ODLUKA O UTVRĐIVANJU KOMPLEKSA RADNIČKIH STANOVA U BEOGRADU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 30/2007)

1. Kompleks radničkih stanova u Beogradu utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Kompleks radničkih stanova u Beogradu (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u Beogradu, u ulicama Gundulićev venac broj 30–32, Đure Đakovića broj 13, Herceg Stjepana broj 3–5 i Senjanina Ive broj 14–16, u mešovitoj svojini, na katastarskoj parceli broj 1078, KO Stari grad.

Spomenik kulture čini kompleks stambenih objekata od kojih je prvi i najstariji sagrađen 1909. godine, po projektu arhitekte Jelisavete Načić. Kompleks je nastao na inicijativu Beogradske opštine, radi što funkcionalnijeg i rentabilnijeg rešavanja stambenog smeštaja radnika u doba intenzivnijeg razvoja industrije u Beogradu, s početka 20. veka.

Prvobitni kompleks radničkih stanova sastojao se od tri zgrade, dve manje na uglovima ulica Komnen Barjaktara i Herceg Stjepana, i jedne dugačke građevine uz Radničku ulicu, danas Đure Đakovića. Objekti su oblikovani skromnim arhitektonskim sredstvima, pa na fasadi i ne postoji druga dekoracija osim vrlo plitke plastike secesijske provenijencije iznad i ispod prozorskih otvora. Monotonija dugačke zgrade razbijena je raščlanjavanjem po vertikali koja je naglašena karakterističnim drvenim zabatom.

Godine 1924, uz već postojeće radničke stanove u Radničkoj ulici, po projektu opštinskog tehničara Balgača, opština je izgradila nove objekte uz ulice Herceg Stjepana, Senjanin Ive i Komnen Barjaktara i time u potpunosti zatvorila blok. Ovi objekti, izgrađeni sa istom idejom kao i oni stariji, da budu jeftini i funkcionalni, ne ističu se posebno svojom arhitekturom.

Spomenik kulture predstavlja značajnu kulturno-istorijsku vrednost, kao najstariji sačuvani kompleks takve vrste u Beogradu i autorsko ostvarenje Jelisavete Načić, prve žene arhitekte u Srbiji.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata katastarsku parcelu broj 1078, KO Stari grad, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje autentičnog izgleda, horizontalne i vertikalne regulacije i dekorativnih elemenata arhitekture;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada i ispravnosti instalacija u objektima kompleksa;

3) instaliranje gromobranskih uređaja i uređaja za zaštitu od požara;

4) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost objekata kompleksa;

5) zabrana radova kojima se menja autentični izgled objekata kompleksa;

6) uklanjanje klima uređaja sa uličnih fasada;

7) uređenje dvorišta i očuvanje celovitosti kompleksa.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje objekata ili postavljanja objekata trajnog ili privremenog karaktera koji svojom namenom, gabaritom, volumenom i oblikom mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture i njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana nenamenskog korišćenja unutrašnjeg dvorišta;

3) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata na trotoaru ispred spomenika kulture;

4) urbanističko i komunalno korišćenje uličnog prostora ispred spomenika kulture kao javnog prostora.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".