubitke uginulih pčela dostaviti na laboratorijski pregled nadležnom naučnom ili specijalističkom veterinarskom institutu. Materijal za pregled dostavlja nadležna veterinarska služba pod nadzorom veterinarske inspekcije.
U toku sezone uzgoja i prometa matica iz svih pčelinjih zajednica, nadležni veterinarski inspektor naložiće uzorkovanje pčela i njihovo slanje na laboratorijska ispitivanja.
v) Varooza
Dijagnostički pregled na svim pčelinjacima vršiće se na varoozu, a po potrebi i preventivno tretiranje pčelinjih zajednica i to pet pčelinjih zajednica na pčelinjacima koji imaju do 50 zajednica, odnosno tretiranje 10% pčelinjih zajednica na gazdinstvima koja imaju više od 50 zajednica.
Dijagnostičko ispitivanje obavljaće se u naučnim i specijalističkim veterinarskim institutima na materijalima dostavljenim isključivo preko nadležne veterinarske službe pod nadzorom veterinarske inspekcije.
g) Tropileloza
Na svim pčelinjacima će se izvršiti pregled podloške na uzročnika tropileloze (Tropilaelaps spp.) i to u vreme dijagnostičkog pregleda na varoozu.
d) Etinioza
Na svim pčelinjacima će se izvršiti pregled pčelinjih društava na etinozu (Aethina tumida) i to u vreme dijagnostičkog pregleda na varoozu.
10) Infekcije goveda i ovaca izazvane anaerobnim i aerobnim uzročnicima
Ispitivanja na anaerobne i aerobne infekcije vršiće se u slučaju nepovoljne epizootiološke situacije, a na predlog i po programu nadležnog veterinarskog instituta, uz odobrenje Ministarstva.
U područjima u kojima postoji rizik od pojave ili se utvrde ove infekcije vršiće se vakcinacija prijemčivih životinja po rešenju nadležnog veterinarskog inspektora, a na osnovu mišljenju nadležnog naučnog ili specijalističkog instituta.
8. DIJAGNOSTIČKA ISPITIVANJA KOD POBAČAJA
Vlasnik, odnosno držalac životinje dužan je da prijavi svaki slučaj pobačaja kod krava, junica, ovaca, koza, krmača, nazimica i kobila, veterinarskoj organizaciji.
Organizovanje, uzimanje i slanje materijala (pobačeni fetus, plodove ovojnice i dr.) u nadležni naučni ili specijalistički institut vrši veterinarska organizacija, koja će uzorak proslediti preko nadležnog instituta u Naučni institut za veterinarstvo "Novi Sad" iz Novog Sada, radi utvrđivanja uzroka pobačaja.
Utvrđivanje uzroka pobačaja preko posebnog projekta finansirano je od strane Ministarstva.
9. DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE U CENTRIMA ZA VEŠTAČKO OSEMENJAVANJE GOVEDA I SVINJA I DIJAGNOSTIČKO ISPITIVANJE PRIPLODNIH BIKOVA I NERASTOVA KOJI SE KORISTE ZA PRIRODNO PARENJE
Dijagnostičkom ispitivanju u centrima za veštačko osemenjavanje goveda i dijagnostičkom ispitivanju priplodnih bikova koji se koriste za prirodno parenje podležu sve priplodne životinje dva puta godišnje na brucelozu, tuberkulozu, enzootsku leukozu goveda, kampilobakteriozu, trihomonijazu, infektivni bovini rinotraheitis i infektivni pustulozni vulvovaginitis i leptospirozu.
Pored ispitivanja na prisustvo specifičnih antitela u uzorcima krvnih seruma priplodnih životinja na brucelozu, leukozu, infektivni bovini rinotraheitis i infektivni pustulozni vulvovaginitis i leptospirozu moraju se izvršiti virusološka ispitivanja semena i to na svakih šest meseci na goveđu virusnu dijareju i na svaka tri meseca na infektivni bovini rinotraheitis i infektivni pustulozni vulvovaginitis i mikrobiološka ispitivanja ispirka prepucijuma bikova na Campylobacter fetus subsp.venerealis i Trichomonas fetus na svakih šest meseci.
