O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU OGLEDA ZA OBRAZOVNI
PROFIL NADZORNIK PARKA
("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik",
br. 19/2004 i 3/2007)
Član 1
Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program ogleda
za obrazovni profil nadzornik parka, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini
njegov sastavni deo.
Član 2
Program ogleda iz člana 1. ovog pravilnika ostvaruje se u
skladu sa:
1. Pravilnikom o planu i programu obrazovanja i vaspitanja
za zajedničke predmete u stručnim i umetničkim školama ("Službeni glasnik
SRS - Prosvetni glasnik", broj 6/90 i "Prosvetni glasnik", br.
4/91, 7/93, 17/93, 1/94, 2/94, 2/95, 3/95, 8/95, 5/96, 2/2002, 5/2003 i 10/2003),
i to sa nastavnim planom i programom:
1) srpskog jezika i književnosti;
2) srpskog jezika kao nematernjeg jezika;
3) jezika nacionalnih manjina;
4) fizičkog vaspitanja;
5) računarstva i informatike;
6) fizike;
7) likovne kulture;
8) sociologije;
9) filozofije;
10) tehničkog crtanja sa nacrtnom geometrijom;
11) građanskog vaspitanja i
2. Pravilnikom o nastavnom planu i programu predmeta verska
nastava za srednje škole ("Prosvetni glasnik", broj 6/2003).
Član 3
Stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik
o nastavnom planu i programu ogleda za obrazovni profil nadzornik parka ("Prosvetni
glasnik", broj 4/2004).
Član 4
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja
u "Prosvetnom glasniku".
NASTAVNI PLAN I PROGRAM OGLEDA
Područje rada: Šumarstvo i obrada drveta
Oblast: Šumarstvo
Obrazovni profil: NADZORNIK PARKA - ogled
Trajanje obrazovanja: četiri godine
Cilj ogleda:
Unapređenje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog
rada kroz:
uvođenje u svakodnevnu nastavnu praksu savremenih i
efikasnih metoda rada sa učenicima;
uvođenjem novog nastavnog plana i programa u cilju ostvarivanja
ishoda stručnog obrazovanja i obrazovanja uopšte;
povećanje fonda časova vežbi, radi uspešnog ostvarivanja
ciljeva obrazovanja za ovaj obrazovni profil;
izradu kriterijuma ocenjivanja i građenja standarda ocenjivanja
učenika;
proveru koncepta stručne mature.
Uvođenje organizacionih novina:
prilagođavanje organizacije nastavnog procesa u školi, u
okviru godišnjeg fonda časova, a u skladu sa očekivanim ishodima stručnog
obrazovanja i uslovima rada u školi i na radnom mestu;
nastavni sadržaji su organizovani modularno za pojedine opštestručne
i sve stručne predmete;
moduli se realizuju kroz teorijsku nastavu, vežbe, nastavu
u bloku i profesionalnu praksu;
povećanje fonda časova praktične nastave radi uspešnijeg
ostvarivanja opštih ciljeva obrazovanja u ovom obrazovnom profilu;
uvođenje drugog stranog jezika kao izbornog predmeta, kao
mogućnosti da učenik upotpuni svoje obrazovanje.
Očekivani ishodi ogleda
Brzo adaptiranje učenika na uslove rada.
Unapređen i kvalitetan obrazovno-vaspitni rad kroz:
efikasnije i podsticajnije metode rada sa učenicima
primenjene u svakodnevnoj obrazovnoj praksi;
efikasnije usvajanje generativnih, transfernih
i funkcionalnih znanja i veština, relevantnih za buduću profesiju kao
rezultat modularnog pristupa;
ocenjivanje učenika u odnosu na očekivane ishode;
razvijanje sistema praćenja i ostvarenosti nastavnog
programa na nivou škole i na nivou Republike.
Trajanje ogleda
Ogled se sprovodi od 1. septembra 2003. godine kroz najmanje
tri generacije upisanih učenika. Odluku o prestanku ogleda doneće, nakon procene
rezultata, ministar prosvete i sporta.
Način ostvarivanja ogleda
Ogled se ostvaruje na osnovu ovog nastavnog plana i programa.
Nastaviće se sa organizovanjem obuka nastavnika, za primene
novih metoda rada sa učenicima, primene novog nastavnog programa i objektivnog
ocenjivanja u svakodnevnoj obrazovnoj praksi.
Obuka za nastavnike srednjih stručnih škola u kojima se realizuje
program ovog ogleda, biće organizovana u sledećim oblastima koje su bitne za
unapređenje kvaliteta obrazovnog rada:
nova koncepcija obrazovanja (usmerenost na ciljeve i ishode
obrazovanja, modularni pristup u obrazovanju);
stručno usavršavanje nastavnika za primenu novih nastavnih
metoda;
stručno usavršavanje nastavnika u okviru matične struke.
Nastavnici će u okviru obrazovno-vaspitnog rada primenjivati
metode rada i ocenjivanja za koje su obučavani na seminarima.
U okviru Zavoda za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja i
stručnih aktiva zajednica stručnih škola biće izdvojene ključne teme u okviru
kojih je potrebno stručno usavršavanje nastavnika.
Stručni timovi u školama i na nivou Republike će sarađivati
na horizontalnom i vertikalnom povezivanju nastavnih sadržaja kako sa autorskim
timom, tako i sa predstavnicima privrede.
Planirana je izrada tekstova sa zajedničkim sadržajima i zajednički
postavljenim kriterijumima od strane stručnih timova koji će se formirati pri
Zavodu za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja - Centar za stručno i umetničko
obrazovanje i Zavodu za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja.
Način polaganja stručne mature biće propisan posebnim podzakonskim
aktom.
Uslovi ostvarivanja programa ogleda
Ogled će se ostvarivati u uslovima svakodnevnog obrazovno-vaspitnog
rada u školama.
Njegovo ostvarivanje podrazumeva uključenost i saradnju nastavnika,
pomoćnih nastavnika i stručnih saradnika u okviru stručnih timova i stručnih
organa u školama.
Vrsta stručne spreme nastavnika i pomoćnih nastavnika za ostvarivanje
oglednog programa propisana je posebnim pravilnikom.
Ministarstvo prosvete i sporta, Zavod za unapređivanje vaspitanja
i obrazovanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje i međunarodni programi
podrške reforme srednjeg stručnog obrazovanja pružiće kadrovsku i materijalnu
podršku za realizaciju obuke nastavnika, materijal za rad, praćenje i evaluaciju
ogleda.
Praćenje i vrednovanje ogleda
Praćenje i vrednovanje ogleda obavljaće Zavod za unapređivanje
vaspitanja i obrazovanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje i prosvetni
savetnik, a na osnovu posebnog uputstva za praćenje realizacije oglednih programa
koje će biti naknadno publikovano.
Primena ogleda će biti praćena najmanje četiri puta u toku
školske godine.
Na kraju školske godine, na osnovu različitih upitnika i izveštaja,
biće ispitani ishodi obrazovno-vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja
učenika i nastavnika.
Rezultati ogleda biće objavljeni na način dostupan široj stručnoj
javnosti.
I CILJEVI I OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA
za obrazovni profil: NADZORNIK PARKA - ogled
CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA
OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA
Po završenom obrazovanju za ovaj profil, učenik će steći:
znanja
veštine
radne kompetencije
da se učenici osposobe za poslove u zaštićenim
objektima prirode: nacionalnim parkovima, parkovima prirode, rezervatima
biosfere, specijalnim prirodnim rezervatima, lovištima i drugim zaštićenim
objektima prirode, kao i svim organizacijama koje se bave ekološkom
zaštitom na određenim prostorima, uključujući i poslove od naučnog,
rekreativnog, edukativnog i turističkog značaja.
vezana za biogeografska obeležja u području.
botanička znanja vezana za floristiku.
zoologije i pratećih disciplina, uključujući ekologiju
divljači.
znanja vezana za hidrologiju ekologiju i zaštitu
vodnih ekosistema.
znanja vezana za uređenje i održavanje i zaštitu
predela.
znanja potrebna za prezentaciju i popularizaciju
prirodnih kulturnih i drugih vrednosti u području.
znanja potrebna za kontrolu i sprovođenje pravila
unutrašnjeg reda u području.
brzo i efikasno orijentisanje u prostoru (korišćenje
svih vrsta topografskih i drugih karata, u klasičnom i elektronskom
obliku).
determinacija najčešćih biljnih i životinjskih
vrsta.
poznavanje ekoloških činilaca i njihov uticaj
na prirodne ekosisteme.
lakog i bezbednog kretanja u terenskim uslovima
prilikom vođenja pojedinaca ili grupa radi prezentacije.
istraživačkog rada i ostalih ponuda u zaštićenom
području.
korišćenje alata i uređaja za izradu i održavanje
pešačkih staza i ostalih komunikacija u prostoru.
primene protivpožarnih sredstava na lokalizaciji
i gašenju eventualnih požara.
zaštita i unapređenje biogeografskih obeležja
područja.
zaštita flore i faune u području.
zaštita i unapređenje voda i slivova u području.
zaštita i korišćenje postojećih poljoprivrednih,
pašnjačkih i livadskih površina.
kontrola građevinskog zemljišta i sprečavanje
bespravne gradnje.
zaštita i kontrola korišćenja sportsko-turističkih
objekata.
zaštita i unapređenje pejzaža, vidikovaca, prirodnih
objekata i objekata od istorijskog značaja.
prezentacija i popularizacija svih vrednosti u
području.
kontrola i sprovođenje unutrašnjeg reda u području.
