ODLUKA O UTVRĐIVANJU BOTANIČKE BAŠTE "JEVREMOVAC" U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 30/2007)

1. Botanička bašta "Jevremovac" u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Botanička bašta "Jevremovac" u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u Beogradu, Ulica takovska broj 43, u državnoj svojini, na katastarskim parcelama br. 2554/1 i 2554/3, KO Stari grad.

Spomenik kulture osnovan je 1889. godine. Nakon velikih poplava 1888. i 1889. godine koje su u znatnoj meri uništile biljni fond stare Botaničke bašte na kraju Dunavske ulice, osnovane na inicijativu profesora botanike Josifa Pančića 1874. godine, javila se potreba njenog izmeštanja. Ukazom kralja Milana Obrenovića, a za potrebe Velike škole, Bašta je podignuta na površini koja je pripadala imanju njegovog pretka Jevrema Obrenovića, po kome je dobila i ime. Nalazi se u užem gradskom jezgru, na prostoru od oko 5 hektara i pored otvorenih površina obuhvata Staklenu baštu i prostorije Instituta za botaniku - upravnu zgradu, ledaru, herbar, biblioteku, slušaonicu i laboratorije.

Velika Staklena bašta doneta je u delovima 1892. godine iz Drezdena i sklopljena na sadašnjem mestu. Sastoji se od dva krila spojena centralnom kupolom i pokriva prostor od oko 500 m2. U vreme kada je građena predstavljala je jednu od najvećih i najlepših staklenih bašta u ovom delu Evrope. Na severnom i južnom kraju krila nalaze se zidane partije skromne dekoracije. Stroga simetrija, kao i arhitektonski elementi poput svedenih pilastera i zabata nad nadvratnikom, svedoče o dominantnom uticaju akademske arhitekture. Međutim, kroz raspored i oblik prozora prvog sprata provejava duh romantizma. S druge strane, krila su zajedno sa centralnim delom u potpunosti izgrađena od modernih materijala - stakla i gvožđa, što je u vezi sa funkcijom staklenika. Upravo ovi materijali omogućili su bogatu primenu secesijskih dekorativnih elemenata koji otkrivaju novu tendenciju u evropskoj arhitekturi s kraja 19. veka.

Danas se u okviru spomenika kulture nalazi oko 250 drvenastih i preko 300 zeljastih domaćih i stranih vrsta biljaka, što predstavlja izuzetno florističko bogatstvo na ovako malom prostoru.

Spomenik kulture poseduje značajne kulturno-istorijske i arhitektonske vrednosti. To je prva i do sada jedina botanička bašta u Srbiji, čije je osnivanje vezano za jedno od najvećih imena srpske botanike - Josifa Pančića.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 2553/1, 2553/2, 2553/3, 2553/4, 2553/5, 2553/6, 2554/1, 2554/3, 2555, 2556, 2557, 2558, 2559/1, 2559/2, 2560, 2561, 2562/1, 2562/2 i 2562/3, KO Stari grad, u mešovitoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje postojećih objekata, Staklenika i ograde oko Botaničke bašte u svemu prema prvobitnom stanju;

2) izrada programa razvoja i uređenja, a na osnovu toga odgovarajuće projektne dokumentacije za ceo kompleks Botaničke bašte kao podloge za sve buduće radove;

3) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkih, instalacionih i svih drugih elemenata jedinstvenog sistema spomeničkog kompleksa;

4) obezbeđivanje stalnog arheološkog nadzora za sve zemljane radove.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje ili postavljanja objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojom namenom, gabaritom, volumenom i oblikom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata na trotoaru unutar zaštićene okoline.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".