Dijagnostičkom ispitivanju priplodnih nerastova u centrima za veštačko osemenjavanje svinja podležu sve priplodne životinje dva puta godišnje, i to na:
- brucelozu (B. abortus, B. suis) primenom brze serumske aglutinacije, a u slučaju pozitivnog nalaza u referentnoj laboratoriji će se izvršiti ispitivanja primenom metoda spora serumska aglutinacija i rekacija vezivanja komplementa;
- tuberkulozu (bovinim tuberkulinom);
- aujeckijevu bolest (metodama baziranim na serum neutralizaciji ili ELISA testu);
- reproduktivni i respiratorni sindrom u svinja - PRRS (ELISA testom);
- leptospirozu (MAT metoda).
Priplodne životinje moraju biti klinički zdrave, a rezultati laboratorijskih ispitivanja na navedene bolesti moraju biti negativni.
Sredstva za dijagnostička ispitivanja na brucelozu priplodnih bikova, nerastova, tuberkulozu priplodnih bikova i nerastova, enzootsku leukozu priplodnih bikova obezbeđena su Uredbom o privremenom finansiranju Republike Srbije za period januar-mart 2007. godine.
10. PLAN SPROVOĐENJA IMUNOPROFILAKTIČIH MERA I DIJAGNOSTIČKIH ISPITIVANJA
Sprovođenje aktivnosti po Programu mera (osim vakcinacije pasa i mačaka protiv besnila) vrše veterinarske organizacije koje zaključe ugovor sa Ministarstvom, a po obavljenom javnom konkursu.
Veterinarske službe sprovode Program mera za potrebe sopstvenog stočarstva.
Pre početka sprovođenja imunoprofilaktičkih mera i dijagnostičkih ispitivanja veterinarske organizacije, odnosno veterinarske službe prave plan koji se obavezno dostavlja nadležnom veterinarskom inspektoru.
Dijagnostička ispitivanja obavljaće naučni i specijalistički veterinarski instituti, Pasterov zavod u Novom Sadu i Fakultet veterinarske medicine u Beogradu.
Naučni, odnosno veterinarski instituti vršiće distribuciju veterinarskih lekova i medicinskih sredstava za sprovođenje Programa mera, a po raspodeli Ministarstva.
Veterinarske organizacije i nadležni naučni, odnosno specijalistički veterinarski instituti dužni su da vode evidenciju o poslovima po Programu mera, a izveštaje o sprovedenim merama dostave Ministarstvu najkasnije do 15 u tekućem mesecu za prethodni mesec.
Promet živih životinja dozvoljen je samo ukoliko su obeležene na propisan način, ukoliko potiču i ukoliko se prevoze u registrovano gazdinstvo, na registrovanim stočnim pijacama, dogonima i drugim otkupnim mestima koja su pod stalnom veterinarskom kontrolom.
Životinje i proizvodi životinjskog porekla mogu da se stave u promet samo ako su sve mere utvrđene Programom mera izvršene i ako su životinje obeležene na propisan način.