II NASTAVNI PLAN
Nedeljni i godišnji fond časova obaveznih i izbornih predmeta
za obrazovni profil: NADZORNIK PARKA - ogled
I RAZRED
II RAZRED
III RAZRED
IV RAZRED
UKUPNO
nedeljno
godiš.
nedeljno
godiš.
nedeljno
godiš.
nedeljno
godiš.
nedeljno
godiš.
A: OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
12
420
9
315
9
315
9
288
38
1338
1a. Srpski jezik i književnost
3
105
3
105
3
105
3
96
12
411
1b. Srpski jezik kao nematernji jezik
2. _________ jezik i književnost
3. Strani jezik
2
70
2
70
2
70
2
64
8
274
4. Fizičko vaspitanje
2
70
2
70
2
70
2
64
8
274
5. Matematika
3
105
2
70
2
70
2
64
8
274
6. Računarstvo i informatika
2
70
2
70
B: OPŠTESTRUČNI PREDMETI
8
280
3
105
2
70
2
64
15
519
1. Biologija
2
70
2
70
2. Hemija
2
70
2
70
3. Geografija u šumarstvu
2
70
2
70
4. Fizika
2
70
2
70
2
140
5. Likovna kultura
1
35
1
35
6. Sociologija
2
70
2
70
7. Filozofija
2
64
2
64
V: STRUČNI PREDMETI
10
410
16
655
19
725
17
636
62
2426
1. Šumska botanika
4
158
4
158
2. Pedologija sa geologijom
4
164
4
164
3. Meteorologija sa klimatologijom
2
88
2
82
4. Dendrologija
4
152
4
152
5. Mašine i uređaji
2
82
2
76
6. Osnovi geomorfologije sa hidrologijom
2
82
2
76
7. Zoologija i ekologija divljih životinja
3
152
3
146
8. Etnologija
1
35
1
35
9. Proizvodnja sadnog materijala
2
82
2
82
10. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom
2
70
2
70
11. Dendometrija sa geodezijom
4
152
4
158
12. Gajenje šuma
3
117
3
117
13. Vrednovanje i korišćenje prirodnih resursa
2
76
2
82
14. Ekologija i edukacija
2
76
2
76
15. Fitocenologija
3
111
3
111
16. Gazdovanje faunom
3
111
3
111
17. Zaštita šuma i predela
2
82
3
114
5
196
18. Uređenje predela
3
114
3
114
19. Planiranje gazdovanja šumama i područjem
4
140
4
140
20. Turistički objekti u nacionalnim parkovima
3
108
3
108
21. Komunikacije i informacioni sistemi
2
96
2
96
22. Ustav i zakonodavstvo
2
64
2
64
G: IZBORNI PREDMETI
1
35
1
35
1
35
1
32
4
137
1. Građansko vaspitanje / Verska nastava
1
35
1
35
1
35
1
32
4
137
Ukupno: A + B + V + G
31
1145
29
1110
31
1145
29
1020
120
4420
Broj časova po predmetima dat je na nedeljnom nivou kao zbir
časova teorije i vežbi, a prema programu predmeta.
Blok nastava se prikazuje u ukupnom zbiru na godišnjem nivou
za odgovarajući predmet u okviru koga se realizuje, a prema programu predmeta.
Lista ponuđenih izbornih predmeta po razredima
G: IZBORNI PREDMETI
I
II
III
IV
Izborni predmet predviđen Zakonom
Građansko vaspitanje / Verska nastava
*
*
*
*
Izborna nastava sastoji se svake školske godine iz:
izbornog predmeta predviđenog Zakonom: Građansko vaspitanje
ili Verska nastava (1 čas nedeljno tokom školske godine)
Ostvarivanje programa ogleda
Predviđen broj učenika u odeljenju je 20.
Nastava iz sledećih predmeta odvija se po grupama kroz vežbe
(V), i nastavu u bloku (B):
razred
predmet / modul
godišnji fond časova
broj učenika u grupi
V
B
I
Računarstvo i informatika
70
20
Hemija
36
20
Šumska botanika
70
18
20
Pedologija sa geologijom
70
24
20
Meteorologija sa klimatologijom
35
18
20
II
Dendrologija
70
12
20
Mašine i uređaji
35
12
20
Osnovi geomorfologije sa hidrologijom
35
12
20
Zoologija i ekologija divljih životinja
35
12
20
Proizvodnja sadnog materijala
35
12
20
Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom
70
20
III
Dendrometrija sa geodezijom
70
12
20
Gajenje šuma
35
6
20
Vrednovanje i korišćenje prirodnih resursa
35
12
20
Ekologija i edukacija
35
6
20
Fitocenologija
35
6
20
Gazdovanje faunom
35
6
20
Zaštita šuma i predela
35
12
20
IV
Zaštita šuma i predela
32
18
20
Uređenje predela
32
18
20
Planiranje gazdovanja šumama i područjem
64
12
20
Turistički objekti u nacionalnim parkovima
32
12
20
Komunikacije i informacioni sistemi
32
20
Ostali obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske
godine
I RAZRED
časova
II RAZRED
časova
III RAZRED
časova
IV RAZRED
časova
UKUPNO
časova
Čas odeljenskog starešine
do 70
do 70
do 70
do 64
do 274
Dodatni rad*
do 30
do 30
do 30
do 30
do 120
Dopunski rad*
do 30
do 30
do 30
do 30
do 120
Pripremni rad*
do 30
do 30
do 30
do 30
do 120
Društveno korisni rad*
do 30
do 30
do 30
do 30
do 120
* Ako se ukaže potreba za ovim oblicima rada
Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske
godine po razredima
I
II
III
IV
Ekskurzija
2-3 dana
2-3 dana
3-4 dana
do 5 dana
Jezik drugog naroda ili nacionalne manjine sa elementima
nacionalne kulture
2 časa nedeljno
Drugi strani jezik
2 časa nedeljno
Drugi predmeti *
1 - 2 časa nedeljno
Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika (hor, sekcije
i drugo)
30 - 60 časova godišnje
Društvene aktivnosti - đački parlament, učeničke zadruge
15 - 30 časova godišnje
Kulturna i javna delatnost škole
2 radna dana
* Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu
sa opredeljenjima učenika, fakultativnu nastavu iz predmeta koji su utvrđeni
nastavnim planom drugih obrazovnih profila istog ili drugog područja rada, kao
i u nastavnim planovima gimnazije, ili po programima koji su prethodno doneti.
Ostvarivanje školskog programa po nedeljama
razred
razredno-časovna nastava
mentorski rad
(nastava u bloku)
obavezne vannastavne aktivnosti
ostalo
(matura)
ukupno radnih nedelja
I
35
2
2
39
II
35
2
2
39
III
35
2
2
39
IV
32
2
2
3
39
III NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA OGLEDA (UPUTSTVO)
Nastavni plan i program za obrazovni profil nadzornik parka
- ogled ostvaruje se u školama gde su školski prostor, oprema i nastavna sredstva
propisani:
Normativom zajedničkog školskog prostora, opreme i nastavnih
sredstava za ostvarivanje plana i programa zajedničkih predmeta u stručnim
školama za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme - "Službeni
glasnik Republike Srbije - Prosvetni glasnik" broj 7/91 i
Normativom o bližim uslovima u pogledu prostora, opreme i
nastavnih sredstava za ostvarivanje planova i programa obrazovanja i vaspitanja
za stručne predmete za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme u
stručnim školama područja rada šumarstvo i obrada drveta - "Službeni
glasnik Republike Srbije - Prosvetni glasnik" broj 8/91.
Nastavnici sami pripremaju potrebna nastavna sredstva (dijapozitive,
grafofolije, šeme i Power Point prezentacije) u skladu sa ovim nastavnim programom,
koristeći:
publikovana multimedijalna nastavna sredstva (štampana literatura,
različite publikacije, zbirke dijapozitiva, odgovarajuće video kasete i elektronske
publikacije);
Internet.
Nastava se realizuje uz korišćenje:
računara i projektora za Power Point prezentacije;
skenera;
dijaprojektora;
grafoskopa;
televizora i video rekordera.
Detaljna uputstva za ostvarivanje programa data su uz svaki
predmet pojedinačno.
Strani jezik (L2)
1. CILJEVI PREDMETA:
Nastava stranog jezika u srednjem stručnom obrazovanju predstavlja
kontinuitet nastave stranog jezika u prethodnom školovanju. Ciljevi ove nastave
su:
utvrđivanje znanja i dalje obučavanje učenika da komuniciraju
sa ljudima iz drugih zemalja o opštim temama;
razvijanje odnosa tolerancije kroz upoznavanje kulture i
načina života drugih naroda;
sticanje osnovnih jezičkih znanja i kompetencija u skladu
sa potrebama struke i zanimanja.
