ZAKONO UREĐIVANJU I KORIŠĆENJU GRADSKOG ZEMLJIŠTA("Sl. glasnik SRS", br. 12/64) |
Gradskim zemljištem u smislu ovog zakona smatra se izgrađeno i neizgrađeno zemljište u užem građevinskom rejonu grada ili naselja gradskog karaktera koji se utvrđuje na osnovu Zakona o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta.
Gradsko zemljište može se dati na korišćenje kao uređeno ili neuređeno.
Stambeni, privredni i drugi objekti kada se grade na gradskom zemljištu, izgrađuju se prvenstveno na zemljištu koje je za tu svrhu uređeno.
O uređivanju i korišćenju gradskog zemljišta stara se opština.
Opštinska skupština svojim propisima reguliše pitanja organizacije i obezbeđivanja sredstava za uređivanje gradskog zemljišta, kao i način i obim uređivanja i korišćenja tog zemljišta u skladu sa mesnim prilikama i urbanističkim planom.
Uređivanje gradskog zemljišta u smislu ovog zakona obuhvata sređivanje imovinsko-pravnih odnosa, pripremu zemljišta za građenje i izgradnju komunalnih objekata.
Sređivanje imovinsko-pravnih odnosa obuhvata:
a) odnose sa sopstvenicima odnosno korisnicima objekata i poljoprivrednih i drugih zasada, koji se uklanjaju;
b) odnose sa nosiocima stanarskog prava i zakupcima poslovnih prostorija iz zgrada koje se uklanjaju.
Priprema zemljišta za građenje obuhvata:
a) geološko i geomehaničko ispitivanje, izradu geodetskih nacrta i elaborata, izradu situacionih planova, parcelaciju novih kompleksa, određivanje granica novih građevinskih parcela i slične radove na osposobljavanju zemljišta za potrebe građenja;
b) raščišćavanje zemljišta (rušenje objekata i preseljenje stvari i materijala korisnika tih objekata, ravnanje i raščišćavanje zemljišta od rastinja i deponija);
v) asanaciju zemljišta (nasipanje i odvodnjavanje zemljišta, osiguranje klizišta, melioracioni i drugi radovi).
Izgradnja komunalnih objekata obuhvata:
a) izgradnju, rekonstrukciju i uređivanje ulica, puteva, trgova, skverova, pločnika, pristupnih puteva, parkirališta u naselju, javnog osvetljenja, zelenih površina u naselju i drugih komunalnih objekata slične namene;
b) izgradnju, dogradnju i rekonstrukciju uređaja i instalacionih mreža za: snabdevanje naselja vodom, električnom i toplotnom energijom i plinom; odvođenje atmosferskih i otpadnih voda; prevoz putnika u gradskom saobraćaju; poštansko-telegrafsko-telefonski saobraćaj kao i drugih sličnih komunalnih objekata i uređaja.
Uređivanje gradskog zemljišta vrši se na osnovu i u okviru odluke i programa o uređivanju gradskog zemljišta koje donosi opštinska skupština.
Odlukom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se i radovi iz člana 3. ovog zakona koji predstavljaju obavezan minimum uređivanja gradskog zemljišta.
Za pojedine delove užeg građevinskog rejona mogu se odrediti različiti obavezni minimumi uređivanja gradskog zemljišta.
Program uređivanja gradskog zemljišta donosi se prema mesnim prilikama i u skladu sa urbanističkim planom, odnosno odlukom koja taj plan zamenjuje.
Program uređivanja gradskog zemljišta sadrži naročito radove iz člana 3. ovog zakona i način i rokove izvođenja tih radova.
Izgradnju, dogradnju ili rekonstrukciju komunalnih objekata navedenih u članu 3. stav 4. pod b) ovog zakona vrše odgovarajuće komunalne privredne organizacije po načelima o finansiranju privrednih investicija, ako te radove ne vrši investitor.
Obavljanje organizacionih, stručnih i tehničkih poslova u vezi sa uređivanjem i korišćenjem gradskog zemljišta opštinska skupština, po pravilu, poverava odgovarajućoj radnoj organizaciji (dalje: organizacija).
Ako opštinska skupština poslove iz stava 1. ovog člana ne poveri organizaciji, te poslove vrši opštinski organ uprave nadležan za komunalne poslove.
Opština prvenstveno daje na korišćenje uređeno gradsko zemljište.
Opštinska skupština može propisati da lice, kome je uređeno gradsko zemljište dato na korišćenje posle stupanja na snagu tog propisa, učestvuje u troškovima za uređivanje zemljišta.
Korisnik kome je dato na korišćenje neuređeno gradsko zemljište dužan je da to zemljište uredi, ako ugovorom o ustupanju zemljišta nije predviđeno da tu obavezu u celini ili delimično preuzima opština.
Gradsko zemljište daje se na korišćenje na osnovu konkursa.
Opštinska skupština može odlučiti da se radi izgradnje objekata za potrebe socijalne, zdravstvene, prosvetne ili druge javne službe, kao i za potrebe društvenih organizacija, gradsko zemljište daje na korišćenje neposrednom pogodbom.