ŽIVINA U UZGOJU I ZA PROIZVODNJU RASPLODNIH JAJA
|
Kategorija/Uzrast živine |
Mesto uzimanja uzoraka |
Uzorak |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
|
jednodnevni pilići (do 72 sata posle leženja) |
iz objekta za uzgoj |
transportnih podložaka i pilića |
10 transportnih podložaka i 20 pilića |
odmah po isporuci |
|
|
1 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
pilića |
20 pilića |
1x |
|
|
3 nedelje starosti |
iz objekta za uzgoj |
pilića |
10 pilića |
1x |
|
|
4 nedelje starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa* |
1x |
|
|
8 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa* |
1x |
|
|
16 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa* |
1x |
|
|
21 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa* |
1x |
|
|
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
Veličina jata (kom) |
broj uzoraka |
1x mesečno |
|
1-24 |
Jednak broju živine u jatu najviše 20 |
||||
|
25-29 |
20 |
||||
|
30-39 |
25 |
||||
|
40-49 |
30 |
||||
|
50-59 |
35 |
||||
|
60-89 |
40 |
||||
|
90-199 |
50 |
||||
|
200-499 |
55 |
||||
|
500-5000 |
60 |
||||
|
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
Od |
90 |
1x mesečno |
|
posle pronošenja i za vreme nosivosti |
iz objekta za uzgoj |
krv |
preko 10000 |
120 |
1x mesečno |
* (1 uzorak predstavlja 12 svežih pojedinačnih fecesa)
ŽIVINA U UZGOJU I ZA PROIZVODNJU KONZUMNIH JAJA
|
Kategorija/Uzrast živine |
Mesto uzimanja uzoraka |
Uzorak |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
|
jednodnevni pilići (do 72 sata starosti) |
iz objekta za uzgoj |
transportnih podložaka i pilića |
10 transportnih podložaka i 20 pilića |
odmah po isporuci |
|
|
3 nedelje starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
|
12 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
5 uzoraka fecesa * |
1x |
|
|
Od 25 nedelja starosti |
iz objekta za uzgoj |
krv i jaja (1 uzorak konzumnih jaja u ljusci je najmanje 500 g) |
Broj jedinki 1-24 |
Uzorak jednak broju živine |
1 x mesečno za jata sa više od 200 komada živine, |
|
25-29 |
20 |
4 x godišnje u jatima sa manje od 200 komada živine u tromesečnim intervalima |
|||
|
30-39 |
25 |
||||
|
40-49 |
30 |
||||
|
50-59 |
35 |
||||
|
60-89 |
40 |
||||
|
90-199 |
50 |
||||
|
200-499 |
55 |
||||
|
Od 500-5000 |
60 |
1 x mesečno |
|||
|
Od 5001-10000 |
90 |
||||
|
Preko 10000 |
120 |
||||
|
Kategorija/Uzrast živine |
Mesto uzimanja uzoraka |
Uzorak |
Broj jedinki |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
živina u tovu |
objekat za uzgoj |
zbirni uzorak fecesa |
1 - 24 |
Jednak broju živine u jatu |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|
25 - 29 |
20 |
||||
|
30 - 39 |
25 |
||||
|
40 - 49 |
30 |
||||
|
50 - 59 |
35 |
||||
|
60 - 89 |
40 |
||||
|
90 - 199 |
50 |
||||
|
200 - 499 |
55 |
||||
|
Od 500 - 5000 |
60 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|||
|
Od 5001 - 10.000 |
90 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|||
|
Više od 10.001 |
120 |
Od 10 do 14 dana pre klanja |
|
Kategorija/Uzrast živine |
Mesto uzimanja uzoraka |
Uzorak |
Veličina jata |
Broj uzoraka |
Učestalost |
|
|
jata živine čija se jaja inkubiraju u inkubatoru kapaciteta manjeg od 1000 jaja |
objekat za uzgoj živine |
zbirni uzorak fecesa |
1-24 |
Jednak broju živine u jatu |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
|
|
25-29 |
20 |
|||||
|
30-39 |
25 |
|||||
|
40-49 |
30 |
|||||
|
50-59 |
35 |
|||||
|
60-89 |
40 |
|||||
|
90-199 |
50 |
|||||
|
200-499 |
55 |
|||||
|
500-5000 |
60 |
|||||
|
jata živine čija se jaja inkubiraju u inkubatoru kapaciteta većeg od 1000 jaja |
inkubator |
mekonijum |
1 zbirni uzorak mekonijuma (zbirni uzorak - od 250 pilića) |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
||
|
ili |
|
|
||||
|
neizleženo pile u ljusci ili jednodnevno pile |
50 |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
||||
|
jata koja imaju manje od 250 komada živine a inkubiraju se u inkubatoru kapaciteta većeg od 1000 jaja |
inkubator |
mekonijum |
1 zbirni uzorak mekonijuma (zbirni uzorak - od 250 pilića) |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
||
|
ili |
|
|
||||
|
neizleženo pile u ljusci ili jednodnevno pile |
50 |
1 x od svakog useljenog jata čija su jaja dopremljena u inkubator |
||||