2. ISHODI NASTAVE STRANOG JEZIKA NA KRAJU ČETVOROGODIŠNJEG
SREDNJEG STRUČNOG OBRAZOVANJA
Jezičke aktivnosti
po završetku četvorogodišnjeg obrazovanja:
JEZIČKA RECEPCIJA
SLUŠANJE
razume osnovni smisao informacija i tekstova koji
govore o poznatim temama
razume jednostavne informacije i instrukcije u
okviru svoje struke
razume osnovne informacije u radio ili televizijskim
emisijama ako se govori o poznatim temama iz domena njegovog interesovanja
ili struke
ČITANJE
razume jednostavne natpise, etikete na proizvodima,
reklamni materijal, uputstva za upotrebu
pronalazi potrebnu informaciju u tekstu
otkriva značenje nepoznatih reči na osnovu poznatog
konteksta ili ličnog / profesionalnog iskustva
razume u opštim crtama tekstove koji sadrže frekventne
reči i strukture iz svakodnevnog života i strukture
JEZIČKA PRODUKCIJA
GOVOR
govori o bliskim temama i događajima (porodica,
hobi, posao) koristeći jednostavne reči i rečenice
govori o sebi (lični podaci, obrazovanje)
traži i daje informacije iz svoje struke
može da opiše kako se nešto radi i da uputstva
iz svoje struke
PISANJE
piše kratke jednostavne tekstove u različite svrhe
(poruke, uputstva, popunjava upitnike, formulare, piše lična i jednostavna
poslovna pisma prema modelu)
INTERAKCIJA
komunicira u svakodnevnim situacijama (pita, predlaže,
traži i daje uputstva ili obaveštenja)
prima i prenosi jednostavne poruke (prijateljima,
kolegama) koje se odnose na neposredne potrebe
piše jednostavna pisma i poruke da bi tražio ili
preneo informaciju, izrazio zahvalnost ili izvinjenje
MEDIJACIJA
rezimira ili prepričava kraće delove teksta ili
audio vizuelnog zapisa jednostavnim jezičkim sredstvima
ZNANJA O JEZIKU
poznaje leksiku i gramatičke sadržaje jezika koji
uči na nivou koji mu omogućava da razume, govori ili piše o temama iz
svakodnevnog života ili struke
uočava osnovne sličnosti i razlike između maternjeg
jezika i stranog jezika koji uči
MEDIJSKA PISMENOST
koristi sadržaje medijske produkcije radi zadovoljenja
ličnog interesovanja i profesionalnih potreba (knjige, časopise, prospekte,
kataloge, rečnike, audio i video zapise, kompakt disk, internet)
3. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA
postojeći odobreni udžbenici
popularna literatura
internet
4. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA
Srpski jezik i književnost
stručni predmeti
5. PREPORUČENI SADRŽAJI ZA STRANI JEZIK U SREDNJEM STRUČNOM
OBRAZOVANJU
I RAZRED
II RAZRED
III RAZRED
IV RAZRED
OPŠTE TEME 80%
OPŠTE TEME 70%
OPŠTE TEME 60%
OPŠTE TEME 50%
Svakodnevni život
(organizacija vremena, poslova, slobodno vreme)
Hrana i zdravlje
(navike u ishrani, karakteristična jela i pića u zemljama sveta)
Poznati gradovi i njihove znamenitosti
Sportovi i poznata sportska takmičenja
Život i dela slavnih ljudi XX veka (iz
sveta nauke, kulture)
Mediji (štampa, televizija)
Hrabra i plemenita dela ljudi
(interesantne životne priče i događaji)
* IZBOR STRUČNIH TEMA IZVRŠITI U SARADNJI SA STRUČNIM VEĆEM
NASTAVNIKA STRUČNIH PREDMETA U ŠKOLI.
Matematika
1. CILJEVI:
Razvijanje logičkog i apstraktnog mišljenja
Razvijanje sposobnosti jasnog i preciznog izražavanja i korišćenja
osnovnog matematičko-logičkog jezika
Razvijanje sposobnosti određivanja i procene kvantitativnih
veličina i njihovog odnosa
Razvijanje osećaja za prostor, razlikovanje geometrijskih
figura i njihovi uzajamni odnosi i transformacije
Razumevanje funkcionalnih zavisnosti, njihovo predstavljanje
i primena
Razvijanje sistematičnosti, urednosti, preciznosti, temeljnosti,
istrajnosti, kritičnosti u radu; razvijanje radnih navika i sposobnosti za
samostalni i grupni rad
Sticanje znanja i veština korisnih za transfer u stručno-teoretskim
predmetima i razvijanje sposobnosti za pravilno korišćenje stručne literature
Formiranje svesti o univerzalnosti i primeni matematičkog
načina mišljenja
Podsticanje stručnog razvoja i usavršavanje u skladu sa individualnim
sposobnostima i potrebama društva
Razvoj sposobnosti potrebnih za rešavanje problema i novih
situacija u procesu rada i svakodnevnom životu
2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA
Despotović Radivoje, Tošić Ratko, Šešelja Branimir,
Matematika za prvi razred srednje škole, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd
Vojvodić Gradimir, Despotović Radivoje, Petrović Vojislav,
Tošić Ratko, Šešelja Branimir, Matematika za drugi razred srednje škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Milošević Vladislav, Ivović Miodrag, Nenadović Ratko,
Simić Krstomir, Matematika sa zbirkom zadataka za treći razred srednje
škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Pap Endre, Tošić Ratko, Lozanov-Crvenković Zagorka,
Matematika sa zbirkom zadataka za četvrti razred srednje škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Ivanović Živorad, Ognjanović Srđan, Matematika 1,
zbirka zadataka i testova za prvi razred gimnazija i tehničkih škola,
Krug, Beograd
Ivanović Živorad, Ognjanović Srđan, Matematika 2,
zbirka zadataka i testova za drugi razred gimnazija i tehničkih škola,
Krug, Beograd
Ognjanović Srđan, Ivanović Živorad, Matematika 3,
zbirka zadataka i testova za treći razred gimnazija i tehničkih škola,
Krug, Beograd
Ognjanović Srđan, Ivanović Živorad, Matematika 4,
zbirka zadataka i testova za četvrti razred gimnazija i tehničkih škola,
Krug, Beograd
Bogoslavov Vene, Zbirka rešenih zadataka iz matematike
1, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Bogoslavov Vene, Zbirka rešenih zadataka iz matematike
2, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Bogoslavov Vene, Zbirka rešenih zadataka iz matematike
3, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
Bogoslavov Vene, Zbirka rešenih zadataka iz matematike
4, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA
Fizika
Hemija
Kontrola kvaliteta
Računarstvo i informatika
Tehnike rada u laboratoriji
Preduzetništvo
Prehrambena tehnologija
Tehnološke operacije
Fizička hemija
4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA
Razred:
prvi
Godišnji fond časova:
105 časova
CILJEVI
ISHODI Po završetku prvog razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO
ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA
Obnavljanje i proširivanje znanja o skupu realnih
brojeva
znati osnovne podskupove skupa realnih brojeva
(N, Z, Q, I) i razlikovati njihove elemente na primerima
umeti da odredi NZS i NZD prirodnih brojeva
znati osnovna pravila deljivosti i umeti da ih
obrazloži
umeti da obavlja računske operacije sa razlomcima
i decimalnim brojevima, prevoditi decimalne brojeve u razlomke i obrnuto
umeti da izračuna vrednost jednostavnog racionalnog
brojevnog izraza poštujući prioritet računskih operacija i upotrebu
zagrada, znati da delilac mora biti različit od nule
znati šta je kvadratni koren i umeti da proceni
vrednost, pročita iz tablica ili odredi uz pomoć kalkulatora
umeti da odredi apsolutnu vrednost realnog broja
i grafički interpretira na brojevnoj osi
umeti da zaokružuje broj na određeni broj decimala
znati šta je apsolutna i relativna greška i umeti
da ih razlikuje
izračunavati približnu vrednost i granicu apsolutne
greške jednostavnijih izraza
Pregled brojeva, operacije sa realnim brojevima
Približna vrednost realnih brojeva, greška, granica
greške
Zaokruživanje realnih brojeva, osnovne operacije
sa približnim vrednostima uz određivanje granice greške
uraditi ulazni test na početku
insistirati na preciznosti, tačnosti, sistematičnosti
i urednosti u radu