Za izgradnju vojnih objekata gradsko zemljište daje se neposrednom pogodbom.
Uslove konkursa za davanje gradskog zemljišta na korišćenje i bliže odredbe o sprovođenju konkursa propisuje opštinska skupština.
Konkurs sprovodi organ odnosno organizacija koju ovlasti opštinska skupština.
Konkurs se objavljuje na način propisan za objavljivanje odluka opštinske skupštine.
Konkurs naročito sadrži:
- urbanističke podatke o zemljištu i urbanističke uslove o objektu koji se na njemu može graditi (položaj i površinu zemljišta i namenu, veličinu odnosno kapacitet objekta i sl.);
- podatke o obimu i stanju uređenosti zemljišta odnosno označenje radova koji se moraju obaviti ako je predmet konkursa neuređeno zemljište;
- iznos naknade za ustupanje zemljišta na korišćenje (član 17);
- početnu visinu učešća u troškovima za uređivanje zemljišta, ako je plaćanje učešća obavezno;
- rokove za početak i dovršenje izgradnje;
- prioritet za ustupanje zemljišta na korišćenje;
- garantni iznos za učešće na konkursu;
- rok za podnošenje ponuda i
- način objavljivanja rezultata konkursa.
Za uređeno gradsko zemljište koje se daje na korišćenje putem konkursa početna visina učešća u troškovima za uređivanje zemljišta ne može biti veća od iznosa prosečnih troškova uređivanja zemljišta obračunatih za celo područje užeg građevinskog rejona ili za određeni deo tog područja. Prosečni troškovi utvrđuju se po jedinici površine zemljišta.
Organ odnosno organizacija koja je sprovela konkurs (član 9. stav 2. ovog zakona) utvrđuje najpovoljnijeg ponuđača i daje opštinskoj skupštini predlog o davanju gradskog zemljišta na korišćenje o čemu, na način predviđen za objavljivanje rezultata konkursa, obaveštava učesnike na konkursu.
Učesnik na konkursu koji smatra da konkurs nije zakonito sproveden, ili da je njegova ponuda povoljnija od ponude koju je kao najpovoljniju ocenio organ odnosno organizacija koja je sprovela konkurs, može u roku od 15 dana od obaveštenja o predlogu, opštinskoj skupštini ukazati na nezakonitost u sprovođenju konkursa, odnosno na to da je njegova ponuda povoljnija od ponude iz predloga.
Ako opštinska skupština utvrdi da postoje razlozi iz stava 2. ovog člana i da oni mogu uticati na rezultat konkursa, poništiće konkurs i odrediće da se konkurs ponovi.
Opštinska skupština donosi rešenje o davanju na korišćenje gradskog zemljišta ponuđaču koji je prema konkursu ponudio najpovoljnije uslove.
Rešenje iz stava 1. ovog člana objavljuje se na način predviđen za objavljivanje rezultata konkursa i konačno je u upravnom postupku.
Na osnovu rešenja iz stava 1. ovog člana opština i korisnik zemljišta zaključuju ugovor o predaji zemljišta na korišćenje kojim saglasno uslovima konkursa i odredbama ovog zakona utvrđuju međusobna prava i obaveze.
Privredna organizacija kojoj je na osnovu konkursa dato gradsko zemljište za izgradnju stanova za tržište dužna je da svoje učešće u troškovima uređivanja zemljišta posebno iskaže u ceni stambenih zgrada odnosno stanova namenjenih za prodaju.
Visina učešća na ime uređivanja gradskog zemljišta koje se ustupa neposrednom pogodbom ne može biti veća od početne visine učešća kada se zemljište daje putem konkursa (član 11. ovog zakona).
Lice kome je opština ustupila na korišćenje uređeno ili neuređeno gradsko zemljište putem konkursa ili neposrednom pogodbom, dužno je platiti opštini naknadu za to ustupanje.
Visina naknade iz prethodnog stava ne može biti veća od naknade propisane za nacionalizaciju odgovarajućeg građevinskog zemljišta na tom području.
Visinu, način obračunavanja i način naplate naknade za ustupanje gradskog zemljišta propisuje svojom odlukom opštinska skupština.
Opštinska skupština svojom odlukom može ustanoviti doprinos za korišćenje izgrađenog ili neizgrađenog gradskog zemljišta (u daljem tekstu: doprinos).
Doprinos se propisuje za sve obveznike na istom području pod jednakim uslovima.
Doprinos se ne može propisati za korišćenje gradskog zemljišta: za vojne objekte, za zgrade stranih država koje služe za potrebe stranih diplomatskih predstavništava i za stanovanje njihovog osoblja, ako je to predviđeno međunarodnim ugovorom, za zgrade međunarodnih i međudržavnih organizacija koje služe za potrebe tih organizacija i za stanovanje njihovog osoblja, ako međunarodnim sporazumom nije drukčije određeno, za zgrade i prostorije koje služe verskim zajednicama za vršenje njihove verske delatnosti, a koje su po Zakonu o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta izuzete od nacionalizacije.
Opštinska skupština može propisati da se i u drugim slučajevima ne plaća doprinos za korišćenje gradskog zemljišta.