sadržaje o greškama povezati sa praktičnom nastavom,
hemijom, izračunavati apsolutnu i relativnu grešku konkretnih merenja
za realizaciju realnih brojeva preporučuje se
11 časova
Sticanje osnovnih znanja iz matematičke logike
i teorije skupova
prepoznavati iskaz i umeti da utvrdi njegovu istinitost
umeti da ispita tačnost iskazne formule
znati oznake za kvantifikatore i njihovo značenje
umeti da odredi tačnost skupovnih relacija
znati šta je funkcija, prepoznavati primere funkcija,
znati šta je linearna funkcija
umeti da odredi kompoziciju dve funkcije
znati uslove da neka funkcija bude bijekcija i
umeti da odredi njenu inverznu funkciju
umeti da rešava jednostavne kombinatorne probleme
primenom pravila zbira i proizvoda
Matematičko-logički jezik
Osnovne logičke i skupovne operacije
Iskazi
Tautologije
Skupovne operacije i relacije
Dekartov proizvod skupova
Pojam funkcije, linearna funkcija kao primer
Bijekcija
Kompozicija funkcija
Inverzna funkcija
Pravilo zbira i pravilo proizvoda u kombinatorici
Posebnu pažnju obratiti na jasno i precizno izražavanje,
razumevanje i pravilno korišćenje matematičkih simbola
Posebno povezivati ove sadržaje sa sadržajima
bliskim iskustvu učenika iz ranijeg gradiva (npr. na primerima iz skupa
realnih brojeva)
Insistirati na uočavanju veza logičkih sa odgovarajućim
skupovnim operacijama, uz primenu prvenstveno na podskupove realne prave
Sadržaje povezivati sa primerima iz govornog jezika
Ne insistirati na pojmu bijekcije i inverzne funkcije
na beskonačnom skupu jer će ovi ishodi biti ponovo zastupljeni u četvrtom
razredu
Insistirati da učenici povežu kombinatorne situacije
grananja i posebnih slučajeva rešavanja problema povezuju sa aritmetičkim
operacijama množenja i sabiranja
Koristiti Venove dijagrame, a posebno u zadacima
određivanja broja elemenata podskupova unije dva ili više skupova
za realizaciju elemenata matematičke logike i
teorije skupova preporučuje se 12 časova
Razumevanje i primena proporcionalnosti
umeti da izračuna određen deo neke veličine
znati šta je razmera, umeti da je proširi ili
skrati i umeti da je primenjuje u rešavanju problema podele,
umeti da reši prostu i produženu proporciju
prepoznati direktnu ili obrnutu proporcionalnost
dve veličine, umeti da je primeni u rešavanju jednostavnih problema
i umeti da to prikaže grafički
rešavati složenije zavisnosti više proporcionalnih
veličina
umeti da reši problem koji se odnosi na smešu
dve ili više komponenti
rešavati osnovne probleme procentnog i promilnog
računa (određivanja nepoznate glavnice, ili procenta - promila ili procentni
- promilni iznos) i složenije kombinovane primere
razmera
proporcija
račun podele
račun mešanja
procentni i promilni račun
Važno je da se razmera vezuje i konkretizuje za
realne primene npr. kod planova i geografskih karata; raditi što više
raznovrsnih primera (npr. račun mešanja koristi za određivanje količine
komponenata u lekovima)
kroz ove sadržaje se mogu obnoviti neka minimalna
znanja iz linearnih jednačina i funkcija iz osnovne škole i povezati
sa novim sadržajima iz tih oblasti
insistirati na potpunom razumevanju i efikasnoj
primeni znanja o procentu; npr. naglašavati činjenicu da se npr. iznos
nove cene posle promene za određeni procenat dobija množenjem stare
koeficijentom koji zavisi od tog procenta
izgrađivati predstavu o mogućim okvirima rešenja
za realizaciju proporcionalnosti veličina preporučuje
se 12 časova
Sticanje osnovnih znanja i veština o polinomima
i racionalnim algebarskim izrazima
umeti da sredi polinom dobijen sabiranjem, oduzimanjem
i množenjem polinoma
umeti da deli dva polinoma
umeti da primeni distributivni zakon množenja
prema sabiranju i formule za kvadrat i kub binoma, razliku kvadrata,
zbir i razliku kubova pri transformaciji polinoma
umeti da rastavi polinom na činioce
umeti da odredi NZD i HZS polinoma
umeti da transformiše jednostavniji racionalni
algebarski izraz
polinomi
rastavljanje polinoma na činioce
NZD i NZS polinoma
transformacije racionalnih algebarskih izraza
insistirati na preciznom izražavanju
uraditi test po završetku racionalnih algebarskih
izraza
za realizaciju racionalnih algebarskih izraza
preporučuje se 17 časova
Sticanje osnovnih znanja i veština iz geometrije
znati šta je duž, poluprava, ugao, krug
znati kada su tačke kolinearne, a kada komplanarne
razlikovati međusobni odnos uglova (susedni, komplementni,
suplementni, naporedni, unakrsni)
znati šta su uglovi sa paralelnim (normalnim)
kracima i veze između njih
znati relacije vezane za unutrašnje i spoljašnje
uglove trougla i umeti da to primeni
znati svojstva simetrale duži i njenu konstrukciju
i konstrukciju centra opisane kružnice oko trougla
znati svojstva simetrale ugla i njenu konstrukciju
i konstrukciju centra upisane kružnice u trougao
umeti da konstruiše visinu trougla
znati šta je težišna duž trougla i svojstvo težišta
znati šta je srednja linija trougla i njeno svojstvo
znati osnovne relacije u jednakokrakom, odnosno
jednakostraničnom trouglu
znati stavove o podudarnosti trougla i umeti da
ih primenjuje
razlikovati vrste četvorouglova
znati osnovne stavove o paralelogramu i njihovu
primenu
znati šta je konveksan mnogougao i formule za
izračunavanje broja dijagonala i zbira unutrašnjih uglova, kao i zbir
spoljašnjih uglova
znati šta su periferijski i centralni ugao kruga
nad istim lukom i vezu između njih
znati šta je vektor, kada su dva vektora jednaka
i umeti da izvede linearne operacije sa vektorima
geometrijski pojmovi i veze između njih
trougao
značajne tačke trougla
pojam podudarnosti i primena
četvorougao
konveksan mnogougao
krug
vektori
izometrije
Talesova teorema
sličnost
Insistirati na izvođenju precizne i uredne konstrukcije
jednostavnih figura
Izvesti dokaze najjednostavnijih tvrđenja (npr.
tvrđenje o simetrali duži)
Kod definisanja transformacija prikazati na grafoskopu
primere osne i centralne simetrije, translacije i rotacije
Znanja o vektorima povezati sa znanjima o vektorskim
veličinama u fizici, naglašavati razliku između skekalarnih i vektorskih
veličina
za realizaciju planimetrije preporučuje se 26
časova
znati šta su translacija, rotacija, osna i centralna
simetrija i umeti da ih primeni na jednostavnim figurama
znati Talesovu teoremu i njenu primenu na podelu
duži na n jednakih delova
znati obrnutu Talesovu teoremu i njenu primenu
na konstrukciju dva perspektivno slična trougla i uopšte mnogougla
znati definiciju sličnih figura i koeficijent
sličnosti
usvajanje pojmova i rešavanje linearnih jednačina
i nejednačina, sistema linearnih jednačina i grafički prikaz linearne
funkcije
rešavati linearne jednačine
rešavati probleme koji se svode na linearne jednačine
prikazivati analitički, tabelarno i grafički linearnu
funkciju
analizirati grafik linearne funkcije
rešavati linearne nejednačine i grafički prikazivati
skup rešenja
rešavati sistem linearnih nejednačina sa jednom
nepoznatom i grafički prikazivati skup rešenja
rešavati sistem linearnih jednačina sa dve i tri
nepoznate
linearna jednačina i njene primene
linearna funkcija i njen grafik
linearna nejednačina
sistem linearnih nejednačina sa jednom nepoznatom
sistem linearnih jednačina
istaći povezanost između analitičkog i grafičkog
prikaza funkcije
sadržaje povezati sa odgovarajućim sadržajima
fizike, hemije i praktične nastave
za realizaciju linearnih jednačina, nejednačina,
funkcija i sistema preporučuje se 15 časova
NAPOMENA: ZA REALIZACIJU 4 PISMENA ZADATKA SA ISPRAVKAMA PLANIRANO
JE 12 ČASOVA.
Razred:
drugi
Godišnji fond časova:
70 časova
CILJEVI
ISHODI Po završetku drugog razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
PROGRAMA
Sticanje početnih znanja iz trigonometrije pravouglog
trougla
znati šta je sinus, kosinus, tangens i kotangens
oštrog ugla u pravouglom trouglu i umeti da konstruiše oštar ugao ako
je data vrednost jedne njegove trigonometrijske funkcije
znati osnovne trigonometrijske identičnosti i
umeti da ih primeni u izračunavanju
umeti da "rešava" pravougli trougao
Definicija trigonometrijskih funkcija u pravouglom
trouglu
Vrednosti trigonometrijskih funkcija karakterističnih
uglova (30o, 45o,
60o)
Osnovne trigonometrijske identičnosti
Sadržaje povezati sa odgovarajućim sadržajima
fizike
Za realizaciju trigonometrije pravouglog trougla
preporučuje se 8 časova
Sticanje osnovnih znanja i veština stepenovanja
i korenovanja
znati osobine operacija stepenovanja sa celim
eksponentom i umeti da ih primenjuje u transformacijama izraza
znati definiciju n - tog korena (n - paran broj;
n - neparan broj)
znati osobine operacija korenovanja i primenjivati
ih u transformacijama izraza
znati osobine operacija stepenovanja sa racionalnim
izložiocem i primenjivati ih u transformacijama jednostavnijih izraza
umeti da racionališe imenilac razlomka u jednostavnim
slučajevima
Pojam stepena
Operacije sa stepenima
Stepen sa celim izložiocem
Pojam korena
Operacije sa korenima
Stepen sa racionalnim izložiocem
Racionalisanje imenioca razlomka
Naglasiti i dalje važenje osobina stepenovanja
pri proširivanju skupa iz koga je izložilac
Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost
i istrajnost u radu
Za realizaciju stepenovanja i korenovanja preporučuje
se 11 časova
Sticanje osnovnih znanja i veština potrebnih za
rešavanje kvadratnih jednačina i nejednačina i skiciranje i analizu
grafika kvadratnih funkcija
rešava nepotpune kvadratne jednačine u skupu R
znati primer kvadratne jednačine koja nema rešenja
u skupu R i šta je imaginarna jedinica
znati šta su kompleksni brojevi i umeti da vrši
operacije sa njima
znati obrazac za rešavanje kvadratne jednačine
i umeti da ga primeni
umeti da odredi prirodu rešenja kvadratne jednačine
umeti da rastavi kvadratni trinom
znati Vijetova pravila i koristi ih u jednostavnim
primerima
rešavati najjednostavnije iracionalne jednačine
rešavati jednačine koje se smenom svode na kvadratne
znati da skicira i analizira grafik kvadratne
funkcije
razlikovati šest mogućih tipova grafika kvadratne
funkcije i primenjivati ih pri rešavanju kvadratne nejednačine
umeti da reši sistem od jedne linearne i jedne
kvadratne jednačine
Kvadratna jednačina
Pojam kompleksnog broja i operacije sa njima
Obrazac za rešavanje kvadratne jednačine
Diskriminanta i priroda rešenja kvadratne jednačine
Rastavljanje kvadratnog trinoma na linearne činioce
Vijetova pravila
Jednačine koje se smenom svode na kvadratne
Kvadratna funkcija i njen grafik
Kvadratna nejednačina
Sistem od jedne kvadratne i jedne linearne jednačine
Istaći povezanost između analitičkog i grafičkog
prikaza kvadratne funkcije
Razvijati sistematičnost, preciznost i urednost
u radu
Razvijati ideju smene
Za realizaciju kvadratne jednačine, nejednačine
i funkcije preporučuje se 21 čas
Sticanje osnovnih znanja i veština za razumevanje
eksponencijalnih i logaritamskih funkcija i rešavanje jednostavnih eksponencijalnih
i logaritamskih jednačina i nejednačina
prikazivati analitički, tabelarno i grafički eksponencijalnu
funkciju i znati njene osobine
rešavati jednostavne eksponencijalne jednačine
i nejednačine
prikazivati analitički, tabelarno i grafički logaritamsku
funkciju kao inverznu funkciju eksponencijalne i znati njene osnovne
osobine
znati pravila logaritmovanja i primenjivati ih
pri transformaciji jednostavnih izraza
rešavati jednostavne logaritamske jednačine i
nejednačine
Eksponencijalna funkcija i njen grafik
Eksponencijalne jednačine i nejednačine
Logaritamska funkcija i njen grafik
Pravila logaritmovanja i primena
Logaritamske jednačine i nejednačine
Istaći povezanost između analitičkog i grafičkog
prikaza eksponencijalne i logaritamske funkcije
Obratiti pažnju na uslove pri transformacijama
eksponencijalnih i logaritamskih jednačina i nejednačina
Sadržaje povezati sa odgovarajućim sadržajima
fizike, hemije i analitičke hemije
Za realizaciju eksponencijalne i logaritamske
funkcije preporučuje se 13 časova
Sticanje osnovnih znanja i veština iz analitičke
geometrije tačke i prave
znati šta je Dekartov koordinatni sistem i kako
se u njemu predstavlja tačka
umeti da odredi rastojanje između dve date tačke
u koordinatnom sistemu
umeti da odredi koordinate središta date duži
izračunavati površinu trougla ako su date koordinate
njegovih temena
razlikovati implicitni, eksplicitni i segmentni
oblik jednačine prave i umeti da ih koristi
znati jednačinu pramena pravih kroz jednu tačku
i umeti da je primeni
znati jednačinu prave kroz dve tačke i umeti da
je primeni
Rastojanje između dve tačke
Središte duži
Površina trougla
Implicitni, eksplicitni i segmentni oblik jednačine
prave
Jednačina pramena pravih kroz jednu tačku
Jednačina prave kroz dve tačke
Istaći povezanost grafičkog i analitičkog pristupa
u analitičkoj geometriji
Razvijati sistematičnost, urednost i preciznost
Za realizaciju analitičke geometrije tačke i prave
preporučuje se 9 časova
NAPOMENA: ZA REALIZACIJU 4 PISMENA ZADATKA SA ISPRAVKAMA
PLANIRANO JE 8 ČASOVA.
Razred:
treći
Godišnji fond časova:
70 časova
CILJEVI
ISHODI Po završetku trećeg razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
PROGRAMA
Sticanje početnih znanja iz trigonometrije, neophodnih
za primenu u daljem obrazovanju i svakodnevnom životu
umeti da ugao meren u stepenima pretvori u radijansku
meru i obrnuto
umeti da pomoću kalkulatora odredi vrednosti trigonometrijskih
funkcija proizvoljnog ugla
umeti da predstavi ugao na trigonometrijskoj kružnici
i očita vrednosti trigonometrijskih funkcija sa trigonometrijske kružnice
umeti da vrednosti trigonometrijskih funkcija
uglova iz drugog, trećeg i četvrtog kvadranta svede na vrednost trigonometrijske
funkcije ugla iz prvog kvadranta
znati periodičnost osnovnih trigonometrijskih
funkcija i umeti da je primeni
znati sinusnu i kosinusnu teoremu i umeti da ih
primeni
stepen - radijan
trigonometrijske funkcije ugla na trigonometrijskoj
kružnici
svođenje na prvi kvadrant
periodičnost
sinusna teorema i kosinusna teorema
ponoviti definiciju trigonometrijskih funkcija
oštrih uglova pravouglog trougla
pomoći učenicima da ovladaju tehnikom korišćenja
kalkulatora
ponoviti pravila zaokruživanja brojeva i primenjivati
ih
za realizaciju elemenata trigonometrije preporučuje
se 20 časova
Sticanje znanja o poliedrima
umeti da izračuna obim i površinu figura u ravni
razlikovati pet pravilnih poliedara
umeti da izračuna površinu i zapreminu prizme
umeti da izračuna površinu i zapreminu piramide
umeti da izračuna površinu i zapreminu zarubljene
piramide
umeti da odredi površinu ravnih preseka poliedara
umeti da izračuna površinu i zapreminu složenih
figura nastalih od poliedara
obim i površina figura u ravni
pojam, vrste i osobine poliedra
pravilni poliedri
pojam prizme, vrste
površina i zapremina prizme
pojam piramide, vrste
površina i zapremina piramide
pojam zarubljene piramide
površina i zapremina zarubljene piramide
ravni preseci poliedara
površina i zapremina složenih figura
insistirati na samostalnom pravljenju modela poliedara
koristiti simulacije preseka na računaru
istaći problem udvostručenja kocke
zahtevati da pravilne poliedre učenici obrade
samostalno uz korišćenje literature
insistirati na primeni trigonometrije kroz zadatke
za realizaciju poliedara se preporučuje 16
časova
Sticanje znanja o obrtnim telima
umeti da izračuna obim i površinu kruga, znati
šta je Ludolfov broj i njegovu približnu vrednost
znati šta su cilindrična i konusna površ i kako
one nastaju
umeti da izračuna površinu i zapreminu valjka
umeti da izračuna površinu i zapreminu kupe
umeti da izračuna površinu i zapreminu zarubljene
kupe
umeti da izračuna površinu sfere, kalote i sfernog
pojasa
umeti da izračuna zapreminu lopte
umeti da izračuna površinu ravnih preseka obrtnih
tela
umeti da izračuna površinu i zapreminu složenih
figura nastalih od poliedara i obrtnih tela
obim i površina kruga, Ludolfov broj
cilindrična i konusna površ
pojam i vrste obrtnih tela
pojam valjka
površina i zapremina valjka
pojam kupe
površina i zapremina kupe
pojam zarubljene kupe
površina i zapremina zarubljene kupe
pojam sfere i lopte
pojam kalote i sfernog pojasa
površina i zapremina lopte i njenih delova
ravni preseci obrtnih tela
površina i zapremina složenih figura
insistirati na samostalnom pravljenju modela obrtnih
tela
koristiti simulacije na računaru
sadržaje povezati sa stručnim predmetima i problemima
iz svakodnevnog života
insistirati na primeni trigonometrije kroz zadatke
za realizaciju obrtnih tela preporučuje se 12
časova
Sticanje osnovnih znanja iz kombinatorike
umeti da rešava jednostavne kombinatorne probleme
primenom pravila zbira i proizvoda
znati pojam faktorijela
razlikovati permutacije bez ponavljanja, varijacije
bez i sa ponavljanjem, kombinacije bez ponavljanja i umeti da ih primeni
znati binomni obrazac i umeti da ga primeni
osnovna pravila kombinatorike
permutacije bez ponavljanja
varijacije bez ponavljanja
varijacije sa ponavljanjem
kombinacije bez ponavljanja
binomni obrazac
insistirati na problemima iz svakodnevnog života
i planiranja procesa rada
što jasnije isticati razlike između permutacija,
varijacija i kombinacija
za realizaciju elemenata kombinatorike preporučuje
se 14 časova
NAPOMENA: ZA REALIZACIJU 4 PISMENA ZADATKA SA ISPRAVKAMA
PLANIRANO JE 8 ČASOVA.