Opštinska skupština koja je propisala plaćanje doprinosa za korišćenje gradskog zemljišta ne može propisati na osnovu ovlašćenja iz Zakona o stambenim odnosima plaćanje zonske razlike.
Za delove užeg građevinskog rejona (zone) u kojima su različiti zdravstveni, komunalni i drugi uslovi rada i stanovanja mogu se propisivati različiti iznosi doprinosa.
Pri utvrđivanju visine doprinosa opštinska skupština dužna je da uzme u obzir naročito sledeća merila i uslove:
- položaj zemljišta u užem građevinskom rejonu (udaljenost od osnovnih gravitacionih tačaka, trgovinskog i kulturnog centra i zona rada);
- saobraćajna povezanost;
- topografski i mikroklimatski uslovi;
- stepen zagađenosti vazduha;
- broj stanova u zgradi;
- opremljenost zemljišta komunalnim objektima i
- ostale okolnosti koje zavisno od lokalnih uslova obezbeđuju povoljnije korišćenje zemljišta.
Doprinos se plaća za izgrađeno i neizgrađeno gradsko zemljište.
Obveznici doprinosa su neposredni korisnici gradskog zemljišta.
Neposrednim korisnicima gradskog zemljišta u smislu odredbe iz prethodnog stava smatraju se: društveno-pravna, građansko-pravna i fizička lica i državni organi, koji faktički koriste gradsko zemljište.
U zgradama u društvenoj svojini obveznici doprinosa su nosioci stanarskog prava odnosno zakupci poslovnih zgrada i prostorija.
Izuzetno od odredbe stava 2. člana 20. opštinska skupština može za obveznike doprinosa odrediti stambene zgrade iz stava 4. čl. 20. ovog zakona.
Ako opštinska skupština odredi stambene zgrade kao obveznike doprinosa, organi upravljanja tih zgrada imaju pravo i dužnost da iznos plaćenog doprinosa naplate od nosilaca stanarskog prava odnosno zakupaca poslovnih prostorija, srazmerno površini njihovog stana odnosno poslovne prostorije.
Visina doprinosa utvrđuje se u novčanom iznosu po 1 m2 zemljišta za izgrađeno gradsko zemljište a doprinos se može obračunati po 1 m2 stambenog ili poslovnog prostora.
Iznos doprinosa, svakom pojedinom obvezniku određuje rešenjem organ uprave opštinske skupštine nadležan za komunalne poslove. U obrazloženju rešenja mora biti naveden način na koji je obračunat iznos doprinosa.
Bliže odredbe o načinu i rokovima plaćanja doprinosa, kao i koji se obveznici doprinosa oslobađaju plaćanja doprinosa, propisuje opštinska skupština svojom odlukom.
Od sredstava koja se na osnovu ovog zakona, odnosno po propisima opštinskih skupština, formiraju kao sredstva za finansiranje uređivanja zemljišta (učešće investitora u troškovima uređivanja, doprinos za korišćenje i naknada za ustupljeno zemljište) opštine mogu obrazovati poseban fond za finansiranje uređivanja gradskog zemljišta, kao i za održavanje komunalnih objekata iz člana 3. stav 4. pod a) ovog zakona.
U fond iz prethodnog stava mogu ući i druga sredstva namenjena u iste svrhe, ako odlukom o određivanju tih sredstava nije drukčije odlučeno.
Ako opština ne osnuje poseban fond, sredstva iz prethodnih stavova, vode se na posebnom računu.
Sredstva fonda, odnosno posebnog računa, iskazuju se po izvorima iz kojih potiču.
U osnovicu za obračun amortizacije u stanarini ne ulaze troškovi uređivanja zemljišta koji se odnose na objekte, uređaje i instalacije čija se amortizacija vrši kroz cenu odgovarajućih usluga i proizvoda odnosno kroz odgovarajući oblik naknade, kao i troškovi izgradnje poslovnih prostorija u stambenoj zgradi u delu koji prelazi iznos potreban za izgradnju stanova umesto tih poslovnih prostorija.
Do donošenja propisa iz člana 7. st. 2. ovog zakona primenjuju se važeći propisi opštinskih organa o učešću investitora u troškovima pripreme i komunalnog uređenja građevinskog zemljišta. Ovi propisi mogu se primenjivati najdocnije do 1. januara 1965. godine.
Naknadu iz člana 16. stav 1. ovog zakona dužna su da plate lica kojima je opština ustupila na korišćenje gradsko zemljište posle stupanja na snagu Opšteg zakona o uređivanju i korišćenju gradskog zemljišta.
Lice koje nije platilo naknadu za gradsko zemljište dobijeno na korišćenje pre stupanja na snagu Opšteg zakona o uređivanju i korišćenju gradskog zemljišta, dužno je da naknadu plati prema odredbama odluke opštinske skupštine iz čl. 16. st. 3, ako rešenjem ranijeg narodnog odbora ili ugovorom između opštine i njega nije drukčije određeno, odnosno ako po drugom pravnom osnovu nije bilo oslobođeno plaćanja takve naknade.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Socijalističke Republike Srbije".