Razred:
četvrti
Godišnji fond časova:
64 časa
CILJEVI
ISHODI Po završetku četvrtog razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
PROGRAMA
Sticanje osnovnih znanja o nizovima i graničnim
vrednostima nizova
umeti da odredi prvih nekoliko članova niza zadatog
nekom formulom, tabelom, ili opisno (nekim pravilom)
znati šta su osnovna svojstva (ne)monotonosti
i (ne)ograničenosti kod nizova i umeti da navede primere nizova kod
kojih ona (ne)važe
umeti da izračuna graničnu vrednost niza na jednostavnim
primerima
znati definiciju i osobine aritmetičkog i geometrijskog
niza i umeti da ih primenjuje u određivanju niza i izračunavanju sume
umeti da primeni nizove u rešavanju različitih
problema (npr. pri određivanju složenog interesa)
znati šta je beskonačni geometrijski niz i umeti
da odredi sumu beskonačnog opadajućeg geometrijskog niza
Osnovni pojmovi o nizovima
Granična vrednost niza
Aritmetički niz
Geometrijski niz
Beskonačni geometrijski niz
Nizove zadavati kako formulom, tako i svojim članovima
i rekurzivno i u svakom od slučajeva kod učenika stvarati predstavu
o ponašanju niza
Zadatke povezivati sa geometrijom i svakodnevnim
životom
Za realizaciju nizova preporučuje se 14 časova
Sticanje osnovnih znanja o pojmu i osobinama funkcije
znati svojstva elementarnih funkcija (nule, parnost,
monotonost, periodičnost)
umeti da skicira grafike elementarnih funkcija
umeti da pročita osobine funkcije sa grafika
umeti da odredi oblast definisanosti funkcije
umeti da odredi nule funkcije
umeti da ispita parnost funkcije
umeti da odredi inverznu funkciju date funkcije
umeti da odredi složenu funkciju
umeti da odredi graničnu vrednost funkcije na
jednostavnim primerima i to primenjuje kod određivanja asimptota funkcije
Pojam funkcije
Elementarne funkcije (linearna, kvadratna, stepena,
eksponencijalna, logaritamska, trigonometrijske) i njihove osobine i
grafici
Oblast definisanosti funkcije
Nule funkcije
Parnost i neparnost funkcije
Inverzna i složena funkcija
Granična vrednost funkcije
Asimptote funkcije
Ponoviti pojam bijekcije iz prvog razreda
Insistirati na samostalnom i grupnom radu učenika
kod ponavljanja elementarnih funkcija
Napraviti paralelu između granične vrednosti funkcije
i granične vrednosti niza
Za realizaciju funkcija preporučuje se 20 časova
Sticanje znanja o izvodu funkcije i znanja neophodnih
za ispitivanje i crtanje grafika jednostavnih funkcija
znati šta je izvod funkcije i njegovu geometrijsku
i mehaničku interpretaciju
umeti da izračuna izvod funkcije po definiciji
znati izvode elementarnih funkcija (tablica izvoda)
umeti da izračuna izvod zbira, proizvoda i količnika
umeti da odredi izvod složene funkcije
umeti da odredi izvode drugog, trećeg i višeg
reda elementarnih i složenih funkcija
umeti da na jednostavnim primerima ispita monotonost
i ekstremne vrednosti funkcije primenom izvoda
umeti da na jednostavnim primerima ispita konkavnost
i konveksnost funkcije primenom izvoda
umeti da na jednostavnim primerima ispita i grafički
prikaže funkciju
Priraštaj funkcije
Izvod funkcije po definiciji
Geometrijska i mehanička interpretacija izvoda
Izvodi elementarnih funkcija (tablica izvoda)
Osnovne teoreme o izvodu (izvod zbira, proizvoda
i količnika)
Izvod složene funkcije
Izvodi drugog, trećeg i višeg reda
Monotonost i ekstremne vrednosti funkcije
Konveksnost i konkavnost funkcije, prevojne tačke
Ispitivanje funkcija i skiciranje njihovih grafika
Povezivati pojam izvoda sa problemom tangente
i brzine
Pre ispitivanja funkcije zasebno izvežbati monotonost
i konveksnost funkcije primenom izvoda
insistirati na samostalnom radu učenika pri ispitivanju
funkcija i skiciranju njihovih grafika
Za realizaciju izvoda funkcije preporučuju se
22 časa
NAPOMENA: ZA REALIZACIJU 4 PISMENA ZADATKA SA ISPRAVKAMA
PLANIRANO JE 8 ČASOVA.
Biologija
1. CILJEVI PREDMETA:
Usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu
Izgrađivanje etičkih i estetičkih stavova u odnosu na prirodu
Razvoj logičkog i apstraktnog mišljenja
Sticanje znanja o dužnostima i obavezama očuvanja prirodnih
bogatstava
Sticanje znanja o racionalnom i razumnom korišćenju prirodnih
dobara
Sticanje znanja o dužnostima i obavezama očuvanja prirodnih
bogatstava
Razvoj naučnog pogleda na svet
Formiranje pravilnih stavova prema prirodnoj sredini, njenoj
zaštiti i unapređivanju
Proširenje osnovnih znanja o fizičko-hemijskim, geografskim
i biološkim osobenostima životne sredine
2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA
D. Marinković, K. Paunović, V. Terzija: Biologija
za i i II razred srednje škole
3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA
Šumska botanika
Dendrologija
4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA
Razred:
prvi
Godišnji fond časova:
70 časova
CILJEVI
ISHODI Po završetku prvog razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
PROGRAMA
Sticanje znanja o građi ćelije i o osnovnim biohemijskim
procesima koji se dešavaju u živim organizmima
znati šta su biološki sistemi
znati građu i način razmnožavanja bakterija i
virusa
znati građu ćelije i funkcionisanje ćelijskih
organela
znati šta je metabolizam
znati tipove ishrane živih bića
znati životne fenomene koji proističu iz metaboličkih
procesa
Karakteristike života
Biološki sistemi
Biologija ćelije
Metabolizam
Tipovi ishrane živih bića
Energetika čoveka
Sadržaj povezati sa prethodno usvojenim znanjima
Uraditi test na kraju teme
Temu realizovati kroz 22 časa
Sticanje osnovnih znanja o individualnom razviću
organizama
znati šta je spermatogeneza
znati šta je oogeneza
znati šta je oplođenje i koji tipovi oplođenja
postoje
znati rane stadijume embriogeneze
znati šta je organogeneza
znati koji faktori utiču na starenje organizama
Biologija razvića
Gametogeneza
Oplođenje
Organogeneza
Rast i diferencijacija ćelija
Starenje organizma i smrt
Razvijanje logičkog mišljenja
Uraditi test na kraju teme
Temu realizovati kroz 12 časova
Sticanje znanja o osnovnim pojmovima i principima
nauke o nasleđivanju
znati građu i ulogu nukleinskih kiselina
znati šta su geni, šta je genotip a šta fenotip
znati osnovna pravila nasleđivanja
znati šta prouzrokuje promene u strukturi i broju
hromozoma
znati kakav je uticaj sredine na izazivanje naslednih
promena
znati osnovne nasledne bolesti čoveka
znati šta je biotehnologija i genetički inženjering
Osnovi genetike
Molekulske osnove nasleđivanja
Osnovna pravila nasleđivanja
Promene u broju hromozoma
Naslednost i variranje osobina ljudi
Biotehnologija i genetički inženjering
Razvijanje sistematičnosti, postupnosti i individualnosti
u radu
Uraditi test na kraju teme
Temu realizovati kroz 22 časa
Sticanje znanja iz oblasti teorije organske evolucije
znati biohemijsku evoluciju prvobitnih živih sistema
znati tok postanka pojedinih grupa organizama
znati dokaze evolucije
znati Darvinovu teoriju evolucije
znati poreklo i razvoj čoveka
Osnovi evolucije
Poreklo života na Zemlji
Evolucija i filogenija
Dokazi evolucije
Darvinizam
Poreklo razvoj čoveka
Razvijanje naučnog pogleda na svet
Uraditi test na kraju teme
Temu realizovati kroz 14 časova
Hemija
1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE
RAZRED
NASTAVA
PRAKSA
UKUPNO
Teorijska nastava
Vežbe
Praktična nastava
Nastava u bloku
I
34
36
70
Napomena: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki
oblik rada
2. CILJEVI PREDMETA:
Proširivanje, produbljivanje i povezivanje znanja o hemijskim
pojavama i zakonitostima
Sticanje znanja o prirodnim resursima i značaju očuvanja
ekološke ravnoteže
Razvijanje samosvesti, odgovorno ophođenje prema sebi i okruženju
2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA
S. Kicošev, D. Dunčić: Geografske osnove prostornog
planiranja, 1998.
M. Lješević: Geografija zemljišta, 2003, Fakultet
u Nikšiću
N. Miljković: Pedologija, 1997.
N. Miljković, S. Marković: Osnovi pedologije:
praktikum, 2002.
D. Dukić: Klimatologija sa osnovama meteorologije,
"Naučna knjiga", Beograd
M. Grčić: Industrijska geografija, "Naučna
knjiga", Beograd
P. Tomić, J. Romelić, L. Lazić: Ekonomska geografija
sveta, PMF - Novi Sad, 1996.
M. Todorović: Osnove tipologije i regionalizacije
poljoprivrede Srbije, SGD, Beograd, 2002.
V. Đurić: Ekonomska geografija, 1980.
M. Stepić: Agrarna geografija (rukopis), Beograd,
2003.
M. Pavlović, D. Rodić: Geografija Jugoslavije i i
II, Beograd, 2000.
D. Petrović: Geomorfologija, 1977, "Građevinska
knjiga", Beograd
Lj. Gavrilović: Hidrologija, Beograd, 2002.
B. Atanacković: Biogeografija, Beograd, 1990.
K. Petovar: Urbana i ruralna sociologija, 2003.
S. Ćurčić: Geografija naselja, 1992.
M. Janković: Biodiverzitet - suština i značaj,
Beograd, 1995.
Grupa autora: Zaštita prirode i turizam u nacionalnim
parkovima SR Jugoslavije, Zavod za zaštitu prirode Srbije, Posebna izdanja
br. 14, Beograd, 1994.
Č. Šilić: Endemične biljke, Sarajevo i Beograd,
1990.
3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA
stručni predmeti
4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA
Razred:
prvi
Godišnji fond časova:
70 časova
CILJEVI
ISHODI MODULA Po završetku prvog razreda učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
PROGRAMA
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa
u litosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka
poznavati geološku građu naše zemlje
znati kako reljef nadmorskom visinom, ekspozicijom,
konfiguracijom i pravcem pružanja utiče na klimu
znati kako reljef nadmorskom visinom, konfiguracijom
i pravcem pružanja utiče hidrografiju
znati kako reljef nadmorskom visinom i ekspozicijom
raščlanjuje tle
znati kako reljef nadmorskom visinom, ekspozicijom,
konfiguracijom i pravcem pružanja utiče na vegetaciju
znati nastanak i tipove tla
znati razmeštaj tipova tla u našoj zemlji
znati procese degradacije tla
znati načine zaštite i unapređenja tla
Geološka građa, reljef i zemljište
geološka građa Srbije i Crne Gore
nastanak, tipovi tla i njihov razmeštaj u našoj
zemlji
reljef i njegov uticaj na klimu, hidrografiju,
tle i vegetaciju
problem erozije i degradacije tla i mere zaštite
tla
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje geografskih karata
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu realizovati sa 10 časova
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa
u atmosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka
znati kako insolacija i temperatura vazduha utiču
na razvoj biljaka
znati planetarnu cirkulaciju vazduha
znati karakteristike stalnih, periodičnih i lokalnih
vetrova
razumeti uticaj vetrova na razvoj vegetacije
znati kako vlažnost vazduha utiče na rast i razvoj
biljaka
znati kako količina i vrste padavina utiču na
rast i razvoj biljaka
znati kako biljke utiču na vrednosti klimatskih
elemenata
razumeti kako čovek utiče na klimu i biljni svet
Klimatski elementi i njihov značaj za biljni svet
klimatski elementi i njihov uticaj na živi svet
na Zemlji:
- značaj insolacije i temperature za razvoj biljaka
- kretanje vazdušnih masa i značaj vetra za razvoj biljaka
- značaj vlažnosti vazduha i padavina za razvoj biljaka
antropogeni uticaj na klimu i biljni svet
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu realizovati sa 10 časova
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa
u hidrosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka
razumeti vodne režime suvozemnih staništa i prilagođenosti
biljnih vrsta tim uslovima
znati biljne vrste vodenih biotopa u lokalnoj
sredini
znati zagađivače vodenog ekosistema
znati mere zaštite od zagađivanja
učestvovati u zaštiti, očuvanju i unapređivanju
kvaliteta voda i ekosistema
Voda i vodni režim staništa
voda u tlu i atmosferi
fizička i hemijska svojstva kopnenih voda
tipovi i karakteristike staništa
klasifikacija biljaka po vodnom režimu staništa
biljni svet kopnenih voda i njihov zonalni raspored
problem zagađenja vodenog ekosistema i mere zaštite
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu realizovati sa 10 časova
razumevanje pojava, promena, procesa i odnosa
u biosferi na osnovu znanja, zakona, modela i teorija prirodnih nauka
razumeti kako elementi prirodne sredine utiču
na horizontalni i vertikalni raspored biljnog i životinjskog sveta na
kopnu
znati zonalni raspored biljnog sveta na Zemlji
znati fitogeografske oblasti na Zemlji
znati zoogeografske oblasti na Zemlji
umeti da prepozna reliktne i endemične vrste u
našoj zemlji
znati pojam geodiverziteta i biodiverziteta i
njegovu raznovrsnost u našoj zemlji
znati nacionalni i međunarodni značaj geodiverziteta
i biodiverziteta
razumeti kako pomeranje granica ekumene utiče
na biljni i životinjski svet
znati kako vegetacija utiče na klimatske elemente
znati primere pozitivnog antropogenog uticaja
na živi svet na Zemlji
Biljni i životinjski svet
horizontalni i vertikalni raspored biljnog i životinjskog
sveta na kopnu
fitogeografske i zoogeografske oblasti na Zemlji
oblasti
reliktne i endemične vrste u našoj zemlji
oblici zaštite prirodne sredine (geodiverzitet
i biodiverzitet)
uticaj vegetacije na mikroklimu
antropogeni uticaj na biosferu
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu realizovati sa 10 časova
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
znati šta se podrazumeva pod nacionalnim parkom
znati tipove korišćenja i gazdvovanja nacionalnim
parkovima (američki, švajcarski)
znati karakteristike svih nacionalnih parkova
u našoj zemlji
znati geografski raspored nacionalnih parkova
u našoj zemlji
znati geografski raspored i karakteristike prirodnih
rezervata i spomenika prirode
umeti da prepozna pravilne načine zaštite i gazdovanja
u nacionalnim parkovima, rezervatima i u spomenicima prirode
znati kako pojedine delatnosti narušavaju ekološku
ravnotežu prirodne baštine
znati zadatke stručnog nadzora i upravljanja u
nacionalnim parkovima i prirodnim rezervatima
Najveće riznice prirodne baštine (nacionalni parkovi)
definicija nacionalnog parka po Međunarodnoj uniji
za očuvanje prirode (UICN, Nju Delhi, 1969)
tipovi korišćenja i gazdovanja nacionalnim parkovima
nacionalni parkovi naše zemlje
prirodni rezervati i spomenici prirode koji su
pod zaštitom
zaštita i unapređenje nacionalnih parkova, prirodnih
rezervata i spomenika prirode
valorizacija najvećih riznica prirodne baštine
korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu realizovati sa 30 časova
Šumska botanika
1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE
RAZRED
NASTAVA
PRAKSA
UKUPNO
Teorijska nastava
Vežbe
Praktična nastava
Nastava u bloku
I
70
70
18
158
Napomena: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki
oblik rada
2. CILJEVI PREDMETA:
razvijanje pozitivnog odnosa prema prirodi
sticanje znanja o značaju botanike za zaštitu prirode i njena
podela na naučne discipline
usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu
sticanje znanja o florističkom sastavu naših predela
razvijanje logičkog mišljenja i naučnog pogleda na svet
razvijanje sistematičnosti i postupnosti u radu
razvijanje radnih navika i smisla za otkrivanje i proveru
3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA
Razred:
prvi
NAZIV MODULA
Trajanje modula (časovi)
Morfologija biljaka
80
Fiziologija biljaka
12
Sistematika biljaka
48
4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA
MODULA
Naziv modula:
Morfologija biljaka
Trajanje modula:
80 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Sticanje znanja o spoljašnjem obliku biljaka, unutrašnjoj
građi i individualnom razviću biljaka
znati građu biljne ćelije
znati građu i funkciju biljnih tkiva
znati tipove razmnožavanja biljaka
znati morfološke i anatomske karakteristike vegetativnih
i generativnih organa
građa biljne ćelije
nauka o tkivima (histologija)
razmnožavanje biljaka
morfologija i anatomija vegetativnih organa
morfologija i anatomija generativnih organa
insistirati na povezivanju sadržaja modula
razvijati sistematičnost i postupnost u radu
uraditi test na kraju modula
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
Naziv modula:
Fiziologija biljaka
Trajanje modula:
12 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Sticanje znanja o životnim procesima i pojavama u biljnom
telu
znati osnovne fiziološke procese u biljnoj ćeliji
znati fizička svojstva ćelije
znati građu i ulogu fitohormona
znati šta je ćelijsko disanje
znati faktore koji utiču na razviće biljaka
znati šta su pokreti biljaka i koji tipovi postoje
fiziologija biljne ćelije
vodni režim
fitohormoni
ćelijsko disanje
razviće biljaka
pokreti biljaka
povezivanje sadržaja modula sa prethodno usvojenim
znanjima iz drugih predmeta
uraditi test na kraju modula
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
Naziv modula:
Sistematika biljaka
Trajanje modula:
48 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
sticanje znanja o uporednim ispitivanjima spoljašnjih
i unutrašnjih morfoloških osobina pojedinih biljnih formi i njihovoj
klasifikaciji
znati osnovne sistematske karakteristike bakterija
i modrozelenih algi
znati osnovne sistematske karakteristike algi, gljiva,
lišajeva i mahovina
znati osnovne sistematske karakteristike paprati
znati osnovne sistematske karakteristike (Spermatophyta)
semenice, njihovu podelu i karakteristične predstavnike
Prokaryota
Talophyta - niže biljke
Cormophyta - više biljke
intezivirati primenu teoretskih znanja u praksi
uraditi test na kraju modula
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA
M.Gajić, D. Vilotić, D. Obratov-Petković: Botanika
(Šumska botanika)
Č. Šilić: Šumske zeljaste biljke
Lj. Mišić, R. Lakušić: Livadske biljke
6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA
Biologija
Dendrologija
7. PREPORUČENO KORIŠĆENJE NASTAVNIH SREDSTAVA ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Mikroskopski preparati
Ilustracije i fotografije tkiva i organa
Herbarske zbirke
Specijalizovana učionica
Pedologija sa geologijom
1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE
RAZRED
NASTAVA
PRAKSA
UKUPNO
Teorijska nastava
Vežbe
Praktična nastava
Nastava u bloku
I
70
70
24
164
Napomena: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki
oblik rada
2. CILJEVI PREDMETA:
Sticanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja o zemljištu
kao sredini u kojoj biljke nalaze neophodne uslove za svoj razvoj.
Sticanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja iz mineralogije
i petrografije, kao dela geologije koje obezbeđuje mineralnu komponentu kod
obrazovanja zemljišta.
Sticanje sposobnosti za primenu znanja u drugim stručnim
predmetima.
Formiranje profesionalnog odnosa prema zemljištu kao delu
biogenocenoza.
Formiranje osnova za nastavak obrazovanja.
3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA
Razred:
prvi
NAZIV MODULA
Trajanje modula (časovi)
Opšta znanja o Zemlji kao planeti Sunčevog sistema, njenoj
građi, postanku i geohronološkom razvoju
14
Opšta mineralogija sa osnovama petrogene mineralogije
16
Osnovi petrografije
16
Uvod u pedologiju i opšti pojmovi o zemljištu kao specifičnoj
prirodnoj tvorevini
14
Osobine zemljišta, ocena plodnosti i produktivnosti zemljišta
28
Pedogenetski činioci, procesi obrazovanja zemljišta i
morfogenetska građa zemljišnog profila
16
Sistematika zemljišta
46
Geografija zemljišta i pedološke karte
14
4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA
MODULA
Naziv modula:
Opšta znanja o Zemlji kao planeti Sunčevog sistema, njenoj
građi, postanku i geohronološkom razvoju
Trajanje modula:
14 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Sticanje osnovnih znanja o Zemlji kao planeti
znati položaj Zemlje u Sunčevom sistemu i njen postanak
znati osnovne podatke o obliku, veličini, toploti,
gustini, gravitaciji i elementarnom sastavu Zemlje
znati podelu Zemlje na geosfere
Položaj Zemlje u Sunčevom sistemu i svemiru
Oblik i veličina Zemlje
Toplota Zemlje
Gravitacija Zemlje
Gustina Zemlje
Podela Zemlje na geosfere
Elementarni sastav Zemljine kore
Postanak Zemlje
Koristiti šeme za prikaz Zemlje u Sunčevom sistemu
i podelu Zemlje na geosfere
Vežbati jasno i precizno izražavanje
Sistematizovati gradivo na kraju modula
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
Naziv modula:
Opšta mineralogija sa osnovama petrogene mineralogije
Trajanje modula:
16 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Upoznavanje svojstava minerala i način postanka
Osposobljavanje učenika za determinaciju najvažnijih
vrsta petrogenih minerala
znati kako nastaju minerali
znati u kojim se oblicima javljaju minerali
znati da determiniše najvažnije petrogene minerale
Zadatak petrografske minerologije
Morfološka i kristalografska svojstva minerala
Fizičke osobine
Hemijska svojstva
Struktura minerala
Postanak minerala
Sistematika mineralnih vrsta
Silikati
Minerali gline
Karbonati
Sulfati i sulfidi
Fosfati
Oksidi i hidroksidi
Koristiti uzorke minerala za determinaciju
Nastojati da učenici naprave sopstvene zbirke minerala
Na kraju modula testirati učenike u determinaciji minerala
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
Naziv modula:
Osnovi petrografije
Trajanje modula:
16 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Upoznavanje glavnih predstavnika stena
Upoznavanje osobina stena
Shvatanje značaja stena kao produkta raspadanja u obrazovanju
zemljišta
Osposobljavanje učenika za determinaciju predstavnika
stena
zna podelu i glavne osobine najvažnijih magmatskih,
metamorfnih i sedimentnih stena
zna da determiniše najvažnije predstavnike stena
Magmatske stene, najvažnije karakteristike
Sedimentne stene, najvažnije karakteristike
Metamorfne stene, najvažnije karakteristike
Fizičke osobine stena
Tehničke osobine stena
Upotreba stena kao građevinskog materijala
Koristiti uzorke stena i fotografije za determinaciju
Nastojati da učenici naprave sopstvene zbirke stena
Determinisati određeni broj stena na terenu
Realizovati 6 časova blok nastave
Testirati učenike u determinaciji stena
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
*
Naziv modula:
Uvod u pedologiju i opšti pojmovi o zemljištu kao specifičnoj
prirodnoj tvorevini
Trajanje modula:
14 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Shvatanje značaja pedologije
Upoznavanje osnovnih komponenti zemljišta
Shvatanje značaja zemljišta kao hranjljive sredine
za biljni i životinjski svet
Upoznavanje pedogenetskih pojava u prirodi
znati značaj i zadatke pedologije
znati specifičnosti biogeocenoze
znati specifičnosti komponenata koje grade zemljište
i obrazovanje organo-mineralnog kompleksa zemljišta
Istorijski razvoj pedologije i veza sa drugim naučnim
disciplinama
Značaj pedologije u prirodnim biogeocenozama
Zemljište kao deo biogeocenoze
Mineralna komponenta zemljišta
Organska komponenta zemljišta
Organo-mineralni kompleks zemljišta
Učenika uputiti na logičko zaključivanje
Prikazati uzorke organske komponente zemljišta u različitim
stepenima transformacije
Na kraju modula sistematizovati gradivo
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
Naziv modula:
Osobine zemljišta, ocena plodnosti i produktivnosti zemljišta
Trajanje modula:
28 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Upoznavanje učenika sa osnovnim fizičkim, hemijskim
i fizičko-hemijskim osobinama zemljišta
Upoznavanje pojava u vezi sa dejstvom pojedinih osobina
zemljišta na biljke
Razvijanje sposobnosti zapažanja i uočavanja raznih
pojava u prirodi
Upoznavanje učenika sa činiocima plodnosti i metodama
ocenjivanja zemljišta
Upoznavanje činilaca koji dovode do procesa erozije
i metode borbe protiv erozije zemljišta
znati osobine zemljišta, načine njihovog određivanja
na terenu i laboratoriji
znati šta utiče na plodnost i produktivnost zemljišta
i kako se vrši ocena plodnosti zemljišta
upoznati činioce koji dovode do procesa erozije i metode
borbe protiv erozije zemljišta
Fizičke osobine zemljišta
Plodnost i produktivnost šumskih zemljišta
Ponašanje zemljišta prema eroziji
Realizovati 6 časova blok nastave
Na kraju modula testirati učenike
Preporučeni načini ocenjivanja modula
usmeno izlaganje
test
esej
domaći zadatak
pismeni zadatak
aktivnost na času
praćenje praktičnog rada
dnevnik rada
test praktičnih veština
samostalni praktični rad
grafički rad
*
*
*
*
Naziv modula:
Pedogenetski činioci, procesi obrazovanja zemljišta i
morfogenetska građa zemljišnog profila
Trajanje modula:
16 časova
CILJEVI MODULA
ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:
PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA
PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE
MODULA
Upoznavanje činioca koji utiču na procese obrazovanja
zemljišta
Upoznavanje pedogenetskih procesa koji dovode do obrazovanja
zemljišta
Osposobljavanje učenika za determinaciju pojedinih
morfogenetskih osobina zemljišta - zemljišnih horizonata, pothorizonata
i prelaznih horizonata
znati pedogenetske faktore i njihov način delovanja
na pedogenetske procese u zemljištu
znati pedogenetske procese u zemljištu, njihov značaj
i način delovanja
znati da prepozna pojedine zemljišne horizonte, pothorizonte
i prelazne horizonte
znati da iskopa zemljišni profil, determiniše horizonte
i uzme uzorke za analizu, napravi mikromonolite i monolite